Uprawniony z patentu: Bayer Aktiengesellschaft, Leverkusen (Republi¬ ka Federalna Niemiec) Srodek do regulowania wzrostu roslin Przedmiotem wynalazku jest srodek do regulo¬ wania wzrostu roslin zawierajacy jako substancje czynna nowe amidy kwasu 2-chloroetano-{tiono)- -fosfonowego.Wiadomo, ze kwas 2-chloroetanofosfonowy ma wlasciwosci regulowania wzrostu roslin (holender¬ ski opis patentowy nr 6 802 633).Stwierdzono, ze wybitna zdolnosc regulowania wzrostu roslin maja nowe amidy kwasu 2-chloro- etano-(tiono)-fosfonowego o wzorze ogólnym 1, w którym X i Y niezaleznie od siebie oznaczaja ato¬ my tlenu lub siarki, R oznacza rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla, R' oznacza rodnik alkilo¬ wy o 1—4 atomach wegla, lub w przypadku, gdy Y oznacza atom siarki, R' moze równiez oznaczac rodnik fenylowy ewentualnie podstawiony grupa hydroksylowa, rodnikiem alkilowym o 1—4 ato¬ mach wegla, atomem chlorowca lub grupa nitro¬ wa.Nowe amidy kwasu 2-chloroetano-(tiono)-fosfo- nowego o wzorze 1 otrzymuje sie a) przez reakcje chlorków amidów kwasu 2-chloroetano-(tiono)-fos- fonowego o wzorze 2, w którym X ma wyzej po¬ dane znaczenie, a R" oznacza rodnik alkilowy, ze zwiazkami o wzorze 3, w którym Y i R' maja wyzej podane znaczenie, przy czym zwiazki o wzo¬ rze 3 mozna wprowadzic ewentualnie "w postaci ich spli z metalami alkalicznymi, metalami ziem alkalicznych lub w postaci .soli amonowych, ewen¬ tualnie w srodowisku rozpuszczalnika i{ ewentualr io 15 25 30 nie w obecnosci substancji wiazacej kwas, lub b) przez reakcje halogenków estrów kwasu 2-chlo- roetano-(tiono)-fosfonowego o wzorze 4, w którym Y, Y i R' maja wyzej podane znaczenie, a Hal oznacza atom chlorowca, ze zwiazkami o wzorze 5, w którym R ma wyzej podane znaczenie, ewen¬ tualnie w srodowisku rozpuszczalnika i ewentual¬ nie w obecnosci substancji wiazacej kwas.Amidy kwasu 2-chloroetano-(tiono)-fosfonowego o wzorze 1 maja niespodziewanie wyraznie wyz¬ sza zdolnosc regulowania wzrostu roslin, niz zna¬ ny kwas 2-chloroetanofosfonowy, który jest sub¬ stancja najbardziej zblizona chemicznie i majaca ten sam rodzaj dzialania.Substancje czynne srodka wedlug wynalazku wzbogacaja zatem stan techniM. Przy stosowaniu jako substancji wyjsciowych chlorku N-jedno- metyloamidu kwasu 2-chloroetanofosfonowego i p-chlorotiofenolu przebieg reakcji wedlug sposo¬ bu a) przedstawia schemat .1. Przy stosowaniu ja¬ ko substancji wyjsciowych chlorku estru fenylo- wego kwasu 2-chloroetanotionofosfonowego i me- tyloaminy przebieg reakcji wedlug sposobu b) przedstawia schemat 2.Substancje wyjsciowe sa przedstawione wzora¬ mi, 2^-5.: We wzorze 5 R oznacza korzystnie rodnik alki¬ lowy o 1-tA-j atomach wegla; We wzorach 3 i 4 R' oznacza korzystnie rodnik . alkilowyo ¦., 1-yrA. atp7 mach wegla lub rodnik fenylowy po^dstawiony^g^u- 82 65582 655 3 4 pa nitrowa, rodnikiem metylowym, grupa hydro¬ ksylowa i/lub atomem chloru, a Y oznacza atom tlenu lub siarki, a we wzorze 4 Hal oznacza ko¬ rzystnie atom chloru i bromu, we wzorach 2 i 4 X oznacza atom tlenu lub siarki, a we wzorze 2 R" oznacza korzystnie rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla.Jako aminy o wzorze 5 oraz jako alkohole, mer- kaptany, fenole i tiofenjole o wzorze 3 stosuje sie np. nastepujace zwiazki; metylo-, etylo-, propylo-, i n-, Ilnrzed., Ill-rzed.- lub izabuiyUoainine, me¬ tanol, etanol, propanol i alkohol n-, II-tzed,, III-rzed.- lub izobutylowy, merkaptan metylowy, etylowy, propylowy, izo-propylowy i butylowy, 2-, 3- i 4-chlorofenol, 2-, 3- i 4-nitrofenol, 2-, 3- i 4-metylofenol oraz rezorcyne, pirokatechine i hydrochinon, tiofenol, o-, m-^ p-tiokrezol i 2- i 4^chlorotiofenol.Aminy, alkohole, merkaptany, fenole i tiofenole stosowane jako zwiazki wyjsciowe sa juz znane i mozna je wytworzyc wedlug znanych sposobów.Stosowane jako zwiazki wyjsciowe chlorki estrów lub amidów kwasu 2-chloroetano-(tiono)- -fosfonowego o-wzorach 2 lub 4 sa nieznane, lecz mozna je wytworzyc w znany sposób przez reakcje dwuchlorku kwasu 2-chloroetano-(tio)-fosfonowe- go z aminami, alkoholami, merkaptanami, fenola¬ mi lub tiofenolami, ewentualnie z fenolami i tio- fenolami w postaci ich soli metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych lub w postaci soli amonowych, ewentualnie w srodowisku rozpiisz^ czalnika i ewentualnie w obecnosci substancji wia¬ zacej kwasy, w temperaturze od —10°C do +50°C.Jako rozpuszczalniki lub rozcienczalniki stosuje sie oprócz wody, wszystkie obojetne rozpuszczal¬ niki wzglednie rozcienczalniki organiczne. Stano¬ wia je wszystkie weglowodory alifatyczne i aro¬ matyczne, ewentualnie chlorowane, np. benzen, toluen, ksylen, benzyna, chlorek metylenu, chloro¬ form, czterochlorek wegla, chlorobenzen, etery, np. eter etylowy, butylowy, dioksan, dalej ketony, np. aceton, metyloetyioketon, metyloizopropyloketon i metyloizobutyloketon, oprócz tego nitryle, np. acetonitryl.Jako substancje wiazace kwasy stosuje sie wszystkie znane substancje wiazace kwasy, a zwlaszcza weglany i alkoholany metali alkalicz¬ nych, np. weglan sodu i potasu, metylan wzgled¬ nie etylan sodu i potasu, ponadto aminy alifatycz¬ ne, aromatyczne lub heterocykliczne, przykladowo trójetyloamine, dwumetyloaniline, dwumetyloben- zyloamine i pirydyne.Temperatura reakcji moze wahac sie w. szero-r kich granicach. Na ogól reakcje prowadzi sie w temperaturze od —20°C do 100°C, korzystnie w temperaturze 0-^60°C.Reakcje prowadzi sie na ogól pod cisnieniem normalnym. Na 1 mol chlorku kwasu amido-(tio- no)-fosfonowego stosuje sie 1 mol alkoholu, mer- kaptanu, fenolu lub tiofenolu i okolo 1 mol ak¬ ceptora kwasu i na 1 mol chlorku estru kwasu (tiono)-fosfonowego okolo 2 moli pierwszorzedo- wej aminy lub amoniaku.Reakcje prowadzi sie w wodzie lub w innym odpowiednim rozpuszczalniku, przewaznie w tem¬ peraturze pokojowej. Nieznaczny nadmiar zwiaz¬ ków o wzorach 3 i 5 nie przeszkadza w reakcji.Obróbke koncowa prowadzi sie w znany sposób. 5 Substancje czynne srodka wedlug wynalazku Otrzymuje sie przewaznie w postaci bezbarwnyeh do slabo . zóltych lepkich, nierozpuszczalnych w wodzie olejów, których nie mozna destylowac bez rozkladu, lecz mozna uwolnic od resztek lot¬ nych substancji, a tym samym oczyscic przez tak zwane „poddestylowanie", to jest dluzsze ogrze¬ wanie pod zmniejszonym cisnieniem do umiarko¬ wanie podwyzszonej temperatury.Do ich charakterystyki sluzy przede wszystkim wspólczynnik zalamania swiatla lub temperatura topnienia w przypadku ich otrzymywania w posta¬ ci krystalicznej.Pochodne' kwasu 2^chloroetano^ wego oddzialywuja na fizjologiczny mechanizm wzrostu roslin i dlatego mozna je stosowac jako regulatory wzrostu roslin. Róznorodnosc charak¬ teru oddzialywania tycb substancji czynnych za¬ lezy zasadniczo od momentu stosowania w sta¬ dium rozwojowym rtasiona lub rosliny oraz od uzytych stezen. Regulatory wzrostu roslin stosuje sie do róznorodnych celów zwiazanych z etapami rozwoju rosliny. Na przyklad mozna stosujac re¬ gulatory wzrostu roslin przyspieszyc lub opóznic kielkowanie nasion w zaleznosci od uzytego ste¬ zenia. Mozna wplywac na stan spoczynku roslin, a wiec na endogenna rytmike roczna i powodo¬ wac wypuszczanie pedów i kwitnienie w takim czasie, w którym rosliny normalnie nie wyikaizuja takiej zdolnosci do paczkowania i kwitnienia. Sto¬ sujac substancje czynne mozna przyspieszac lub hamowac wzrost pedów i korzeni w zaleznosci od uzytego stezenia. Mozna na przyklad silnie hamo¬ wac wzrost calkowicie uksztaltowanej rosliny lub tez nadac roslinie ogólnie silniejszy pokrój lub tez spowodowac karlowatosc.Gospodarcze znaczenie ma na przyklad hamo¬ wanie wzrostu trawy na obrzezach ulic i dróg.Ponadto przy uzyciu regulatorów wzrostu roslin mozna hamowac wzrost murawy, a tym samym zredukowac czestotliwosc scinania trawy (strzyze¬ nia trawników). W czasie wzrostu rosliny mozna powiekszyc ilosc bocznych odgalezien przez prze¬ rwanie na drodze chemicznej dominanty wzrostu wierzcholkowego. Ma to znaczenie przy rozmna¬ zaniu roslin za pomoca sadzonek. W zaleznosci od uzytego stezenia mozna tez hamowac wzrost bocz¬ nych galezi pedów, na przyklad hamowac formo¬ wanie sie bocznych pedów w tytoniu po scieciu wierzcholka, a tym samym przyspieszyc wzrost lisci. Zdolnosc oddzialywania na tworzenie sie kwiatów mozna wykorzystac do zwolnienia lub tez przyspieszenia tworzenia sie kwiatów w za¬ leznosci od stezenia i czasu stosowania. W okreslo^ nych warunkach mozna uzyskac zwiekszenie za¬ wiazków kwiatowych, przy czym dzialanie to wy¬ stepuje przy odpowiednim traktowaniu w czasie normalnego formowania zawiazków kwiatowych.Wplyw substancji czynnych na stan lisci mozna wykorzystac do przeprowadzenia defoliacji, np. w ii 15 20 509»I5$ celu ulatwienia zbiorów lub obnizenia transpiracji w czasie przesadzania roslin.Mozna przyspieszyc zawiazywanie He owoców i uzyskac wiece} owoców lub owoce beznasienne (partenokaroia). W okreslonych warunkach mozna zapobiec przedwczesnemu opadaniu owoców lub stosujac rozcienczenie mozna opadanie przyspie¬ szyc do okreslonego wymiaru. Przyspieszenie opa¬ dania owoców mozna Jednak wykorzystac prze¬ prowadzajac traktowanie w czasie zbiorów, co ulatwia zbiory.Opryskujac niedojrzale owoce srodkami wedlug wynalazku mozna przyspieszyc proces dojrzewania i uzyskac lepsze wybarwienie owoców. W zalez¬ nosci od celu stosowania mozna nowe substancje przeprowadzic w znane koncentraty, takie jak roztwory, emulsje, zawiesiny, proszki, pasty i gra¬ nulaty.Koncentraty otrzymuje sie w znany sposób, np. przez zmieszanie substancji czynnych z roz¬ cienczalnikami, to jest cieklymi rozpuszczalnikami i/lub nosnikami ewentualnie przy uzyciu substan¬ cji powierzchniowo czynnych, a wiec emulgatorów i/lub dyspergatorow, przy czym w przypadku sto¬ sowania wody jako rozcienczalnika mozna ewen¬ tualnie stosowac rozpuszczalniki organiczne jako rozpuszczalniki pomocnicze. Jako ciekle rozpusz¬ czalniki zasadniczo mnozna stosowac zwiazki aro¬ matyczne (np. chlorobenzeny, parafiny, np. frakcje ropy naftowej, alkohole, np. metanol, butanol, rozpuszczalniki o duzej polarnosci, np. dwumetylo- formamid i sulfotlenek dwumetylowy oraz wode, jako stale nosniki stosuje sie naturalne maczki mineralne, np. kaoliny, tlenki glinu, talk i krede, oraz syntetyczne maczki nieorganiczne, np. kwas krzemowy o wysokim rozdrobnieniu oraz krze¬ miany; jako emulgatory stosuje sie emulgatory niejonotwórcze i anionowe, takie jak estry poli- tlenku etylenu i kwasów tluszczowych, etery po- litlenku etylenu i alkoholi tluszczowych, np. eter alkiloarylowopoliglikolowy oraz alkilosulfoniany i arylosulfoniany; jako dyspergatory stosuje sie np. lignine, lugi posiarczynowe i metyloceluloze.Koncentraty zawierajace na ogól 0,1—05% wa¬ gowych substancji czynnej, korzystnie 0,5—00% substancji czynnej.Substancje czynne mozna stosowac same, w po¬ staci ich koncentratów lub przygotowanych z nich preparatów roboczych, jak gotowe do uzycia roz¬ twory, koncentraty do emulgowania, emulsje, za¬ wiesiny, proszki zwilzalne, pasty, proszki roz¬ puszczalne, srodki do opylania i granulaty.Srodki stosuje sie w znany sposób, np. przez podlewanie, opryskiwanie, opryskiwanie mglawico¬ we, rozsiewanie, opylanie itp.Stezenia substancji czynnych moga wahac sie w szerokich granicach. Na ogól stosuje sie steze¬ nia 0,0005—2%, korzystnie, 0,01—0,5%. Ponadto stosuje sie na ogól w stosunku do 1 ha powierzch¬ ni 0,1—100 kg substancji czynnej, korzystnie 1—10 kg substancji czynnej. Regulatory wzrostu roslin stosuje sie w odpowiednim okresie czasu, uzaleznionym od warunków wegetatywnych i kli¬ matycznych.Nizej podane przyklady wyjasniaja dzManie srodków wedlug wynalazku.Przyklad I. Hamowanie wzrostu (siemie lnia¬ ne). Rozpuszczalnik: 40 czesci wagowych acetonu; « emulgator: 0,25 czesci wagowych eteru alkiloarylo- wopoiiglikolowego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i* zawierajacego podana ilosc emulgatora, po czym koncentrat rozciencza sie roztworem buforowym (pH — 6) fosforanu dwusodowego i fosforanu jednopotasowego. W naczynku Petriego wyklada sie na 2 bibuly filtracyjne po 35 nasion lnu. Do 15 kazdego naczynka wprowadza sie pipetka 10 ml preparatu substancji czynnej. Kielkowanie nasion zachodzi w ciemnosci w temperaturze 25°C.Po 3 dniach ustala sie dlugosc pedu i wyraza sie w % zahamowanie wzrostu w stosunku do m rosliny kontrolnej, przy czym 100% oznacza cal¬ kowity brak wzrostu, a 0% oznacza, ze wzrost od¬ powiada wzrostowi rosliny nietraktowanej.W tablicy 1 podaje sie substancje czynne, steze¬ nie substancji czynnych w ppm (mg/kg) oraz uzy- 25 skane wyniki.Tablica 1 Hamowanie wzrostu (siemie lniane) Substancja czynna Woda (próba kontrolna) Zwiazek o wzorze 10 (znany) Zwiazek o wzorze 11 Zwiazek o wzorze 12 0 15 70 80 0 36 82 85 Przyklad II. Hamowanie wzrostu (siewki pomidorów). Rozpuszczalnik: 40 czesci wagowych acetonu; emulgator: 0,25 czesci wagowych eteru alkiloarylowopoliglikolowego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika zawierajacego podana ilosc emulgatora, po czym koncentrat rozciencza sie roztworem buforowym (pH = 6) fosforanu dwusodowego i fosforanu jednopotasowego do zadanego stezenia.Siewki pomidorów o wysokosci 10 cm spryskuje sie preparatem zawierajacym 500 ppm substancji czynnej. Po 8 dniach ustala sie zahamowanie wzrostu wyrazone w % w stosunku do roslin kon¬ trolnych, przy czyim 100% oznacza brak wzrostu, a 0% oznacza, ze wzrost odpowiada wzrostowi roslin kontrolnych.W tablicy 2 podaje sie stosowane substancje czynne, dawki substancji czynnych w ppmAng/kg oraz uzyskane wyniki.Przyklad III. Hamowanie wzrostu (siewki jabloni). Rozpuszczalnik: 40 czesci wagowych ace¬ tonu: emulgator: 0,5 czesci wagowej eteru alkilo¬ arylowopoliglikolowego.82 655 Tablica 2 Hamowanie wzrostu (pomidory) Substancja czynna Woda (próba kontrolna) Zwiazek o wzorze 10 (znany) Zwiazek o wzorze 11 Zwiazek o wzorze 12 Hamowanie wzrostu w % przy stezeniu 500 ppm 0 43 66 48 W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalni¬ ka, zawierajacego podana ilosc emulgatora, po czym koncentrat rozciencza sie roztworem buforo¬ wym (pH = 6) fosforanu dwusodowego i fosforanu jednopotasowego do zadanego stezenia.Siewki jabloni o wysokosci okolo 2 om oprysku¬ je sie preparatem zawierajacym 500 ppm substan¬ cji czynnej. Po 7 dniach ustala sie zahamowanie wzrostu w stosunku %-owym do wzrostu roslin kontrolnych, przy czym 100% oznacza brak wzro¬ stu, a 0% oznacza, ze wzrost odpowiada wzrosto¬ wi roslin kontrolnych.Wyniki podaje sie w tablicy 3.Tablica 3 Hamowanie wzrostu (siewki jabloni) Substancja czynna Woda (próba kontrolna) Zwiazek o wzorze 10 (znany) Zwiazek o wzorze 12 Hamowanie wzrostu przy stezeniu 500 ppm 0 25 32 Przyklad IV. Hamowanie wzrostu (Cynosu- rus). Rozpuszczalnik: 40 czesci wagowych acetonu; emulgator:, 0,25 czesci wagowych eteru alkilo- arylowopoliglikolowego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, zawierajacego podana ilosc emulgatora, po czym koncentrat rozciencza sie roztworem buforowym (pH = 6) fosforanu dwusodowego i fosforanu jednopotasowego do zadanego stezenia.Siewki trawy (Cynosurus oristatus) opryskuje sie mglawicowo preparatem zawierajacym 1000 ppm substancji czynnej, w dawce 25 kg/ha. Po 14 dniach ustala sie opóznienie wzrostu trawy w sto¬ sunku procentowym do próby kontrolnej.Wyniki podaje sie w tablicy 4.Przyklad V. Przyspieszenie dojrzewania owo¬ ców (pomidory). Rozpuszczalnik: 40 czesci wago¬ wych acetonu; emulgator: 0,25 czesci wagowych eteru alkiloarylowopoliglikolowego. io 15 20 30 40 50 8 Tablica 4 Hamowanie wzrostu (Cynosurus) Substancja czynna Woda (próba kontrolna) Zwiazek o wzorze 10 (znany) Zwiazek o wzorze 13 Hamowanie wzrostu trawy w % 0 60 68 : W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika zawierajacego podana ilosc emulgatora, po czym koncentrat rozciencza sie roztworem buforowym (pH = 6) fosforanu dwusodowego i fosforanu jednopotasowego do zadanego stezenia.Zielone, niedojrzale owoce pomidorów oprysku¬ je sie jednorazowo preparatem zawierajacym 5000 ppm substancji czynnej. Uzyskusje sie przez to przyspieszenie dojrzewania owoców.Wyniki podaje sie w tablicy 5.Tablica 5 Przyspieszenie dojrzewania owoców (pomidory) ; Substancja czynna Woda (próba kontrolna) Zwiazek o wzorze 10 (znany) Zwiazek o wzorze 13 Zwiazek o wzorze 12 Przyspieszenie dojrzewania owoców w dniach, przy stezeniu 5000 ppm 0 12 17 15 ¦65 Nastepujace przyklady wyjasniaja sposób wy¬ twarzania substancji czynnej srodka wedlug wy¬ nalazku.Przyklad VI. Traktuje sie 67 g (0,22 mola) chlorku kwasu N-jednoizopropyloamido-2-chloro- etanofosfonowego w 200 cm3 benzenu w tempera¬ turze pokojowej 24 g (0,4 mola) izopropanolu i 33 g (0,33 mola) trójetyloaminy. Miesza sie jeszcze w ciagu 2 godzin w temperaturze 50°C, wytracona sól odsysa sie i roztwór reakcyjny przemywa wo¬ da. Po osuszeniu siarczanem sodu i odpedzeniu rozpuszczalnika „poddestylowuje sie". Otrzymuje sie bezbarwny olej n22D = 1,4686. Wydajnosc: 50 g (67%) N-jednoizopropyloamidu kwasu O-izo- propylo-2-chloroetanofosfonowego o wzorze 13.Analiza: dla wzoru C8H19C1N02P obliczono: 15,65% Cl, 6,15% N; otrzymano: 16,05% C, 6,36% N.Chlorek kwasu N-jednoizopropyloamido-2-chlo- roetanofosfonowego stosowany jako zwiazek wyj¬ sciowy wytwarza sie z dwuchlorku kwasu 2-chló- roetanofosfonowego i izopropyloaminy w toluenie w temperaturze 0°C. Wydajnosc: 91% wydajnosci teoretycznej; n2^ = 1,4854.9 8STIS9? 10 Przyklad VII. Traktuje sie 41 g (0,2 mola) chlorku kwasu N-jednoizopropyloainudo-2-chloro- etanofosfonowego w 200 cm* benzenu w tempera¬ turze pokojowej 87 cm1 (0,2 mola) etanolowego roztworu etylenu sodu. Miesza sie jeszcze w ciagu 2 godzin, nastepnie odsysa sie sole, roztwór re¬ akcyjny przemywa sie woda i osusza siarczanem sodu.Po odpedzeniu rozpuszczalnika „poddestylowuje" sie. Pozostaje bezbarwny olej o n*D = 1,4580. Wy¬ dajnosc 27 g (64%) N-jednoizopropyloamidu kwa¬ su O-etylo-2-chloroetanofosfonowego o wzorze* 14, Analiza: dla wzoru CfHy^ClNO^ obliczono: 16,65% C, 6,60% N; otrzymano: 16,33% a, 6,56% N.Zwiazek wyjsciowy otrzymuje sie wedlug przy¬ kladu VI.Przyklad VIII. Traktuje sie 41 g (0,2 mola) chlorku kwasu N-jednoizopropyloamido-2-chloro- etanofosfonowego w 100 cm* benzenu w tempera¬ turze pokojowej 13 g (0,2 mola) merkaptanu ety¬ lu i 20 g (0,2 mola) trójetyloaminy. Miesza sie jeszcze w ciagu 2 godzin w temperaturze 40<5C, nastepnie odsysa sie sole, roztwór reakcyjny prze¬ mywa woda i osusza siarczanem sodu. Po odpe¬ dzeniu rozpuszczalnika otrzymuje sie krystaliczna pozostalosc o temperaturze topnienia LS1°C. Wy¬ dajnosc: 15 g (33%) N-jednoizopropyloamidu kwa¬ su S-etylo-2-cMoroetanotiofosfonowego o wzo¬ rze 11.Analiza: dla wzoru C7H17ClNOPS obliczono: 15,45% Cl, 6,10% N, 13,95% S; otrzymano: 15,30% Cl, 6,08% N, 13,80% S.Zwiazek wyjsciowy otrzymuje sie wedlug przy¬ kladu VI.Przyklad IX. : Postepujac wedlug przykla¬ du VIII wytwarza sie N-jednoizopropyloamid kwasu S-fenyIo-2-chloroetanotiofosfonowego o wzo¬ rze 12. Temperatura topnienia 61°C, wydajnosc: 59%.Analiza: diLa wzoru CnH17CfliNGPS obliczono: 5,50% N, 11,50% S; otrzymano 5,55% N, 11,95% S.Nizej podane przyklady blizej objasniaja sposób wytwarzania zwiazków wyjsciowych.Przyklad X. Traktuje sie 49,5 g (0,25 mola) dwuchlorku kwasu 2-chloroetano-tionofosfonowego w 500 m* toluenu 15,5 g (0,5 mola) metyloaminy w 200 cm8 toluenu. Miesza sie jeszcze w ciagu 1 godziny w temperaturze pokojowej, nastepnie odsacza sie sole, przemywa woda, osusza sie siar¬ czanem sodu i odpedza sie rozpuszczalnik. Po „poddestylowaniu" w temperaturze 80°C (0,01 mm Hg otrzymuje sie jako pozostalosc zólty olej.Otrzymuje sie 41 g (85%) chlorku kwasu N^jedno- metyloainido-2-chllor©etano-4aon o wzorze 6; nMD = 1,5613.Analiza: dla wzoru C3H8diNPS obliczono: 16,65% S, 7,30% N; otrzymano: 16,47% S, 7,35% N.Przyklad XI. Traktuje sie 39,5 g (0,2 mola) dwuchlorku kwasu 2-chloroetano-tionofosfonowego w temperaturze 20°C 19 g (0,2 mola) fenolu w 50 cm« H20 i 8 g (0,2 mola) wodorotlenku sodowe¬ go. Miesza sie jeszcze w IcwyeLatane pokojowej w ciagu 2 godzin, nastepnie rozpuszcza sie w chlorku metylenu, faze organiczna oddziela sie i przemywa woda. Po osuszeniu siarczanem sodu rozpuszczalnik odpedza sie i nastepnie „poddesty¬ lowuje sie" (60°6/l mm Hg). Otrzymuje sie 39 g (77%) chlorku kwasu O-fenylo-2-chloroetano-tio- hofosfbnowego o wzorze 7, w postaci bezbarwnej cieczy o n"D = 1,5688.Analiza: dla wzoru CgHjCljOPS obliczono: 12£5% S, 27,90 Cl; otrzymano: 12,46% S, 2832% Przyklad XJL Traktuje sie 91 g (0,5 mola) dwuchlorku kwasu 2-chloroetanofosfonowego w 1,5 litra toluenu w temperaturze 0°C 59 g (1 mol) izopropyloaminy. Miesza sie jeszcze w ciagu 1 go¬ dziny, w temperaturze pokojowej, odsacza sie so¬ le, roztwór przemywa sie mala iloscia wody i od¬ sacza sie rozpuszczalnik, po czym „poddestylowuje sie" W°Cf$fil mm Hg). Otrzymuje sie 93 g (91%) chlorku kwasu N-jednoizopropyloamido-2-chlofo- etanofosfonowego o wzorze 8 o n2^ = 1,4854.Analiza: dla wzoru C5H12Cl2NOP obliczono: 6,85% N, 34,800/0 d; otrzymano: 6,58% N, 33,74% Cl.Przyklad XIII. Wedlug przykladu XII wy¬ twarza sie z 56% wydajnoscia chlorek kwasu N-monometyloamido-2-chloroetanofosfonowego o wzorze 9 o nmu — 1,5019. PL