Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia nowych pirydo(3,2-d]pirymidyn o ogólnym wzorze 1, w którym jeden z symboli Rt albo Hf oznacza ewentualnie podstawione nizsza gru¬ pa alkilowa grupe 1-oksydo-tiomorfolinowa albo grupe 1,1-dwuoksydo-tiomorfolinowa, a drugi z tych symboli posiada wyzej podane znaczenie lub ozna¬ cza ewentualnie podstawiona nizsza grupa alkilowa, grupe morfolinowa, piperydynowa, ewentualnie podstawiona w polozeniu 4 grupa acylowa, karba- mylowa albo nizsza grupa alkilowa grupe pipera- zynowa, grupe dwualkanolaminowa albo alkileno- dwuaminowa, R« oznacza atom wodoru albo grupe metylowa, oraz ich fizjologicznie dopuszczalnych soli addycyjnych z kwasami nieorganicznymi, lub organicznymi.Zwiazki o ogólnym wzorze 1 wykazuja cenne wlasciwosci farmakologiczne. Zwlaszcza silne dzia¬ lanie hamujace skupienie sie i sklejanie sietrom- bocytów.Nowe pirydo[3,2-d]pirymidyny wytwarza sie we¬ dlug wynalazku przez utlenienie zwiazku o ogól¬ nym wzorze 2, w którym Rt posiada znaczenie wyzej podane, jeden z symboli R8 albo R7 oznacza, ewentualnie podstawiona nizsza grupa alkilowa, grupe tiomorfolinowa, a drugi, z nich posiada zna¬ czenie podane wyzej dla Ri wzglednie R2.Utlenianie prowadzi sie z dobrym skutkiem przy uzyciu nadtlenków, takich jak nadtlenek wodoru, kwas nadoctowy albe nadjodan sodowy, korzystnie w srodowisku rozpuszczalnika, na przyklad w kwa¬ sie octowym lodowatym albo w metanolu zwlaszcza w temperaturze 0—56°C.Jesli otrzymuje sie zwiazek o ogólnym wzorze 1, w którym Rt i/albo tt* stanowi woin% grupe r)lpe- razynowa to mozna ja ewentualnie dodatkowo zacytowac. Dodatkowe acylowanie przeprowadza sie korzystnie za pomoca halogenków kwasowych, bez¬ wodników kwasowych, albo przy uzyciu odpowied- nich kwasów i oddzielacza wody, aMb W obecnosci srodków odciagajacych wode takkfo Jak tyJP-dwu- cykloheksylokarbodwuimid, grupe kartoamylowa wprowadza sie przy tytff korzystnie; dzialajac cyja¬ nianem metalu alkalicznego w slabo kwasnym ii roztworze.Stosowane zwiazki wyjsciowe o ogólnym wzo¬ rze 2 otrzymuje sie metodami znanymi w litera¬ turze fachowej. I tak na przyklad dzialajac na 2;4-dwuchlóropirydo{3;2-d]pirymidyne [J. Amer.Chem. Soc. 7S, 973 (1956), J. Ghem. Soc. 1956, 1045 i J. Chem. Soc. 1956, 4433] odpowiednia amina w niskiej temperaturze na przyklad 0—40°C, otrzy¬ muje sie odpowiedni zwiazek 2-chloro-4-aminowy, IW. J. Irwin i D. G. Wibberley w. czasopismie Adwances in Heterocyclic Chemistry 10, 149 (1969)], który nastepnie na drodze reakcji z odpowiednia amina w podwyzszonej temperaturze, daje zwiazek o wzorze ogólnym 2.Otrzymane zwiazki o ogólnym wzorze 1, ewen- M tualnie przeprowadza sie; W sole addycyjne z fizjo-84 565 logicznie dopuszczalnymi kwasami. Do takich kwa¬ sów zalicza sie, na przyklad kwas solny, bromo- wodorowy, siarkowy, fosforowy, mlekowy, cytryno¬ wy, winowy lub maleinowy.Jak wspomniano wyzej nowe zwiazki wykazu¬ ja cenne wlasciwosci farmakologiczne, zwlaszcza bardzo silne dzialanie powstrzymujace skupianie i sklejanie sie trombocytów. Rozmaite z tych zwiaz¬ ków, takie jak 4-piperazyno-2-/l-o(ksydo-tiomorfo- lino/-pirydo[3,2-d]pirymidyna, 4-piperazyno-2-tio- morfolino-pirydo[3^2-d]pirymidyna i 2-piperazyno- ^4-/1-oksydotiomorf6lino/-pirydo[3,2-d]pirymidyna, wykazuja równiez dzialanie obnizajace cisnienie tetnicze krwi.Dzialanie powstrzymujace skupianie sie trombo- cytów mozna wykrywac za pomoca metody Born'a i Cnm% J.^hysio^L 170, 397 1964 lub K. Breddin'a Schweiz. Mi^Wschr. 95, 655--660 <1965) i dziala¬ nie na sklejanie" sie trorobocytów mozna okreslac za pomoca tak zwanego testu retencji, np. wedlug Morrisa (E. Deutsch E. Gerlach i K. Mosser: 1. Miedzynarodowe sympozjum o przemianie materii i o blonowej przepuszczalnosci erytrocytów i trom¬ bocytów, Wieden 1969; wydanie Georg Thieme Verlag Stuttgart); a oddzialywanie przedluzajace czas krwawienia mozna stwierdzic metoda Duke'a [J. Amer. Med. Assoc. 15, 1185 (1910)]. Badania obiegu krazenia prowadzono na uspionych kotach lub na psach [Eckenhoff, Amer. J. PhysioL 148, 582 (1947)].Dla podanych nizej tytulem przykladu substancji czynnych, okreslano metoda Morris'a ich dzialanie powstrzymujace skupiania sie trombocytów, a me¬ toda Dufce'a ich oddzialywanie przedluzajace czas krwawienia.A. Dwuchlorowodorek 2-piperazyno-4-/l7ofcsydo- -tiomorfolino/-pirydof3,2-d]pirymidyny B. Dwuchlorowodorek 2-/N-metylopiperazyno/-4- -/l-oksydo-tiomorfolino/-pirydo(3,2-d]pirymidyny C. Chlorowodorek 2-/dwupropanoloamino/-4-/l- -oksydo-tiomorfolino/-pirydo[3,2-d}pirymidyny D. Chlorowodorek 2-/etanolo-heksanoloamino/-4- -/l-oksydo-tiomorfolino/-pirydot3,2-d]pirymidyny E. Dwuchlorowodorek 2-piperazyno-4-/l-oksydo- -2-metylo-tiomorfolino/-pirydo[3,2-d]pirymidyny F. Dwuchlorowodorek 2-piperazynoj4-/l,l-dwu- oksydo-tiomorfolino/-pirydo[3,2-d]pirymidyny G. Dwuchlorowodorek 2-/l-oksydo-tiomorfolino/- -4-piperazyno-pirydo[3,2-d]pirymiidyny 45 H. Dwuchlorowodorek 2-piperazyno-3-/l-oksydo- -tiomorfolino/-6-metylo-pirydo[3,2-d]pirymidyny 1) W celu okreslenia dzialania substancji czyn¬ nych powstrzymujacego skupianie sie trombocytów, 'kazdorazowo odpipetywywuje sie 1 ml ludzkiej krwi do malej probówki oraz badana substancje do koncowego stezenia równego 5,10-8 mola/litr.Probówki pozostawia sie w ciagu 10 minut w in¬ kubatorze w temperaturze 37°C. Do polowy pro¬ bówki dodaje sie nastepnie po 1 g szklanych pe¬ relek (np. Glass-Beads for gas-chromatography, firmy BDH, Poole, Wielka Brytania), po czym zamkniete probówki umieszcza sie na tarczy obra¬ cajacej sie wokól poziomej osi i porusza je w ciagu 1 minuty, dzieki czemu dochodzi do dokladnego zetkniecia perelek szklanych z krwia. Nastepnie krew w tych samych probówkach pozostawia sie w ciagu 1 godziny w temperaturze pokojowej, przy czym zachodzi zadawalajaca sedymentacja erytro¬ cytów. Z warstwy osocza znajdujacej sie nad warstwa sedymentacyjna odbiera sie 0,01 ml oso¬ cza, rozciencza go roztworem celoskopowym w sto¬ sunku 1:8000 i liczy ilosc plytek w celoskopie (mi¬ kroskopie biologicznym).Okresla sie z 4—6 prób wartosc srednia procen¬ towego obnizenia ilosci zlepków pod wplywem substancji czynnej (w porównaniu z zawartoscia probówek bez szklanych perelek). 2) W celu okreslenia czasu krwawienia, substan¬ cje badane aplikuje sie bez narkozy myszom w dawce po 10 mg na 1 kg wagi zwierzecia. Po uplywie 1 godziny z konca ogona kazdego zwie¬ rzecia odcina sie okolo 0,5 mm ogona, a wyplywa¬ jaca krew w odstepach 50 sekundowych ostroznie zbiera sie na bibule filtracyjnej. Liczba tak otrzy¬ manych kropel krwi stanowi miare czasu krwa¬ wienia dla porównania ze zwierzetami, którym nie aplikowano substancji badanej (5 zwierzat w kazdej próbie). 3) Ostra toksycznosc pewnych substancji okresla sie na myszach (czas obserwacji równy 14 dni) czesciowo orientacyjnie wzglednie jako LDM z od¬ setka zwierzat, które zmarly po róznych dawkach substancji czynnej podczas okresu obserwacji (po¬ równaj metode wedlug J. Pharmacol. exper.Therap. 96 (1949).Ponizsza tabela zawiera wyniki prób dla sub¬ stancji czynnych A-^H Substancja czynna A B C D E F G H Obnizenie ilosci zlepienców w °/a 99 87 88 71 96 88 98 89 Przedluzenie czasu krwawienia w Vo . 88 40 55 98 98 LDgo w mg/kg wagi i zwierzecia (doustnie) 872 — — — 250 (0 z 10 zwierzat zmarlo) 250 (0 z 10 zwierzat zmarlo) |84565 Zwiazki o wzorze 1 i ich sole mozna, znanymi metodami, takze w polaczeniu z innymi substan¬ cjami czynnymi przetwarzac w znane postacie pre¬ paratów farmaceutycznych.Dawka jednostkowa dla doroslych wynosi —100 mg korzystnie 10—50 mg, a dawka dzienna wynosi 100—200 mg.Nizej opisany sposób postepowania wyjasnia ty¬ tulem przykladu wytwarzanie zwiazku wyjsciowego 2-piperazyno-4-tiomorfolino-pirydo[3,2-d]pirymi- dyna.Wrzacym roztworem 30,6 g (0,856 mola) bezwod¬ nej piperazyny w 150 ml dioksanu ekstrahuje sie z gilzy 18,0 g (0,0715 mola) 2-chloro-4-tiomorfolino- -pirytio(3^-d]!pirymidyny (o temperaturze topnienia 162—164°C), co trwa okolo 5 godzin. Nastepnie calosc zateza sie, a pozostalosc ekstrahuje ukladem woda/benzen. Pozostalosc po zatejzeniu warstwy organicznej rozpuszcza sie w 300 ml metanolu, przesacza i ponownie zateza. Otrzymana pozosta¬ losc krystalizuje sie z 600 ml cykloheksanu. Lacz¬ nie z obróbka lugów macierzystych otrzymuje sie 17,3 g (76,5f/# wydajnosci teoretycznej) produktu, o temperaturze topnienia 144—145°C.Wodzian dwuchlorowodorku produktu (krystali¬ zowany z etanolu) wykazuje temperature topnie¬ nia 220—225°C z rozkladem.Wodzian dwubromowodorku wykazuje tempera¬ ture topnienia 114—115°C z rozkladem, a maleinian produktu (krystalizowany z metanolu) wykazuje temperature topnienia 190—191°C.Identyczny zwiazek otrzymuje sie z tych samych reagentów na drodze jednogodzinnego ogrzewania do wrzenia w srodowisku 1,2-dwumetoksyetanu.Otrzymuje sie wówczas z wydajnoscia równa 72% wydajnosci teoretycznej produkt, o temperaturze topnienia 143—144°C.Nastepujace przyklady wyjasniaja blizej wyna¬ lazek, nie ograniczajac jego zakresu.Przyklad I. 2-piperazyno-4-/l-oksydo-tiomor- folino/-pirydo(3,2-dlpirydyna Do roztworu 5,3 g (16,7 milimola) 2-piperazyno-4- -tiomorfoHno-pirydo(3,2-d]pirymidyny (o tempera¬ turze topnienia 144—145°C w 20 ml kwasu octowe¬ go lodowatego, mieszajac i chlodzac lodem, wkrapla sie 1,90 g 30*/* nadtlenku wodoru w ciagu 20 minut, po czym pozostawia sie w spokoju w temperaturze otoczenia w ciagu 14 godzin.Po zatezeniu pozostalosc chromatografuje sie na 250 g zelu krzemionkowego w ukladzie meta¬ nol/stezona woda amoniakalna (10:1). Otrzymuje sie po pierwszym rozdziale 4,5 g (80#/§ wydajnosci teoretycznej) substancji o temperaturze topnienia 195—198°C.Temperatura topnienia dwuchlorowodorku prze- krystalizowanego z metanolu 301—<303°C.Przyklad II. 2*/l-oksydo-tiomorfoUno/-4-pi- perazyno-pirydo{3,2-d]pirymidyny Analogicznie jak w przykladzie I z 2-tiomorfo- Uno-4-piperazyno-pirydo[3,2-dJpirymidyny i per- hydrolu w kwasie octowym lodowatym wytwarza sie produkt, o temperaturze topnienia 212—£14°C (poprzekrystalizowaniu z benzenu) z wydajnoscia równa 73*/o wydajnosci teoretycznej. 65 Temperatura topnienia dwuchlorowodorku wy¬ krystalizowanego z etanolu 295—296°C.Przyklad HI. 2-/N-metylopiperazyno/-4-/l- -oksydo-tiomorfolino/-pirydot3^2-d]pirymidyna Analoglicznie, jak w przykladzie I z 2-/N-metylo- piperazynoM-tionK)rfolino-piiydo(3^-d]pirymidyny i perhydrolu w kwasie octowym lodowatym, wy¬ twarza sie produkt, o temperaturze topnienia 192—194^ (po przekrystalizowaniu z benzenu).Temperatura dwuchlorowodorku wykrystalizowa¬ nego z etanolu 260—361°C (z rozkladem).Przyklad IV. 2-/dwupropanokaminoM-/l- -oksydo-tionxrfolino/-pirydo[3^-dlpirymidyna Analogicznie jak w przykladzie I, z 2-/dwupro- panoloammo/4-tkmorfolino-pirydo[3^-dlpirymidy-- . ny i perhydrolu w kwasie octowym lodowatym, wytwarza sie produkt, o temperaturze topnioritr* 146—148°C (po przekrystalizowaniu benzenu).Temperatura topnienia dwuchlorowodorku (wy¬ krystalizowanego z roztworu etanolowo-eterowesjo) 202—203°C Przyklad V. 2-/etanolo-heksanoloamino/-4- -/l-oksydo-tioinorfoliiio/-pir^ Analogicznie jak w przykladzie I, z 2-/etanolo- heksanoloamino/-4-tiomorfolino-pirydo[3^-d]piry- midyny i,perhydrolu w kwasie octowym lodowatym wytwarza sie produkt, którego chlorowodorek wy¬ krystalizowany z roztworu etanolowo-eterowego topi sie w temperaturze 192^193°C.Przyklad VI. 2-piperazyno-4-/l-oksydo-2- -metylo-tiomorfoHno/-pirydo[3,2-dlpirymidyna Analogicznie jak w przykladzie I, z 2-piperazy- no-4-/2-metylotioniorfolino/-pirydo[3^-dJpirymldy- ny i perhydrolu w kwasie octowym lodowatym, wytwarza sie produkt, o temperaturze topnienia 165-^167°C {po przekrystalizowaniu z mieszaniny benzenu i cykloheksanu).Przyklad VII. 2-pdperazyno-4-/l,l-dwuok«3P- do-tiomorfolino/-pirydo[3^-dlpirymidyna Analogicznie jak w przykladzie I, z 2-piperazy- no-4-tiomorfolino-pirydo{3^-d]pirymidyny i nad¬ manganianu potasu w 0,1 n kwasie solnym wy¬ twarza sie produkt, o temperaturze topnienia 208— —210°C (po przekrystalizowaniu z etanolu).Temperatura topnienia dwuchlorowodorku, wy¬ krystalizowanego roztworu etanolowo-wodnego (8:2), 328—330°C (z rozkladem).Przyklad VIII. 2-piperazyno-4-/l-oksydo- -tiomorfolino/-6-metyk)-pirydoI3^-dlpirymidyna Analogicznie jak w przykladzie I, z 2-piperazy- no^-ttomorfolkio-«^ety]o^^ i metanodjodami sodowejp w metanolu, wytwasa sie produkt, o temperaturze topntienia 192-^19tV, którego dwuchlorowodorek topnieje z rozkladem w temperaturze 222—224°C.Przyklad IX. 2-/N-formylopiperazyno/-4-/l- -oksydo-tiomorfolino/^pirydo{3^-dJpirymidyna Analogicznie jak w przykladzie I, z 2-/N-formy- lopiperazyno/-4-tiomorfoliito-pirydo[3^^]pirymi- dyny i perhydrolu w kwasie octowym lodowatym wytwarza sie produkt, o temperaturze topnienia 185—466°C (po przekrystalizowaniu -z izopropanolu).Przyklad X. 2-/N-formylopiperazyno/«^4-A- -oksydotiomorfolino/-pirydo[3^-d)pirymidynams«s 7 Przez ogrzewanie 2-piperazyno-4-/l-ofcsydo-tk- morfolmo/^pirydo{3,2-d]pirymidyny * kwasem mrówkowym wytwarza sie produkt, o temperatu¬ rze topnienia HR—108**! (po pnekrystalzowaniu z lzepropanolu).Przyklad XI. 2-/N-ammokart»nyk)piperazy- noM-/lKksydo-tic^wrfoUno/^irydo[8^-dlpirymi- dyna Roztwór 8,0 g (20 milimoli) dwuchlorowodorku 2-piperazyno-4-/l-oksydo-tiomorfolino/-pLrydo{3,Z-d] pirymidyny w 40 ml wody zadaje sie 1,9 g (23 malimolami) cyjanianu potasowego. Bo 15 godzin¬ nym pozostawieniu w temperaturze otoczenia ogrzewa sie jeszcze w temperaturze 40°C, w ciagu minut Fotem alkalizuje sie lugiem sodowym i odsacza produkt reakcji.Otrzymuje sie 5,8 g produktu o temperaturze topnienia 23(M231°C.Dzialaniem etanolowego kwasu solnego prze¬ ksztalca sie go w chlorowodorek, który po prze- krystalizowaniu ze srodowiska etanolowo-wodnego (9:1) topnfteje z rozkladem w temperaturze 190— —192°C. Wydajnosc 6 g (73V« wydajnosci teore¬ tycznej). PL