PL195825B1 - Sposób i urządzenie do przygotowania śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika zwyczajnego do żywienia zwierząt - Google Patents

Sposób i urządzenie do przygotowania śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika zwyczajnego do żywienia zwierząt

Info

Publication number
PL195825B1
PL195825B1 PL02366695A PL36669502A PL195825B1 PL 195825 B1 PL195825 B1 PL 195825B1 PL 02366695 A PL02366695 A PL 02366695A PL 36669502 A PL36669502 A PL 36669502A PL 195825 B1 PL195825 B1 PL 195825B1
Authority
PL
Poland
Prior art keywords
particles
fraction
crude
meal
grain
Prior art date
Application number
PL02366695A
Other languages
English (en)
Other versions
PL366695A1 (pl
Inventor
Ulrich Walter
Original Assignee
Ulrich Walter
Priority date (The priority date is an assumption and is not a legal conclusion. Google has not performed a legal analysis and makes no representation as to the accuracy of the date listed.)
Filing date
Publication date
Application filed by Ulrich Walter filed Critical Ulrich Walter
Publication of PL366695A1 publication Critical patent/PL366695A1/pl
Publication of PL195825B1 publication Critical patent/PL195825B1/pl

Links

Classifications

    • BPERFORMING OPERATIONS; TRANSPORTING
    • B07SEPARATING SOLIDS FROM SOLIDS; SORTING
    • B07BSEPARATING SOLIDS FROM SOLIDS BY SIEVING, SCREENING, SIFTING OR BY USING GAS CURRENTS; SEPARATING BY OTHER DRY METHODS APPLICABLE TO BULK MATERIAL, e.g. LOOSE ARTICLES FIT TO BE HANDLED LIKE BULK MATERIAL
    • B07B9/00Combinations of apparatus for screening or sifting or for separating solids from solids using gas currents; General arrangement of plant, e.g. flow sheets
    • AHUMAN NECESSITIES
    • A23FOODS OR FOODSTUFFS; TREATMENT THEREOF, NOT COVERED BY OTHER CLASSES
    • A23JPROTEIN COMPOSITIONS FOR FOODSTUFFS; WORKING-UP PROTEINS FOR FOODSTUFFS; PHOSPHATIDE COMPOSITIONS FOR FOODSTUFFS
    • A23J1/00Obtaining protein compositions for foodstuffs; Bulk opening of eggs and separation of yolks from whites
    • A23J1/14Obtaining protein compositions for foodstuffs; Bulk opening of eggs and separation of yolks from whites from leguminous or other vegetable seeds; from press-cake or oil-bearing seeds
    • AHUMAN NECESSITIES
    • A23FOODS OR FOODSTUFFS; TREATMENT THEREOF, NOT COVERED BY OTHER CLASSES
    • A23KFODDER
    • A23K10/00Animal feeding-stuffs
    • A23K10/30Animal feeding-stuffs from material of plant origin, e.g. roots, seeds or hay; from material of fungal origin, e.g. mushrooms
    • A23K10/37Animal feeding-stuffs from material of plant origin, e.g. roots, seeds or hay; from material of fungal origin, e.g. mushrooms from waste material
    • AHUMAN NECESSITIES
    • A23FOODS OR FOODSTUFFS; TREATMENT THEREOF, NOT COVERED BY OTHER CLASSES
    • A23KFODDER
    • A23K40/00Shaping or working-up of animal feeding-stuffs
    • A23K40/10Shaping or working-up of animal feeding-stuffs by agglomeration; by granulation, e.g. making powders
    • AHUMAN NECESSITIES
    • A23FOODS OR FOODSTUFFS; TREATMENT THEREOF, NOT COVERED BY OTHER CLASSES
    • A23KFODDER
    • A23K50/00Feeding-stuffs specially adapted for particular animals
    • A23K50/10Feeding-stuffs specially adapted for particular animals for ruminants
    • BPERFORMING OPERATIONS; TRANSPORTING
    • B03SEPARATION OF SOLID MATERIALS USING LIQUIDS OR USING PNEUMATIC TABLES OR JIGS; MAGNETIC OR ELECTROSTATIC SEPARATION OF SOLID MATERIALS FROM SOLID MATERIALS OR FLUIDS; SEPARATION BY HIGH-VOLTAGE ELECTRIC FIELDS
    • B03CMAGNETIC OR ELECTROSTATIC SEPARATION OF SOLID MATERIALS FROM SOLID MATERIALS OR FLUIDS; SEPARATION BY HIGH-VOLTAGE ELECTRIC FIELDS
    • B03C1/00Magnetic separation
    • B03C1/02Magnetic separation acting directly on the substance being separated
    • B03C1/035Open gradient magnetic separators, i.e. separators in which the gap is unobstructed, characterised by the configuration of the gap
    • BPERFORMING OPERATIONS; TRANSPORTING
    • B03SEPARATION OF SOLID MATERIALS USING LIQUIDS OR USING PNEUMATIC TABLES OR JIGS; MAGNETIC OR ELECTROSTATIC SEPARATION OF SOLID MATERIALS FROM SOLID MATERIALS OR FLUIDS; SEPARATION BY HIGH-VOLTAGE ELECTRIC FIELDS
    • B03CMAGNETIC OR ELECTROSTATIC SEPARATION OF SOLID MATERIALS FROM SOLID MATERIALS OR FLUIDS; SEPARATION BY HIGH-VOLTAGE ELECTRIC FIELDS
    • B03C1/00Magnetic separation
    • B03C1/02Magnetic separation acting directly on the substance being separated
    • B03C1/26Magnetic separation acting directly on the substance being separated with free falling material
    • BPERFORMING OPERATIONS; TRANSPORTING
    • B03SEPARATION OF SOLID MATERIALS USING LIQUIDS OR USING PNEUMATIC TABLES OR JIGS; MAGNETIC OR ELECTROSTATIC SEPARATION OF SOLID MATERIALS FROM SOLID MATERIALS OR FLUIDS; SEPARATION BY HIGH-VOLTAGE ELECTRIC FIELDS
    • B03CMAGNETIC OR ELECTROSTATIC SEPARATION OF SOLID MATERIALS FROM SOLID MATERIALS OR FLUIDS; SEPARATION BY HIGH-VOLTAGE ELECTRIC FIELDS
    • B03C1/00Magnetic separation
    • B03C1/02Magnetic separation acting directly on the substance being separated
    • B03C1/28Magnetic plugs and dipsticks
    • B03C1/286Magnetic plugs and dipsticks disposed at the inner circumference of a recipient, e.g. magnetic drain bolt
    • BPERFORMING OPERATIONS; TRANSPORTING
    • B03SEPARATION OF SOLID MATERIALS USING LIQUIDS OR USING PNEUMATIC TABLES OR JIGS; MAGNETIC OR ELECTROSTATIC SEPARATION OF SOLID MATERIALS FROM SOLID MATERIALS OR FLUIDS; SEPARATION BY HIGH-VOLTAGE ELECTRIC FIELDS
    • B03CMAGNETIC OR ELECTROSTATIC SEPARATION OF SOLID MATERIALS FROM SOLID MATERIALS OR FLUIDS; SEPARATION BY HIGH-VOLTAGE ELECTRIC FIELDS
    • B03C1/00Magnetic separation
    • B03C1/02Magnetic separation acting directly on the substance being separated
    • B03C1/30Combinations with other devices, not otherwise provided for
    • BPERFORMING OPERATIONS; TRANSPORTING
    • B03SEPARATION OF SOLID MATERIALS USING LIQUIDS OR USING PNEUMATIC TABLES OR JIGS; MAGNETIC OR ELECTROSTATIC SEPARATION OF SOLID MATERIALS FROM SOLID MATERIALS OR FLUIDS; SEPARATION BY HIGH-VOLTAGE ELECTRIC FIELDS
    • B03CMAGNETIC OR ELECTROSTATIC SEPARATION OF SOLID MATERIALS FROM SOLID MATERIALS OR FLUIDS; SEPARATION BY HIGH-VOLTAGE ELECTRIC FIELDS
    • B03C2201/00Details of magnetic or electrostatic separation
    • B03C2201/20Magnetic separation whereby the particles to be separated are in solid form
    • YGENERAL TAGGING OF NEW TECHNOLOGICAL DEVELOPMENTS; GENERAL TAGGING OF CROSS-SECTIONAL TECHNOLOGIES SPANNING OVER SEVERAL SECTIONS OF THE IPC; TECHNICAL SUBJECTS COVERED BY FORMER USPC CROSS-REFERENCE ART COLLECTIONS [XRACs] AND DIGESTS
    • Y02TECHNOLOGIES OR APPLICATIONS FOR MITIGATION OR ADAPTATION AGAINST CLIMATE CHANGE
    • Y02PCLIMATE CHANGE MITIGATION TECHNOLOGIES IN THE PRODUCTION OR PROCESSING OF GOODS
    • Y02P60/00Technologies relating to agriculture, livestock or agroalimentary industries
    • Y02P60/80Food processing, e.g. use of renewable energies or variable speed drives in handling, conveying or stacking
    • Y02P60/87Re-use of by-products of food processing for fodder production

Abstract

1. Sposób przygotowania sruty poekstrakcyjnej z na- sion slonecznika zwyczajnego do zywienia zwierzat, przy czym sruta poekstrakcyjna zawiera skórki, czasteczki ziarna i skórki z przylegajacymi do nich kawalkami ziarna, które dzieli sie za pomoca, co najmniej jednokrotnego, przesiewania wedlug wielkosci ziaren na dwie frakcje o róznej zawartosci bialka surowego, przy czym otrzymuje sie frakcje zawierajaca bialko bogata w bialko nadajaca sie na pasze dla zwierzat o zoladkach jednokomorowych, i frakcje zawierajaca wlókno surowe z niska zawartoscia surowych protein nadajaca sie na pasze dla przezuwaczy, znamienny tym, ze czastki sruty poekstrakcyjnej poddaje sie mechanicznemu strukturowaniu i rozdrabnianiu za po- moca procesu mielenia, przy czym oddziela sie kawalki ziar- na przylegajace do skórek i poprawia sie strukture ............... 9. Urzadzenie do bezodpadowego przygotowania sruty poekstrakcyjnej z nasion slonecznika zwyczajnego do zywienia zwierzat, z co najmniej jednym urzadzeniem prze- siewajacym do rozdzielania sruty poekstrakcyjnej wedlug wielkosci ziarna na dwie frakcje o róznej zawartosci bialka surowego, znamienne tym, ze sklada sie z zasobnika (1) ze slimakiem dozujacym (2) do równomiernego przenosze- nia regulowanych ilosci sruty poekstrakcyjnej do urzadzenia (29) do rozluzniania bryl oraz rozdrabniania sruty poeks- trakcyjnej oraz dalej, co najmniej z dwóch, nastepujacych po sobie kombinacji urzadzenia przesiewajacego (5, 6, 7, 8), wialni (9, 10, 11, 12) i wentylatora.................... PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób do bezodpadowego przygotowania śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika zwyczajnego do żywienia zwierząt oraz urządzenie służące do zastosowania tego sposobu.
Śrutę poekstrakcyjną słonecznikową otrzymuje się w procesie uzyskiwania oleju słonecznikowego. Nasiona słonecznika zostają najpierw rozdrobnione, a następnie odolejone w pierwszym tłoczeniu do poziomu około 15-20% zawartości oleju. Pozostały olej usuwa się następnie w ekstraktorze w wyniku podgrzewania gorącą parą i dodania rozpuszczalnika Hexan metodą przeciwprądową do poziomu zawartości końcowej wynoszącej około 1-3%. Otrzymaną w ten sposób pozostałość określa się mianem śruty poekstrakcyjnej.
W żywieniu zwierząt potrzebne są duże ilości białka, aczkolwiek stosować należy jedynie białko lub pasze białkowe pochodzenia roślinnego. Do potencjalnych roślinnych pasz białkowych zalicza się soję, rzepak, słonecznik, nasiona palmowców, inne rośliny oleiste, łubin, rośliny strączkowe, jak: groch polny, bobik i pozostałości powstałe w trakcie uzyskiwania skrobi, np. gluten kukurydziany. Spośród ww. pasz białkowych 50% rynku przypada na produkty sojowe. Duży udział produktów sojowych wiąże się jednak z procesami modyfikacji genetycznej (organizmy genetycznie zmodyfikowane), które nie wszędzie są dopuszczane. Oferuje się już zwłaszcza wiele produktów mieszanych zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję. Wielu konsumentów odrzuca natomiast żywność wytworzoną przy użyciu surowców poddanych manipulacji genetycznej, co oznacza, że podczas produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego należy stosować surowce niezawierające organizmów zmodyfikowanych genetycznie w żywieniu zwierząt.
W Europie stosuje się nasiona roślin oleistych niezawierające organizmów zmodyfikowanych genetycznie; słonecznik, który wyrasta z tych nasion, jest wysokowartościowy, ponieważ jego białko zbudowane jest z aminokwasów o dużej wartości biologicznej, tak, że pod względem jakości białka nadaje się on dobrze do żywienia zwierząt.
Śruta poekstrakcyjna, powstająca jako produkt uboczny (odpad) w trakcie uzyskiwania oleju ze słoneczników, zawiera białko o dużej wartości biologicznej, wskutek czego ma ona pod względem jakości zawartego w niej białka w przybliżeniu taką samą wartość jak śruta poekstrakcyjna sojowa.
W żywieniu zwierząt pasze białkowe należy dobierać z uwzględnieniem zaleceń dotyczących fizjologii żywienia:
· zawartość włókna surowego i strawność / koncentracja składników pokarmowych · białko pod względem ilości, strawności i wartości biologicznej · tłuszcze, kwasy tłuszczowe i biokatalizatory · składniki o działaniu przeciwodżywczym.
Według ww. kryteriów śruta poekstrakcyjna sojowa dobrze nadaje się do żywienia zwierząt o żołądkach jednokomorowych, natomiast śruta poekstrakcyjna z nasion słonecznika o zwykłej jakości jest mniej przydatna w przypadku zwierząt o żołądkach jednokomorowych ze względu na takie jej cechy, jak zawartość włókna surowego i strawność.
Pozostałości w postaci śruty poekstrakcyjnej, powstałe w trakcie uzyskiwania oleju z nasion słonecznika, nadają się jednak do żywienia zwierząt także z uwagi na skład ich kwasów tłuszczowych. Nasiona słonecznika zawierają zwłaszcza w dużej ilości podstawowe kwasy tłuszczowe kwasu linolowego, za sprawą których soja i rzepak -w odniesieniu do tejże właściwości - uzyskują lepsze wyniki, co widać z poniższej tabeli 1.
T a b e l a 1
Zawartość procentowa kwasów tłuszczowych w oleju z ziaren słonecznika w porównaniu z olejem sojowym i rzepakowym
Kwas palmitynowy C16:0 Kwasstearynowy C18:0 Kwasoleinowy C18:1w9 Kwas linolowy C18:2w6
1 2 3 4 5
Słonecznik Gatunki zwyczajne 4-10 2-6 10-12 33-77
Soja 2-14 2-7 20-38 48-60
PL 195 825 B1 cd. tabeli 1
1 2 3 4 5
Rzepak 1-6 1-3 11-52 10-36
Źródło: H. Jerosch et al. 1993, Henkel KGaA 1997
Inne dobre strony śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej to:
• Wysoka wartość odżywcza oleju w ziarnach słonecznika. Zawartość podstawowego kwasu linolowego (C18:2w6) jest znacznie wyższa niż w soi i rzepaku, patrz tabela.
• Ziarna słonecznika właściwie są wolne od substancji przeciwodżywczych. Soja i rzepak zawierają natomiast cały szereg biokatalizatorów, jak inhibitory trypsynowe (soja) i gejkozydy oleju gorczycowego / glikozynolany (rzepak), które częściowo są nawet toksyczne. W każdym razie te biokatalizatory źle wpływają na wartość pokarmową surowca, o ile nie zostaną dezaktywowane poprzez poddanie ich działaniu wysokiej temperatury (tostowanie). W przypadku nieostrożnego tostowania zawarte w tych surowcach białka ulegają uszkodzeniu, a ich wartość pokarmowa zmniejsza się, co w praktyce stanowi poważny problem.
• Poddanie działaniu wysokiej temperatury nie jest konieczne w przypadku produktów pochodnych słonecznika, co korzystnie wpływa na jakość białka.
• W płodozmianie słonecznik jest wartościowym przedplonem poprawiającym sprawność gleby, a tym samym i jej żyzność.
Pomimo tych zalet pewna właściwość botaniczna ziaren słonecznika powoduje, że produkt uboczny powstający w trakcie przetwarzania ziaren, czyli śruta poekstrakcyjna słonecznikowa, pod względem jakości zwyczajowej nadaje się wprawdzie do żywienia nią przeżuwaczy, mniej natomiast do żywienia drobiu czy trzody chlewnej.
Słonecznik wytwarza nasiona w kształcie orzechów, tak zwanych niełupek. Niełupki są owocami jednonasiennymi, w których ziarno zawierające olej i białko jest tak ściśle zrośnięte z osłoną owocu, że przy łuskaniu nie można gładko i całkowicie oddzielić ziarna i skórki. Wskutek tego śruta poekstrakcyjna uzyskana z ziaren zawiera - oprócz odtłuszczonego ziarna - spore ilości kawałków skórki, do której przylegają resztki miąższu z ziaren. Tak duża ilość kawałków skórki powoduje, że wytwarzana metodami konwencjonalnymi śruta poekstrakcyjna z ziaren słonecznika, mimo wysokowartościowego białka, nie spełnia wymogów związanych z fizjologią żywienia drobiu i trzody chlewnej. Decydujące znaczenie ma czynnik określany jako „strawność substancji organicznej. Strawność o zwyczajowej jakości nie wystarcza do zaspokojenia potrzeb drobiu i trzody chlewnej.
W tabeli 2 zamieszczono dane dotyczące różnych rodzajów śruty poekstrakcyjnej, przy czym w przypadku składników pokarmowych surowych wartość pokarmową dzieli się według analizy Weendera „Surowce / dawki, WS zaś oznacza współczynnik strawności, tak, że różnica między substancją organiczną z paszą a substancją organiczną w kale daje w efekcie strawną substancję organiczną; liczba stosunkowa w % oznacza współczynnik strawności. Dane z Tabeli 2 zaczerpnięto z Lennerts,
L. 1984, Menke K.M., Huss W. 1987, Hugger H. 1989, DLG 1991/1997.
Liczby w tabeli 2 wykazują, że wartości śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej o zwyczajnej jakości, zmierzone podczas doświadczeń nad strawnością pasz, spełniają wymagania stawiane karmie podawanej przeżuwaczom, są jednak niewystarczające w przypadku trzody chlewnej. To samo dotyczy drobiu, brak tu jednak aktualnych danych, ponieważ w przypadku drobiu - z przyczyn metodycznych - zwykle nie przeprowadza się doświadczeń nad strawnością pasz. W efekcie śruta poekstrakcyjna słonecznikowa dodawana jest do mieszanek dotychczas jedynie w stosunku nie większym niż 20% niezbędnych substancji białkowych określonych w recepturach mieszanek paszowych przeznaczonych dla drobiu i trzody chlewnej.
Ale nawet w przypadku przeżuwaczy skórki słonecznika charakteryzują się tak niewielką strawnością (tabela 2), że organizm nie może wykorzystać tego odpadu pod względem energetycznym. Przyczyną jest wysoka zawartość substancji twardych, których narząd trawienny nie rozpuści. Strawność skórek słonecznika, tak samo zresztą jak łodyg i główek (owocostan), można jednakże zwiększyć poprzez rozpuszczenie ich za pomocą ługu. W ten sposób organizm może wykorzystać surowiec pod względem energetycznym, dzięki czemu można zrezygnować z alternatywnych substancji dostarczających energii. W przypadku zastosowania ługu sodowego związek kompleksowy składający się z
PL 195 825 B1 celulozy - ligniny - hemicelulozy ulega rozluźnieniu / rozszczepieniu. W konsekwencji mikroorganizmy mogą rozpuścić więcej celulozy w przedżołądku, dzięki czemu polepsza się wartość energetyczną materiału bogatego w substancje twarde. Powoduje to zjadanie większej ilości paszy i podwyższenie współczynnika przejścia rozpuszczonego materiału przez przewód pokarmowy. Efekt spowodowany przez rozpuszczenie jest tym wyraźniejszy, im bardziej substancja twarda uległa lignifikacji.
T a b e l a 2
Śruta poekstrakcyjna - włókno surowe, składniki pokarmowe surowe i wskaźniki strawności Wszystkie dane w % (po zaokrągleniu), sucha masa » 88-90%
Nasiona roślin oleistych Zawartość Strawność substancji organicznej = VQ10
włókna surowego tłuszczu surowego białka surowego Przeżuwacze Trzoda chlewna
Wartości wspólne Wymagania (wg wydajności) Wartości wspólne Wymagania (wg wydajności)
Soja 6-7 20-22 35-39 92 80-50 87 90-70
Śruta poekstrakcyjna z nasion nie pozbawionych skórki 6-7 1-2 42-45 91 80-50 87 80-70
Śruta poekstrakcyjna z nasion pozbawionych skórki 3-4 1-2 49-50 92 80-50 92 90-70
Skórki 34 2 2-12 72 80-50 55 90-70
Nasiona rzepaku 6-14 43 24 77 80-50 71 90-70
Śruta poekstrakcyjna 12-15 2 35 80 80-50 67 90-70
Ziarna słonecznika 19-24 42-52 22-24 51 80-50 62 90-70
Śruta poekstrakcyjna z nasion nie pozbawionych skórki 30-34 2 28-29 51 80-50 (19) 90-70
Śruta poekstrakcyjna z nasion częściowo pozbawionych skórki 20-22 2-2,4 34-39 75 80-50 46 90-70
Śruta poekstrakcyjna z nasion pozbawionych skórki 13-15 1,5 40-45
Skórki 60 1 4 19 80-50
PL 195 825 B1
Decydujące znaczenie dla wartości białek ma ich zawartość w podstawowych aminokwasach, a mianowicie lizynie, metioninie i cystynie, treoninie i tryptofanie. W tabeli 3 podano ograniczające aminokwasy podstawowe w śrucie poekstrakcyjnej w gramach na 100 g białka surowego.
Tabela 3 pokazuje, że nasiona słonecznika, jeśli chodzi o metioninę i cystynę, mają lepsze wartości niż soja, gorsze natomiast, jeśli chodzi o lizynę, niż soja i rzepak.
Co się tyczy trioniny i tryptofanu, to soja, rzepak i nasiona słonecznika mają właściwie taką samą wartość. Tym samym proteiny zawarte w nasionach słonecznika są bardzo podobne do protein zawartych w soi.
Ta b e l a 3
Ograniczające aminokwasy podstawowe w śrucie nasion roślin oleistych Dane w g/100 g białka surowego (RP)
Aminokwasy Soja Rzepak Słonecznik
ze skórką bez skórki ze skórką ze skórką z częściowo usuniętąskórką
44% RP47 50% RP 35% RP 26% RP 36% RP
Lizyna 6,5 5,8 6,7 3,7 3,6
Metionina 1,5 1,2 2,2 1,9 2,3
Cystyna 2,4 1,6 1,8
Treonina 4,0 3,7 4,5 3,9 3,7
Tryptofan 1,3 1,3 1,3 1,4 1,2
Źródło: Lennerts L. 1984; H. Jerosch et al. 1999
Ponieważ zwierzęta posiadające żołądek jednokomorowy, jak na przykład, trzoda chlewna i drób, mogą przetworzyć jedynie niewielkie ilości włókna surowego, zatem śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej tradycyjnego pochodzenia, zwyczajowo, nie stosuje się do żywienia zwierząt o żołądkach jednokomorowych z uwagi na dużą zawartość włókna surowego wynoszącą 20% i więcej. Dopiero, gdy udział włókna surowego można zmniejszyć poniżej granicy krytycznej dla zwierząt o żołądkach jednokomorowych (10%) przy jednoczesnym podwyższeniu zawartości białka surowego, śruta poekstrakcyjna odpowiada pod względem strawności i koncentracji składników pokarmowych potrzebom tych gatunków zwierząt.
Z pozycji opublikowanej przez Levica, Jovanke et al. „Removal of cellulose from sunflower meal by fractionation, J. Am. Oil Chen. Soc., Jaocs, 1992, 69(9) 890-893 znany jest sposób frakcjonowania za pomocą przesiewania otrzymanej po wyłuskaniu nasion słonecznika śruty poekstrakcyjnej, czyli skórek z przylegającym miąższem z ziaren. Samym przesiewaniem nie oddziela się jednak całego pozostałego miąższu z ziaren od skórek; w ten sposób otrzymuje się produkt, który zawiera jeszcze ok. 30% białka surowego i ma służyć jako pasza dla bydła. Ponieważ udział cząsteczek o wielkości do 0,5 mm wynosi 75,4% produktu otrzymanego w wyniku przesiania, uzyskany produkt nie jest najlepszy pod względem paszowym. Nie zmienia się zwłaszcza zawartość tłuszczu stanowiącego składnik miąższu ziaren występujących w produkcie otrzymywanym ww. sposobem, jeżeli porówna się wartości przed i po przesianiu.
Dzięki opisom zgłoszeń patentowych DE 40 34 736 Al i DE 40 34 739 D2 znane są sposoby służące do przygotowania nasion słonecznika poprzez ich wyłuskanie przed uzyskaniem oleju. W wyniku ponownego wyłuskiwania i odsiewania usiłuje się w ten sposób oddzielić miąższ ziaren od skórki oraz wprowadzić wyselekcjonowany materiał do frakcji pożytecznej w żywieniu zwierząt. Chodzi o nieekonomiczny proces wyłuskiwania, w którym odpadki w postaci skórek stanowią 20% i są usuwane przez spalenie. Powstały w ten sposób produkt nie jest przydatny pod względem fizjologii ży6
PL 195 825 B1 wienia ani też nie nadaje się do utylizacji. Nie udaje się również całkowite oddzielenie miąższu ziaren od skórki, wskutek czego wraz z odpadami spaleniu ulegają wartościowe białka.
W metodzie określonej w DE 37 07 541 Al opisano sposób przygotowania bogatych w tłuszcz nasion roślin oleistych, jak na przykład nasion słonecznika. Sposób ten charakteryzuje się tym, że suszenie nasion poddanych wygrzewaniu odbywa się poprzez ustabilizowanie zawartości wody na poziomie niższym niż 10% za sprawą rozgrzania wstrząsowego do temperatury od 100 do 150° przez okresy do 5 minut. Może tu już wystąpić częściowa koagulacja białka i pogorszenie strawności produktu. Także i w tym wypadku chodzi o sposób przygotowawczy, stosowany przed procesem otrzymywania oleju, co oznacza, że chodzi tu o proces wyłuskiwania nasion słonecznika, nie zaś o dalsze przygotowanie śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej, która pozostaje po otrzymaniu oleju. W wyniku znacznej denaturacji spowodowanej wpływem wysokich temperatur, produkt tylko w ograniczonym stopniu nadaje się do zastosowania w prawidłowym żywieniu zwierząt.
W opisie zgłoszenia europejskiego EP 0750845 A2 opisano sposób roztwarzania ługiem materiału zawierającego duże ilości włókna surowego, przy czym ług stosuje się w połączeniu z fermentacją.
Zadaniem wynalazku jest bezodpadowe przygotowanie śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej ze słonecznika zwyczajnego do żywienia zwierząt, która nadawałaby się zarówno dla zwierząt o żołądkach jednokomorowych, jak również dla przeżuwaczy, tak, aby stworzyć wysokowartościową roślinną paszę białkową o wartości w przybliżeniu takiej samej jak w przypadku śruty poekstrakcyjnej sojowej. Wynalazek ten ma na celu kompleksowe, to znaczy bezodpadowe przygotowanie śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika powstałej w procesie uzyskiwania oleju.
W przypadku wynalazku zadanie to w zakresie sposobu rozwiązano przez to, że sposób bezodpadowego przygotowania śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika zwyczajnego do żywienia zwierząt, przy czym śruta poekstrakcyjna zawiera skórki, cząsteczki ziarna i skórki z przylegającymi do nich kawałkami ziarna, które dzieli się za pomocą, co najmniej jednokrotnego, przesiewania według wielkości ziaren na dwie frakcje o różnej zawartości białka surowego, przy czym otrzymuje się frakcję zawierającą białko bogatą w białko nadającą się na paszę dla zwierząt o żołądkach jednokomorowych, i frakcję zawierającą włókno surowe z niską zawartością surowych protein nadającą się na paszę dla przeżuwaczy, charakteryzuje się tym, że cząstki śruty poekstrakcyjnej poddaje się mechanicznemu strukturowaniu i rozdrabnianiu za pomocą procesu mielenia, przy czym oddziela się kawałki ziarna przylegające do skórek i poprawia się strukturę włókien grubych skórek przez strzępienie skórek i, że cząstki rozdziela się za pomocą przesiewania według wielkości ziaren i z otrzymanej frakcji ziaren o danej wielkości z cząsteczkami o większych objętościach, które przy przesiewaniu nie przeszły przez sito, oddziela się za pomocą frakcjonowania powietrznego z uwzględnieniem ich ciężaru właściwego cząstki o małym ciężarze właściwym, zawierające surowe włókno, które w zasadzie zbudowane z części skórek (plew), a otrzymane lekkie cząsteczki zawierające włókna surowe, zbiera się we frakcję o dużej zawartości włókna surowego, powyżej 15%, i niskiej zawartości surowego białka, a cząstki o wyższym ciężarze właściwym, zbudowane zasadniczo z części ziarna lub części ziarna z przylegającymi skórkami, zbiera się we frakcji o dużej zawartości białka surowego, ponad 40% i zawartości surowych włókien poniżej 10%.
Za sprawą wynalazku z tradycyjnej śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika wytworzono zatem frakcję, w której wzbogacono zawartość białka surowego, tak, aby nadawała się do żywienia zwierząt o żołądkach jednokomorowych, podczas gdy pozostała frakcja, uboga w białko, nadaje się jeszcze dla przeżuwaczy.
Pozostałą frakcję szczątkową, w której zawartość surowego białka zredukowano do całkiem niewielkich ilości na korzyść bardzo wysokiej zawartości włókien surowych (jest ona znacznie podwyższona w stosunku do pierwotnie wykorzystywanej śruty poekstrakcyjnej) poprawiono pod względem strawności i wartości pokarmowej po zastosowaniu dodatkowego sposobu polegającego na jej roztwarzaniu, dzięki czemu otrzymuje się paszę przydatną dla przeżuwaczy.
Korzystnie, oddziela się cząstki śruty poekstrakcyjnej, za pomocą przesiewania, według wielkości ziaren i dalej oddziela się cząsteczki z frakcji ziaren o danej wielkości, złożonej z cząsteczek o dużych objętościach, za pomocą frakcjonowania powietrznego, pod względem ich ciężaru właściwego, przynajmniej jeden raz, a korzystnie wielokrotnie.
Przy tym, cząsteczki o większym ciężarze właściwym otrzymane za pomocą frakcjonowania powietrznego, przez rozdzielanie za pomocą siły ciężkości, są zawracane do procesu strukturowaPL 195 825 B1 nia dla dalszego rozdrabniania przez mielenie i następującego za nim przesiewania i frakcjonowania powietrznego.
Zgodnie z wynalazkiem, oddzielanie lekkich cząsteczek zawierających włókno surowe, z wialni, w zależności od ich ciężaru właściwego, reguluje się bezstopniowo przy pomocy prędkości powietrza i przepływu powietrza.
Jako frakcję bogatą w białko surowe zbiera się materiał ziarna o wysokiej zawartości protein rozdrobniony do struktury o postaci kaszki, z małymi udziałami włókna surowego (cząstek skórek) o małych cząsteczkach większych/równych 200 m m.
Otrzymuje się frakcję bogatą w białko surowe zawierającą ponad 40% białka surowego i mniej niż 10% włókna surowego, która nadaje się do żywienia zwierząt o żołądkach jednokomorowych.
Korzystnie, frakcję zawierającą włókno surowe z udziałem co najmniej 15% włókna surowego poddaje się procesowi roztwarzania ługiem, w szczególności przy użyciu ługu sodowego, dla podwyższenia wartości energetycznej materiału (zwiększenia strawności).
Frakcję zawierającą włókno surowe poddaje się procesowi dwufazowemu roztwarzania włókien surowych, przy czym roztwarzanie plew i cząsteczek skórek, ulepsza się przez zastosowanie procesu roztwarzania ługiem w powiązaniu i w kombinacji z procesem granulacji, przy czym znacznie skraca się czas reakcji procesu ługowania przez zastosowanie ciśnienia, tarcia i podwyższenia temperatury podczas prasowania, przez co dochodzi do rozgrzania samoczynnego w granulkach.
Korzystnie, w pierwszej fazie pierwszy strumień materiału złożony z frakcji zawierającej surowe włókna zostaje zroszony i zamieszany z ciekłym ługiem sodowym w ilości 0,5 do 10%, korzystnie 3 do 5% w odniesieniu do pierwszego strumienia materiału, a następnie intensywnie wymieszany z drugim strumieniem materiału z frakcji zawierającej surowe włókna i poddany homogenizacji, po czym, po tym zabiegu lub po przejściowym leżakowaniu, w trakcie drugiej fazy, przygotowaną mieszankę wprowadza się do aparatu wyparnego wraz z dodatkową dawką pary, a następnie tłoczy się w prasie aż do osiągnięcia postaci granulatu, przy temperaturze tłoczenia wynoszącej około 40 do 65°C i otrzymany granulat schładza się następnie do temperatury pokojowej, z zachowaniem zbliżonej wilgotności.
Zadanie wynalazku w zakresie urządzenia rozwiązano przez to, że urządzenie do bezodpadowego przygotowania śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika zwyczajnego do żywienia zwierząt, przy czym śruta poekstrakcyjna zawiera skórki, cząsteczki ziarna i skórki z przylegającymi do nich kawałkami ziarna, z co najmniej jednym urządzeniem przesiewającym do rozdzielania śruty poekstrakcyjnej według wielkości ziarna na dwie frakcje o różnej zawartości białka surowego, przy czym otrzymuje się frakcję zawierającą białko, bogatą w białko, nadającą się na paszę dla zwierząt o żołądkach jednokomorowych, i frakcję zawierającą włókno surowe, z niską zawartością surowych protein nadającą się na paszę dla przeżuwaczy, charakteryzuje się tym, że składa się z zasobnika ze ślimakiem dozującym do równomiernego przenoszenia regulowanych ilości śruty poekstrakcyjnej do urządzenia do rozluźniania brył oraz rozdrabniania śruty poekstrakcyjnej oraz dalej, co najmniej z dwóch, następujących po sobie kombinacji urządzenia przesiewającego, wialni i wentylatora z separatorem oraz ze śluzą zsypową, przy czym każde urządzenie przesiewające jest połączone z przyporządkowaną wialnią do transportu większych cząstek, które nie przechodzą przez sito oraz z następnym urządzeniem przesiewającym do odprowadzania mniejszych cząstek, które przechodzą przez sito, za pomocą przewodów łączących i, że co najmniej drugie i każde następne urządzenie sitowe posiada dodatkowo we wnętrzu ruchomy bijak i każda wialnia połączona jest z przyporządkowanym wentylatorem oraz separatorem, poprzez przewód odsysający do odsysania większych, lekkich cząstek zawierających włókna surowe, a separator połączony jest poprzez śluzę oraz przewody łączące z zasobnikiem zbiorczym na frakcję zawierającą włókna surowe dla doprowadzania odessanych cząstek lekkich do zasobnika zbiorczego i, że urządzenie wyposażone jest w turboseparator, z którego do zasobnika prowadzi przewód łączący, a przewody odpowietrzające wentylatorów prowadzą do turboseparatora i, że dalej, z wylotu każdej wialni z wyjątkiem ostatniej wialni, przewód łączący prowadzi do wspólnego rozdrabniacza dla sczepionych z cząstkami ziarna cząstek zawierających surowe białko, przy czym wylot ostatniego urządzenia przesiewającego i wylot ostatniej wialni są połączone, poprzez dwudrogową skrzynkę klapową, przewodem łączącym z zasobnikiem na frakcje zawierającą białko i przewodem łączącym z zasobnikiem zbiorczym na frakcję zawierającą surowe włókna, a wylot rozdrabniacza połączony jest z wejściem pierwszego urządzenia przesiewającego przez przenośnik.
Korzystnie, urządzenie do rozluźniania zbrylonych kawałków śruty poekstrakcyjnej jest wyposażone w narzędzia ułatwiające przechodzenie przez sito i wkład sitowy.
PL 195 825 B1
Pierwsze urządzenie przesiewające posiada dwa wkłady sitowe, przy czym pierwszy wkład sitowy zatrzymuje duże cząstki doprowadzane bezpośrednio do rozdrabniacza, a drugi wkład sitowy zatrzymuje dalszą część cząstek o dużych rozmiarach, doprowadzanych do pierwszej wialni, przy czym cząstki o małym ciężarze właściwym, w szczególności zawierające surowe włókna fragmenty skórki są zasysane przez znajdujący się dalej wentylator i separator do przewodu połączeniowego i przez śluzę zsypową oraz przewód połączeniowy do zasobnika zbiorczego na frakcję zawierającą surowe włókna.
Korzystnie dalej, wialnie są wyposażone w korytko wibracyjne dla cząstek pochodzących z urządzenia przesiewającego oraz klapę powietrzną do regulacji przepływu powietrza i mocy odsysania lżejszych cząstek, w szczególności fragmentów skórki (plew) z korytka wibracyjnego, przy czym wylot korytka wibracyjnego przez przewody połączeniowe połączony jest z rozdrabniaczem do dla ponownego doprowadzenia wychodzących z korytka wibracyjnego cząstek pod działaniem siły ciężkości do rozdrabniacza.
Turboseparator, który odsysa powietrze wylotowe z wialni i wentylatorów/separatorów przez przewody wylotowe, ma ślimakową obudowę z przejściem głównym, przy czym, nad szczeliną, w przejściu głównym, przyłączony jest do niego dodatkowy separator przenoszonych w powietrzu wylotowym lekkich cząsteczek zawierających surowe włókna, połączony przez przewód odprowadzający z zasobnikiem zbiorczym.
Zgodnie z wynalazkiem, urządzenia przesiewające podłączone za pierwszym urządzeniem przesiewającym mają stożkowy kosz sitowy, w którym umieszczono obrotowy bijak krzyżowy z listwami wirującymi i szczotkami na obwodzie.
Urządzenie według wynalazku posiada, jako urządzenie do rozdrabniania, młynek z kilkoma płytami rozkruszającymi i zmienną prędkością obwodową wirnika, do rozdrabniania i rozdzielania cząsteczek ziaren od fragmentów skórek oraz otrzymywania sypkiego produktu końcowego.
Na wyjściu wialni znajduje się klapa, aby, do wyboru, połączyć wyjście z przewodem połączeniowym do dalszej obróbki lub przewodem połączeniowym do zasobnika zbiorczego na frakcję zawierającą białko.
Korzystnie, za zasobnikiem zbiorczym na frakcję zawierającą surowe włókna podłączona jest instalacja przygotowawcza do roztwarzania frakcji zawierającej surowe włókna za pomocą ługu sodowego, która zawiera zasobnik wstępny z przyłączonym po stronie wyjścia regulowanym ślimakiem dozującym i wagą przelotową dla mieszalnika wirowego, który połączony jest przez regulowane urządzenie dozujące z urządzeniem natryskującym ług sodowy.
Urządzenie dalej charakteryzuje się tym, że od strony wyjścia mieszalnika wirowego dla frakcji, znajduje się, do wyboru, przez skrzynki klapowe przewód połączeniowy do silosu pozostawiania materiału lub do instalacji do prasowania granulatu z zasobnikiem napełniającym, przy czym przewidziany jest kolejny przewód transportowy z silosu pozostawienia materiału do instalacji prasowania granulatu.
Korzystnie, że instalacja do granulowania posiada aparat wyparny, połączony dla doprowadzana w sposób regulowany frakcji, z zasobnikiem wstępnym przez ślimak dozujący, przy czym aparat wyparny jest połączony następnie z dozownikiem pary z automatycznym układem regulacji temperatury oraz że w urządzeniu znajduje się prasa granulacyjna z matrycą pierścieniową, zasilana z aparatu wyparnego, a za prasą granulacyjną znajduje się agregat chłodniczy do delikatnego chłodzenia granulatu.
Istota wynalazku w zakresie urządzenia polega na przygotowaniu śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej, zwłaszcza o tradycyjnej jakości, w specjalnym urządzeniu za pomocą odpowiedniego sposobu mielenia, tak, aby oddzielić skórki od ziarna. Ma to na celu precyzyjną regulację zawartości skórek w nowych produktach, ponieważ właśnie za sprawą zawartości skórek można kontrolować strawność substancji organicznej. Od strawności substancji organicznej zależy natomiast przydatność produktu do żywienia poszczególnych gatunków zwierząt.
Dotychczas podejmowano liczne próby opracowania sposobu oddzielania skórek od ziarna. Żaden z tych sposobów nie okazał się skuteczny ani nie dał produktów przydatnych do żywienia zwierząt o żołądkach jednokomorowych, to jest drobiu i trzody chlewnej. Żaden z tych sposobów nie znalazł wobec tego zastosowania w praktyce.
Sposób i urządzenie, które są przedmiotem wynalazku, nadają się do zastosowania przemysłowego. Za pomocą tego sposobu i tego urządzenia pierwszy raz możliwe było dokładne kontrolowanie udziału skórek w śrucie poekstrakcyjnej nasion słonecznika, tak, aby powstały dwie frakcje:
PL 195 825 B1 · Frakcja charakteryzująca się niskim udziałem skórek i wysoką zawartością białka; pod względem strawności substancji organicznej i wartościowości biologicznej białek zaspokaja ona potrzeby drobiu i trzody chlewnej. Produkt ten właściwie ma taką samą wartość jak przeważająca na rynku śruta poekstrakcyjna sojowa.
· Frakcja charakteryzująca się wysokim udziałem skórek i niewielką zawartością białka; produkt ten nadaje się do żywienia przeżuwaczy.
· Dodatkowo, za pomocą specjalnego sposobu, skórki, będące zasadniczo odpadem, poddaje się działaniu ługu, substancje twarde roztwarza się, dzięki czemu nawet skórki stają się przydatne pod względem energetycznym do żywienia przeżuwaczy.
Sposób i urządzenie będące przedmiotem wynalazku dostarczają pasze białkowe o różnej jakości, które są przydatne w praktycznym żywieniu zwierząt. Pod względem fizjologii żywienia produkty te są precyzyjnie dostosowane do potrzeb różnych gatunków zwierząt użytkowych. Najpierw uzyskuje się w ten sposób paszę białkową z nasion słonecznika, która całkowicie nadaje się dla zwierząt o żołądkach jednokomorowych. Dodatkowa zaleta polega na tym, że produkty uboczne powstałe w trakcie przetwarzania nasion słonecznika mogą być całkowicie, czyli wraz z odpadkami w postaci skórek, wykorzystane w żywieniu zwierząt.
Dzięki wynalazkowi udało się stworzyć - w wyniku odpowiedniego uszlachetnienia śruty poekstrakcyjnej powstałej w następstwie procesu uzyskiwania oleju - produkt dwojakiej jakości przynależący do grupy surowców odrastających, czyli słoneczników, w szczególności zaś roślin jednorocznych, które są bogate w tłuszcz i białka.
Zgodnie z wynalazkiem stworzono sposób technologiczno-produkcyjny wysokiej jakości do zastosowania przemysłowego, umożliwiającą nieszkodliwy dla produktu i bezpieczny w eksploatacji proces obróbki mechanicznej paszy, czyli śruty poekstrakcyjnej, bez dodatkowego znacznego rozgrzewania materiału, dzięki czemu wszystkie składniki naturalne pozostają nieuszkodzone. Niezanieczyszczoną paszę otrzymuje się w wyniku nieszkodliwego dla środowiska, energooszczędnego i opłacalnego sposobu przygotowania i poprawienia wartości pokarmowej śruty poekstrakcyjnej (o podwyższonej strawności) z nasion słonecznika, czyli surowca wartościowego dla zwierząt użytkowych.
Najkorzystniej jest, gdy opracowany dzięki wynalazkowi sposób obróbki, kształtowania struktury i uszlachetniania tradycyjnej śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej oraz wytwarzanie dwóch różnych frakcji o odmiennym składzie odbywa się w systemie zamkniętym. Realizuje się to stale dzięki odpowiedniemu sterowaniu i regulacji oraz utrzymywaniu zapasu w zasobnikach pośrednich, tak, aby zapobiec pracy na biegu jałowym elementów urządzenia oraz przenośników łączących poszczególne elementy urządzenia, które działają z wykorzystaniem siły ciężkości, sprężonego powietrza lub powietrza odsysanego.
Przedmiot wynalazku został objaśniony w oparciu o rysunek, na którym fig. 1a do 1d przedstawiają schematycznie urządzenie produkcyjne do przygotowywania śruty poekstrakcyjnej o konstrukcji kompaktowej w systemie modułowym według wynalazku.
Za pomocą urządzenia będącego przedmiotem wynalazku śruta poekstrakcyjna otrzymywana jako pozostałość podczas pozyskiwania oleju z nasion słonecznika poddawana jest dalszej obróbce i przetwarzana w całości na dwie pełnowartościowe frakcje umożliwiające zastosowanie w żywieniu zwierząt. Śruta poekstrakcyjna słonecznikowa ma ciężar nasypowy wynoszący ok. 300 do 350 kg/m3, podczas gdy same nasiona słonecznika mają jeszcze ciężar nasypowy wynoszący ok. 400 do 440 kg/m3. Aby otrzymać karmę dla zwierząt o żołądkach jednokomorowych, należy nie tylko nadać śrucie poekstrakcyjnej drobną, ziarnistą strukturę, ale także zwiększyć ilość zawartego w niej białka surowego do ponad 40% i obniżyć zawartość włókna surowego poniżej dolnej wartości granicznej 10%. Aby przystosować śrutę poekstrakcyjną słonecznikową do wykorzystania jej jako paszy dla przeżuwaczy, konieczne jest zachowanie makrostruktury, zwłaszcza zaś niezbędne jest osiągnięcie większego zwłóknienia i poprawa strawności skórek słonecznika, w szczególności za sprawą rozpuszczenia ich ługiem. Na rysunkach 1a, 1b, 1c, 1d przedstawiono schematycznie urządzenie produkcyjne o konstrukcji kompaktowej w systemie modułowym z możliwością dopasowania wielkości do odpowiednich warunków miejscowych; tryb przetwórczy i produkcyjny obu frakcji może być przy tym realizowany w systemie zamkniętym. Materiał przenoszony jest za pośrednictwem rur, ślimaków, przenośników korytowych łańcuchowych i elewatorów, na przykład z jednego urządzenia lub stacji do następnego.
Realizacja procesu rozpoczyna się od zasobnika zapasowego 1 na śrutę poekstrakcyjną słonecznikową wyposażonego w nadzorujący system kontrolny do zgłaszania stanu napełnienia i opróż10
PL 195 825 B1 nienia. Pojemność zakłada się w zależności od oczekiwanej mocy produkcyjnej; zasobnik mieści w sobie zapas przynajmniej na 24 godziny, tak, aby zapewnić bezawaryjną, ciągłą produkcję. Zasobnik zapasowy wyposażony jest przy wylocie w ślimak dozujący 2 do zsypywania materiału; ślimak ten posiada napęd regulowany bezstopniowo do równomiernego zsypywania materiału w ilościach możliwych do ustawienia.
Oddana do przygotowania śruta poekstrakcyjna słonecznikowa, dostarczana przez olejarnię jako produkt uboczny, podlega znacznym wahaniom składu surowca o różnej zawartości zbrylonych kawałków materiału. Z tego powodu śruta poekstrakcyjna słonecznikowa, stale zsypywana przez ślimak zsypowy 2, wprowadzana jest bezpośrednio do urządzenia 29 w celu rozluźnienia zbrylonych kawałków; urządzenie to wyposażone jest w narzędzia ułatwiające przechodzenie przez sito i wkładkę sitową, przez którą wpada rozdzielony materiał. W celu dalszego przetwarzania materiał wprowadza się do pierwszej skrzyni klapowej dwudrogowej 26a i, według życzenia, albo przemieszcza do zasobnika wstępnego 22 rozdrabniacza 24 (mającego postać specjalnego młynka), albo też przenosi za pomocą elewatora 3 przy użyciu separatora magnetycznego 4 do pierwszej stacji urządzenia przesiewającego.
Zsypany materiał, czyli śrutę poekstrakcyjną, przenosi się do pierwszej stacji, czyli urządzenia przesiewającego, za pośrednictwem przenośnika, np. elewatora 3 składającego się z przenośnika czerpakowego zamontowanego na pasie gumowym. Tuż przed wejściem do urządzenia przesiewającego 5 za pośrednictwem rury doprowadzającej 4a znajduje się wbudowany w nią magnes rurowy 4 z rdzeniem magnetycznym służącym do skutecznego oddzielania cząsteczek metalu, które mogłyby się znaleźć w śrucie poekstrakcyjnej. Strumień materiału rozdzielany jest w magnesie rurowym i prowadzony za pośrednictwem stożkowatego rdzenia magnetycznego, umieszczonego we wnętrzu i służącego do oddzielania metalu. Podwójny rdzeń magnetyczny wraz z wielkimi polami magnetycznymi wytwarza dużą siłę przyciągania, dzięki czemu zanieczyszczenia z żelaza z pewnością zostaną usunięte.
Później następuje kilka faz procesu kształtowania struktury, tzn. rozdrabnianie i oddzielanie od przylegających do skórek części ziarna oraz przesiewanie zawartych cząsteczek. Każda faza procesu dotyczy przy tym urządzenia przesiewającego, wialni, wentylatorów i separatorów.
Pierwsze urządzenie przesiewające 5, do którego dociera materiał przenoszony z zasobnika zapasowego 1, wykonane jest jako sito wahliwe i umożliwia ustawienie sita pod kątem 5 do 17°. Daje ono kąt rzutu, który umożliwia równomierne rozłożenie materiału na całej szerokości sita. Możliwe jest praktyczne dopasowanie wymagań dotyczących dokładności sita. Pierwsze urządzenie przesiewające 5 wyposażone jest - jako sito wahliwe o podwójnym dnie - w dwie umieszczone nad sobą w pewnym odstępie przekładki sitowe. Jest ono ponadto czyszczone kulkami gumowymi, co gwarantuje, że pokrycie sita nie będzie się zatykać, i co jednocześnie podnosi jakość przesiewu.
Górna sortownia pierwszego urządzenia przesiewającego 5 stanowi pierwsze przejście oddzielające; grube cząsteczki skórki wraz z przylegającymi cząsteczkami ziarna nadal przechodzą przez górne sito i przenoszone są za pośrednictwem przewodu połączeniowego 5c bezpośrednio do zasobnika wstępnego 22 rozdrabniacza 24.
Druga, dolna sortownia stanowi natomiast przejście oddzielające dla materiału przechodzącego przez pierwszą przekładkę sitową. Średniej wielkości fragmenty skórki i grube kawałki ziarna takiej samej wielkości nie przechodzą przez drugą przekładkę sitową, lecz są ponownie zsypywane na końcu dolnej przekładki sitowej i docierają za pośrednictwem przewodu połączeniowego 5a do odpowiedniej wialni 9. W wialni cząsteczki oddzielane są w zależności od ich ciężaru właściwego w taki sposób, że ciężkie części ziarna i fragmenty skórek z przylegającym ziarnem zsypywane są z wialni w dół pod wpływem oddziaływania siły ciężkości - do dalszej obróbki, a za pośrednictwem przewodu połączeniowego 9a, 5c ponownie wprowadzane są do zasobnika wstępnego 22 rozdrabniacza 24. Cząsteczki skórki tej samej wielkości o niewielkim ciężarze właściwym, zawierające zasadniczo włókno surowe, są natomiast odsysane z wialni przez znajdujący się dalej wentylator 13 i separator 14 za pośrednictwem przewodu odsysającego 9b i przenoszone przez śluzę zsypową 14a i przewód połączeniowy 14b separatora do przewodu połączeniowego 21d prowadzącego do przenośnika 27 (np. elewatora 27) w celu dalszej obróbki do zasobnika zbiorczego 31. W tym wypadku chodzi jeszcze o cząsteczki skórek zawierające zasadniczo tylko włókno surowe, czyli właściwie o frakcję zawierającą włókno surowe, zbieraną w zasobniku zbiorczym 31, która jest przeznaczona dla przeżuwaczy.
Urządzenie to umożliwia realizację procesu w czterech fazach I, II, III, IV, które odnoszą się do urządzenia przesiewającego 5, 6, 7, 8, wialni 9, 10, 11, 12 i wentylatora 13, 15, 17, 19 z separatorem
PL 195 825 B1
14, 16, 18, 20 i śluzą zsypową 14a, 16a, 18a, 20a. Urządzenie przesiewające i wialnia stanowią połączenie dwóch różnych rodzajów oddzielania cząsteczek, przy czym cząsteczki materiału o niewielkim ciężarze właściwym, skórki, plewy o różnym ciężarze właściwym w poszczególnych przejściach - fazach procesu - odsysane są z ziarnistej śruty poekstrakcyjnej. Cząsteczki docierające odpowiednio z właściwego urządzenia przesiewającego 5, 6, 7, 8 do odpowiedniej wialni 9, 10, 11, 12 za pośrednictwem przewodu połączeniowego 5a, 6a, 7a, 8a kierowane są poprzez regulowany wlot przez podajnik wibracyjny rynnowy 9g, 10g, 11g, 12g do wialni 9, 10, 11, 12 do stałej osłony produktu na całej szerokości wialni. Nastawna klapa powietrzna 9h, 10h, 11h, 12h reguluje siłę wiatru i ilość powietrza; ustawia się odpowiednie wartości dokładnie odpowiadające danemu produktowi w danym przejściu. Separacja lekkich cząsteczek zawierających włókno surowe - plew - odbywa się poprzez odsysanie z wialni w zależności od ich ciężaru właściwego. W trakcie eksploatacji, granicę oddzielania zawsze można dostosować do aktualnych potrzeb. Istnieje możliwość bezstopniowej regulacji zarówno strumienia produktów, jak również prędkości powietrza i ilości przepływającego powietrza. Do każdej wialni z własnym doprowadzeniem powietrza przypisany jest wentylator niskoprężny 13, 15, 17, 19 wraz z separatorem cyklonowym 14, 16, 18, 20 i śluzą zsypową 14a, 16a, 18a, 20c do nieprzerwanego odsysania plew z wialni i oddzielania ich we właściwym separatorze cyklonowym. Zsypywanie odbywa się tu za pomocą śluzy zsypowej. Według uznania można też wybrać dalsze przekazanie materiału. Powietrze odprowadzane jest z wialni i separatorów cyklonowych za pośrednictwem poprowadzonych razem przewodów połączeniowych 14c, 16c, 18c i 20c w celu oczyszczenia go we wspólnym turboseparatorze 21.
Turboseparator 21 ma wszechstronne zastosowanie i zastępuje tradycyjne separatory cyklonowe. W przypadku większych ilości powietrza można go ustawić na możliwie najmniejszej powierzchni. Separator jest bezobsługowy, ponieważ brak w nim ruchomych elementów. Mieszanka składająca się z pyłu i powietrza wtłaczana jest przez wentylatory 13, 15, 17, 19 do turboseparatora 21 i kierowana do jego obudowy w kształcie ślimaka. Dzięki kształtowi obudowy powietrze wprawiane jest w ruch obrotowy; cząsteczki pyłu miotane są na ścianki wewnętrzne obudowy i prowadzone wraz ze strumieniem powietrza regeneracyjnego przez otwór w kształcie szczeliny do separatora dodatkowego 21a. Przepływający koło tej szczeliny główny strumień powietrza, nieomal nie zawierający pyłu, przechodzi przez płytki. W wyniku następującej tu nagłej zmiany kierunku ruchu strumienia powietrza, pozostały pył kierowany jest zwrotnie do wirującego strumienia. Separator dodatkowy pracuje w zasadzie tak jak separator cyklonowy i składa się z rury centralnej, głowicy separatora cyklonowego i cylindrycznego płaszcza. W separatorze cyklonowym powietrze wprowadzane jest stycznie. Oddzielony tu pył odprowadzany jest wraz z nadmiarem powietrza. Przy zachowaniu minimalnej i maksymalnej ilości powietrza, stopień separacji turboseparatora jest znacznie wyższy niż w przypadku tradycyjnych separatorów cyklonowych.
Materiał wpadający w pierwszym urządzeniu przesiewającym 5 przez drugie sito mający formę grubszą, drobnoziarnistą, który obejmuje plewy i jest już po sortowaniu wstępnym według wielkości ziaren, zostaje przekazany do następnego urządzenia przesiewającego 6 za 11 pośrednictwem przewodu połączeniowego 5b. Produkt przesiany przez każde z urządzeń przesiewających 5, 6, 7, 8 wprowadzany jest za pośrednictwem przewodów połączeniowych 6b, 7b do następnego urządzenia przesiewającego 6, 7, 8.
Urządzenia przesiewające 6, 7, 8 fazy II, III i IV, umieszczone za pierwszym urządzeniem przesiewającym 5, służą do odsiewania śruty poekstrakcyjnej od plew, zwłaszcza zaś do oddzielania kawałków ziarna od skórek za pomocą urządzenia udarowego i szczotek. Każde z urządzeń przesiewających 6, 7, 8 wyposażone jest w lej wlotowy z przeznaczeniem na materiał wprowadzany za pośrednictwem przewodów połączeniowych 5b, 6b, 7b. Za pośrednictwem przenośnika ślimakowego 6s, 7s, 8s materiał przenoszony jest do wnętrza stożkowatego kosza sitowego z obracającym się bijakiem krzyżowym 6e, 7e, 8e wyposażonym w listwy wirujące, które przepychają materiał przesiewany przez sito wzdłuż całego obwodu. Oprócz tego, na bijaku krzyżowym umieszczone są wzdłuż obwodu szczotki, dzięki którym pokrycie sita nie zatyka się, a drobne i grube cząsteczki są dobrze oddzielane. Istnieje możliwość zastosowania różnej perforacji sita z dopasowaniem do potrzebnej wielkości ziarna w każdym przejściu sitowym 6, 7, 8. Kosze sitowe można wymienić w ciągu kilku minut, nie trzeba przy tym demontować jakichkolwiek elementów mechanicznych.
Przewody połączeniowe 5c, 9c, 10c, 11c prowadzone są razem do zasobnika wstępnego 22.
Urządzenie przesiewające 5 pierwszej fazy I ma dwa przejścia oddzielające, tzn. sito górne i dolne. Urządzenie przesiewające 6 tworzy trzecie przejście oddzielające. Materiał o tej samej wielko12
PL 195 825 B1 ści ziaren, ale o różnym ciężarze właściwym, docierający do wialni 10 za pośrednictwem przewodu połączeniowego 6a, rozdzielany jest w wialni 10 w zależności od ciężaru właściwego; cząsteczki skórek o tej samej wielkości i niewielkim ciężarze właściwym odsysane są przy tym za pośrednictwem umieszczonego dalej wentylatora 15 i separatora 16 i kierowane przez śluzę zsypową 16a za pośrednictwem przewodu połączeniowego 16b, 21d przenośnika 27 do zasobnika zbiorczego 31 w celu dalszej obróbki. Cząsteczki o dużym ciężarze właściwym, zawierające zasadniczo kawałki ziarna, są natomiast zsypywane z wialni 10 za pośrednictwem wylotu 10a i mogą - według uznania -być doprowadzone za pomocą skrzyni klapowej 26b za pośrednictwem przewodu połączeniowego 10c do zasobnika wstępnego 22 rozdrabniacza 2A bądź też kierowane już jako produkt końcowy za pośrednictwem przewodu połączeniowego 10d, 12d przenośnika 28 na przykład do elewatora, a stąd do zasobnika zbiorczego 50 na frakcję zawierającą białko, służącego do zbierania bogatych w białko cząsteczek stanowiących produkt końcowy przeznaczony dla zwierząt o żołądkach jednokomorowych.
Przewody połączeniowe - przewody do zsypywania 14b, 16b, 18b, 20b i 12c oraz wychodzący z separatora dodatkowego 21a przewód 21d za klapą 26e prowadzone są razem do przenośnika 27, który prowadzi do zasobnika zbiorczego 31. Skierowane do przenośnika 28 przewody połączeniowe 21c, 8c, 12d, 11d, 10d również prowadzone są razem.
Cząsteczki wypadające spod trzeciej wialni 11 można też przenosić przez skrzynię klapową 26c i przewód połączeniowy 11c bezpośrednio do przewodu połączeniowego 21d prowadzącego do zasobnika zbiorczego 31, zamiast kierować je do rozdrabniacza 22, 24.
W przypadku produktu o różnej wielkości ziaren i oddzielnie regulowanego doprowadzenia powietrza, w późniejszym, bezstopniowo przebiegającym procesie materiał oddzielany jest według tego samego systemu. Czwarte i piąte przejście oddzielające odbywa się w fazie IIIi IV w urządzeniach przesiewających 7 i 8z wykorzystaniem wialni 11 i 12, wentylatorów 17 i 19, separatorów 16 i 20 wraz ze śluzami zsypowymi 18ai 20a, fazy te są tak samo zaprojektowane jak faza II.
Za wialniami 10, 11, 12 znajdują się skrzynie klapowe 26b, 26c, 26d z podłączonymi do nich po stronie wylotu przewodami połączeniowymi 10c, 10d, 11c, 11d, 12c, 12d umożliwiającymi swobodne sterowanie wyprowadzonym produktem w zależności od jego jakości, tak, że może on zostać skierowany albo do ponownego procesu kształtowania struktury w celu dalszego rozdrobnienia i przesiania, albo też -w zależności od jego jakości - odprowadzony do zasobników zbiorczych 50 lub 31 z przeznaczeniem na dwie różne frakcje.
Odprowadzane powietrze wtłaczane jest przez wentylatory 13, 15, 17 i 19 do turboseparatora 21.
W turboseparatorze pył wytrącany jest z mieszanki pyłowo-powietrznej, a oczyszczone, wolne od pyłu powietrze zostaje wypuszczone do atmosfery. Powstały pył - według życzenia - wylatuje z separatora dodatkowego 21a za pośrednictwem skrzyni klapowej 26e i, w zależności od jakości, kierowany jest przewodem 21c do przenośnika 27 prowadzącego do zasobnika zbiorczego 31 z przeznaczeniem na zawierającą włókno surowe frakcję dla przeżuwaczy lub też przewodem 21d łączącym się z przenośnikiem 28 do zasobnika 50 zbiorczego 50 z przeznaczeniem na bogatą w białko frakcję dla zwierząt o żołądkach jednokomorowych.
Dzięki tej pierwszej części urządzenia i procesu przygotowania śruta poekstrakcyjna słonecznikowa zostaje przygotowana do celów przemysłowych zgodnie z wymogami dotyczącymi żywienia zwierząt o żołądkach jednokomorowych i przeżuwaczy i rozdzielona na dwie frakcje. Przylegające do skórki cząsteczki ziaren są ostrożnie odklejane, strukturę zbrylonych kawałków materiału kształtuje się za pomocą urządzenia do rozluźniania brył i rozdrabnia, skórki słonecznika zaś rozdrabnia się wstępnie, zachowując przy tym i poprawiając strukturę włókien, również z uwzględnieniem wahań charakterystycznych dla poszczególnych surowców różnego rodzaju.
Cząsteczki, które w wyniku przesiewania oddzielającego w urządzeniu przesiewającym i wialni znalazły się w zasobniku wstępnym 22, wprowadzane są równomiernym strumieniem do młynka 24 za pośrednictwem ślimaka dozującego 23, wyposażonego w napęd z bezstopniową regulacją. Zasobnik wstępny wyposażony jest w urządzenie informujące o stanie napełnienia i opróżnienia i zapewnia nieprzerwany napływ materiału do ślimaka dozującego 23. Przejście przygotowawcze z różnymi urządzeniami technicznymi do obróbki materiału składa się ze specjalnego młynka 24 o wyważonej konstrukcji płyt mielących ze żłobkowanymi płytami rozkruszającymi, umożliwiającymi odpowiednią technikę mielenia i operacje przygotowania ze zróżnicowaną prędkością obwodową wirnika, dzięki czemu uzyskuje się równomierną strukturę produktu końcowego, a jednocześnie w materiale przesiewanym, pozostałe cząsteczki ziaren oddzielane są od fragmentów skórek, cząsteczki ziaren zaś rozdrabniane są w procesie mielenia, tak, aby otrzymać sypki produkt o drobnoziarnistej strukturze mlewa i uziarPL 195 825 B1 nieniu odpowiednim dla zwierząt o żołądkach jednokomorowych. Za sprawą wielkiej liczby i kształtu maleńkich cząsteczek zwiększa się zwłaszcza powierzchnia właściwa i jakość, co oznacza dalszą poprawę strawności cząstek w przypadku zwierząt o żołądkach jednokomorowych; wielkość uziarnienia wynosi przy tym od 700 do 200 mm sit analitycznych według ISO DIN 4188. Dzięki wybraniu przekładki sitowej młynka wyposażonej w odpowiednie blachy perforowane i dużą powierzchnię sit, poprawia się strukturę włókien grubych skórek, a tym samym i właściwości absorpcyjne. Zjawisko polegające na lekkim zwłóknieniu cząsteczek skórek wiąże się z dalszymi korzyściami w przypadku późniejszego roztwarzania ługiem frakcji zawierającej włókno surowe. Struktura otrzymana w wyniku zmielenia ma decydujące znaczenie dla jakości produktu końcowego przeznaczonego dla przeżuwaczy. Rozdrabniacz, będący jednocześnie urządzeniem przygotowawczym, zostaje wyposażony w urządzenie zasysające, którego zadaniem jest zapobieganie tworzeniu się nadmiernego ciśnienia w komorze mielącej. Składa sięon z wentylatora i nasadzonego filtra 26. W ten sposób materiał zostaje szybciej odprowadzony i nie jest wprawiany w ruch obrotowy. Uzyskuje się w ten sposób założoną równomierną strukturę mlewa.
Śruta poekstrakcyjna pochodząca z odsiewu z przejść sitowych urządzeń przesiewających powraca - po minięciu ostatniego przejścia służącego do kształtowania struktury i przygotowania -z młynka 24 za pośrednictwem ślimakowego przenośnika zsypowego 24a do przenośnika 3, na przykład do elewatora prowadzącego do pierwszego przejścia oddzielającego pierwszego urządzenia przesiewającego 5 i przechodzi ponownie przez fazy Ido IV procesu przygotowawczego.
W zasobniku zbiorczym 50 bogate w białko ziarno o niewielkiej zawartości skórek (włókna surowego) zbierane jest jako frakcja o strukturze ziarnistej, którą można stosować bezpośrednio jako paszę dla zwierząt o żołądkach jednokomorowych.
Przeznaczoną natomiast dla przeżuwaczy frakcję o zasadniczo wyższej zawartości włókna surowego, zebraną w zasobniku zbiorczym 31, można poddać później dalszemu uszlachetnieniu i poprawić ją w celu podwyższenia wartości energetycznej i pokarmowej przez rozpuszczenie włókien surowych. Sposób polegający na przygotowaniu wydzielonej w pierwszej części urządzenia frakcji zawierającej włókno surowe i rozpuszczeniu jej ługiem dostosowany jest do tego materiału. Sposób polegający na rozpuszczeniu ługiem może być zastosowany jako jedno- lub dwufazowy. W przypadku sposobu jednofazowego czas reakcji jest stosunkowo długi. Preferuje się proces dwufazowy. W przypadku procesu dwufazowego włókno surowe, zwłaszcza zaś plewy i cząsteczki skórki, roztwarza się lepiej po zastosowaniu techniki granulacji, za sprawą zaś ciśnienia, tarcia i temperatury w granulach dochodzi do rozgrzania samoczynnego, co znacznie skraca czas reakcji procesu ługowania i redukuje jednocześnie ilość niezbędnego ługu. Poddany takiej obróbce materiał nabiera lepszych właściwości sypkich, w wyniku granulacji zmniejsza się jego objętość, staje się on łatwy do przechowywania, nie zachodzą w nim zmiany w strukturze mieszanki, koszty transportu utrzymują się na dobrym poziomie.
Ponadto, istnieje również możliwość dodatkowego wprowadzenia do zebranej frakcji zawierającej włókno surowe składników balastowych, jak np. główek i łodyg słonecznika, które zwiększą jeszcze wartość energetyczną takiej paszy dla przeżuwaczy. Te składniki balastowe mogłyby -w odpowiednio rozdrobnionym stanie -być na przykład wprowadzone bezpośrednio do zasobnika zbiorczego 31.
Śruta poekstrakcyjna lub też zawarte w niej cząsteczki skórek zostały już poddane obróbce ekstrakcyjnej w olejarni, przy czym koszulka woskowa nasion słonecznika uległa zmianie, a wosk znikł. Wosk i rozpuszczalnik Hexan znajdują się w uzyskanej mieszance oleju do dalszej obróbki. Frakcja o strukturze dobrze ukształtowanej dzięki opisanemu na wstępie procesowi obróbki mechanicznej, otrzymana ze śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej pochodzącej z urządzenia przygotowawczego, znajduje się w zasobniku zbiorczym 31, gwarantującym ciągłe i bezpieczne działanie całego urządzenia. Zasobnik zbiorczy 31 działa regulujące jeszcze przez kilka godzin w przypadku nieprzewidzianego przerwania produkcji. Proces produkcyjny i maszyny są tak zaprojektowane, aby pracować nieprzerwanie przez wiele dni. Zasobnik zbiorczy 31 wyposażony jest w służący do nadzorowania zawartego w nim materiału system kontrolny informujący o stanie napełnienia i opróżnienia. Ślimak zsypowy 31a pracuje w trybie nieciągłym, napełnia materiałem zasobnik wstępny 34 poprzez elewator 32 i jest sterowany automatycznie za pośrednictwem urządzenia informującego o stanie napełnienia i opróżnienia zasobnika wstępnego 34. Na dozowniku wlotowym zasobnika wstępnego 34 znajduje się jeszcze silny magnes rurowy 33 o budowie takiej samej jak magnes rurowy 4 służący do ponownego usunięcia z paszy ewentualnie zawartych w niej cząsteczek żelaza.
PL 195 825 B1
Zasobnik wstępny 34 wraz ze służącym do kontrolowania produkcji urządzeniem informującym o stanie napełnienia i opróżnienia połączony jest z tej samej strony, z której znajduje się wylot, ze zsypowym ślimakiem dozującym 35, który można regulować za pomocą sterowania częstotliwościowego w celu równomiernego zasilania wagi przelotowej 36, na której ważone są cząsteczki stałe i w sposób ciągły ewidencjonowana ilość produktu służąca jako wartość orientacyjna wykorzystywana przy dozowaniu ługu.
Do zraszania ługiem przewidziano mieszalnik wirowy do spryskiwania ługiem 31 o trzech poziomach mieszania, wyposażony w regulowane narzędzia mieszalnicze i dzielony wlot do jednorodnego mieszania cząsteczek stałych z cieczami. Za pomocą ciągłego sposobu mieszania wirowego możliwe jest stworzenie jednorodnej mieszanki cząsteczek i ługu służącej do roztwarzania ługiem. Otrzymana ze śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej frakcja z włókna surowego doprowadzana jest pod osłoną do bębna mieszającego i rozdzielana na dwa strumienie materiału. Do pierwszego strumienia materiału dodawana jest ciągle z odpowiednią precyzją - w wyniku sterowania procesem - niezbędna ilość ciekłego ługu. Ten wzbogacony o ciecze strumień materiału przenoszony jest razem z pozostałą ilością cząsteczek stałych, to znaczy z drugim strumieniem materiału, jeszcze w pierwszej fazie mieszania w mieszalniku wirowym. Dzięki temu dwustopniowemu wymieszaniu proces mieszania zachodzi z dużą intensywnością. W drugiej strefie mieszania, strefie pozostawienia, dochodzi do intensywnego przemieszania. Prędkość materiału jest mniejsza niż w pierwszej strefie mieszania. W trzeciej fazie mieszania prędkość materiału zostaje znów zwiększona i dochodzi wówczas do ostatniej intensywnej homogenizacji.
Ług dozowany jest w sposób całkowicie automatyczny za pośrednictwem sterowania procesowego. Z wyposażonego w zawór odcinający głównego zbiornika na ług 38 dokładne dozowanie ługu odbywa się automatycznie za pomocą podłączonej bezpośrednio do zbiornika pompy dozującej z zaworem nadciśnieniowym 39. Dozowanie to odbywa się dzięki automatycznej dokładnej regulacji ilości za pośrednictwem zaworu dozującego o napędzie silnikowym i określaniu ilości przepływu za pomocą zdalnego wskaźnika przy użyciu magnetycznego licznika indukcyjnego 40. Precyzyjny dozownik zaprojektowany jest do dokładnego dodawania najmniejszych ilości, np. 0,5 do 10% ługu sodowego. Tu zaleca się 3 do 5% ługu sodowego w przypadku materiału, który ma być zroszony w mieszalniku wirowym i jest rozpryskiwany i mieszany po jak najdrobniejszym rozdzieleniu go.
Za mieszalnikiem wirowym do spryskiwania ługiem, zroszony w ten sposób materiał zsypywany jest za pośrednictwem przewodu połączeniowego 37a z mieszalnika wirowego 37 i kierowany przy użyciu przenośnika za pośrednictwem elewatora 41 i przenośnika korytowego łańcuchowego 42 do silosu produkcyjnego 43 lub - według uznania -za pośrednictwem skrzyni klapowej dwudrogowej 52a bezpośrednio do zasobnika wstępnego 46 prowadzącego do granulatora. Silos produkcyjny lub silos pozostawienia materiału 43 składa się, przykładowo, z trzech komór do wypacania oraz z urządzenia informującego o stanie napełnienia i opróżnienia materiału i wyposażony jest w trzy pneumatyczne zasuwy wylotowe 42. Pojemność każdej komory do wypacania odpowiada przykładowo dziennej trójzmianowej wydajności produkcyjnej w systemie 24-godzinnym. Czasy pozostawienia materiału można - według uznania - wydłużyć o 10 do 75 godzin w przypadku pozostawienia tymczasowego w zależności od stanu struktury włókna surowego, tak, aby możliwie jak najlepiej roztworzyć ługiem poddane obróbce cząsteczki włókna surowego, zanim materiał zostanie przekazany do granulacji.
Mieszankę otrzymaną w wyniku roztwarzania ługiem można następnie poddać drugiej fazie procesu roztwarzania, realizowanej w powiązaniu z procesem granulacji.
Mieszanka przeniesiona zostanie dalej z silosu pozostawienia materiału 43 za pomocą pneumatycznych zasuw wylotowych silosu 44 za pośrednictwem przenośnika korytowego łańcuchowego 44a do elewatora 45, a stąd skierowana będzie do bardzo dużego zasobnika wstępnego prasy 46, wyposażonego w urządzenie informującego o stanie napełnienia i opróżnienia materiału. Pojemność zasobnika wstępnego odpowiada na przykład 10-godzinnej wydajności prasy.
Inny sposób mający na celu realizację dwufazowego procesu roztwarzania zawierającej włókno surowe frakcji polega na tym, że mieszanka wychodząca z mieszalnika wirowego doprowadzana jest za pośrednictwem przewodu tłocznego 37a przy użyciu skrzyni klapowej 52a tuż koło silosu pozostawienia materiału, bezpośrednio do zasobnika wstępnego prasy 46 i dopiero po zakończeniu procesu granulacji przenoszona jest za pośrednictwem elewatora 45 do silosu pozostawienia materiału 43. W trakcie procesu granulacji w matrycy prasy dochodzi podczas tłoczenia do silnego ścierania frakcji poddanej granulacji, co jest przyczyną coraz większego rozgrzania produktu i wysokiego ciśnienia. Stałe, niezmienne tarcie, temperatura, ciśnienie i wilgotność materiału podczas tłoczenia dają skuPL 195 825 B1 teczny pod względem mechaniki efekt w przypadku roztwarzania ługiem poddanej wstępnej obróbce frakcji zawierającej włókno surowe. Dzięki temu włókno surowe staje się strawniejsze dla przeżuwaczy. Coraz ważniejsze staje się uzyskane w ten sposób zwiększenie wartości pokarmowej i wykorzystanie surowców.
Zawierająca włókno surowe mieszanka przygotowana w pierwszej fazie roztwarzania w procesie mieszania wirowego w mieszalniku wirowym 37 zostaje wyprowadzona przez zasobnik wstępny prasy 46 za pośrednictwem ślimaka dozującego 47 i skierowana do aparatu wyparnego 48; materiał wprowadzany jest przy tym równomiernie. W celu dalszego udoskonalenia struktury włókien i procesu roztwarzania przewidziano dodatkowy dozownik pary 53 wraz z automatem ustawiającym temperaturę, który współpracuje z aparatem wyparnym. Ma to spowodować, że wilgotność materiału nie będzie wzrastała i utrzymywana będzie w miarę możliwości najlepsza stała temperatura materiału przed tłoczeniem. Materiał poddawany będzie mieszaniu wirowemu również w aparacie wyparnym, dawkowana para zaś będzie wnikać i zostanie rozprowadzona równomiernie i jednorodnie. Spowoduje to udoskonalenie wytwarzanego produktu w powiązaniu z procesem roztwarzania ługiem frakcji zawierającej włókno surowe. Aparat wyparny wyposażony jest w okładzinę wewnętrzną z tworzywa sztucznego, która powoduje, że niezbędna siła jest niewielka i zapobiega przylepianiu się i przyklejaniu się materiału i stanowi jednocześnie izolację zabezpieczającą przed utratą powietrza. Urządzenie do dozowania pary 53 składa się z filtru, suszarki parowej, reduktora ciśnienia. Zawór regulujący sterowany jest przez automat ustawiający temperaturę. Doprowadzenie pary można przerwać za pomocą elektromagnetycznego zaworu odcinającego. Dzięki hydrotermicznemu wpływowi procesu kondycjonowania uzyskuje się dalszą absorpcję ciekłego ługu w materiale. To optymalne, intensywne przygotowanie ma duży wpływ na późniejsze roztwarzanie ługiem cząsteczek włókna surowego w prasie do granulowania. Wytłoczony materiał specjalnie rozkładany jest po wyjściu z aparatu wyparnego na całej powierzchni matrycy pierścieniowej prasy w wyniku załadowania wymuszonego. Przewidziano do tego prasę do granulowania o powierzchni wyposażonej w matrycę pierścieniową, w matrycy zaś przewidziano otwory, do których wytłoczony materiał wciskany jest za pomocą krążków dociskowych. Jednocześnie ma tu miejsce proces ścieśnienia materiału. Wytworzone w ten sposób granulki mają temperaturę w zakresie od 40 do 65°C. Z tego powodu są one następnie ostrożnie schładzane do temperatury pokojowej w urządzeniu schładzającym 49. Urządzenie schładzające wykonane jest, na przykład, jako chłodnica okrągła przeciwprądowa i umożliwia dostosowane do produktu, ostrożne i równomierne chłodzenie. Przy wlocie granulki zostają równomiernie rozdzielone na całej powierzchni chłodzenia, dzięki czemu produkt nie będzie chłodzony nierównomiernie. Urządzenia informujące o poziomie ustawione są na minimalny i maksymalny czas pozostawienia materiału, a sygnalizator wstępny zapobiega przepełnieniu produktami. W przypadku, gdy wyprodukowane granulki mają być później ponownie wprowadzone do silosu pozostawienia materiału 43 w celu składowania ich tam przez dłuższy czas reakcji, niezbędne jest odpowiednie ich schłodzenie. Żeby chłodzenie przeciwprądowe było skuteczne, niezbędna jest wyważona proporcja między ilością powietrza, prędkością powietrza i czasem pozostawania oraz obciążeniem mechanicznym granulek. Granulki opuszczające matrycę mają temperaturę ok. 50°C. Należy im - z zachowaniem ostrożności - zapewnić temperaturę zbliżoną do temperatury otoczenia przy jak najmniejszej utracie przez nie wilgotności. Odbywa się to sprawnie w przypadku chłodzenia przeciwprądowego. Granulki wytworzone w prasie do granulowania kierowane są stale z rozprowadzeniem na całej powierzchni do urządzenia schładzającego 49 za pośrednictwem śluzy doprowadzającej. Wentylator zimnego powietrza wbudowany jest w osłonę. Dzięki temu kształt osłony zapewnia równomierny przepływ strumienia zimnego powietrza. Eksploatacja wentylatora jest zawsze niskonakładowa i dopasowana do warunków klimatycznych i przepustowości. Pomieszczenie chłodzące o stabilnej konstrukcji wyposażone jest w duże drzwi kontrolne z wziernikiem. Na drzwiach zainstalowane są regulowane sygnalizatory przekazujące informacje o materiale, za pomocą których można ustawić przepustowość i czas chłodzenia. Sterowanie sygnalizatorami odbywa się przy użyciu nie zaprezentowanego tu urządzenia sterującego. Mechanizm zsypowy napędzany jest za pomocą układu pneumatycznego lub hydraulicznego. Oznacza to niskie koszty energii i niewielki nakład związany z konserwacją. Wydajność zsypową można ustawić bezstopniowo. Uzyskuje się w ten sposób optymalny czas pozostawienia materiału. Schłodzone granulki przenoszone są dalej za urządzeniem schładzającym za pośrednictwem skrzyni klapowej 52c albo bezpośrednio do magazynu towarów gotowych 51, albo za pośrednictwem elewatora 45 i skrzyni klapowej 57 do silosu pozostawienia materiału 43 z komorami do wypacania. Z komór do wypacania gotowy produkt może, po upływie niezbędnego czasu pozostawienia, czyli ustawionego wstępnie, zróżnicowanego czasu wypa16
PL 195 825 B1 cania, zostać przetransportowany za pośrednictwem danej pneumatycznej zasuwy wylotu 44 przy użyciu przenośnika korytowego zsypowego 44a przez skrzynie klapowe 52b bezpośrednio do magazynu towarów gotowych lub do magazynu 51. Wytworzony w ten sposób produkt końcowy zawiera włókno surowe, czyli zawierającą włókno surowe śrutę poekstrakcyjną z nasion słonecznika, która jest rozpuszczona, ma wysoką wartość energetyczną i nadaje się do żywienia przeżuwaczy.
Otrzymaną frakcję zawierającą włókno surowe z niewielką zawartością cząsteczek ziarna z przeznaczeniem dla przeżuwaczy można - bez zadziałania ługiem wyprowadzić z zasobnika zbiorczego 31 za pośrednictwem przenośnika ślimakowego zsypowego 31a i skrzyni klapowej dwudrogowej 28f przez niezaprezentowany tu przewód połączeniowy bezpośrednio do elewatora 41.
Jeżeli otrzymane frakcje nie mają być poddane granulacji, materiał zebrany w zasobniku wstępnym prasy 46 może zostać przeniesiony za pośrednictwem ślimaka dozującego 47, skrzyni klapowej dwudrogowej 26g, poprzez przewód tłoczny bezpośrednio do magazynu 51 produktów gotowych dla przeżuwaczy.
Dzięki wynalazkowi udaje się mechaniczne przygotowanie i roztworzenie śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej, w wyniku czego uzyskuje się z niej wartościowy pokarm dla zwierząt w dwóch kategoriach, a mianowicie jako bogatą w białko frakcję podobną do śruty poekstrakcyjnej sojowej i nadającą się do żywienia zwierząt o żołądkach jednokomorowych oraz jako zawierającą włókno surowe, uszlachetnioną frakcję z przeznaczeniem dla przeżuwaczy.
Otrzymywane dzięki wynalazkowi nowe składniki paszowe ze śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej są paszą całkowicie naturalną. Urządzenia produkcyjne można zainstalować na terenach, na których zachodzi taka potrzeba. Produkty można przetwarzać w miejscu, w którym rosną słoneczniki.
Obie frakcje, otrzymywane dzięki wynalazkowi w wyniku przetwarzania śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej, można też poddawać dalszemu przetworzeniu przemysłowemu na paszę mieszaną zgodnie z recepturami dotyczącymi składników pokarmowych i biokatalizatorów w dawkach określonych w normach zapotrzebowania stosowanych w zależności od gatunku zwierząt i w klasach wydajności. Tym samym frakcje otrzymywane dzięki wynalazkowi ze śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej mogą być stosowane jako tani, wysokowartościowy dodatek do pasz i surogat produktów sojowych bez korzystania z produktów zmodyfikowanych genetycznie GVA. Poniżej zamieszczono kilka kalkulacji przykładowych dotyczących paszy mieszanej na podstawie niemieckich aktualnych cen surowców.
Najważniejszymi danymi pomiarowymi dotyczącymi kalkulacji porównawczej surowców są zawartość białka i energia. W przypadku pasz białkowych przeważająca na rynku śruta poekstrakcyjna sojowa wykorzystywana jest jako probierz przydatności produktów alternatywnych. Za pomocą programowania liniowego można na podstawie następujących kryteriów:
• norm dotyczących zapotrzebowania w zależności od gatunku zwierząt i klas wydajności, • danych pomiarowych dotyczących zawartości składników pokarmowych i biokatalizatorów w surowcach, • cen rynkowych surowców, dokonać wyliczeń odnoszących się do najlepszej receptury przyrządzania paszy mieszanej, czyli receptury opartej na doborze niedrogich surowców i spełniającej normy dotyczące zapotrzebowania. Następnie wyjaśnione zostanie, jak stosować otrzymywane w wyniku zgodnego z ideą wynalazku procesu bogate w białko frakcje w recepturach przeznaczonych dla kur niosek i trzody chlewnej. Kalkulacje przykładowe, zamieszczone następnie w tabelach 4 do 7, pokażą, że nowatorski produkt z pochodzącej ze śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej frakcji I charakteryzuje się taką samą wartością jak przeważająca na rynku śruta poekstrakcyjna słonecznikowa, jeżeli tylko pominie się aspekt GVO. Pochodząca ze śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej frakcja I, niezawierająca sama w sobie żadnych organizmów zmodyfikowanych genetycznie, jest natomiast pod względem cenowym atrakcyjniejsza o ponad 10% jeśli, dla porównania, przeprowadzi się kalkulację niezmodyfikowanej genetycznie śruty poekstrakcyjnej soi. Dla lepszej przejrzystości zestawiono najważniejsze dane dotyczące kalkulacji według tabel 4 do 7. Wnioski są następujące:
• Produkty, czyli pasza mieszana dla kur niosek i trzody chlewnej, otrzymywane ze śruty poekstrakcyjnej sojowej i frakcji I śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej, są porównywalne pod względem ich wartości pokarmowej, co oznacza, że zawartość białka i aminokwasów ograniczających w przypadku obu pasz białkowych mieści się w wymaganych normach.
• Frakcja I śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej może - pod względem zawartości składników pokarmowych - konkurować z powszechnie występującą na rynku śrutą poekstrakcyjną sojową.
PL 195 825 B1 • Frakcja I śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej, będąca sama w sobie produktem niezawierającym organizmów zmodyfikowanych genetycznie, jest jednak znacznie tańsza, jeżeli porówna się ją ze śrutą poekstrakcyjną niezawierającą organizmów zmodyfikowanych genetycznie.
T a b e l a 8
Podsumowanie tabel 4 do 7
Typ mieszanki paszowej Białko surowe w % Lizyna w % Metionina w % Cena / 100 kg wg
Pasza pełnoporcjowa dla kur niosek
Pasza białkowa z soi 16,50 0,82 0,39 15,01
Nie zawierająca organizmów zmodyfikowanych genetycznie pasza białkowa z soi 16,50 0,82 0,39 16,97
Pasza białkowa ze słonecznika, frakcja I 16,50 0,75 0,37 15,01
Pasza do tuczu trzody chlewnej (powyżej 35 kg masy ciała)
Pasza białkowa z soi 16,50 0,85 0,26 13,58
Nie zawierająca organizmów zmodyfikowanych genetycznie pasza białkowa z soi 16,50 0,85 0,26 15,54
Pasza białkowa ze słonecznika, frakcja I 16,50 0,85 0,30 13,89
Konkluzja: Wyliczenia dowodzą, że nowatorski produkt otrzymywany z frakcji l śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej (wytwarzany z tradycyjnej śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej) nadaje się do żywienia zwierząt o żołądkach jednokomorowych i może konkurować z powszechnie występującą w sprzedaży śrutą poekstrakcyjną sojową. W porównaniu z niezawierającą zmodyfikowanych genetycznie organizmów śrutą poekstrakcyjną sojową pochodząca ze śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej frakcja l jest znacznie atrakcyjniejsza pod względem ceny.
T a b e l a 4
Receptura i zawartość składników pokarmowych - pasza pełnoporcjowa dla kur niosek, pasza białkowa ze śrutypoekstrakcyjnej sojowej, 43% białka
Surowce Udział % Cena € / 100 kg (niem.) Cena € 100 kg (niem.)
1 2 3 4
Kukurydza 44,64 13,23 13,23
Pszenica 10,00 11,19 11,19
Otręby pszenne 5,00 8,14 8,14
Śruta poekstrakcyjna sojowa 43% 20,27 19,59
Nie zawierająca organizmów genetycznie zmodyfikowanych śruta poekstrakcyjna sojowa 43% 20,27 21,55
Tłuszcz 4,26 29,50 29,50
PL 195 825 B1 cd. tabeli 4
1 2 3 4
Mączka z lucerny 20% 6,00 9,66 9,66
Węglan wapniowy 7,36 2,29 2,29
Sól NaCl 0,31 9,16 9,16
Dwufosfat 40 1,69 22,89 22,89
Metionina 0,14 295,05 295,05
Premiks z witamin i mikroelementów 0,30 258,00 258,00
S 100,00 15,01 15,41
Dane pomiarowe dotyczące składników pokarmowych Jednostka Zawartość
Sucha masa % 88,84
Białko surowe % 16,50
Tłuszcz surowy % 6,89
Włókno surowe % 4,37
Popiół surowy % 12,30
Energia (energia przetwarzana przez drób) MJ/kg 11,20
Lizyna % 0,82
Metionina % 0,39
T a b e l a 5
Receptura i zawartość składników pokarmowych - pasza pełnoporcjowa dla kur niosek, pasza białkowa ze śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej, 43% białka
Surowce Udział % Cena € / 100 kg (niem.)
1 2 3
Kukurydza 45,68 13,23
Pszenica 10,00 11,19
Otręby pszenne 5,00 8,14
Śruta poekstrakcyjna słonecznikowa 43% 20,08 20,05
Tłuszcz 3,80 29,50
Mączka z lucerny 20% 6,00 9,66
Węglan wapniowy 7,96 2,29
PL 195 825 B1 cd. tabeli 5
1 2 3
Sól NaCl 0,31 9,16
Dwufosfat 40 0,51 22,89
Lizyna HCL 0,26 152,61
Metionina 0,06 295,05
Premiks z witamin i mikroelementów 0,30 256,00
S 100,00 15,01
Dane pomiarowe dotyczące składników pokarmowych Jednostka Zawartość
Sucha masa % 89,15
Białko surowe % 16,50
Tłuszcz surowy % 6,61
Włókno surowe % 4,85
Popiół surowy % 11,80
Energia (energia przetwarzana przez drób) MJ/kg 11,20
Lizyna % 0,76
Metionina % 0,37
T a b e l a 6
Receptura i zawartość składników pokarmowych -pasza dotuczenia trzody chlewnej (powyżej 35 kg masy ciała), pasza białkowa ze śruty poekstrakcyjnej sojowej, 43% białka
Surowce Udział % Cena € / 100 kg (niem.} Cena € / 100 kg (niem.)
1 2 3 4
Pszenica 15,00 11,19 11,19
Jęczmień 30,79 10,68 10,68
Kukurydza 19,00 13,23 13,23
Żyto 5,00 10,17 10,17
Otręby pszenne 8,28 8,14 8,14
Śruta poekstrakcyjna sojowa 43% 17,62 19,59
PL 195 825 B1 cd. tabeli 6
1 2 3 4
Nie zawierająca organizmów genetycznie zmodyfikowanych śruta poekstrakcyjna sojowa 43% 17,62 21,55
Olej sojowy 0,10 50,00 50,00
Melasa (rośliny korzeniowe) 1,00 7,12 7,12
Dwufosfat 50 0,49 30,52 30,52
Węglan wapniowy 1,33 2,29 2,29
Sól NaCl 0,33 9,16 9,16
Lizyna HCL 0,08 152,61 152,61
Premiks z witamin i mikroelementów 1,00 101,75 101,75
S 100,00 13,59 13,94
Dane pomiarowe dotyczące składników pokarmowych Jednostka Zawartość
Sucha masa % 87,32
Białko surowe % 16,50
Tłuszcz surowy % 2,39
Włókno surowe % 4,35
Popiół surowy % 6,10
Energia (energia przetwarzana przez drób) MJ/kg 12,60
Lizyna % 0,85
Metionina % 0,26
T a b e l a 7
Receptura i zawartość składników pokarmowych - pasza dotuczenia trzody chlewnej (powyżej 35 kg masy ciała), paszabiałkowa ze śruty poekstrakcyjnej słonecznikowej, 43% białka
Surowce Udział % Cena € / 100 kg (niem.)
1 2 3
Pszenica 15,00 11,19
Jęczmień 32,80 10,68
Kukurydza 18,00 13,23
Żyto 5,00 10,17
PL 195 825 B1 cd. tabeli 7
1 2 3
Otręby pszenne 7,48 8,14
Śruta poekstrakcyjna słonecznikowa 43% 17,34 19,59
Olej sojowy 0,10 50,00
Melasa (rośliny korzeniowe) 1,25 7,12
Węglan wapniowy 1,32 2,29
Sól NaCl 0,30 9,16
Lizyna HCL 0,39 152,61
Premiks z witamin i mikroelementów 1,00 101,75
S 100,00 13,89
Dane pomiarowe dotyczące składników pokarmowych Jednostka Zawartość
Sucha masa % 87,61
Białko surowe % 16,50
Tłuszcz surowy % 2,48
Włókno surowe % 4,75
Popiół surowy % 5,66
Energia (energia przetwarzana przez drób) MJ/kg 12,60
Lizyna % 0,84
Metionina % 0,30
Zastrzeżenia patentowe

Claims (18)

1. Sposób przygotowania śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika zwyczajnego do żywienia zwierząt, przy czym śruta poekstrakcyjna zawiera skórki, cząsteczki ziarna i skórki z przylegającymi do nich kawałkami ziarna, które dzieli się za pomocą, co najmniej jednokrotnego, przesiewania według wielkości ziaren na dwie frakcje o różnej zawartości białka surowego, przy czym otrzymuje się frakcję zawierającą białko bogatą w białko nadającą się na paszę dla zwierząt o żołądkach jednokomorowych, i frakcję zawierającą włókno surowe z niską zawartością surowych protein nadającą się na paszę dla przeżuwaczy, znamienny tym, że cząstki śruty poekstrakcyjnej poddaje się mechanicznemu strukturowaniu i rozdrabnianiu za pomocą procesu mielenia, przy czym oddziela się kawałki ziarna przylegające do skórek i poprawia się strukturę włókien grubych skórek przez strzępienie skórek i, że cząstki rozdziela się za pomocą przesiewania według wielkości ziaren i z otrzymanej frakcji ziaren o danej wielkości z cząsteczkami o większych objętościach, które przy przesiewaniu nie przeszły przez sito, oddziela się za pomocą frakcjonowania powietrznego z uwzględnieniem ich ciężaru właściwego cząstki o małym ciężarze właściwym, zawierające surowe włókno, które w zasadzie zbudowane jest z części skórek (plew), zbiera się we frakcję o dużej zawartości włókna surowego, po22
PL 195 825 B1 wyżej 15%, i niskiej zawartości surowego białka, a cząstki o wyższym ciężarze właściwym, zbudowane zasadniczo z części ziarna lub części ziarna z przylegającymi skórkami, zbiera się we frakcji o dużej zawartości białka surowego, ponad 40% i zawartości surowych włókien poniżej 10%.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że oddziela się cząstki śruty poekstrakcyjnej, za pomocą przesiewania, według wielkości ziaren i dalej oddziela się cząsteczki z frakcji ziaren o danej wielkości, złożonej z cząsteczek o dużych objętościach, za pomocą frakcjonowania powietrznego, pod względem ich ciężaru właściwego, przynajmniej jeden raz, a korzystnie wielokrotnie.
3. Sposób według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że cząsteczki o większym ciężarze właściwym otrzymane za pomocą frakcjonowania powietrznego, przez rozdzielanie za pomocą siły ciężkości, są zawracane do procesu strukturowania dla dalszego rozdrabniania przez mielenie i następującego za nim przesiewania i frakcjonowania powietrznego.
4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że oddzielanie lekkich cząsteczek zawierających włókno surowe, z wialni, w zależności od ich ciężaru właściwego, reguluje się bezstopniowo przy pomocy prędkości powietrza i przepływu powietrza.
5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako frakcję bogatą w białko surowe zbiera się materiał ziarna o wysokiej zawartości protein rozdrobniony do struktury o postaci kaszki, z małymi udziałami włókna surowego (cząstek skórek) o małych cząsteczkach większych/równych 200 mm.
6. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że frakcję zawierającą włókno surowe z udziałem co najmniej 15% włókna surowego poddaje się procesowi roztwarzania ługiem, w szczególności przy użyciu ługu sodowego, dla podwyższenia wartości energetycznej materiału (zwiększenia strawności).
7. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że frakcję zawierającą włókno surowe poddaje się procesowi dwufazowemu roztwarzania włókien surowych, przy czym proces roztwarzania ługiem prowadzi się w powiązaniu z procesem granulacji.
8. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że w pierwszej fazie pierwszy strumień materiału złożony z frakcji zawierającej surowe włókna zostaje zroszony i zamieszany z ciekłym ługiem sodowym w ilości 0,5 do 10%, korzystnie 3 do 5% w odniesieniu do pierwszego strumienia materiału, a następnie intensywnie wymieszany z drugim strumieniem materiału z frakcji zawierającej surowe włókna i poddany homogenizacji, po czym, po tym zabiegu lub po przejściowym leżakowaniu, w trakcie drugiej fazy, przygotowaną mieszankę wprowadza się do aparatu wyparnego wraz z dodatkową dawką pary, a następnie tłoczy się w prasie aż do osiągnięcia postaci granulatu, przy temperaturze tłoczenia wynoszącej około 40 do 65°C i otrzymany granulat schładza się następnie do temperatury pokojowej, z zachowaniem zbliżonej wilgotności.
9. Urządzenie do bezodpadowego przygotowania śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika zwyczajnego do żywienia zwierząt, z co najmniej jednym urządzeniem przesiewającym do rozdzielania śruty poekstrakcyjnej według wielkości ziarna na dwie frakcje o różnej zawartości białka surowego, znamienne tym, że składa się z zasobnika (1) ze ślimakiem dozującym (2) do równomiernego przenoszenia regulowanych ilości śruty poekstrakcyjnej do urządzenia (29) do rozluźniania brył oraz rozdrabniania śruty poekstrakcyjnej oraz dalej, co najmniej z dwóch, następujących po sobie kombinacji urządzenia przesiewającego (5, 6, 7, 8), wialni (9, 10, 11, 12) i wentylatora (13, 15, 17, 19) z separatorem (14, 16, 18, 20) oraz ze śluzą zsypową (14a, 16a, 18a, 20a), przy czym każde urządzenie przesiewające jest połączone z przyporządkowaną wialnią do transportu większych cząstek, które nie przechodzą przez sito oraz z następnym urządzeniem przesiewającym do odprowadzania mniejszych cząstek, które przechodzą przez sito, za pomocą przewodów łączących (5a, 6a, 7a, 8a lub 5g, 6b, 7b, 8b) i, że co najmniej drugie i każde następne urządzenie sitowe (6, 7, 8) posiada dodatkowo we wnętrzu ruchomy bijak (6e, 7e, 8e) i każda wialnia (9, 10, 11, 12) połączona jest z przyporządkowanym wentylatorem (13, 15, 17, 19) oraz separatorem (14, 16, 18, 20) poprzez przewód odsysający (9b, 10b, 11b, 12b) do odsysania większych, lekkich cząstek zawierających włókna surowe, a separator (14, 16, 18, 20) połączony jest poprzez śluzę (14a, 16a, 20a) oraz przewody łączące (14b, 16b, 18b, 20b) z zasobnikiem zbiorczym (31) na frakcję zawierającą włókna surowe dla doprowadzania odessanych cząstek lekkich do zasobnika zbiorczego (31) i, że urządzenie wyposażone jest w turboseparator (21), z którego do zasobnika prowadzi przewód łączący (21d) a przewody odpowietrzające (14c, 16c, 18c, 20c) wentylatorów (13, 15, 17, 19) prowadzą do turboseparatora (21) i, że dalej, z wylotu (9a, 10a, 11a) każdej wialni (9, 10, 11) z wyjątkiem ostatniej wialni (12), przewód łączący (9c, 10c, 11c) prowadzi do wspólnego rozdrabniacza (22 do 25) dla sczepionych z cząstkami ziarna cząstek zawierających surowe białko, przy czym wylot (8b) ostatniego urządzenia przesiewającego (8) i wylot (12a) ostatniej wialni (12) są połączone, poprzez dwudrogową skrzynkę klapową (26d), przePL 195 825 B1 wodem łączącym (12d) z zasobnikiem (50) na frakcje zawierającą białko i przewodem łączącym (12c) z zasobnikiem zbiorczym (31) na frakcję zawierającą surowe włókna, a wylot (24a) rozdrabniacza (22 do 25) połączony jest z wejściem pierwszego urządzenia przesiewającego (5) przez przenośnik (3).
10. Urządzenie według zastrz. 9, znamienne tym, że pierwsze urządzenie przesiewające (5) posiada dwa wkłady sitowe, przy czym pierwszy wkład sitowy zatrzymuje duże cząstki doprowadzane bezpośrednio do rozdrabniacza (22 do 25), a drugi wkład sitowy zatrzymuje dalszą część cząstek o dużych rozmiarach, doprowadzanych do pierwszej wialni (9), przy czym cząstki o małym ciężarze właściwym, w szczególności zawierające surowe włókna fragmenty skórki są zasysane przez znajdujący się dalej wentylator (13) i separator (14) do przewodu połączeniowego (9b) i przez śluzę zsypową (14a) oraz przewód połączeniowy (14b) do zasobnika zbiorczego (31) na frakcję zawierającą surowe włókna.
11. Urządzenie według zastrz. 9, znamienne tym, że wialnie (9, 10, 11, 12) są wyposażone w korytko wibracyjne (9g, 10g, 11g, 12g) dla cząstek pochodzących z urządzenia przesiewającego oraz klapę powietrzną (9h, 10h, 11h, 12h) do regulacji przepływu powietrza i mocy odsysania lżejszych cząstek, w szczególności fragmentów skórki (plew) z korytka wibracyjnego, przy czym wylot korytka wibracyjnego przez przewody połączeniowe (9c, 10c, 11c) połączony jest z rozdrabniaczem (22 do 25) dla ponownego doprowadzenia wychodzących z korytka wibracyjnego cząstek pod działaniem siły ciężkości do rozdrabniacza (22 do 25).
12. Urządzenie według zastrz. 9, znamienne tym, że turboseparator (21), który odsysa powietrze wylotowe z wialni i wentylatorów/separatorów przez przewody wylotowe, ma ślimakową obudowę z przejściem głównym, przy czym, nad szczeliną, w przejściu głównym, przyłączony jest do niego dodatkowy separator przenoszonych w powietrzu wylotowym lekkich cząsteczek zawierających surowe włókna, połączony przez przewód odprowadzający (21d) z zasobnikiem zbiorczym (31).
13. Urządzenie według zastrz. 9, znamienne tym, że urządzenia przesiewające (6 do 8) podłączone za pierwszym urządzeniem przesiewającym (5) mają stożkowy kosz sitowy, w którym umieszczono obrotowy bijak krzyżowy (6e, 7e, 8e) z listwami wirującymi i szczotkami na obwodzie.
14. Urządzenie według zastrz. 9, znamienne tym, że jako urządzenie do rozdrabniania posiada młynek (24) z kilkoma płytami rozkruszającymi i zmienną prędkością obwodową wirnika, do rozdrabniania i rozdzielania cząsteczek ziaren od fragmentów skórek oraz otrzymywania sypkiego produktu końcowego.
15. Urządzenie według zastrz. 9, znamienne tym, że na wyjściu (10a, 11a, 12a) wialni (10, 11, 12) znajduje się klapa (26b, 26c, 26d), dla połączenia wyjścia, do wyboru, z przewodem połączeniowym (10c, 11c, 12c) do dalszej obróbki lub z przewodem połączeniowym (10d, 11d, 12d) do zasobnika zbiorczego (50) na frakcję zawierającą białko.
16. Urządzenie według zastrz. 9, znamienne tym, że za zasobnikiem zbiorczym (31) na frakcję zawierającą surowe włókna podłączona jest instalacja przygotowawcza do roztwarzania frakcji zawierającej surowe włókna za pomocą ługu sodowego, która zawiera zasobnik wstępny (34) z przyłączonym po stronie wyjścia regulowanym ślimakiem dozującym (35) i wagą przelotową (36) dla mieszalnika wirowego (37), który połączony jest przez regulowane urządzenie dozujące (39, 40) z urządzeniem natryskującym ług sodowy.
17. Urządzenie według zastrz. 16, znamienne tym, że od strony wyjścia mieszalnika wirowego dla frakcji, znajduje się, do wyboru, przewód połączeniowy przez skrzynkę klapową (52a) do silosu pozostawiania materiału (43) lub do instalacji do prasowania granulatu (46 do 49) z zasobnikiem napełniającym (46), przy czym przewidziany jest kolejny przewód transportowy z silosu pozostawienia materiału (43) do instalacji do prasowania granulatu (46 do 49).
18. Urządzenie według zastrz. 17, znamienne tym, że instalacja do granulowania posiada aparat wyparny (48), połączony dla doprowadzana w sposób regulowany frakcji, z zasobnikiem wstępnym (46) przez ślimak dozujący (47), przy czym aparat wyparny (48) jest połączony następnie z dozownikiem pary (53) z automatycznym układem regulacji temperatury oraz, że w urządzeniu znajduje się prasa granulacyjna z matrycą pierścieniową, zasilana z aparatu wyparnego (48), a za prasą granulacyjną znajduje się agregat chłodniczy do delikatnego chłodzenia granulatu.
PL02366695A 2001-04-06 2002-03-30 Sposób i urządzenie do przygotowania śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika zwyczajnego do żywienia zwierząt PL195825B1 (pl)

Applications Claiming Priority (2)

Application Number Priority Date Filing Date Title
DE10117421A DE10117421B4 (de) 2001-04-06 2001-04-06 Verfahren und Anlage zur Aufbereitung von Extraktionsschrot aus Sonnenblumensaat für die Tierernährung
PCT/EP2002/003565 WO2002080699A2 (de) 2001-04-06 2002-03-30 Verfahren und anlage zur aufbereitung von extraktionsschrot aus sonnenblumensaat für die tierernährung

Publications (2)

Publication Number Publication Date
PL366695A1 PL366695A1 (pl) 2005-02-07
PL195825B1 true PL195825B1 (pl) 2007-10-31

Family

ID=7680787

Family Applications (1)

Application Number Title Priority Date Filing Date
PL02366695A PL195825B1 (pl) 2001-04-06 2002-03-30 Sposób i urządzenie do przygotowania śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika zwyczajnego do żywienia zwierząt

Country Status (26)

Country Link
US (1) US20040146628A1 (pl)
EP (1) EP1372409B1 (pl)
JP (1) JP2004524042A (pl)
CN (1) CN100361596C (pl)
AT (1) ATE288205T1 (pl)
AU (1) AU2002304796B9 (pl)
BG (1) BG64933B1 (pl)
BR (1) BR0208864B1 (pl)
CA (1) CA2443073C (pl)
CZ (1) CZ296608B6 (pl)
DE (2) DE10117421B4 (pl)
ES (1) ES2237680T3 (pl)
HR (1) HRP20030896B1 (pl)
HU (1) HU226356B1 (pl)
MD (1) MD3221C2 (pl)
ME (1) MEP9809A (pl)
MX (1) MXPA03009045A (pl)
NO (1) NO322574B1 (pl)
PL (1) PL195825B1 (pl)
PT (1) PT1372409E (pl)
RU (1) RU2297155C2 (pl)
SK (1) SK285055B6 (pl)
UA (1) UA75645C2 (pl)
WO (1) WO2002080699A2 (pl)
YU (1) YU76603A (pl)
ZA (1) ZA200308043B (pl)

Families Citing this family (28)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
DE102004055792A1 (de) * 2004-11-18 2006-05-24 Bühler AG Verfahren zur Herstellung von Futtermitteln
EP1908355A1 (en) * 2006-10-03 2008-04-09 Cargill Incorporated Reduction of fibre content in fibre-containing oilseeds
JP3970917B1 (ja) 2007-01-24 2007-09-05 株式会社J−オイルミルズ 菜種ミールの製造方法
DE102009032931A1 (de) 2009-02-18 2010-12-02 Ulrich Walter Verfahren und Anlage zur abfalllosen Aufbereitung von Extrationsschrot aus Sonnenblumensaat
DE102010018220A1 (de) * 2010-04-23 2011-10-27 Erhard Bazak Aufbereitung von Sonnenblumen-Extraktionsschrot
RU2445780C1 (ru) * 2010-11-18 2012-03-27 Федеральное государственное унитарное предприятие "Всероссийский научно-исследовательский институт рыбного хозяйства и океанографии" (ФГУП "ВНИРО") Способ получения пищевых волокон из водорослевого сырья
US9724656B2 (en) * 2011-01-17 2017-08-08 Patz Corporation Mixing screw
DE102011116564A1 (de) 2011-10-21 2013-04-25 Erhard Bazak Verfahren und Anlage zur Aufbereitung von Sonnenblumen-Extraktionsschrot
WO2014037564A1 (de) 2012-09-07 2014-03-13 Bühler AG Verfahren und vorrichtung zum auftrennen von partikeln aus sonnenblumen-extraktionsschrot in mindestens eine fraktion mit einem hohen proteingehalt und in mindestens eine fraktion mit einem hohen zellulosegehalt
PT2991505T (pt) * 2013-05-02 2021-09-30 Cargill Inc Enriquecimento de proteína
EP2848128A1 (en) * 2013-09-13 2015-03-18 Bunge Global Innovation, LLC. New process for preparing high protein sunflower meal fraction
US20160143346A1 (en) * 2013-11-27 2016-05-26 Mississipi State University Fiber separation from grains and grain products using electrostatic methods
DE102013021294A1 (de) * 2013-12-19 2015-06-25 Kramerbräu Agro & Food GmbH Verfahren und Anlage zur Gewinnung von pflanzlichem Protein, insbesondere als proteinreiches Nahrungsmittel, sowie proteinreiches Nahrungsmittel
RU2558446C1 (ru) * 2014-05-13 2015-08-10 Федеральное государственное бюджетное образовательное учреждение высшего профессионального образования "Воронежский государственный университет инженерных технологий" Линия производства псевдокапсулированных биопрепаратов на основе отходов масложировой промышленности
RU2565294C1 (ru) * 2014-06-26 2015-10-20 Федеральное государственное бюджетное научное учреждение "Дальневосточный научно-исследовательский институт механизации и электрификации сельского хозяйства" ФГБНУ ДальНИИМЭСХ Способ приемки очесанного зернобобового вороха, домолота и очистки с выделением кормовой, семенной и товарной фракций зерна сои и устройство для его осуществления
RU2602841C2 (ru) * 2015-01-28 2016-11-20 Общество с ограниченной ответственностью "Раздолье - Лизинг" Способ получения высокобелковых растительных продуктов, преимущественно крупки, из шрота/жмыха подсолнечника и устройство для его осуществления
FR3035566B1 (fr) * 2015-04-30 2018-10-05 Terrena Procede et installation de traitement d'un tourteau issu de la trituration de graines d'oleagineux, pour son enrichissement en proteines
US20180146696A1 (en) * 2015-06-03 2018-05-31 Cargill, Incorporated Oilseed meal
RU2617597C2 (ru) * 2015-09-28 2017-04-25 Васько Виталий Викторович Способ доработки подсолнечного шрота и установка для его осуществления
RU2655214C1 (ru) * 2017-04-21 2018-05-24 Федеральное государственное бюджетное научное учреждение Федеральный научный агроинженерный центр ВИМ (ФГБНУ ФНАЦ ВИМ) Способ и устройство трёхстадийного измельчения, смешивания малоценного растительного сырья и пищевых отходов для приготовления высокопитательных кормовых добавок
US10645950B2 (en) 2017-05-01 2020-05-12 Usarium Inc. Methods of manufacturing products from material comprising oilcake, compositions produced from materials comprising processed oilcake, and systems for processing oilcake
WO2020028446A1 (en) * 2018-08-01 2020-02-06 Usarium Inc. Upcycling solid food wastes and by-products into food-grade nutritional products
RU2715629C1 (ru) * 2019-01-09 2020-03-02 Общество с ограниченной ответственностью "Рубин" (ООО "Рубин") Способ получения кормового продукта из отходов очистки семян подсолнечника
RU2737164C1 (ru) * 2019-11-12 2020-11-25 Общество с ограниченной ответственностью Научно-производственное объединение "РОСТ" Установка для получения корма для животных на основе лузги подсолнечника
RU2744047C1 (ru) * 2020-02-21 2021-03-02 Владимир Моисеевич Ковшарь Способ переработки шрота подсолнечника
RU2760742C1 (ru) * 2021-02-18 2021-11-30 Федеральное государственное бюджетное образовательное учреждение высшего образования "Московский государственный университет пищевых производств" Способ переработки шрота подсолнечника для комбикормовой промышленности
TR2021008705A2 (tr) * 2021-05-26 2021-09-21 Balsu Gida Sanayi Ve Ticaret Anonim Sirketi Kali̇brasyon ve kirma özelli̇kleri̇ i̇yi̇leşti̇ri̇lmi̇ş bi̇r findik i̇şleme tesi̇si̇
US11839225B2 (en) 2021-07-14 2023-12-12 Usarium Inc. Method for manufacturing alternative meat from liquid spent brewers' yeast

Family Cites Families (20)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
US3271160A (en) * 1963-05-27 1966-09-06 Pacific Vegets Le Oil Corp Process for preparing feed from undecorticated oil free safflower seed residue
US3281160A (en) * 1964-10-22 1966-10-25 Lawrence W Vinther Trailer jack
US3895003A (en) * 1971-06-25 1975-07-15 Procter & Gamble Process for producing protein concentrate using air classification
US3783435A (en) * 1971-12-23 1974-01-01 Illinois Tool Works Light socket device
DE2842259C2 (de) * 1978-09-28 1984-03-08 Kurt Prof. Dr.-Ing. Leschonski Verfahren und Sortieranlage zur trockenen Sortierung eines körnigen Gemisches aus Feststoffkomponenten
JPS5820486U (ja) * 1981-07-31 1983-02-08 株式会社村田製作所 ランプ保護装置
EP0073581B1 (en) * 1981-08-11 1986-08-06 Unilever Plc Manufacture of edible material from pulses
US4548449A (en) * 1983-12-30 1985-10-22 Corsetti John A Lamp socket attachment
US4759943A (en) * 1985-08-23 1988-07-26 Holly Farms Poultry Industries, Inc. Classification of food meals made from animal by-products
DD249917A1 (de) * 1986-06-11 1987-09-23 Thaelmann Schwermaschbau Veb Verfahren zur aufbereitung fettreicher oelsamen
DE4034738A1 (de) * 1990-10-30 1992-05-07 Thaelmann Schwermaschbau Veb Verfahren und anordnung zur aufbereitung von sonnenblumensamen durch schaelung fuer die nachfolgende oelgewinnung
DE4034739C2 (de) * 1990-10-30 1997-02-06 Thaelmann Schwermaschbau Veb Anlage zum Schälen und zur Schalenseparation von Ölsaaten und Verfahren zum Betreiben einer Schäl- und Schalenseparationsanlage für Ölsaaten
US5176532A (en) * 1991-06-25 1993-01-05 Illinois Tool Works Inc. Threaded receptacle method and device
US6077546A (en) * 1995-06-26 2000-06-20 Kabushiki Kaisha Hayashibara Seibutsu Quick-fermented feed and method of preparing
US5722853A (en) * 1996-03-12 1998-03-03 Hwang; Min Shien C-type bulb socket having a draining feature
US5823322A (en) * 1996-03-18 1998-10-20 Johnson; Bates Snapin instantly wired one piece thermo plastic lamp socket
US6033248A (en) * 1997-09-11 2000-03-07 Lyons; Herb Light bulb socket structure
DK0919294T3 (da) * 1997-11-27 2000-08-28 Hosokawa Alpine Ag & Co Fremgangsmåde til proteinberigelse af cerealier, især korn og bælgfrugter
DE19909078A1 (de) * 1999-03-02 2000-09-07 Kahl Amandus Maschf Verfahren zur hydrothermischen Behandlung von Futtermitteln für Milchkühe und Mastrinder
EP1078581A1 (de) * 1999-08-27 2001-02-28 Dr. Frische GmbH Verfahren und Vorrichtung zum Schälen von Ölsaatsamen, insbesondere Sonnenblumensamen

Also Published As

Publication number Publication date
NO20034467D0 (no) 2003-10-06
EP1372409B1 (de) 2005-02-02
BG108304A (en) 2004-07-30
HUP0400286A3 (en) 2004-11-29
DE10117421A1 (de) 2002-10-24
WO2002080699A3 (de) 2002-12-12
DE50202169D1 (de) 2005-03-10
UA75645C2 (en) 2006-05-15
MXPA03009045A (es) 2004-02-12
ES2237680T3 (es) 2005-08-01
SK285055B6 (sk) 2006-05-04
US20040146628A1 (en) 2004-07-29
CZ296608B6 (cs) 2006-04-12
HRP20030896A2 (en) 2005-08-31
CA2443073A1 (en) 2002-10-17
JP2004524042A (ja) 2004-08-12
BR0208864B1 (pt) 2013-08-13
MD3221B2 (en) 2007-01-31
CN1512841A (zh) 2004-07-14
CA2443073C (en) 2009-11-24
PT1372409E (pt) 2005-06-30
PL366695A1 (pl) 2005-02-07
EP1372409A2 (de) 2004-01-02
HU226356B1 (en) 2008-09-29
SK13582003A3 (sk) 2004-03-02
MD3221C2 (ro) 2007-08-31
MEP9809A (en) 2011-12-20
ATE288205T1 (de) 2005-02-15
AU2002304796B9 (en) 2008-06-12
CZ20032859A3 (cs) 2004-01-14
MD20030263A (en) 2004-02-29
YU76603A (sh) 2006-05-25
RU2003132463A (ru) 2005-04-27
ZA200308043B (en) 2004-04-28
NO20034467L (no) 2003-10-06
HRP20030896B1 (en) 2007-02-28
HUP0400286A2 (hu) 2004-08-30
RU2297155C2 (ru) 2007-04-20
WO2002080699A2 (de) 2002-10-17
CN100361596C (zh) 2008-01-16
NO322574B1 (no) 2006-10-30
AU2002304796B2 (en) 2007-10-25
DE10117421B4 (de) 2008-04-30
BR0208864A (pt) 2004-10-19
BG64933B1 (bg) 2006-10-31

Similar Documents

Publication Publication Date Title
PL195825B1 (pl) Sposób i urządzenie do przygotowania śruty poekstrakcyjnej z nasion słonecznika zwyczajnego do żywienia zwierząt
RU96322U1 (ru) Линия производства комбикормов с повышенной пищевой и биологической ценностью
KR100834707B1 (ko) Tmr 배합용 원형베일 조사료의 전처리 가공시스템 및이를 이용한 원형베일 전처리 가공방법
EP2958439B1 (en) Palm-based animal feed
CN106071888B (zh) 一种全脂膨化大豆生产装置及生产工艺
CN108212396A (zh) 一种双粉碎刀式饲料粉碎筛选分离装置
US20020018842A1 (en) Method and system for producing pelletized fuzzy cottonseed with cotton fibers replacing lint within the cottonseed
van Doosselaere Production of oils
US6322845B1 (en) Method for producing pelletized fuzzy cottonseed
RU62775U1 (ru) Линия производства комбикормов с использованием растительного сырья
CN108813694A (zh) 一种饲料加工用制粒设备
US20200156125A1 (en) Systems and methods for organic waste processing and recycling and byproducts thereof
RU2007105C1 (ru) Линия производства сухих животных кормов
RU2543271C2 (ru) Линия производства престартерных комбикормов
Iegorov et al. DEVELOPMENT OF PRODUCTION TECHNOLOGY OF HIGH-PROTEIN FEED ADDITIVE FROM BY-PRODUCTS OF SUNFLOWER OIL PRODUCTION
RU2735625C1 (ru) Система получения белкового корма
JPH051296A (ja) 菜種の脱皮方法
RU2813874C1 (ru) Система и способ переработки семян конопли
RU52309U1 (ru) Линия производства комбикормов с использованием отходов пищевой промышленности
UA27511U (en) Shredding device for preparation of slops
WO2018175921A1 (en) Systems and methods for organic waste processing and recycling and byproducts thereof
CN107952654A (zh) 饲料分级装置

Legal Events

Date Code Title Description
LAPS Decisions on the lapse of the protection rights

Effective date: 20130330