Przedmiotem wynalazku jest srodek do zwalcza¬ nia mikroorganizmów, zwlaszcza grzybów, zawie¬ rajacy jako czynna substancje nowy metalokom- pleks alkoholanu 8-hydroksychinoliny z dwumety- lodwutiokarbaminianem o ogólnym wzorze poda¬ nym na rysunku, w którym M oznacza atom dwu- wartosciowego metalu, takiego jak magnez, man¬ gan, zelazo, nikiel,'miedz, cynk i cyna.Metalokompleksy .kwasów dwualkilodwutickar- baminowych i kwasów alkilenobis-dwutickarbami- nowych sa znane, a ich rózne .pochodne stosuje sie jako srodki grzybobójcze w ochronie roslin (patrz opisy patentowe Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 1972961, 2317765, 2457674, 2504404 i 2710822).Najczesciej stosuje sie kompleks cynkowy (Ziram, Zineb, Propineb), kompleks manganowy (Maneb) i mieszanine obu tych kompleksów (Mancoseb) jako srodek do zwalczania grzybów stanowiacych szkod^ niki roslin. Jednakze srodki te nie sa dostatecznie skuteczne przeciwko niektórym rodzajom grzybów, np. Botrytis. 8-hydroksychinolina i jej sole z metalami sa równiez znane od dawna i ich grzybobójcze dzia¬ lanie omawiano w publikacjach. Równiez prak¬ tyczne zastosowanie tych zwiazków w ochronie roslin do zwalczania chorób wywolywanych przez grzyby bylo juz badane przez róznych autorów (D. PoweH, Plamt Disease Reporter 38, 76—79 tfl'954) E. M. Stoddart, Plant Disease Reporter 41, 536 26 (1957), E.-M. Stoddart i R. M. Miller Plant Disease Reporter 46, 258—259 (1962). 8-hydroksychincline badano przewaznie w posta¬ ci jej soli. W niektórych z tych, soli 8-hydroksychi- nolina wystepuje jako kation, np. siarczan, cytry¬ nian lub salicylan hydroksychinoliny, a w innych jako anion zwiazany z kationami metali, np. mie¬ dzi, kobaltu, cynku, itp. [C. L. Mason,. Phytopatho- logy 38, 740—751 (1948), A. Albert, S. D. Rubboo, R. J. Goildacre, B. G. Balfaur, Brilt. J. Phytopaithol,. 28 69—87 (1947) A. Manten, H. L. Klopping, G. J. M. van der Kerk i Antonie van Leeuwenhoek, J. Microbiol, Serol. 17, 58—68 (1951). Badania pro¬ wadzone w celu wyjasnienia budowy tych soli wykazaly, ze. chodzi tu o kompleksy, w których ligandy srodkowego atomu metalu sa utworzone z 2 anionów 8-hydroksychinolinianu.Jak stwierdzono, sposród tych kompleksów wy¬ razne wlasciwosci grzybobójcze wykazuje kompleks miedziowo-hydroksychinolinianowy [D. IPoweU, Phytopathology, ' 36, 572-^573 (1946)]. Tylko ten zwiazek pod nazwa Oxin, znalazl zastosowanie w praktyce. -¦¦ N Poniewaz, jak. wyzej wsporimiano, imetalokom- pleksy diWiualkilodwutliokarbanwiianów i alkileno- -bis-dwutiokarbaminianów nie* Sa dostatecznie sku¬ teczne przeciwko licznymgrzybom chorobotwórczym, przeto poszukiwano innych mozliwosci. Tak np. w opisie patentowym RFN tisr 12J&358 omówiono preparat do ochrony przed grzybem Rotryitis, skla- 97 04197 041 dajacy sie z mieszaniny 8-hydroksychmoUnianu miedzJ^i dwumetylodiwutiokarbamiinianu cynku.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze nowe kompleksy o wfcorze podanym na rysunku, zawierajace miesza¬ ne Ugandy, dzialaja znacznie skuteczniej niz meta- - lokompleksy magape wylacznie identyczne liigandy 8-hydroksychinolinianiowe lub dwumetytodwuftickar- ba-minianowe, allbo mieszaniny takich meltalokomp- leksów. Ta zwiekszona skutecznosc przejawia sie za¬ równo w tym, ze zwiazki te dzialaja skutecznie juz przy mniejszym stezeniu substancji czynnej, jak i w tym, ze hamuja one równiez kielkowanie i roz¬ mnazanie sie takich rodzajów grzybów, przeciwko którym znane kompleksy o identycznych Ugandach sa praktycznie bezskuteczne (rip. glownia psze¬ niczna).Kalorymetryczne badania wykazaly, ze bez¬ wzgledna entalpia wytwarzania zwiazków o wzo¬ rze (podanym na rysunku, zawierajacych rózne li- fiandy, jest wieksza niz suma entalpii wytwarzania zwiazków ó identycznych, lecz jednakowych Ugan¬ dach, to znaczy, ze te nowe kompleksy sa chemicz¬ nie trwalsze niz fizyczne mieszaniny kompleksów o identycznych Ugandach pojedynczych. Nalezy przypuszczac, ze ta zwiekszona skutecznosc jest z jednej starony wynikiem wiekszej trwalosci no¬ wych zwiazków, a z drugiej sitrony asymetrycznego rozdzielenia ladunku w tych kompleksach.Srodek wedlug wynalazku zawiera jako czynna substancje co najmniej jeden ze zwiazków o wzo¬ rze podanym na rysunku, w którym M ma wyzej podane znaczenie. W niektórych przypadkach, srod- -ylo-karbaminowego, znanym pod nazwa BenoftiyL W badaniach stosowano zmodyfikowana metoda McCallana (American Phytopatho^ogical Seciety, Committee of Standardisatión pH Fungicidal Tests, 1943, £hytopathology 33, 419).Zgodnie z ta metoda, srodki grzybobójcze pod¬ dawane badaniu mieszano z woda i z otrzymanej zawiesiny wytwarzano szereg prób o róznym ste¬ zeniu i z szeregu tego nanoszono okreslone ilosci badanego srodka na podloze. Po odparowaniu wody na wysuszona pozostalosc nakladano zawiesine zarodników grzyba stosowanego w badaniach. Pod¬ loze umieszczano w komorze o duzej wilgotnosci i w stalej temperaturze prowadzono hodowle w cia¬ gu godzin. Nastepnie prowadzono mikroskopowe badania zdolnosci grzyba do kielkowania i wzrostu okreslajac wynik w procentach.Wyniki podane jako wartosci ED50, to jest war¬ tosc stezenia badanej substancji niezbedna do za¬ hamowania kielkowania w 50%. Jako grzyby do badan stosowano Alternaria tennis i Botrytis ci- nerea i wyniki podano w tablicy I.Z danych zamieszczonych w tablicy wynika, ze stosowane w srodku wedlug wynalazku metalo- * kompleksy'o róznych Ugandach przewyzszaja swym dzialaniem metalokompleksy o jednakowych Ugan¬ dach (zwiazki 2 i 3), jak równiez mieszanine me- talckompleksów o jednakowyoh ligandach (zwiazek 4). Poza tym, dzialanie ich jest silniejsze niz sze¬ roko w praktyce stosowanego estru metylowego kwasu 1-butylckarbamylobenzimidazol-2-ylo-karba- rriinowego.Tablica I I Numer 1 kolejny 1 2 3 4 ^ Badana substancja czynna ! Kompleks 8-hydroksychinolinianu i dwu- metylodwutiokarbaminianu cynku (zgodnie z wynalazkiem rózne Ugandy) 8-hydroksychinoUnian cynku (dwa iden¬ tyczne Ugandy przy jednym atomie cynku) Dwumetylodwutiokarbaminian cynku (dwa identyczne Ugandy przy jednym atomie cynku) v Mieszanina zwiazków nr nr 1 i 2 w sto¬ sunku molowym Ester metylowy kwasu 1-butylokarbamy- lobenzimMazM-2-yio-kar-baniinowe(go (Be- nomyl) Stezenie substancji czynnej konieczne do zahamowania wzrostu {%) Altemaria tenuis kielkowa- - nie -5 . 10-5 -3 2,10-4 ,10-! wzrost lO-io 2,10-7 740-4 740-5 3,10-! Botrytis cinerea kielkowa¬ nie l0_io 9,10-s 9,10-5 ,10-9 7,10-6 wzrost IO-10 ,10-3 ,10-5 109 3,10-6 ki zawierajace jako substancje czynna mieszanine takich zwiazków rózniacych sie atomem metalu, maja silniejsze dzialanie, totez niekiedy korzystne jest ich stosowanie.Jteeprowadzono badanie biologicznego dzialania tyeh nowych kompleksów, majacych rózne Ugandy, w porównaniu ze znanymi srodkami, a mianowicie z majacymi identyczne Ugandy dwumetylodwu- tiokarbaminianem cynku (Ziram) i z estrem mety¬ lowym kwasu l-butylokarbamylobenzimidazol-2- 60 65 Grzybobójcze dzialanie metalokomipieksów stano¬ wiacych substancje czynna srodka wedlug wyna¬ lazku badano na 8 róznych szczepach grzybów.W badaniach silosowano znane zwiazki agarowe i operujac szeregiem rozcienczonych roztworów zwiazków kompleksowych oznaczano zdolnosci ha¬ mowania i a mianowicie najnizsze stezenie w czes¬ ciach na 1 milion, przy którym wystepuje jeszcze hamowanie rozwoju zarodników. Wyniki podanoOT 041 Tablica II Badana substancja czynna 1 2 3 4 6 7 ¦ 8 1 Graniczne stezenie zwiazku w czesciach na 1 milion przy którym jeszcze wystepuje dzialanie hamujace A B <2 <2 4 40 <2 4 <2 2000 40 <2 2 80 2000 4 20 4 80 1000 C | D | E 4 20 200 <2 4 2 2000 . 400 <2 <2 4 8 <2 <|2 80 100 <3 20 80 2 <2 «2 40 100 F 4 4 40 40 4 20 4 80 100 G' 2 <2 20 ¦¦• 40 2 2 <20 40 H. 2 "' 2 20 1 8 I 4 20 J <2 1 ao 100 w tablicy II, w której stosowano nastepujace skró¬ ty nazw grzybów i badanych kompleksów. 25 A — Alternaria tenuis, B — Aspergillus niger, C — Aspergillus tenui, D — Botrytis cinerea, E — Botrytisallii, 30 F — Fusarium culmorum, G — Helminthospoirium turcicum, H — Trichothecium roseum. 1 oznacza kompleks 8-hydroksychinolinianu i dwu- metylodwutiokarbaminianu cynku, ^ 2 oznacza kompleks 8-hydroksychinolinianu i dwu- metylodwutiokarbaminianu manganowego, 3 oznacza kompleks 8-hydroksychinolinianu i dwu- metylodwutiokarbaminianu miedziowego, 4 oznacza kompleks 8-hydroksychinolinianu i dwu- metylodwutiokarbaminianu kadmu, oznacza mieszanine kompleksów oznaczonych wy¬ zej cyframi 1 i 2, 6 oznacza mieszanine kompleksów oznaczonych wy¬ zej cyframi 1 i 3, 7 oznacza mieszanine kompleksów oznaczonych wy¬ zej cyframi 2 i 3, 8 znacza znany preparat Zineb, 9 oznacza znany 8-hydroksychinolinian miedziowy.Wyniki podane w tablicy II swiadcza wyraznie o bardzo dobrym dzialaniu grzybobójczym kom- 50 pleksów stanowiacych czynna substancje srodka wedlug wynalazku, poniewaz za wyjatkiem jed¬ nego przypadku zwiazki te hamuja rozwój zarod¬ ników 8 rodzajów grzybów przy stezeniu mniej¬ szym niz 200, a przewaiznie juz przy stezeniu 40 55 czesci na 1 milion. Kompleksy oznaczone nuimera- 40 45 mi 1, 2, 5 i 7 hamuja rozwój zarodników nawet przy stezeniu mniejszym niz 4 czesci na milion^ a wiec przy stezeniu bardzo malym i ich dzialanie grzybobójcze jest wielokrotnie silniejsze niz zna^ nych srodków grzybobójczych.Dzialanie srodków wedlug wynalazku badano równiez w odniesieniu do Tilletia sp., to je^t bar¬ dzo odpornego grzyba, powodujacego schorzenia pszenicy. Ziarno siewne pszenicy zaprawiane kom¬ pleksem 8-hydroksychinolinianu i dwumetylodwur tiokarbaminianu cynku, a jako znany srodek po¬ równawczy stosowano suchy 80% srodek zaprawo¬ wy, który jako czynna substancje zawieral N-inety- lo-p-toluenosulfonyloanilid rteciowy, znany poil nazwa Granosan. Ziarno pszenicy zakazone zarod¬ nikami Tilletia caries i Tilletia footida i na 100 kg ziarna stosowano 200 g sxodka^zaiprawowego# W celu okreslenia zdolnosci zarodników do kiel¬ kowania stosowano znana metode odciskania-ziar¬ na. Pozywke umieszczona w szalkach Petriego su¬ szono az do zmetnienia jej powierzchni, po czym za pomoca pincdty wciskano w pozywke po 50 zia¬ ren pszenicy na 1 szalke, po czym poddawana ho¬ dowli w temperaturze 12—18°C i po uplywie 5, 7 i 8 dni ustalono liczbe odcisków w których zarodj- niki wykielkowaly, wyrazajac ja w procentach w stosunku do calkowitej liczby odcisków. Równo¬ czesnie pszenice poddana dzialaniu badanych zwiaz¬ ków i pszenice nie poddana temu traktowaniu wy¬ siewano w skrzynkach wypelnianych ziemia ogrod¬ nicza i badano wplyw srodków na rosliny piajtegjo i dziesiatego dnia po wzejsciu, mierzac wysokosc roslin. Wyniki podano w tablicy III.Badany zwiazek Kompleks 8-hydroksychi¬ nolinianu i dwumetylo- dwutiokairbaminianu cyn¬ ku Znany preparat Granosan Zakazone lecz nie zapra¬ wiane Próba porównawcza bez zakazania Tablica III Liczba roslin wykiel- kowanych w °/o po uplywie dni 66,50 50,5 49,0 55,5 dni 69,0 55,5 53,0 56,5 Wysokosc roslin w % w -stosunku do porów¬ nawczych po uplywie ' dni 146,7 106,2 100 115,2 dni 132,0 105,8 100 118 Kielkowanie zarodników w °/o po uplywie . : '-. dni 0,00 0,00 1 79,5 7 dni -. .0,00 -, w 94,6 8 diii 1 1 ¦ "i 0,2 ¦ MA. 97,0 . 19T041 Wyniki podane w tablicy III swiadcza o tym, ze kompdeksy stanowiace czynna substancje srodka wedlug wynalazku sa znacznie skuteczniejsze prze¬ ciwko Tilletia sp. niz -znany srodek zaprawowy zawierajacy rtec, a poza tym pubudzaja wzrost roslin.Wyniki ipodane w tablicy V swiadcza o tym, ze kompleksy stanowiace czynna substancje srodka wedlug wynalazku maja równiez wyrazne wlasci¬ wosci bakteriobójcze.Przyklad I. 80 kg kompleksu 8-hydroksychi- nolinianu i dwiumetylodwutiokarbaminianu cynku, Badany grzyb i Cercospora beticola Fusarium graminearum Nigrospora oryzae Septoria lycopersica Stemphylium botryosum Verticil;liuim sp.Aspergillus niger Tablica IV Najnizsze skuteczne stezenie zwiazku w czesciach j na milion komtpleks 8-hydroksy- chinolinianu i dwume- tylodwutiokarbaminia- nu cynku * 2I102 kompleks 8-hydroksy- chinólinianu i dwume- •tylodwutiokarbaminia- nu cynku z komplek¬ sem 8-hydroksychinoli- nianu i dwumetylo- dwutiokarbaiminianu manganu kompleks 8-hydroksy- chinolinianu i dwume- ty 1odwutiokarbaminia- nu manganu , Srodki wedlug wynalazku poddawano równiez dalszym badaniom, w celu ustalenia ich skutecz¬ nosci przeciwko grzybom innym niz wyzej wy¬ mienione. Wyniki podano w tablicy IV.Wyniki podanejv febliey IV swiadcza o tym, ze wszystkie 3 badane srodki wedlug wynalazku sa skuteczne przeciwko 8 rodzajom grzybów ogólnie Juz w stezeniach ponizej 10 czesci na milion.Badano równiez, jak zmienia sie dzialanie mie¬ szaniny 2 kompleksów o wzorze 1 zawierajacych atomy iroznych metali, jezeli zmienia sie wzajem¬ ny stosunek tych metali. Badania prowadzono na przykladzie kompleksu 8-hydroksychinolinianu i ^Kwinietylodwutiokarbammianu cynku oraz kom¬ pleksu 8-hydroksychmolinianu i dwumetylodwu- tiokarbamdnianu manganu.Wyniki prób mozna odczytac z rysunku, w któ- rjm na osi odcietych oznaczono zawartosc metali, a na osi rzednych graniczne stezenie w czesciach na milion. Krzywa I odnosi sie do badania "na Fusartcum culmarum, krzywa 2 — Trichothecium roseum, krzywa 3 — Helminthcsporium turcicum4 i krzywa 4 — Botrytis allii. Za wyjatkiem Fusa¬ rium c#mo&im dookola wszystkich grzybów two- j-zyty sie szerokie strefy hamowania, przy czym hamowanie nastepowalo juz przy bardzo malych stezeniach. Mozna zauwazyc, ze sam kompleks cynkowy czy tez manganowy nie wywiera tak dobrego dzialania jak mieszanina obu katnpleksów.Stosunek obu tych metali wynosi korzystnie od 3: 7 do 7 : 3.Badano równiez dzialanie srodków wedlug wy¬ nalazku na bakterie, mianowicie Bacillus subtilis i Fscudamenas tabaci. W badaniach stosowano aga¬ rowe metode dyfuzyjna, jrzy czym Bacillus sub¬ tilis hodowano na'pozywce Vertfelda, a Pseudo- monas tabaci na pozywce z l°/o wyciagu miesnego, wzmocnionego 2P/o agarem. Wyniki podano w tab¬ licy V. 40 45 50 kg talku i 1 kg oleju parafinowego miele sie w mlynie kulowym w ciagu 1 godziny, otrzymujac suchy srodek zaprawowy, zawierajacy 80?/§ substan¬ cji czynnej. Preparat ten mozna stosowac jako su¬ chy srodek do zaprawiania ziarna siewnego, przy czym na 100 kg ziarna stosuje sie np. 200 g pre¬ paratu.Tablica V Badany zwiazek » kompleks 8-hydroksy- chinoiinianu i dwume- tylodwutiokarbaminia- nu cynku Kompleks 8-hydroksy¬ chinolinianu i dwume- < tylodwutiokarbaminia- nu manganu Mieszanina komplek¬ sów 8-hydroksychdntoli- nianu i dwutiokarbaminianu cynku i manganu Mieszanina komplek¬ sów 8-hydroksychdnoli- ' nianu i dwumetylo- - dwutiokarbamSnianu kadmu i manganu ' Stezenie graniczne w czesciach na milion Bacillas subbtilis 102 | i 102 102 Ifl2 Pseudomo- nas tabaci lfr* 102 102 l*2 k Przyklad II. 5G kg kompleksu 8-hydroksy¬ chinolinianu i dwumefcylodwutiokaTbaminianu man¬ ganowego, 41 kg nosnika Tertsia N 300, 2 kg nosni-97 041 9 ka Aerosil, 3 kg substancji dyspergujacej Tota- nin B, 2 kg substancji dyspergujacej Tensiofix LC Special i 3 kg substancji zwilzajacej Tensopol SP USP miele sie w mlynie kulowym w ciagu 3 go¬ dzin, otrzymujac 100 kg 50% preparatu, który zmieszany z woda nadaje sie do ochrony przed Botrytis cinerea.Przyklad III. 20 kg mieszaniny kompleksu 8-hydroksychinolinianu i dwumetylodwutiokarba- minianu cynku z kompleksem 8-hydroksychinoli¬ nianu- i dwumetylodwutiokarbaminianu mangano¬ wego, 2,5 kg poliglikolu 1000 i 10 g preparatu Emulsogen N jako substancji dyspergujacych oraz 67,5 kg oleju wazelinowego miele sie w mlynie kulowym w ciacu 2,5 godziny, otrzymujac oleista zawiesine, zawierajaca 20% substancji czynnej.Przyklad IV. 45 kg mieszaniny kompleksu 8-hydroksychinolinianu i dwumetylodwutiokarba¬ minianu manganowego z kompleksom 8-hydroksy¬ chinolinianu i dwumetylodwutiokarbaminianu mie- dziowego, 10 kg srodka dyspergujacego Emulso- gen M, 10 kg glikolu etylenowego i 35 kg wody miele sie w mlynie kulowym w ciagu 3 godzin, otrzymujac zawiesine, zawierajaca 45% substancji czynnej. Produkt po rozcienczeniu woda mozna stosowac jako srodek do rozpylania. 0 \ I~V i! 20 iO 1,0 00 60 &o go 100 IjZG Z-d Nr 2 — 475/78 100 egz. form. A-4 Cena 45 zl PL PL PL PL PL PL PL