PL179435B1

PL179435B1 - Diazabicykliczni antagonisci neurokininy PL

Info

Publication number: PL179435B1
Application number: PL94315193A
Authority: PL
Inventors: Harry R Howard Jr; Kevin D Shenk
Original assignee: Pfizer
Priority date: 1993-12-29
Filing date: 1994-11-14
Publication date: 2000-09-29
Also published as: PE49395A1; EP0737194A1; NO962742L; CN1139434A; TW369526B; GR3029853T3; IL112118A; CN1046515C; US5854239A; IL112118A0; ES2127946T3; FI946140A; DK0737194T3; AU8002194A; BR9408450A; JPH09500904A; CZ282567B6; RU2124014C1; FI108296B; CZ188696A3

Abstract

1. Diazabicykliczni antagonisci neurokininy o wzorze I I w którym R1 oznacza grupe fenylowa, ewentualnie podstawiona chlorowcem lub alkilem; R2 oznacza wodór; A oznacza grupe metoksyfenylowa; R3 oznacza wodór; R4 i R5 oznaczaja wodór; R6 i R7 oznaczaja wodór; G oznacza grupe wzorze (CR8 R9 )p , w którym p oznacza liczbe calkowita 1 lub 2, a R8 i R9 kazdy, niezaleznie, jest wodorem; n oznacza 0,1; m oznacza 0,1 lub jego farmaceutycznie dozwolona sól. PL

Description

Wynalazek niniejszy dotyczy związków diazabicyklicznych, kompozycji farmaceutycznych zawierających te związki zastosowanych w leczeniu i zapobieganiu stanom zapalnym i zaburzeniom układu nerwowego ośrodkowego, jak również szeregowi innych zaburzeń. Farmaceutycznie aktywne związki według niniejszego wynalazku są antagonistami receptora substancji P.

Substancja P jest występującym w naturze undekapeptydem należącym do tachykininowej rodziny peptydów, nazwanej tak z powodu natychmiastowego stymulującego oddziaływania na tkankę mięśni gładkich. Bardziej szczegółowo, substancja P jest farmakologicznie aktywnym neuropeptydem wytwarzanym w organizmie ssaków, posiadającym charakterystyczną sekwencję aminokwasów wyjaśnionąprzez D.F. Vebera i in. w patencie Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4680283. Szeroki zakres zaangażowania substancji P i innych tachykinin w patofizjologii licznych chorób został obszernie przedstawiony w literaturze dotyczącej tej dziedziny wiedzy. I tak, na przykład, wykazano, że substancja P bierze udział w przekazywaniu bólu lub migreny [patrz: B.E.B. Sandberg i in., Journal of Medicinal Chemistry, 25, 1009 (1982)], jak również w zaburzeniach układu nerwowego ośrodkowego, takich jak stan lękowy i schizofrenia, w chorobach układu oddechowego i połączonych ze stanem zapalnym, takich jak, odpowiednio, astma i zapalenie stawów reumatoidalne, w chorobach reumatycznych, takich jak gościec mięśniowościągnisty, w zaburzeniach żołądkowo-j elito wy ch oraz w chorobach przewodu żołądkowo-jelitowego, takich jak zapalenie okrężnicy wrzodziejące i choroba Crohna [patrz: D. Regoli w „Trends in Cluster Headache”, red. F. Sicuteri i in., Elsevier Scientific Publishers, Amsterdam, str. 85 -95 (1987)].

Następujące dokumenty dotyczą związków wykazujących aktywność antagonistów receptora substancji P: patent Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 5232929; patent Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 5138060; WO 92/06079, opublikowany 16 kwietnia 1992; WO 92/15585, opublikowany 17 września 1992; WO 93/00330, opublikowany 7 stycznia 1993; WO 93/06099, opublikowany 1 kwietnia 1993.

Streszczenie wynalazku

Wynalazek niniejszy dotyczy związków o wzorze I:

179 435 w którym R¹ oznacza grupę fenylową, ewentualnie podstawioną chlorowcem lub alkilem; R² oznacza wodór; A oznacza grupę metoksyfenylową; R³ oznacza wodór; R⁴ i R⁵ oznaczająwodór; R⁶ i R⁷ oznaczają wodór; G oznacza grupę o wzorze (CR⁸R⁹)_p, w którym p oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, a R⁸ i R⁹ każdy, niezależnie, jest wodorem; n oznacza 0,1; m oznacza 0,1 lub jego farmaceutycznie dozwolona sól.

Do korzystnych związków o wzorze I należą te związki, w przypadku których n oznacza 0 lub 1, m oznacza 0 lub 1, a p oznacza 1 lub 2.

Innymi korzystnymi związkami o wzorze I są te związki, w przypadku których R¹ oznacza grupę fenylową.

Innymi korzystnymi związkami o wzorze I sąte związki, w przypadku których n oznacza 0, m oznacza 0, p oznacza 1, R¹ oznacza grupę fenylową i A oznacza grupę metoksyfenylową.

Korzystniejszymi związkami o wzorze I sąte związki, w przypadku których n oznacza 1, m oznacza 0, p oznacza 1, R¹ oznacza grupę fenylową i A oznacza grupę metoksyfenylową.

Korzystniejszymi związkami o wzorze I sąte związki, w przypadku których n oznacza 1, m oznacza 0, p oznacza 2, R¹ oznacza grupę fenylową i A oznacza grupę metoksyfenylową.

Do konkretnych korzystnych związków o wzorze I należą związki następujące:

6-(2-metoksybenzyło)-8-fenyło-l,6-diazabicyklo[3.2.1]-oktan i 4-(2-metoksybenzylo)-9-fenylo-1,4-diazabicyklo- [3.3.1 ]nonan.

Wynalazek niniejszy dotyczy także kompozycji farmaceutycznej przeznaczonej do leczenia lub zapobiegania stanowi chorobowemu wybranemu z grupy obejmującej choroby połączone ze stanem zapalnym (takie jak, na przykład, zapalenie stawów, łuszczyca, astma i choroba jelit połączona ze stanem zapalnym), stan lękowy, depresję lub zaburzenia na tle choroby umysłowej, nietrzymanie moczu, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak wymioty i zapalenie okrężnicy, psychozę, ból, oparzenie słoneczne, choroby powodowane przez Helicobacter pylori lub inne ureazo-dodatnie, Gram-ujemne bakterie, stany, które spowodowane są przez, lub w których pośredniczy, albo których objawem jest rozwój naczyń, alergie, takie jak wyprysk i nieżyt nosa, przewlekłe zaczopowanie dróg oddechowych, zaburzenia na tle nadwrażliwości, takie jak podrażnienie skóry i błon śluzowych wywołane alergenem sumaka jadowitego, choroby naczynioskurczowe, takie jak angina, migrena i choroba Reynauda, choroby związane ze zwłóknieniem i kolagenozy, takie jak twardzina i fascjoloza eozynofiliowa, dystrofię odruchową, takąjak zespół bark-ręka, stany chorobowe spowodowane nałogami, takie jak alkoholizm, choroby somatyczne związane ze stresem, neuropatię obwodową, nerwoból, zaburzenia neuropatologiczne, takie jak choroba Alzheimera, otępienie związane z AIDS, neuropatię cukrzycową i stwardnienie rozsiane, zaburzenia wywołane wzmożeniem lub stłumieniem odpowiedzi immunologicznej, takie jak liszaj rumieniowaty układowy, oraz choroby reumatyczne, takie jak gościec mięśniowo-ścięgnisty, u ssaków, włącznie z człowiekiem, zawierającej związek o wzorze I, lub jego farmaceutycznie dozwoloną sól, w ilości skutecznej pod względem leczenia lub zapobiegania wspomnianemu stanowi chorobowemu, oraz farmaceutycznie dozwolony nośnik.

Wynalazek niniejszy dotyczy także kompozycji farmaceutycznej przeznaczonej do antagonizowania czynności substancji P u ssaka, włącznie z człowiekiem, zawierającej związek o wzorze I, lub jego farmaceutycznie dozwoloną sól, w ilości skutecznej pod względem antagonistycznego działania w stosunku do substancji P, oraz farmaceutycznie dozwolony nośnik.

Wynalazek niniejszy dotyczy także kompozycji farmaceutycznej przeznaczonej do leczenia lub zapobiegania zaburzeniu u ssaka, włącznie z człowiekiem, wynikającemu z nadmiernej ilości substancji P, zawierającej związek o wzorze I, lub jego farmaceutycznie dozwoloną sól, w ilości skutecznej pod względem antagonizowania czynności substancji P, oraz farmaceutycznie dozwolony nośnik.

Wynalazek niniejszy dotyczy także kompozycji farmaceutycznej przeznaczonej do leczenia lub zapobiegania zaburzeniu u ssaka, włącznie z człowiekiem, które to leczenie, lub zapobieganie, odbywa się, lub jest ułatwione, przez ograniczenie przekaźnictwa nerwowego, w którym pośredniczy substancja P, zawierającej związek o wzorze I, lub jego farmaceutycznie dozwoloną

179 435 sól, w ilości skutecznej pod względem antagonizowania czynności substancji P w jej miejscu receptorowym, oraz farmaceutycznie dozwolony nośnik.

Wynalazek niniejszy dotyczy także kompozycji farmaceutycznej przeznaczonej do leczenia lub zapobiegania zaburzeniu u ssaka, włącznie z człowiekiem, które to leczenie, lub zapobieganie, odbywa się, lub jest ułatwione, przez ograniczenie przekaźnictwa nerwowego, w którym pośredniczy substancja P, zawierającej związek o wzorze I, lub jego farmaceutycznie dozwoloną sól, w ilości skutecznej pod względem leczenia lub zapobiegania wspomnianemu zaburzeniu, oraz farmaceutycznie dozwolony nośnik.

Związki o wzorze I zawierają centra chiralności, wskutek czego występują w różnych postaciach diastereoizomerycznych. Wynalazek niniejszy dotyczy wszystkich izomerów optycznych i wszystkich stereoizomerów związków o wzorze I, oraz ich mieszanin.

Szczegółowy opis wynalazku

Następujące schematy reakcji objaśniająwytwarzanie związków według niniejszego wynalazku. Jeżeli tego inaczej nie zaznaczono, symbole A, G, R, R¹, R², R³, R⁴, R⁵, R⁶ i R⁷ uwidocznione na tych schematach reakcji, oraz w następującym po nich omówieniu, mająwyżej podane znaczenie.

179 435

Zgodnie ze schematem reakcji 1, reakcja 1, aminowy związek heterocykliczny o wzorze Π przekształca się w odpowiedni związek diazabicykliczny o wzorze I za pomocą, wpierw, ogrzewania związku o wzorze Π pod chłodnicą zwrotną w obecności zasady. Po przeprowadzeniu takiego ogrzewania przez okres od około 1 godziny do około 3 godzin, korzystnie w ciągu około 2 godzin, otrzymaną mieszaninę reakcyjną: (1) oziębia się do temperatury w zakresie od około 0°C do około 45° C, korzystnie do temperatury, w przybliżeniu, pokojowej, (2) zadaje się środkiem alkilującym przez wkroplenie związku o wzorze E'-G-E², w którym G ma wyżej podane znaczenie, a E i E¹ są wybrane, niezależnie, z grupy obejmującej chlor, brom, jod, metanosulfonian, p-toluenosulfonian i grupę benzyloksylową, oraz (3) miesza się przez okres od około 1 godziny do około 24 godzin, korzystnie przez noc (dla wygody). Do stosownych rozpuszczalników należy tetrahydrofuran, eter dietylowy, dioksan, dimetyloacetamid i dimetyloformamid, korzystnie tetrahydrofuran, a do odpowiednich amin należy wodorek sodowy, węglan sodowy i węglan potasowy, korzystnie wodorek sodowy.

Alternatywnie, związek o wzorze Π można także przekształcić w odpowiedni związek diazabicykliczny o wzorze I za pomocą zadania związku o wzorze II aldehydem o wzorze R⁸CHO, w którym R⁸ ma wyżej podane znaczenie, w środowisku polarnego rozpuszczalnika protonowego, korzystnie metanolu, i ogrzewania utworzonej mieszaniny reakcyjnej pod chłodnicązwrotnąprzez okres od około 1 godziny do około 24 godzin, korzystnie w ciągu 12 godzin.

Zgodnie ze schematem 2, reakcja 1, aminowy związek·heterocykliczny o wzorze II przekształca się w odpowiednie związki laktamowe o wzorach III i IV za pomocąpoddania związku o wzorze Π reakcji ze związkiem acetylowym o wzorze Ε'-Ο’-ΟΟ-Ε², w którym E¹ i E² mają wyżej podane znaczenie, a G' oznacza grupę o wzorze (CR⁸R⁹)_p, w którym R⁸ i R⁹ mają wyżej podane znaczenie, a p oznacza liczbę całkowitą od 1 do 3, w obecności zasady, korzystnie trietyloaminy. Do stosownych rozpuszczalników należy tetrahydrofuran, eter dietylowy, dioksan, dimetyloacetamid i dimetyloformamid, korzystnie tetrahydrofuran. Mieszaninę reakcyjną miesza się w temperaturze około 15°C do około 40°C, korzystnie w temperaturze około 25°C, przez okres od około 1 godziny do około 24 godzin, korzystnie w ciągu około 12 godzin.

Zgodnie ze schematem 2, reakcja 2, po dokonaniu typowej obróbki związków pośrednich wytworzonych w reakcji 1, związki laktamowe o wzorach HI i IV przekształca się w odpowiedni związek diazabicykliczny o wzorze I za pomocąpoddania związków o wzorach ΠΊ i IV reakcji ze środkiem redukującym, takim jak kompleks tetrahydrofuran-boran, tetrahydroglinian litowy lub kompleks sulfid dimetylowy-boran, korzystnie z kompleksem tetrahydrofuran-boran. Mieszaninę reakcyjną ogrzewa się pod chłodnicązwrotnąi miesza przez okres od około 30 minut do około 90 minut, korzystnie w ciągu około 60 minut.

Związki lecznicze według niniejszego wynalazku wykazują aktywność polegającą na wiązaniu się z receptorem substancji P i dlatego są cenne, jeśli chodzi o leczenie i zapobieganie wielu różnym stanom klinicznym, które to leczenie, lub zapobieganie, odbywa się, lub jest ułatwione, przez ograniczenie przekaźnictwa nerwowego, w którym pośredniczy substancja P. Do tego rodzaju stanów chorobowych należą choroby połączone ze stanem zapalnym (takie jak, na przykład, zapalenie stawów, łuszczyca, astma i choroba jelit połączona ze stanem zapalnym), stan lękowy, depresja i zaburzenia na tle choroby umysłowej, nietrzymanie moczu, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak wymioty i zapalenie okrężnicy, psychoza, ból, oparzenie słoneczne, choroby powodowane przez Helicobacter pylori lub inne ureazo-dodatnie, Gram-ujemne bakterie, stan spowodowany przez, lub w którym pośredniczy, albo którego objawem jest rozwój naczyń, alergie, takie jak wyprysk i nieżyt nosa, przewlekłe zaczopowanie dróg oddechowych, zaburzenia na tle nadwrażliwości, takie jak podrażnienie skóry i błon śluzowych wywołane alergenem sumaka jadowitego, choroby naczynioskurczowe, takie jak angina, migrena i choroba Reynauda, choroby związane ze zwłóknieniem i kolagenozy, takie jak twardzina i fascjoloza eozynofiliowa, dystrofia odruchowa, taka jak zespół bark-ręka, stany chorobowe spowodowane nałogami, takie jak alkoholizm, choroby.somatyczne związane ze stresem, neuropatia obwodowa, nerwoból, zaburzenia neuropatólogiczne, takie jak choroba Alzheimera, otępienie związane z AIDS, neuropatia cukrzycowa i stwardnienie rozsiane, zaburzenia związane ze wzmożeniem

179 435 lub stłumieniem odpowiedzi immunologicznej, takie jak liszaj rumieniowaty układowy, oraz choroby reumatyczne, takie jak gościec mięśniowo-ścięgnisty. Dlatego też, omawiane związki można łatwo przystosować do wykorzystania w celach leczniczych jako antagonistów substancji P, przeznaczonych do opanowywania i/lub leczenia któregokolwiek ze wspomnianych powyżej stanów klinicznych u ssaków, włącznie z ludźmi.

Związki lecznicze według niniejszego wynalazku można podawać drogą doustną, drogą pozajelitową lub miejscowo. Ogólnie, najbardziej pożądane jest, aby związki te stosować w dawkach mieszczących się w zakresie od około 5,0 mg aż do około 1500 mg/dzień, aczkolwiek mogą zaistnieć odchylenia od tego poziomu dawkowania w zależności od masy ciała i stanu osobnika poddawanego leczeniu oraz konkretnie wybranej drogi podawania. Jednakże, najbardziej pożądane jest przyjęcie poziomu dawkowania mieszczącego się w zakresie od około 0,07 mg do około 21 mg/kg masy ciała/dzień. Tym niemniej jednak, mogą tu zdarzyć się odchylenia zależące od gatunku, do którego należy dany osobnik poddawany leczeniu i od indywidualnej jego odpowiedzi na wspomniany lek, jak również od typu zastosowanego preparatu farmaceutycznego, oraz od długości okresu i częstotliwości jego podawania. W niektórych przypadkach, poziom dawkowania niższy od dopiero co wspomnianego zakresu może okazać się bardziej niż odpowiedni, podczas gdy w innych przypadkach można stosować jeszcze wyższe dawki bez powodowania jakichkolwiek szkodliwych działań ubocznych, z tym, że takie większe dawki powinny być wpierw podzielone na kilka małych dawek przyjmowanych w ciągu całego dnia.

Związki o wzorze I i ich farmaceutycznie dozwolone sole („związki lecznicze”) można stosować jako takie albo w połączeniu z farmaceutycznie dozwolonymi nośnikami lub rozcieńczalnikami. Można je podawać trzema powyżej wspomnianymi sposobami, przy czym stosować można dawki pojedyncze lub wielokrotne. Bardziej szczegółowo, związki lecznicze według niniejszego wynalazku można podawać w szerokim zalesie rozmaitych postaci dawkowania, co oznacza, że można je łączyć z różnymi farmaceutycznie dozwolonymi nośnikami obojętnymi, z utworzeniem takich postaci, jak tabletki, kapsułki, pastylki do ssania, kołaczyki, karmelki na podstawie cukru i syropu kukurydzianego, proszki, preparaty aerozolowe, kremy, balsamy, czopki, galaretki, żele, pasty, płyny kosmetyczne, maści, zawiesiny wodne, roztwory dające się wstrzykiwać, eliksiry, syropy itp. Do tego rodzaju nośników należą stałe rozcieńczalniki lub wypełniacze, jałowe podłoża wodne i rozmaite nietoksyczne rozpuszczalniki organiczne itd. Ponadto, doustne kompozycje farmaceutyczne mogą być w odpowiedni sposób słodzone i/lub aromatyzowane. Ogólnie, związki lecznicze według niniejszego wynalazku obecne są w tego rodzaju postaciach dawkowania w stężeniu mieszczącym się w zakresie od około 5,0% do około 70% wag.

W przypadku podawania drogą doustną, posłużyć się można tabletkami zawierającymi rozmaite zarobki, takie jak celuloza mikrokrystaliczna, cytrynian sodowy, węglan wapniowy, fosforan diwapniowy i glicyna, a także różne środki rozsadzające, takie jak skrobia (a w tym korzystnie skrobia kukurydziana, ziemniaczana lub tapiokowa), kwas alginowy i niektóre złożone krzemiany, łącznie ze środkami wiążącymi stosowanymi przy granulowaniu, takimi jak poliwinylopirolidon, sacharoza, żelatyna i guma arabska. Oprócz tego, często swoją przydatność przy sporządzaniu tabletek okazują środki smarujące, takie jak stearynian magnezowy, siarczan laurylo-sodowy i talk. Podobnego typu kompozycji w postaci stałej użyć można jako wypełnienia kapsułek żelatynowych. Do korzystnych substancji, w takim przypadku, należy laktoza lub cukier mleczny, jak również wielkocząsteczkowe glikole polietylenowe. W przypadku, gdy przy podawaniu drogą doustną pożądane jest zastosowanie zawiesin wodnych i/lub wodnych eliksirów, składnik aktywny można połączyć z rozmaitymi środkami słodzącymi lub aromatyzującymi, substancjami barwiącymi lub barwnikami oraz, jeżeli jest to pożądane, emulgatorami i środkami zawieszającymi, jak również z rozcieńczalnikami, takimi jak woda, etanol, glikol propylenowy i gliceryna, oraz rozmaitymi ich kombinacjami.

W przypadku podawania drogąpozajelitową użyć można roztworów związku leczniczego według niniejszego wynalazku albo w oleju sezamowym, albo w oleju arachidowym, lub w uwodnionym glikolu propylenowym. Roztwory wodne powinny być odpowiednio zbuforowane (jeżeli jest to potrzebne), a płynnemu rozcieńczalnikowi należy wpierw nadać izotoniczność. Takie

179 435 roztwory olejowe nadająsię do wstrzykiwań dostawowych, domięśniowych i podskórnych. Wytworzenia wszystkich tego rodzaju roztworów, w warunkach jałowych, łatwo można dokonać posługując się typowymi metodami farmaceutycznymi dobrze znanymi fachowcom w tej dziedzinie techniki.

Poza tym, istnieje również możliwość miejscowego stosowania związków według niniejszego wynalazku w przypadku leczenia stanów zapalnych skóry. W takim razie, dokonuje się tego przy użyciu kremów, galaretek, żelów, past, maści, itp., zgodnie z typową praktyką farmaceutyczną.

Aktywność związków leczniczych według niniejszego wynalazku w działaniu jako antagonistów receptora substancji P, można oznaczyć przez określenie ich zdolności do hamowania wiązania się substancji P w jej miejscach receptorowych w bydlęcej tkance ogonowej, przy użyciu radioaktywnych ligandów, w celu wizualizacji receptorów tachykininy metodą autoradiografii. Aktywność antagonizującą w stosunku do substancji P wywieranąprzez opisywane tu związki można ocenić wykorzystując sposób postępowania przewidziany dla standardowego testu, który opisali M. A. Cascieriiin. [Journal ofBiological Chemistry, tom 258, str. 5158(1983)]. Sposób ten, w istocie, polega na oznaczeniu stężenia poszczególnego związku, potrzebnego do zmniejszenia o 50% ilości promieniotwórczo znakowanych ligandów substancji P w ich miejscach receptorowych we wspomnianych wyodrębnionych tkankach bydlęcych, z otrzymaniem w wyniku takiego postępowania charakterystycznych dla każdego testowanego związku wartości IC₅₀.

Zgodnie z tym sposobem postępowania, bydlęcą tkankę ogonową wyjmuje się z zamrażarki o temperaturze -70°C i homogenizuje w 50 objętościach (wag/obj) oziębionego do temperatury lodu 50 mM buforu Tris. HC1 (to znaczy zawierającego chlorowodorek trimetaminy, 2-amino-2-hydroksymetylo-1,3-propanodiolu) o pH 7,7. Otrzymany homogenat wiruje się przy 30000 x g w ciągu 20 minut. Utworzony osad zawiesza się w 50 objętościach buforu Tris, powtórnie homogenizuje i powtórnie wiruje przy 30000 x g w ciągu 20 minut. Następnie otrzymany tak osad zawiesza się w 40 objętościach 50 mM buforu Tris (pH 7,7) o temperaturze lodu, zawierającego 2 mM chlorku wapniowego, 2 mM chlorku magnezowego, 4 pg/ml bacytracyny, 4 pg/ml leupeptyny, 2 pg chymostatyny i 200 g/ml albuminy surowicy bydlęcej. Etap ten kończy otrzymywanie preparatu tkankowego.

Następnie przeprowadza się, w następujący sposób, postępowanie zmierzające do związania radioligandu. Inicjuje się reakcję przez wprowadzenie do probówek po 100 μΐ roztworu związku badanego doprowadzonego do stężenia 1 μΜ, a następnie dodanie po 100 μΐ roztworu ligandu radioaktywnego doprowadzonego do końcowego stężenia 0,5 mM, i wreszcie dodanie po 800 μΐ preparatu tkankowego otrzymanego sposobem powyżej opisanym. Tak więc, objętość końcowa wynosi 1,0 ml. Mieszaninę reakcyjną zawirowuje się, a następnie inkubuje w temperaturze pokojowej (około 20°C) w ciągu około 20 minut. Następnie zawartość probówek sączy się z zastosowaniem kolektora komórek i filtrów z włókna szklanego (Whatman GF/B) (które zostały uprzednio poddane namakaniu w ciągu 2 godzin przed rozpoczęciem sączenia), z przemyciem 4 razy 50 mM buforem Tris (pH 7,7). Następnie oznacza się radioaktywność z użyciem licznika cząstek beta przy 53% skuteczności zliczania i oblicza wartości IC₅₀ z zastosowaniem standardowych metod statystycznych.

Zdolność związków leczniczych według niniejszego wynalazku do hamowania skutków powodowanych działaniem substancji P in vivo można oznaczyć z zastosowaniem następujących sposobów postępowania „a” do „d”. (Metody „a” do „c” opisali Nagahisa i in. [European Journal of Pharmacology, 217,191 - 195 (1992)], która to publikacja jest włączona w całości do niniejszego opisu jako odnośnik).

a. Wynaczynienie osocza w skórze.

Wynaczynienie osocza wywołuje się przez śródskóme podanie substancji P (50 μΐ roztworu w 0,01% roztworze BSA w roztworze soli w wodzie) do skóry na grzbiecie świnek morskich

Hartley, samców, o masie ciała 450 - 500 g, znieczulonych podaną dootrzewnowe, 25 mg/kg, dawkąpentobarbitalu. Związek poddawany badaniu rozpuszcza się w 0,1% roztworze metylocelulozy w wodzie (MC) i podaje doustnie na 1 godzinę przed prowokacją dokonywaną przy użyciu substancji P (3 pmole/miejsce). Na 5 minut przed prowokacjąpodaje się jeszcze dożylnie błękit

179 435

Evansa w ilości 30 mg/kg. Po upływie 10 minut, zwierzęta uśmierca się i pobiera skórę grzbietową, po czym błękitne plamy wycina się przy użyciu karkoboru [11,5 mm dawka doustna (o. d.)]. Zawartość barwnika w tkance kwantyfikuje się po całonocnej ekstrakcji formamidem przez pomiar absorbancji przy 600 nm.

b. Wynaczynienie osocza wywołane kapsaicyną.

Wynaczynienie osocza wywołuje się za pomocą dootrzewnowego wstrzyknięcia kapsaicyny (10 ml 30 μΜ roztworu w 0,1% roztworze BSA w roztworze soli w wodzie) świnkom morskim znieczulonym dootrzewnową, 25 mg/kg, dawkąpentobarbitalu. Przeznaczony do badania związek rozpuszcza się w 0,1% MC i podaje doustnie na 1 godzinę przed prowokacją dokonywaną przy użyciu kapsaicyny. Na 5 minut przed prowokacją podaje się jeszcze dożylnie błękit Evansa w ilości 30 mg/kg. Po upływie 10 minut zwierzęta uśmierca się i pobiera oba, prawy i lewy, moczowody. Zawartość barwnika w tkance kwantyfikuje się sposobem opisanym w pkt. „a” powyżej.

c. Napięcie brzuszne wywołane kwasem octowym.

Myszy ddY (SLC, Japonia), samce, o masie ciała 14-18 g, głodzono przez noc. Związek przeznaczony do badania rozpuszcza się w 0,1% MC i podaje dootrzewnowe na 0,5 godziny przed wstrzyknięciem kwasu octowego (AA) w postaci 0,7% roztworu użytego w ilości 0,16 m/10 mg masy ciała. Zwierzęta umieszcza się w przezroczystych zlewkach (po 1 sztuce na zlewkę) i po upływie 10 do 20 minut od wstrzyknięcia AA zlicza się ilość odpowiedzi polegaj ących na napięciu (odstęp 10-minutowy).

d. Model hiperlokomotoryczny z indukowaniem przez substancję P

Aktywność antypsychotyczną związków leczniczych według niniejszego wynalazku, jako środków neuroleptycznych przeznaczonych do opanowywania różnych zaburzeń psychotycznych, można określić przez zbadanie ich zdolności tłumienia nadmiernej ruchliwości świnek morskich wywołanej oddziaływaniem substancji P lub agonisty substancji P. Badanie to przeprowadza się w ten sposób, że wpierw podaje się świnkom morskim związek kontrolny lub odpowiedni testowany związek według wynalazku, a potem wstrzykuje się im substancję P lub agonistę substancji P, co polega na domózgowym podaniu poprzez kaniulę. Następnie dokonuje się pomiaru indywidualnej ich odpowiedzi lokomotorycznej na wspomniany bodziec.

Aktywność przeciwwymiotną związków będących antagonistami receptora substancji P można oznaczyć na podstawie oceny ich zdolności zmniejszania procentu fretek, u których dochodzi do wymiotów w odpowiedzi na ekspozycję na cysplatynę, użytą (dootrzewnowo) w ilości 10 mg/kg. Związek stanowiący (2S, 3S)-N-(5-izopropylo-2-metoksyfenylo)metylo-2-difenylometylo-l-azabicyklo[2.2.2]-oktano-3-aminę hamował u fretek wymioty wywołane ekspozycjąna cysplatynę przy podskórnym podaniu go, na 30 minut przed tą ekspozycją, w dawce wynoszącej 1 mg/kg. Związek stanowiący (2S, 3S)-3-(2-metoksy-5-trifluorometoksybenzylo)amino-2-fenylopiperydynę hamował u fretek wymioty wywołane ekspozycją na cysplatynę przy podskórnym podaniu go, na 30 minut przed tą ekspozycją, w dawce wynoszącej 1 mg/kg. Związek stanowiący cis-[(2-metoksyfenylo)metyloamino]-2-benzhydrylochinuklidynę hamował u fretek wymioty wywołane ekspozycjąna cysplatynę przy podskórnym podaniu go, na 30 minut przed tąekspozycją, w dawce wynoszącej 10 mg/kg.

Aktywność związków będących antagonistami receptora substancji P, jako środków przeciw oparzeniu słonecznemu, można określić na podstawie oceny tych związków dokonanej zgodnie ze sposobem postępowania przyjętym w następującym modelu rumienia wywołanego promieniowaniem nadfioletowym (UV).

Do eksperymentów tych użyć można 5-tygodniowych świnek morskich Hartley, samców.

Sierść na grzbiecie zwierząt usuwa się na 2 dni przed podaniem leku, przy użyciu elektrycznej maszynki do golenia i kremu depilacyjnego (krem EBA, Tokyo Tanabe Pharmaceuticals). Zwierzęta głodzi się następnie przez noc.

Następnie skórę na grzbiecie świnek morskich eksponuje się na promieniowanie nadfioletowe (1650-1670 luksów, czas ekspozycji: 60 sekund), w celu wywołania stanu zapalnego podobnego do oparzenia słonecznego.

179 435

Rozmiary rumienia można określić wizualnie, z przyjęciem punktacji o następującej skali ocen:

: nie ma rumienia;

: rumień słaby widoczny;

: rumień wyraźnie widoczny

Wynaczynienie osocza można określić metodą z użyciem błękitu Evansa (w sposobie tym świnki morskie znieczula się przez dootrzewnowe podanie im pentabarbitolu w dawce 25 mg/kg, a następnie, po upływie 10 minut wstrzykuje się im dożylnie barwniki w ilości 30 mg/kg). Zarówno punktacji jak i pomiarów wynaczynienia osocza dokonać można po upływie 2,5,18 i 24 godzin od przeprowadzenia naświetlania promieniowaniem nadfioletowym.

Wynalazek niniejszy objaśniająnastępujące przykłady. Jednakże należy rozumieć, że wynalazek niniejszy nie jest ograniczony tylko do konkretnych szczegółów zamieszczonych w tych przykładach.

Przykład 1

6-(2-Metoksybenzylo)-8-fenylo-1,6-diazabicyklo[3.2.1 ]oktan.

Do kolby okrągłodennej wyposażonej we wlot azotu, chłodnicę i mieszadło wprowadzono 1,47 g (36,8 mmola) wodorku sodowego w postaci 60% zawiesiny olejowej. Po dokonaniu przemycia heksanem, w celu usunięcia oleju, dodano 50 ml tetrahydrofuranu (THF), a następnie 6,30 g (18,9 mmola) (2S, 3S)-3-(2-metoksybenzyloamino)-2-fenylopiperydyny w 50 ml tetrahydrofuranu. Całość ogrzewano następnie pod chłodnicą zwrotną w ciągu 2 godzin, po czym mieszaninę pozostawiono do ostygnięcia do temperatury pokojowej, a następnie wkroplono 5,1 ml (36,8 mmola) eteru benzylowo-chlorometylowego. Utworzoną tak mieszaninę mieszano przez noc, po czym nadmiar wodorku sodowego zlikwidowano za pomocądodania wody. Po mieszaniu całości jeszcze w ciągu godziny, oddzielono warstwę organiczną i warstwę wodną poddano ekstrakcji chlorkiem metylenu. Warstwy organiczne połączono i przemyto nasyconym wodnym roztworem chlorku sodowego, po czym osuszono siarczanem magnezowym. Po zatężeniu pod zmniejszonym ciśnieniem otrzymanąpozostałość w postaci ciała stałego poddano rekrystaliżacji z mieszaniny metanolu i chlorku metylenu, w wyniku czego otrzymano 2,36 g (40%) ciałą stałego o barwie białej.

Temperatura topnienia: 105 - 107°C.

Widmo masowe (m/e) : 309 (M⁺¹, 100%), 159 (12%).

'HNMRiCDCy: δ 1,45 - 2,20 (m, 5H), 3,15 (m, 2H), 3,5 (d, 1H), 3,65 - 3,85 (m, 2H), 3,75 (s, 3H), 3,95 (d, 1H), 4,10 (d, 1H), 6,8 (d, 1H), 6,95 (t, 1H), 7,15 - 7,6 (m, 7H).

Analiza elementarna.

Obliczono dlaC₂₀H₂₄N₂O: C77,88; H 7,83; N9,08.

Znaleziono: C 77,72; H 7,75; N9,04.

Przykład 2

4-(2-Metoksybenzylo)-9-fenyło-1,4-diazabicyklo[3.3.1 ]nonan

A. Do roztworu 1,50 g (4,06 mmola) (2S, 3S)-3-(2-metoksybenzyloamino)-2-fenylopiperydyny i 0,66 ml (4,05 mmola) trietyloaminy w 10 ml tetrahydrofuranu wkroplono 0,32 ml (4,06 mmola) chlorku chloroacetylu. Otrzymany roztwór mieszano w temperaturze 25 °C w ciągu 12 godzin. Reakcję zatrzymano za pomocą wlania mieszaniny do wody i całość mieszano jeszcze w ciągu godziny. Następnie utworzoną tak dwufazową mieszaninę poddano ekstrakcji octanem etylu. Połączone ekstrakty organiczne osuszono siarczanem magnezowym i odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymano pozostałość o konsystencji oleju, o barwie żółtej. Olej ten poddano chromatografii na żelu krzemionkowym przy użyciu do elucji układu wodorotlenek amonowy/metanol/chlorek metylenu 1:5:94, w wyniku czego otrzymano 480 mg (32%) związku pośredniego w postaci oleju o barwie jasnożółtej.

'H NMR (250 MHz, CDC1₃): δ 7,7 - 7,6 (m, 2H), 7,5 - 7,2 (m, 5H), 7,0 - 6,8 (m, 2H), 6,1 (d, 1H), 4,5 - 3,0 (m, 11H), 2,1 - 1,7 (m, 5H).

Widmo masowe (m/e): 373 (m⁺).

179 435

B. Do roztworu 480 mg (1,29 mmola) powyższego związku pośredniego w 10 ml tetrahydrofuranu dodano powoli, w ciągu 10 minut, 180 mg (1,40 mmola) tert-butanolanu potasowego. Po wymieszaniu, utworzoną tak mieszaninę reakcyjną mieszano dalej w temperaturze 25°C w ciągu 12 godzin, po czym reakcję zatrzymano za pomocą powolnego dodania wody i całość mieszano jeszcze w ciągu 30 minut, po czym warstwy rozdzielono i warstwę wodną poddano ekstrakcji octanem etylu. Połączone warstwy organiczne osuszono siarczanem magnezowym, po czym dodano węgiel aktywny i po przesączeniu przez warstwę ziemi okrzemkowej (d. e.) otrzymany przesącz odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymano produkt o konsystencji oleju. Następnie związek ten o konsystencji oleju przekształcono w chlorowodorek za pomocą rozpuszczenia go w mieszaninie chlorku metylenu i eteru dietylowego i przepuszczania przez otrzymany roztwór, w ciągu 10 minut, przy użyciu bełkotki, gazowego chlorowodoru. Następnie rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość poddano rekrystalizacji z mieszaniny metanolu i eteru, w wyniku czego otrzymano 88 mg (18%) produktu, jako bezpostaciowe ciało stałe o barwie żółtej.

Ή NMR (250 MHz, CDC1₃,wolna zasada): δ7,6 (m, 1H), 7,4 - 7,2 (m, H), 6,9 - 6,8 (m, 2H), 4,4 - 4,39 (m, 1H), 2,2 - 3,5 (m, 7H), 3,2 - 3,1 (m, 2H), 2,1-1,2 (m, 7H).

Widmo masowe: (m/e): 336 (m⁺), 215.

C. 88 mg (0,23 mmola) otrzymanego jak wyżej chlorowodorku przekształcono w wolną zasadę za pomocą rozpuszczenia go w nasyconym wodnym roztworze wodorowęglanu sodowego, z następującą po tym ekstrakcją chlorkiem metylenu. Warstwę organiczną osuszono siarczanem magnezowym i odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymano pozostałość o konsystencji oleju, o barwie żółtej. Następnie olej ten rozpuszczono w 3 ml tetrahydrofuranu, po czym wkroplono 0,26 ml 1 N roztworu kompleksu tetrahydrofuran-boran. Otrzymany roztwór ogrzewano pod chłodnicą zwrotną i mieszano w ciągu godziny. Następnie mieszaninę reakcyjną ochłodzono do temperatury pokojowej i reakcję zatrzymano za pomocą powolnego dodania wody. Otrzymany roztwór mieszano w ciągu 30 minut, po czym odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem. Następnie otrzymaną pozostałość rozpuszczono w wodzie i poddano ekstrakcji chlorkiem metylenu, po czym utworzony tak ekstrakt osuszono siarczanem magnezowym i odparowano z otrzymaniem pozostałości o konsystencji oleju. Olej ten poddano chromatografii na żelu krzemionkowym przy użyciu do elucji układu wodorotlenek amonowy/metanol/chlorek metylenu, w wyniku czego otrzymano produkt o konsystencji oleju, o barwie jasnożółtej. Następnie związek ten o konsystencji oleju przekształcono w chlorowodorek za pomocą rozpuszczenia go w mieszaninie chlorku metylenu i eteru dietylowego i dodania 0,50ml 4 N kwasu chlorowodorowego w dioksanie. Otrzymany roztwór mieszano w ciągu 30 minut, po czym odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem i otrzymanąpozostałość poddano rekrystalizacji z mieszaniny metanolu i eteru dietylowego, w wyniku czego otrzymano 21 mg bezpostaciowego ciała stałego o barwie jasnożółtej.

ΉNMR (250 MHz, CDC1₃): δ7,7 (d, 2H), 7,4 - 7,0 (m, 6H), 6,9 (d, 2H), 4,0 - 3,8 (m, 5H), 3,7 (d, 1H), 3,5 (m, 1H), 3,3 (m, 1H), 3,2 (szer. s, 1H), 3,2 - 2,9 (m, 2H), 2,7 - 2,6 (m, 2H), 2,5 (m, 1H), 2,2 - 1,8 (m, 2H), 1,7-1,5 (m, 1H).

Claims

1. Diazabicykliczni antagoniści neurokininy o wzorze I

w którym R¹ oznacza grupę fenylową, ewentualnie podstawioną chlorowcem lub alkilem; R² oznacza wodór; A oznacza grupę metoksyfenylową R³ oznacza wodór; R⁴ i R⁵ oznaczają wodór; R⁶ i R⁷ oznaczają wodór; G oznacza grupę wzorze (CR⁸R⁹)_p, w którym p oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, a R⁸ i R⁹ każdy, niezależnie, jest wodorem; n oznacza 0,1; m oznacza 0,1 lub jego farmaceutycznie dozwolona sól.

2. Związek według zastrz. 1, w którym n oznacza 0 lub 1, m oznacza 0 lub 1, a p oznacza 1 lub 2.

3. Związek według zastrz. 1, w którym R¹ oznacza grupę fenylową.

4. Związek według zastrz. 1, w którym A oznacza grupę 2-metoksyfenylową.

5. Związek według zastrz. 1, w którym n oznacza 0, m oznacza 0, p oznacza 1, R¹ oznacza grupę fenylową i A oznacza grupę metoksyfenylową.

6. Związek według zastrz. 1, w którym n oznacza 1, m oznacza 0, p oznacza 1, R¹ oznacza grupę fenylową i A oznacza grupę metoksyfenylową.

7. Związek według zastrz. 1, w którym n oznacza 1, m oznacza 0, p oznacza 2, R* oznacza grupę fenylową i A oznacza grupę metoksyfenylową.

8. Związek według zastrz. 1, w którym R¹ oznacza grupę fenylową, która może być ewentualnie podstawiona chlorowcem lub alkilem.

9. Związek według zastrz. 1, stanowiący związek wybrany z grupy obejmującej: 6-(2-metoksybenzylo)-8-fenylo-1,6-diazabicyklo[3.2.1 ]oktan; 4-(2-metoksybenzylo)-9-fenylo-1,4-diazabicyklo[3.3.1]nonan.

10. Kompozycja farmaceutyczna przeznaczona do leczenia lub zapobiegania stanowi chorobowemu wybranemu z grupy obejmującej choroby połączone ze stanem zapalnym, stan lękowy, zapalenie okrężnicy, depresję lub zaburzenia na tle choroby umysłowej, nietrzymanie moczu, zaburzenia żołądkowo-j elito we, takie jak wymioty, psychozę, ból, oparzenie słoneczne, choroby powodowane przez Helicobacter pyłori lub inne ureazo-dodatnie, Gram-ujemne bakterie, stany chorobowe, które spowodowane są przez, lub w których pośredniczy, albo których objawem jest rozwój naczyń, alergie, przewlekłe zaczopowanie dróg oddechowych, zaburzenia na tle nadwrażliwości, choroby naczynioskurczowe, choroby połączone ze zwłóknieniem i kolagenozy, dystrofię odruchową stany chorobowe wywołane nałogami, choroby somatyczne związane ze stresem, neuropatię obwodową nerwoból, zaburzenia neuropatologiczne, zaburzenia wywołane wzmożeniem lub stłumieniem odpowiedzi immunologicznej, oraz choroby reumatyczne, u ssaka oraz przeznaczona do antagonizowania czynności substancji P u ssaka, zawierająca substancję aktywną oraz

179 435 farmaceutycznie dozwolony nośnik, znamienna tym, że jako substancję aktywną zawiera związek o wzorze I, w którym R¹ oznacza grupę fenylową ewentualnie podstawioną chlorowcem lub alkilem; R² oznacza wodór; A oznacza grupę metoksyfenylową R³ oznacza wodór; R⁴ i R⁵ oznaczają wodór; R⁶ i R⁷ oznaczają wodór; G oznacza grupę o wzorze (CR⁸R⁹)_p, w którym p oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, a R⁸ i R⁹ każdy, niezależnie, jest wodorem; n oznacza 0,1; m oznacza 0,1 lub jego farmaceutycznie dozwoloną sól, w ilości skutecznej pod względem zapobiegania lub leczenia wspomnianego stanu chorobowego, oraz farmaceutycznie dozwolony nośnik.