Przedmiotem wynalazku jest wiec spoisób wy¬ twarzania nowych pochodnych 5^metyloJtiopiry(mi- dyny oraz rolniczy i ogrodniczy srodek grzybo¬ bójczy zawierajacy te pochodne jako substancje czynna, zwlaszoza srodek bardzo, skutecznie nisz¬ czacy zaraze ziemniaczana i maczmiaka rzekome¬ go.Pochodne 5-metylotiopirymidyny okreslone sa wzorem 1, w którym R1 oznacza grupe alkilowa o iii—6 atomach wegla lub grupe fenylowa, benzy¬ lowa, alkenylowa lub alkoksyalkilowa, R2 loznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, grupe fe¬ nylowa, podstawiona atomem chlorowca grupe fe¬ nylowa, grupe alkenylowa, grupe ct-fenylo-podsta¬ wiona alkenylowa, grupe alkinylowa, ailkoksyalkilo¬ wa, alkokisyalkoksyalkilowa, alkilotioalkilowa, ami- noalkilowa, alkoksykarbonylioalkilowa, aminokarbo- nyloalkilowa, grupe furfurylowa, tienylornetyIowa lub itetranydrofuranyIowa albo grupe o wzorze 2, w [którym kazdy z podstawników R8 i R4 oznacza atom wodoru -lub grupe metylowa, Y oznacza atom wodoru lub chlorowca albo grupe metylowa lub 35 40 50 55 65 metoksylowa a n oznacza liczbe calkowita 1 lub 2, natomiast X we wzorze 1 oznacza atom tlenu lub siarfki.Sposób wytwarzania pochodnej 5-imetyiotiopiry- midyny o wzorze 1 polega na przeprowadzeniu kolejnym reakcji 5-imetylotio-2,4,6-itrichloropirymi- dyny z dwoma równowaznikami .zwiazku o wzorze RiMDH, w którym R1 ma wyzej podane znaczenie; w obecnosci zasady i w temperaturze nizszej od temperatury pokojowej, w celu otrzymania po¬ chodnej dialkdksypkymidyny o wzorze 3, w któ¬ rym R1 ma. wyzej podane znaczenie, i reakcji o- trzymanej pochodnej dialikoksypirymidyny o wzo¬ rze 3 ze zwiazkiem o wzorze R2XH, "w którym R2 ona wyzej podane znaczenie, prowadzonej w obec¬ nosci zasady.Sposób wytwarzania pochodnej 5-metylotiopiry¬ midyny o wzorze 1 polega na przeprowadzeniu ko¬ lejno reakcji 5-metylotio-2,4,6-trichloropirymidyny z równowaznikiem zwiazku o wzorze R2XH, w 'któ¬ rym R2 i X maja wyzej podane znaczenie, w obe¬ cnosci zasady i w temperaturze nizszej od tem¬ peratury pokojowej w celu otrzymania jednopod- staiwionej pochodnej o wzorze 4, w którym R2 i X maja wyzej podane znaczenie, i reakcji jednopod- stawionej pochodnej o wzorze 4 ze zwiazkiem o wzorze R1OH, w którym R1 ma wyzej podane zna¬ czenie, prowadzonej w obecnosci zasady.Rolniczy i ogrodniczy srodek grzybobójczy za¬ wiera jako substancje czynna pochodna 5-metylo¬ tiopirymidyny o wzorze 1.Szczególnie korzystny srodek wedlug wynalazku zawiera jako substancje czynna zwiazek o wzorze 1, w którym R1 oznacza grupe metylowa, R2 ma wyzej podane znaczenie, z tym, ze korzystnie o- znacza grupe metylowa, grupe allilowa lub grupe prqpargilowa, a X ma wyzej podane znaczenie, a korzystnie oznacza atom tlenu.Zwiazki o wzorze 1 maja doskonala aktywnosc grzybobójcza i róznorodne dzialanie hamujace po¬ step chorób iroslin, a saltem moga byc uzyteczne jako skladniki czynne srodka do zwalczania chorób roslin wywolanych wieloma róznymi czynnikami patogennymi.Zwiazki o wzorze 1 wytwarzane sposobem we¬ dlug wynalazku wykazuja wybitna zdolnosc zwal¬ czania zarazy ziemniaczanej (Phytophthora iinfe- atafna), zarazy pomidorów (Phytophthora infesta- ma), czarnej plesni (Phytophthora parasdtica var. nicoitiana), maczniaka rzekomego winorosli (Plas- mopara viticola), macznialka rzekomego ogórków (Pseudoperonoispora oubensis) itd., czyli chorób ro¬ sliny wynikajacych z rozwoju tzw. grzybów niz¬ szych, plesniaków, [septoriozy naprzemdanleglej (Al- ternaria mali)), szarej plesni (Dotrytis ciinerea) i podobnych.Ponadto, zwiazki o wzorze 1 praktycznie sa nie¬ toksyczne dla roslin uprawnych. Ich toksycznosc Wobec zwierzat cieplokrwistych, takich jak na przy¬ klad myszy, szczury, psy i drób, jest bardzo ni¬ ska, natomiast sa calkowicie nietoksyczne dla ryb.Z tych przyczyn sa to zwiazki o bardzo dobrych wlasciwosciach jako skladniki czynne rolniczych zwiazków grzybobójczych.Najlepszy sposób przejprowadzainia syntezy138 343 6 zwiazków o wzorze 1 polega na reakcjach prowa¬ dzonych wedlug schematu 2 albo schematu 3 na rysunkach. We wzorach ,1, 3, 4 i 7 wystepujacych w isclhematach 2 i 3 Ra i R2 maja wyzej podane znaczenie, natomiast isfcrót Me oznacza grupe me- 5 tylowa. 5-metylotk)-2,4,6-trichloropirymidyne, zwiazek wyjsciowy, mozna otrzymac wedlug metody opi¬ sanej w Chemical Afostracrbs, 72, 349&a,.' Reakcja pnowadzona spoisofoem wedlug wynalazku a zolu- i° starowana ma ischemacie 12 bedzie dokladnie opisa¬ na dalej przez omówienie obu jej kolejnych eta¬ pów.• W pierwszym etapie mozliwe jest uzycie jako rozpuszczalnika, takiego rozpuszczalnika obojetne- 15 go wobec metali alkalicznych jak tetrahydrofu- ran, dioksan, N,N-dimetylofoanmamid, 1,3-dimety- lo-2^imidezolidynon, dimetylojsulfotlenek, heksame- tylofosforamid, benzen, toluen lub eter albo alko¬ hol o wzorze RKDH per se. W rozpuszczalniku 20 rozciencza sie dwa równowazniki allbo niewielki nadmiar RKDH, przy cizym RlOH stosuje sie w wiekszej objetosci, jezeli jest on uzywany równiez jakio rozpuszczalnik, a nastepnie dodaje sie dwa równowazniki lufo niewielki nadmiar metalu alka- 25 licznego, wodorku sodu lub wodorku potasu. Po dokladnym wymieszaniu otrzymanej mieszaniny tworzy sie alkoholan. Mieszanine -reakcyjna mo¬ zna ogrzewac 'do temperatury wrzenia [rozpuszczal¬ nika, jezeli reakcja przebiega wolno. Po wytwo- 3° rzeniu sie alkoholanu dodaje sie powoli 5-mety- lotiio-2,4,6-triichloiropiirymidyne we wlasciwej jej po¬ staci stalej 1 albo w postaci roztworu w nozpu- szczalniku. Temperatura reakcji moze zawierac sie w zakresie od —<109C do temperatury wrzenia 35 rozpuszczalnika. Zwiazek o wzorze & otrzymuje sie z dobra selektywnoscia, jezeli 5Hmeitylotio-2,4,6- -trichlariopiirymidyne dodaje sie w temperaturze nizszej od temperatury pokojowej.W pewnych przypadkach, zamiast metalu alka- 40 licznego lub wodorku sodu, mozna uzywac wodo¬ rotlenek metalu alkalicznego lub jego analog. Te¬ chnika ta jest korzystna, gdy R1 oznacza grupe alkilowa o. 1—3 aitomaeh wegla. Wówczas okre¬ slona ilosc wodorotlenku metalu alkalicznego do- « daje sie do odpowiedniej ilosci alkoholu, który spelnlia równiez role rozpuszczalnika a nastepnie dodaje sie 5-meitylotio-2,4,6-trichloropirymidyne we wlasciwej jej postaci stalej lub jako roztwór w odpowiednimi rozpuszczalniku. Wodorotlenek meta- 50 -lu alkalicznego moze byc dodany na isamym kon¬ cu. Wodorotlenek metalu alkalicznego moze byc dodawany albo w postaci stalej albo jako roztwór wodny. Okreslenie „zaisada" uzywane w opisie o- znacza metale alkaliczne, wodorek sodu, wodorek 55 potasu i wodorotlenki metali alkalicznych. W re¬ akcji tej nie ma istotnego znaczenia, zeby RM3H tworzyl wczesniej alkoholan z zasada.Zwiazek o wzorze 3 mozna lftwo wyodrebnic, ale mieszanine reakcyjna mozna równiez skierowac 60 do naistepnego etapu reakcji bez, . wyodrebniania z niej zwiazku o wzorze 3. Jezeli podstawniki R1 i R2 oznaczaj^ takie same grupy a X oznacza atom tlenu, to mozliwe jest bezposrednie otrzy¬ manie zwiazku o wzorze 1 przy uzyciu R^H i 65 zaisady w ilosci 3 lub wiecej równowazników, li¬ czac od poczatku procesu.W drugim etapie mozliwe jest uzycie tego sa¬ mego rozpuszczalnika i zasady jakie stosowano w pierwszym etapie. Podobnie jak w pierwszym etapie, reakcje mozna prowadzic przy uzyciu alko¬ holanu lub tioalkobolanu, który otrzymany zostal wczesniej. Ponadto, roztwór wodny wodorotlenku metalu alkalicznego imoze byc uzyty jako zasada ja¬ ko taki., Reakcje prowadzi sie albo przez stopnio¬ we wkraplanie roztworu zawierajacego równowaz¬ nik lub niewielki nadmiar R2XH i zasady do roz¬ tworu zwiazku o wzorze 3 albo przeciwnie, przez dodawanie zwiazku o wzorze 3 we wlasciwej mu postaci albo jako roztworu w odpowiednim roz¬ puszczalniku do roztworu zawierajacego R2XH i zasade. Mimo, ze temperatura reakcji moze byc zawarta w zakresie^ od 0°C do temperatury wrze¬ nia uzytego rozpuszczalnika, (to w. wielu przypad¬ kach moze dojsc do zakonczenia jej w tempera¬ turze pokojowej. Reakcja w wielu przypadkach jest zakonczona w ciagu 2—3 godzin. Zwiazek o wzorze 1 moze byc oczyszczony droga rekrystali¬ zacji, destylacji pod obnizonym cisnieniem lub droga chromatografii kolumnowej.W pierwszym etapie procesu prowadzonego we¬ dlug schematu 3 mozna stosowac taki sam rozpu¬ szczalnik i taka sama zasade jak stosowane w drugim etapie procesu prowadzonego wedlug sche¬ matu 2. Reakcje prowadzi tsie albo przez dodawa¬ nie kroplami i stopniowo roztworu zawierajacego równowaznik lub niewielki nadmiar R2XH i za¬ sady, który to roztwór przygotowano zawczasu, do roztworu 5-;metylotio-2,4,6-itrkhloiropdrymidyny, albo przeciwnie, przez dodawanie- 5-metylotio-2,4,6-itri- chlorojpirymidyny we wlasciwej'jej postaci albo w postaci roztworu w i^ozpuszczaloiku do roztworu zawierajacego R2XH i zasade. Temperatura re¬ akcji zawiera sie w zakresie od —<10°C do tem¬ peratury wrzenia stosowanego rozpuszczalnika, ale wskazane jest prowadzenie reakcji w temperatu¬ rze tak niskiej, jalk to jest tylko mozliwe, poniewaz wlasnie niskie temperatury pozwalaja na skutecz¬ ne unikniecie zachodzenia reakcji ubocznych, któ¬ re prowadza do tworzenia sie pochodnych wielo- podstawionych. Korzystny zakres temperatury mo¬ ze zawierac isie w zakresie od 0°C do temperatu¬ ry pokojowej. Zwykle w ciagu 1—3 godzin reakcja jest zakonczona.W drugim etapie procesu prowadzonego wedlug schematu 3 reakcje mozna prowadzic z uzyciem takiego samego rozpuszczalnika i zasady, jakich uzywano w pierwszym etapie. Tak wiec, jezeli po¬ stepuje, sie wedlug metody polegajacej na przy¬ gotowaniu zawczasu alkoholanu, to w rozpuszczal¬ niku rozpuszcza sie dwa równowazniki albo nie¬ wielki nadmiar R^H, przy czym RiOH stosuje sie w wiekszej objetosci, o) ile uzywa ^sie go rów¬ niez jako rozpuszczalnika. Otrzymany w ten spo¬ sób roztwór dodaje sie nastepnie ido dwóch rów¬ nowazników lub niewielkiego nadmiaru alkalicz¬ nego czynnika metalizujacego, takiego jak metal alkaliczny lub wodorek sodu a nastepnie doklad- .nde miesza sie otrzymana mieszanine w celu do¬ trzymania alkoholanu. Mieszanine reakcyjna mo-7 138 343 8 zna ogrzewac do temperatury wrzenia rozpuszczal¬ nika, jezeli ireaikcja zactiiodzi powoli.Po otrzymaniu alkoholanu dodaje sie stopniowo zwiazek o wzorze 5 we wlasciwej mu postaci sta¬ lej albo w postaci roztworu w rozpuszczalniku.Temperatura reakcji moze zawierac sie w zakre¬ sie od 0°C do temperatury wrzenia uzytego roz¬ puszczalnika, ale korzystne jest prowadzenie re¬ akcji w temperaturze pokojowej. W wielu przy¬ padkach reakcja moze byc zakonczona w ciagu 1—5 godzin. /Podobnie, jak w pierwszym etapie procesu prowadzonego wedlug ischematu 2, za¬ miast metalu ^alkalicznego lub wodorku sodu, w zaleznosci od potrzeby, mozna stosowac wodoro¬ tlenek metalu alkalicznego alba analogiczny zwia¬ zek.Otrzymany w ten sposób zwiazek o wzorze 1 mozna oczyszczacNw taki sam sposób jak produkt otrzymany w pierwszym etapie procesu prowadzo¬ nego wedlug ischematu 2.Chociaz zwiazki ioltr»ymane sposobem wedlug wy¬ nalazku moga byc uzywane jako rolnicze i ogrod¬ nicze srodki grzybobójcze bez wprowadzania do nich dodatków, to obecnie miesza sie je zwykle z nosnikiem i, w miare potrzeby, z.innymi sklad¬ nikami pomocniczymi i poddaje sie dalszej prze¬ róbce w celu otrzymania ich w postaci prepara¬ tów uzywanych zwykle jako rolnicze i * ogrodnicze srodki grzylbobójcze, ftakie jalk na przyklad pyl (stezenie substancji czynnej: 1—10%), gruboziar¬ nisty pyl (stezenie* substancji czynnej: 1—10%), mikmogranulki (stezenie suibsltancji czynnej: 1:25%), granulki (stezenie substancji czynnej: 2:30%), zwil- zalny proszek (stezenie substancji czynnej: 20— —80%), koncentrat do emulgowania- (stezenie sub¬ stancji czynnej: 10-^50%), zawiesina olejowa (steze¬ nie substancji czynnej: 10—7O%0, roztwór olejo¬ wy (stezenie s/ubstancji czynnej: 10—50%), substan¬ cje chemiczne do palenia (stezenie substancji czyn¬ nej: 2—70%), fumiganty (stezenie substancji czyn¬ nej:- 2—70%), mikroikapsulki (stezenie substancji czynnej: 10—8.0%) i podobne.Okreslenie „nosnik" uzywane w niniejszym tek¬ scie oznacza substancje syntetyczna lub naturalna, organiczna lub nieorganiczna, która dodaje siej do rolniczych lub ogrodniczych preparatów grzybo¬ bójczych aby towarzyszyla skladnikom czynnym przy wprowadzaniu ich do traktowanych miejsc i ulatwiala magazynowanie, (transport i poslugi¬ wanie sie itymi skladnikami czynnymi.Jako stale -nosniki do stosowania wraz z sub¬ stancja czynna wedlug wynalazku mozna wymie¬ nic gliny, jak miontaorylonit i kaolin, substancje nieorganicznie; jak ziemia okrzemkowa, siarczan wapniowy, talk, wemnikulit, gips^ weglan wapnia, zel ksrzemioinkowy, siarczan aimomu i podobne, sub¬ stancje organiczne pochodzenia roslinnego albo po¬ chodzace z roslin uprawnych jak (maczka sojowa, pyl drzewny, majka z pszenicy i podobne, mocznik itd.Sposród odpowiednich nosników cieklych, do preparatów srodka mozna dodawac weglowodory aromatyczne, takie jalk benzen, toluen, ksylen, ku- men, itd., weglowodory parafinowe, takie jak na¬ fta, olej mineralny i podobne, chlorowcowane we¬ glowodory, takie jak czterochlorek wegla, chloro¬ form, dwuchlonometam i podobne, ketony, takie jak . aceton, metyloetyloketon itd., etery, takie jak dio¬ ksan, tetrahydrofuran i podobne, alkohole, takie 5 jak metanol, propanol, glikol etylenowy i podob¬ ne, dwumetyloforimamid, dwumetylosulfonamid, gli¬ ceryna, woda itd.W celu poprawienia skutecznosci zwiazków girzy- bobójczych wytwarzanych sposobem wedlug wy- io nalazku mozna uzyc takie substancje pómiocnicze, które podane sa ponizej albo pojedynczo albo w polaczeniu, w zaleznosci od celu stosowania, przy uwzglednieniu rodzaju preparatu i dziedziny jego stosowania. 15 Przykladowymi 'Skladnikami pomocniczymi srod¬ ka wedlug wynalazku sa amonowe srodki po¬ wierzchniowo czynne, takie, jak sulfoniany alkilo¬ we, sulfoniany arylowe, bursztyniany, sulfoniany eterów alkilowoHarylowych glikolu polietylenowego 20 i podobne, kationowe srodki powierzchniowo czyn¬ ne, takie jak alkiloaminy, alkiloaminy polioksy- etylenu itd., niejonowe srodki powierzchniowo czynne, takie jak etery polioksyetylenoglikolu, estry polioksyetylenoglikoiu, estry polioli i podob- 25 ne, i amfoteryczne srodki powierzchniowo czyn- . me..Poza tym, moga byc wymienione jako grodki stabilizujace, zgeszczajace, sklejajace i podobne wo- doirofosforan izopropylu, stearynian wapnia, wosk, 30 wapno kazeinowe, alginlnian sodu, metyloceluloza, kairboksymetyloceluloza, guma arabska itp. Jednak nalezy pamietac, ze skladniki te nie^ sa ograni¬ czone do wymienionych wyzej konkretnych przy¬ kladów. 35 Kiedy zwiazki stanowiace substancje czynna snodka wedlug wynalazku stosuje sie jako grzy¬ bobójczy, ito mozna uzywac ich jednoczesnie albo w postaci mieszaniny z innymi chemikaliami rol¬ niczymi, (takimi jak srodki owadobójcze, 'inne srod- 4o ki igrzyboibójcze, srodki roztoczobójcze, srodki ni- cieniobójcze, srodki przeciwwirusowe, srodki chwa- • stobójcze, regulujace wzrost roslin i atraktanty, na przyklad zwiazki, /którycn podloze stanowia za¬ sady fosforanowo organiczne, zwiazki typu karba- 45 minianu, zwiazki *typu ditiokarbamiinianu, zwiazki typu tiókarbaminianu, organiczne zwiazki zawie¬ rajace chlor, zwiazki dinitro, antybiotyki, zwiazki na podlozu mocznikowym, zwiazki typu triazyny, nawozy sztuczne itd. 50 Rózne preparaty srodka wedlug wynalazku za¬ wierajace substancje czynne wytworzone sposobem wedlug wynalazku, czyli uzyteczne preparaty za¬ wierajace te substancje czynne moga byc stoso¬ wane znanymi metodami, uzywanymi w dziedzi- 55 nie agrotechniki, zwlaszcza przez nanoszenie ich na powierzchnie pól, poslin lub podobnie (np. przez rozpylanie preparatów cieklych, spryskiwanie, o- pryskiwanie, opylanie, stosowanie granulatu, wpro¬ wadzanie t ich na powierzdhinie wody nawodniaja- 60 cej), odymianie i stosowanie do gleby (na przy¬ klad mieszanie, odymianie lub gazowanie, stosowa¬ nie razem z woda nawadniajaca), , wprowadzanie powierzchniowe (na przyklad powlekanie, opyla¬ nie i pokrywanie|) i podobnymi metodami. 65 Ilosc stosowanego srodka zalezy od od celu sto-138 343 9 10 suwania. Jednak korzystne jetst stosowanie srodka w ilosci 0,1—10 kg ma hektar, w przeliczeniu na substancje czynna.W nastepujacych tesltach oceniano dzialanie srod¬ ka wedlug wynalazku jako preparatu grzybobój¬ czego. Zwiazki czynne okreslano równiez inumera- mi podanymi w tablicy 2.Test 1. Badanie zdolnosci zwalczania Septoriozy naprzefmianleglej (Alternaria mali).Róisliny jabloni (gatunek: Star King, rosliny dwuletnie) majace dkolo 8 swiezo rozwinietych lisci, które byly posadzone (pojedynczo w nieszkli-. wiionych doniczkach nr 3, spryskano objetoscia 100 ml na 3 doniczki preparatu chemicznego o okre¬ slonym wczesniej stezeniu (kazda próbke zwiazku przygotowywano w postaci zwilzalnego proszku wedlug przykladu VI a naistepnie- rozcienczono woda do okreslonego wczesniej stezenia, sitosujac pistolet do natryskiwania (0,98-102 kIPa). Po wy¬ schnieciu roslin na powietrzu, spryskano je i za¬ szczepiono zawiesina zarodników Alternaria mali, które hodowano przez 7 dni w srodowisku ho¬ dowlanym, soku roslinnym „V—8". Rosliny inku- bowano 3 dni w temperaturze 23—25°C, przy wil¬ gotnosci wzglednej 95l0/o lub w/zszej.Obliczano liczbe uszkodzen dla kazdych 8 lisci w kazdej doniczce. Nastepnie obliczono srednia liczbe uszkodzen na lisc, wedlug której wyliczono wartosc zwalczania infekcji zgodnie z nastepuja¬ cym równaniem. wartosc zwalczania = infekcji 1 — srednia liczba uszkodzen^ na obszarze traktowa¬ nym kednia liczba uszko¬ dzen na obszarze nie- ' [traktowanym X 100 Wyniki podano w tablicy 2. Jako zwiazek kon¬ trolny stosowano tiofanat metylu o wzorze 35, który uzywany jest zazwyczaj jako zwiazek che¬ miczny do zwalczania septoriozy naprzemianleglej (Alternaria mali). * Tablica 2 Niumer zwia¬ zku uzytego w1 badaniu Stezenie Wartosc substancji zwalczania czynnej infekcji i(ppm) °/d Fitotoksy¬ cznosc i i 2 8 12.B3 14 ,17 20 \24 2 250 250 250 250 250 250 250 250 250 3 aoo li00 83 95 95 100 100 92 83 4 nie ma nie ma ' nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma 10 ,25 250 80 nie ma 35 40 45 50 55 60 65 1 28 45 46 Zwiazek A* 2 o 250 250 250 250 ciag dalszy tablicy 2 3 80 85 85 79 4 nie ma nie ma nie ma nie ma ?Zwiazek A = Tiofanat metylu o wzorze 35 Test 2. Badanie zdolnosci zwalczania zarazy ziemniaczanej (Phytophthora linfestans) (Dzialania profilaktyczne!) Rosliny ziemniaka (fatunelk: Danshaku, o wyso- 15 kosci okolo 25 cm), które pojedynczo hodowano w 'doniczkach umieszczonych w cieplarni, spryskano objetoscia 50 ml na 3 doniczki preparatu chemicz¬ nego o okreslonym wczesniej stezeniu (kazda prób¬ ke 'zwiazku przygotowywano w positaci zwilzal- 20 nego proszku wedlug przykladu VI a nastepnie nozpiencziono woda do okreslonego wczesniej ste¬ zenia), stosujac pistolet do natryskiwania. Rosliny wysuszono nastepnie na powietrzu. Przygotowano zawiesine zoospory przy uzyciu Phytophtora in- 25 festanis, która hodowano wczesniej przez 7 dni na kawalkach ziemniaka. Zawiesine zoospory podda¬ wano obróbce w temperaturze 7°C przez dalsze 3 godziny w celu otrzymania zawiesiny zoospory. Ro¬ sliny ziemniaka opryskane "wczesniej preparatem 30 .chemicznym spryskano i zaszczepiano zawiesina ZO' ospory. Rosliny badane inkubowano przez 6 dmi w itemparaiturze 17—lO^C, przy wilgotnosci wzgled¬ nej 95% lub wyzszej. Nastepnie obserwowano roz¬ miar uszkodzen.Stosowano nastepujace kryteria oceny: Wskaznik uszkodzenia-f 0 1 2 3 4 Pirocenit [porazonego dbszaru liscia 0"/» 1—5% 6—25% 26—50!% 61% i wiecej Wskaznik uszkodzenia obliczano dla k&zdego li¬ scia wedlug podanych wyzej zakresów a otozyma- rie w iten sposób srednie stopnie porazenia infek¬ cja podano w tablicy , 3. Zineb o wzorze 36 i te- trachloroLzoftalonitryl sa zwiazkami bedacymi w sprzedazy i stosowanymi zwykle jako srodki do zwalczania zarazy ziemniaczanej (Phyrophthora in- fesrtans). W brytyjskim opiisie paitenitowym nr 1 182 584 ujawniano zwiazek grzybobójczy, 5nn-bu- tylo-2-/N,N^dimetyloiMimino-4-hydiro(ksy-6-metylo^ pirymidyne. Te znane zwiazki stosowano w bada- niu jako zwiazki kontrolne.Tejst 3. Badanie zdolnosci zhyalczania zarazy ziemniaczanej (iPhytophthora infestans) (pzialamia leoznikaze) Zawiesine zoospory zarazy ziemniaczanej, przy¬ gotowana w taki sam sposób jak w tescie 2, spry¬ skano i zaszczepiano .roslinom ziemniaka podob¬ nym do opisanych w tescie *2. Po inkubowaniu roslin ziemniaka przez 20 godzin w temperaturach 17—19°C, przy wilgotnosci 95% lub wyzszej, no-138 343 li Tablica 3 12 Numer zwia¬ zku; uzytego w badaniu Stezenie substancji czynnej (ippm) Wskaznik uszkodze¬ nia Eito ta¬ ksycizoosc 1 2 3 4 8 9 10 12 13 15 16 17 18 19 21/ .22 24 37 38 40 41 42 44 45 Zwiazek B* Zwiazek C* Zwiazek D* Rosliny mie- traktowane 500 500 * 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 < 500 500 500 500 500 500 500 500 500 - 500 '500 500 —— 0 0 0,70 0 0,47 0 0,30 0 0,05 0,85 0 0 0,85 0,30 0,37 0 0,55 0,80 0,62 0 p 0 0,58 0,29 0,10 1,04 1,25 3,50 3,85 mie ma nie ma (nie ma nie ma nie ma nie ma 'nie ma nie ma mie ma (nie ma nie ma nie ma mie ma nie ma nie ma nie ma inie ma nie ima mie ma nie ma nie ma wie ma nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma 10 15 20 25 30 35 40 45 * Zwiazek B: .Etyleno-bis/ditiiokairbaminian/cynku Zwiazek C: Tetachloiroizoftalonitryl Zwiazek D: 5^n-Bultylo^2-7!N,N-diimetylo/amino-4- hydroik|sy-6-metylopiirym)idyna dzen ^okreslono dla kazdego liscia i otrzymane w ten sposób srednie stopnie zakazenia jak podano w tablicy 4.Tablica 4 Numer, zwia- iziku uzytego w badaniu .Stezenie Isulbistancji iczytnnej (ppm) WIskaznik ¦uiszkodze- inia Fitotoksy¬ cznosc 1 2 3 4 8 9 , 12 13 15 16 17 21 22 40 41 45 Zwiazek B* Zwiazek C* Zwiazek D* Rosliny nie- traktowame 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 0 0 0,85 0,12 0,30 0 0,30 0,10 0,96 0 0 0,30 0 0 . 0 0,15 3,45 3,29 3,75 3,50 nie nie nie nie nie nie nie mie nie nie nie mie nae nie nie nie nie nie nie ma ma ma ma ma ma ma ma ma ma ma ma ma ma 'ma ma ma ma ma * Zwiazek B: Etyleno-bis/ditiokarbamiinian/cynku Zwiazek C: Tetrachloonoizoftalonitryl Zwiazek D: 5-n-Butylo-2-/'N,N-dimeitylo/amino-4- -hydnoklsy-6-metyloipkym'idyna.Test 4. Badanie zdolnosci-zwalczania 'macziniaka rzekomego (Pseudoperonosipora cubensis) (Dziala¬ nia profilaktyczne) Rosliny ogórków (gatunek: Sagami-Hanjiro, w 30 stadium dwóch lisci), hodowane pojedynczo w do¬ niczkach 'umieszczonych w cieplarni, spryskiwano objetoscia 30 nil na 3 doniczki preparatu o wczesniej okreslonymi stezeniu (otrzymanym przez przeksztalcenie kazdego badanego zwiazku w zwil- sliiny ziemnliiafca spryskano preparatem o okreslo¬ nym wczesniej stezeniu (kazda próbke zwiazku przygotowywano w postaci zwilzalnego proszku 55 zalny proszek w italki. sam ispoisób jak podano w wedlug -przykladu VI a nasitejpnie rozcienczono woda .do okreslonego wczesniej stezenia w objeto¬ sci 50 «ml ma 3 doniczki, stosujac pistolet do na¬ tryskiwania {0,98'102 fcPaj). Po wyschnieciu na po¬ wietrzu, rosliny utrzymywano przez 5 dni znowu w temperaturze 17—19°C, przy wilgotnosci 95% lub wyzszej. Nastepnie Obserwowano rozmiar roz¬ winietych uszkodzen.Stosowano italkie same ikryteria ioceny jak w tes¬ cie 2u Podobnie jak w tescie 2, wskaznik uszko- 60 65 przykladzie VI a nastepnie rozcienczenie woda do okreslonego wczesniej stezenia), stosujac pistolet do natryskiwania {0,98*102 kPa), a nastepnie wysu¬ szono na pojwieltrzu. Zarodniki Psieudoperoniospoira cuibensiisj zebrano z zakazonego obszaru lisci ogór¬ ków, które zostaly zarazone imaczniakiem rzeko¬ mym. Stosujac zebrane w ten sposób zarodniki Pseudoperonoslpoira cubensi^ i odjonizowana, wo¬ de przygotowano zawiesine zarodników. Zawiesine zarodników spryskano i zaszczepiono wspólosiowe138 343 13 14 powierzchnie kazdego liscia. Zaszczepione w ten sposób rosliny ogórków natyctomiaisit inkubowano w temperaturze 18—20°C, przy wilgotnosci 95l°/o lu5b wyzszej, przez 24 godziny a nastepnie przenie¬ siono do cieplarni (18—27°C). Po uplywie 7 dni oceniono rozmiar rozwoju uszkodzen.Stosowano takie istarne kryteria oceny jakich uzy¬ walno w tescie 2. Podobnie jak w tescie 2, wskaz¬ nik ulazkodzenia okreslano dla kazdego liscia a otrzymane w lten sposób srednie wskazniki uszko- dzeniia podano w itablicy 5. Dodatkowo zastosowa¬ no w badaniu 'zineb o/ wzorze 36 i tetrachloroiizo- ftalonitryl, znajdujace sie w S(przedazy zwiazki, które istosiuje sie zwykle jako srodki grzybobójcze do zwalczania maczmiaka rzekomego logórków (Pse- udoperonospora oubenstis). W brytyjskim opisie pa¬ tentowym nr 1182 584 ujawniono zwiazek grzybo¬ bójczy 5-n-butylo-2-/nsr,N'-d(imetylo/ami!no-4-hyda:o- ksy-6-metylopiryimidyne, zastosowany w badaniu równiez jato zwiazek kontrolny. .Tablica 5 Test 5. Badanie zdolnosci zwalczania maczndaka rzekomego .ogórków (Pseudoperoniospora oubensis) (Dzialania lecznicze) Zawiesina zarodników Pseudoperonospora cuben- 5 sijs, przygotowana w taki sam sposób jalk w 'tescie 4, spryskano i zaszczepiono rosliny ogórków po¬ dobne do opisanych w tescie 4. Rosliny ogórków inkubowano 24 godziny przy wilgotnosci 95% lub wyzszej. Rosliny ogórków 1° spryskano nastepnie objetoscia 30 ml na 3 doni¬ czki preparatem* o okreslonym wczesniej stezeniu (który lotrzymamo przez przygotowanie kazdej pró- ibki zwiazku w postaci zwilzalnego proszku wedlug przykladu VI i rozcienczenie tej próbki woda do 15 okreslonego stezenia), stosujac pi(stolet do natry¬ skiwania (0,98*102 kPa). Rosliny przeniesiono na¬ stepnie do cieplarni [(temperatura 18—27°C) i po uplywie 7 dni oceniano rozmiary rozwinietych u- szkodzen.' "" .¦ • 20 Wyniki tej oceny .analizowano wedlug takich sa¬ mych kryteriów jakie sitosiowano w tescie 2. Wska¬ znik uszkodzenia okreslano dla kazdego liscia i otzymane w ten sjposób srednie wyniki wskazni¬ ków uszikodzemiia podano w tablicy 6.Niumer zwia¬ zku uzytego w badaniu Stezenie substancji czynnej (ppm) Wskaznik uszkodze¬ nia 25 fitotoksy¬ cznosc 1 2 4 6 8 11 112 15 16 21 22 24 25 29 30 39 40 41 Zwiazek B* Zwiazek C* Zwiazek D* Rosliny niie- traktowane 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 — 0 0 0 0,07 0,20 0,07 0 0,47 0 0,18 0 0,10 0,18 0,25 0,20 0 0,03 0 1,85 1,52 3,80 4,00 nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nile nie nie ma ma ma ma ma ma ma ma ma ma ma. ma. ma tma ma ma ma ma ma ma ma 30 35 40 45 56 55 60 ?Zwiazek B: Eityleno^biis/ditiokarbanainian/cyhku Zwiazek' C: Tetrachloroizoftalonitryl Zwiazek D: 5-n-Butylo-2-/N,N^dimetylo/aJmino-4- ^ -!hydro(kisy-6-metylopirymidyna.Tablica 6 Numer zwia- . zku uzytego w badaniu Stezenie' substancji czynnej l(ppm) Wskaznik uszkodze¬ nia Fitotok¬ sycznosc ' Il 2 4 6 11 12 16 21 22 24 - 25 29 30 39 40 f 41 45 Zwiazek B* Zwiazek C* Zwiazek D* Rosliny niie^ traktowane 500 500 500 500 500 500 . 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 0 0 0 0 0,05 0 0 0,20 0 0,07 . . 0,12 0,20 0,07 0,07 0,05 0,10 0,10- - 4,00 4,00 4,00 4,00 nie ma nie ma nie ma nie *ma nie ma nie ma nie ma nie ma¬ nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma nie ma 65 * Zwiazek B: Etyleno-bisyiditiokarbaminian/cynku Zwiazek C: Tetrachloroizoftalonitryl Zwiazek D: 5-n-Butylo-2-/N,N-dimetylo/almino-4- -hydroksy-6Hmetylopirymidyna.\ 15 . * iSposób wedlug wynalazku wytwarzania zwiaz¬ ku o wzorze 1 zostanie nastepnie dokladnie wy¬ jasniany w nastepujacych przykladach.Przyklad I. Synteza 2,4-dimetoklsy-5,6-bLs/rne- tylotio^-pirymidyny (zwiazek nr l) (schamait 2). (ii) Synteza 6-chloiro-2,4-diimetolksy-5-imetyloitiiopiry- iwidyny W 50 ml, 4-szyjnej kolbie wyposazonej w chlod¬ nie zwrotna, zaopatrzona w rurkowa naradke z — ' chlorkiem wapnia, termometr pmieszadlo, umiesz¬ czono- 30 iml suchego metanolu ii dodano w malych kawalkach 0,37 g metalicznego sodu. Po rozpusz¬ czeniu metalicznego sodu dodano powoli, w tem¬ peraturze 0°C, 1,84 g 5^metylotio-2,4,6-trichloro- pirymidyny. Calosc mieszano, przez 15 minut w tem¬ peraturze 0°C a naisitepnie przez dalsze 15 minut w temperaturze pokojowej. Otrzymana ciekla mie¬ szanine reakcyjna wylano do lodowatej wody. U- twoinzony w tein sposób osad oddzielono przez od- saozermie, rekryisitalizowa.no z n-heksanu d otrzyma¬ no 1,40 g (79,ltt/c|) 6-chlorb-2,4-dimetoksy-5-metyIo- tiopirymidyny l0 temperaturze topnienia 58,5— —59,5°C.NMR ^CCl4/d: 2,30 /3H, s/, 3,97 /3H, s/, 4,04 /3H, b/ (2) Synteza 2,4Hdimeitoksy-5,6-bis/!metylotio/)pirymi- dyny '. . ' W 100 ml, 4-szyjnej kolbie wypoisazonej w chlod¬ nice zwrotna, termometr i mieszadlo umieszczono 5,51 g 6-chloiro-2,4-diimetoklsy-5-metylotiopdirymidyny i 50 ml rtetrahydrofuranu. Po doprowadzeniu do calkowitego .rio zpuszczenia pochodnej pirymidyny w rozpuszczalniku dodano ikroplama ^/o roztwór wodny imetyloimerka(ptaniianu sodu (bedacy w sprze¬ dazy produkt firmy Tokyo Kogyo K.K.) i otrzy¬ mana 'mieszanine ogrzewano do wrzenia |pod chlod¬ nica zwrotna 5 godzin.Ciekla mieszandine reakcyjna wylano do ladowar tej wody a nastepnie ekstrahowano octanem etylu, ? warstwe octanu etylu przemyto woda i wysuszono bezwodaym siarczanem -sodu. Nastepnie odpedzo¬ no rozpuszczalnik i otrzymany, surowy produkt reakcji reikrystalizowaino z nn-heksanu uzyskujac - 4,76 g (82,1%) 2,4-dimeto)ksy-5,6-bii9/metylotio/-pi- ry/midyny o temperaturze topnienia 60—61°C.NMR ./CCl*/ d: 2,21 ,/3H, s/, 2,46 /3H, s/, 3,97 /3H, s/, 4,02 /3H, s/.Przyklad II. Synteza 5-metylotio-2,4,6-triime- toksypirymidyny (zwiazek nr 2) (schemat 2) W 100 ml, 4-szyjnej (kolbie wyposazonej w chlod¬ nice zwrotna, zaopatrzona w rurkowa nasadke z chlorkiem wapnia, termometr' i mieszadlo, umie¬ szczono 60 ml suchego metanolu a nastepnie do¬ dano w malych kawalkach 3,45 g metalicznego so¬ du, który calkowicie rozpuszczono, po czym doda¬ no 5,74 g 5-metylotió-2,4,6-jtr:ichloropirym|idyny w temperaturze pokojowej. Mieszanine reakcyjna o- grzewamo nasitapmie stopniowo i w temperaturze wrzenia utrzymywano w^ ciagu 30 minut. Ciekla [mieszanine reakcyjna wylano do lodowatej wody ii otrzymany olsiad odsaczono, wysuszono i uzyskano 4,61 g 5-metylotio-2,46-tr!iJmetokisypirymiidyny w postaci surowych krysztalów (wydajnosc:" 85?/o|).Ainializa przeprowadzona metoda chromatografii cienkowarstwowej (TLC) wykazala, ze surowy pro¬ dukt krystaliczny sklada sie w zasiadzie z' powyz- 8 343 IG szego, pojedynczego zwiazku. W wyniku rekrysta¬ lizacji produktu z mieszanego rozpuszczalnika zlo¬ zonego z n-helkisianiu i benzenu Otrzymano produkt reakcji w postaci oczyszczonej o temperaturze to- 5 pnienia 90,5—91°C.NMR /CDCV d: 2,25 /3H, ,s7, 3,98 /3H, s/, 4,03 /6H, is/ Przyklad 1^1. Synteza 6-III.nzed.-buttakisy-2,4- ^di'iimetoksy-5-meitylotiopirymidyny (zwiazek nr 3) io (schemat3) . ¦' W 50 ml, 4-szyjnej kolbie wyposazonej w chlod¬ nice zwrotna, zaopatrzona w rurkowa nasadke z chlorkiem wapnia, termometr i mieszadlo, umiesz¬ czono 20 ml tetrahydrofuranu i 0,8 g IILrzed-bu- 15 tanolu. Nasltepmie dodano 0,44 g wodorku sodu (za¬ wartosc: 60°/o). Calosc (mieszano w temperaturze pokojowej a nalstepnie dodano 5 ml heksametylo- fiosforaimidu i^ kolejno dodano kroplami, w tempe- ^~ raturze pokojowej, rozitwbr otrzymany przez roz- 20 puszczenie 11,03 g 5-metylotio-2,4,6^trichloropirymi^ dyny w 10 ,ml tetrahydrofuranu. Po trwajacym 30 minut mieszaniu otrzymanej mieszaniny w tem¬ peraturze pokojowej, wkroplono roztwór tetrahy- dnoturanowy metanolanu sodu (zawierajacy 1,0 g, 25 w przeliczeniu na (matanolan, sodu), który oddziel¬ nie przygotowano wczesniej. Calosc mieszano przez dalsze 30 minut w temepraturze. pokojowej.Ciekla mieszanine ireakcyj-na wylano nastepnie do wiody i eikstrahowano n-heksainem. Warstwe 30 n-heksanu przemyto woda a nastepnie po jej wy¬ suszeniu odpedzono rozpuszczaloik przez destyla¬ cje ii otrzymano surowy produkt reakcji. Produkt oczyszczano metoda cmiomatografii kolumnowej (adsorbent: zel krzemionkowy, rozpuszczalnik: mie- 35 szanina w stosunku 100:6 n-heksanu i octanu ety¬ lu)) otrzymujac w ten sposób 0,70 g 6-III.Hrzed.- -butoksy-2,4^dimetoksy-5-metylotijOpiirymidyine jako oleista substancje (wydajnosc: 60,3P/»).NMR /CCV <5: 1,64 /9H, s/, 2,16 ,/3H, s/, 3,87 /3H, 40 s/, 3,95 /3H, sA Przyklad IV. Synteza 5-metylp!tio-2,4,6Htrime- toiksypirymidyny (zwiazek nr 2) W 50 ml, 4-szyjnej kolbie wyposazonej w chlod¬ nice zwrotna, termometr i mieszadlo, umieszczono 45 1,4 g granulowanego wodorotlenku ,sodu (czystosc: 95P/o) i 20 ml (metanolu.. Zawartosc kolby staran- - nie mieiszano w celu iriozpuiszczenda wodorotlenku sodu w metanolu a nastepnie dodafno kroplami roztwór otrzymany przez rozpuszczenie 2,3 g 5-me- 50 tylo!tiio-2,4,6-trdchloropirymidyny w It) ml tetrahy- drofuranu. Dodawanie kroplami riozitworu powodu¬ je wywiazywanie sie ciekla, a wiec temperatura mieszaniny reakcyjnej wzrasta od temperatury po¬ kojowej i(20°C) do 35°C. Mieszanine reakcyjna mie- 55 ' szajac ogrzewano w temperaturze wrzenia w ciagu 2 godzin. Po ochlodzeniu ,ciekla mieszanine reak¬ cyjna wylano do wody! i otrzymany krystaliczny osad odsaczono a nastepnie starannie przemyto woda. Po wysuszeniu osadu pod'obnizonym cisnie- 60 niem otrzymano SHmeLtylotio^^je-te-iimetotósypiry- midyne o temperaturze topnienia 91°C. Produkt daje pojedyncza plamke podczas chromatognafii cienkowarstwowej na zelu krzemionkowym (roz- * twór roziwijajacy: n-heksan/octan etylu =7/3/. Wy- 65 dajnosc 1,91 g (88,4P/o).138 345 17 Przyklad V, Synteza 5-metylotio-2,4,6-trime- toksypirymidyny (zwiazek inr 2) W 100 ml, 4-szyjnej kolbie wyposazonej w chlod¬ nice zwrotna, termometr i mieszadlo umieszczono 2,2 g 6-dhloro-2,4^dimeitok:sy-5-metylotiopiirymidyny i 40 ml metanolu. Oalosc mieszano m do uzyska¬ nia jednorodnego roztworu. Po dodaniu 2,0 g wo¬ dorotlenku potasu otrzymana mieszanine ogrzewa¬ no mieszajac w temperaturze wrzenia w ciagu 3 godzin. Ciekla mieszanine reakcyjna wylano naste¬ pnie do wody i otrzyimany osad oddzielano przez odsaczenie. Po rekrystalizacji z alkoholu izopropy¬ lowego otrzymano 1,96 g (90,7°M 5- -trimetoiksyjpiirymtidyny o temperaturze topnienia 90—9|lPC. 10 18 Zwiazki o wzorze 1 wytwarza sie sposobem we¬ dlug wynalazku wedlug wskazówek podanych w powyzszych -przykladach. Niektóre reprezentatyw¬ ne pochodne 5-metylotio(pirymdjdyny otrzymane we¬ dlug wynalazku, isposofby ich wytwarzania, tempe¬ ratury topnienia i s takie fizyczne dane charak¬ terystyczne, jak NMR i podobne, zestawiono w tablicy 7. Z przykladowych zwiazków te, które o- znacziono numerami 8 i 45 poddano spektrografii absorpcyjnej w podczerwieni. Widma .absorpcyjne tych zwiazków przedstawione, sa odpowiednio na fig. 1 i fig. 2 ma rysunku. Pomiary widma absorp¬ cyjnego prowadzono przy uzyciu spektrometru IRA-1, produkcji Nippon Bunko K.K., i stosowano pomiar w czystej substancji.Numer zwia¬ zku Tablica 7 , . ., . Synteza Grupy podstawnikowe we wzorze 1 ,, L^he- matuna R1 \X R* rysun¬ kach Dane fizyczne Temperatura topnieci/a i/lub NMR /100 MHz, <5/ 6 Et O Ejt Substancja oleista NMR/CC1/: 1,36 /3H, t,:J = 6,8 Hz/, 1,40, /6H, t, J=6,8 Hz/, 2,15 /3H, s/, v 4,23 /2H, q, f=6$ Hz, 4,36 iMH, q, J= 6,8 Hz/ n-propyl n-prqpyl Substancja oleista iNMR/CCi*/: 1,07 y9H, t, J = 7,6 Hz/, 1,6— -^2,0 /6H, m/, 2,19 /3H, s/, 4,17 /2H, t, J=6,6 Hz/, 4,29 /4H, t, J = 6,6 Hz/ 6 izo-propyl ri-butyl O izpo-propyl 2 Substancja oleista NMR/CCI4/: 1,36 /6H, d, J=6,0 Hz/, 1,39 /12H, d, J = 6,0 Hz/, 2,17 /3H, ls(/,^5,09 /1H, q, J=6,0 Hz/, 5,33 /2H, q, J = 6,Ó Hz/ O n-butyl Me O -CH2-CH= CH2 9 -CH2-CH=CH2 Me 10 -CH2-CH — CH2 O -CH2-CH =CH2 11 Me -CH2COOEt 10 Me -CH2CH2OCH3 2 Substancja oleista NMR/CCI4/: 1,00 /9H, t, J= 7,4 Hz/, 1,3— '—,1,9 /1I2H, m/, 2,18 /3H, s/, 4,20 /2H, t, J=6,0, Hz/, 4,32 /4H t, J = 6,0 Hz/ 2 - Substancja oleista NMRl/CCI*/: 2,18 /3H, s/, 3,88 /3H, s/,,3,96 /3H, s/ 4,7—4,9 /2H, m/, 5,1—5,5 /2H, im/, 5,8—6,2 /1H, m/ 3 Substancja oleista NMR/CCI4/: 2,18 /3H, s/, 3,96 /i3H, s/, 4,7^,9 /4H, im/; 5,1—5,5 /4H, m/, 5,8— —6,2 /2H, m/ 2 Substancja oleista NMR/CCI4/: 2,21 /3H, &/, 4,7—4,9 /6H, m/, 5,1^5,5 /6H, m/, 5,8—6,2 /3H, mi/ j2 Temperatura topnienia 78—79°C NMR/OCI4/: 1,26 /i3H, t, J = 7 Hz/,. 2,23 /3H, s/, 3,90 /3H, is/, 3,98 /3H, s/, 4,12 /2H, q, J = 7 Hz/ •2 Substancja oleista NMR/CCI4J/: 2,17 /3H, s/, 3,36 /3H, s/, 3,65 /2H, t, J = 5 Hz/, 3,86 /3H, st/, 3,94 /3H, is/, 4,44 /fcH, t, J= 5 Hz/138 343 19 20 ciag dalszy tablicy 7 1 13 14 15 16 IV 18 . 19 20 21 22 23 24 25 2 -CH2CH2OCH3 Me Me Me, Me wzór 18 5VEe Et Me Me Me Me Me 5 0 O D P O O O io S s s 0 0 4 Me -/-CH2CH2OA- -CH3 wz6r 17 -CH2C=CH l "wzór 18 Me -CH2CH2NH2 Me Et izo-proipyl -CH2CH2N,E2 Et izo-propyl 6 3 2 2 2 2 3 2 3 2 2 2 2 2 6 Substancja oleista NMR1/CCI4/: -2,17 /3H, s/, 3,36 /6H, s/, 3,55—3,80 /4H, m/, 3,95 /3H, s/, 4,25—4,56 /4H, W Substancja oleista NMR/CCI4/: 2,18 /3H, s/, 3,28 /3H, s/, 3,34^- —5,70 /4H, mi/, 3,70^4,10 /8H, m/, 4,27— —4,58 /2H, m/1 Substancja oleista iNMR/CCl4/: 2jl(2 /3H, ,s/,3,88 /3H,, s/, 3,93 , /3H, s/, 5,32 /2H, /sy, 6,2—6,5 /2H, mA, 7,35 /liH, szeroki/ Temperatura topnienia 54—55°C NMR/CGL4/: 2,20 /BH, s/, 2,40 /1H, t, J=2 Hz/, 3,90 /3H, s/, 3,97 /3H, s/, 4,97 /2H,- d, J=2 Hz/ Miekka substancja stala NMR/CCI4/: 2,17 /3H, s/, 3,87 /3H, s/, 3,96 /3H, 9/, 5,40 /2H, is/, 7,0—7,5 /5H, m/ Substancja; oleista NMR/CCI4/: 2,17 /3H, s/, 3,95 /3H, S/, 5,27 /2H, is/, 5,38 /2H, s/, 7,0—7,5 /10H, m/ Substaincja oleista NMR /CC14/: 1,44 /2H, szeroki/, 2,20 /3H, s/, 3,01 /2H, it, J=6 Hz/, 3,90 /3H, s/, 4,00 /3H, Substancja oleista NMR/CCI4/: 1,15—1,60 /6H, m/, 2,20 /3H, S/, 3,99 /3H, s/, 4,18^4,60 /4H, m/ Temperatura topnienia 32—34°C NMR/CCI4/: 1,36 /3H, t, J=7 Hz/, 2,19 /3H, s/, 3,05 /2H, q, J= 7 Hz/, 3,93 /3H, s/, 3,98 /3H, s/ Temperatura topnienia 43—45°C NMR/CCI4/: l,4tt\ /6H, d, J= 7 Hz/, 2,18 /3H, s/, 3,60-^4,10 /1H, m/, 3,93 /3H, s/, 3,99 /3H, s/ Substancja oleista NMR/CDCI3: 1,85 /2H, ©zeroiki/, 2,28 /3H, s/, 2,82 /2H, [szeroki/, 3,25 /2H, szeroki/, 4,00 /3H, s/, 4,04 /3H, s/ Substancja oleista NMR/CCI4/: 1,'23 /3H, t, J=7 Hz/, 2,17 /3H, s/, 3,89 /3H, s/, 3,97 /3H, s/, 4,22 /2H, q, J=7 Hz/ Substancja oleista NMR/COI4/: 1,37 /3H, d, J=6 Hz/, 1,39 /3H, d, J=6 Hz/, 2,17 /3H, ,s/, 3,89 /3H, «/, 3,97 /3H, is/, 5,28 71H, m/ 26 Me O -CH2-C/=OZ- 2 Temperatura topnienia 87—88,5°C -N/CH2-CH= NMR/CCI4/: 2,35 /3H, s/, 3,6—4,2 /10H, m/, =CH2/i 4,8—5,5 /6H; im/, 5,5—61 /2H, m/ 27 wzór 19 O wzór 19 2 Temperatura topnientia 128—128,5°C NMR/GCI4/: 2,46 /3H, ®/, 6,8—7,4 /15H, m/ 28 Me„ O wizór 20 2 Substancja oleista NMR/CCI4/: 2,02—2,36 /5H, m/, 3,60^4,20 /lOH, im/, 5,50 /1H, m/ 29 Me O wtzór 21 2 Substancja oleista NMR/CCI4/: 2,22 /3H, s/, 3,92 /3H, s/, 4,0021 138 343 ?2 ciag dalszy tablicy 7 6 /3H, s/, 5,04 /2H, d, J=7 Hz/, 6,40 /IH, du¬ blet, .J=7 Hz, 16 Hz/, 3,75 /IH, d, J= 16 Hz/, 7,0—7,5 /5H, m/ 30 Me wzór 22 Temperatura topnienia 85—87°C 1NMR/CCI4/: 2,16 /3H, is/, 3,90 /3H, s/, 3,99 /3H, s/, 5,38 /2H, sl9 7,26 /2H, d, J=8 Hz/, 7,4 /2H, d, J)=8 Hz/ 31 Me wzór 23 Temperatura topnienia 100—102°C NMR/CCI4/: 2,18 /3H, s/, 3,84 /3H, s/, 3,94 /3H, s/, 5,28 /2H, ,s/, 7,1—7,77 /4H, m/ 32 33 Me wzór 24 Me wzór 25 Temperaitura topnienia 57—59°C NMR/CCI4/: 2,18 /3H, b/, 3,86 /3H, b/, 3,95 /3H, s/, 5,36 /2H, ,s/, 7,16—7,50 /4H, m/ Temperatura topnienia 118—120°C NMR/CCI4/: 2,20 /3H, s/, 3,87 /3H, s/, 3,96 /3H, s/, 5,24 /2H, s/, 7,2—7,6 /3H, m/N & & 36 Me O wzór 26 Me O wzór 27 iMe wzór 28 Temperatura topnienia 111—1i2°C NMR/CC14/: 2,22 /3H, b/, 3,88 /3H, s/, 3,98 /3H, &/, 5,44 /2H, s/, 7,16—7,60 /3H, m/ Temperatura topoienia 135—136°C NMR7CCl4j/: 2,10 /3H, s/, 3,92 /3H, s/, 3,96 /3H, s/, 5,5a /2H, s/, 7,10—7,44 /3H, m/ Temperaitura topniienia 111—112,5°C NMR/CCI4/: 2,16 /3H, s/, 3,85 /3H, s/ 3,96 /3H, s/, 5,32 /2H, b/, 7,} 0—7,54 /3H, m/ 37 38 3b )Me Me wzór 29 Temperatura itopnieniia 90^93°C NME/CCl4/:2,20 /3H, is/, 3,86 /3H, s/, 3,96 /3H, s/, 5,32 /2H, ,s/, 7,16—7,32 /3H, m/ wzór 30 2 Substancja oleista NMR/CCI4: 2,16 /3H, ,s/, 3,74 /3H, s/, 3,87 /3.H, s/, 3,94 /3H, s/, 5,32 /2H, ,s/, 6,7—7,4 /4H, mi/ IMei S wzór 18 Substaincja oleista NMIMCCW: 2,14 /3H, s/, 3,88 /3H, s/, 3,94 /3H, s/, 4,27 /2H, s/, 7,1—7,2 /5H, m/ 40 41 DMe Me O -CH2CH2SCH3 Wzór 31 2 Substancja oleisita NMR/CCI4/: 2,16 /3H, s/, 3,94 /3H, s/, 3,97 /3H, b/, 5,56 /2H, s/, 6,8—7,3 /3H, m/ 2 Substaincja oleista NMR/CCV:2,20 73H, s/, 2,23 /3H, s/, 2,83 /2H, t, Jf= Hz/, 3,91 /3H, s/, 3,99 /3H, £/, 4,52 /2H, t, J= 7 Hz/ 42 43 44 45 Me Me O wzór 32 2 Substancja oleista NMR/CCI4/: 2,28, i/3H, s/, 3,72 /3H, s/, 4,02 /3H, s/, 7,06 ^2H, d, J= 9,2 Hz/, 7,31 /2H, d, J^=9,2 Hz/ wzór 33 2 Substancja oleisita NMR/CCI4/: 2,31 /3H, s/, 3,72 /3H, s/, 4,04 /3H, s/, 7,0—7,2 /4H, m/ Me O -CH2-C/CH3/= = CH2 Me O -CH2-CH=CH- -CH3 Substaincja oleisita NMR/CCI4/: 1,84 /3H, sf, 2,119 /3H, !s/, 3,88 /3H, s/, 3,97 /3H, is/, 4,75 /2H, b/, 4,90 /IH, s/, 5,06 /IH, aA Substancja oleista NMR/CCI4/: 1,78 /3H, d, J= 4,4 Hz/, 2,20 /3H, B/, 3,94 /3H, s/, 4,02 /3H, s/, 4,84 /2H, d, J.=4,8 Hz/, 5,6—5,9 /2H, m/138 343 23 2A ciag dalszy tablicy 7 6 46 Me wzór 34 Substancja oleista NMR/CCl*/Kl,67 ^3H, d, J=6,8 Hz/, 2,20 /3H, s/, 3,79 /3H, s/, 3,92 /3H, is/, 6,16 /1H, q, J=6,8 Hz/, 7,1—7,5 /5H, m/ ITwaiga: W danych tNMR s, d, t i q oznaczaja odpowiednik) singlet, dublet, tniiplet, kwauttet i multiplet.W znaczeniach podstawników we wzorze 1 iskrót Me oznacza metyl a skrót Et oznacza etyl.Ponizej podano kilka przykladów prejpairatów rolniczego i ogrodniczego srodka grzybobójczego wedlug wynalazku zawierajacego jako (substancje czynne zwiazki o wzorze 1. Srodek wedlug wy¬ nalazku inie jest ograniczony do stosowania dodat¬ ków oraz- do stosunków i udzialów substancji czyn¬ nych, kffóre zostana podane w nastepujacych przy¬ kladach. Zwiazki wyltwairzame sposobem wedlug wynalazku, które wchodza w isklad preparatów jak skladniki czynne sa okreslane numerami podany¬ mi w tablicy 7* Wiszyisitkie „czesci" oznacza ja1 cze¬ sci wagowe.P .r z y k l a d VI. Zwilzamy proszek . Zwiizalny piroszek, zawierajacy 30?/o zwiazku mr 1 jalko substancje czynna, otrzymano pnzez zmie¬ lenie w jednolita mieszanine 300 czesci zwiazku o wtzortze 1, 440 czesci ligninosulfonAanu sodii, 200 czesci siarczanu wapnia, 25 czesci lignlnosulfonia^ nu sodu, 15 czesci alkilolbenizenosulfondanu sodu i 20 czesci eteru poMoksyeityienononylowo fenylewe¬ go.(Przyklad VII. Koncentrat do emulgowania Koncentrat do emulgowania, zawierajacy 30»/o ~*zwiazku o wzorze 6 jako substancje czynna, otrzy¬ mania przez rozpuszczenie w jednolity rozltwór, pod¬ czas mieszania, 300 czesci zwiazku nr 16, 100 cze¬ soi cykloheksanoniu, 400 czesci ksylenu i 200 cze¬ sci preparaitu „Sorpol" (srodek powierzchniowo czynny proaukcji firmy Tono Itagoku KJC.).Przyklad VIII. Pyl Pyl zawierajacy 2Pfa zwiazku nr 2 jako substan¬ cje czynna otrzymano pnzez zmielenie w jednorod¬ na, apfoszikowana mieszanóne, 20 czysci zwiazku nr 2, 5 czesci stearynianiu wa-pnia, 5 czesci spiroszko- wanego zelu krzemionkowego, 200 czesci zienni okrzemkowej,* 300 czesci siarczanu wapiia i 470 talku.Przyklad IX. Rozitwór oleisty Roztwór oleisty zawierajacy 10*/$ zwiazku nr 2 jako substancje czynna otrzymano przez rozpusz- czemde, -podczas mieszania, 10 czesci zwiazku nr 2^ w 90 czesciach etylo-cellosolwu.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania nowych pochodnych 5-me- tylotdlopirymidy o wzorze 1, -w którym R1 oznacza grupe alkilowa* o 1—6 atomach wegla lub grupe fenylowa, benzylowa, alkenylowa lub alkoksyalki- lowa, R* oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, grupe fenylowa, podstawiona atomem chlo¬ rowca grupe fenylowaj grup^ alkenylowa, grupe co-fenylo-pódisiawiona alkenylowa, grupe alikinylo- 15 20 30 35 40 50 55 60 65 wa, alkoksyalkilowa, alkoksyaikoksyaikilowa, alki- lotioalkilowa, aminoalkilowa, alkoksykaifbohyloalki- lowa, aiminokarbonyloalkiiowa, grupe furfurylowa, tienylometylowa lufo tetrahydrofuranylowa albo grupe o wzorze (2, w którym (kazdy z podstawni¬ ków R3 i R4 oznacza atom wodoru lub grupe me¬ tylowa, Y oznacza atom wodoru lub chlorowca albo grupe metylowa lufo. imetoksylOwa a n ozna¬ cza liczbe calkowita 1 lub 2, naitomiast X we wzorze 1 oznacza atom ftlenu lub siarki, znamien¬ ny tym, ze kolejno 5-metylotiio-2,4,6-triichloropary- midyne poddaje sie reakcji z dwoma równowaz¬ nikami zwiazku o wlzonze RiÓH, w którym R1 ma wyzej podane znaczenie, w obecnosci zasady ii w temperaturze nizszej od temperatury pokojowej, a nastepnie otrzymana pochodna dialkoksypirymi- dyny o wzorze 3 w którym R1 ma wyzej podane znaczenie, poddaje sie reakcji ze zwiazkiem o wzorze R2XH, w którym R2 ma wyzej podane zna¬ czenie, w obecnosci zasady. 2. S(posób wytwarzania nowych pochodnych 5- -metylo-tiopiirymidyny o wzorze 1, w którym R1 oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla lub grupe fenylowa, benzylowa, alkenylowa lub alko¬ ksyalkilowa, n2 oznacza grupe alkilowa o 1—6 ato¬ niach wegla, grupe fenylowa, podstawiona attomem chlorowca gru^e fenylowa, grupe alkenylowa, gru¬ pe to-fenyloHpodstawiona alkenylowa,' grupe alki- nylowa, alkoksyalkilowa, alkoksyaikoksyaikilowa, alikilotioalkilowa, aminoalkilowa, alkoksykarfoonylo- alkilowa, anTinokarfoonyloalkilowa, grupe furfury¬ lowa, tienylometylowa lub fcefaahydrofuranylowa albo grupe o wzorze 2, w któryni kazdy z pod- istawników R3 i R4 oznacza atom wodoru lub giru^ pe metylowa, Y oznacza atom wodoru lub chloro¬ wca albo grupe metylowa lub metoksylowa a n oznacza liczbe calkowita .1 lub 2, natomiast X we wzorze 1 oznacza aibom tlenu lub siarki, zna¬ mienny tym, ze kolejno •5-metylotio-2,4,6-(trichlo- ropirymidyne poddaje sie reakcji z równowazni¬ kiem zwiazku,o wzorze R2XH, w którym R1 i X maja wyzej podane znaczenie, w obecnosci zasa¬ dy i w temperaturze nizszej od temperatury poko¬ jowej, a nastepnie otrzymana jedlnopodstawiona po- chodma a wzorize 4 w kjtóryim R* i X maja wyzej podane znaczenie poddaje sie reakcji ze zwiazkiem o wzorze R^OH, w którym R1 ma wyzej podane znaczenie, w oibecnosci zasady. 3. Srodek grzybobójczy zawierajacy substancje czynna i skladniki pomocnicze, znamienny tyni, ze jako substancje czynna zawiera nowa pochodna 5- -metyldtiopirymildyny o wzorze 1, w którym R1 oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla lub138 343 25 26 grupe feinylowa, benzylowa, alkemylowa lub alko- ksyalkilowa, R2 oznacza grupe alkilowa o 1—6 ato¬ mach wegla, grupe fanylowa, podstawiona ato¬ mem chlorowca grupe feinylowa, grupe alkenylowa, grupe co-fenylo-ipodJstawioina alkemylowa, grupe al- 'kimylowa, alkdkisyalkiiJowa, alkotasyalkoksyalkilowa, alkilotioaltóliowa, aminoalkilowa, alkoksykairibony- loalkilowa, amiinokarbonyloalkilowa, grupe furfu- rylowa, tienylometylowa lub tetirahydrofuranylowa albo grupe o wizorze 2, w którym kazdy z pod¬ stawników R3 i R4 oznacza atom 'wodoru lub gru¬ pe metylowa, Y oznacza a,tom wodoru lub chlo¬ rowca albo grupe metylowa lub meitoksylowa a n oznacza liczbe calkowita 1 lub 2, natomiast X we wizorze 1 oznacza atom tlenu lub sianka. 10 15 A. Srodek wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera zwiazek o wzorze 1, w którym R1 oznacza grupe metylowa a R2 i X maja znaczenie podane w zastrz. 3. 5. Srodek wedlug zasitrz. 4, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera zwiazek o wzorze 1, w którym R1 oznacza grupe metylowa, R2 rów¬ niez oznacza grupe meitylowa a X ma znaczenie podane w zastrz. 3. 6. Srodek wedlug zasitrz. 3, znamienny tym, ze jaiko subsitancje czynna zawiera zwiazek o wzorze 1, w Iktórym R1 oznacza girupe metylowa, R2 ozna¬ cza grupe pro[pargilowa lub allilówa a X oznacza atom tleinu.FIG.1 7 g 9 10 11 12131415/ 1700 1500 1300 1100 900 TOcm"' 01 4000 3600 3200 2800 2400 2000 18001 1630 \ 1400 ; 1200 ' 1000 [ 800 '650 1700 1500 1300 1KX) 9Ó0 700 cm"'138 343 OR II R1CK^XX-R< Wscrl R4 Wa6r2 .Mn R'0 OR1 II Cl Cl ii Cl X-R' SCH3 Wzór A- SCH3 Wzór 3 R3 N^N 7—V * N-\ i i h2nXOVso2nh-< yscH, R1 Wzór5 Wzór 6 Cl ch£-( ya Cl Wzór7 CH3S-T -ap Wzór 8 R2 ^ G , R2 SR3 Wj&- © Scharrat 1 Wzór 10 a N^N *2R1QH_ N*S +R2XH N^N T ^ R10 Wtór 7 Schemat 2 Wzór3 Vt, R.0Vx-, STO ryA Q^a aV»-* R'oVx- SMe Wzón \A£ór7*** \Atór4 l SMe WróM SMS138 343 Cl Cl Wzór 11 Q .SMe Y^y-N N-Me R* Wzór 12 NHMe Wzór 13 MeS-/ -x Wzór 15 MeS-Y VnRR' R2CH2CH2NH=N Wzór 14 Cl -f N MeS-f VNH2 H,N^N -CH.Wzór 17 Wzór 16 ja Wzór 20 Wzór 18 -CH2-CH=CH Wzór 21 Wzór 19 -O \=/ -ch2^^q Wzór 22 /-X-Cl -CH2^J Wzór 2*. a^ -CH2^ WCl Wzór 26 ^rcl -CHf^J-Cl Wzór 28 -CHr^-OCH,.Cl -°^t) Wzór 23 Cl-\ -CH2^J^Cl Wzór 25 CL -CH2^\ aW Wzór 27 ^Cl -CH2^t ^Cl Wzór 29 -CHfJC! Wzór 30 Wzór 31138 343 Cl / \X Waór 32 Wiór33 CH3 Wzór 34 H ? «-CNHC02CK| "N-CNHC0,CH « s 2^n3 W2ÓT3S |CHjNHC-S CH-NHC-S S Wzór 36 -2 Zn 2 + H,CO OCH, SCH, XR2 War3? DN-3, zam. 497/88 Cena 100 zl PL PL PL PL PL PL PL