PL180019B1 - Srodek do zwalczania pasozytów wewnetrznych i sposób wytwarzania srodka do zwalczania pasozytów wewnetrznych PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL - Google Patents

Abstract

1. Srodek do zwalczania pasozytów wewnetrznych, zawierajacy substancje czynne i ewen- tualnie farmaceutycznie dopuszczalny nosnik i substancje pomocnicze, znamienny tym, ze jako substancje czynne zawiera prazikwantel lub epsiprantel wraz z cyklicznym depsypeptydem zlozo- nym z fragmentów aminokwasów i kwasów hydroksykarboksylowych jako elementów pierscie- nia oraz zawierajacym 6-30 atomów w pierscieniu, przy czym stosunek ilosciowy prazikwantelu lub epsiprantelu do depsypeptydu wynosi 1:1 do 1:10. 3. Sposób wytwarzania srodka do zwalczania pasozytów wewnetrznych, znamienny tym, ze substancje czynna, która stanowi prazikwantel lub epsiprantel wraz z cyklicznym depsypeptydem zlozonym z fragmentów aminokwasów i kwasów hydroksykarboksylowych jako elementów pier- scienia oraz zawierajacym 6-30 atomów w pierscieniu, wprowadza sie w ilosci od 0,5 do 90% wago- wych do fizjologicznie tolerowanego nosnika, miesza sie i ewentualnie dodaje srodki pomocnicze, przy czym stosunek ilosciowy epsiprantelu lub prazikwantelu do depsypeptydu utrzymuje sie w zakresie 1:1 do 1:10. PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL

Description

Niniejszy wynalazek dotyczy środka do zwalczania pasożytów wewnętrznych o wzmocnionej skuteczności oraz sposobu wytwarzania środka do zwalczania pasożytów wewnętrznych.

Prazikwantel, stanowiący 2-(cykloheksylokarbonylo)-1,2,3,6,7,11b-heksahydro-4Hpirazyno(2,1-a]izochinolin-4-on, i jego działanie zwalczające pasożyty wewnętrzne są 'znane z opisu patentowego W. Brytanii nr 1 441 554. .

Epsiprantel, stanowiący 2-(cykloheksylokarbonylo)-2,3,6,7,8,12b-heksahydropirazyno[2,1-a][2]-benzazepin-4(1H)-on, i jego działanie zwalczające pasożyty wewnętrzne są znane z europejskich opisów patentowych nr 134 984 i 185 012.

Cykliczny depsypeptyd PF 1022 i jego działanie zwalczające pasożyty wewnętrzne są znane z europejskiego opisu patentowego nr 382 173.

Dalsze cykliczne depsypeptydy i ich działanie zwalczające pasożyty wewnętrzne stanowią przedmiot nie opublikowanych niemieckich zgłoszeń patentowych nr P 4 317 432.9; P 4 317 457.4 iP4 317 458.2.

Przedmiotem niniejszego wynalazkujest środek do zwalczania pasożytów wewnętrznych zawierający jako substancje czynne prazikwantel lub epsiprantel wraz z cyklicznymi depsypeptydami złożonymi z fragmentów aminokwasów i kwasów hydroksykarboksylowych jako elementów pierścienia oraz zawierających 6-30 atomów w pierścieniu, przy czym stosunek ilościowy prazikwantelu lub epsiprantelu do depsypeptydu wynosi 1:1 do 1:10.

180 019

Szczególnie korzystny środek według wynalazku zawiera prazikwantel lub epsiprantel wraz z cyklicznym depsypeptydem o wzorze 11, w którym Z oznacza wodór (PF 1022A), grupę N-morfolinową (pochodną bis-morfolino, PF 1022-21), nitrową, aminową lub dimetyloaminową, złożonym z fragmentów aminokwasów i kwasów hydroksykarboksylowych jako elementów pierścienia oraz zawierającym 24 atomy w pierścieniu.

Dalszy przedmiot niniejszego wynalazku stanowi sposób wytwarzania środków do zwalczania pasożytów wewnętrznych charakteryzujący się tym, że substancje czynne, które stanowi prazikwantel lub epsiprantel wraz z cyklicznym depsypeptydem złożonym z fragmentów aminokwasów i kwasów hydroksykarboksylowych jako elementów pierścienia oraz zawierający 6-30 atomów w pierścieniu, wprowadza się w ilości od 0,5 do 90% wagowych do fizjologicznie tolerowanego nośnika, miesza się i ewentualnie dodaje środki pomocnicze, przy czym stosunek ilościowy epsiprantelu lub prazikwantelu do depsypeptydu utrzymuje się w zakresie 1:1 do 1:10.

W szczególnie korzystnym wykonaniu sposobu wprowadza się prazikwantel lub epsiprantel równocześnie z cyklicznym depsypeptydem o wzorze 11, w którym Z oznacza wodór (PF 1022A), grupę N-morfolinową (pochodną bis-morfolino, PF 1022-21), nitrową, aminową lub dimetyloaminową, złożonym z fragmentów aminokwasów i kwasów hydrokarboksylowych jako elementów pierścienia i zawierającym 24 atomy w pierścieniu.

Do środków do zwalczania pasożytów wewnętrznych można wprowadzać korzystnie cykliczne depsypeptydy, które zawierają 18-24 atomy w pierścieniu. Do depsypeptydów zawierających 18 atomów w pierścieniu zalicza się związki o ogólnym wzorze 1, w którym R¹, R³ i R⁵ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru, nierozg^ałę^zi^onąlub rozgałęzioną grupę alkilowązawierającą do 8 atomów węgla, grupę hydroksyalkilową, alkanoiloksyalkilową, alkoksyalkilową, aryloksyalkilową, merkaptoalkilową, alkilotioalkilową, alkilosulfinyloalkilową, alkilosulfonyloalkilową, karboksyalkilową, alkoksykarbonyloalkilową, aryloalkoksykarbonyloalkilową, karbamoiloalkilową, aminoalkilową, alkiloaminoalkilową, dialkiloaminoalkilową, guanidynoalkilową, która ewentualnie może być podstawiona przez jedną lub dwie reszty benzyloksy karbonnlowe albo przez jedną, dwie, trzy lub cztery reszty alkilowe, grupę alkoksykarbonyloaminoalkilową, 9-fluorenylometoksykrrbonylo (Fmoc) aminoalkilową, alkenylową, cykloalkilową, cykloalkiloalkilową, jak również ewentualnie podstaw^ągrupę aryloalkilową, przy czymjako podstawniki można wymienić atom chlorowca, grupę hydroksylową, alkilową i alkoksylową;

R², R⁴ i R⁶ niezależnie od siebie oznaczająatom wodoru, nierozgałę:^i^(^]^iąlub rozgałęzioną grupę alkilową zawierającą do 8 atomów węgla, grupę hydrnksyalkilową, merkaptoalkilową, alkanoitoksyalkilową, alkoksyalkilową, arylnksyalkilową, alkilotinalkilnwą, alkilosulfinyloalkilową, alkilosulfonyloalkilową, karbnksyalkilnwą, alkoksykarbonyloalkilową, arytoalkoksykarbonyloalkilową, karbamoitoalkilową, aminoalkilową, alkiloaminoalkilową, dialkiloaminoalkilową, alkoksykarbonylnaminoalkilową, alkenylową, cykloalkilową, cykloalkiloalkilową, ewentualnie podstawioną grupę arylową lub aryloalkilową, przy czym jako podstawniki można wymienić atom chlorowca, grupę hydroksylową, alkilo^^ i aikoksylową, jak również ich izomery optyczne i racematy.

Korzystne są związki o wzorze 1, w którym

R1, R3 i R5 niezależnie od siebie oznaczają nierozgałęzioną lub rozgałęzioną grupę C_rC₈-alkilową, zwłaszcza metylową, etylową, propylową, izopropylową, butylową, izobutylową, sec.-butylową, tert-butylową, pentylową, izopentylową, sec.-pentylową, heksylową, izoheksylową, sec.-heksylową, heptylową, izoheptylową, sec.-heptylową, tert.-heptylową, oktylową, izooktylową, sec.-oktylową, grupę hydroksyl ^-alkilową, zwłaszcza hydroksymetylową, 1-hydroksyetytową, grupę Cl-C4-alkanoilnksy-Cl-C6-alkilową, zwłaszcza acetoksymetylową, 1-acetoksyetylową, grupę C^-al^ksy-Cj ^-alkilową zwłaszcza metoksymetylową, 1 -metoksyetytową, grupę arylo-C1-C4-alkitoksy-C1 ^-alkilową, zwłaszcza benzyloksymetylową, 1-benzytoksyetylową, grupę merkapto-C ^-alkilową, zwłaszcza merkaptometylową, grupę C1-C4-alkilotio-C1-C6-alkilową, zwłaszcza metylotioetylową, grupę C₁-C4-alkilosulfinylo-C, ^-alkilową zwłaszcza metylosulfinyloetylową, grupę C_rC4-alkilnsulfnnyln-Cl-C6-aϋkilową,

180 019 zwłaszcza metylosulfonyloetylową, grupę karboksy-C,-C₆-alilowćą zwłaszcza karboksymetylową karboksyetyloweą grupę CpC^alkoksykarbonylo-C-^-alkiloweą zwłaszcza metoksykarbonylometylową, etoksykarbonyloetylową grupę C₁-C4-aryloalkoksykarbonylo-C--C6-alkilową zwłaszcza benzyloksykarbonylometylową grupę karbamoilo-Cj-^-alkilową, zwłaszcza karbamoilometyłową karbamoiloetylową, grupę amino-C--C6-alkilową, zwłaszcza aminopropylową aminobutykową grupę C--C₄-alkiloamino-C--C6-alkilową, zwłaszcza metyloaminopropykrwą metyloaminobutykową grupę C--C4-dialkiloamino-C--C₆-alldiową zwłaszcza dimetyloaminopropylową dimetyloaminobutylową grupę guanido-C--C₆-alkilową zwłaszcza guanidopropyyową grupę C--C4-alkoksykarbonyloamino-C--C6-alkilową, zwłaszcza tert.-butoksykarbonyloaminopropylową, tert.-butoksykarbonyloaminobutylową, grupę 9-fluorenylometoksykarbonylo (Fmoc)amino-C--C6-alkilow£ą zwłaszcza 9-fluorenylornetoksy]kαbonyk)(Fmoc)ίamΏopropylo^wt 9-fluorenylometoksykarbonylo(Fmoc)aminobutylową grupę C2-C₈-alkenylową zwłaszcza winylową, allilową, butenylową, grupę C₃-C₇-cykloalkilową, zwłaszcza cyklopentylową, cykloheksylową, cykloheptylową, grupę C₃-C7-cykloalkilo-C₁-C4-alkilową, zwłaszcza cyklopentylometylową, cykloheksylometylową, cykloheptylometylową, grupę fenylo-C-^-alkilową, zwłaszcza fenylometylową, która ewentualnie może być podstawiona podstawnikiem z szeregu chlorowców, zwłaszcza fluorem, chlorem, bromem lub jodem, grupą hydroksylową, C--C4-alkoksylową, zwłaszcza metoksylową lub etoksylową albo grupą C_rC4-alkilową, zwłaszcza metylową;

R2, R4 i R6 niezależnie od siebie oznaczają nierozgałęzioną lub rozgałęzioną grupę C_rC₈-alkilową, zwłaszcza metylową, etylową, propylową, izopropylową, butylową, izobutylową, sec.-butylową, tert.-butylową, pentylową, izopentylową, sec.-pentylową, heksylową, izoheksylową, sec.-heksylową, heptylową, izoheptylową, sec.-heptylową, tert.-heptylową, oktylową, izooktylową, sec.-oktylową, grupę hydroksy-C--C₆-alkilową zwłaszcza hydroksymetylową, ł-hydroksyetylową grupę C--C4-alkanoiloksy-C--C6-alkilową zwłaszcza acetoksymetylową, --acetoksyetylową grupę C--C4-alkoksy-C--C₆-alkilową zwłaszcza metoksymetylową ł-metoksye1ylową grup? aryloC^₁-C4-ia]kiloksy-C--C6-a]kilową, zwłaszcza benzyloksymetylową --benzyloksyetylową, grupę merkapto-C-Cg-alkilową, zwłaszcza merkaptometylową, grupę C--C4-alkilotio-C--C6-alkilową, zwłaszcza metylotioetylową, grupę C--C4-alkilosulfinylo-C--C₆-alkilową, zwłaszcza metylosulfinyloetylową grupę C--C4-alkilosulfonylo-C--C₆-alkilową zwłaszcza metylosulfonyloetylową, grupę karboksy-C--C6-alkilową zwłaszcza karboksymetylową, karboksyetylową, grupę C--C4-alkoksykarbonylo-C--C6-alkilową zwłaszcza metoksykarbonylometylową, etoksykarbonyloetylową, grupę C--C4-aryloalkoksykarbonylo-C--C6-alkilową, zwłaszcza benzyloksykarbonylometylową, grupę karbamoilo-C--C6-alkilową, zwłaszcza karbamoilometylową, karbamoiloetylową, grupę amino-C--C6-alkilową, zwłaszcza aminopropylową, aminobutylową, grupę Cl-C4-alkiloamino-C--C6-alkilową, zwłaszcza metyloaminopropylową, metyloaminobutylową, grupę Cj^-dialkiloamino-C]-C₆-alkilową, zwłaszcza dimetyloaminopropylową, dimetyloaminobutylową, grupę C2-C₈-alkenylową, zwłaszcza winylową, allilową, butenylową, grupę C3-C7-cykloalkilową, zwłaszcza cyklopentylową, cykloheksylową, cykloheptylową, grupę C3-C7-cykloalkilo-C--C4-alkilową, zwłaszcza cyklopentylometylową, cykloheksylometylową, cykloheptylometylową, grupę fenylową, fenylo-C-^-alkilową zwłaszcza fenylometylową, która ewentualnie może być podstawiona podstawnikiem z szeregu chlorowców, zwłaszcza fluorem, chlorem, bromem lub jodem, grupę hydroksylową, C--C4-alkoksylową, zwłaszcza metoksylową lub etoksylową albo grupę C-^-alkilową zwłaszcza metylowąjak również ich izomery optyczne i racematy.

Szczególnie korzystne są związki o wzorze - w którym

R-, R3 i R⁵ niezależnie od siebie oznaczają nierozgałęzioną lub rozgałęzioną grupę

C--C₈-alkilową zwłaszcza metylową, etylową propylową, izopropylową butylową, izobutylową, sec.-butylową, pentylową, izopentylową, sec.-pentylową heksylową, izoheksylową sec.-heksylową heptylową izoheptylową sec.-heptyyową oktylową izooktylową sec.-oktylową, grupę hydroksy-C--C6-alkilową zwłaszcza hydroksymetylową - -hydroksyetylową

180 019 grupę C₁-C4-alkanoiloksy-C₁-C₆-alkilową, zwłaszcza acetoksymetylową, 1-acetoksyetylową grupę C_rC4-alkoksy-C1-C6-alkilową, zwłaszcza metoksymetylową, 1-metoksyetylową grupę arylo-Cj^-alkiloksy-CpCg-alkilową zwłaszcza benzyloksymetylową, 1-benzyloksyetylową grupę C_rC₄-alkoksykarbonyloamino-C1-C₆-alkilową zwłaszcza tert.-butoksykarbonyloaminopropylową, tert.-butoksykarbonyloaminobutylową, grupę C₂-C₈-alkenylową, zwłaszcza winylową, allilową, grupę C3-C₇-cykloalkilową, zwłaszcza cyklopentylową, cykloheksylową, cykloheptylową, grupę C3-C7-cykloalkilo-C1-C4-alkilową, zwłaszcza cyklopentylometylową, cykloheksylometylową, cykloheptylornetylową, grupę fenylo-C_rC₄-alkilową zwłaszcza fenylometylową, która ewentualnie może być podstawiona przez jeden lub większą liczbę jednakowych lub różnych wyżej wymienionych podstawników;

R², R4 i R6 niezależnie od siebie oznaczaj ą nierozgałęzioną lub rozgałęzioną grupę C_rC8-alkilową, zwłaszcza metylową, etylową, propylową, izopropylową, butylową, izobutylową, sec.-butylową, tert.-butylową, pentylową, izopentylową, sec.-pentylową, heksylową, izoheksylową, sec.-heksylową, heptylową, izoheptylową, sec.-heptylową, tert.-heptylową, oktylową, izooktylową, sec.-oktylową, grupę hydroksy-C_rC6-alkilową zwłaszcza hydroksymetylową, grupę arylo-C1-C4-alkiloksy-C₁-C6-alkilową, zwłaszcza benzyloksymetylową, 1benzyloksyetylową, grupę karboksy-Cj^-alkilową zwłaszcza karboksymetylową, karboksyetylową, grupę C₁-C4-alkoksykarbonylo-C_rC6-alkilową zwłaszcza metoksykarbonylometylową, etoksykarbonyloetylową, grupę C1-C4-aryloalkoksykarbonylo-C₁-C₆-alkilową zwłaszcza benzyloksykarbonylometylową, grupę C j^-alkiloamino-^^-alkilową, zwłaszcza metyloaminopropylową, metyloaminobutylową, grupę C₁-C4-dialkiloamino-C₁-C6-alkilówą, zwłaszcza dimetyloaminopropylową, dimetyloaminobutylową, grupę C2-C8-alkenylową, zwłaszcza winylową, allilową, butenylową, grupę C3-C7-cykloalkilową, zwłaszcza cyklopentylową, cykloheksylową, cykloheptylową, grupę C3-C7-cykloalkilo-C1-C4-alkilową, zwłaszcza cyklopentylometylową, cykloheksylometylową, cykloheptylometylową, grupę fenylową, fenylo-C^-alkilową, zwłaszcza fenylometylową, która ewentualnie może być podstawiona przez jeden lub większą liczbę jednakowych lub różnych wyżej wymienionych podstawników, jak również ich izomery optyczne i racematy.

Wyjątkowo szczególnie korzystne są związki o wzorze 1, w którym

R1, R3 i R⁵ niezależnie od siebie oznaczają nierozgałęzioną lub rozgałęzioną grupę C_rC8-alkilową, zwłaszcza metylową, etylową, propylową, izopropylową, butylową, izobutylową, sec.-butylową, pentylową, izopentylową, sec.-pentylową, heksylową, izoheksylową, sec.-heksylową, heptylową, izoheptylową, sec.-heptylową, oktylową, izooktylową, sec.-oktylową, grupę C2-C8-alkenylową, zwłaszcza allilową, grupę C3-C7-cykloalkilo-C_rC4-alkilową zwłaszcza cykloheksylometylową, grupę fenylo-C-(^-alkilową, zwłaszcza fenylometylową;

R2, R⁴ i R6 niezależnie od siebie oznaczają nierozgałęzioną lub rozgałęzioną grupę C_rC8-alkilową, zwłaszcza metylową, etylową, propylową, izopropylową, butylową, izobutylową, sec.-butylową, pentylową, izopentylową, sec.-pentylową, heksylową, izoheksylową, sec.-heksylową, heptylową, izoheptylową, sec.-heptylową, oktylową, izooktylową, sec.-oktylową, grupę C2-C8-alkenylową, zwłaszcza winylową, allilową, grupę C3-C7-cykloalkilo-C_rC₄-alkilową, zwłaszcza cykloheksylometylową, grupę fenylo-C_rC4-alkilową zwłaszcza fenylometylową, która ewentualnie może być podstawiona przez jeden lub większą liczbę jednakowych lub różnych wyżej wymienionych podstawników, j ak również ich izomery optyczne i racematy.

Zgodnie z niniejszym wynalazkiem można stosować wszystkie związki o ogólnym wzorze 1, które mogą występować w postaci optycznie czynnych stereoizomerów lub mieszanin racemicznych. Jednak zgodnie z wynalazkiem korzystnie stosuje się związki o ogólnym wzorze 1 w postaci optycznie czynnych stereoizomerów.

W szczególności wymienia się takie związki o ogólnym wzorze 1, w którym reszty R¹ - R6 mają znaczenie podane w tabeli 1.

180 019

Tabela 1

R1	R2	R3	R4	Rs	R6
1	2	3	4	5	6
-CHMeCH2Me	-Cykloheksyl	-CHMeCHjMe	-Me	-CHMeCH2Me	-Me
-CHMeCH2Me	-Cykloheksyl	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-Cykloheksyl
-CHMeCHMe	-CH2-Phe	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-Me
-CHMeCH2Me	-CH2-Phe	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-CH2-Phe
-CHMeCH2Me	-(CH2)3-Me	-CHMeCHMe	-Me	-CHMeCHMe	-Me
-CHMeCHMe	-(CH2)3-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-(CH2)3-Me
-CHMe2	-CH2-Phe	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-Me
-CH2-Phe	-CHMe2	-CH2-Phe	-CHMe2	-CHMeCHMe	-CHMe2
-CH2CHMe2	-CH2-Phe	-CH2CHMe2	-Me	-CH2CHMe2	-CH2-Phe
-(CH2)3-Me	-Me	-CHMeCHMe	-Me	-CHMeCHMe	-Me
-CHMe2	-Me	-CHMe2	-Me	-CHMe2	-Me
-CHrMe	-Me	-CH2-Me	-Me	-CH2-Me	-Me
-(CH2)2-Me	-Me	-(CH2)2-Me	-Me	-(CH2)2-Me	-Me
-(CH2)3-Me	-Me	-(CH2)3-Me	-Me	-(CH2)3-Me	-Me
-ch2-ch=ch2	-Me	-CH2-CH=CH2	-Me	-(CH2)-CH=CH2	-Me
-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-CH2-Me
-CHMeCHjMe	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-(CH2)2-Me
-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-(CH2)3-Me
-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CH2Me	-Me
-CHMeCHMe	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-(CH2)2-Me	-Me
-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me
-CH2CHMe2	-Cykloheksyl	-CH2CHMe2	-Me	-CH2CHMe2	-Cykloheksyl
-CH2CHMe2	-Cykloheksyl	-CH2CHMe2	-Me	-CH2CHMe2	-Me
-CHMeCHzMe	-CHMe2	-CHMeCHMe	-CHMe2	-CHMeCHMe	-Me
-CHZ-Phe	-Me	-CH2-Phe	-Me	-CH2-Phe	-Me
-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me
-CHMe2	-CHMe2	-CHMe	-Me	-CHMe2	-Me
-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-Me
-CH2-Me	-CHMe2	-CH2-Me	-Me	-CH2-Me	-Me
-CH2-Me	-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-CH2-Me	-Me
-(CH2)2-Me	-CHMe2	-(CH2)2-Me	-Me	-(CH2)2-Me	-Me
-(CH2)2-Me	-CHMe2	-(CH2)2-Me	-CHMe2	-(CH2)2-Me	-Me
-(CH2)3-Me	-CHMe2	-(CH2)3-Me	-Me	-(CH^h-Me	-Me
-(CH2)3-Me	-CHMe2	-(CH^h-Me	-CHMe2	-(CH2)3-Me	-Me
-CH2-CH=CH2	-CHMe2	-CH2-CH=CH2	-Me	-CH2-CH=CH2	-Me
-ch2-ch=ch2	-CHMe2	-CH2-CH=CH2	-CHMe2	-CH2-CH=CH2	-Me

180 019

Tabela 1 - ciąg dalszy

1	2	3	4	5	6
-Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CH2-Me	-Me
-Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-(CH2)3-Me	-Me

Me = grupa metylowa; Phe = grupa fenylowa

Ponadto jako depsypeptyd można wymienić znany z europejskiego opisu patentowego nr 382 173 związek PF 1022 o wzorze 10. Jako depsypeptydy można również wymienić związki znane ze zgłoszenia PCT WO 93/19053 (WO = Światowa Organizacja Dóbr Intelektualnych).

W szczególności można wymienić znane ze zgłoszenia PCT WO 93/19053 związki o wzorze 11, w którym Z oznacza grupę N-morfolinową, nitrową, aminową, monometyloaminową lub dimetyloaminową,

Ponadto można wymienić związki o wzorze 12, w którym R’, R², R³ i R⁴ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru, grupę C, ^-C10 -alkilową lub grupę arylową, zwłaszcza fenylową, która ewentualniejest podstawiona grupąhydroksylową C_rC₁0-alkoksylowąalbo atomem chlorowca.

Związki o ogólnym wzorze 1 sąpo części znane lub możnaje otrzymać w sposób opisany w poniższych odsyłaczach. Ich wyodrębniania dotyczy np.: R. Zocher i inni, J. Antibiotics 45 (1992), strony 1273-1277 (enniatyna A, B i C); Hiroshi Tomoda i inni, J. Antibiotics 45 (1992), strony 1207-1215 (enniatyna A, A_b B, B_b D, E i F). Ich syntezy dotyczy np. P. Quitt i inni, Helv. Chimica Acta 46 (1963), strony 1715-1720; P. Quitt i inni. Helv. Chimica Acta 47 (1964), strony 166-173 (enniatyna A), Pl. A. Plattner i inni, Helv. Chimica Acta 46 (1963), strony 927-935 (enniatyna B); Yu. A. Ovchinnikov i inni, Tetrahedron Lett. 2 (1971), strony 159-162; R. W. Roeske i inni, Biochem. Biophys. Res. Commun. 57 (1974), strony 554-561 (bowerycyna); Yu. A. Ovchinnikov i inni. Zh. Obsheh. Khim. 42 (10) (1972), strony 2320-2334, patrz C.A. 78.5877k.

Związki o wzorze 1 można wytworzyć w sposób opisany przez U. Schmidta i innych w odniesieniu do makrocyklicznych peptydoalkaloidów [porównaj np.: U. Schmidt i inni w Synthesis (1991), strony 294-300 (dydemnina A, B, C); Angew. Chem. 96 (1984), strony 723-724 (dolastatyna 3); Angew. Chem. 102 (1990), strony 562-563 (fenestyna A); Angew. Chem. 97 (1985), strony 606-607 (ulicyklamid); J. Org. Chem. 47 (1982), strony 3261-3264].

Związki o wzorze 1 otrzymuje się w taki sposób, że

a) Karboksy-zaktywowany heksadepsypeptyd o liniowym łańcuchu o ogólnym wzorze 2a, w którym A oznacza grupę chroniącą grupę aminową, selektywnie odszczepiałną wobec grupy chroniącej aktywnągrupę estrową, takąjak grupa benzylowa lub benzyloksykarbonylowa oraz R’; R2, R3, r4, R⁵ i R⁶ mają znaczenie wyżej podane, poddaje się reakcji cyklizacji w obecności katalizatora uwodorniania, w obecności zasadowego środka pomocniczego i w obecności rozcieńczalnika, albo

b) heksadepsypeptyd o liniowym łańcuchu o ogólnym wzorze 2b, w którym A, R’, R2, R3, R4, R5 i R6 mają znaczenie wyżej podane, poddaje się reakcji cyklizacji w obecności związku sprzęgającego, w obecności zasadowego środka pomocniczego i w obecności rozcieńczalnika.

Jeżeli w sposobie a) wytwarzania nowego cyklicznego heksadepsypeptydu (enniatyny) o wzorze 1 jako związek o wzorze 2 zastosuje się ester pentafluorofenylowy kwasu N-benzyloksykatonylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-laktyk>-N-metylo-L-izoleucylo-D-laktylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-mlekowego, wówczas przebieg reakcji można opisać za pomocą schematu 1.

Stosowane jako substraty w sposobie a) karboksy-zaktywowane pochodne heksadepsypeptydu o liniowym łańcuchu sąogólnie opisane wzorem 2. We wzorze tym A oraz R’, R2,R3, R4, R5 i R6 korzystnie oznac^i^jąte podstawniki, które jako odpowiednie korzystne podstawniki zostały podane w opisie związków o wzorze 1 według wynalazku.

Użyty jako substrat karboksy-zaktywowany ester pentafluorofenylowy o wzorze 2a może być otrzymany zgodnie ze sposobami opisanymi w literaturze [porównaj L. Kisfaludy i inni,

180 019

J. Org. Chem. 35 (1970), strona 3 563 ;L. Kisfaludy i inni, J. Org. Chem. 44 (1979), strony 654-655]. Wytwarzanie tego substratu zostanie opisane poniżej.

W szczególności można wymienić następujące związki o ogólnym wzorze 2a, w którym podstawniki A,, R¹, R², R³, R⁴, R⁵ i R⁶ mająznaczenie podane w tabeli 2.

Tabela 2

A	R1	R2	R3	R4	R5	R6
1	2	3	4	5	6	7
Z	-CHMeCH2Me	-Cykloheksyl	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me
Bn	-CHMeCH2Me	-Cykloheksyl	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-Cykloheksyl
Bn	-CHMeCHMe	-CH2-Phe	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me
Bn	-CHMeCH2Me	-CH2-Phe	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHbMe	-CH2-Phe
Z	-CHMeCH2Me	-(CH2)3-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me
Z	-CHMeCHMe	-(CH2)3-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-Me
Bn	-CHMeCH2Me	-(CH2)3-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-(CH^-Me
Bn	-CHMe2	-CH2-Phe	-CHMeCHJMe	-Me	-CHMeCH2Me	-Me
Z	-CH2-Phe	-CHMe2	-CHZ-Phe	-CHMe2	-CHMeCHMe	-CHMe,
Bn	-CH2CHMe2	-CH2-Phe	-CH2CHMe2	-Me	-CH2CHMe2	-CH2-Phe
Bn	-CH2-Me	-Me	-CH2-Me	-Me	-CH2-Me	-Me
Z	-(CH2)2-Me	-Me	-(CH2)2-Me	-Me	-(CH2)2-Me	-Me
Bn	-(CH2)3-Me	-Me	-(CH2)3-Me	-Me	-(CH2)3-Me	-Me
Bn	-CH2-CH=CH2	-Me	-CH2-CH=CH2	-Me	-CH2-CH=CH2	-Me
Z	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-CH2-Me
Z	-CHMeCHMe	-Me	-CHMeCHJMe	-Me	-CHMeCH2Me	-(CH2)2-Me
Z	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-Me	-CHMeCH2Me	-(CH2)3-Me
Z	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CH2Me	-Me
Z	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-(CH2)2-Me	-Me
Bn	-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me
Z	-CH2CHMe2	-Cykloheksyl	-CH2CHMe2	-Me	-CH2CHMe2	-Cykloheksyl
Z	-CH2CHMe2	-Cykloheksyl	-CH2CHMe2	-Me	-CH2CHMe2	-Me
Z	-CHMeCH2Me	-CHMe2	-CHMeCH2Me	-CHMe2	-CHMeCHMe	-Me
Bn	-CH2-Phe	-Me	-CH2-Phe	-Me	-CH2-Phe	-Me
Bn	-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me
Z	-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-Me	-CHMe2	-Me
Z	-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-Me
Bn	-CH2-Me	-CHMe2	-CH2-Me	-Me	-CHrMe	-Me
Bn	-CH2-Me	-CHMe2	-CH2-Me	-CHMe2	-CH2-Me	-Me
Bn	-(CH2)2-Me	-CHMe2	-(CH2)2-Me	-Me	-(CH2)2-Me	-Me
Bn	-(CH2)2-Me	-CHMez	-(CH2)2-Me	-CHMe2	-(CH2)2-Me	-Me
Bn	-(CH2)2-Me	-CHMe2	-(CH2)3-Me	-Me	-(CH2)3-Me	-Me
Bn	-(CH2)rMe	-CHMe2	-(CH2)3-Me	-CHMe2	-(CH2)3-Me	-Me

180 019

Tabela 2 - ciąg dalszy

1	2	3	4	5	6	7
Bn	-CH2-CH=CH2	-CHMe2	-CH2-CH=CH2	-Me	-CH2-CH=CH2	-Me
Bn	-ch2-ch=ch2	-CHMe2	-CH2-CH=CH2	-CHMe2	-CH2-CH=CH2	-Me

Bn: -CH2 - fenyl; Z: -CO-O-CHj-fenyl; Me = metyl; PCe = fenyl.

Reakcję cyklizacji związków o wzorze 2 korzystnie prowadzi się w obecności odpowiedniego katalizatora uwodorniania i w obecności zasadowego środka pomocniczego, stosując przy tym rozcieńczalnik. Jako katalizatory w reakcji według sposobu a) bierze się pod uwagę wszystkie typowe katalizatory uwodorniania. Korzystnie stosuje się katalizatory typu metali szlachetnych, takich jak na przykład platyna, tlenek platyny, pallad lub ruten, ewentualnie na odpowiednim nośniku, takim jak na przykład węgiel lub dwutlenek krzemu.

Jako zasadowe środki pomocnicze można wprowadzać wszystkie odpowiednie środki wiążące kwas, takie jak aminy, zwłaszcza aminy trzeciorzędowe, jak również związki metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych. Przykładowo można wymienić wodorotlenki, tlenki i węglany litu, sodu, potasu, magnezu, wapnia i baru, jak również inne zasadowe, takie jak trietyloamina, dimetyloamina, tribenzyloamina triizopropyloamina, tributyloamina, tricykloheksyloamina, triamyloamina, triheksyloamina, N,N-dimetyloanilina, N,N-dimetylo-toluidyna, N,N-dimetylo-p-aminopirydyna, N-metylo-pirolidyna, N-metylo-piperydyna, N-metylo-imidazol, N-metylo-pirol, N-metylo-morfolina, N-metylo-heksametylenoimina, pirydyna, 4-pirolidynopirydyna, 4-dimetyloaminopirydyna, chinolina, a-pikolina, P—pikolina, izochinolina, pirymidyna, akrydyna, N,N,N',N'-tetrametyleno-diamina, N,N,N',N'-tetraetyleno-diamina chinoksalina, N -propylo-diizopropyloamina, N-etylo-diizopropyloamina, N,N-dimetylo-cykloheksyloamina,

2,6-lutydyna, 2,4-lutydyna, trietylenodiamina, diazabicyklooktan (DABCO), diazabicyklononen (DBN) lub diazabicykloundecen (DBU). Korzystnie stosuje się związki heteroaromatyczne, takie jak na przykład pirydyna, N-metylo-imidazol lub 4-pirolidyno-pirydyna.

Jako rozcieńczalniki w sposobie a) bierze się pod uwagę wszystkie obojętne rozpuszczalniki organiczne. Jako ich przykłady można wymienić: chlorowcowęglowodory, zwłaszcza chlorowęglowodory, takie jak tetrachloroetylen, tetrachloroetan, dichloropropan, chlorek metylenu, dichlorobutan, chloroform, czterochlorek węgla, trichloroetan, trichloroetylen, pentachloroetan, difluorobenzen, 1,2-dichloroetan, chlorobenzen, dichlorobenzen, chlorotoluen, trichlorobenzen; alkohole, takiejak metanol, etanol, izopropanol, butanol; etery, takie jak eter etylowopropylowy, eter metylowo-tert.-butylowy, eter di-n-butylowy, eter diizobutylowy, eter diizoamylowy, eter diizopropylowy, anizol, fenetol, eter cykloheksylowometylowy, eter dietylowy, eter dimetylowy glikolu etylenowego, tetrahydrofuran, dioksan, eter dichlorodietylowy; nitrowane węglowodory, takiejak nitrometan, nitroetan, nitrobenzen, chloronitrobenzen, o-nitrotoluen; nitryle, takie jak acetonitryl, butyronitryl, izobutyronitryl, benzonitryl, m-chlorobenzonitryl; węglowodory alifatyczne, cykloalifatyczne lub aromatyczne, takie jak heptan, heksan, nonan, cymen, frakcje benzynowe o temperaturze wrzenia w zakresie 70°C - 190°C, cykloheksan, metylocykloheksan, eter naftowy, ligroina, oktan, benzen, toluen, ksylen; estry, takie jak octan etylu, octan izobutylu; amidy, np. formamid, N-metyloformamid, N,N-dimetyloformamid, N-metylo-pirolidon; ketony, takie jak aceton, keton metylowoetylowy. Bierze się również pod uwagę mieszaniny wspomnianych rozpuszczalników i rozcieńczalników. Korzystnejest stosowanie eterów, na przykład dioksanu oraz mieszanin złożonych z alkoholu i eteru.

Sposób a) polega na tym, że związek o wzorze 2a w obecności zasadowego środka pomocniczego i odpowiedniego katalizatora uwodornienia ogrzewa się w warunkach bardzo dużego rozcieńczenia w rozcieńczalniku w obecności wodoru. Czas trwania reakcji wynosi 4-20 godzin. Reakcję prowadzi się w zakresie temperatury od +20°C do +200°C, korzystnie w zakresie od +70°C do +155°C. Korzystnie realizuje się proces w atmosferze gazu obojętnego i pod ciśnieniem, które dostosowuj e się na drodze ogrzewania układu do pożądanej temperatury w warunkach reakcj i.

180 019

Sposób a) według wynalazku realizuje się tak, że roztwór estru pentafluorofenylowego kwasu N-benzyloksykaiboiyllol-imniyl^loIi-izoleccyŁa^Dlhktyllo-N-neylo-L-izoleucylo-D-lakb^loŃ-mielt^lolL-iizoleucylo-D-mlekowego o wzorze 2a w dioksanie wkrapla się w ciągu 2-10 godzin w temperaturze 95°C, w warunkach ciągłego przepływu wodoru, do mieszanej z dużą szybkością zawiesiny w nadmiarze dioksanu równomolowej ilości odpowiedniego katalizatora uwodornienia, na przykład palladu osadzonego na węglu. Jako katalizator roztwór zawiera na ogół 0,5 - 2,5 mola, korzystnie 1,0 - 2,0 moli Apirolidyno-pirydyny i 0,5 -10%, korzystnie 2-5% alkoholu (w przeliczeniu na rozpuszczalnik). Można też zamiast N-benzyloksykarbonylo-podstawionej pochodnej estru pentafluorofenylowego o wzorze 2a zastosować też N-benzylo- i Nitert.ibutoksykarbonylo-podstawioną pochodną tego estru; te ostatnie pochodne można poddać cyklizacji w układzie dwufazowym, według U. Schmidta [porównaj np. U. Schmidt i inni, Synthesis (1991), strony 294-300 (dydemnina A, B i C)]. Po zakończeniu reakcji chłodzi się mieszaninę reakcyjną całość zatężapod zmniejszonym ciśnieniem, poddaje ekstrakcji rozpuszczalnikiem organicznym i przerabia w znany sposób. Wytrącone produkty można oczyścić za pomocątypowych metod, takichjak krystalizacja, destylacja pod zmniejszonym ciśnieniem lub chromatografia kolumnowa.

Jeżeli w sposobie b) wytwarzania nowego cyklicznego heksadepsypeptydu (enniatyny) jako związek o wzorze 2b zastosuje się kwas Nimetylo-L-izoleucyjo-D-iίαkyjo-N-metylo-L-izoleucylo-Dilakylo-Nimetylo-Liizoleucylo-Dimlekowy, wówczas przebieg reakcji można opisać za pomocą schematu 2.

Zastosowane jako substraty w sposobie b heksadepsypeptydy o łańcuchu liniowym są ogólnie opisane wzorem 2. We wzorze tym R¹, R2, R3, R4, r5 i r6 korzystnie oznaczają te podstawniki, które jako odpowiednie korzystne podstawniki zostały podane w opisie związków o wzorze 1 według wynalazku.

Użyty jako substrat heksadepsypeptyd o wzorze 2 można wytworzyć według opisanego dalej sposobu.

W szczególności można wymienić następujące związki o ogólnym wzorze 2b, w których podstawniki R¹, R2, R3, R4, R5 i R⁶ mają znaczenie podane w tabeli 3.

Tabela 3

r'	R2	R3	R4	R5	R6
1	2	3	4	5	6
-CHMeCHMe	-Cykloheksyl	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-Me
-CHMeCH2Me	-Cykloheksyl	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Cykloheksyl
-CHMeCH2Me	-CH2-Phe	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me
-CHMeCHMe	-CH2-Phe	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-CH2-Phe
-CHMeCH2Me	-(CH2)3-Me	-CHMeCHMe	-Me	-CHMeCHMe	-Me
-CHMeCH2Me	-(CH2)3-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-(CH2)3-Me
-CHMe2	-CH2-Phe	-CHMeCHMe	-Me	-CHMeCHMe	-Me
-CH2-Phe	-CHMe2	-CH2-Phe	-CHMe2	-CHMeCHMe	-CHMe2
-CH2CHMe2	-CH2-Phe	-CH2CHMe2	-Me	-CH2CHMe2	-CH2-Phe
-(CH2)3-Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me
-CHMe2	-Me	-CHMe2	-Me	-CHMe2	-Me
-CH2-Me	-Me	-CH2-Me	-Me	-CH2-Me	-Me
-(CH2)2-Me	-Me	-(CH2)2-Me	-Me	-(CH2)2-Me	-Me
-(CH2)3-Me	-Me	-(CH2)3-Me	-Me	-(CHb-Me	-Me
-CH2-CH=CH2	-Me	-CH2-CH=CH2	-Me	-CH2-CH=CH2	-Me

180 019

Tabela 3 - ciąg dalszy

1	2	3	4	5	6
-CHMeCHMe	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-CH2-Me
-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCHMe	-Me	-CHMeCH2Me	-(CH2)2-Me
-CHMeCHMe	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-(CH2)3-Me
-CHMeCHMe	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-CH2Me	-Me
-CHMeCH2Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me	-(CH2)2-Me	-Me
-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me
-CH2CHMe2	-Cykloheksyl	-CH2CHMe2	-Me	-CH2CHMe2	-Cykloheksyl
-CH2CHMe2	-Cykloheksyl	-CH2CHMe2	-Me	-CH2CHMe2	-Me
-CHMeCHMe	-CHMe2	-CHMeCH2Me	-CHMe2	-CHMeCH2Me	-Me
-CH2-Phe	-Me	-CH2-Phe	-Me	-CH2-Phe	-Me
-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me	-Cykloheksyl	-Me
-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-Me	-CHMe2	-Me
-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-CHMe2	-Me
-CH2Me	-CHMe2	-CH2Me	-Me	-CH2Me	-Me
-CH2-Me	-CHMe2	-CHzMe	-CHMe2	-CH2Me	-Me
-(CH2)2-Me	-CHMez	-(CH2)2-Me	-Me	-(CHL-Me	-Me
-(CHZ)Z-Me	-CHMe2	-(CH2)2-Me	-CHMe2	-(CH^L-Me	-Me
-(CH2)3-Me	-CHMez	-(CH2)3-Me	-Me	-(CH2)3-Me	-Me
-(CH2)3-Me	-CHMe2	-(CH2)3-Me	-CHMe2	-(CH2)3-Me	-Me
-CH2-CH=CH2	-CHMe2	-ch2-ch=ch2	-Me	-ch2-ch=ch2	-Me
-CHz-CH=CH2	-CHMe2	-CH2-CH=CHl2	-CHMe2	-ch2-ch=ch2	-Me
-Me	-Me	-CHMeCHzMe	-Me	-CHMeCHMe	-Me
-H	-Me	-Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me
-CH2Me	-Me	-Me	-Me	-CHMeCHMe	-Me
-(CH2)2-Me	-Me	-Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me
-CHMe2	-Me	-Me	-Me	-CHMeCHMe	-Me
-(CH2)3-Me	-Me	-Me	-Me	-CHMeCHzMe	-Me
-CH2CHMe2	-Me	-Me	-Me	-CHMeCH2Me	-Me

Me = metyl; Phe = fenyl

Jako związki sprzęgające w sposobie b) znajdują zastosowanie wszystkie tego typu związki nadające się do utworzenia wiązania amidowego [porównaj np. Houben-Weyl, Metody chemii organicznej, tom 15/2; Bodanszky i inni, Synteza peptydów, 2. wydanie (Wiley and Sons, Nowy Jork 1976) albo Gross, Meienhofer, Peptydy: Analiza, synteza, biologia, zastosowanie (Academic Press, Nowy Jork, 1979)]. Korzystnie stosuje się następujące metody: metodę z aktywnym estrem przy użyciu pentachlorofenolu (Pcp) i pentafluorofenolu (Pip) oraz N-hydroksysukcynoimidu, N-hydroksy-5-norbomeno-2,3-dikarboksyamidu (HONB), 1-hycLroksybenzotriazolu (HOBt) lub 3-hydroksy-4-okso-3,4-dihydro-1,2,3-benzotriazyny jako składnika alkoholowego; sprzęganie z karbodiimidem, takim jak dicykloheksylokarbodiimid (DCC) według addycyjnej metody DCC, aibo z bezwodnikiem kwasu n-propanofosfonowego (PPA), metoda mieszanych bezwodników z zastosowaniem chlorku piwaloilu, chloromrówczanu etylu (EEDQ) i chloromrówczanu

180 019 izobutylu (IIDQ), bądź też sprzęganie ze związkiem fosfoniowym, takim jak heksafluorofosforan benzotriazol-1-iloksy-tris(dimetyloaminofosfoniowy) (BOP) lub chlorek kwasu bis(2-okso3-oksazolidynylo)fosfoniowego (BOP-C1), albo z estrem kwasu fosfonowego, takim jak ester dietylowy kwasu cyjanofosfonowego (DEPC) i z azydkiem difenylofosforylu (DPPA), albo ze związkiem uroniowym, takimjaktetrafluorotx3rrm2-(1H-benzotriazol-1-ilo)-1,1,3,3-tetrametylouroniowy (TBTU). Korzystne jest sprzęganie ze związkiem fosfoniowym, takim jak chlorek kwasu bis(2-okso-3-oksazolidynylo)fosfoniowego (BOP-Cl) i heksafluorofosforan benzotriazol-1-iloksytris(dimetyloaminofosfoniowy) (BOP) oraz z estrem kwasu fosfonowego, takim jak ester dietylowy kwasu cyjanofosfonowego (DEPC) lub azydek difenylofosforylu (DPPA).

Jako zasadowe środki pomocnicze w sposobie b) znajdują zastosowanie wspomniane w sposobie a) trzeciorzędowe aminy, zwłaszcza trialkiloaminy, takie jak trietyloamina, N,N-diizopropyloetyloamina lub N-metylo-morfolina.

Jako rozcieńczalniki w sposobie b) znajdują zastosowanie wspomniane w sposobie a) chlorowcowane węglowodory, zwłaszcza chlorowane węglowodory.

Sposób b) realizuje się tak, że związek o wzorze 2 wraz ze wspomnianym związkiem sprzęgającym i zasadowym środkiem pomocniczym wprowadza się do rozcieńczalnika i całość miesza w warunkach bardzo dużego rozcieńczenia. Reakcję prowadzi się pod ciśnieniem atmosferycznym w ciągu 4-72 godzin w zakresie temperatury od -5°C do +100°C, korzystnie od -5°C do +50°C, a zwłaszcza korzystnie od 0°C do temperatury pokojowej.

Zgodnie ze sposobem b) według wynalazku, na 1 mol kwasu N-metylo-L-iz^oleuc;^ll>^:D^lljk:yll^-]^·^lme1tlln^]L-i:zo]^<^^^l<^^]^^lldkt^ll^-]^-^melt^l^(O^^^i:a^ll^^u^^ll^^]D^lm<^lkO¹wego o wzorze 2 stosuje się na ogół 1,0 - 3,0 mole, korzystnie 1,0 -1,5 mola związku sprzęgającego.

Po całkowitym przereagowaniu roztwór reakcyjny przemywa się do odczynu słabo alkalicznego, oddziela się fazę organiczną, odwadnia ją i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Wytrącone produkty można oczyścić typowymi metodami, na drodze krystalizacji, destylacji pod zmniejszonym ciśnieniem lub chromatografii kolumnowej.

Stosowane jako substraty depsypeptydy o liniowym łańcuchu można wytworzyć zgodnie ze znanymi sposobami, na przykład w sposób opisany przez H.-G. Lerchena i H. Kunza [TetrahedronLett. 26 (43) (1985) strony 5257-5260; 28 (17) (’987) strony 1873-1876 (z wykorzystaniem metody przeestrowania według B. F. Gisina) Helv. Chim. Acta 56 (1973) strona 1476].

Do grupy cyklicznych depsypeptydów zawierających 24 atomy w pierścieniu zalicza się związki o ogólnym wzorze la, w którym

R¹ a, R2a, R¹¹ a i R¹^ niezależnie od siebie oznaczają grupę C’-C₈-alkilową, C₁-C₈-chlorowcoalkilową, C3-C6-cykloalkilową, aryloalkilową lub arylową;

R3a, R5^aa R^7a i R9a niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru, nierozgałęzioną lub rozgałęzioną grupę C’-C₈-alkilową, która ewentualnie może być podstawiona grupą hydroksylową, C’-(^-alkoksylową, karboksylową [-C(O)OH], karboksyamidową [-O-C(O)-NH2], imidazolilową, indolilową, guanidynową, -SH lub C’-C4-alkilotio, jak również oznaczają grupę arylową lub aryloalkilową, która może być podstawiona chlorowcem, grupą hydroksylową, C,-C₄-alkilową, C, ^-alkoksylową

R4a, R6a, R8a i R** niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru, nierozgałęzioną grupę C’-C5-alkilową, C2-C6-alkenylową C3-Ca-cykloalkilowąi które ewentualnie mogą być podstawione grupą hydroksylową, C_rC₄-alkoksylową karboksylową karboksyamidową, imidazolilową, indolilową, guanidynową, -SH lub C’-C4-alkilotio, jak również oznaczają grupę arylową lub aryloalkilową które mogą być podstawione chlorowcem, grupą hydroksylową, C_rC4-alkilową, C,-C₄-alkoksylową oraz ich izomery optyczne i racematy.

Korzystne są związki o wzorze 1a, w którym

R¹ a, R2a, R’’ a i R¹²a niezależnie od siebie oznaczają grupę metylową, etylową, propylową, izopropylową, n-, s-, tert.-butylową albo fenylową ewentualnie podstawioną chlorowcem, grupą C’-C4-alkilową grupą hydroksylową, C’^-alkoksylową jak również oznaczają grupę

180 019 benzylową lub fenyloetylową, które ewentualnie mogą być podstawione podstawnikiem wymienionym jako podstawnik grupy fenylowej;

R³a do R^10a mają znaczenie wyżej podane.

Szczególnie korzystne są związki o wzorze 1a, w którym

Ri, R²a, R”a i Ri2a niezależnie od siebie oznaczają grupę metylową, etylową, propylową, izopropylową, n-, s-, tert-butylową

R3a, R⁵a, R7 i R9a oznaczają atom wodoru, nierozgałęzioną lub rozgałęzioną grupę Ci-C₈-alkilową; zwłaszcza grupę metylową etylową, propylową i-propylową n-, s-, tert.-butylową które ewentualnie mogą być podstawione grupą C_rC₄-alkoksylową zwłaszcza grupą metoksylową lub etoksylową, grupą imidazolilową, indolilowąalbo C_rC₆-alkilotio, zwłaszcza grupą metylotio lub etylotio, jak również oznaczają grupę fenylową benzylową lub fenetylową, które ewentualnie mogą być podstawione chlorowcem, zwłascza chlorem;

R⁴a, R⁶a, R8a i R¹⁰a niezależnie od siebie oznaczaąatom wodoru, grupę metylową, etylową, n-propylową n-butylową, winylową, cykloheksylową które ewentualnie mogą być podstawione grupą metoksylową etoksylową imidazolilową, indolilową, metylotio, etylotio, jak również oznaczają grupę izopropylową s-butylową oraz ewentualnie podstawioną chlorowcem grupę fenylową, benzylową lub fenyloetylową.

Związki o wzorze la można wytworzyć w taki sposób, że oktadepsypeptyd o liniowym łańcuchu, o wzorze 2c, w którym Rl do R¹²a mają znaczenie wyżej podane, poddaje się w rozcieńczalniku cyklizacji w obecności związku sprzęgającego.

Jako związki sprzęgające sąprzydatne wszystkie tego typu związki, które nadają się do utworzenia wiązania amidowego [porównaj np. Houben-Weyl, Metody chemii organicznej, tom 15/2; Bodanszky i inni, Syntezapeptydów, 2. wydanie (Wiley and Sons,Nowy Jork 1976)].

Korzystnie bierze się pod uwagę następujące związki i metody; metodę z aktywnym estrem przy użyciu pentafluorofenolu (Pfp), N-hydroksysukcynoimidu, 1 -hydroksybenzotriazolu; sprzęganie z karbodiimidem, takim jak dicykloheksylokarbodiimid lub N'-(3-dimetyloaminopropylo)-N-etylo-karbodiimid (EDC), jak również metoda mieszanych bezwodników lub sprzęganie ze związkiem fosfoniowym, takim jak heksafluorofosforan benzotriazol-l-iloksy— tris(dimetyloaminofosfoniowy) (BOP), chlorek kwasu bis(2-okso-3-oksazolidynylo)-fosfoniowego (BOP-C1) albo z estrem kwasu fosfonowego, takim jak ester dietylowy kwasu cyjanofosfonowego (DEPC) i z azydkiem difenylofosforylu.(DPPA). Zwłaszcza korzystne jest sprzęganie z chlorkiem kwasu bis(2-okso-3-oksazolidynylo)-fosfoniowego (BOP-Cl) i N'-(3-dimetyloaminopropylo)-N-etylokarbodiimidem (EDC) w obecności 1-hydroksybenzotriazolu (HOBt).

Reakcję prowadzi się w temperaturze 0-150°C, korzystnie 20 - 100°C, a zwłaszcza korzystnie w temperaturze pokojowej.

Jako rozcieńczalniki bierze się pod uwagę wszystkie obojętne rozpuszczalniki organiczne. Zalicza się do nich, zwłaszcza alifatyczne i aromatyczne, ewentualnie chlorowcowane węglowodory, takie jak pentan, heksan, heptan, cykloheksan, eter naftowy, benzyna, ligroina, benzen, toluen, chlorek metylenu, chlorek etylenu, chloroform, czterochlorek węgla, chlorobenzen i o-dichlorobenzen; również etery, takie jak eter dietylowy, eter dibutylowy, eter dimetylowy glikolu etylenowego, eter dimetylowy glikolu dietylenowego, tetrahydrofuran i dioksan; następnie ketony, takie jak aceton, keton metylowoetylowy, keton metylowoizopropylowy i keton metylowoizobutylowy; ponadto estry, takie jak octan metylu i octan etylu; również nitryle, jak np. acetonitryl, propionitryl, benzonitryl, dinitryl kwasu glutarowego; wreszcie amidy, jak np. dimetyloformamid, dimetyloacetamid i N-metylopirolidon; ponadto sulfotlenek dimetylowy, tetrametylenosulfon oraz heksametylotriamid kwasu fosforowego.

Związki o wzorze 2c i związki sprzęgające wprowadza się we wzajemnym stosunku od 1:1 do 1:1,5; korzystny jest stosunek zbliżony do równomolowego.

Po przereagowaniu oddestylowuje się rozcieńczalnik i związki o wzorze la oczyszcza się w typowy sposób, np. chromatograficznie.

180 019

Oktadepsypeptydy o liniowym łańcuchu, o wzorze 2c, wktórym podstawniki mająpodane wyżej znaczenie, otrzymuje się wtaki sposób, że związki o wzorze 3a, wktórym A oznacza grupę benzylową, B oznacza grupę OH oraz R^u - R¹²a mają znaczenie wyżej podane, poddaje się w rozcieńczalniku hydrogenolizie w obecności katalizatora.

Związki o wzorze 3a, w którym podstawniki maj^iąpodane wyżej znaczenie, otrzymuje się w taki sposób, że związki o wzorze 4a, w którym podstawniki maj ąpodane wyżej znaczenie, poddaje się hydrolizie.

Związki o wzorze 4a, jak również ich stereoizomery, otrzymuje się w taki sposób, że tetradepsypeptyd o wzorze 5a, w którym A oznacza grupę benzylową, Z oznacza grupę OH oraz R¹ a, R2a, R3a, R4¹, R5a i R^10a majią znaczenie wyżej podane poddaje się w rozcieńczalniku w obecności związku sprzęgającego kondensacji z tetradepsypeptydem o wzorze 6a, w którym D oznacza atom wodoru, B oznacza grupę tert.-buto]ktylowąnraz R^&, R7, R^&, R*, R¹1 ai R^12a mająznaczenie wyżej podane.

Tetradepsypeptyd o wzorze 5a otrzymuje się w taki sposób, że tetradepsypeptyd o wzorze 7a, w którym A oznacza grupę benzylową, B oznacza grupę tert.-butoksylową oraz R¹ a, R2, R3a, R4a, R5a i R¹⁰a mająznaczenie wyżej podane, poddaje się zmydlaniu w rozcieńczalniku w obecności kwasu protonowego.

Tetradepsypeptyd o wzorze 6a, w którym D oznacza atom wodoru, B oznacza grupę tert-butoksylową oraz pozostałe podstawniki mają znaczenie wyżej podane, otrzymuje się w taki sposób, że tetradepsypeptyd o wzorze 7a, w którym A oznacza grupę benzylową, B oznacza grupę tert.-butoksylową oraz R¹ a, R2a, R3a, R4»_} R5a i R^10amaaąznaczenie wyżej podane, poddaje się w rozcieńczalniku hydrogenolizie w obecności katalizatora.

Tetradepsypeptyd o wzorze 7a otrzymuje się w taki sposób, że didepsypeptyd o wzorze 8a, w którym A oznacza grupę benzylową, Z oznacza grupę OH oraz R^u, R3a i R¹·* mąjąznaczenie wyżej podane poddaje się w rozcieńczalniku w obecności związku sprzęgającego kondensacji z didepsypeptydem o wzorze 9a, w którym D oznacza atom wodoru, B oznacza grupę tert.-butoksylową oraz R2a, R4a i R5a mają znaczenie wyżej podane.

Środki według wynalazku w warunkach sprzyjającej toksyczności zwierząt ciepłokrwistych nadają się do zwalczania chorobotwórczych pasożytów wewnętrznych, występujących u ludzi oraz w chowie i hodowli zwierząt u zwierząt użytkowych, hodowlanych, utrzymywanych w ogrodach zoologicznych, laboratoryjnych, 'doświadczalnych i stanowiących hobby. Związki te są czynne podczas wszystkich lub poszczególnych etapów rozwoju szkodników, jak również w stosunku do ich rodzajów odpornych i typowo wrażliwych. Dzięki zwalczaniu chorobotwórczych pasożytów wewnętrznych osiąga się ograniczenie zachorowalności i stopnia śmiertelności zwierząt oraz eliminuje zmniejszenie wydajności np. w produkcji mięsa, mleka, wełny, skór, jaj, miodu itd. Zastosowanie substancji czynnej ułatwia więc chów zwierząt i przyczynia się do zwiększenia wynikających z niego korzyści ekonomicznych.

Do chorobotwórczych pasożytów wewnętrznych zalicza się tasiemce, przywry, obleńce, głowonogi kolcowate, a w szczególności:

Z klasy Pseudnphyllidea np.: Diphyllobnthrium spp., Spirometra spp., Schistocephalus spp., Liqula spp., Bothridium spp., Diphlogonoporus spp..

Z klasy Cyclophyllidea np.: Mesocestoides spp., Anoplocephala spp., Paranoplocephala spp., Moniezia spp., Thysanosomsa spp., Thysaniezia spp., Avitellina spp., Stilesia spp., Cittotaenia spp., Andyra spp., Bertiella spp., Taenia spp., Echinococcus spp., Hydatigera spp., Davainea spp., Raillietina spp., Hymenolepis spp., Echinolepis spp., Echinocotyle spp., Diorchis spp., Dipylidium spp., Joyeuxiella spp., Diplopylidium spp..

Z podkłasy Monogenea np.: Gyrodactylus spp., Dactylogyrus spp., Polystoma spp..

Z podklasy Digenea np.: Diplostomum spp., Postbodiplostomum spp., Schistosoma spp., Trichobilharzia spp., Ornithobilharzia spp., AustroOilhąrzią spp., Glgantnbllhąrzlą spp., Leucochlnridium spp., Brachylaima spp., Echinostoma spp., E^^opaT/phIum spp., Echinochasmus spp., Hypoderaeum spp., Fasciola spp., Fasciolides spp., Fasciolopsis spp., Cyclocoelum spp., Typhlocoelum spp., Paramphistomum spp., Calicophoron spp., Cotylophoron spp., Glgąntocntyle spp., Fischoederius spp., Gastrathylacus spp., Notocotylus spp., Catatropis spp., Plagiorchis spp.,

180 019

Prosthogonimus spp., Dicrocoelium spp., Eurytrema spp., Troglotrema spp., Paragonimus spp., Collyriclum spp., Nanophyetus spp., Opisthorchis spp., Clonorchis spp., Metorchis spp., Heterophyes spp., Metagonimus spp..

Z klasy Enoplida np.: Trichuris spp., Capillaria spp., Trichomosoides spp., Trichinella spp..

Z klasy Rhabditia np., Micronema spp., Strongyloides spp..

Z klasy Strongylida np.: Stronylus spp., Triodontophorus spp. Oesophagodontus spp., Trichonema spp., Gyalocephalus spp., Cylindropharynx spp., Poteriostomum spp., Cyclococercus spp., Cylicostephanus spp., Oesophagostomum spp., Chabertia spp., Stephanurus spp., Ancylostoma spp., Uncinaria spp., Bunostomum spp..

Globocephalus spp., Syngamus spp., Cyathostoma spp., Metastrongylus spp., Dictyocaulus spp., Muellerius spp., Protostrongylus spp., Neostrongylus spp., Cystocaulus spp., Pneumostrongylus spp., Spicocaulus spp., Elaphostrongylus spp., Parelaphostrongylus spp., Crenosoma spp., Paracrenosoma spp., Angiostrongylus spp., Aelurostrongylus spp., Filaroides spp., Parafilaroides spp., Trichostrongylus spp., Haemonchus spp., Ostertagia spp., Marshallagia spp., Cooperia spp., Nematodirus spp., Hyostrongylus spp., Obeliscoides spp., Amidostomum spp., Ollulanus spp..

Z klasy Oxyurida np.: Oxyuris spp., Enterobius spp., Passalurus spp., Syphacia spp., Aspiculuris spp., Heterakis spp..

Z klasy Ascaridia np.: Ascaris spp., Toxascaris spp., Toxocara spp., Parascaris spp., Anisakis spp., Ascaridia spp..

Z klasy Spirurida np., Gnathostoma spp., Physaloptera spp., Thelazia spp., Gongylonema spp., Habronema spp., Parabronema spp., Draschia spp., Dracnnculus spp..

Z klasy Filariida np., Stephanofilaria spp., Parafilaria spp., Setaria spp., Loa spp., Dirofilaria spp., Litomosoides spp., Brugia spp., Wuchereria spp., Onchocerca spp..

Z klasy Gigantorhynchida np.: Filicollis spp., Moniliformis spp., Macracanthorhynchus spp., Prosthenorchis spp..

Do zwierząt użytkowych i hodowlanych zalicza się takie ssaki, jak np. woły, konie, owce, świnie, kozy, wielbłądy, bawoły wodne, osły, króliki, daniele, renifery, zwierzęta futerkowe, np. norki, szynszyle i szopy, ptaki, jak np. kury, gęsi, indyki, kaczki i strusie, ryby słodkowodne i morskie, takie jak np. pstrągi, karpie i węgorze, gady oraz owady, takiejak np. pszczoły i gąsienice jedwabnika.

Do zwierząt laboratoryjnych i doświadczalnych zalicza się myszy, szczury, świnki morskie, złote chomiki, psy i koty.

Do zwierząt stanowiących hobby zalicza się psy i koty.

Zastosowanie środków według wynalazku może mieć charakter zarówno profilaktyczny, jak i leczniczy.

Substancję czynną stosuje się bezpośrednio albo w postaci odpowiedniego preparatu. Podawanie odbywa się dojelitowo, pozajelitowo, na skórę, do nosa, na drodze oddziaływania na otoczenie albo za pośrednictwem wyrobów zawierających substancję czynną, takich jak np. paski, płytki, opaski, opaski na kark, znaki na uszy, opaski na kończyny, urządzenia do znakowania.

Dojelitowe stosowanie substancji czynnej odbywa się np. doustnie na drodze podawania proszków, tabletek, kapsułek, past, napojów, granulatów, nadających się do podawania doustnego roztworów, zawiesin lub emulsji, gałek, zawierających lek pokarmów lub wody pitnej. Stosowanie na skórę odbywa się np. w postaci zanurzania, natryskiwania lub polewania. Podawanie pozajelitowe następuje np. w postaci zastrzyków (domięśniowo, podskórnie, dożylnie, dootrzewnowo) albo za pomocą wszczepiania.

Odpowiednie preparaty stanowią: roztwory, takie jak roztwory do zastrzyków i roztwory do podawania doustnego, koncentraty do podawania doustnego po rozcieńczeniu, roztwory do stosowania na skórę oraz najamy ciała, preparaty do polewania, żele; emulsje i zawiesiny do podawania doustnego lub do stosowania na skórę, jak również do zastrzyków; preparaty półstałe;

preparaty, w których substancja czynna jest wprowadzana do stanowiącej podstawę preparaiu

180 019 maści, emulsji typu olej w wodzie lub emulsji typu woda w oleju; preparaty stałe, takie jak proszki, przedmieszki lub koncentraty, granulaty, pastylki, tabletki, gałki, kapsułki; aerozole i preparaty do inhalacji, kształtki zawierające substancję czynną.

Roztwory do zastrzyków podaje się dożylnie, domięśniowo i podskórnie. Roztwory do zastrzyków wytwarza się w taki sposób, że substancję czynną rozpuszcza się w odpowiednim rozpuszczalniku, wprowadzając ewentualnie dodatki, takie jak środki ułatwiające rozpuszczanie, kwasy, zasady, sole buforujące, przeciwutleniacze, środki konserwujące. Roztwory sączy się w warunkach sterylnych i rozlewa. Jak rozpuszczalniki wymienia się fizjologicznie tolerowane rozpuszczalniki, takie jak woda, alkohole, np. etanol, butanol, alkohol benzylowy, gliceryna, glikol propylenowy lub glikole polioksyetylenowe, N-metylopirolidon, jak również ich mieszaniny. Substancję czynnąmożna też ewentualnie rozpuścić w fizjologicznie tolerowanych olejach roślinnych lub syntetycznych, odpowiednich do użycia w zastrzykach.

Jako środki ułatwiające rozpuszczanie można wymienić rozpuszczalniki sprzyjające rozpuszczaniu się substancji czynnej w rozpuszczalniku podstawowym lub przeciwdziałające wytrącaniu się substancji czynnej. Przykłady stanowią: poliwinylopirolidon, polioksyetylenowany olej rycynowy, polioksyetylenowane estry sorbitanu.

Środkami konserwującymi są: alkohol benzylowy, trichlorobutanol, estry kwasu p-hydroksybenzoesowego, n-butanol.

Roztwory do podawania doustnego stosuje się bezpośrednio. Koncentraty podaje się doustnie po ich uprzednim rozcieńczeniu do stężenia użytkowego. Roztwory do podawania doustnego i koncentraty wytwarza się w sposób opisany powyżej w odniesieniu do roztworów do zastrzyków; należy przy tym zachowywać sterylne warunki pracy.

Roztwory do stosowania na skórę nanosi się na drodze nakapywania, smarowania, wcierania, spryskiwania lub natryskiwania. Roztwory te wytwarza się w sposób opisany powyżej w odniesieniu do roztworów do zastrzyków. Korzystne może być dodanie środka zagęszczającego w trakcie wytwarzania. Środkami zagęszczającymi są nieorganiczne środki zagęszczające, takie jak bentonit, krzemionka koloidalna, monostearynian glinu, lub organiczne środki zagęszczające, takie jak pochodne celulozy, polialkohol winylowy i kopolimery alkoholu winylowego, polimery akrylanów i metakrylanów.

Żele bądź nakłada się na skórę lub rozsmarowuje się na niej, bądź też wprowadzaje do jam ciała. Żele wytwarza się w taki sposób, że do roztworu otrzymanego tak, jak zostało to opisane w przypadku roztworów do zastrzyków wprowadza się takąilość środka zagęszczającego, aby uzyskać klarowną masę o konsystencji maści. Jako środki zagęszczające stosuje się wyżej podane środki zagęszczające.

Preparaty do polewania natryskuje się lub nalewa na ograniczony obszar skóry, przy czym substancja czynna przenika przez skórę i działa systemicznie. Preparaty do polewania wytwarza się w taki sposób, że sporządza się roztwór, zawiesinę lub emulsję substancji czynnej w odpowiednim tolerowanym przez skórę rozpuszczalniku lub w mieszaninie takich rozpuszczalników. Ewentualnie można też wprowadzić inne środki pomocnicze, takie jak barwniki, substancje ułatwiające resorpcję, przeciwutleniacze, środki chroniące przed działaniem światła, środki zwiększające przyczepność. Jako rozpuszczalniki wymienia się wodę, alkanole, glikole, glikole polioksyetylenowe, glikole polioksypropylenowe, glicerynę, alkohole aromatyczne, takie jak alkohol benzylowy, fenyloetanol, fenoksyetanol; estry, takie jak octan etylu, octan butylu, benzoesan benzylu; etery, takie jak eter alkilowy glikolu alkilenowego, np. eter monometylowy glikolu dipropylenowego, eter monobutylowy glikolu dietylenowego; ketony, takie jak aceton, keton metylowoetylowy; węglowodory aromatyczne i/lub alifatyczne, oleje roślinne lub syntetyczne, dimetyloformamid (DMF), dimetyloacetamid, N-metylopirolidon, 2,2-dimetylo-4-oksy-metyleno-1,3-dioksolan.

Barwnikami są wszystkie dopuszczone do stosowania u zwierząt barwniki, z których można sporządzić roztwór lub zawiesinę.

180 019

Substancjami ułatwiającymi resorpcję są np.: sulfotlenek dimetylowy (DMSO), rozprzestrzeniające się oleje, takie jak np. mirystynian izopropylu, pelargonian glikolu dipropylenowego, oleje silikonowe, estry kwasów tłuszczowych, triglicerydy, alkohole tłuszczowe.

Przeciwutleniacze stanowią siarczyny albo pirosiarczyny, takie jak pirosiarczyn potasu, kwas askorbinowy, butylohydroksytoluen, butylohydroksyanizol, tokoferol.

Środek chroniący przed działaniem światła to np. kwas 1H-benzimidazolOi5iSulfonowy.

Środkami zwiększającymi przyczepność są np. pochodne celulozy, pochodne skrobi, poliakrylany, polimery pochodzenia naturalnego, takie jak alginiany, żelatyna.

Emulsje można stosować doustnie, na skórę lub w postaci zastrzyków. Występująonejako emulsje typu woda w oleju lub typu olej w wodzie. Wytwarza się je w taki sposób, że substancję czynnąrozpuszcza się bądź w fazie hydrofobowej bądź też hydrofilowej i fazę tę pod wpływem dodatku odpowiednich emulgatorów oraz wprowadzając ewentualnie inne środki pomocnicze, takie jak barwniki, substancje ułatwiające resorpcję, środki konserwujące, przeciwutleniacze, środki chroniące przed działaniem światła, substancje zwiększające lepkość, homogenizuje się z rozpuszczalnikiem drugiej fazy.

Jako fazę hydrofobową (olej) wymienia się: olej parafinowy, olej silikonowy, naturalne oleje roślinne, takiejak olej sezamowy, olej migdałowy, olej rycynowy; triglicerydy syntetyczne, takie jak bigliceryd mieszaniny kwasów oktanowego i dekanowego, mieszanina triglicerydów z roślinnymi kwasami tłuszczowymi o łańcuchu złożonym z 8-12 atomów C lub z innymi specjalnie dobranymi kwasami tłuszczowymi pochodzenia naturalnego, mieszanina częściowych glicerydów nasyconych lub nienasyconych kwasów tłuszczowych, ewentualnie zawierających też grupy hydroksylowe, mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych C8-C₁₀; estry kwasów tłuszczowych, takie jak stearynian etylu, adypinian di-n-butyrylu, ester heksylowy kwasu laurynowego, pelargonian glikolu dipropylenowego, estry rozgałęzionych kwasów tłuszczowych o umiarkowanej długości łańcucha z nasyconymi alkoholami tłuszczowymi o łańcuchu zawierającym 16-18 atomów C, mirystynian izopropylu, palmitynian izopropylu, estry mieszaniny kwasów oktanowego i dekanowego z nasyconymi alkoholami tłuszczowymi o łańcuchu zawierającym 12-18 atomów C, stearynian izopropylu, ester oleilowy kwasu oleinowego, ester decylowy kwasu oleinowego, oleinian etylu, ester etylowy kwasu mlekowego, estry kwasów tłuszczowych o konsystencji wosku, takie jak sztuczny tłuszcz gruczołu kuprowego kaczki, ftalan dibutylowy, ester diizopropylowy kwasu adypinowego, mieszaniny estrów pokrewnych tym ostatnim itp.; alkohole tłuszczowe, takie jak alkohol izotridecylowy, 2-oktylodekanol, alkohol cetylostearylowy, alkohol oleilowy; kwasy tłuszczowe, takie jak np. kwas oleinowy i jego mieszaniny.

Jako fazę hydrofilową wymienia się: wodę, alkohole, takie jak np. glikol propylenowy, glicerynę, D-sorbit i ich mieszaniny.

Jako emulgatory wymienia się: niejonowe środki powierzchniowo czynne, np. polioksyetylenowany olej rycynowy, polioksyetylenowany monooleinian sorbitanu, monostearynian sorbitanu, monostearynian gliceryny, stearynian glikolu polioksyetylenowego, etery alkilofenylowe poliglikoli; amfolityczne środki powierzchniowo czynne, takie jak N-laurylo-P-iminodipropionian disodowy lub lecytyna; anionowe środki powierzchniowo czynne, takie jak laurylosiarczan sodu, siarczany eterów alkoholi tłuszczowych, sole monoetanoloaminy z estrami pochodnych kwasu ortofosforowego i mono- oraz dialkilowych eterów poliglikoli; kationowe środki powierzchniowo czynne, takie jak chlorek cetylotrimetyloamoniowy.

Jako inne środki pomocnicze można wymienić: substancje zwiększające lepkość i stabilizujące emulsję, takie jak karboksymetyloceluloza, metyloceluloza oraz inne pochodne celulozy i skrobi, poliakrylany, alginiany, żelatyna, guma arabska, poliwinylopirolidon, poli(alkohol winylowy), kopolimery eteru metylowowinylowego i bezwodnika maleinowego, glikole polioksyetylenowe, woski, koloidalna krzemionka lub mieszanina powyższych substancji.

Zawiesiny można stosować doustnie, na skórę albo w postaci zastrzyków. Wytwarza się je w taki sposób, że sporządza «się zawiesinę substancji czynnej w cieczy stanowiącej nośnik, dodając ewentualnie inne środki pomocnicze, takie jak środki ułatwiające zwilżanie, barwniki,

180 019 środki zwiększające resorpcję, środki konserwujące, przeciwutleniacze, środki chroniące przed działaniem światła.. Jako ciecze stanowiące nośnik wymienia się wszystkie jednorodne rozpuszczalniki i mieszaniny rozpuszczalników. Jako środki ułatwiające zwilżanie (dyspergatory) wymienia się podane wyżej środki powierzchniowo czynne. Jako dalsze środki pomocnicze wymienia się podane wyżej dalsze środki pomocnicze.

Półstałe preparaty można stosować doustnie lub na skórę. Różnią się one od opisanych wyżej zawiesin i emulsji wyłączenie większą lepkością.

Stałe preparaty wytwarza się w taki sposób, że substancję czynną miesza się z odpowiednim nośnikiem, ewentualnie dodając środki pomocnicze, i mieszaninie nadaje się pożądany kształt. Jako nośniki wymienia się wszystkie fizjologicznie tolerowane obojętne substancje stałe. Jako takie służą substancje nieorganiczne i organiczne. Substancjami nieorganicznymi są na przykład sól kuchenna, węglany, takie jak węglan wapnia, wodorowęglan wapnia, różne rodzaje tlenku glinu, kwasy krzemowe, strącana lub koloidalna krzemionka, fosforany. Substancjami organicznymi sąna przykład cukier, celuloza, środki spożywcze i pasze, takie jak mleko w proszku, mączki mięsno-kostna, mąka zbożowa, śrut zbożowy, skrobia. Środki pomocnicze stanowią omówione już powyżej środki konserwujące, przeciwutleniacze, barwniki. Dalsze odpowiednie środki pomocnicze to środki smarowe i antyadhezyjne, takie jak np. stearynian magnezu, kwas stearynowy, talk, bentonit; środki przeciwdziałające rozkruszaniu, takie jak skrobia lub usieciowany poprzecznie poliwinylopirolidon; spoiwa, takie jak np. skrobia, żelatyna lub liniowy poliwinylopirolidon,jak również środki wiążące na sucho, takiejak mikrokrystaliczna celuloza.

Substancja czynna może też występować w preparatach w mieszaninie z synergetykiem lub z inną substancją czynną, zwalczającą chorobotwórcze pasożyty wewnętrzne. Taką substancję czynną stanowi np. L-2,3,5,6-tetrahydro-6-fenylo-imidazotiazol, karbaminian benzimidazolu i pirantel.

Stężenie substancji czynnej w gotowych do użycia preparatach wynosi od 10 ppm do 20% wagowych, korzystnie 0,1-10% wagowych. Preparaty, które przed użyciem należy rozcieńczyć, zawierają substancję czynnąw stężeniu wynoszącym 0,5 - 90% wagowych, korzystnie 5 - 50% wagowych.

W celu osiągnięcia skutecznych wyników, korzystne jest na ogół podawanie mieszaniny według wynalazku w ilości wynoszącej dziennie od około 10 mg do około 100 mg substancji czynnej na kg masy ciała, zwłaszcza zaś 10 - 50 mg mieszaniny substancji czynnej na kg masy ciała. W środkach zachowuje się na ogół stosunek masowy prazikwantelu względnie epsiprantelu do depsypeptydu jak 1:1-10, korzystnie 1:1 -2, a zwłaszcza korzystnie 1:1.

Przykład l

Test in vivo na obleńce: Ancylostoma caninum u psów

Szczeniaki psów gończych zaraża się doświadczalnie robakami rodzaju Ancylostoma caninum. W tym celu podaje się doustnie psom dawkę 250 L3- larw A. caninum. Po upływie czasu utajenia albo po stwierdzeniu aktywności larw podczas czasu utajenia podaje się doustnie, w kapsułce żelatynowej, substancję czynną w postaci czystej. Skuteczność substancji czynnej ocenia się dwiema metodami:

1. Liczenie wydalonych z kałemjej robaków przed podaniem substancji czynnej i pojej podaniu.

2. Procent skuteczności w teście krytycznym według wzoru:

. robaki wydalane po podaniu substancji czynnej % skuteczności = —a——-—--—;-a-e-u—j——-o-x 100 robaki wydalone po podaniu substancji czynnej 1 robaki pozostające

Tabela 4 zawiera dawki substancj i czynnej (w mg/kg masy ciała) odpowiadające uzyskaniu

100% skuteczności według obydwu metod oceny.

Tabela 4

Substancja czynna	Dawka skuteczna w mg/kg
Cyklo-(MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac)(PF 1022)	1
2-(Cykloheksylokarbonylo)-1,2,3,6,7,11b-heksahydro-4H-pirazyno[2,1-a]izo-chinolin-4-on (prazikwantel)	0
2-(CykloheksylokarbonyIo)-2,3,6,7,8,12b-helfi5ihiy<h-opirazyno[2,1 -a][2]benz-azepin-4( 1 H)-on (epsiprantel)	0
Cyklo-(MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac)(PF 1022) + 2-(Cykloheksyloka^^c^i^;^]^o)-1,2,3,^,7,11b-heksa^ydr^-4Hpirazyno[2,1-a]izo-chinolin-4-on (prazikwantel) (1:1)	0,5
Cyklo-(MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac)(PF 1022) + 2-(Cykloheksylokarbonylo)-2,3,6,7,8,12b-heksihiydropirazyno[2,1-a][2]benz-azepin-4(1H)-on (epsiprantel) (1:1)	0,5
Cyklo-(MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-p-MorPhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D- -p-MorPhLac-)	0,5
Cyklo(-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-p-MorPhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeuD-p-MorPhLac-) + 2-(Cykloheksylokarbonyk>)-1,2,3,6,7,11b-heksahydr<^'^^H-piir^:^o[:2,1-a]izo-chinolin-4-on (prazikwantel) (1:1)	0,25
Cyklo(-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-p-MorPhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeuD-p-MorPhLac-) + 2-(Cykloheksylokarbonylo)-2,3,6,7,8,12b-heksahydropiRaqyio[2,1-a][2]benz-azepin-4-(1H)-on (epsiprantel) (1:1)	0,25

MeLeu = N-metylo-L-leucyna; D-Lac = kwas D-mlekowy; D-PhLac = kwas D-p-fenylomlekowy; D-p-MorPhLac = kwas D-P-p-morfolino-fenylomlekowy.

Przykład II

Test in vivo na obleńce: Ancylostoma caninum u kotów

Koty zaraża się doświadczalnie za pomocą zgłębnika robakami rodzaju Ancylostoma. W tym celu podaje się kotom doustnie zgłębnikiem dawkę 250 L3- larw lub podskórnie dawkę 500 L3- larw. Po upływie czasu utajenia albo po stwierdzeniu aktywności larw podczas czasu utajenia podaje się doustnie, w kapsułce żelatynowej, substancję czynną w postaci czystej. Skuteczność substancji czynnej ocenia się dwiema metodami:

1. Liczenie wydalonych z kałemjaj robaków przed podaniem substancji czynnej ipojej podaniu.

2. Procent skuteczności w teście krytycznym według wzoru:

% , robaki wydalone po podaniu substancji czynnej _ % skutecznoścć =-^y-^p-^p-^j—^y—^j-x 100 robaki wydalone po podaniu substancji czynnej i robaki pozostające

Tabela 5 zawiera dawki substancji czynnej (w mg/kg) odpowiadające uzyskaniu 100% skuteczności według obydwu metod oceny.

Tabela 5

Substancja czynna	Dawka skuteczna w mg/kg
1	2
Cyklo-(MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac-) (PF 1022)	1
2-(Cykloheksylokarbonylo)-1,2,3,6,7,11b-heksahydto-4H-pirazyno[2,1-a]izo-chinolin-4-on (prazikwantel)	0

180 019

Tabela 5 - ciąg dalszy

1	2
2-(Cykloheksylokarbonylo)-2,3,6,7,8,12b-heksihiydropirazyno[2,1 -a] [2]benz-azepin-4( 1 H)-on (epsiprantel)	0
Cyklo-(MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac)(PF 1022) + 2-(Cykloheksyloka^b^i^^l^io)-1,2,3,6,7,11b-heksahydro-4H-pira;zyio[2,1-a]izo-chinolm-4-on (prazikwantel) (1:1)	0,5
Cyklo-(MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-PhLac)(PF 1022) + 2-(Cykloheksylokarbonylo)-2,3,6,7,8,12b-heksahydropirazyno[2,1-a][2]benz-azepin-4(1H)-on (epsiprantel) (1:1)	0,5
Cyklo-(MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-p-MorPhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeu- -D-p-MorPhLac-)	0,5
Cyklo(-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-p-MorPhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-p-MorPhLac-) + 2-(Cykloheksyloka^ł^<^i^^l^o)-1,2,3,6,7,11 b-heksahydro-4H-pira;z'no[2,1-a]izo-chinolin-4-on (prazikwantel) (1:1)	0,25
Cyklo(-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-p-MorPhLac-MeLeu-D-Lac-MeLeu-D-p-MorPhLac-) + 2-(Cykloheksylokarbonylo)-2,3,6,7,8,12b-heksahydropirazyno[2,1-a][2]benz-azepin-4(1H)-on (epsiprantel) (1:1)	0,25

MeLeu = N-metylo-L-leucyna;

D-Lac = kwas D-mlekowy;

D-PhLac = kwas d-P-fenylomlekowy;

D-p-MorPhLac = kwas D-P-p-morfolino-fenylomlekowy.

Przykłady III-XIV dotyczą wytwarzania cyklicznych depsypeptydów zawierających -8 atomów w pierścieniu.

Przykład III

Depsypeptyd o budowie: cyklo(-N-metylo-L-izoleucylo-D-laklylo-N-neetylo-L-izoleucylo-D-laktylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-laktylo-) o wzorze -3

Do energicznie mieszanej zawiesiny -,5 g palladu (‘0%) osadzonego na węglu w 550 ml bezwodnego dioksanu, zawierającej -2 ml etanolu i i60 mg (-,08 mmoli) 4-pirolidyno-pirydyny równomiernie wstrzykuje się w ciągu 6 godzin 0,99 g (-,08 mmoli) Z-(L-MeIle-D-Lac)3-O-Pfp w 50 ml bezwodnego dioksanu, utrzymując temperaturę układu na poziomie 95°C (Ile = reszta izoleucylowa, Pfp = reszta pentafluorofenylowa). Przez mieszaninę reakcyjną przepuszcza się przy tym wodór. Całość miesza się jeszcze w ciągu dalszych 4 godzin w temperaturze 95°C i w ciągu - 2 godzin w temperaturze pokojowej. Następnie mieszaninę sączy się i przesącz zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Bezbarwną oleistą pozostałość zadaje się chloroformem oraz przemywa dwukrotnie 5% kwasem cytrynowym, dwukrotnie roztworemNaHCO3 i wreszcie dwukrotnie wodą. Fazę organicznąodwadnia się nad siarczanem sodu i oddestylowuje z niej rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostały surowy produkt można wstępnie oczyścić chromatograficznie w kolumnie wypełnionej żelem krzemionkowym (Kiesegel 60 - Marek, uziarnienie 0,04 - 0,063 mm), stosując jako fazę ruchomą mieszaninę toluen:octan etylu = 4:-, uzyskując czystość 84%. Następnie przeprowadza się preparatywne oczyszczanie metodą cieczowej chromatografii ciśnieniowej (HPLC). Otrzymuje się 7-0 mg (36,8% wydajności teoretycznej) depsypeptydu o budowie: cyklo(-N-metylo-L-izoleucylo-D-laktylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-laktyno-N-metylo-L-izoleucylo-D-laktylo-) o temperaturze topnienia (Tt) 2-0-2-2°C.

‘H-NMR (400 MHz, CDO3, δ): 0,87 (t, 9H, -CH2-CH3; J = 7,3 Hz); 0,98; ‘,44 (2d, -8H, -CH-CH3; J = 6,5 Hz); -,35--,4- (br. m, 3H, -CH-CH3); 2,02 - 2,04 (br. m, 6H, -CH2-CH3); 3,03 (s, 9H, -N-CH3); 4,45 (m, 3H, N-CH-CO); 5,57 - 5,62 (m, 3H, O-CH-CO) ppm ¹³C-NMR (-00 MHz, CDCl3, δ): -0,9; ‘6,0; ‘6,6 (-CH3); 24,8 (-CH₂-); 33,3 (-CH-); 33,9 (-N-CH3); 6^9 (-N-CH-); 66,4 (-0-CH-); ‘69,3 (-CO-N-); ‘69,9 (-CO-O-) ppm

FAB-MS m/z (%): 598 (M+ +H,-2); 597 (37); 54‘ (42); 524 (-4); -82 (-00).

W analogiczny sposób można wytworzyć przedstawione w tabeli 6 związki o wzorze w postaci stereoizomerów LDLDLD.

180 019

Przykłady związków o ogólnym wzorze 1

Dane fizycznea)	16,5; 21,9; 22,8 (£H3); 24,9 (-£H-); 32,0 (-N-£H3); 37,4 (-£H2); 55,8 (-N-CH-); 67,0 (-OCH-); 169,4 (-CO-N-); 170,5 (-£O-O-)	r* c*ł §3 JZ o «5 'Τ' cn i rc ©d rrC .« 1 C** r~ eh·0 ty -Τ' ΐ ve> □ s° X MO O S --o Ąo o\ Tt r- , Λ fS , 00 ffl 0 sL· óo\© Ά, n?s •-1 t** CN rc «< tytyg »—1 rc NaZ	15,7; 15,9; 18,2; 18,3 (-£H3); 18,3; 18,6; 19,0; 25,0 (-£H2-); 25,2; 29,4; 29,7; 30,3 (-CH-); 31,4; 31,8; 36,0 (-N-£H3); 35,0 (-£H2-Ph); 59,6; 60,5; 62,6 (-N- CH-); 74,8; 75,2 (-O-CH-) 126,6; 128,4; 129,1 (arom-CH); 137,7 (arom.-C); 169,1; 169,2; 169,7 (-CH-N-); 169,3; 170,3; 170,4 (-CO-O-)	10,3; 10,6; 11,4; 15,3; 15,8; 16,0; 16,7; 16,8; 18,0; 18,4; (-£H3); 24,4; 24,9; 25,0 (-£H-); 29,9; 32,3; 34,1; 34,7; (-CH-); 31,2; 31,6; 35,6 (N-£H3); 59,5; 60,5; 65,1 (N-£H); 66,1; 67,5; 74,0 (O-£H-); 169,0; 169,1 (£O-N); 169,8; 170,1; 170,6 (-£0-0)	10,6; 10,9; 15,7; 16,2; 16,5; 17,0; 21,8; 22,9; (-£H3); 24,4; 37,1 (-£H2-); 24,8; 33,3; 34,4 (-£H-); 31,0; 32,7; 33,0; (-N-£H3); 57,0; 60,0; 62,0; (-N- £H-); 66,1; 66,6; 67,4; (-O-£H-); 168,9; 169,3; 169,5; (-£O-N-); 170,0; 170,5 (-CO-O)	10,6; 10,7; 13,5; 15,4; 15,9; 16,0; 16,8; 17,1 (-£H3); 24,4; 24,5 (-£H2-); 30,9; 31,5 (-£H-); 32,8; 33,9; 34,2 (-N-£H3); 56,2; 59,9; 60,5 (-N-£H-); 66,0; 66,3; 67,7 (-O-£H-); 168,7; 169,7; 170,1 (-£O-N-); 169,0; 170,0; 170,4 (-£0-0-)	499 (M+, 100); 428 (38); 312 (28) 213 (62); 182 (73); 140’ (49)	31,8; 33,8; 34,6 (-N-£H3); 168,1; 168,7; 169,9 (-£O-N-); 170,0; 170,4; 170,5; (-£0-0-); 513 (M , 42); 440 (22); 255 (29); 213 (60); 182 (75); 141 (82); 58 (100)	30,1; 33,9; 34,8 (-N-£H3); 168,6; 168,7; 169,9 (-£O-N-); 170,0; 170,3; 170,4 (-£0-0-); 541 (M 87); 468 (41); 354 (18); 255 (42); 213 (41); 182 (100); 141 (90)	30,9; 31,2; 33,9; (-N-£H3); 168,5; 168,6; 169,7 (-£O-N-); 169,9; 170,1; 170,4 (-£0-0-); 541 (M , 81); 468 (39); 255 (49); 213 (36); 182 (100); 141 (68)	29,9; 33,9; 34,9 (-N-£H3); 168,4; 168,7; 169,9 (-£O-N-); 170,0; 170,3; 170,5 (-£0-0); 555 (M , 45); 499 (49); 428 (12); 255 (40); 182 (100); 141 (42)
'oi	o 2 1	ϋ 3	ω 2 a a 1	1 1	0 2 1	U 2 1	o 2 1	1 1	1 1	0 2 1	U 2 1
Od	ω 2 a υ CN X υ I	CN a x 1	’J3 0-. £ υ	i I	1 I u ł	1 δ I	a 1	1	0 2 1 CN a u CN a u 1	«? 1 υ 1	CN a CN a u
'od	O 2 1	js 0. a u 1	CN O 2 a a	1 1	u 2 1	U 2 1	0 2 1	o 2 1	o 2 1	O 2 1	u 2 1
Od	2 a υ CN a u 1	«? § % a <?	0 2 tc 2 X 1	Et? Q a υ 1	u 2 CN a u 0 2 S	CN δ u 2 δ 1	CN a u 2 a 9	o 2 g a u 1	ω 2 cc υ o 2 δ I	CN a u o 2 δ I	u 2 EC 2 δ 1
'od	ω 2 1	4> %	i a υ	CN a υ 1	1	4> %	1		α> 2 i	O 2 1	υ 2 (
od	CN O 2 a u CN a υ	CN D § a o	o 2 a u o 2 a υ	1 s i υ	CN U i υ CN a 1	4> 3	u 2 1		u 2 1	u 2	0 2 (
Nr przykładu	>	>	1—1 >	>	s >	X	X	X	s X	X	> X

a) C-NMR (100 MHz, CDC1₃, δ) (w ppm); FAB-MS lub El-MS m/z (%)

180 019

Przykłady XV-XXXVlll dotyczą wytwarzania związków wyjściowych o wzorze 2.

Przykład XV

Ester tert.-butylowy kwasu N-benzyloksykarbonylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-laktylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-laktylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-mlekowego o wzorze 14

Do roztworu 5,8 g (16,5 mmoli) Z-L-Melle-D-Lac-OH i 7,8 g (16,5 mmoli) H-(-L-Melle-D-Lac-)2-0-tBu w 150 ml chlorku metylenu dodaje się w temerpaturze 0°C 4,7 g (36,3 mmoli) N,N-diizopropyloetyloaminy (tzw. zasady Hiiniga) i 4,6 g (18,1 mmoli) chlorku kwasu bis(2-okso-3-oksazolidynylo)-fosfoniowego (BOP-C1). Całość miesza się w ciągu 4 godzin, a następnie roztwór reakcyjny dwukrotnie wytrząsa się z wodą, oddziela fazę organiczną, odwadnia ją nad siarczanem sodu i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość, stanowiącą surowy produkt, poddaje się chromatografowaniu w kolumnie wypełnionej żelem krzemionkowym (Kiesegel 60 - Merck, uziarnienie 0,04 - 0,063 mm), stosującjako fazę ruchomą mieszaninę toluen:octan etylu=5:1. Otrzymuje się 10,3 g (77,4% wydajności teoretycznej) estru tert.-butylowego kwasu N-benzyloksykarbonylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-laktylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-laktylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-mlekowego. FAB-MS m/z (%): 805 (M+, 3); 749 (M+ - H₂C=CMe2,10); 732 (9); 793 (10); 91 (100).

Przykład XVl

Kwas N-benzyloksykarbonylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-laktylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-lakty- lo-N-metylo-L-izoleucylo-D-mlekowy o wzorze 15

Przez ochłodzony do temperatury 0°C roztwór 9,2 g (11,2 mmoli) Z-(-L-Melle-D-Lac-)3-O-tBu w 150 ml bezwodnego chlorku metylenu przepuszcza się w ciągu 20 minut gazowy bezwodny chlorowodór. Następnie całość miesza się w ciągu około 16 godzin w temperaturze pokojowej i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Otrzymuje się 7,1 g (82,9% wydajności teoretycznej) kwasu N-benzyloksykarbonylo-N-metylo-L-^:^i^:ii^i^i^^^l(^-l^-liakt^l<^-]^--^i^et^- lo-L-izoleucyloD-laktylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-mlekowego, który bez dodatkowego oczyszczania można poddać dalszej reakcji. MS m/z (%): 749 (M⁺, 10); 721(1); 693(2); 533(0,5); 91(100).

Przykład XVll

Ester pentafluorofenylowy kwasu N-benzyloksykarbonylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-lakty- lo-N-metylo-L-izoleucylo-D-ljktylo-N-metylo-L-izoleucylo-Dlmlekowego o wzorze 16

W 125 ml bezwodnego octanu etylu rozpuszcza się w atmosferze gazu obojętnego 5,0 g (6,67 mmoli) Z-(-LlMellelD-Lac)3-OH i 1,23 g (6,67 mmoli) pentafluorofenolu. Do roztworu dodaje się w temperaturze 0°C 1,38 g (6,67 mmoli) dicykloheksylokarbodiimidu (DCC) i całość miesza się w tej temperaturze w ciągu 4 godzin. Następnie odsącza się wytrącony dicykloheksylomocznik, przesącz zatęża do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość poddaje chromatografowaniu we wstępnie osuszonej kolumnie wypełnionej żelem krzemionkowym (Kiesegel 60 - Merck, uziamienie 0,04 - 0,063 mm), stosując jako fazę ruchomą mieszaninę toluen:octan etylu =10:1. Otrzymuje się 3,3 g (54% wydajności teoretycznej) estru pentafluorofenylowego kwasu N-benzylokskαbryl<yN-metylo-L-lzoleucylo-->4cjkyll>N-meeyl<>-L-iiΌleucylo-D-laktylo-N-metylo-L-izoleucylo-Dlmlekowego w postaci bezbarwnego oleju.

FAB-MS m/z (%): 915 (M+, 2); 914 (M+ -H,4); 859(9); 814(1); 780(5); 91(100).

Przykład XVlll

Kwas N-metylo-L-izoleucylo-Dllak1ylOlNlmetylo-Llizoleucylo-D-laktylo-N-metylo-L-izoleucylo-D-mlekowy o wzorze 17

1,0 g (1,33 mmola)Z-(-L-Melle-D-Lac)3-OH w 20 ml etanolu wobec 0,15 g Pd(OH)2 osadzonego na węglu (zawartość palladu - 20%) poddaje się uwodornieniu aż do zaniku pochłaniania wodoru (około 2 godzin). Następnie odsącza się katalizator i zatęża przesącz pod zmniejszonym ciśnieniem. Otrzymuje się 0,81 g (100% wydajności teoretycznej) kwasu N-metylo-L-izoleucylo-DllaktylOlN-metylOlLlizoleucylo-Dl<aktylo-N-metylOlL-izoleucylo-Dlmlekowego, który bez dodatkowego oczyszczania można poddać cyklizacji.

El-MS m/z (%): 615 (M+, 3); 600(1); 558(7); 472(8); 386(14); 100(100).

w sposót tnożn— yvytworzyć --l-M-josc W t-.-?pll 1 zw-sjzló a? Ο---—-'™—.

wzorze 2 w postaci stereoizomerów LDLDLD.

180 019

Przykłady związków o wzorze 2

91 (100)

(001) 16·

o o Sw/ σ» AR CN C9 υ 2

13); 91 (100)

o o 5

Cs SO 00 o 00 AR SO ω 2

3); 546 (2); 190 (100)

190 (100)

704 (14); 191 (100)

39 (11); 91 (100)

); 210 (100)

91 (100)

; 327 (7); 100 (100)

, 4); 642 (5); 586 (5);

rn 43 2 EJ O +£

AR cn <n 43 2 EJ O 1 + 2 cn

,7); 614 (26);

Dane fizyczne

OO*

υ II υ Μ X 1 +2

O

V

43

AR

AR

^St

O

AR

r*

ΓΑ Ji

r-

i*s

cn '—z o 00 r* As 00

^H so fi

«Λ «ν' Cs ο

O Cs SO ?N CN

O CS X + 2

fc 1 cn »«M

cn o r- i=?

CN O so C^ A

«7? a Cs 00

CN cn

so Λ 00 s?

SwZ SO 00 cn AR »n

2 U O 1 +2

190(100)

x 1 + 2

G* X +

2 EJ O

so

SO

Cs

<✓

Oo

ę>O

o

o

os

Cs

«Λ

s

00

CN

°

™ 2 cn O ^Cs ARso

Ό 00 AR

Γ- X

r* AR

Ζ-*\ ^Η χ

SO c*· AR

CN °°.e 52^0

s? X

SO SO r*

CN CN 00

cn i

00 AR

so 00

r* AR

00 SO

o so x

00 zz r* O ARO

σ> O AR CN

+

+

+

fff

+

00

<n

+

CN CN

CN CN

+2

+δ

+£

+2

+ 2

+i

+έ

z

+ 2

+ 2 2

+£

+2P

+ »**s

+ As 2$

*n

o

«η

(Ν

SO

-H

Cs

cn

h*

cn

«η

O

r*

o o

SO

ο

Ο\

CN

99 fc

Cs

§

r*

o

SO

a

wH

SO Cs

o

os r*

Cs O

Cs

00

cs

00

00 s_/

OS

00

00

^H

00

SO

r*

r* r*

IS C-

Γ*» in

ffl

IA fc Ό O

X

C*» ο 2

ΙΑ fc Ο U 1

X

Λ 43 2

IA fc Ό U 1

X

ff

IA & ł

X

i

X

X

ff 2

X

X

ff 2

«Α 43 2

»»»

o

u

o

u

o

o

o

u

o

o

U

o

o

EJ

EJ

EJ

ó 1

ό 1

ο 1

o

O 1

o

o ł

ć> 1

Ó 1

O 1

Ó 1

O 1

ff

ff

ω

ff

ff

Ό Λ

U 2

o 2

43 2

43 2

43 2

43 2

§

£

2 X

43 2

43 2

1

43 2

43

43 2

43 2

43 2

α ł

α ł

α 1

u 1

u ł

u

43

43

43

43

43

ff

ff

ff

U

ff

2

2

2

2

2

s

2

2

«Λ

2 X

2 X

2 χ

2 χ

2 X

2 X

43 °A

43

43 fc Cł

43 fc

43

43

X Γ )

Cl X r >

X ęj

X Γ )

g

X C)

X Q 43

X u

ci

ej

u

υ

υ

o

o

X

X

X

X

X

X

43

43

43

43

43

43

X

X

χ

χ1

X

as

ej

EJ

ej

ej

u

ej

2

2

2

i

2

2

2

EJ 1

o

u

u 1

EJ ł

u 1

X

X

X

s 1

X

X

X

1

1

u 1

u 1

EJ 1

EJ ł

EJ

EJ

EJ 1

J=

£

ff

•i

ff

ff

ff

O

O

υ

fc

43

43

43

43

43

43

43

2

2

2

X

X

X

£

E?

Ss

Sp

Cp

Cp

2

2

2

2

2

2

5

2

u 1

EJ 1

EJ

1

u 1

ł

ej 1

o 1

u ł

1

ff

43

43

43

43

43

43

43

43

43

43

ff

«

U

ω

ff

i

*5

t

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2 X u

.2

2

2

2

2*

31

SE?

i

X

X

X

Cł X

X

sć?

sS*

Cl X

X1

ei

ej

X u

X u

X u

X u

$

y

u 43

u 43

u 43

u 43

o 43

u 43

X

►τ*1

Γ1^

X

!T?

z

(Ś

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

u 1

U 1

ό 1

u 1

υ 1

ej

5

M

S

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

•

1

υ 1

u 1

υ ł

υ 1

u 1

EJ 1

υ 1

EJ 1

EJ 1

EJ 1

EJ 1

43

ff

ff

<υ

Cł 43

j?

ff

ff

ff

O 2

O 2

υ 2

υ 2

43 2

43 2

-CHM

1

£

2 X

2 X

2 X

43 2

43 2

43 2

2 X

s X

2 X

43 2

43 2

EJ 1

u 1

EJ 1

u ł

ej 1

EJ t

EJ ł

EJ 1

43

43

43

43

43

43

43

θ’

ff

ώ*

•Ś'

>:

2

2

2

2

2

ff

ff

ff

2

2

2

2 X u

2 X U

2 g

2 X EJ

2 X α

2 g

s 43

δ 43

►ff s

Cł X o υ

X o 43

X o 43

O

2 X o

2 X EJ

X u 43

X

X

43 fc 1 X

fc t X

X

s?

X

n X

χ

X*

JS

ś

2

2

2

X

d X

Cl X

2

§

2

EJ

EJ

EJ 1

υ 1

υ 1

υ 1

υ 1

υ 1

U <

υ 1

o (

g 1

g 1

g 1

o 1

υ 1

EJ 1

g 1

X EJ 1

g 1

43

43

43

43

43

43

43

43

43

fc

fc,

fc

fc

fr.

<%,

fc

1¾

p-

X

X

X

X

X

X

43

43

43

X*

X

X

43

43

i5

43

43

o

o

ο

o

υ

υ

°ri

fc d

u

υ

u

fc

^1

fc

fc

X 1

<

o I

ó 1

ο

o

ο 1

o 1

X o

X u

X α

o

o

o

·?

X u

X EJ 1

1

5 1

as EJ 1

X EJ 1

o

o

ο

o

ο

o

1

o

o

o

1

o t

u t

υ 1

u 1

u 1

υ 1

υ 1

υ f

u f

>

1—1

MH 1—,

H MH

a

a

-

>

>

>

MH >

X MH

Ł kj

X

ΜΗ

MH

X

>

>

>

>

X

X

X

X

X

W

X

X

X

X

X

X

X

X

Q

X

X

X

X

X

X

X

2

z

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

*

X

X

X

X

X

X

X

X

FAB-MS albo El-MSm/z(%)

180 019

Przykład XXXIX

Wytwarzanie cyklicznych depsypeptydów zawieraj ących 24 atomy w pierścieniu o wzorze 1 a Do roztworu 0,104 mmoli związku o wzorze 2c i 0,258 mmoli zasady Hiiniga w 100 ml dichlorometanu dodaje się w temperaturze 0°C 0,124 mmoli BOP-Cl i całość miesza się w ciągu 24 godzin w temperaturze pokojowej. Następnie dodaje się takie same ilości BOP-Cl i zasady, i miesza w ciągu dalszych 24 godzin. Układ przemywa się dwukrotnie nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu, odwadnia nad siarczanem sodu i zatęża. Pozostałość oczyszcza się metodą chromatografii kolumnowej, stosując jako fazę ruchomą mieszaninę cykloheksan:octan etylu = 2:1.

W ten sposób otrzymuje się w związki o wzorze la, w którym podstawniki mająznaczenie podane w tabeli 8.

Tabela 8

Nr związku

Rl*

R2*

R31

[ty

R5*

r6.

R71

RS.

[Ί

Rl°»

Rlla

rUb

FAB-MS m/z (%)

la

Et

Et

Me

s-Bu

Bn

s-Bu

Me

s-Bu

Bn

s-Bu

Et

Et

2a

Propyl

Propyl

tl

II

II

II

ll

II

II

II

Propyl

Propyl

3a

i-Propyl

i-Propyl

II

II

II

II

II

II

II

II

i-Propyl

i-Propyl

4a

Me

Me

ll

s-Bu

II

s-Bu

II

s-Bu

II

s-Bu

Me

Me

948 (82, (+H)+)

5a

Me

Me

It

i-Pr

II

i-Pr

ll

i-Pr

II

i-Pr

Me

Me

915 (100, (M+Na)+) 893 (55, (M+H)+)

6a

Me

Me

It

Bn

II

Bn

tl

Bn

II

Bn

Me

Me

1107(100, (M+ Na) ) 1085 (8, (M+H)+)

7a

Me

Me

II

s-Bu

2-Cl-Bn

s-Bu

ll

s-Bu

2-Cl-Bn

s-Bu

Me

Me

8a

Me

Me

tl

II

2-Cl-Bn

II

ll

II

3-Cl-Bn

II

Me

Me

9a

Me

Me

Ił

II

4-Cl-Bn

II

ll

II

4-Cl-Bn

II

Me

Me

lOa

Propyl

i-Propyl

II

II

-Bn

II

ll

II

-Bn

II

Propyl

i-Propyl

Me = grupa metylowa Et = grupa etylowa Bu = grupa butylowa Pr = grupa propylowa Bn = grupa benzylowa

Przykład XL

Wytwarzanie związków o wzorze 2c

Roztwór 1,:222 mmoli oktadepsypeptydu o liniowym łańcuchu o wzorze 3 a w 50 ml etanolu poddaje się uwodornieniu wobec Pd(OH^/C (20%, 200 mg) aż do zaniku pochłaniania wodoru (około 2 godzin). Po odsączeniu katalizatora otrzymuje się czysty związek o wzorze 2c, który bez dodatkowego oczyszczania poddaje się dalszej reakcji.

Zgodnie z tym sposobem otrzymuje się związki o wzorze 2c, w którym podstawniki mają znaczenie podane w tabeli 9.

180 019

Tabela 9

Nr związku

Rl.

R2*

R3*

r4‘

R5.

R*

R7*

R8*

R91

R°.

Rlla

R121

11

Et

Et

Me

s-Bu

Bn

s-Bu

Me

s-Bu

Bn

s-Bu

Et

Et

12

Propyl

«

II

tt

tl

tl

lt

I

lt

Propyl

Propyl

13

i-Propyl

i-Propyl

li

tt

tt

n

u

lt

tt

tt

i-Propyl

i-Propyl

14

Me

Me

tt

I

lt

tl

11

I

lt

tt

Me

Me

15

Me

Me

fl

i-Pr

lt

i-Pr

I

i-Pr

I

i-Pr

Me

Me

16

Me

Me

it

Bn

lt

Bn

lt

Bn

I

Bu

Me

Me

17

Me

Me

tt

s-Bu

2-Cl-Bn

s-Bu

tl

s-Bu

2-Cl-Bn

s-Bu

Me

Me

18

Me

Me

li

lt

3-Cl-Bn

lt

I

lt

3-Cl-Bn

tt

Me

Me

19

Me

Me

tl

fl

4-Cl-Bn

tt

tl

II

4-Cl-Bn

tt

Me

Me

20

Propyl

i-Propyl

ll

lt

-Bn

I

lt

tl

-Bn

tl

Propyl

i-Propyl

Me = grupa metylowa, Et = grupa etylowa, s-Bu = grupa s-butylowa, Bn = grupa benzylowa.

Przykład XLI

Wytwarzanie związków o wzorze 3a

Przez roztwór 1,609 mmoli estru tert.-butylowego o wzorze 4a w 40 ml dichlorometanu przepuszcza się w temperaturze 0°C gazowy chlorowodór w ciągu 1,5 godziny. Następnie układ doprowadza się do temperatury pokojowej i miesza w ciągu 12 godzin. Układ suszy się, rotując go pod bardzo małym ciśnieniem, i pozostałość poddaje dalszej reakcji bez dodatkowego oczyszczania.

W analogiczny sposób otrzymuje się związki o wzorze 3a, w którym podstawniki mają znaczenie podane w tabeli 10.

Tabela 10

Nr związku

R1

R2’

R”

R4’

R5’

R6‘

r”

R8*

r9.

R'1

R11’

R12’

A

21

Et

Et

Me

s-Bu

Bn

s-Bu

Me

s-Bu

Bn

s-Bu

Et

Et

Bn

22

Propyl

Propyl

U

ll

ll

ll

ll

II

I

ll

Propyl

Propyl

ll

23

i-Propyl

i-Propyl

ll

ll

ll

ll

ll

ll

I

ll

i-Propyl

i-Propyl

ll

24

Me

Me

II

ll

ll

ll

ll

II

ll

ll

Me

Me

ll

25

Me

Me

ii

i-Pr

I

i-Pr

ll

i-Pr

ll

i-Pr

Me

Me

II

26

Me

Me

ii

Bn

ll

Bn

ll

Bn

ll

Bn

Me

Me

ll

27

Me

Me

I

s-Bu

2-Cl-Bn

s-Bu

I

s-Bu

2-Cl-Bn

s-Bu

Me

Me

ll

28

Me

Me

II

li

2-Cl-Bn

ll

II

H

3-Cl-Bn

I

Me

Me

li

29

Me

Me

ll

u

4-Cl-Bn

I

•

ll

4-Cl-Bn

I

Me

Me

ll

30

Propyl

i-Propyl

II

II

-Bn

I

ll

I

-Bn

n

Propyl

i-Propyl

II

Me = grupa metylowa, Et = grupa etylowa, s-Bu = grupa s-butylowa, Bn = grupa benzylowa.

Przykład XLII

Wytwarzanie związków o wzorze 4a

Do roztworu 2,52 mmoli tetradepsypeptydu o wzorze 6a i 2,52 mmoli tetradepsypeptydu o wzorze 5a w 15 ml dichlorometanu dodaje się w temperaturze 0°C roztwór 0,912 mmoli etylodiizopropyloaminy i 0,438 mmoli BOP-C1. Całość miesza się w ciągu 1 godziny w temperaturze

180 019

0°C oraz w ciągu 1,5 godziny w temperaturze pokojowej, rozcieńcza 20 ml dichlorometanu, dwukrotnie przemywa niewielkimi ilościami wody, odwadnia nad Na2SO4 i zatęża. Pozostałość oczyszcza się na żelu krzemionkowym, stosując jako fazę ruchomą mieszaninę cykloheksan: t-BuOMe = 2:1.

Przykład XLIII

Wytwarzanie związków o wzorze 5a

Przez roztwór 2,848 mmoli tetradepsypeptydu o wzorze 7a w 50 ml dichlorometanu przepuszcza się w temperaturze 0°C gazowy chlorowodór w ciągu 2 godzin. Układ miesza się następnie w ciągu 8 godzin w temperaturze pokojowej, zatęża i suszy pod bardzo małym ciśnieniem. Pozostałość poddaje się dalszej reakcji bez dodatkowego oczyszczania.

Przykład XLIV

Wytwarzanie związków o wzorze 6a

Do roztworu 9,53 mmoli tetradepsypeptydu o wzorze 7a w 37 ml etanolu wprowadza się Pd(OH)2/C (20%, 0,6 g) i prowadzi uwodornienie w temperaturze pokojowej pod ciśnieniem atmosferycznym w ciągu około 3 godzin. Następnie mieszaninę reakcyjną sączy się, przesącz zatęża i pozostałość rozdziela na żelu krzemionkowym, stosując jako fazę ruchomą mieszaninę t-BuOMe : cykloheksan : etanol = 1:1:0,5.

Przykład XLV

Wytwarzanie związków o wzorze 7a

Do ochłodzonego do temperatury 0°C roztworu 22,9 mmoli didepsypeptydu o wzorze 9a i 27,5 mmoli didepsypeptydu o wzorze 8a w 80 ml dichlorometanu dodaje się 57,3 mmoli diizopropyloetyloaminy oraz 29,8 mmoli BOP-C1 i całość miesza w temperaturze 0°C w ciągu 1 godziny oraz w temperaturze pokojowej również w ciągu 1 godziny. Następnie odsącza się osad, przesącz rozcieńcza dichlorometanem, przemywa trzykrotnie niewielkimi ilościami wody, odwadnia nad siarczanem sodu i zatęża. Pozostałość rozdziela się na żelu krzemionkowym, stosując jako fazę ruchomą mieszaninę cykloheksan : octan etylu =15:1.

Claims (4)

1. Środek do zwalczania pasożytów wewnętrznych, zawierający substancje czynne i ewentualnie farmaceutycznie dopuszczalny nośnik i substancje pomocnicze, znamienny tym, żejako substancje czynne zawiera prazikwantel lub epsiprantel wraz z cyklicznym depsypeptydem złożonym z fragmentów aminokwasów i kwasów hydroksykarboksylowych jako elementów pierścienia oraz zawierającym 6-3 0 atomów w pierścieniu, przy czym stosunek ilościowy prazikwantelu lub epsiprantelu do depsypeptydu wynosi 1:1 do 1:10.

2. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera prazikwantel lub epsiprantel wraz z cyklicznym depsypeptydem o wzorze 11, w którym Z oznacza wodór (PF 1022A), grupę Nmorfolinową (pochodną bis-morfolino, PF 1022-21), nitrową, aminową lub dimetyloaminową, złożonym z fragmentów aminokwasów i kwasów hydroksykarboksylowych jako elementów pierścienia oraz zawierającym 24 atomy w pierścieniu.

3. Sposób wytwarzania środka do zwalczania pasożytów wewnętrznych, znamienny tym, że substancję czynną, którąstanowi prazikwantel lub epsiprantel wraz z cyklicznym depsypeptydem złożonym z fragmentów aminokwasów i kwasów hydroksykarboksylowych jako elementów pierścienia oraz zawierającym 6-30 atomów w pierścieniu, wprowadza się w ilości od 0,5 do 90% wagowych do fizjologicznie tolerowanego nośnika, miesza się i ewentualnie dodaje środki pomocnicze, przy czym stosunek ilościowy epsiprantelu lub prazikwantelu do depsypeptydu utrzymuje się w zakresie 1:1 do 1:10.

4. Sposób wytwarzania środka do zwalczania pasożytów według zastrz. 3, znamienny tym, że wprowadza się prazikwantel lub epsiprantel równocześnie z cyklicznym depsypeptydem o wzorze 11, w którym Z oznacza wodór (PF 1022A), grupę N-morfolinową (pochodną bismorfolino, PF 1022-21), nitrową, amino wąlub dimetyloaminową, złożonym z fragmentów aminokwasów i kwasów hydroksykarboksylowych jako elementów pierścienia i zawierającym 24 atomy w pierścieniu.