Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie dokowe.Znane urzadzenie dokowe zawiera dno do wspierania statku i sciany wzdluzne odchodzace,do góry od tego dna, wózek poruszany wzdluz sciany wzdluznej za pomoca mechanizmu napedowego, ramie dolaczone prze¬ chylnie i obrotowo do tego wózka, mechanizm obracania i przechylania ramienia wzgledem wózka, glowice z zespolem obróbczym dolaczona obrotowo i przechylnie do swobodnego konca ramienia oraz mechanizm obra¬ cania i przechylania glowicy wzgledem ramienia.W celu zapewnienia zadowalajacego dzialania zespolu obróbczego musi on byc na ogól utrzymywany w stalej odleglosci od obrabianego kadluba. Z francuskiego zgloszenia patentowego nr 2 441 578 znane jest urzadzenie dokowe, w którym ten staly odstep jest utrzymywany za pomoca obrotowych kólek zamontowa¬ nych na glowicy. Stwierdzono jednak, ze kólka takie nie prowadza zadowalajaco glowicy, poniewaz ich os obrotu nie zawsze jest prostopadla do powierzchni, po której sie poruszaja, a mianowicie po zakrzywionej powierzchni kadluba statku. Tym samym obróbka kadluba za pomoca zespolu obróbczego w tego rodzaju znanym urzadzeniu dokowym nie jest zadowalajaca.Celem wynalazku jest opracowanie urzadzenia dokowego nie posiadajacego tej wady.Urzadzenie dokowe zawierajace dno przeznaczone do wspierania statku i sciany wzdluzne odchodzace do góry od tego dna, wózek poruszany za pomoca mechanizmu napedowego wzdluz sciany wzdluznej doku, ramie polaczone obrotowo i przechylnie z tym wózkiem, mechanizmy obracania i przechylania ramienia wzgledem wózka, glowice z zespolem obróbczym dolaczona obrotowo i przechylnie do 'swobodnego konca tego ramienia oraz mechanizm przechylania i mechanizm obracania glowicy wzgledem ramienia, wedlug wynalazku charaktery¬ zuje sie tym, ze z glowica wyposazona w zespól obróbczy polaczone sa poziome i pionowe kola prowadzace, majace wzajemnie prostopadle osie obrotu i na przemian uruchamiane przez zespól nastawczy.2 132045 Korzystny przyklad wykonania wynalazku uzyskuje sie przez sprzezenie zespolu nastawczego z mechani¬ zmem przechylania i z mechanizmem napedowym, tak ze odpowiednie kola prowadzace sa samoczynnie utrzy¬ mywane w stycznosci z kadlubem statku. Jezeli ponadto mechanizmy obracania i przechylania sa blokowane wzgledem siebie tak, ze w danym czasie przynajmniej jeden z tych mechanizmów nie dziala, wtedy kola prowa¬ dzace nigdy nie beda obciazone poprzecznie wzgledem kierunku ruchu.W celu zapewnienia skutecznej pracy, zespól obróbczy musi byc zwykle nakierowany pod okreslonym katem do kadluba statku wzgledem kierunku ruchu.Przedmiot wynalazku jest objasniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie dokowe wedlug wynalazku w widoku z boku i w czesciowym przekroju, fig. 2 - urzadzenie z fig. 1 w widoku z góry z pominieciem niektórych czesci, fig. 3 - glowice urzadzenia wedlug wynalazku z umieszczo¬ nym na nim bomem natryskowym w widoku perspektywicznym, fig. 4 - glowice z bomem natryskowym wed¬ lug innego przykladu wykonania w widoku z boku, fig. 5 - alternatywny przyklad wykonania zestawu kól prowadzacych, fig. 6 - glowice z fig. 4 w widoku perspektywicznym, fig. 7 — glowice z fig. 6 w widoku z góry, a fig. 8 uproszczony schemat hydraulicznego ukladu sterowania.Urzadzenie dokowe 1 wedlug wynalazku zawiera dok 25 z dnem 13 sluzacym do wspierania statku 11 itp., wzdluznymi scianami 26 odchodzacymi od dna 13 oraz wózkiem 2 ruchomym wzdluz sciany 26. Wózek 2 zawiera mechanizm napedowy w postaci silnika 3. Urzadzenie to zawiera ponadto ramie 4, które sluzy do przesuwania glowicy 7 do dowolnego zadanego miejsca przy kadlubie 12 statku za pomoca mechanizmu obraca¬ nia 5 i mechanizmu przechylania 6. Glowica 7 ma zespól obróbczy 8 sluzacy do obrabiania kadluba statku.Glowica 7 moze byc ustawiana w zadanym polozeniu katowym za pomoca mechanizmu przechylania 9 i mecha¬ nizmu obracania 10.Wózek 2 zawiera zasadniczo poziome podwozie 16, do którego spodu przymocowana jest po srodku kolumna 17. Podwozie 16 ma przy kazdym swym koncu zamontowany zestaw kól jezdnych 18 i kól wsporczych 19.Kola jezdne 18 usytuowane w plaszczyznie pionowej oparte sa na szynie górnej 22, która jest umieszczona za pomoca podpory szynowej 21 na scianie 26 doku 25. Poziome kola wsporcze 19 zachodza za szyne górna 22.Przy dolnym koncu kolumny 17 umieszczone sa dalsze poziome kola 20, które wspólpracuja z szyna dolna 24, przymocowana za pomoca podpór szynowych 23 do sciany 26 doku.Przez obracanie kól jezdnych 18 za pomoca silnika 3 wózek 2 jest przemieszczany wraz z ramieniem 4 wzdluz sciany 26 doku i wzdluz kadluba 12 statku 11 umieszczonego w tym doku. Wózek 2 ma konsole 28 z kabina operatora 27. Wózek 2 ma dostep zapewniony poprzez drabine 29, umieszczona pomiedzy kabina operatora 27 a wózkiem 2.Podwozie 16 wyposazone jest w pionowe, usytuowane w odstepie podpory 35, które przytrzymuja obrotowy walek 36. Walek ten przechodzi przez obrotowy korpus 37 ramienia 4, tak ze ramie 4 moze byc obracane wokól walka 36. Ten ruch obrotowy powodowany jest przez mechanizm obracania 5, zawierajacy przekladnie dzwig¬ niowe 38 i silowniki 39.Poniewaz pokazany na fig. 2 mechanizm obracania 5 zawiera przekladnie dzwigniowe 38, zatem mozna osiagnac calkowity kat obrotu ramienia 4 wynoszacy okolo 180°, mimo ze mechanizm obracania 5 stanowi zwarta konstrukcje, a silowniki 39 maja ograniczony skok.Na górnej stronie obrotowego korpusu 37 umieszczone sa podpory 45. Podpory te przytrzymuja walek 46, który wspiera przechylnie wysiegnik 44 ramienia 4. Wysiegnik 44 zawiera czlon wewnetrzny 48, który jest przesuwny teleskopowo w czlonie zewnetrznym 47. Za pomoca silownika 49 czlon wewnetrzny 48 moze byc wysuwany i wsuwany do czlonu zewnetrznego 47. Obrotowy korpus 37 i zewnetrzny czlon 47 wyposazone sa w podpory 50, pomiedzy którymi zamontowany jest przegubowo za pomoca walków 51 silownik przechylania 52.Z górnym koncem wewnetrznego czlonu 48 jest polaczona podpora 55 glowicy 7 za pomoca walka 56.Podpora 55 wspiera glowice 7, która jest polaczona z podpora 55 poprzez mechanizm obracania 10. Przechyle¬ nie podpory 55 jest realizowane przez mechanizm przechylania 9, który zawiera górny silownik przechylania 57 i dolny silownik przechylania 58. Górny silownik przechylania 57 i dolny silownik przechylania 58 sa ze soba polaczone i sterowane proporcjonalnie tak, ze raz wybrane polozenie przechylania podpory 55 glowicy jest utrzymywane niezaleznie od polozenia przechylania wysiegnika 44.Poszczególne urzadzenie takie jak mechanizm napedowy, mechanizm obracania, mechanizm przechylania, moga byc wszystkie sterowane przez jednego operatora z kabiny operatora 27.Zespól obróbczy 8 zawiera przykladowo bom natryskowy, sluzacy do wysokocisnieniowego czyszczenia kadluba 12 statku lub tez rure do piaskowania lub do natryskiwania farby.132045 3 Podczas obróbki kadluba 12 glowica 7 jest dociskana kolami prowadzacymi 60 do kadluba 12, a zespól obróbczy 8 jest przemieszczany wzdluz kadluba przez napedzanie wózka 2 wzdluz szyn 22, 24 w kierunku pokazanym strzalka 59. Dla bezpieczenstwa glowica 7 powinna byc zawsze wleczona.Podczas obróbki kadluba 12 glowica 7 jest doprowadzana sprezyscie do styku z kadlubem 12 przez ramie 4.Kola prowadzace 60 tocza sie wzdluz kadluba. Zestaw kól prowadzacych 60 zawiera poziome kola prowadzace 82 i pionowe kola prowadzace 81 dla poziomego i pionowego ruchu glowicy 7 wzdluz kadluba. W zaleznosci od zadanego ruchu glowicy 7 wzdluz kadluba 12, odpowiednie kola prowadzace doprowadzane sa do styku z kadlubem za pomoca zespolu nastawczego 76. Zespól nastawczy 76 z fig. 3 zawiera walek nastawczy 79 ulozyskowany obrotowo w podporze 78 glowicy 7, ramie przechylania 83 przymocowano sztywno do walka nastawczego 79 i silownik nastawczy 85 polaczony z koncem ramienia przechylajacego 83, przy czym przeciwle¬ gly koniec silownika jest przymocowany do podpory 86 polaczonej sztywno z glowica 7. Do obu konców walka nastawczego 79 przymocowane sa ramiona 80, z których kazde wspiera poziome kolo prowadzace 82 i pionowe kolo prowadzace 81. Za pomoca silownika nastawczego 85 ramiona te moga byc ustawiane w dwóch polozeniach, w których odpowiednio poziome kola prowadzace 82 lub pionowe kola prowadzace 81 moga dochodzic do styku z kadlubem 12. Korzystnie silownik nastawczy 85 jest sprzezony z mechanizmem przechy¬ lania i z mechanizmem napedowym w taki sposób, ze odpowiednie kolo prowadzace 81, 82 jest samoczynnie doprowadzane do polozenia roboczego.W alternatywnym przykladzie wykonania z fig. 5 zastosowany jest silownik nastawczy 88, który nie musi byc stale pod cisnieniem dla utrzymywania styku pomiedzy odpowiednim kolem prowadzacym 81, 82 a obrabia¬ nym kadlubem statku. Silownik nastawczy 88, przegubowo dolaczony w miejscu 92 do glowicy 7, jest sprzezo¬ ny z ramieniem nastawczym 87, które jest sztywno polaczone z walkiem nastawczym 79 lub z ramieniem 80.Koniec ramienia nastawczego 87 wyposazony jest w kolek 91 sprzezony ze sprezyna rozciagajaca 89. Drugi koniec sprezyny rozciaganej 89 jest zaczepiony o kolek 90, który jest sztywno dolaczony do glowicy 7. Kolek 90 jest usytuowany tak, ze linia polaczenia pomiedzy srodkiem kolka 91 a srodkiem walka nastawczego 79 przebiega powyzej srodka kolka 9d Poziome kolo prowadzace 82 jest w styku z kadlubem 12 i ponizej niego, gdy kadluba 13 dotyka pionowe kolo prowadzace 81. Tym samym obydwa polozenia sa stabilne, zas silownik nastawczy 88 podlega zasileniu tylko wtedy, gdy trzeba ustawic inne polozenie.Na figurze 3 pokazano, ze mechanizm obracania 10 utworzony jest przez silnik 62, na którego walku wyjsciowym 54 zamontowana jest glowica 7. Silnik 62 jest korzystnie silnikiem hydraulicznym. Glowica 7 wyposazona jest w bom natryskowy 63, sluzacy do czyszczenia kadluba statku. Bom natryskowy 63 ma wiele dysz natryskowych 64 wytwarzajacych natrysk wachlarzowy 65. Natryskiwany plyn, zwykle woda pod wysokim cisnieniem, doprowadzany jest przewodem 68, który jest polaczony poprzez zlacze 69 z wydrazonym walkiem poprzecznym 66, posiadajacym ujscie po srodku bomu natryskowego 63. Zlacze 69 moze byc takiego typu, aby umozliwialo obrót laczonych czesci wzgledem siebie.Aby uzyskac zadawalajace czyszczenie, dysze natryskowe 64 musza byc skierowane pod katem ostrym do kadluba statku w kierunku ruchu (strzalka 59). Aby bom natryskowy 63 mógl dzialac w obu kierunkach, to znaczy w kierunku oznaczonym strzalka 59 i w kierunku przeciwnym, bom natryskowy 63 polaczono z zespo¬ lem kierujacym 61, za pomoca którego bom natryskowy 63 moze byc ustawiany w kierunku natarcia.W przykladzie wykonania pokazanym na fig. 3 zastosowano rozwiazanie, w którym bom natryskowy 63 moze obracac sie o 180° wokól osi poprzecznego walka 66, który jest zamontowany obrotowo w lozyskach oczkowych 67 umieszczonych na glowicy 7. Zespól kierujacy 61 w tym rozwiazaniu sklada sie z walka poprze¬ cznego 66, który ma kolo slimakowe 70 sprzezone ze slimakiem 71, umieszczonym na walku wyjsciowym 72 przekladni napedowej 73 zamontowanej na glowicy 7 i sprzezonej z silnikiem 74.Zespól kierujacy 61 jest korzystnie sprzezony z mechanizmem napedowym zawierajacym silnik 3 w taki sposób, ze dysze natryskowe 64 sa samoczynnie odpowiednio przestawiane przy zmianie kierunku ruchu.Figura 4, 6 i 7 przedstawiaja przyklad rozwiazania, w którym w celu odpowiedniego ustawienia dysz natry¬ skowych 101, w zaleznosci od kierunku ruchu wózka 2 bom natryskowy 63 jest obracany wokól swej osi wzdluznej. Do bomu natryskowego 63 przymocowane sa podpory 93. Obrotowe podpory 93 s% obracane za pomoca sworznia 94 w widelkach 98. Zespól kierujacy 61 w tym rozwiazaniu zawiera silownik 97, który sprzezony jest poprzez sworzen 99 z jednej strony z wystajaca czescia obrotowych podpór 93, a z drugiej strony sprzega sie z podporami 100 przymocowanymi do widelek 98. Przez przesuwanie silownika 97 do wewnatrz i na zewnatrz powoduje sie obrót podpór 93, a razem z nimi bomu natryskowego 63 wokól sworznia 94. Obrotowe podpory 93 maja lukowe szczeliny 95, poprzez które przechodzi kolek 96 polaczony z widelkami 98. Ograni¬ czaja one skok obrotowych podpór 93 z bomem natryskowym 63. Na fig. 7 pokazano strzalka 101 kat pomiedzy dyszami natryskowymi a kierunkiem ruchu oznaczonym strzalka 59. Kat ten wynosi korzystnie w przyblizeniu 60°, poniewaz wówczas uzyskuje sie optymalne oczyszczenie strumieniami plynu.4 132045 W tym przykladzie wykonania widelki 98 sa ulozyskowane w podporze 102, przymocowanej sztywno do glowicy 7, tak aby byly obrotowe wokól walka 103 wytwarzanego w kierunku ruchu wzdluz kadluba 12.Widelki 98 sa przytrzymywane sprezynami 105 w polozeniu poziomym, a zatem bom natryskowy 63 jest przytrzymywany w polozeniu pionowym. Sprezyny 105 sprzezone sa jednym koncem z oczkiem 106 widelek 98, a drugim koncem z podpora 104 glowicy 7.Dzieki takiej konstrukcji polozenie bomu natryskowego 63 moze dostosowywac sie do kadluba 12. Kiedy odleglosc pomiedzy dyszami natryskowymi z kadlubem 12 jest tak mala, ze strumien wyplywajacy zdanej dyszy ulega zaburzeniom, wtedy wzrasta sila reakcji strumienia na bom natryskowy 63 tak, ze obraca sie on wraz z widelkami 98 wokól walka 103 az do ustalania sie równowagi. Praktyczne cisnienie, pod którym woda lub inny plyn detergentowy wytryskuje z dysz, wynosi powyzej 300 barów, podczas gdy predkosc przeplywu z kazdej dyszy wynosi kilkadziesiat litrów wody na mjnute. Z tego wzgledu wystepujace sily reakcji sa dosyc * duze.Aby wachlarzowe natryski 65 nie mogly stykac sie ze soba i wplywac szkodliwie na swe dzialanie, obróco¬ no wzgledem siebie dysze jak pokazano na fig. 3 i przedstawiono wzgledem siebie jak pokazano na fig. 4 i 6 na bomie natryskowym 63.Wspóldzialanie wielu mechanizmów w urzadzeniu wedlug wynalazku zostanie wyjasnione na podstawie uproszczonego schematu z fig. 8. Fig. 8 przedstawia uklad zasilania 108, który moze byc polaczony poprzez suwak wybierakowy 114 z obwodem silnika napedowego 115 lub z obwodem silownika przechylania 120.Obwód zasilania 108 zawiera pompe zasilajaca 111 napedzana przez silnik glówny 110. Pompa zasilajaca 111 zasysa olej hydrauliczny ze zbiornika 109 i tloczy go w obwód. Z silnikiem glównym 110 polaczona jest równiez sterowana i przelaczana pompa sterownicza 112, której wypornosc jak równiez kierunek dzialania okreslone sa przez silnik sterowania 113. Obwód silnika napedowego 115 posiada mechanizm napedowy zawierajacy hydrauli¬ czny silnik 3 i konwencjonalne elementy zabezpieczenia. Kiedy suwak wybierakowy 114, z fig. 8, jest ustawiony w polozeniu dolnym, tak ze obwód zasilania jest bezposrednio sprzezony z obwodem silnika napedowego 115, wtedy zaczyna dzialac silnik 3. Przez regulacje pompy sterowania 112 za pomoca silnika sterowania 113 mozna regulowac kierunek ruchu i predkosc wózka 2. Oznacza to, ze predkosc wózka moze w sposób ciagly ulegac zmianie pomiedzy zatrzymaniem a okreslona predkoscia maksymalna i to w obu kierunkach. Z przewodami 117, 118 obwodu silnika napedowego 115 sprzezona jest hydraulicznie sterowana klapa przelaczajaca 116, która steruje zasilaniem i odprowadzaniem oleju hydraulicznego z silownika 97. Kiedy pompa sterowania 112 znajduje sie w takim polozeniu, ze przewód 118 jest przewodem cisnieniowym, wtedy klapa przelaczania 116 znajduje sie w pokazanym polozeniu, a silownik 97 utrzymywany jest pod cisnieniem w polozeniu rozciagnietym. Kiedy kierunek dzialania pompy 112 zostanie zmieniony w celu zmiany kierunku obrotów silnika 3, a zatem kierunku ruchu wózka 2, wtedy przewodem cisnieniowym staje sie przewód 17, a klapa przelaczajaca 116 zostaje przesta¬ wiona do dolu, tak ze dlugosc silownika 97 zostaje zmniejszona. W ten sposób kierunek natrysku bomu natry¬ skowego samoczynnie nadaza za kierunkiem ruchu wózka.W tej sytuacji, kiedy suwak wybierakowy 114 laczy obwód zasilania 10$ z obwodem silnika napedowego 115 do obwodu silownika przechylania 120 nie jest doprowadzane cisnienie. Klapa przelaczaaca 121 jest zatem dzieki dzialaniu sprezyny ustawiona w polozeniu pokazanym na fig. 8. Klapa przelaczajaca 121 steruje zasila¬ niem i odprowadzaniem oleju hydraulicznego z silownika nastawczego 85. W tym polozeniu silownika nastaw- czego 85 poziome kola prowadzace 82 stykaja sie z obrabianym kadlubem statku.Przez przestawienie suwaka przelaczajacego 114 do polozenia górnego pokazanego na fig. 8 silnik 3 zostaje wylaczony, a silownik przechylania 52 moze byc w sposób ciagly uruchamiany w obu kierunkach. Jeden z prze¬ wodów 122 lub 123 jest wtedy albo przewodem zasilania albo przewodem odprowadzajacym. Cisnienie zasilania wywierane jest na klape przelaczajaca 121 poprzez przewody sterowania 124 zawierajace zawory przeciwzwro- tne, tak ze klapa przelaczajaca 121, z, fig. 8, porusza sie do polozenia dowolnego, a silownik nastawczy 85 porusza pionowe kola prowadzace 81 do styku z kadlubem statku. Gdy suwak wybierakowy 114 zostanie znowu przemieszczony do polozenia uruchomienia silnika 3, wówczas klapa przelaczajac* 121 zostaje przestawiona przez swa sprezyne do polozenia pokazanego na rysunku, wskutek czego silownik nastawczy 85 znowu porusza poziome kola prowadzace 82 do styku z kadlubem statku.Wedlug wynalazku, poniewaz za pomoca suwaka wybierakowego 114 moze byc wlaczony w danym czasie tylko silnik 3 zapewniajacy poziomy ruch glowicy 7 lub tylko silownik przechylania 52 powodujacy pionowy ruch glowicy 7, a ponadto kola prowadzace 81 i 82 zwiazane z tymi ruchami sa uruchamiane automatycznie, zapewniono to, ze kola prowadzace nigdy nie beda obciazone poprzecznie do kierunku swego ruchu.f 132045 " * 5 Poniewaz obroty silnika 3 mozna stale zmieniac w obu kierunkach, zatem zespól obróbczy 8 moze byc dowolnie przemieszczany z dowotoa zadana stala predkoscia wzdluz obrabianego kadluba. Jest to szczególnie wazne wtedy, gdy zespól obróbczy 8 zawiera urzadzenie do natryskiwania farby, poniewaz jakosc nakladanej warstwy farby zalezy od predkosci i równomiernosci nakladania. Kiedy zespól obróbczy 8 stanowi bom natry¬ sku wysokocisnieniowego lub rure do piaskowania, wówczas mozna wyregulowac optymalna predkosc robocza.Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie dokowe zawierajace dno przeznaczone do wspierania statku i sciany wzdluzne odchodzace do góry od tego dna, wózek porfiszany za pomoca mechanizmu napedowego wzdluz sciany wzdluznej doku, ramie polaczone obrotowo i przechylnie z tym wózkiem, mechanizmy obracania i przechylania ramienia* wzgledem wózka, glowice z zespolem obróbczym dolaczona obrotowo i przechylnie do swobodnego konca tego ramienia oraz mechanizm przechylania i mechanizm obracania glowicy wzgledem ramienia, znamienne tym, ze z glowica (7) wyposazona w zespól obróbczy (8) polaczone sa poziome kola (82) i pionowe kola (81) prowa¬ dzace, majace wzajemnie prostopadle osie obrotu i na przemian uruchamiane przez zespól nastawczy (76). 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze zespól nastawczy (76)jest-sprzezony z mecha¬ nizmem przechylania (6) ramienia (4) i z mechanizmem napedowym wózka (2)c 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze mechanizm przechylania (6) ramienia (4) i me¬ chanizm obracania (5) sa ze soba sprzezone dla przemiennego blokowania pracy jednego z nich. 4. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze zespól obróbczy (8) zawiera zespól kierujacy (61) sprzezony z mechanizmem napedowym wózka (2).132 045 n**£&P , 81- '55 " M FIGA 6817132 045 FIG. 7 ^(f 97, 9?,. 59l hi FIG. 8 PL PL PL