PL175085B1

PL175085B1 - Sposób wytwarzania wodnej kompozycji dezynfekującej i zestaw dwuskładnikowy do wytwarzania wodnej kompozycji dezynfekującej oraz rozcieńczony roztwór wodny do wytwarzania wodnego roztworu dezynfekującego

Info

Publication number: PL175085B1
Application number: PL94309723A
Authority: PL
Inventors: Joseph W. G. Malone
Original assignee: Solvay Interox Ltd
Priority date: 1993-01-09
Filing date: 1994-01-05
Publication date: 1998-10-30
Also published as: FI953351A; DE69418305D1; IL108120A; NO312431B1; US5720983A; IL108120A0; HUT72108A; EP0677990B1; HU216739B; SK283238B6; ES2133534T3; AU5820394A; NZ259408A; GB9300366D0; RU2145879C1; KR100317577B1; SK87995A3; SI9300695A; CA2153396A1; CN1117705A

Abstract

1. Sposób wytwarzania wodnej kompozycji dezynfekujacej wykorzystujacy alifatycz- ny nadkwas, stabilizator nadkwasu, nadtlenek wodoru oraz inhibitor korozji, znamienny tym, ze miesza sie pierwszy roztwór wodny zawierajacy nizszy alifatyczny nadkwas z drugim roztworem wodnym zawierajacym nadtlenek wodoru, inhibitor korozji i stabilizator nadtlen- ku wodoru i/lub stabilizator nadkwasu. PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania wodnej kompozycji dezynfekującej i zestaw dwuskładnikowy do jej wytwarzania oraz rozcieńczony roztwór wodny do wytwarzania roztworu dezynfekującego.

Niższe alifatyczne nadkwasy są skutecznymi środkami biobójczymi o szerokim zakresie działania, których szczególną zaletą w zastosowaniu jest to, że jako pozostałość uzyskuje się tylko odpowiednie niższe kwasy alifatyczne, dzięki czemu są one szczególnie przydatne w zastosowaniach, w których wymagane jest użycie środka dezynfekującego nie zanieczyszczającego środowiska. Jakkolwiek za niższe alifatyczne nadkwasy w opisie ogólnie uważa się np. kwasy odpowiadające alifatycznym kwasom karboksylowym zawierającym 2-9 atomów węgla, szczególną uwagę zwraca się na kwas nadoctowy, gdyż jest on już obecnie ważnym nadkwasem produkowanym w skali technicznej, stosowanym jako środek dezynfekujący.. Gdy poniższy opis dotyczy kwasu nadoctowego, należy zdawać sobie sprawę, że można go zastąpić innymi nadkwasami, pod warunkiem, że jest to dopuszczalne z technicznego punktu widzenia.

W handlu dostępne są wodne roztwory kwasu nadoctowego zawierające do 45% wagowych kwasu nadoctowego. Roztwory takie wytwarzać można w reakcji nadtlenku wodoru o odpowiednim stężeniu z kwasem octowym w środowisku wodnym w obecności katalizatora w postaci kwasu, którym jest zazwyczaj kwas siarkowy lub inny mocny kwas mineralny. Katalizator kwasowy może stanowić od 0,1 do 5% wagowych mieszaniny reakcyjnej.

Wodne roztwory kwasu nadoctowego stanowią równowagowe mieszaniny reagentów i produktów reakcji, a w warunkach względnie wymuszających reakcję, np. przy spełnieniujednego lub więcej z warunków obejmujących stosowanie znacznej ilości katalizatora, podwyższoną temperaturę reakcji i stężoną mieszaninę reakcyjną, równowagę można zasadniczo osiągnąć w stosunkowo krótkim czasie. Gdy stosuje się katalizator kwasowy w ilości 2-5% w stosunku do mieszaniny reakcyjnej, reakcję prowadzi się w temperaturze 30-50°C, a stężenie kwasu wynosi powyżej około 20% wagowych, mieszanina reakcyjna może dojść do stanu równowagi w ciągu godzin. W przypadku pewnych zastosowań lub gdy przewiduje się dłuższy okres przechowywania, może nie być pożądane, aby wytworzony nadkwas zawierał resztki katalizatora; dotyczy to w szczególności np. rozcieńczonych produktów przeznaczonych do stosowania w środkach do higieny osobistej lub w środkach czystości. W wielu zastosowaniach wymagane są rozcieńczone roztwory kwasu nadoctowego, np. o stężeniu poniżej 5% wagowych, często poniżej 2% wagowych, np. od 0,1 do 2% wagowych. Stężenie kwasu nadoctowego ponad 0,5% wagowych, np. od 0,5 do 1% wagowych są szczególnie skuteczne bakteriobójczo, np. w toaletowych środkach czyszczących. Takie rozcieńczone roztwory kwasu nadoctowego można wytwarzać bezpośrednio w reakcji kwasu octowego z nadtlenkiem wodoru w odpowiednim rozcieńczonym ośrodku reakcji, z tym, że czas dochodzenia do stanu równowagi jest wyjątkowo długi, zwłaszcza w przypadku wymaganych bardzo silnych rozcieńczeń. Przy stężeniu nadkwasu poniżej 1% wagowych dochodzenie do stanu równowagi może trwać miesiąc lub dłużej gdy reakcja nie jest katalizowa6

175 085 na kwasem, albo tydzień lub dłużej gdy reakcja jest katalizowana kwasem. Powoduje to bardzo silne obciążenie instalacji i aparatury przy dużej skali produkcji.

Gdy stężony roztwór kwasu nadoctowego, będący w stanie równowagi rozcieńcza się wodą, punkt równowagowy układu stopniowo zmienia się w miarę postępu rozcieńczania, w sposób faworyzujący odtworzenie wyjściowych reagentów. Czas starzenia niezbędny do osiągnięcia nowego punktu równowagi po rozcieńczeniujest tego samego rzędu co czas niezbędny do uzyskania takiego rozcieńczonego roztworu bezpośrednio z odpowiednich reagentów. Taki rozcieńczony roztwór można zastosować bezpośrednio, choć nie jest on w stanie równowagi i jego skład zmienia się podczas magazynowania. Skład takich nierównowagowych, rozcieńczonych roztworów może być również uzależniony od punktu równowagi, osiągniętego przy stężeniu wyjściowym, co w pewnych zastosowaniach może nie być pożądane.

W 1955 roku Greenspan i inni (Proc. 42^nd Ann. Mtg. Chem. Spec. Man. Ass., grudzień 1955) ujawnili, że stabilne rozcieńczone roztwory można uzyskać, stosując stabilizatory w połączeniu z odpowiednim nastawieniem względnych stężeń składników rozcieńczonego roztworu nadkwasu, co oznacza, że jeśli wytworzony rozcieńczony roztwór nie jest całkowicie w stanie równowagi, odpowiednio nastawiając równowagę składników można uzyskać stabilność. Roztwory takie można wytworzyć w wyniku rozcieńczenia technicznego kwasu nadoctowego, wytworzonego przy zastosowaniu niewielkich ilości kwasu mineralnego jako katalizatora, będącego w pełni w stanie równowagi.

W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4297298 opisano wytwarzanie wodnego roztworu niższego, alifatycznego nadkwasu przez wytworzenie w pierwszym etapie procesu stężonego roztworu nadkwasu z odpowiedniego kwasu lub bezwodnika karboksylowego i stężonego nadtlenku wodoru w obecności niewielkiej ilości mocnego kwasujako katalizatora, oraz rozcieńczenie tego roztworu roztworem zawierającym co najmniej jeden z reagentów z pierwszego etapu procesu tak, aby doprowadzić stężenie alifatycznego nadkwasu do stężenia znamionowego mieszaniny, przy czym stężenie jednego lub więcej reagentów rozcieńczających dobiera się tak, “aby po rozcieńczeniu układ nie byłjuż w stanie równowagi, ale wykazywał tendencję do zmiany w kierunku wytwarzania dodatkowej ilości alifatycznego nadkwasu z bardzo małą szybkością”. W szczególności sposobem opisanym w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4297298 wytwarza się nierównowagową kompozycję o wyjątkowo wysokim stężeniu nadtlenku , wodoru, od 28 do 46%. Objawami zetknięcia z roztworami o takich stężeniach może być bielenie skóry i ból.

W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych nr 4743447 opisano wytwarzanie roztworów opartych nanadtlenku wodoru do dezynfekowania soczewek kontaktowych, przy czym roztwór zawiera od 0,005 do 0,1% wagowych kwasu nadoctowego, 1-8% wagowych nadtlenku wodoru i odpowiednią ilość kwasu octowego, tak aby układ osiągnął stan równowagi. Roztwór taki wytworzyć można w bezpośredniej reakcji, stosując bardzo rozcieńczoną mieszaninę reakcyjną przy bardzo długim ustalaniu się równowagi, albo ze stabilnego technicznego roztworu o “nieznacznym stężeniu” kwasu nadoctowego, do którego dodaje się inne składniki kompozycji. W związku z tym, rozwiązanie takie nie eliminuje odrębnego wstępnego etapu wytwarzania stabilnego, słabego roztworu kwasu nadoctowego, z którego z kolei wytwarza się produkt końcowy.

W niemieckim opisie patentowym nr DE 2 451 904 ujawniono wprawdzie dodawanie do kwasu nadoctowego stabilizatora nadkwasu razem z heksametafosforanem sodu, to rozwiązanie to jednak różni się od sposobu według wynalazku pod czterema ważnymi względami. Po pierwsze, nie ujawniono tam zestawu składającego się z dwóch opakowań, obejmującego dwa roztwory, albo do przygotowania wodnej kompozycji środka dezynfekcyjnego albo do jej przechowywania w ciągu długiego okresu czasu w postaci zestawu dwóch opakowań. Po drugie, nie wspomina się w nim o rozcieńczaniu nadkwasu drugim roztworem, zawierającym stabilizator nadkwasu, inhibitor korozji i nadtlenek wodoru, w celu wytworzenia roztworu środka dezynfekcyjnego. Po trzecie, nie ujawniono tam, że stabilizator nadkwasu powinien być przechowywany osobno od roztworu nadkwasu, jak to ma miejsce w przypadku według wynalazku. Po czwarte, nie ujawniono, że roztwór inhibitora korozji, w odróżnieniu od roztworu nadkwasu, powinien zawierać nadtlenek wodoru.

175 085

Publikacja WO 91/13058, Interox Chemicals Ltd. dotyczy rozcieńczania stężonego, nie będącego w równowadze roztworu kwasu nadoctowego w celu uzyskania roztworu równowagowego. Zbadanie przykładu I zawartego w tej publikacji pokazuje, że stosowane stabilizatory powinny być wprowadzane do nadkwasu przed rozcieńczeniem. Tym samym publikacja ta sugeruje wprowadzanie stabilizatora do koncentratu nadkwasu, a zatem jest daleka od niniejszego wynalazku. Po drugie, publikacja ta nie ujawnia warunku stosowania osobnego roztworu inhibitora korozji, niezależnie od tego, czy roztwór ten zawiera czy nie zawiera nadtlenek wodoru, a także nie podaje, przez implikację, który to roztwór powinien być dodawany do niego.

Opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki Crommelynck opisuje przygotowywanie stężonego roztworu kwasu nadoctowego, który następnie rozcieńcza sięjednym lub większą liczbą składników, w celu otrzymania roztworu o stężeniu kwasu nadoctowego od 1 do 20% wagowych. W dwóch ważnych punktach ten opis różni się od niniejszego wynalazku. Po pierwsze, chociaż Crommelynck mówi o zastosowaniu stabilizatora nadkwasu, to jednak stwierdza wyraźnie w kolumnie 3, wiersze 59-60, że ma być on wprowadzany do stężonego roztworu nadkwasu. Na podstawie takiego opisu fachowiec nie będzie wprowadzał stabilizatora do rozcieńczalnika. Ponadto, Crommelynck nigdzie nie mówi o wprowadzaniu inhibitora korozji. Zatem, nie daje on żadnych wskazówek, do którego roztworu powinien być on wprowadzany i nie uwzględnia trudności związanych ze stosowaniem inhibitora korozji.

Publikacja WO 91/13,059, Peroxidos do Brasil Ltda., podobniejak w przypadku publikacji W091/13058 ujawnia rozcieńczanie stężonego roztworu kwasu nadoctowego, najpierw wodą, a następnie nadtlenkiem wodoru. Ponownie, stabilizator musi być wprowadzany do stężonego roztworu nadkwasu przed rozcieńczeniem i ponownie publikacja ta nie zawiera żadnych informacji o wprowadzaniu inhibitora korozji. Ponadto, podobnie jak w cytowanym wyżej stanie techniki, rozcieńczenie koncentratu uzyskuje się w wyniku straty kwasu nadoctowego, jak to stwierdzono na stronie 5, wiersz 12: “kwas nadoctowy w małych stężeniach otrzymuje się w wyniku kontrolowanej hydrolizy kwasu nadoctowego”. Fachowiec, który chce wytworzyć dezynfekujący roztwór nadkwasu przez zmieszanie oddzielnych roztworów nadkwasu i stabilizatora/inhibitora korozji, nie będzie więc przyjmował publikacji WO 91/13,059 za punkt wyjściowy.

Podsumowując, żadne z cytowanych przeciwstawień nie podaje, że wprowadzany stabilizator powinien być przechowywany oddzielnie od nadkwasu. Nie podają one także, że można stosować inhibitor korozji, jak również, gdzie powinien być on przechowywany w odniesieniu do roztworu nadkwasu.

W zgłoszeniu EP-A-0357238 (Steris Corp.) ujawniono kompozycję przeciwdrobnoustrojową zawierającą silny utleniacz, inhibitor korozji miedzi i mosiądzu, środek buforujący, co najmniej jeden środek przeciwkorozyjny, wykazujący działanie inhibitujące korozję co najmniej aluminium, stali węglowej i stali nierdzewnej, oraz środek zwilżający. W szczególności do ujawnionych inhibitorów korozji mosiądzu i aluminium należą triazole i molibdeniany, których niepożądana toksyczność jest znana, co powoduje, że nie należy ich stosować w medycynie.

W pewnych przypadkach pożądane jest wytwarzanie kompozycji kwasu nadoctowego, stosowanej jako kompozycja dezynfekująca, w wyniku rozcieńczenia bardziej stężonego roztworu kwasu nadoctowego drugim roztworem zawierającym składniki, które mogą nadać korzystne właściwości kompozycji kwasu nadoctowego, takie jak inhibitory korozji. Jeśli nie zastosuje się środków zaradczych lub nawet przy ich zastosowaniu, może się zdarzyć, że drugi , roztwór zostanie zanieczyszczony drobnoustrojami, np. pleśnią lub drożdżami, w czasie przechowywania przed wymieszaniem z roztworem kwasu nadoctowego. Zwalczanie tego zjawiska jest pożądane, z tym, że wiele związków zalecanych obecnie w tym celu kłóci się z kwasem nadoctowym lub ich zastosowanie w medycynie może być niepożądane z uwagi na toksyczność.

Celem wynalazku jest zapewnienie sposobu wytwarzania kompozycji dezynfekującej, opartej na rozcieńczonym roztworze kwasu nadoctowego, którą można zastosować do dezynfekcji aparatury medycznej zawierającej części metalowe.

Innym celem wynalazku jest zapewnienie roztworu przydatnego do rozcieńczania kwasu nadoctowego w celu uzyskania kompozycji, którą można wykorzystać do dezynfekowania apa8

175 085 ratury medycznej zawierającej części metalowe, przy czym roztwór taki charakteryzuje się zwiększoną odpornością na zanieczyszczenie przez drobnoustroje.

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania wodnej kompozycji dezynfekującej, wykorzystujący alifatyczny nadkwas, stabilizator nadkwasu, nadtlenek wodoru oraz inhibitor korozji, polegający na tym, że miesza się pierwszy wodny roztwór zawierający niższy alifatyczny nadkwas z drugim roztworem wodnym zawierającym nadtlenek wodoru, inhibitor korozji oraz stabilizator nadtlenku wodoru i/lub stabilizator nadkwasu.

Przedmiotem wynalazku jest także dwuskładnikowy zestaw do wytwarzania kompozycji dezynfekującej, składający się z dwóch opakowań zawierających alifatyczny nadkwas, stabilizator nadkwasu, nadtlenek wodoru oraz inhibitor korozji, charakteryzujący się tym, że w jednym opakowaniu znajduje się pierwszy roztwór wodny, zawierający niższy alifatyczny nadkwas, a w innym opakowaniu znajduje się drugi roztwór wodny, zawierający nadtlenek wodoru, inhibitor korozji i stabilizator nadtlenku wodoru i/lub stabilizator nadkwasu.

Przedmiotem wynalazku jest również rozcieńczony roztwór wodny do wytwarzania wodnego roztworu dezynfekującego, zawierającego niższy, alifatyczny nadkwas i inhibitor korozji, nadający się do mieszania z roztworem wodnym, zawierającym niższy, alifatyczny nadkwas, charakteryzujący się tym, że rozcieńczony roztwór zawiera inhibitor korozji w ilości 0,1 -5% wagowych. stabilizator nadtlenku wodoru i/lub stabilizator nadkwasu w ilości 0,1-2% wagowych i dodatkowo zawiera nadtlenek wodoru o stężeniu nie większym niż 5% wagowych, wystarczającym do powstrzymania rozwoju zanieczyszczeń bakteryjnych w rozcieńczonym roztworze.

Pierwszy roztwór wodny korzystnie zawiera niższy alifatyczny nadkwas (C₂-C₉), taki jak kwas nadoctowy, w ilości 2-10%, ajeszcze korzystniej 3-7% wagowych w stosunku do roztworu. Pierwszy roztwór wodny może dodatkowo zawierać stabilizator(y) nadtlenku wodoru i/lub stabilizator nadkwasu w równowagowym roztworze, przy czym stężenie każdego ze stabilizatorów wynosi korzystnie od 20 do 10000 ppm. Korzystnie zarówno nadkwas jak i nadtlenek wodoru są stabilizowane w roztworze, tak że korzystne łączne stężenie stabilizatorów wynosi 3000-6000 ppm. Odpowiednim stabilizatorem nadkwasuj est kwas dipikolinowy, a do odpowiednich stabilizatorów nadtlenku wodoru należą kwasy fosfonowe i ich sole, np. produkty dostępne z Monsanto pod nazwą handlową “Dequest”, takie jak hydroksyetylidenodlmetylenrfosfonian, dietylenotriaminopentametylenofosfonian i etylenodiaminotetrametylenofosfonian, a także stabilizatory zastrzeżone w europejskim zgłoszeniu patentowym nr 0426949, a zwłaszcza kwas cykloheksano-1,2-diaminotetrametylenofosfonowy i jego sole (CDTMP). Należy zdawać sobie sprawę, że pierwszy roztwór stanowi zazwyczaj równowagowa mieszanina odpowiednich reagentów i produktów reakcji, ogólnie opisana powyżej, oraz że wyżej podane ilości nadkwasu oznaczają ilości kwasu jako takiego w roztworze. Korzystny sposób wytwarzania rozcieńczonych roztworów niższych alifatycznych nadkwasów, przydatnych w kompozycjach według wynalazku, ujawniono w zgłoszeniu patentowym PCT nr WO91/13058.

Nadtlenek wodoru obecny w drugim roztworze wodnym jest korzystnie w postaci rozcieńczonego roztworu. W wielu wykonaniach, stężenie nadtlenku wodoru w drugim roztworze wodnym nie powinno być większe od 5% wagowych. Stężenie nadtlenku wodoru wynosi korzystnie od 0,025 do 1% wagowych, najkorzystniej od 0,05 do 0,5% wagowych, a w pewnych wykonaniach od 0,05 do 0,2% wagowych. Zadaniem nadtlenku wodoru w drugim roztworze wodnym jest hamowanie wzrostu zanieczyszczeń drobnoustrojowych w tym roztworze.

Drugi roztwór wodny korzystnie zawiera 0,1 %-5%, ajeszcze korzystniej 0,1 -1% wagowych inhibitora korozji. Jako inhibitor korozji korzystnie stosuje się fosforan metalu alkalicznego, a najkorzystniej fosforan potasowy. Szczególnie korzystnym inhibitorem korozji jest wodoroortofosforan dipotasowy (K2HPO4).

Drugi roztwór wodny korzystnie zawiera od 0,1 do 2%, często 0,1-1%, a najkorzystniej do 0,7% wagowych stabilizatora nadtlenku wodoru i/lub stabilizatora nadkwasu. Korzystnie stosuje się stabilizator nadtlenku wodoru. Do korzystnych stabilizatorów nadtlenku należąkwasy fosfonowe i ich sole, np. wymienione powyżej jako środki przydatne w pierwszym roztworze wodnym.

175 085

Odpowiednim stabilizatorem nadkwasu jest kwas cykloheksano-1.,2-diaminotetrametylenofosfonowy lub jego sole oraz kwas dipikolinowy.

W szczególnie korzystnym wykonaniu drugi roztwór wodny zawiera od 0,025 do 1% wagowych nadtlenku wodoru, od 0,1 do 0,7% wagowych CDTMP i od 0,1 do 1%o wagowych K₂HPO₄.

Zgodnie z pewnymi korzystnymi wariantami przedmiotem wynalazku jest dwuskładnikowy zestaw do wytwarzania kompozycji dezynfekującej, w którym wjednym z opakowań znajduje się pierwszy roztwór wodny, zawierający 3-7% wagowych kwasu nadoctowego, a w innym opakowaniu znajduje się drugi roztwór wodny, zawierający 0,025-1% wagowych nadtlenku wodoru, 0,1-0,7% wagowych CDTMP i 0,1-1% wagowych ortofosforanu dipotasowego.

W wyniku zmieszania roztworu pierwszego z drugim uzyskuje się kompozycję dezynfekującą zawierającą bezpośrednio po zmieszaniu co najmniej 0,05% wagowych, ale zazwyczaj nie więcej niż 1% wagowy nadkwasu. W wielu wykonaniach mieszanina dwóch roztworów bezpośrednio po zmieszaniu zawiera od 0,1 do 0,25 lub od 0,25 do 0,5% wagowych nadkwasu. Mieszanina korzystnie zawiera również od 0,1 do 5% inhibitora korozji i od 0,1 do 1% stabilizatora nadtlenku i/lub stabilizatora nadkwasu. Mieszaniny takie często można dogodnie otrzymać dobierając stosunek objętości pierwszego roztworu do drugiego roztworu, który często wynosi co najmniej 1:5, ale zwykle nie więcej niż 1:50, a korzystnie od 1:10 do 1:30, przy uwzględnieniu stężenia składników w każdym roztworze.

Jeden lub obydwa roztwory wodne mogą zawierać inne składniki przydatne w kompozycjach dezynfekujących, np. triazolowy inhibitor korozji i/lub środek zwilżający, choć obecność takich składników nie jest konieczna do uzyskania korzyści zapewnianych przez wynalazek (a w rzeczywistości składniki takie mogąwywierać nieznacznie niekorzystny wpływ). Jeden lub obydwa roztwory mogą zawierać wskaźnik taki jak np. czerwień metylowa, którego zmiana zabarwienia wskazuje, że dwa roztwory zostały zmieszane.

Należy zdawać sobie sprawę, że kompozycje wytworzone sposobem według wynalazku nie są w stanie równowagi, oraz że w wyniku naturalnego przebiegu zdarzeń zawartość składnika nadkwasowego w kompozycji będzie zmierzać w kierunku równowagi. Tak np., kompozycja opisana poprzednio zacznie zmieniać się stosunkowo szybko po zmieszaniu pierwszego roztworu z drugim roztworem, i w miarę upływu czasu stężenie nadkwasu w roztworze będzie maleć na skutek dążenia do stanu równowagi. Zazwyczaj oczekiwać można osiągnięcia stanu równowagi po około 2 dniach, o ile nadkwas i/lub nadtlenek nie rozłożą się w tym czasie.

Kompozycje wytworzone sposobem według wynalazku są szczególnie przydatne do stosowania jako medyczne środki dezynfekujące. Korzystnie, kompozycje te stosuje się do dezynfekowania aparatury medycznej zawierającej elementy metalowe, np. aluminiowe, mosiężne, miedziane, a zwłaszcza stalowe, które muszą być dezynfekowane. Tak np., kompozycja jest szczególnie przydatna do dezynfekowania endoskopów. Kompozycja wytwarzana sposobem według wynalazku może wykazywać dodatkową zaletę w porównaniu ze znanymi kompozycjami Steris’a. Wybrane składniki takiej kompozycji oddziaływująw ten sposób, że chronią elementy metalowe, zwłaszcza elementy stalowe, przed korozjąmiejscową, np. wżerową, równie dobrze, jeśli nie lepiej, niż kompozycje zawierające molibdenian, triazol i/lub środek zwilżający. Jest to szczególnie zaskakujące w świetle ujawnienia podanego na str. 4, wiersz 7-9, opisu Sterisa.

Zaletą sposobu i zestawu według wynalazku jest to, że dostarczają one rozcieńczoną kompozycję o stosunkowo dużym stężeniu nadkwasu. Ponadto sposób według wynalazku zapewnia stosunkowo większą trwałość odrębnych roztworów wodnych w porównaniu z kompozycją dostarczaną w postaci gotowej do użycia.

Wynalazek dokładniej ilustrują poniższe przykłady nie ograniczające jego zakresu.

Przykład I. Wytwarzanie kompozycji.

Roztwór zawierający 5% wagowych kwasu nadoctowego, 20% wagowych nadtlenku wodoru i 8% wagowych kwasu octowego rozcieńczono 14-krotnie roztworem zawierającym 0,1% wagowych nadtlenku wodoru, 1 % wagowy CDTMP (jak dostarczany, 14% wagowych składnika

175 085 aktywnego), 0,8% wagowych wodoroortofosforanu dipotasowego i 10 ppm 0,01% roztworu czerwieni metylowej, uzyskując roztwór zawierający 3500 ppm kwasu nadoctowego.

Przykład II. Testy prowokacji drobnoustrojami.

Roztwór zawierający 0,1% wagowych nadtlenku wodoru, 1 % wagowych CDTMP (jak dostarczany, 14% wagowych składnika aktywnego) i 0,8% wodoroortofosforanu dipotasowego zbadano w testach in vitro w Niemieckim Towarzystwie Higieny i Mikrobiologii (DGHM Standards for the Examination and Determination of chemical Disinfectant Processes, 1981. In vitro tests. Determination of the bacteriostatic and fungistatic efficiency). Jako organizmy w badaniach wykorzystano bakterie Staphylococcus aureus, ATCC 6538, Pseudomonas aeruginosa, ATCC 15442 i grzyby Candida albicans ATCC 10231. Wyniki testów wskazują na hamowanie wzrostu zarówno bakterii jak i grzybów przez roztwór.

Kolejny test prowokacji wykonano, stosując roztwór zawierający 0,4% wagowych CDTMP (w przeliczeniu na 100%) i 0,8% wodoroortofosforanu dipotasowego oraz 0,3% wagowych nadtlenku wodoru. Jako kontrolną, zastosowano taką samą kompozycję, ale nie zawierającą nadtlenku wodoru. Próbki roztworów po 200 ml każda prowokowano, dodając 0,1 ml hodowli bakterii Staphylococcus aureus ATCC 6538 (liczbakomórek 18 x 10⁸cfu (jednostek kolonizujących)/ml) i Pseudomonas aeruginosa ATCC 15442 (liczba komórek 3, 0 x 10⁷ cfu/ml nroa ogr-z/LAw Candida albicans ATCC 10231 (liczba komórek 1,2 x 10⁶ cfu/ml) na początku testu, oraz Aspergillus niger IMI 149007 (liczba komórek 2,9 x 107 spor/ml) po 7 dniach. Próbki przechowywano przez 6 miesięcy w zakręcanych słoikach w temperaturze otoczenia, wykonując regularnie testy na przetrwanie hodowli. Hodowle, które przetrwały zliczano, rozcieńczając próbki roztworów po 1 ml każda czterokrotnie rozcieńczonym roztworem Ringera, po czym hodowlę prowadzono w następujący sposób: W przypadku Staphylococcus aureus i Pseudomonas aeruginosa - 24 godziny w temperaturze około 37°C na pożywce Trypton Soya Broth; w przypadku Candida albicans - 72 godziny w temperaturze około 37°C, na pożywce Trypton Soya Broth; w przypadku Aspergillus niger aż do pojawienia się sporów (5-10 dni) w temperaturze około 30°C na pożywce Malt Extract Agar. W przypadku roztworu kontrolnego (nie stosowanego w sposobie według wynalazku) liczba kolonii, które przetrwały po 6 miesiącach wynosiła od 1,3 x 10⁶ do

2,4 x 107, średnio 2,4 x 106. w przypadku roztworu według wynalazku nie stwierdzono obecności kolonii, które przetrwały, z wyjątkiem Aspergillus niger, gdy po 24 godzinach zaobserwowano kolonie w ilości 4 x 10³ cfu/ml. Jednakże po kolejnych 24 godzinach nie było już kolonii, które przetrwały.

Wyniki testów prowokacji mikrobiologicznej wykazały, że kompozycje wytwarzane sposobem według wynalazku zadowalająco hamują wzrost drobnoustrojów i mogą zapewniać doskonałą odporność na zanieczyszczenie przez drobnoustroje przy długotrwałym przechowywaniu.

Przykład III. Testy stabilności chemicznej.

Przygotowano 4 próbki roztworu przydatnego do stosowania jako drugi roztwór wodny według wynalazku (kompozycja 1), zawierające 0,3% wagowych nadtlenku wodoru, 0,14% wagowych CDTMP (jako 100%), 0,8% wodoroortofosforanu dipotasowego, 0,3% benzotriazolu i 10 ppm 0,01% roztworu czerwieni metylowej. Przygotowano również 4 próbki z dodatkiem 0,2% benzotriazolu (kompozycja 2). Próbki przechowywano przez 1 miesiąc w temperaturze otoczenia (około 20°C) oraz w temperaturze 28,32 i 40°C, oznaczając zawartość nadtlenku wodoru. Wyniki analizy wykazały, że w przypadku obydwu roztworów nie stwierdzono ubytku nadtlenku wodoru w żadnej z temperatur przechowywania. Próbki zastosowano również do wytwarzania kompozycji sposobem według wynalazku, zawierających około 3500 ppm kwasu nadoctowego, rozcieńczając 14-krotnie roztwór zawierający 5% wagowych kwasu nadoctowego, 20% wagowych nadtlenku wodoru i 8% kwasu octowego. W roztworach według wynalazku oznaczono zawartość kwasu nadoctowego i nadtlenku wodoru, po czym przechowywano je przez 5 dni i ponownie oznaczano zawartość kwasu nadoctowego i nadtlenku wodoru. Wyniki przedstawione poniżej świadczą o doskonałej stabilności chemicznej.

175 085

Próbka/czas	Dzień 1	Dzień 5
% H₂O₂	% CHjCOOOH	% H₂O₂	% CH₃COOOH
Kompozycja 1 na wstępie	2,16	0,37	2,15	0,24
Po 1 miesiącu w temperaturze otoczenia	2,03	0,37	2,12	0,26
28°C 32^OC -----	2,01	0,34	2,10	0,24
2,05	0,34	2,11	0,26
40°C	2,04	0,40	2,10	0,30
Kompozycja 2 na wstępie	1,98	0,35	1,99	0,22
Po 1 miesiącu w temperaturze otoczenia	2,06	0,39	2,08	0,25
28°C	2,08	0,35	2,11	0,26
32°C	2,12	0,29	2,11	0,28
40°C	2,06	0,35	2,02	0,26

Przykład IV. Test korozyjności.

Roztwór zawierający 5% wagowych kwasu nadoctowego, 20% wagowych nadtlenku wodoru i 8% wagowych kwasu octowego rozcieńczono 25-krotnie roztworem zawierającym 0,3% wagowych nadtlenku wodom, 0,14% wagowych CDTMP (jako 100%, <25 ppm chlorku), 0,8% wodoroortofosforanu dipotasowego i 10 ppm 0,01% roztworu czerwieni metylowej, uzyskując roztwór dezynfekujący, zawierający 2000 ppm kwasu nadoctowego. Po dwie próbki ze stali miękkiej i ze stali nierdzewnej 316 zanurzono na 72 godziny w próbkach roztworu dezynfekującego w temperaturze pokojowej (około 20°C). Roztwór dezynfekujący codziennie w całości zastępowano świeżym roztworem. Oględziny próbek po zakończeniu testu wykazały jedynie bardzo nieznaczne ślady korozji.

175 085

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz Cena 4,00 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

'.warzania wodnej kompozycji dezynfekującej wykorzystujący alifatyczny nadkwas, stabilizator nadkwasu, nadtlenek wodoru oraz inhibitor korozji, znamienny tym, że miesza się pierwszy roztwór wodny zawierający niższy alifatyczny nadkwas z drugim roztworem wodnym zawierającym nadtlenek wodoru, inhibitor korozji i stabilizator nadtlenku wodoru i/lub stabilizator nadkwasu.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że stosuje się pierwszy roztwór wodny zawierający alifatyczny nadkwas (C₂-C₉), zwłaszcza kwas nadoctowy, w ilości 2 -10% wagowych w stosunku do roztworu.
3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że stosuje się pierwszy roztwór wodny zawierający aliiatyczny nadkwas (C₂-C₉), zwłaszcza kwas nadoctowy, w ilości 3 - 7% wagowych w stosunku do roztworu.
4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór wodny zawierający 0,1 - 5% wagowych inhibitora korozji w stosunku do ciężaru roztworu.
5. Sposób według zastrz. 4, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór wodny zawierający 0,1 - 1% wagowych inhibitora korozji w stosunku do ciężaru roztworu.
6. Sposób według zastrz. 4 albo 5, znamienny tym, że jako inhibitor korozji stosuje się fosforan metalu alkalicznego.
7. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że jako inhibitor korozji stosuje się wodoroortofosforan dipotasowy.
8. Sposób według zastrz. 1 albo 2, albo 4, albo 5, albo 7, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór wodny zawierający od 0,1 do 2% wagowych stabilizatora nadtlenku wodoru i/lub stabilizatora nadkwasu, w stosunku do roztworu.
9. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór wodny zawierający od 0,1 do 2% wagowych stabilizatora nadtlenku wodoru i/lub stabilizatora nadkwasu, w stosunku do roztworu.
10. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór wodny zawierający od 0,1 do 0,7% wagowych stabilizatora nadtlenku wodoru i/lub stabilizatora nadkwasu, w stosunku do roztworu.
11. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór wodny zawierający od 0,1 do 0,7% wagowych stabilizatora nadtlenku wodoru i/lub stabilizatora nadkwasu, w stosunku do roztworu.
12. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że stosuje się tylko stabilizator nadtlenku wodoru.
13. Sposób według zastrz. 9 albo 10, albo 11, znamienny tym, że stosuj e się tylko stabilizator nadtlenku wodoru.
14. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że jako stabilizatorry) stosuje się kwasy fosfonowe lub ich sole.
15. Sposób według zastrz. 13, znamienny tym, żejako stabilizator(y) stosuje się kwasy fosfonowe lub ich sole.
16. Sposób według zastrz. 14, znamienny tym, że jako stabilizator nadtlenku wodoru stosuje się kwas cykloheksano-1,2-diaminotetrametylenofosfonowy lub jego sole.
17. Sposób według zastrz. 15, znamienny tym, że jako stabilizator nadtlenku wodoru stosuje się kwas cykloheksano-1,2-diaminotetrametylenofosfonowy lub jego sole.

175 085
18. Sposób według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 7, albo 9, albo 10, albo 11, albo 12, albo 14, albo 15, albo 16, albo 17, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór zawierający mniej niż 5% wagowych nadtlenku wodoru.
19. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór zawierający mniej niż 5% wagowych nadtlenku wodoru.
20. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór zawierający mniej niż 5% wagowych nadtlenku wodoru.
21. Sposób według zastrz. 13, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór zawierający mniej niż 5% wagowych nadtlenku wodoru.
22. Sposób według zastrz. 15, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór zawierający mniej niż 5% wagowych nadtlenku wodoru.
23. Sposób według zastrz. 13, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór zawierający od 0,025 do 1% wagowych nadtlenku wodoru.
24. Sposób według zastrz. 19 albo 20, albo 21, albo 22, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór zawierający od 0,025 do 1% wagowych nadtlenku wodoru.
25. Sposób według zastrz. 18, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór zawierający od 0,025 do 1% wagowych nadtlenku wodoru.
26. Sposób według zastrz. 18, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór zawierający od 0,05 do 0,2% wagowych nadtlenku wodoru.
27. Sposób według zastrz. 19 albo 20, albo 21, albo 22, znamienny tym, że stosuje się drugi roztwór zawierający od 0,05 do 0,2% wagowych nadtlenku wodoru.
28. Sposób według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 7, albo 9, albo 10, albo 11, albo 12,albo 14,albo 15,albo 16,albo 17,albo 19, albo 20, albo 21, albo 22, albo 23, albo 25, albo 26, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
29. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
30. Sposób według zastrz. 13, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
31. Sposób według zastrz. 15, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
32. Sposób według zastrz. 18, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
33. Sposób według zastrz. 24, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
34. Sposób według zastrz. 27, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
35. Sposób według zastrz. 29 albo 30, albo 31, albo 32, albo 33, albo 34, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 10 do 1 : 30.
36. Sposób według zastrz. 28, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 10 do 1 : 30.
37. Zestaw dwuskładnikowy do wytwarzania kompozycji dezynfekującej składający się z dwóch opakowań zawierających alifatyczny nadkwas, stabilizator nadkwasu i nadtlenek wodoru oraz inhibitor korozji, znamienny tym, że w jednym opakowaniu znajduje się pierwszy roztwór wodny zawierający niższy alifatyczny nadkwas, w ilości 2 -10% wagowych, a w drugim opakowaniu znajduje się drugi roztwór wodny zawierający nadtlenek wodoru, inhibitor korozji w ilości 0,1-5% wagowych i stabilizator nadtlenku wodoru i/lub stabilizator nadkwasu w ilości od 0,1 do około 2% wagowych.
38. Zestaw według zastrz. 37, znamienny tym, że pierwszy roztwór wodny zawiera (C₂-C₉) alifatyczny nadkwas, zwłaszcza kwas nadoctowy, w ilości 3 - 7% wagowych w stosunku do roztworu.

175 085
39. Zestaw według zastrz. 37, znamienny tym, że drugi roztwór wodny zawiera 0,1 -1% wagowych inhibitora korozji w stosunku do ciężaru roztworu.
40. Zestaw według zastrz. 37, znamienny tym, że inhibitor korozji stanowi fosforan metalu alkalicznego.
41. Zestaw według zastrz. 40, znamienny tym, że inhibitor korozji stanowi wodoroortofosforan dipotasowy.
42. Zestaw według zastrz. 37, znamienny tym, że drugi roztwór wodny zawiera od 0,1 do 0,7% wagowych stabilizatora nadtlenku wodoru i/lub stabilizatora nadkwasu, w stosunku do roztworu.
43. Zestaw według zastrz. 37 albo 42, znamienny tym, że zawiera tylko stabilizator nadtlenku wodoru.
44. Zestaw według zastrz. 37 albo 42, znamienny tym, że jako stabili^torTy) zawiera kwasy fosfonowe lub ich sole.
45. Zestaw według zastrz. 43, znamienny tym, że jako stabilizatorry) zawiera kwasy fosfonowe lub ich sole.
46. Zestaw według zastrz. 44, znamienny tym, że jako stabilizator nadtlenku wodoru zawiera kwas cykloheksano-1,2-diaminotetrametylenofosfonowy lub jego sole.
47. Zestaw według zastrz. 37 albo 38, albo 39, albo 41, albo 42, albo 45, albo 46, znamienny tym, że drugi roztwór zawiera mniej niż 5% wagowych nadtlenku wodoru.
48. Zestaw według zastrz. 40, znamienny tym, że drugi roztwór zawiera mniej niż 5% wagowych nadtlenku wodoru.
49. Zestaw według zastrz. 43, znamienny tym, że drugi roztwór zawiera mniej niż 5% wagowych nadtlenku wodoru.
50. Zestaw według zastrz. 44, znamienny tym, że drugi roztwór zawiera mniej niż 5% wagowych nadtlenku wodoru.
51. Zestaw według zastrz. 47, znamienny tym, że drugi roztwór zawiera od 0,025 do 1% wagowych nadtlenku wodoru.
52. Zestaw według zastrz. 48 albo 49, albo 50, albo 51, znamienny tym, że drugi roztwór zawiera mniej niż 5% wagowych nadtlenku wodoru.
53. Zestaw według zastrz. 47, znamienny tym, że drugi roztwór zawiera od 0,05 do 0,2% wagowych nadtlenku wodoru.
54. Zestaw według zastrz. 48 albo 49, albo 50, znamienny tym, że drugi roztwór zawiera od 0,05 do 0,2% wagowych nadtlenku wodoru.
55. Zestaw według zastrz. 37 albo 38, albo 39, albo 40, albo 41, albo 42, albo 45, albo 46, albo 51, albo 53, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
56. Zestaw według zastrz. 43, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
57. Zestaw według zastrz. 44, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
58. Zestaw według zastrz. 47, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
59. Zestaw według zastrz. 52, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 5 do 1 : 50.
60. Zestaw według zastrz. 56 albo 57, albo 58, albo 59, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 10 do 1 : 30.
61. Zestaw według zastrz. 57, znamienny tym, że stosunek objętości pierwszego roztworu wodnego do objętości drugiego roztworu wodnego wynosi od 1 : 10 do 1 : 30.
62. Zestaw według zastrz. 37, znamienny tym, że w jednym opakowaniu zawiera pierwszy roztwór wodny zawierający 3 - 7% wagowych kwasu nadoctowego, a w innym opakowaniu znajduje się drugi roztwór wodny zawierający 0,025 -1% wagowych nadtlenku wodoru, 0,1 175 085

- 0,7% kwasu cykloheksano-1,2-diaminotetrametylenofosfonowego i 0,1 -1% wagowych ortofosforanu dipotasowego. ‘
63. Zestaw według zastrz. 62, znamienny tym, że w jednym lub w obydwu roztworach wodnych znajduje się wskaźnik zmieniający zabarwienie w wyniku zmieszania roztworów.
64. Rozcieńczony roztwór wodny do wytwarzania wodnego roztworu dezynfekującego zawierającego niższy alifatyczny nadkwas i inhibitor korozji, nadający się do mieszania z roztworem wodnym zawierającym niższy alifatyczny nadkwas, znamienny tym, że rozcieńczony roztwór zawiera inhibitor korozji w ilości 0,1 - 5% wagowych, stabilizator nadtlenku wodoru i/lub stabilizator nadkwasu w ilości od 0,1 do 2% wagowych i dodatkowo zawiera nadtlenek wodoru o stężeniu nie większym niż 5% wagowych, wystarczającym do powstrzymania rozwoju zanieczyszczeń bakteryjnych w rozcieńczonym roztworze.