PL201656B1

PL201656B1 - Pochodna imidazolidyny lub pirymidyny i sposób jej otrzymywania oraz kompozycja farmaceutyczna

Info

Publication number: PL201656B1
Application number: PL358886A
Authority: PL
Inventors: Emelen Kristof Van; Bruyn Marcel Frans Leopold De; Manuel Jesus Alcazar-Vaca; Jose Ignacio Andres-Gil; Francisco Javier Fernandez-Gadea; Maria Encarnacion Matesanz-Ballesteros; Jose Manuel Bartolome-Nebreda
Original assignee: Janssen Pharmaceutica Nv
Priority date: 2000-06-22
Filing date: 2001-06-13
Publication date: 2009-04-30
Also published as: CA2410233A1; BG107313A; WO2001098306A1; HK1057896A1; EE200200694A; DE60115647D1; ATE312104T1; JP4911860B2; MY155267A; AU8386401A; HUP0301185A3; IS6591A; SK287730B6; HRP20020988B1; US7423048B2; CZ305005B6; EE04878B1; HUP0301185A2; HU227398B1; NZ522519A

Abstract

Przedmiotem obecnego wynalazku s a zwi azki o wzorze (I), ich stereochemiczne postacie izome- ryczne, ich postacie N-tlenkowe, ich farmaceutycznie dopuszczalne sole addycyjne z kwasem lub ich czwartorzedowe sole amoniowe, w którym to wzorze: -a 1 =a 2 –a 3 =a 4 - oznacza grup e dwuwarto sciow a, w której jeden cz lon od a 1 do a 2 oznacza atom azotu i pozosta le cz lony od a 1 do a 2 oznaczaj a grup e o wzorze –CH=; -Z 1 –Z 2 - oznacza grup e dwuwarto- sciow a; -A- oznacza grup e dwuwarto sciow a o wzo- rze –N(R 6 )-Alk 2 - albo 6-cz lonow a, nasycon a grup e heterocykliczn a zawieraj ac a jeden atom azotu; ka zdy z podstawników R 1 , R 2 i R 3 jest wybrany niezale znie spo sród takich grup jak atom wodoru lub atom flu- orowca; grupa Alk 2 jest ewentualnie podstawiona przez grup e hydroksy; R 5 oznacza grup e o wzorze (d-1), w którym: X oznacza atom tlenu; R 7 oznacza atom wodoru oraz Q oznacza grup e dwuwarto scio- w a. Ujawniono sposób otrzymywania tych zwi azków, kompozycj e farmaceutyczn a zawieraj aca te zwi azki oraz ich zastosowanie jako leku, szczególnie do leczenia stanów zwi azanych z zaburzon a akomoda- cj a dna zo ladka. PL PL PL PL

Description

RZECZPOSPOLITA POLSKA	(12) OPIS PATENTOWY (19) PL	(11) 201656
	(21) Numer zgłoszenia: 358886	(13) B1
	(22) Data zgłoszenia: 13.06.2001	(51) Int.Cl.
Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej	(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: 13.06.2001, PCT/EP01/06749 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: 27.12.2001, WO01/98306 PCT Gazette nr 52/01	C07D 491/04 (2006.01) C07D 491/06 (2006.01) C07D 491/056 (2006.01) A61K 31/435 (2006.01) A61P 1/00 (2006.01)

Pochodna imidazolidyny lub pirymidyny i sposób jej otrzymywania oraz kompozycja farmaceutyczna

	(73) Uprawniony z patentu: JANSSEN PHARMACEUTICA N.V.,Beerse,BE
(30) Pierwszeństwo:	(72) Twórca(y) wynalazku:
22.06.2000,EP,00202180.6	Kristof Van Emelen,Beerse,BE
(43) Zgłoszenie ogłoszono:	Marcel Frans Leopold De Bruyn,Beerse,BE Manuel Jesus Alcazar-Vaca,Madryt,ES Jose Ignacio Andres-Gil,Madryt,ES
23.08.2004 BUP 17/04	Francisco Javier Fernandez-Gadea,Madryt,ES
(45) O udzieleniu patentu ogłoszono:	Maria Encarnacion Matesanz-Ballesteros, Madryt,ES Jose Manuel Bartolome-Nebreda,Madryt,ES
30.04.2009 WUP 04/09	(74) Pełnomocnik: Elżbieta Ostrowska, POLSERVICE, Kancelaria Rzeczników Patentowych Sp. z o.o.

(57) Przedmiotem obecnego wynalazku są związki o wzorze (I), ich stereochemiczne postacie izomeryczne, ich postacie N-tlenkowe, ich farmaceutycznie dopuszczalne sole addycyjne z kwasem lub ich czwartorzędowe sole amoniowe, w którym to wzorze:

-a¹=a²-a³=a⁴- oznacza grupę dwuwartościową, w której jeden człon od a¹ do a² oznacza atom azotu i pozostałe człony od a¹ do a² oznaczają grupę o wzorze -CH=; -Z¹-Z²- oznacza grupę dwuwartościową; -A- oznacza grupę dwuwartościową o wzorze —N(R⁶)-Alk²- albo 6-członową, nasyconą grupę heterocykliczną zawierającą jeden atom azotu; każdy z podstawników R¹, R² i R³ jest wybrany niezależnie spośród takich grup jak atom wodoru lub atom fluorowca; grupa Alk² jest ewentualnie podstawiona przez grupę hydroksy; R⁵ oznacza grupę o wzorze (d-1), w którym: X oznacza atom tlenu; R⁷ oznacza atom wodoru oraz Q oznacza grupę dwuwartościową. Ujawniono sposób otrzymywania tych związków, kompozycję farmaceutyczną zawierającą te związki oraz ich zastosowanie jako leku, szczególnie do leczenia stanów związanych z zaburzoną akomodacją dna żołądka.

PL 201 656 B1

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest pochodna imidazolidyny lub pirymidyny i sposób jej otrzymywania oraz kompozycja farmaceutyczna. Nowe związki o wzorze (I), charakteryzują się właściwościami wiotczenia dna żołądka, w związku z powyższym znajdują zastosowanie jako leki do przywracania zaburzonej akomodacji dna żołądka.

W opisie patentowym RFN nr DE-2,400,094, opublikowanym dnia 18 lipca 1974 r., ujawniono 1-[1-[2-(1,4-benzodioksan-2-ylo)-2-hydroksyetylo)-4-piperydylo-2-benzimidazolinony, charakteryzujące się aktywnością obniżania ciśnienia krwi.

W opisie patentowym RFN nr DE-2,852,945, opublikowanym dnia 26 czerwca 1980 r., ujawniono benzodioksanylohydroksyetylopiperydyloimidazolidynony, charakteryzujące się aktywnością przeciwnadciśnieniową.

W europejskim opisie patentowym nr EP-0,004,358, opublikowanym dnia 3 paź dziernika 1979 r., ujawniono N-oksacykloalkiloalkilopiperydyny, użyteczne jako leki przeciwdepresyjne i jako leki uspokajające oraz psychotropowe.

W europejskim opisie patentowym nr EP-0,048,218, opublikowanym dnia 24 marca 1982 r., ujawniono N-tlenki N-oksacykloalkiloalkilopiperydyn, charakteryzujące się aktywnością przeciwdepresyjną.

W międzynarodowej publikacji patentowej nr WO-93/17017, ogłoszonej dnia 2 wrześ nia 1993 r., ujawniono pochodne guanidyny podstawionej [(benzodioksano-, benzofurano- lub benzopirano)alkiloamino]alkilem, jako selektywne środki zwężające naczynia krwionośne użyteczne w leczeniu stanów zależnych od rozszerzenia naczyń, takich jak migrena, ból głowy gromadny i ból głowy związany z zaburzeniami naczyniowymi.

Międzynarodowa publikacja patentowa nr WO-95/053837, ogłoszona dnia 23 lutego 1995 r., obejmuje pochodne dihydrobenzopiranopirymidyny, także charakteryzujące się aktywnością zwężania naczyń krwionośnych.

Inne, strukturalnie pokrewne pochodne aminometylochromanu ujawniono w międzynarodowej publikacji patentowej nr WO-97/28157, ogłoszonej dnia 7 sierpnia 1997 r., jako antagonistów receptora adrenergicznego α2, które to pochodne są użyteczne w leczeniu zwyrodnieniowych stanów neurologicznych.

Związki według wynalazku różnią się od cytowanych, znanych związków: strukturalnie - poprzez rodzaj grupy dwuwartościowej -a¹=a²-a³ =a⁴- i podstawnika R⁵ oraz farmakologicznie - przez fakt, że nieoczekiwanie związki te posiadają właściwości wiotczenia dna żołądka. Ponadto, związki według obecnego wynalazku mają dodatkowe, korzystne właściwości farmakologiczne, polegające na tym, że wykazują one małą aktywność zwężania naczyń krwionośnych albo nie wykazują tej aktywności.

Przedmiotem wynalazku jest pochodna imidazolidyny lub pirymidyny, związek o wzorze (I):

jego stereochemiczna postać izomeryczna, jego postać N-tlenkowa, farmaceutycznie dopuszczalna sól addycyjna z kwasem lub czwartorzędowa sól amoniowa, w którym to wzorze:

-a¹=a²-a³=a⁴- oznacza grupę dwuwartościową o wzorze:

-N=CH-CH=CH- (a-1),

-CH=N-CH=CH- (a-2),

-CH=CH-N=CH- (a-3),

-CH=CH-CH=N- (a-4), lub

-N=CH-N=CH- (a-6);

-Z¹ -Z² - oznacza grupę dwuwartościową o wzorze:

-Y¹-CH(R⁴)-O- (b-2),

-Y¹-CH(R⁴)-CH2-O- (b-3),

-Y¹-CH(R⁴)-CH2-S- (b-4),

-Y¹-CH(R⁴)-CH2-NH- (b-5), lub

PL 201 656 B1

-Y¹-CH(R⁴)-CH2-CH2- (b-6) w której, gdy jest to mo ż liwe, ewentualnie jeden lub dwa atomy wodoru na tym samym atomie węgla lub na różnych atomach węgla albo azotu mogą być zastąpione przez grupę C1-6-alkilową;

Y¹ oznacza atom tlenu;

Alk¹ oznacza C1-3-alkanodiyl;

każdy z podstawników R¹, R² i R³ stanowi niezależnie atom wodoru lub atom fluorowca;

R⁴ oznacza atom wodoru;

-A- oznacza grupę dwuwartościową o wzorze:

w której m oznacza 0 lub 1;

Alk² oznacza C1-6-alkil ewentualnie podstawiony przez grupę hydroksy;

R⁶ oznacza atom wodoru, grupę hydroksy, hydroksyC1-4-alkil, C1-4-alkoksy, C1-4-alkoksykarbonyl lub hydroksykarbonyl;

R⁵ oznacza grupę o wzorze:

w którym:

X oznacza atom tlenu;

R⁷ oznacza atom wodoru;

Q oznacza grupę dwuwartościową o wzorze:

-CH2-CH2- (e-1),

-CH2-CH2-CH2- (e-2),

-CH2-CO- (e-5),

-(CH2)2-CO- (e-7), w którym ewentualnie jeden lub dwa atomy wodoru, na tym samym atomie w ę gla lub na róż nych atomach węgla, mogą być zastąpione przez C1-4-alkil.

₅

Korzystny jest związek według wynalazku, w którym R⁵ oznacza grupę o wzorze (d-1), w którym X oznacza atom tlenu oraz Q oznacza grupę o wzorze (e-2) lub (e-5).

Korzystny jest związek według wynalazku, w którym: grupa dwuwartościowa -a¹=a²-a³=a⁴oznacza grupę o wzorze (a-1), (a-2) lub (a-4); grupa dwuwartościowa -Z¹-Z²- oznacza grupę o wzorze (b-2) lub (b-4), w którym R⁴ oznacza atom wodoru; Alk¹ oznacza -CH2-; grupa dwuwartościowa -Aoznacza grupę o wzorze (c-1) lub (c-2); oraz R⁵ oznacza grupę o wzorze (d-1), w którym X oznacza atom tlenu, R⁷ oznacza atom wodoru oraz Q oznacza grupę o wzorze (e-1), (e-2), (e-5) lub (e-7).

Korzystny jest związek według wynalazku, w którym: grupa dwuwartościowa -a¹=a²-a³=a⁴oznacza grupę o wzorze (a-1), (a-2) lub (a-4); grupa dwuwartościowa -Z¹-Z²- oznacza grupę o wzorze (b-2) lub (b-4), w którym R⁴ oznacza atom wodoru; Alk¹ oznacza -CH2-; grupa dwuwartościowa -Aoznacza grupę o wzorze (c-2), w którym R⁶ oznacza hydroksymetyl; oraz R⁵ oznacza grupę o wzorze (d-1), w którym X oznacza atom tlenu, R⁷ oznacza atom wodoru oraz Q oznacza grupę o wzorze (e-1), (e-2), (e-5) lub (e-7).

Korzystny jest związek według wynalazku, w którym: grupa dwuwartościowa -a¹=a²-a³=a⁴oznacza grupę o wzorze (a-1), (a-2) lub (a-4); grupa dwuwartościowa -Z¹-Z²- oznacza grupę o wzorze

PL 201 656 B1 (b-2) lub (b-4), w którym R⁴ oznacza atom wodoru; Alk¹ oznacza -CH2-; Alk² oznacza grupę o wzorze -CH2-CHOH-CH2-; oraz R⁵ oznacza grupę o wzorze (d-1), w którym X oznacza atom tlenu, R⁷ oznacza atom wodoru oraz Q oznacza grupę o wzorze (e-1), (e-2), (e-5) lub (e-7).

Szczególnie korzystny jest związek według wynalazku, którym jest:

1-[1-[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyn-3-ylo)-metylo]-4-piperydynylo]-2-imidazolidynon;

1-[1-[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyn-3-ylo)-metylo]-4-piperydynylo]tetrahydro-2(1H)pirymidynon;

1-[3-[[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyn-3-ylo)-metylo]amino]propylo]dihydro-2,4(1H,3H)-pirymidynodion; oraz

1-[3-[[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyn-3-ylo)-metylo]amino]propylo]-2,4-imidazolidynodion; jego farmaceutycznie dopuszczalna sól addycyjna z kwasem, jego stereochemiczna postać izomeryczna albo jego postać N-tlenkowa.

Dalszym aspektem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna zawierająca farmaceutycznie dopuszczalny nośnik oraz substancję leczniczo aktywną, która według wynalazku zawiera jako substancję leczniczo aktywną leczniczo skuteczną ilość wyżej określonego związku o wzorze (I).

Innym aspektem wynalazku jest wyżej określony związek o wzorze (I) do stosowania jako lek.

Wynalazek dotyczy także sposobu otrzymywania wyżej określonego związku o wzorze (I), który według wynalazku polega na tym że:

a) związek pośredni o wzorze (II) alkiluje się związkiem pośrednim o wzorze (III), w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji, ewentualnie w obecności odpowiedniej zasady;

R¹

(II)

Alk¹—W + H-A-R⁵ (III) (I)

b) związek pośredni o wzorze (IV), w którym Alk^1', oznacza wiązanie bezpośrednie albo C1-5-alkanodiyl, alkiluje się w warunkach redukujących związkiem pośrednim o wzorze (III);

1'

c) związek pośredni o wzorze (V), w którym Alk^1', oznacza wiązanie bezpośrednie albo C1-3-alkanodiyl, poddaje się reakcji ze związkiem pośrednim o wzorze (III);

w powyż szych schematach reakcji, grupy

-Z¹ -Z²

R¹, R², R³, R⁴, R⁵, R⁶, Alk¹ i Alk² posiadają wyżej określone znaczenie oraz W oznacza odpowiednią grupę opuszczającą; d) albo związki o wzorze (I) przekształca się wzajemnie jeden w drugi, z zastosowaniem znanych w tej dziedzinie reakcji przemiany; albo w razie potrzeby, związek o wzorze (I) przekształca się w sól addycyjną z kwasem lub odwrotnie, sól addycyjną z kwasem zwią zku o wzorze (I) przekształ ca się w postać wolnej zasady za pomocą alkali i, gdy jest to pożądane, wytwarza się ich stereochemiczne postacie izomeryczne. Jak to użyto w powyższych definicjach, fluorowiec jest nazwą ogólną odnoszącą się do fluoru, chloru, bromu i jodu; C1-4-alkil oznacza nasycone grupy węglowodorowe o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, zawierające od 1 do 4 atomów węgla w cząsteczce, takie jak na przykład

PL 201 656 B1 metyl, etyl, propyl, butyl, 1-metyloetyl, 2-metylopropyl i tym podobne; C1-6-alkil obejmuje C1-4-alkil oraz jego wyższe homologi zawierające 5 lub 6 atomów węgla w cząsteczce, takie jak na przykład 2-metylobutyl, pentyl, heksyl i tym podobne; C1-3-alkanodiyl oznacza dwuwartościowe grupy węglowodorowe o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, zawierające od 1 do 3 atomów węgla w cząsteczce, takie jak na przykład metylen, 1,2-etanodiyl, 1,3-propanodiyl oraz ich rozgałęzione izomery. Określenie „CO” oznacza karbonyl.

Do niektórych przykładów fragmentów R⁵ cząsteczki zalicza się:

ο ο

Użyte powyżej w niniejszym określenie „stereochemiczne postacie izomeryczne” odnosi się do wszystkich możliwych postaci izomerycznych, w jakich mogą występować związki o wzorze (I). Jeżeli nie wspomniano lub wskazano inaczej, nazwa chemiczna związków oznacza mieszaninę wszystkich możliwych stereochemicznych postaci izomerycznych, które to mieszaniny obejmują wszystkie diastereoizomery i enancjomery podstawowej struktury cząsteczkowej. Dokładniej, centra stereogeniczne mogą posiadać konfigurację R lub S; podstawniki w nasyconych (częściowo) dwuwartościowych grupach cyklicznych, mogą posiadać albo konfiguracje cis- albo konfigurację trans-. Związki zawierające wiązania podwójne mogą posiadać konfigurację stereochemiczną E lub Z na tym podwójnym wiązaniu. Stereochemiczne postacie izomeryczne związków o wzorze (I) mieszczą się oczywiście w zakresie tego wynalazku.

Wymienione powyżej określenie farmaceutycznie dopuszczalne sole addycyjne oznacza aktywne leczniczo, nietoksyczne, postacie soli addycyjnej z kwasem, które mogą tworzyć związki o wzorze (I). Sole addycyjne z kwasem dopuszczone do stosowania w farmacji można z łatwością otrzymać w wyniku działania na postać zasady takimi odpowiednimi kwasami. Do odpowiednich kwasów zalicza się na przykład takie kwasy nieorganiczne jak: kwasy fluorowcowodorowe, na przykład kwas chlorowodorowy lub kwas bromowodorowy, kwas siarkowy, kwas azotowy, kwas fosforowy i tym podobne kwasy; albo kwasy organiczne, takie jak na przykład: kwas octowy, kwas propionowy, kwas hydroksyoctowy, kwas mlekowy, kwas pirogronowy, kwas szczawiowy (to jest kwas etanodiowy), kwas malonowy, kwas bursztynowy (to jest kwas butanodiowy), kwas maleinowy, kwas fumarowy, kwas jabłkowy, kwas winowy, kwas cytrynowy, kwas metanosulfonowy, kwas etanosulfonowy, kwas benzenosulfonowy, kwas p-toluenosulfonowy, kwas cyklamowy, kwas salicylowy, kwas p-aminosalicylowy, kwas 4,4'-metylenobis-(3-hydroksy-2-naftoesowy) i tym podobne kwasy.

Odmiennie, postacie soli można przekształcić w postać wolnej zasady przez działanie odpowiednią zasadą.

Użyte w niniejszym określenie czwartorzędowe sole amoniowe związków o wzorze (I), definiuje związki o wzorze (I) które mogą tworzyć te sole w reakcji pomiędzy azotem zasadowym związku o wzorze (I) i odpowiednim środkiem tworzącym sól czwartorzę dową, takim jak na przykład ewentualnie podstawiony halogenek alkilu, halogenek arylu, halogenek alkiloarylu, na przykład jodek metylu lub jodek benzylu. Można także zastosować inne reagenty zawierające odpowiednie grupy opuszczające, takie jak trifluorometanosulfoniany alkilu, metanosulfoniany alkilu i p-toluenosulfoniany alkilu. Czwartorzędowa sól amoniowa posiada atom azotu naładowany dodatnio. Do dopuszczonych do stosowania w farmacji przeciwjonów zalicza się chlor, brom, jod, trifluorooctan i octan. Wybrany przeciwjon moż na otrzymać z użyciem kolumn z żywicą jonowymienną.

Użyte powyżej w niniejszym określenie sól addycyjna, obejmuje także solwaty jakie mogą tworzyć związki o wzorze (I) oraz ich sole. Do tych solwatów zalicza się na przykład hydraty, alkoholaty i tym podobne.

Przez postacie N-tlenkowe związków o wzorze (I), które można otrzymać znanymi w tej dziedzinie metodami, rozumie się te związki o wzorze (I), w których atom azotu jest utleniony do N-tlenku.

Absolutna konfiguracja stereochemiczna niektórych związków o wzorze (I) i półproduktów użytych do ich otrzymywania nie została oznaczona doświadczalnie. W tych przypadkach, stereochemiczna postać izomeryczna która była pierwsza wydzielona została oznaczona jako postać „A” a druga wydzielona postać została oznaczona jako „B”, bez dodatkowego odniesienia do aktualnej

PL 201 656 B1 konfiguracji stereochemicznej. Jednakże, gdy w przypadku „A” i „B” istnieje zależność enancjomeryczna, te postacie izomeryczne „A” i „B” mogą być niejednoznacznie scharakteryzowane przez na przykład ich skręcalność optyczną. Specjalista jest w stanie oznaczyć absolutną konfigurację takich związków z zastosowaniem znanych metod, takich jak na przykład dyfrakcja promieniowania rentgenowskiego.

Szczególnie, korzystne są stereoizomery (S)- wyżej wymienionych czterech szczególnie korzystnych związków.

Jak przedstawiono wyżej na schemacie reakcji, związki według obecnego wynalazku można ogólnie otrzymać w wyniku reakcji alkilowania związku pośredniego o wzorze (III) ze związkiem pośrednim o wzorze (II), w którym W oznacza odpowiednią grupę opuszczającą, taką jak na przykład atom fluorowca, na przykład atom fluoru, atom chloru, atom bromu i atom jodu albo, w niektórych przypadkach, W może także oznaczać grupę sulfonyloksy, na przykład grupę metanosulfonyloksy, grupę benzenosulfonyloksy, grupę trifluorometanosulfonyloksy i tym podobne reaktywne grupy opuszczające. Reakcję można prowadzić w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji, takiego jak na przykład acetonitryl lub tetrahydrofuran i ewentualnie w obecności odpowiedniej zasady, takiej jak na przykład węglan sodu, węglan potasu, tlenek wapnia albo trietyloamina. Mieszanie może zwiększyć szybkość reakcji. Reakcję można dogodnie prowadzić w zakresie temperatur od temperatury pokojowej do temperatury wrzenia pod chłodnicą zwrotną mieszaniny reakcyjnej i w razie potrzeby, reakcję można przeprowadzić w autoklawie w warunkach zwiększonego ciśnienia.

Jak wyżej przedstawiono na schemacie reakcji, związki o wzorze (I) można także otrzymać w reakcji alkilowania redukcyjnego związku pośredniego o wzorze (IV), w którym Alk^1',oznacza wiązanie bezpośrednie albo C1-5-alkanodiyl, przeprowadzając znane w tej dziedzinie procedury alkilowania w warunkach redukują cych ze związkiem pośrednim o wzorze (III).

To alkilowanie redukcyjne można przeprowadzić w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji, takiego jak na przykład dichlorometan, etanol, toluen lub ich mieszanina i w obecności takiego środka redukującego jak na przykład borowodorek, na przykład borowodorek sodu, cyjanoborowodorek sodu lub triacetoksyborowodorek sodu. Może być także dogodne zastosowanie wodoru jako środka redukującego, w połączeniu z odpowiednim katalizatorem, takim jak na przykład pallad na węglu drzewnym, rod na węglu lub platyna na węglu drzewnym. W przypadku stosowania jako reduktora wodoru, może być korzystne dodanie do mieszaniny reakcyjnej środka odwadniającego, takiego jak na przykład tert-butanolan glinu. W celu zapobieżenia niekorzystnemu, dalszemu uwodornieniu pewnych grup funkcyjnych w reagentach i produktach reakcji, może także okazać się korzystne dodanie do mieszaniny reakcyjnej odpowiedniej trucizny katalizatora, na przykład tiofenu albo mieszaniny chinolina-siarka. Dla zwiększenia szybkości reakcji można stosować podwyższoną temperaturę, w zakresie od temperatury pokojowej do temperatury wrzenia mieszaniny reakcyjnej pod chłodnicą zwrotną i ewentualnie można zwiększyć ciśnienie wodoru gazowego.

Jak przedstawiono wyżej na schemacie reakcji, odmiennie, związki o wzorze (I) można także otrzymać w reakcji chlorku kwasowego o wzorze (V), w którym Alk^1' oznacza C1-3-alkanodiyl albo wiązanie bezpośrednie, ze związkiem pośrednim o wzorze (III) i w odpowiednich warunkach reakcji.

Reakcję tę można przeprowadzić w warunkach uwodornienia wodorem gazowym, w obecności odpowiedniego katalizatora, takiego jak na przykład pallad na węglu drzewnym, rod na węglu lub platyna na węglu drzewnym, w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak na przykład octan etylu i w obecności tlenku magnezu. W celu zapobieżenia niepożądanemu, dalszemu uwodornieniu pewnych grup funkcyjnych w reagentach i produktach reakcji, może także okazać się korzystne dodanie do mieszaniny reakcyjnej odpowiedniej trucizny katalizatora, na przykład tiofenu albo mieszaniny chinolina-siarka. Dla zwiększenia szybkości reakcji można stosować podwyższoną temperaturę, w zakresie od temperatury pokojowej do temperatury wrzenia mieszaniny reakcyjnej pod chłodnicą zwrotną i ewentualnie można zwiększyć ciśnienie wodoru gazowego.

Związki o wzorze (I-a), zdefiniowane jako związki o wzorze (I) w którym grupa dwuwartościowa -A- oznacza -NR⁶-CH2-CH(OH)-CH2-, można otrzymać w reakcji związków pośrednich o wzorze (VI) ze związkami pośrednimi o wzorze (VII), w rozpuszczalniku obojętnym dla reakcji, takim jak metanol i ewentualnie w obecnoś ci zasady organicznej, takiej jak wę glan sodu.

PL 201 656 B1

R¹

(I-a)

Związki o wzorze (I) można dodatkowo otrzymać poprzez przekształcenie związków o wzorze (I) jeden w drugi, zgodnie ze znanymi w tej dziedzinie reakcjami przekształcenia grup. Na przykład, związki o wzorze (I) w którym R⁶ oznacza fenylometyl, można przekształcić w odpowiednie związki o wzorze (I) w którym R⁶ oznacza atom wodoru, stosują c znane w tej dziedzinie procedury odbenzylowania. To odbenzylowanie można zrealizować znanymi sposobami, takimi jak uwodornienie katalityczne z zastosowaniem odpowiednich katalizatorów, na przykład platyny na węglu drzewnym, pallad na węglu drzewnym, w takich odpowiednich rozpuszczalnikach jak metanol, etanol, 2-propanol, eter dietylowy, tetrahydrofuran i tym podobne. Ponadto, związki o wzorze (I) w którym R⁶ oznacza atom wodoru, można alkilować z zastosowaniem znanych procedur w tej dziedzinie, takich jak na przykład N-alkilowanie redukcyjne z odpowiednim aldehydem lub ketonem.

Związki o wzorze (I) można także przekształcić w odpowiednie postacie N-tlenkowe, wykorzystując znane procedury przekształcenia azotu trójwartościowego w jego postać N-tlenkową. Tę reakcję N-utleniania można zwykle przeprowadzić w reakcji substratu o wzorze (I) z odpowiednim nadtlenkiem organicznym lub nieorganicznym. Do odpowiednich nadtlenków nieorganicznych zalicza się na przykład nadtlenek wodoru, nadtlenki metalu alkalicznego lub metalu ziem alkalicznych, na przykład nadtlenek sodu i nadtlenek potasu. Do odpowiednich nadtlenków organicznych zalicza się nadtlenokwasy, takie jak na przykład kwas nadbenzoesowy albo podstawiony fluorowcem kwas nadbenzoesowy, na przykład kwas 3-chloronadbenzoesowy, alifatyczne kwasy peroksy-karboksylowe, na przykład kwas nadoctowy, wodoronadtlenki alkilu, na przykład wodoronadtlenek tert-butylu. Do odpowiednich rozpuszczalników zalicza się na przykład: wodę; niższe alkanole, na przykład etanol i tym podobne; węglowodory, na przykład toluen; ketony, na przykład 2-butanon; węglowodory fluorowcowane, na przykład dichlorometan; oraz mieszaniny tych rozpuszczalników.

Substraty i niektóre ze związków pośrednich są związkami znanymi i są dostępne w handlu albo można je otrzymać z zastosowaniem zwykłych procedur reakcyjnych znanych w tej dziedzinie. Na przykład, szereg związków pośrednich o wzorze (III) można otrzymać znanymi metodami opisanymi w mię dzynarodowej publikacji patentowej nr WO-99/29687.

Związki o wzorze (I) i niektóre związki pośrednie mogą posiadać w swojej strukturze jedno centrum stereogeniczne lub ich większa ilość, obecnych w konfiguracji R lub S, takie jak na przykład atom węgla niosący podstawnik R⁴ i atom węgla połączony z fragmentem -Alk¹ -A-R⁵.

Związki o wzorze (I) otrzymane w sposób opisany powyżej, można zsyntetyzować w postaci mieszanin racemicznych enancjomerów, które można oddzielić od siebie z wykorzystaniem znanych procedur rozdzielania. Związki racemiczne o wzorze (I) można przekształcić w odpowiednie postacie soli diastereoizomerycznych, w reakcji z odpowiednim kwasem chiralnym. Te postacie soli diastereoizomerycznych są z kolei rozdzielane, na przykład w wyniku selektywnej lub frakcjonowanej krystalizacji i enancjomery są z nich uwalniane za pomocą zasady. W odmiennym sposobie rozdzielania postaci enancjomerycznych związków o wzorze (I) wykorzystuje się chromatografię cieczową z użyciem stacjonarnej fazy chiralnej. Te czyste stereochemicznie postacie izomeryczne mogą także pochodzić od odpowiednich, czystych stereochemicznie postaci izomerycznych substratów, z tym zastrzeżeniem, że reakcja przebiega stereospecyficznie. Jeżeli potrzebny jest określony stereoizomer, to korzystnie

PL 201 656 B1 taki związek powinien być zsyntetyzowany metodami stereospecyficznymi. Korzystnie, w metodach tych powinno się stosować substraty enancjomerycznie czyste.

Związki o wzorze (I), ich postacie N-tlenkowe, ich farmaceutycznie dopuszczalne sole oraz ich stereochemiczne postacie izomeryczne posiadają korzystne właściwości wiotczenia dna żołądka, jak to udowodniono w przykładzie farmakologicznym C-1, opisującym test - „Napięcie żołądka mierzone u przytomnych psów za pomocą barostatu elektronicznego”.

Ponadto, związki według wynalazku posiadają dodatkowe, korzystne właściwości farmakologiczne, polegające na tym, że wykazują niewielką aktywność zwężania naczyń krwionośnych lub są pozbawione tej aktywności, jak to można wykazać na podstawie przykładu farmakologicznego C.2, „Aktywność powodująca skurcz tętnicy podstawnej”. Aktywność zwężania naczyń może być źródłem niepożądanych efektów ubocznych, takich jak objawy wieńcowe, które mogą wywoływać ból klatki piersiowej. Dodatkowo, związki według obecnego wynalazku posiadają inne korzystne właściwości farmakokinetyczne polegające na tym że szybko zaczynają działać i ich oddziaływanie jest krótkotrwałe, przy braku któregokolwiek z enzymów CYP4502D6 lub 3A4 pośredniczących w metabolizmie.

Podczas spożywania posiłku dno żołądka, to jest proksymalna część żołądka, rozluźnia się i pełni funkcję „zbiornika”. Pacjenci z zaburzonym lub upośledzonym rozluźnianiem przystosowawczym dna żołądka, po spożyciu pokarmu wykazują nadmierną wrażliwość na rozdęcie żołądkowe, czego wyrazem są objawy niestrawności. Dlatego uważa się, że związki zdolne do regulowania lub przywracania do normalnego stanu zaburzonego wiotczenia dna żołądka, nadają się do łagodzenia objawów niestrawności u pacjentów którzy cierpią z powodu tych objawów.

Z punktu widzenia zdolności związków według obecnego wynalazku do wiotczenia dna żołądka, omawiane związki są przydatne do leczenia zaburzeń stanów zależnych od hamowanej, zaburzonej lub upośledzonej akomodacji dna żołądka, takich jak niestrawność, wczesny przesyt, wzdęcie i anoreksja.

Niestrawność jest opisana jako zaburzenie ruchliwości. Symptomy mogą być spowodowane przez opóźnione opróżnianie żołądka albo przez upośledzone wiotczenie dna żołądka do przyjęcia pokarmu. Zwierzęta ciepłokrwiste, wliczając ludzi, (ogólnie nazywani w niniejszym pacjentami), którzy cierpią z powodu takich objawów niestrawności jak opóźnione opróżnianie żołądka, mają zwykle normalne wiotczenie żołądka i można im przynieść ulgę w objawach niestrawności przez podanie takiego środka pobudzającego motorykę jak na przykład cyzapryd. U pacjentów mogą występować objawy niestrawności mimo tego, że nie mają zakłóconego opróżniania żołądka. Ich objawy niestrawności mogą wynikać z nadmiernie skurczonego dna żołądka lub nadmiernej wrażliwości, co powoduje zmniejszoną podatność i nieprawidłowości w przystosowawczym wiotczeniu dna żołądka. Nadmiernie skurczone dno żołądka powoduje zmniejszoną podatność żołądka. Termin „podatność żołądka” może być określony jako stosunek objętości żołądka do nacisku wywieranego przez ścianę żołądka. Podatność żołądka zależy od napięcia żołądkowego, które jest wynikiem skurczu tonicznego włókien mięśniowych proksymalnej części żołądka. Ta proksymalna część żołądka, poprzez wywieranie regulowanego skurczu tonicznego (napięcia żołądkowego), realizuje funkcję zbiornikową żołądka.

Pacjenci cierpiący na wczesne nasycenie nie mogą skończyć normalnego posiłku, ponieważ czują się najedzeni nim mogą skończyć normalny posiłek. Zwykle, gdy osobnik badany zaczyna jeść, to żołądek powinien wykazywać zwiotczenie przystosowawcze, to znaczy żołądek powinien wiotczeć w celu przyjęcia jedzonego pożywienia. To zwiotczenie przystosowawcze nie jest możliwe gdy podatność żołądka jest hamowana, co powoduje osłabienie wiotczenia dna żołądka.

Z punktu widzenia przydatności związków o wzorze (I), związki te znajdują zastosowanie do leczenia zwierząt ciepłokrwistych, wliczając ludzi, (ogólnie nazywanych w niniejszym pacjentami), cierpiących z powodu zaburzonego, hamowanego lub upośledzonego przystosowania dna żołądka do przyjęcia pokarmu. Sposób leczenia jest z tego powodu przeznaczony do przyniesienia ulgi pacjentom cierpiącym na takie dolegliwości jak na przykład niestrawność, wczesny przesyt, wzdęcie i anoreksja.

Dlatego też, przewiduje się zastosowanie związku o wzorze (I) jako leku, szczególnie użycie związku o wzorze (I) do wytwarzania leku do leczenia stanów związanych z zaburzonym, hamowanym lub upośledzonym przystosowaniem dna żołądka do przyjęcia pokarmu. Przewiduje się zastosowanie zarówno do leczenia jak i do profilaktyki.

Symptomy upośledzonego wiotczenia dna żołądka mogą także zwiększać się z powodu przyjmowania substancji chemicznych, na przykład selektywnych inhibitorów wychwytu serotoniny (SSRI), takich jak fluoksetyna, paroksetyna, fluwoksamina, citalopram i sertralina.

W celu otrzymania kompozycji farmaceutycznych według tego wynalazku, skuteczną ilość określonego związku, jako składnika aktywnego, w postaci soli addycyjnej z zasadą lub kwasem, łączy się

PL 201 656 B1 w jednorodnej mieszaninie z nośnikiem dopuszczonym do stosowania w farmacji, który to nośnik może przybierać różne postacie w zależności od postaci preparatu przeznaczonego do podawania. Te kompozycje farmaceutyczne występują pożądanie w jednostkowej postaci dawkowania, nadającej się korzystnie do podawania doustnego, doodbytniczego albo do wstrzyknięcia pozajelitowego. Na przykład, w przypadku wytwarzania kompozycji w postaci jednostkowej do podawania doustnego, można stosować: którekolwiek ze zwykłych środków farmaceutycznych, takich jak na przykład woda, glikole, oleje, alkohole i tym podobne, w przypadku takich ciekłych preparatów do podawania doustnego jak zawiesiny, syropy, eliksiry i roztwory; lub takie stałe nośniki jak skrobie, cukry, kaolin, środki poślizgowe, substancje wiążące, substancje rozsadzające i tym podobne, w przypadku proszków, pigułek, kapsułek i tabletek. Z powodu ich łatwości w podawaniu, tabletki i kapsułki reprezentują najkorzystniejszą, jednostkową postać dawkowania do podawania doustnego, w którym to przypadku wykorzystuje się oczywiście stałe nośniki farmaceutyczne. W przypadku kompozycji do podawania pozajelitowego, nośnik powinien zawierać wodę sterylną, co najmniej w większej części, chociaż można stosować inne składniki, na przykład dla ułatwienia rozpuszczania. Na przykład, można sporządzać roztwory do wstrzyknięć, w których nośnik zawiera roztwór solanki, roztwór glukozy lub mieszaninę solanki i roztworu glukozy. Można także sporządzić zawiesiny do wstrzyknięć, w którym to przypadku można wykorzystać odpowiednie nośniki ciekłe, środki rozpraszające i tym podobne. W przypadku kompozycji nadających się do podawania przezskórnego, nośnik zawiera ewentualnie środek zwiększający przenikanie i/lub odpowiedni środek zwilżający, połączone ewentualnie z odpowiednimi dodatkami użytymi w mniejszych proporcjach, które to dodatki nie działają szkodliwie na skórę. Dodatki te mogą ułatwiać podawanie na skórę i/lub mogą być pomocne przy otrzymywaniu pożądanych kompozycji. Kompozycje te można podawać różnymi drogami, na przykład przezskórnie, domiejscowo i jako maść. Sole addycyjne z kwasem o wzorze (I), z powodu ich zwiększonej rozpuszczalności w wodzie w porównaniu do odpowiednich postaci zasadowych, są oczywiście bardziej przydatne do otrzymywania kompozycji wodnych.

Jest szczególnie korzystne sporządzenie wyżej wymienionych kompozycji farmaceutycznych w jednostkowej postaci dawkowania do ł atwego podawania i ujednolicenia dawkowania. Uż yte w opisie i zastrzeżeniach określenie jednostkowa postać dawkowania dotyczy jednostek odosobnionych fizycznie, nadających się do jednostkowego dawkowania, przy czym każda jednostka zawiera wcześniej ustaloną ilość składnika aktywnego, obliczoną dla spowodowania żądanego skutku leczniczego, w połączeniu z wymaganym nośnikiem farmaceutycznym. Przykładami takich jednostkowych postaci dawkowania są tabletki (wliczając w to tabletki z rowkiem i tabletki powlekane), kapsułki, pigułki, opakowania proszku, opłatki, roztwory lub zawiesiny do wstrzyknięć, postacie do przyjmowania łyżeczką do herbaty, postacie do przyjmowania łyżką stołową i tym podobne oraz ich oddzielne wielokrotności.

Do podawania doustnego, kompozycje farmaceutyczne mogą przybierać postać stałych postaci dawkowania, na przykład tabletek (zarówno tylko do połykania jak i do żucia), kapsułek lub kapsułek żelowych, otrzymywanych przy pomocy tradycyjnych środków wraz z substancjami pomocniczymi dopuszczonymi do stosowania w farmacji, takimi jak: substancje wiążące (na przykład wstępnie żelowana skrobia kukurydziana, poliwinylopirolidon lub hydroksypropylometyloceluloza); substancje wypełniające (na przykład laktoza, celuloza mikrokrystaliczna lub fosforan wapnia); substancje poślizgowe (na przykład stearynian magnezu, talk lub krzemionka); substancje rozsadzające (na przykład skrobia ziemniaczana lub skrobi glikolan sodu); albo substancje zwilżające (na przykład laurylosiarczan sodu). Tabletki mogą być powlekane z wykorzystaniem metod znanych w tej dziedzinie.

Preparaty ciekłe do podawania doustnego mogą mieć na przykład postać roztworów, syropów lub zawiesin albo mogą występować w postaci produktu suchego przeznaczonego do sporządzenia preparatu, bezpośrednio przed użyciem, z wodą lub innym odpowiednim nośnikiem. Takie preparaty ciekłe można otrzymać z użyciem tradycyjnych środków, ewentualnie z takimi substancjami dodatkowymi dopuszczonymi do stosowania w farmacji jak: środki rozpraszające (na przykład syrop sorbitu, metyloceluloza, hydroksypropylometyloceluloza albo uwodornione tłuszcze jadalne); emulgatory (na przykład lecytyna lub guma arabska); nośniki niewodne (na przykład olej migdałowy, estry kwasów tłuszczowych lub etanol); oraz środki konserwujące (na przykład p-hydroksybenzoesany metylu lub propylu albo kwas sorbinowy).

Do substancji słodzących dopuszczonych do stosowania w farmacji zalicza się korzystnie co najmniej jedną substancję słodzącą taką jak sacharyna, sól sodowa lub sól wapniowa sacharyny, aspartam, sól potasowa acesulfamu, cyklaminian sodu, alitam, substancja słodząca dihydrochalkonowa, monelin, stewiosyd albo sukraloza (4,1',6'-trichloro-4,1',6'-trideoksygalaktosacharoza), korzystnie

PL 201 656 B1 sacharynę, sól sodową lub sól wapniową sacharyny i ewentualnie taką masową substancję słodzącą jak sorbit, mannitol, fruktoza, sacharoza, maltoza, izomalt, glukoza, uwodorniony syrop glukozy, ksylitol, karmel lub miód.

Silne substancje słodzące stosuje się dogodnie w mniejszych stężeniach. Na przykład, w przypadku soli sodowej sacharyny stężenie może mieścić się w granicach od 0,04% do 0,1% (stężenie wagowe), w stosunku do objętości całkowitej końcowej kompozycji, przy czym w kompozycjach dla małych dawek wynosi korzystnie około 0,06% i około 0,08% w kompozycjach dla dużych dawek. Masową substancję słodzącą można użyć skutecznie w większych ilościach, w zakresie od około 10% do około 35%, korzystnie od około 10% do 15% (stężenie wagowe).

Do substancji smakowych dopuszczonych do stosowania w farmacji, które w kompozycjach dla małych dawek mogą maskować gorzki smak składników, zalicza się korzystnie owocowe substancje smakowe, takie jak substancje smakowe z wiśni, malin, czarnej porzeczki i truskawki. Bardzo dobre wyniki można osiągnąć przez połączenie dwóch substancji smakowych. W kompozycjach dla dużych dawek mogą być potrzebne silniejsze substancje smakowe, takie jak „Caramel Chocolate”, „Mint Cool”, „Fantasy” i tym podobne silne substancje smakowe dopuszczone do stosowania w farmacji. Każda substancja smakowa może występować w końcowej kompozycji w stężeniu od 0,05% do 1% (stężenie wagowe). Korzystnie, stosuje się połączenia tych silnych substancji smakowych. Korzystnie, używa się substancję smakową która nie ulega jakiejkolwiek zmianie lub w warunkach kwasowych kompozycji nie stwierdza się ubytku smaku i koloru.

Związki według wynalazku można formułować w postać implantantów. Takie postacie użytkowe można podawać przez wszczepienie (na przykład podskórnie lub domięśniowo) albo przez wstrzyknięcie domięśniowe. Tak więc, związki można na przykład formułować w postać użytkową z odpowiednimi materiałami polimerycznymi lub hydrofobowymi (na przykład jako emulsje w oleju dopuszczonym do stosowania) lub z żywicą jonowymienną albo jako pochodne trudno rozpuszczalne, na przykład jako sól trudno rozpuszczalną.

Związki według wynalazku można formułować w postać użytkową do podawania pozajelitowego przez wstrzyknięcie, dogodnie przez wstrzyknięcie dożylne, domięśniowe lub podskórne, na przykład przez wstrzyknięcie dużej dawki podanej szybko albo przez ciągły wlew dożylny. Preparaty do wstrzyknięć mogą występować w jednostkowej postaci dawkowania, na przykład w ampułkach lub pojemnikach zawierających wiele dawek, wraz z dodanym środkiem konserwującym. Kompozycje mogą występować w takich postaciach jak zawiesiny, roztwory albo emulsje w nośnikach olejowych lub wodnych i mogą zawierać takie substancje pomocnicze jak środki izotonizujące, środki wspomagające tworzenie zawiesiny, stabilizatory i/lub dyspergatory. Odmiennie, składnik aktywny może być proszkiem do sporządzenia postaci użytkowej bezpośrednio przed użyciem, z odpowiednim nośnikiem, na przykład ze sterylną, wolną od pirogenów wodą.

Ze związków według wynalazku można także sporządzać postacie użytkowe do podawania doodbytniczego, takie jak czopki lub płyny doodbytnicze do zatrzymywania, zawierające na przykład tradycyjne podłoża czopkowe, takie jak masło kakaowe albo inne glicerydy.

Związki według wynalazku można użyć do podawania do nosa, na przykład jako ciekły środek do rozpylania, jako proszek lub w postaci kropli.

Postacie użytkowe według obecnego wynalazku mogą ewentualnie zawierać środek przeciw nadmiernemu gromadzeniu się gazów, taki jak symetykon, alfa-D-galaktozydazę i tym podobne.

Przyjmuje się ogólnie, że leczniczo skuteczna ilość powinna wynosić od około 0,001 mg/kg do około 2 mg/kg masy ciała, korzystnie od około 0,02 mg/kg do około 0,5 mg/kg masy ciała. Sposób leczenia może obejmować także podawanie składnika aktywnego w trybie od dwóch do czterech przyjmowań leku na dzień.

Część doświadczalna

W opisie poniższych procedur zastosowano następujące skróty: „ACN” oznacza acetonitryl oraz „DCM” oznacza dichlorometan.

W przypadku niektórych związków chemicznych użyto wzory chemiczne: na przykład dla dichlorometanu - CH2Cl2; dla metanolu - CH3OH; dla amoniaku - NH3; dla kwasu chlorowodorowego - HCl; oraz dla wodorotlenku sodu - NaOH.

W przypadku stereochemicznych postaci izomerycznych, te które zostały pierwsze wydzielone oznaczone są jako „A”, drugie jako „B”, trzecie jako „C” i czwarte jako „D”, bez dodatkowego odniesienia do aktualnej konfiguracji stereochemicznej.

PL 201 656 B1

A. Otrzymywanie półproduktów

P r z y k ł a d A. 1

Do schłodzonej na łaźni lodowej mieszaniny 2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyno-3-metanolu (0,008 mola) i trietyloaminy (0,016 mol) w DCM (26 ml) wkroplono chlorek metanosulfonylu (0,012 mola) w DCM (6 ml), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez 1 godzinę w temperaturze 5°C. Mieszaninę odfiltrowano, po czym filtrat przemyto wodą i ekstrahowano. Warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano do sucha. Otrzymano 2,17 g metanosulfonianu (±)-2,3-dihydro-1,4-dioksyno [2,3-b] pirydyno-3-metylu (półprodukt 1), który użyto bez dodatkowego oczyszczania.

P r z y k ł a d A. 2

a) Mieszaninę 2,3-dihydro-3-[(fenylometoksy)metylo]-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyny (0,0638 mola) w CH3OH (250 ml) uwodorniono w obecnoś ci palladu na wę glu (10%, 2 g) jako katalizatora. Po pochłonięciu wodoru (1 równoważnik), katalizator odfiltrowano, po czym filtrat odparowano. Tę frakcję oczyszczono metodą HPLC (eluent: etanol/metanol 60/40; kolumna: Chiralpak AD 20 μm). Odebrano dwie frakcje i następnie odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 4,06 g (S)-2,3-dihydro-1,4-dioksyno-[2,3-b]-2-pirydyno-3-metanolu (półprodukt 2-a) ([a]²⁰D = -34,33°; c = 25,34 mg/5 ml w metanolu) i 3,81 g (R)-2,3-dihydro-1,4-dioksyno [2,3-b]-2-pirydyno-3-metanolu (półprodukt 2-b) ([a]₂₀ ^D = +32,74°; c=22,60 mg/5 ml w metanolu),

b) Mieszaninę półproduktu (2-a) (0,023 mol) i trietyloaminy (0,046 mola) w DCM (40 ml) mieszano w temperaturze 0°C. Następnie wkroplono mieszaninę chlorku metanosulfonylu (0,035 mol) w DCM (10 ml). Mieszaninę mieszano przez dwie godziny na łaźni wodnej i następnie przemyto wodnym roztworem NaCl. Warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość (olej) uległa zestaleniu w DIPE. Wytrącony osad odfiltrowano i wysuszono, otrzymując 5 g metanosulfonianu (S)-2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyno-3-metylu (półprodukt 3) ([a]²⁰D=-27,89°; c = 25,10 mg/5 ml w metanolu; t.t. 136°C).

P r z y k ł a d A. 3

a) Reakcję przeprowadzono w atmosferze azotu. NaH 60% (0,4725 mol) mieszano w DMF (225 ml). Następnie dodano porcjami 2,3-piperydynodiol (0,4725 mol), po czym mieszaninę mieszano przez 30 minut w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną schłodzono na łaźni wodnej, po czym wkroplono 1,1-dichloro-2-metoksy-2-oksoetyl (1,125 mol). Otrzymaną mieszaninę reakcyjną mieszano przez 5 godzin w temperaturze 95°C i następnie przez okres nocy w temperaturze pokojowej. Schłodzoną, surową mieszaninę reakcyjną zadano wodą, przefiltrowano przez celit i ekstrahowano octanem etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na otwartej, krótkiej kolumnie chromatograficznej wypełnionej żelem krzemionkowym (eluent: DCM). Pożądane frakcje połączono, po czym odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 4,13 g (±)-1,3-dioksolo[4,5-b]pirydyno-2-karboksylan metylu (półprodukt 4).

b) Reakcję przeprowadzono w atmosferze azotu. Roztwór półproduktu (4) (0,042 mola) w THF (48 ml) wkroplono do LiAlH4 (1 minuta, THF) (0,0466 mola), po czym schłodzono na łaźni wodnej. Otrzymaną mieszaninę reakcyjną mieszano przez 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną zadano ostrożnie 10% roztworem NH4Cl i następnie rozcieńczono wodą oraz octanem etylu. Mieszaninę reakcyjną przefiltrowano przez celit, po czym filtrat ekstrahowano. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość przemyto za pomocą DCM, odfiltrowano i wysuszono, otrzymując 2,78 g (półprodukt 5).

c) Roztwór półproduktu (5) (0,018 mola) i trietyloaminy (0,036 mol) w DCM (80 ml) mieszano i schłodzono na łaźni wodno-lodowej. Następnie wkroplono chlorek metanosulfonylu (0,027 mola), po czym otrzymana mieszaninę reakcyjną mieszano przez 1 godzinę, cały czas stosując chłodzenie na łaźni lodowej. Surową mieszaninę reakcyjną przemyto wodą i solanką, po czym ekstrahowano. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 4,2 g metanosulfonianu (±)-1,3-dioksolo[4,5-b]pirydyno-2-metylu (półprodukt 6).

P r z y k ł a d A. 4

a) Reakcja w atmosferze azotu. Do mieszaniny NaH 60% (0,002 mola) w DME (5 ml) wkroplono w czasie mieszania 2-propen-1-ol (0,002 mola). Mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 15 minut, po czym wkroplono roztwór 3-(metoksymetoksy)-4-chloropirydyny (0,0017 mola) w DME (5 ml). Otrzymaną mieszaninę reakcyjną mieszano przez okres nocy, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Mieszaninę przemyto wodą i ekstrahowano octanem etylu. Warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano do sucha. Pozostałość oczyszczono na otwartej kolumnie chromatograficzne (eluent: heksan/octan etylu 3/2; CH2Cl2/2-propanon 90/10; CH2-Cl2/CH3OH

PL 201 656 B1

96/4). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,18 g 3-(metoksymetoksy)-4-(2-propenyloksy)pirydyny (półprodukt 7).

b) Do roztworu półproduktu (7) (0.00092 mola) w DCM (2 ml) wkroplono brom (0,00092 mol). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 15 minut. Mieszaninę wlano do nasyconego roztworu NaHCO3 zawierającego kilka kropel 10% roztworu Na2SO4. Mieszaninę ekstrahowano. Warstwę organiczną osuszono nad Na2SO4, przefiltrowano i odparowano do sucha, otrzymując 0,32 g (±)-4-(2,3-dibromopropoksy)-3-(metoksymetoksy)pirydyny (półprodukt 8).

c) Mieszaninę półproduktu (8) (0,0248 mola), HCl (35,42 ml) i etanolu (40 ml) mieszano przez okres nocy, utrzymując w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną zatężono pod próżnią, po czym koncentrat schłodzono na łaźni wodno-lodowej. Mieszaninę zobojętniono za pomocą nasyconego roztworu NaHCO3 i ekstrahowano octanem etylu. Warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano do sucha. Pozostał o ść oczyszczono na otwartej kolumnie chromatograficznej (eluent: CH2Cl2; CH2Cl2/CH3OH (98/2, 96/4 i 90/10)). Czyste frakcje połączono, po czym odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 4,27g (±)-4-(2,3-dibromopropoksy)-3-pirydynol (półprodukt 9) .

d) Roztwór półproduktu (9) (0,0097 mola) w etanolu (50 ml) mieszano przez okres nocy, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Następnie dodano NaHCO3 (0,0097 mola) i otrzymaną mieszaninę reakcyjną mieszano przez okres nocy, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Rozpuszczalnik odparowano, po czym pozostałość przemyto wodą i ekstrahowano przy pomocy DCM. Warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na otwartej kolumnie chromatograficznej (eluent: heksan/octan etylu (3/2)). Czyste frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 1,51g (±)-3-(bromometylo)-2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-c]pirydyny (półprodukt 10).

P r z y k ł a d A. 5

a) Mieszaninę 2,2-dimetylo-1,3-propanodiaminy (0,22 mola) i 2-propenonitrylu (0,22 mola) w etanolu (250 ml) mieszano w temperaturze pokojowej przez okres nocy. Rozpuszczalnik odparowano. Mieszaninę 2,2-dimetylo-1,3-propanodiaminy (0,28 mola) i 2-propenonitrylu (0,28 mola) w etanolu (250 ml) mieszano przez 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Rozpuszczalnik odparowano. Pozostałości połączono. Tę frakcję oczyszczono przez destylację, otrzymując 27,2 g 3-[(3-amino-2,2-dimetylopropylol)amino]propanonitrylu (półprodukt 11).

b) Mieszaninę półproduktu (11) (0,16 mola) i 1,1'-karbonylobis-1H-imidazolu (0,16 mola) w THF (500 ml) mieszano przez okres nocy, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Wytrącony osad odfiltrowano i wysuszono, otrzymując 26,7 g heksahydro-5,5-dimetylo-2-okso-1-pirymidynopropanonitrylu (półprodukt 12, t.t. 190°C).

c) Mieszaninę półproduktu (12) (0,12 mola) w metanolowym roztworze NH3 (400 ml) uwodorniono w obecności niklu Raney'a (3,0 g) jako katalizatora. Po pochłonięciu wodoru (2 równoważniki), katalizator odfiltrowano i następnie filtrat odparowano, otrzymując 21,2 g 1-(3-aminopropylo)tetrahydro-5,5-dimetylo-2(1H)-pirymidynonu (półprodukt 13).

P r z y k ł a d A. 6

Mieszaninę 4-amino-1-(fenylometylo)-4-piperydynometanolu (0,0182 mola) i 2-propenonitrylu (0,0304 mola) w etanolu (80 ml) mieszano przez 2 dni, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Dodano 2-propenonitryl (2 ml), po czym mieszaninę mieszano przez 5 dni, utrzymując w stanie wrzenia pod chł odnicą zwrotną . Ponownie dodano 2-propenonitryl (2 ml) i nastę pnie mieszaninę mieszano przez okres nocy, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na żelu krzemionkowym na filtrze szklanym (eluent: CH2Cl2/(CH3OH/NH3) 95/5). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 3-[[4-(hydroksymetylo)-1-(fenylometylo)-4-piperydynylo]amino]propanonitryl (półprodukt 14).

b) Mieszaninę półproduktu (14) (0,0159 mola) w metanolu nasyconym NH3 (150 ml) uwodorniono w temperaturze 14°C w obecności niklu Raney'a (1/2 łyżki) jako katalizatora. Po pochłonięciu wodoru (2 równoważniki), katalizator odfiltrowano i filtrat odparowano, otrzymując 3,8 g 4-[(3-amino-[propylo) amino]-1-(fenylometylo)-4-piperydynometanolu (półprodukt 15).

c) Do mieszaniny półproduktu (15) (0,0137 mola) w THF (40 ml) dodano 1,1'-karbonylobis-1H-imidazol (0,0149 mola). Mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez okres nocy. Wytrącony osad odfiltrowano, następnie krystalizowano z ACN i odfiltrowano, po czym przemyto ACN i DIPE i wysuszono, otrzymując 2,05 g tetrahydro-1-[4-(hydroksymetylo)-1-(fenylometylo)piperydylo]-2(1H) pirymidynonu (półprodukt 16, t. t. 210°C).

PL 201 656 B1

d) Mieszaninę półproduktu (16) (0,0059 mola) w metanolu (100 ml) uwodorniono w obecności palladu na węglu (1 g) jako katalizatora. Po pochłonięciu wodoru (1 równoważnik) katalizator odfiltrowano, po czym filtrat odparowano i pozostałość krystalizowano z ACN, otrzymując 0,6 g tetrahydro-1-[4-(hydroksymetylo)piperydynylo]-2(1H) pirymidynonu (półprodukt 17, t. t. 162°C).

P r z y k ł a d A. 7

Roztwór reakcyjny zawierający 1-(2-propenylo)-2,4-imidazolidynodion (0,036 mola) i kwas 3-chloronadbenzoesowy (0,043 mol, 70,75%) w DCM (25 ml) mieszano przez 2 godziny w temperaturze pokojowej. Dodano wodny roztwór bisullfitu, po czym mieszaninę mieszano przez 10 minut. Dodano Na2CO3 i tę mieszaninę ekstrahowano przy użyciu DCM. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 5 g (±) -1-(oksiranylometylo)-2,4-imidazolidynodionu (półprodukt 18).

P r z y k ł a d A. 8

a) Reakcję przeprowadzono przy przepływie azotu. Do mieszaniny NaH 60% (1,934 mola) w DMF (1200 ml) wkroplono przez 30 minut mieszaninę chlorowodorku 2-chloro-3-pirydynolu (1:1) (1,760 mola) w DMF (1000 ml) (temperatura poniżej 27°C). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 30 minut, po czym przez 30 minut wkraplano (chlorometylo)oksiran (3,530 mola) w DMF (1200 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze 60°C przez 9 godzin. Mieszaninę schłodzono, po czym wkroplono wodę na łaźni lodowej. Mieszaninę ekstrahowano przy użyciu DCM. Warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Do pozostałości dodano eter naftowy, po czym dekantowano (3 razy). Tę frakcję połączono z analogicznie otrzymanymi frakcjami, po czym oczyszczono metodą HPLC na żelu krzemionkowym (eluent: heksan/octan etylu (50/50)). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 635 g 2-chloro-3-(oksiranylometoksy)pirydyny (półprodukt 19).

b) Mieszaninę THF (915 ml), alkoholu benzylowego (2,96 mola) mieszano przez 30 minut w temperaturze pokojowej (w celu utrzymania temperatury poniżej 25°C potrzebne był o chł odzenie). Dodano półprodukt (19) (1,97 mola), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez 4 dni w temperaturze pokojowej. Wkroplono wodę (wymagane chłodzenie) i następnie mieszaninę ekstrahowano octanem etylu. Warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość połączono z frakcją otrzymaną w analogiczny sposób, po czym oczyszczono metodą HPLC na żelu krzemionkowym (eluent: heksan/octan etylu (60/40)). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując z wydajnością 38% 1-[(2-chloro-3-pirydynylo)oksy]-3-[(3Z)-3,5-heksadienyloksy]-2-propanol (półprodukt 20).

c) Mieszaninę półproduktu (20) (0,034 mola) i reagenta Lawessona (0,051 mola) w toluenie (750 ml) mieszano przez 16 godzin, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Rozpuszczalnik odparowano, po czym pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/2-propanon (100/0; 90/10)). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono metodą szybkosprawnej chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: heksan/2-propanon (95/5; 90/10)). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 2,3 g 2,3-dihydro-3-[(fenylometoksy)metylo]-[1,4]oksatyno[3,2-b]pirydyny (półprodukt 21).

d) Mieszaninę półproduktu (21) (0,00732 mola) i FeCl3 (2,37 g) w DCM (100 ml) mieszano przez 16 godzin w temperaturze pokojowej. Dodano FeCl3 (2,37 g), po czym mieszaninę mieszano przez dodatkowe 16 godzin. Mieszaninę reakcyjną zalkalizowano nasyconym roztworem NH4OH i przefiltrowano przez celit. Warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/2-propanon (95/5). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,93 g 2,3-dihydro-[1,4]oksatyno[3,2-b]pirydyno-3-metanolu (półprodukt 22).

e) Do mieszaniny półproduktu (22) (0,0051 mola) i trietyloaminy (0,0102 mola) w DCM (50 ml) dodano powoli chlorek metanosulfonylu (0,0076 mola), w temperaturze 0°C. Mieszaninę mieszano przez 2 godziny w temperaturze 0°C. Dodano wodę, po czym warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 1,16 g metanosulfonianu 2,3-dihydro-[1,4]oksatyno[3,2-b]pirydyno-3-metylu, (półprodukt 23).

P r z y k ł a d A. 9

a) Mieszaninę NaH 60% (0,051 mola) w THF (20 ml) mieszano w temperaturze 0°C. Następnie wkroplono w temperaturze 0°C roztwór 3-hydroksy-2-pirydynokarboksyaldehydu (0,034 mola) w THF (75 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 1 godzinę w temperaturze pokojowej, po czym dodano

PL 201 656 B1 porcjami w temperaturze 0°C roztwór estru etylowego kwasu 2-(dietoksyfosfinylo)-2-propenowego (0,041 mola) w THF (75 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 24 godziny w temperaturze pokojowej i następnie mieszano przez 4 godziny utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną i ponownie mieszano w temperaturze pokojowej przez 24 godziny. Dodano 10% wodny roztwór NH4Cl, po czym mieszaninę ekstrahowano przy pomocy DCM. Oddzielona warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym. Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,56 g estru etylowego kwasu 2H-pirano-[3,2-b]pirydyno-3-karboksylowego (półprodukt 24).

b) Roztwór półproduktu (0,0032 mola) w metanolu (osuszony) (2 ml) i THF (osuszony) (16 ml) mieszano w temperaturze 0°C. Następnie, dodano porcjami NaBH4 (0,0128 mola), utrzymując temperaturę 0°C. Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 5 godzin w temperaturze pokojowej. Dodano 10% roztwór NH4Cl i tę mieszaninę ekstrahowano z zastosowaniem DCM. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,45 g 2H-pirano-[3,2-b]pirydyno-3-metanolu (półprodukt 25).

c) Mieszaninę półproduktu (25) (0,0027 mola) w metanolu (20 ml) uwodorniano w temperaturze pokojowej przez 24 godziny, w obecności palladu na węglu (0,04 g) jako katalizatora. Po pochłonięciu wodoru (1 równoważnik), katalizator odfiltrowano, po czym filtrat odparowano, otrzymując 0,35 g 3,4-dihydro-2H-pirano[3,2-b]pirydyno-3-metanolu (półprodukt 26).

d) Roztwór półproduktu (26) (0,002 mol) w DCM (10 ml) mieszano w temperaturze 0°C. W temperaturze 0°C dodano trietyloaminę (0,0024 mola) i chlorek metanosulfonylu (0,0024 mola) i następnie otrzymaną mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 3 godziny. Dodano nasycony roztwór NaHCO3. Warstwę organiczną oddzielono, osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,49 g metanosulfonianu 3,4-dihydro-2H-pirano[3,2-b]pirydyno-3-metylu (półprodukt 27).

P r z y k ł a d A. 10

a) Do roztworu 2-chloro-3-pirydynoaminy (0,0465 mola) w THF (45 ml) wkroplono, w temperaturze -78°C i przy przepływie azotu, diizopropyloamidek litu (0,0513 mola, 2 M). Mieszaninę pozostawiono do ocieplenia do temperatury 0°C i mieszano przez 1 godzinę, po czym schłodzono do temperatury -78°C. Następnie dodano jodometan (0,0582 mola), po czym mieszaninę reakcyjną pozostawiono do ocieplenia do temperatury pokojowej i mieszano przez 16 godzin. Dodano nasycony roztwór NH4Cl i następnie mieszaninę ekstrahowano octanem etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: heksan/octan etylu 80/20). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 5,91 g 2-chloro-N-methyl-3-pyridinamine (półprodukt 28).

b) Do roztworu półproduktu (28) (0,031 mola) w THF (50 ml) dodano powoli, w temperaturze -78°C i przy przepływie azotu, diizopropyloamidek litu (0,062 mol, 2 M). Mieszaninę reakcyjną pozostawiono do ocieplenia do temperatury 0°C i mieszano przez 1 godzinę. Po ponownym schłodzeniu do temperatury -78°C, dodano roztwór [(fenylometoksy)-metylo]oksiranu (0,034 mola) w THF (40 ml), po czym mieszaninę pozostawiono do ocieplenia do temperatury pokojowej i mieszano przez 16 godzin. Dodano nasycony roztwór NH4Cl i następnie mieszaninę ekstrahowano octanem etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: heksan/octan etylu 50/50). Frakcje zawierające połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 7,18 g 1-[(2-chloro-3-pirydynylo)-metyloamino]-3-(fenylometoksy)-2-propanolu (półprodukt 29).

c) Do zawiesiny NaH 60% (0,081 mola) w DME (250 ml), wkroplono roztwór półproduktu (29) (0,023 mola) w DME (250 ml). Mieszaninę reakcyjna mieszano przez 16 godzin, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Po schłodzeniu, mieszaninę wprowadzono do mieszaniny H2O/octan etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: heksan/octan etylu 95/5). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 5,82 g 3-benzyloksymetylo-1-metylo-2,3-dihydro-1H-pirydo[2,3-b]oksazyny (półprodukt 30).

d) Mieszaninę półproduktu (30) (0,018 mola) i FeCl3 (0,036 mola) w DCM (500 ml) mieszano przez 16 godzin w temperaturze pokojowej. Następnie dodano FeCl3 (0,018 mola), po czym mieszaninę mieszano przez dalsze 6 godzin. Ponownie dodano uzupełniającą ilość FeCl3 (0,018 mola) i następnie

PL 201 656 B1 mieszano mieszaninę przez 16 godzin. Mieszaninę reakcyjną zalkalizowano nasyconym roztworem NH4Cl i wytrącony osad odfiltrowano na „dicalite”. Oddzieloną warstwę organiczną ekstrahowano nasyconym roztworem NH4Cl, osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/(CH3OH/NH3), 95/5). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono ponownie na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: octan etylu/ (CH3OH/NH3) 98/2;95/5). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 2,1 g 2,3-dihydro-1-metylo-1H-pirydo [2,3-b][1,4]oksazyno-3-metanolu (półprodukt 31).

e) Do roztworu półproduktu (31) (0,0111 mola) i trietyloaminy (0,0222 mola) w DCM (200 ml), wkroplono w temperaturze 0°C chlorek metanosulfonylu (0,0166 mola). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 1 godzinę w temperaturze 0°C i następnie dodano wodę. Oddzieloną warstwę organiczną ekstrahowano solanką, osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 2,85 g metanosulfonianu 2,3-dihydro-1-metylo-1H-pirydo[2,3-b][1,4]oksazyno-3-metylu (półprodukt 32).

P r z y k ł a d A. 11

a) Roztwór kwasu 3-chloronadbenzoesowego (0,087 mola) w trichlorometanie (125 ml) dodano do roztworu metanosulfonianu 2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyno-3-metylu (0,0217 mola) w trichlorometanie (125 ml) i następnie mieszano przez okres nocy w temperaturze pokojowej. Dodano 50 ml metanolu i 12,47 g K2CO3, po czym mieszaninę mieszano przez 30 minut. Następnie, mieszaninę przefiltrowano i osad przemyto mieszanina DCM w metanolu (90/10). Filtrat odparowano do sucha i oczyszczono pozostał o ść na otwartej kolumnie chromatograficznej na ż elu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/ (CH3OH/NH3) 96/4, 95/5 i 90/10). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 3,62 g metanosulfonianu 2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyno-3-metylu (półprodukt 33).

b) Mieszaninę półproduktu (33) (0,0138 mola) i tlenochlorku fosforu (0,069 mola) mieszano przez 3 godziny w temperaturze 100°C. Surową mieszaninę reakcyjną odparowano do sucha. Całą pozostałość zadano ostrożnie wodą i następnie zobojętniono przy użyciu Na2CO3. Mieszaninę ekstrahowano z zastosowaniem DCM. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano do sucha, otrzymując 3,17 g metanosulfonianu 6-chloro-2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]-pirydyno-3-metylu (półprodukt 34).

P r z y k ł a d A. 12

a) Do roztworu 2,3-dihydro-1,4-dioksyno [2,3-b]-pirydyno-3-metanolu (0,009 mola) w DCM (100 ml) i nasyconego roztworu Na2CO3 wkroplono brom i mieszano w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 16 godzin w temperaturze pokojowej. Dodano dodatkową ilość bromu (0,009 mol) , po czym mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez ponad 3 dni. Dodano kilka kropel Na2SO3, po czym mieszaninę mieszano przez 15 minut. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/CH3OH, 100/0, 98/2). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,9 g 7-bromo-2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyno-3-metanolu (półprodukt 35).

b) Do mieszaniny półproduktu (35) (0,0036 mola) i trietyloaminy (0,0072 mola) w DCM (50 ml), utrzymywanej w temperaturze 0°C, wkroplono w trakcie mieszania chlorek metanosulfonylu (0,0054 mola). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 30 minut w temperaturze 0°C i następnie ekstrahowano wodą. Warstwę organiczną oddzielono, osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 1,07 g metanosulfonianu 7-bromo-2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]-pirydyno-3-metylu (półprodukt 36).

P r z y k ł a d A. 13

a) Do roztworu półproduktu (38) (0,010 mola) i 1H-imidazolu (0,020 mola) w DMF (100 ml) wkroplono chloro (1,1-dimetyloetylo)dimetylosilan (0,020 mola), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez 16 godzin w temperaturze pokojowej. Rozpuszczalnik odparowano i następnie pozostałość wprowadzono do mieszaniny woda/octan etylu. Warstwę organiczną oddzielono, osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: heksan/octan etylu, 90/10). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 2,4 g 7-bromo-3-[[[(1,1-dimetyloetylo)dimetylosililo]oksy]metylo]-2,3-dihydro-1,4-dioksyno [2,3-b] pirydyny (półprodukt 37).

b) Reakcję prowadzono w atmosferze azotu. Roztwór półproduktu (37) (0,00194 mola) w THF schłodzono do temperatury -78°C. Wkroplono butylolit (0,00214 mola, 2,5 M), po czym mieszaninę

PL 201 656 B1 reakcyjną mieszano przez 75 minut w temperaturze -78°C. Następnie, dodano jodometan (00214 mola) i mieszaninę reakcyjną mieszano przez 45 minut. Dodano nasycony, wodny roztwór NH4Cl, po czym mieszaninę reakcyjną pozostawiono do samoczynnego ocieplenia do temperatury pokojowej. Tę mieszaninę ekstrahowano octanem etylu. Oddzielona warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono metodą szybkosprawnej chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: heksan/octan etylu, 80/20). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymują c 0,24 g 3-[[[(1,1-dimetyloetylo)dimetylosililo]oksymetylo]-2,3-dihydro-7-metylo-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyny (półprodukt 38).

c) Reakcję prowadzono w atmosferze azotu. W trakcie mieszania w temperaturze pokojowej, do roztworu półproduktu (38) (0,00081 mola) w bezwodnym THF (5 ml) dodano TBAF, 1M/THF (0,00122 mola). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 16 godzin. Dodano wodę i utworzoną mieszaninę ekstrahowano octanem etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,147 g 2,3-dihydro-7-metylo-1,4-dioksyno-[2,3-b]pirydyno-3-metanolu (półprodukt 39).

d) Do mieszaniny półproduktu (39) (0,00081 mola) i trietyloaminy (0,0019 mola) w DCM dodano chlorek metanosulfonylu (0,00103 mola), w trakcie mieszania i w temperaturze 0°C. Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 30 minut w temperaturze 0°C i następnie dodano wodę. Warstwę organiczną oddzielono, osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,208 g metanosulfonianu 2,3-dihydro-7-metylo-1,4-dioksyno [2,3-b] pirydyno-3-metylu (półprodukt (40).

P r z y k ł a d A. 14

a) Do roztworu półproduktu (2-a) (0,03 mola) w DCM (50 ml) i nasyconego roztworu Na2CO3 (50 ml) wkroplono brom (0,09 mola), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez 16 godzin w temperaturze pokojowej. Nastę pnie dodano 10% roztwór Na2SO3 i następnie mieszaninę mieszano przez 5 minut w temperaturze pokojowej, po czym zobojętniono roztworem Na2CO3. Warstwę wodną ekstrahowano przy użyciu DCM, po czym oddzielone warstwy organiczne połączono, osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/(CH3OH/NH3 roztwór nasycony) 95/5). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono metodą HPLC na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/(CH3OH/NH3 roztwór nasycony) 97/3). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 2,7 g (S)-7-bromo-2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyno-3-metanolu (półprodukt 41) i 0,26 g 8-bromo-2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyno-3-metanolu (półprodukt 42).

b) Mieszaninę półproduktu (42) (0,0014 mola) i trietyloaminy (0,0028 mola) w DCM (5 ml), dodano powoli w temperaturze pokojowej chlorek metanosulfonylu (0,0021 mol). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 16 godzin i następnie ekstrahowano wodą. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,42 g metanosulfonianu (S)-8-bromo-2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]-pirydyno-3-metylu półprodukt (43).

P r z y k ł a d A. 15

a) Do mieszaniny 4-chloro-3-pirydynolu (0,1429 mola), 2-propen-1-olu (0,1572 mola) i trifenylofosfiny (0,1572 mola) w THF (276 ml), który schłodzono na łaźni wodno-lodowej i utrzymywano w atmosferze azotu, wkroplono roztwór estru dietylowego kwasu azodikarboksylowego (0,1572 mola) w THF (163 ml). Utworzona mieszaninę mieszano na ł a źni wodno-lodowej i przez okres nocy w temperaturze pokojowej. Mieszaninę zatężono pod próżnią, po czym pozostałość przemyto nasyconym roztworem Na2CO3. Mieszaninę ekstrahowano przy użyciu DCM i następnie oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik do sucha. Pozostałość zadano DIPE, po czym utworzona substancje stałą odfiltrowano i odrzucono. Filtrat odparowano do sucha i następnie pozostałość zadano eterem dietylowym, po czym utworzona substancję stałą odfiltrowano i znów odrzucono. Filtrat odparowano do sucha i oczyszczono pozostał ość na otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: DCM/2-propanon 99/1, 98/2). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 7,9 g 4-chloro-3-(2-propenyloksy)-pirydyny (półprodukt (44).

b) Do mieszaniny NaH 60% (0,11 mola) w DME (170 ml), utrzymywanej w atmosferze przepływającego azotu, wkroplono alkohol benzylowy (0,0698 mola), po czym mieszaninę mieszano przez 30 minut w temperaturze pokojowej. Następnie wkroplono roztwór półproduktu (44) (0,046 mola) w DME (170 ml) i otrzyman ą mieszaninę mieszano przez okres nocy utrzymują c w stanie wrzenia pod chł odnicą zwrotną. Schłodzoną mieszaninę reakcyjną przemyto wodą i ekstrahowano octanem etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik do sucha. Pozostałość

PL 201 656 B1 oczyszczono na otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: DCM/2-propanon/CH3OH 100/0/0, 96/4/0, 96/0/4, 90/0/10). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 6,2 g 4-(fenylometoksy)-3-(2-propenyloksy)pirydyny (półprodukt 45).

c) Do roztworu półproduktu (45) (0,0256 mola) w DCM (64 ml) wkroplono brom (0,0256 mola), po czym mieszaninę mieszano przez 30 minut w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną przemyto nasyconym roztworem Na2CO3 i kilkoma kroplami 10% roztworu Na2SO4 i następnie tę mieszaninę ekstrahowano. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik do sucha. Pozostałość oczyszczono na otwartej kolumnie chromatograficznej (eluent: DCM/CH3OH 100/0, 99/1, 98/2). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 6,68 g 3-(2,3-dibromopropoksy)-4-(fenylometoksy)pirydyny (półprodukt 46).

d) Do roztworu półproduktu (46) (0,0166 mola) w DCM (270 ml) dodano porcjami FeCl3 (0,033 mola), po czym mieszaninę mieszano przez okres nocy w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną zadano nasyconym roztworem NH4Cl i rozcieńczonym roztworem soli Seignette'a i następnie przefiltrowano przez celit. Rozpuszczalnik odparowano do sucha, otrzymana pozostałość zadano metanolem i następnie odfiltrowano. Filtrat odparowano do sucha, po czym pozostałość zadano roztworem soli monopotasowej monosodowej kwasu 2,3-hydroksybutenodiowego (1 g) w etanolu i utrzymywano w stanie wrzenia pod chł odnicą zwrotną przez 18 godzin. Schł odzoną mieszaninę i reakcyjną przefiltrowano przez celit, po czym filtrat odparowano do sucha. Pozostałość przemyto woda i ekstrahowano przy użyciu DCM. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik do sucha. Pozostałość oczyszczono metodą szybkosprawnej chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: octan etylu/(CH3OH/NH3), 96/4). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,52 g 2-(bromometylo)-2,3-dihydro-1,4-dioksyno-[2,3-c ]pirydyny (półprodukt 47).

P r z y k ł a d A. 16

a) Do 2-propen-1-olu (4,03 mola) dodano powoli, w temperaturze 0°C, 5-bromo-pirymidynę (0,063 mola), po czym tę mieszaninę mieszano przez 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Następnie dodano 60% NaH (0,126 mola), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez 48 godzin, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Dodano wodę i następnie mieszaninę ekstrahowano octanem etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: heksan/octan etylu 50/50). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 2,3 g 5-(2-propenyloksy)pirymidyny (półprodukt 48).

b) Do roztworu półproduktu (48) (0,0169 mola) w DCM (250 ml) dodano powoli brom (0,0186 mola), po czym mieszaninę reakcyjna mieszano przez 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Rozpuszczalnik ekstrahowano nasyconym roztworem Na2CO3 i kilkoma kroplami roztworu Na2SO4 (10%). Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: heksan/octan etylu 66/33, 50/50). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 3,85 g 3-(2,3-dibromopropoksy)-pirydyny (półprodukt 49).

c) Do roztworu półproduktu 49) (0,0123 mola) i H2SO4 (0,0135 mola) w wodzie (5 ml) wkroplono CH3CO3H (35%, 0,0246 mola) i następnie mieszaninę reakcyjną mieszano przez 16 godzin w temperaturze pokojowej. Mieszaninę ekstrahowano octanem etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: octan etylu/ (CH3OH/NH3), 95/5). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 2,83 g 5-(2,3-dibromopropoksy)-4(3H)-pirymidynonu (półprodukt 50) .

d) Mieszaninę półproduktu (50) (0,0091 mola) i NaHCO3 (0,0113 mola) w etanolu (100 ml) mieszano przez 16 godzin, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Mieszaninę reakcyjną pozostawiono do schłodzenia do temperatury pokojowej, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość wprowadzono do wody i octanu etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostał o ść oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: heksan/octan etylu 66/33, 50/50). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymują c 1,1 g 7-(bromometylo)-6,7-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-d ]-pirymidyny (półprodukt 51).

PL 201 656 B1

P r z y k ł a d A. 17

a) Reakcję prowadzono przy przepływie argonu. Mieszaninę 1-amino-3-dibenzyloaminopropanu (0,195 mola) w etanolu (225 ml) mieszano w temperaturze pokojowej. Do mieszaniny wlano ester etylowy kwasu propenowego (0,2 mola), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez okres nocy w temperaturze pokojowej. Rozpuszczalnik odparowano i następnie pozostałość oczyszczono metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/heksan/CH3OH, 50/45/5). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 27 g estru etylowego N-[3-[bis(fenylometylo)amino]propylo]-p-alaniny (półprodukt 52).

b) Półprodukt (52) mieszano w etanolu (150 ml). Mieszaninę zakwaszono roztworem HCl w 2-propanolu (±60 ml) z dodatkiem woda (2 ml). Mieszaninę mieszano przez 15 minut. Rozpuszczalnik odparowano w temperaturze 60°C. Do pozostałości dodano etanol, po czym odparowano rozpuszczalnik. Do pozostałości dodano mieszaninę metanolu w wodzie (70:30, 200 ml) i następnie mieszaninę reakcyjną mieszano, po czym powoli, ogrzewano aż do uzyskania całkowitego rozpuszczenia się. Kwaśny roztwór wkraplano (przez 30 minut, w atmosferze argonu) do roztworu KOCN (0,100 mola), w mieszaninie metanolu w wodzie (70:30, 100 ml), w trakcie mieszania w temperaturze pokojowej (przy pH dochodzącym do wartości od ±8 do ±6). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 19 godzin. Dodano dodatkową ilość KOCN (0,32 g), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez 90 minut w temperaturze pokojowej. Dodano dodatkową ilość KOCN (0,9 g), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez 75 minut w temperaturze pokojowej i następnie przez 6 dni w temperaturze 95°C. Mieszaninę reakcyjną schłodzono i następnie wkroplono stężony HCl. Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 2 godziny w temperaturze 95°C, po czym pozostawiono do odstania na okres nocy w temperaturze pokojowej. Wytrącony osad odfiltrowano, po czym filtrat mieszano i chł odzono przez 3 godziny na ł a ź ni lodowej. Otrzymany osad odfiltrowano i wysuszono, otrzymują c 19,6 g 1-[3-[bis(fenylometylo)amino]propylo]dihydro-2,4(1H, 3H)-pirymidynodionu (półprodukt 53).

c) Mieszaninę półproduktu (53) (0,010 mol) w metanolu (150 ml) uwodorniono w temperaturze 50°C, w obecności palladu na węglu (10%, 1 g) jako katalizatora. Po pochłonięciu wodoru (2 równoważniki), katalizator odfiltrowano i filtrat odparowano. Dodano toluen, po czym mieszaninę poddano destylacji azeotropowej w wyparce obrotowej. Pozostałość mieszano w DCM (50 ml). Dodano NaOCH3 (0,504 g), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez 1 godzinę w atmosferze azotu. Dodano dodatkową ilość metanolu (25 ml) i następnie mieszaninę mieszano przez 30 minut. Wytrącony osad odfiltrowano i filtrat odparowano pod próżnią, otrzymując 1,54 g 1-(3-aminopropylo)-dihydro-2,4(1H, 3H)-pirymidynodionu (półprodukt 54).

B. Otrzymywanie związków końcowych

P r z y k ł a d B. 1

Mieszaninę półproduktu (1) (0,00815 mola), 1-(3-aminopropylo)tetrahydro-2(1H)-pirymidynonu (0,00815 mola) i CaO (0,022 mola) w THF (26,5 ml), mieszano przez okres nocy w aparacie Parra, utrzymując temperaturę 100°C. Nadmiar CaO odfiltrowano, po czym filtrat odparowano do sucha. Pozostałość oczyszczono na otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent 1: CH2Cl2/CH3OH 90/10 i eluent 2: CH2Cl2/ (CH3OH/NH3) 96/4). Czyste frakcje połączono odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono ponownie metodą HPLC na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/ (CH3OH/NH3) 93/7). Czyste frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość krystalizowano z DIPE. Wytrącony osad odfiltrowano i wysuszono, otrzymując 0,88 g (±)-1-[3-[[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno [2,3-b]pirydyn-3-ylo)metylo]amino]propyle]-tetrahydro-2(1H)-pirymidynonu (związek 1).

P r z y k ł a d B. 2

Mieszaninę półproduktu (6) (0,0092 mola) i półproduktu (13) (0,0183 mola) mieszano przez godziny w temperaturze 100°C. Surową mieszaninę reakcyjną oczyszczono na otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/CH3OH 90/10). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość przemyto przy użyciu DIPE i następnie wysuszono, otrzymując 1,48 g (±)-1-[3-[(1,3-dioksolo[4,5-b]pirydyn-2-ylometylo)amino]propylo]tetrahydro-5,5-dimetylo-2(1H)-pirymidynonu (związek 10).

P r z y k ł a d B. 3

Mieszaninę 2-(bromometylo)-3,4-dihydro-2H-pirano[2,3-b]pirydyny (0,007 mola) i 1-(3-aminopropylo)tetrahydro-2(1H)-pirymidynonu (0,014 mola) mieszano przez 2 godziny w temperaturze 100°C. Surową mieszaninę reakcyjną zadano DCM, po czym otrzymaną substancję stałą odfiltrowano i odrzucono. Filtrat odparowano i następnie pozostałość oczyszczono na otwartej kolumnie

PL 201 656 B1 chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/CH3OH 84/16, CH2Cl2/ (CH3OH/NH3) 90/10). Najczystsze frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość rozpuszczono w etanolu i przekształ cono w sól kwasu etanodiowego (1:1), po czym odfiltrowano i rekrystalizowano z etanolu, otrzymuj ą c 0,45 g soli kwasu etanodiowego (1:1) (±)-1-[3-[[(3,4-dihydro-2H -pirano[2,3-b ]pirydyn-2-ylo)-metylo]-amino]propylo]tetrahydro-2(1H)-pirymidynonu (związek 9).

P r z y k ł a d B. 4

Mieszaninę 2,3-dihydro-N-(fenylometylo)-1,4-dioksyno-[2,3-b]pirydyno-3-metyloaminy (0,0059 mola) i półproduktu (18) (0,00497 mola) w metanolu (30 ml), mieszano przez okres nocy utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Rozpuszczalnik odparowano, po czym pozostałość oczyszczono na krótkiej, otwartej kolumnie chromatograficznej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/2-propanon 96/4, 90/10 oraz 80/20 i następnie CH2Cl2 /CH3OH 96/4 i 90/10). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 1,29 g (±)-1-[3-[[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno-[2,3-b]-pirydyn-3-ylo)metylo](fenylometylo)amino]-2-hydroksypropylo]-2,4-imidazolidynodionu (związek 12).

P r z y k ł a d B. 5

Roztwór związku (12) (0,0031 mola) w metanolu (40 ml) uwodorniono w aparacie Parra, w temperaturze 50°C, w obecnoś ci palladu na węglu (10%, 0,13 g) jako katalizatora. Po pochłonięciu wodoru (1 równoważnik), katalizator odfiltrowano, po czym filtrat odparowano. Pozostałość oczyszczono metodą HPLC na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/(CH3OH/NH3) gradient od 90/10 do 92,5/7,5). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,3 g 1-[3-[[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]-pirydyn-3-ylo)metylo]-amino]-2-hydroksypropylo]-2,4-imidiazolidynodionu (związek 13).

P r z y k ł a d B. 6

Do związku (44) (0,0012 mola) w etanolu dodano roztwór wodorotlenku potasu (0,0022 mola) w etanolu. Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 4 godziny w temperaturze 50°C i następnie przez okres nocy w temperaturze pokojowej. Rozpuszczalnik odparowano. Pozostałość oczyszczono metodą HPLC na RP BDS (Hyperprep C18 (100 A, 8 gm); eluent: H2O/CH3CN (0 min) 100/0, (24 min) 63/37, (24,01-32 min) 0/100). Frakcje produktu połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,050 g związku (50).

P r z y k ł a d B. 7

Reakcję przeprowadzono w atmosferze azotu. Związek (R268652) (0,0037 mola) mieszano w THF (120 ml) i chłodzono na łaźni wodno-lodowej . Następnie dodano borowodorek litu (0,0074 mola; 3,7 ml 2 M roztworu w THF), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Mieszaninę mieszano przez 5 godzin, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną, następnie mieszano w temperaturze pokojowej przez weekend, po czym mieszano przez okres nocy utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną i w końcu schłodzono do temperatury pokojowej. Dodano dodatkową ilość borowodorku litu (0,0074 mola), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez okres nocy, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną i następnie schłodzono do temperatury pokojowej. Dodano wodę i zalkalizowano mieszaninę przy użyciu 50% roztworu NaOH, po czym rozpuszczalnik organiczny (THF) odparowano. Pozostałość oczyszczono metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/CH3OH 95/5). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość wprowadzono do małej ilości ACN, podgrzano w celu uzyskania całkowitego rozpuszczenia, po czym schłodzono na łaźni lodowej. Otrzymany osad odfiltrowano, przemyto i wysuszono, otrzymując 0,7 g związku (51).

P r z y k ł a d B. 8

Do roztworu związku (14) (0,0024 mola) w chloroformie (8 ml), schłodzonego do temperatury

-50°C, wkroplono roztwór kwasu 3-chlorobenzoesowego (0,0027 mola) w chloroformie (34 ml). Mieszaninę mieszano przez 1 godzinę w temperaturze od -50°C do -20°C. Dodano metanol i K2CO3. Utworzoną mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 30 minut i następnie przefiltrowano. Substancję stałą przemyto mieszaniną CH2Cl2/CH3OH (80/20), po czym filtrat odparowano do sucha. Mieszaninę oczyszczono metodą szybkosprawnej chromatografii kolumnowej, prowadząc elucję. Przy użyciu CH2Cl2/CH3-OH/(CH3OH/NH3) (80/20/0, 85/0/15, 80/0/20). Frakcje zawierające produkt połączono i przemyto z zastosowaniem DCM. Rozpuszczalnik przefiltrowano i odparowano, otrzymując 0,44 g związku (40).

PL 201 656 B1

P r z y k ł a d B. 9

Związek (60) (0,0091 mola) oczyszczono i wydzielono z zastosowaniem HPLC na kolumnie Chiralpak AD (eluent: C2H5OH/CH3CN (64/36)). Odebrano frakcje zawierające produkt i odparowano rozpuszczalnik, po czym każdą pozostałość rozpuszczono w etanolu i przekształcono w sól kwasu etanodiowego (1:1). Otrzymano 0,7 g związku (27), [a]D²⁰ = -42,50° (c = 25,06 mg/5 ml w CH3OH) i 0,9 g związku o (28), [a]D²⁰ = +42,77° (c = 25,72 mg/5 ml w CH3OH), t.t. 216°C.

P r z y k ł a d B. 10

Mieszaninę półproduktu (3) (0,04 mola), 1-(4-piperydynylo)-2-imidazolidynonu (0,05 mola) i NHCO3 (0,09 mola) w 1,4-dioksanie (300 ml) mieszano przez 60 godzin, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Odparowano rozpuszczalnik, po czym pozostałość rozdzielono pomiędzy wodę i DCM. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/CH3OH, 95/5). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość zestalono w DIPE, odfiltrowano i wysuszono, otrzymując 6,13 g (48,3%) związku (19) (t.t. 132°C; [a]D²⁰= -41,70°, c = 24,34 mg/5 ml w metanolu).

P r z y k ł a d B. 11

Mieszaninę półproduktu (54) (0,058 mola) mieszano w dioksanie (400 ml) i następnie dodano mieszaninę półproduktu (3) (0,029 mola) i CaO (2,4 g). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 16 godzin w temperaturze 140°C. Odparowano rozpuszczalnik, po czym do pozostałości dodano DCM wodę. Oddzielona warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono metodą HPLC na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/(CH3OH/NH3), 90/10). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość rozpuszczono w etanolu 1 przekształcono w sól kwasu etanodiowego (1:1). Utworzony osad odfiltrowano i wysuszono, otrzymując 1,5 g (S)-1-[3-[[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno-[2,3-b]pirydyn-3-ylo)metylo]amino]propylo]dihydro-2,4(1H,3H)-pirymidynodionu (związek 25), t.t.186°C; [a]_D ²⁰=-37,46°, (c = 26,56 mg/5 ml DMF).

P r z y k ł a d B. 12

a) Mieszaninę półproduktu (3) (0,041 mola), benzyloaminy (0,041 mola) i NaHCO3 (0,11 mola) w dioksanie (100 ml) mieszano przez 48 godzin, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Odparowano rozpuszczalnik i następnie pozostałość wprowadzono do wody i DCM. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: CH3Cl/CH3OH, 95/5). Pożądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując (S)-2,3-dihydro-N-(fenylometylo)-1,4-dioksyno[2,3-b]-pirydyno-3-metyloaminy (półprodukt 55).

b) Półprodukt (55) (0,0195 mola) rozpuszczono w etanolu (50 ml). Dodano 2-propenonitryl (0,02 mola), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez okres nocy, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Dodano dodatkową ilość 2-propenonitrylu (0,02 mola) i następnie mieszaninę reakcyjną mieszano przez 2 godziny, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Dodano dodatkową ilość 2-propenonitrylu (0,02 mola) i następnie mieszaninę reakcyjną mieszano przez 6 godzin, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Dodano dodatkową ilość 2-propenonitrylu (0,02 mola) i następnie mieszaninę reakcyjną mieszano przez okres nocy, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Odparowano rozpuszczalnik, po czym pozostałość oczyszczono metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/CH3OH, 97/3). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 6,0 g (S)-3-[[(2,3-dihydro-B-1,4-dioksyno [2,3-b]pirydyn-3-ylo)metylo](fenylometylo)-amino]propanonitrylu (półprodukt 56).

c) Mieszaninę półproduktu (56) (0,0195 mola) w metanolu nasyconą amoniakiem gazowym (400 ml), uwodorniono w obecności niklu Raney'a (1 g) jako katalizatora. Po pochłonięciu wodoru (2 równoważniki), katalizator odfiltrowano i filtrat odparowano. Pozostałość oczyszczono metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/(CH3OH/NH3), 90/10). Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 2,7 g (S)-N¹-(2,3-dihydro-1,4-dioksyno [2,3-b]pirydyn-3-ylo)metylo]-N¹-(fenylometylo)-1,3-propanodiaminy (półprodukt 57).

d) Monobromooctan etylu (0,0032 mola) rozpuszczono w THF (30 ml). Roztwór ten wkroplono powoli do mieszaniny półproduktu (57) (0,0032 mola) i trietyloaminy (0,0048 mola) w THF (50 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez okres nocy w temperaturze pokojowej. Odparowano rozpuszczalnik i następnie pozostałość podzielono pomiędzy wodę i DCM. Warstwę organiczną oddzielono, osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/(CH3OH/NH3), 99/1). Pożądane frakcje połączono

PL 201 656 B1 i odparowano rozpuszczalnik, otrzymują c 0,8 g estru etylowego kwasu (S)-[[3-[[(2,3-dihydro1,4-dioksyno [2,3-b]pirydyn-3-ylo)-metylo]-(fenylometylo)amino]propylo]amino] octowego (półprodukt 58).

e) Mieszaninę półproduktu (58) (0,002 mola) w dioksanie (7,3 ml) i THF (2,4 ml) mieszano w temperaturze pokojowej. Dodano izocyjanian trimetylosililu (0,0023 mola), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano przez 1 godzinę, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Rozpuszczalnik odparowano i następnie pozostałość rozpuszczono w HCl (6 N, 6,2 ml), po czym mieszano przez 1 godzinę, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Mieszaninę reakcyjną schłodzono, wylano na mieszaninę NH4OH/lód i ekstrahowano przy użyciu DCM. Oddzielona warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 0,4 g (S)-1-[3-[[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyn-3-ylo)-metylo](fenylometylo) amino]propylo]-2,4-imidazolidynodionu (półprodukt 59).

f) Mieszaninę półproduktu (59) (0,001 mola) w metanolu (50 ml) uwodorniono w obecności palladu na węglu (0,2 g) jako katalizatora. Po pochłonięciu wodoru (1 równoważnik), katalizator odfiltrowano, po czym filtrat odparowano. Pozostałość rozpuszczono w etanolu i przekształcono w sól kwasu etanodiowego (1:1), otrzymują c 0,3 g zwią zku (30) (t. t. 190°C; [α ]D²⁰= -35,99°, c = 24,87 mg/5 ml w DMF).

W tabelach od F- 1 do F- 7 zestawiono zwią zki które otrzymano zgodnie z jednym z powyż szych przykładów. Użyto następujące skróty: C2H2C4 oznacza sól kwasu etanodiowego.

T a b e l a F - 1

Numer związku	Numer przykładu	a¹=a²-a³=a⁴-	-Q-	Dane fizyczne (t. t. podano w °C)
1	2	3	4	5
1	B. 1	-N=CH-CH=CH-	- (CH2)3-	t. t. 77,5;
2	B. 1	-N=CH-CH=CH-	- (CH2)3-	(A); .C2H2O4 (1:1); [a]D²⁰= +44,40° (c = 24,66 mg/5 ml w metanolu);
3	B. 1	-N=CH-CH=CH-	- (CH2)3-	(B); .C2H2O4 (1:1); t. t. 203; [a]D²⁰= -44,65° (c = 24,75 mg/5 ml w metanolu);
4	B. 1	-N=CH-CH=CH-	-CH2-C(CH3)2-CH2-	.C2H2O4 (1:1); t. t. 164,9;
5	B. 1	-CH=CH-CH=N-	-CH2-C(CH3)2-CH2-	-
6	B. 2	-N=CH-CH=CH-	-CH2-CO-	.C2H2O4 (1:1);
7	B. 2	-N=CH-CH=CH-	-CH2-CH2-CO-	-
8	B. 3	-CH=N-CH=CH-	- (CH2)3-	.C2H2O4 (1:1);
25	B. 11	-N=CH-CH=CH-	-CH2-CH2-CO-	(S); .C2H2O4 (1:1); t. t. 203; [a]D²⁰= -37,46° (c = 26,56 mg/5 ml w DMF);
26	B. 2	-N=CH-CBr=CH-	- (CH2)3-	.C2H2O4 (1:1);
27	B. 9	-CH=N-CH=CH-	- (CH2)3-	(A); .C2H2O4 (1:1); t. t. 212; [a]D²⁰= -42,50° (c = 25,06 mg/5 ml w CH3OH);
28	B. 9	-CH=N-CH=CH-	- (CH2)3-	(B); .C2H2O4 (1:1); t. t. 216; [a]D²⁰= + 42,77° (c = 25,72 mg/5 ml w CH3OH);
29	B. 3	-N=CH-N=CH-	- (CH2)3-	.C2H2O4 (1:1);

PL 201 656 B1 cd. tabeli F-1

1	2	3	4	5
30	B. 12	-N=CH-CH=CH-	-CH2-CO-	(S); .C2H2O4 (1:1); t. t. 190; [a]D²⁰= -35,99° (c = 24,87 mg/5 ml w DMF) ;
60	B. 3	-CH=N-CH=CH-	-(CH2)3-	-

T a b e l a F - 2

Numer związku	Numer przykładu	-a¹=a²-a³=a⁴-	-Q-	Dane fizyczne (t. t. podano w °C)
9	B. 2	-N=CH-CH=CH-	- (CH2)3-	.C2H2O4 (1:1); t. t. 195,7;

T a b e l a F - 3

Numer związku	Numer przykładu	1 2 3 4 -a =a -a =a -	-Q-	Dane fizyczne (t. t. podano w °C)
10	B. 2	-N=CH-CH=CH-	-CH2-C (CH3)2-CH2-	-
11	B. 2	-N=CH-CH=CH-	- (CH2)3-	.C2H2O4 (1:1);

T a b e l a F - 4

Numer związku	Numer przykładu	-a¹=a²-a³=a⁴-	R⁶	-Q-	Dane fizyczne (t. t. podano w °C)
12	B. 4	-N=CH-CH=CH-	benzyl	-CH2-CO-	-
13	E. 5	-N=CH-CH=CH-	H	-CH2-CO-	-

T a b e l a F - 5

Numer związku	Numer przykładu	1 2 3 4 -a =a -a =a -	-Alk¹-A-	-Q-	Dane fizyczne (t. t. podano w °C)
1	2	3	4	5	6
14	B. 2	-N=CH-CH=CH-	—CHż-1^2)—	-(CH2)2-	-

PL 201 656 B1 cd. tabeli F-5

1	2	3	4	5	6
15	B. 1	-N=CH-CH=CH-	XX,	-(CH2)3-	t. t. 160°C;
16	B. 1	-N=CH-CH=CH-	XX,	-(CH2)3-	(A); t. t. 160°C; [a]D²⁰= +30,11° (c = 23,75 mg/5 ml w metanolu);
17	B. 1	-N=CH-CH=CH-	XX,	-(CH2)3-	(B); t. t. 165°C; [a]D²⁰= -30,11° (c = 9,30 mg/5 ml w metanolu);
18	B. 1	-N=CH-CH=CH-	—ch₂-i^2>—	-(CH2)2-	(A); t. t. 132°C; [a]D²⁰ = +38,88° (c = 24,95 mg/5 ml w metanolu);
19	B. 10	-N=CH-CH=CH-	—ch₂-i^2>—	-(CH2)2-	(S); t. t. 132°C; [a]D²⁰ = -41,70° (c = 24,34 mg/5 ml w metanolu);
20	B. 1	-N=CH-CH=CH-	—ch₂-i^2>—	-(CH2)3-	t. t. 200°C;
21	B. 1	-N=CH-CH=CH-	—ch₂-i^2>—	-(CH2)3-	(A); t. t. 195°C; [a]D²⁰= +38,51° (c = 25,97 mg/5 ml w metanolu);
22	B. 10	-N=CH-CH=CH-	—ch₂-i^2>—	-(CH2)3-	(S); t. t. 195°C; [a]D²⁰= -41,90° (c = 24,82 mg/5 ml w metanolu);
23	B. 2	-N=CH-CH=CH-	—ch₂-i^2>—	-CH2-CO-	.C2H2O4 (1:1)
31	B. 9	-N=CH-CH=CH-		-(CH2)3-	(A- trans-);
32	B. 9	-N=CH-CH=CH-		-(CH2)3-	(B- trans-); t. t. 180°C;
33	B. 9	-N=CH-CH=CH-		-(CH2)3-	(A-cis-); t. t. 150°C;
34	B. 9	-N=CH-CH=CH-		-(CH2)3-	(B-cis-);
35	B. 3	-CH=N-CH=CH-	—ch₂-i^2>—	-(CH2)2-	-
36	B. 3	-CH=CH-N=CH-	—ch₂-i^2>—	-(CH2)2-	-
37	B. 2	-N=CH-CH=CH-	-ch₂-i^2}-ch₂-	-(CH2)2-	-

PL 201 656 B1 cd. tabeli F-5

1	2	3	4	5	6
38	B. 2	-N=C(CH3)-CH=CH-	—<?Η₂-ϊζ^>-	-(CH2)2-	-
39	B. 2	-N=CCl-CH=CH-	—<?Η₂-ϊζ^>-	-(CH2)2-	-
40	B. 8	-N(O)=CH-H=CH-	—CH-t^)-	-(CH2)2-	.H2O (1:2);
41	B. 3	-N=CH-N=CH-	—<?Η₂-ϊζ^>-	-(CH2)2-	-
42	B. 2	-N=CH-CH=CBr-	—CH-t^)-	-(CH2)2-	(A);
43	B. 9	-N=CH-CH=CH-	X)H —CH₂-l^_y-CH₂-	-(CH2)3-	[B-[1(B),3ALFA,4BETA]];
44	B. 9	-N=CH-CH=CH-	COOCLH-	-(CH2)3-	[B-[1(B),3ALFA,4ALFA]];
45	B. 9	-CH=N-CH=CH-	—<?Η₂-ϊζ^>-	-(CH2)2-	(A); t. t. 206°C;
46	B. 9	-CH=N-CH=CH-	—<?Η₂-ϊζ^>-	-(CH2)2-	(B); t. t. 206°C;
47	B. 9	-N=CH-CH=CH-	Χ)Η —CH₂-l^_y-CH₂-	-(CH2)3-	[A-[1(B),3ALEA,4BETA]]; t. t. 194°C;
48	B. 9	-N=CH-CH=CH-	COOCLH-	-(CH2)3-	[A-[1(B),3ALFA,4ALFA]];
49	B. 6	-N=CH-CH=CH-		-(CH2)3-	[A-[1(B),3ALFA,4BETA]];
50	B. 6	-N=CH-CH=CH-		-(CH2)3-	[B-[1(B),3ALFA,4BETA]];
51	B. 7	-N=CH-CH=CH-		-(CH2)3-	[B-[1(B),3ALFA,4ALFA]];

T a b e l a F - 6

Numer związku	Numer przykładu	a¹=a²-a³=a⁴-	-Alk¹-A-	Q	Dane fizyczne (t. t. podano w °C)
24	B. 2	-N=CH-CH=CH-	—-	-(CH2)2-	-

PL 201 656 B1

Numer związku	Numer przykładu	R¹ % R³	ι Ζ¹	Q	Dane fizyczne (t. t. podano w °C)
II	-Alk-A-
52	B.	2	σ	Ύ S	CH₂-NH-(CH₂) —	-(CH2)3-	(A); .C2H2O4
53	B.	2	σ	°χ S	CH₂-NH-(CH₂) —	-(CH2)3-	(B); .C2H2O4
				CH1 ³
54	B.	2	σ		-CH—/ -	-(CH2)2-	-
				CH1 ³
55	B.	2	σ	>	-CH—/ -	-(CH2)3-	-
56	B.	2	0	y	-CH—	-(CH2)2-	-
57	B.	9	σ	Υ	-ch₂—/ —	-(CH2)2-	(A);
58	B.	9	α	Υ	-CH₂—-	-(CH2)2-	(B);
59	B.	9	0	y	-CH—	-(CH2)2-	-

PL 201 656 B1

C. Przykłady farmakologiczne

P r z y k ł a d C. 1

Napięcie żołądka mierzone u przytomnych psów za pomocą barostatu elektronicznego

Napięcia żołądka nie można mierzyć metodami manometrycznymi i dlatego zastosowano barostat elektroniczny. Umożliwia to zbadanie obrazu fizjologicznego i regulowania napięcia żołądka u przytomnych psów oraz wpływu testowanych związków na to napięcie.

Barostat składa się z układu wtrysku powietrza który jest połączony z ultracienkim, wiotkim workiem polietylenowym (maksymalna objętość: ± 700ml) za pomocą rurki o podwójnym przelocie z włókna poliwinylowego 14-French. Zmiany w napięciu żołądkowym mierzono przez zapisywanie zmian w objętości powietrza w worku wewnątrzżołądkowym, utrzymywanym pod stałym ciśnieniem. Barostat utrzymuje stałe ciśnienie (wstępnie ustalone) wewnątrz wiotkiego, napełnionego powietrzem worka wprowadzonego do żołądka, zmieniając objętość powietrza wewnątrz worka za pomocą elektronicznego układu ze sprzężeniem zwrotnym.

Tak więc, barostat mierzy motoryczną aktywność żołądka (kurczenie się lub wiotczenie) jako zmiany objętości wewnątrzżołądkowej (odpowiednio zmniejszenie lub zwiększenie), przy stałym ciśnieniu wewnątrzżołądkowym.

Barostat składa się z czujnika tensometrycznego połączonego poprzez przekaźnik elektroniczny z układem wtrysk-zasysanie powietrza. Zarówno czujnik tensometryczny jak i układ wtrysku są podłączone za pomocą rurki o podwójnym przelocie z włókna poliwinylowego do ultracienkiego worka polietylenowego. Tarcza skali barostatu umożliwia dobór poziomu ciśnienia jakie ma być utrzymywane w worku wewnątrzżołądkowym.

Samice psów gończych, ważące od 7 do 17 kg, tresowano aby nauczyć je spokojnego stania w ramach Pawłowa. Wszczepiono im kaniulę żołądkową, pod znieczuleniem ogólnym i w warunkach aseptycznych. Po laparotomii w linii środkowej, wykonano nacięcie przez ścianę żołądka w kierunku wzdłużnym, pomiędzy większą i mniejszą krzywą, 2 cm powyżej nerwów Latarjeta. Kaniulę zamocowano do ściany żołądkowej za pomocą podwójnego szwu kapciuchowego i wyprowadzono na zewnątrz poprzez ranę kłutą w lewym kwadrancie podżebrza. Psy pozostawiono na okres dwóch tygodni do wyzdrowienia.

Na początku doświadczenia, kaniulę otworzono w celu usunięcia całej ilości soku żołądkowego lub resztek pożywienia. W razie potrzeby, żołądek oczyszczono przy użyciu od 40 ml do 50 ml letniej wody. Ultracienki worek barostatu umieszczono, poprzez kaniulę żołądkową, na dnie żołądka. Do worka dwa razy wstrzyknięto objętość 300-400 ml, w celu zapewnienia łatwego rozłożenia worka wewnątrzżołądkowego podczas doświadczenia.

Gdy podczas okresu stabilizowania, który wynosił maksymalnie 90 minut, objętość żołądka była stabilna przez 15 minut przy stałym ciśnieniu wynoszącym 6 mm Hg (około 0,81 kPa), związek badany podano podskórnie (S. C.) lub do wnętrza dwunastnicy (I.D.). Badane związki testowano stosując procedurę skriningu, to znaczy dokonywano pomiaru zmian objętości żołądka, zwykle przy dawce 0,63 mg/kg. Jeżeli podczas procedury skriningu badany związek okazywał się aktywny to wykonywano testy z innymi dawkami i z innymi drogami podawania. W tabeli C-1 zestawiono średnie maksymalne zmiany objętości dna żołądka po zwiotczeniu, w czasie jednogodzinnego okresu obserwacji po podaniu S. C. lub I.D. badanego związku (0,63 mg/kg).

T a b e l a C - 1

Numer związku	Droga podawania	Maksymalna zmiana objętości (ml )	Numer związku	Droga podawania	Maksymalna zmiana objętości (ml)
1	S.C.	156	16	I.D.	156
3	I.D.	245	18	I.D.	21
4	S.C.	327	22	I.D.	81*
6	I.D.	301	24	I.D.	35
9	S.C.	78	25	I.D.	226*
10	S.C.	31	30	I.D.	163*
13	I.D.	118

*) Maksymalna zmiana objętości, oznaczona przy stężeniu badanego związku wynoszącym 0,04 mg/kg.

PL 201 656 B1

P r z y k ł a d C. 2

Aktywność powodująca skurcz tętnicy podstawnej

Segmenty tętnic podstawnych pobranych od świń (z zastosowaniem narkozy przy użyciu pentobarbitalu), zawieszono do zarejestrowania rozciągania izometrycznego w kąpielach do narządów. Preparaty kąpano w roztworze Krebsa-Henseleita. Roztwór utrzymywano w temperaturze 37°C i nagazowywano mieszaniną składająca się z 95% O2 i 5% CO2. Preparaty rozciągano aż do uzyskania stabilnego naprężenia segmentów tętnic podstawnych wynoszącego 2 gramy.

Preparaty do badania skurczu wykonano przy użyciu serotoniny (3x10^-7 M). Mierzono odpowiedź na dodanie serotoniny, po czym serotoninę wymywano. Tę procedurę powtarzano aż uzyskano odpowiedź stabilną. Następnie związek badany podawano do kąpieli narządu i mierzono skurcz preparatu. Tę odpowiedź powodującą skurcz wyrażono jako procent odpowiedzi na serotoninę, którą zmierzono uprzednio.

Wartość ED50 (stężenie molowe), jest zdefiniowana jako stężenie przy którym badany związek wywołuje 50% odpowiedzi powodującej skurcz w porównaniu z odpowiedzią na serotoninę. Te wartości ED50 wyznaczono na podstawie doświadczeń z trzema różnymi preparatami.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Pochodna imidazolidyny lub pirymidyny, związek o wzorze (I):

jego stereochemiczna postać izomeryczna, jego postać N-tlenkowa, farmaceutycznie dopuszczalna sól addycyjna z kwasem lub czwartorzędowa sól amoniowa, w którym to wzorze: a¹=a²-a³=a⁴oznacza grupę dwuwartościową o wzorze:

-N=CH-CH=CH- (a-1),

-CH=N-CH=CH- (a-2),

-CH=CH-N=CH- (a-3),

-CH=CH-CH=N- (a-4),

-N=CH-N=CH- (a-6),

-Z¹ -Z² - oznacza grupę dwuwartościową o wzorze:

-Y¹-CH(R⁴)-O- (b-2),

-Y¹-CH(R⁴)-CH2-O- (b-3),

-Y¹-CH(R⁴)-CH2-S- (b-4),

-Y¹CH (R⁴)-CH2-NH- (b-5),

-Y¹-CH(R⁴)-CH2-CH2- (b-6), w której, gdy jest to możliwe, ewentualnie jeden lub dwa atomy wodoru na tym samym atomie węgla lub na różnych atomach węgla albo azotu mogą być zastąpione przez grupę C1-6-alkilową;

Y¹ oznacza atom tlenu;

Alk¹ oznacza C1-3-alkanodiyl;

1 2 3 każdy z podstawników R¹, R² i R³ stanowi niezależnie atom wodoru lub atom fluorowca;

R⁴ oznacza atom wodoru;

-A- oznacza grupę dwuwartościową o wzorze:

PL 201 656 B1 w którym m oznacza 0 lub 1;

Alk² oznacza C1-6-alkil ewentualnie podstawiony przez grupę hydroksy;

R⁶ oznacza atom wodoru, grupę hydroksy, hydroksyC1-4-alkil, C1-4-alkoksyl, C1-4-alkoksykarbonyl lub hydroksykarbonyl;

R⁵ oznacza grupę o wzorze:

w którym:

X oznacza atom tlenu;

R⁷ oznacza atom wodoru;

Q oznacza grupę dwuwartościową o wzorze:

-CH2-CH2- (e-1),

-CH2-CH2-CH2- (e-2),

-CH2-CO- (e-5),

-(CH2)2-CO- (e-7), w której ewentualnie jeden lub dwa atomy wodoru, na tym samym atomie węgla lub na różnych atomach węgla, mogą być zastąpione przez C1-4-alkil.
2. Związek według zastrz. 1, w którym R⁵ oznacza grupę o wzorze (d-1), w którym X oznacza atom tlenu oraz Q oznacza grupę o wzorze (e-2) lub (e-5).
3. Związek według zastrz. 1, w którym: grupa dwuwartościowa -a¹=a²-a³=a⁴- oznacza grupę o wzorze (a-1), (a-2) lub (a-4); grupa dwuwartościowa -Z¹-Z²- oznacza grupę o wzorze (b-2) lub (b-4), w którym R⁴ oznacza atom wodoru; Alk¹ oznacza -CH2-; grupa dwuwartościową -A- oznacza grupę o wzorze (c-1) lub (c-2); oraz R⁵ oznacza grupę o wzorze (d-1), w którym X oznacza atom tlenu, R⁷ oznacza atom wodoru oraz Q oznacza grupę o wzorze (e-1), (e-2), (e-5) lub (e-7).
4. Związek według zastrz. 1, w którym: grupa dwuwartościowa a¹=a²-a³=a⁴- oznacza grupę o wzorze (a-1), (a-2) lub (a-4); grupa dwuwartościową -Z¹-Z²- oznacza grupę o wzorze (b-2) lub (b-4), w którym R⁴ oznacza atom wodoru; Alk¹ oznacza -CH2-; grupa dwuwartościowa -A- oznacza grupę o wzorze (c-2), w którym R⁶ oznacza hydroksymetyl; oraz R⁵ oznacza grupę o wzorze (d-1), w którym X oznacza atom tlenu, R⁷ oznacza atom wodoru oraz Q oznacza grupę o wzorze (e-1), (e-2), (e-5) lub (e-1).
5. Związek według zastrz. 1, w którym: grupa dwuwartościowa a¹=a²-a³=a⁴- oznacza grupę o wzorze (a-1), (a-2) lub (a-4); grupa dwuwartościowa -Z¹-Z²- oznacza grupę o wzorze (b-2) lub (b-4), w którym R⁴ oznacza atom wodoru; Alk¹ oznacza -CH2-; Alk² oznacza grupę o wzorze -CH2-CHOH-CH2-; oraz R⁵ oznacza grupę o wzorze (d-1), w którym X oznacza atom tlenu, R⁷ oznacza atom wodoru oraz Q oznacza grupę o wzorze (e-1), (e-2), (e-5) lub (e-7).
6. Związek według zastrz. 1, którym jest:

1-[1-[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyn-3-ylo)-metylo]-4-piperydynylo]-2-imidazolidynon;

1-[1-[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyn-3-ylo)-metylo]-4-piperydynylo]tetrahydro-2(1H)pirymidynon;

1-[3-[[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyn-3-ylo)-metylo]amino]propylo]dihydro-2,4(1H,3H)-pirymidynodion; oraz

1-[3-[[(2,3-dihydro-1,4-dioksyno[2,3-b]pirydyn-3-ylo)-metylo]amino]propylo]-2,4-imidazolidynodion; jego farmaceutycznie dopuszczalna sól addycyjna z kwasem, jego stereochemiczna postać izomeryczna albo jego postać N-tlenkowa.
7. Kompozycja farmaceutyczna zawierająca farmaceutycznie dopuszczalny nośnik oraz substancję leczniczo aktywną, znamienny tym, że zawiera jako substancję leczniczo aktywną leczniczo skuteczną ilość związku o wzorze (I) jak określono w zastrz. 1.
8. Związek o wzorze (I) jak określono w zastrz. 1 do stosowania jako lek.
9. Sposób otrzymywania związku o wzorze (I) jak określono w zastrz. 1, znamienny tym, że:

PL 201 656 B1

a) związek pośredni o wzorze (II) alkiluje się związkiem pośrednim o wzorze (III), w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji, ewentualnie w obecności odpowiedniej zasady;

b) związek pośredni o wzorze (IV), w którym Alk^1', oznacza wiązanie bezpośrednie albo C1-2alkanodiyl, alkiluje się w warunkach redukujących związkiem pośrednim o wzorze (III);

c) związek pośredni o wzorze (V), w którym Alk^1', oznacza wiązanie bezpośrednie albo C1-3alkanodiyl, poddaje się reakcji ze związkiem pośrednim o wzorze (III);

w powyższych schematach reakcji, grupy -Z¹-Z²-, R¹, R², R³, R⁴, R⁵, R⁶, Alk¹ i Alk² posiadają znaczenie zdefiniowane w zastrz. 1 oraz oznacza odpowiednią grupę opuszczającą;

d) o wzorze (I) przekształca się w sól addycyjną z kwasem lub odwrotnie, sól addycyjną z kwasem związku o wzorze (I) przekształca się w postać wolnej zasady za pomocą alkali i, gdy jest to pożądane, wytwarza się ich stereochemiczne postacie izomeryczne.