PL121609B1 - Method of manufacture of 5-mercapto-1,2,3-triazoles - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest nowy sposób wy¬ twarzania 5-merkapto-l,2,3-triazotli o ogólnym wzorze 1, w którym Ri oznacza atom wodoru lub ewentualnie podstawiony rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla, majacych znaczenie jako substra- ty do wytwarzania srodków ochrony roslin oraz srodków farmakologicznych.Sposób wytwarzania 5-merkapto-l,2,3-triazoli jest juz znany (J. Goerdeler i G. Gnad, Cham.Ber. 99, 1618 /1966). Sposób ten ma jednak te powazna wade, ze w nim jako substrat stosuje sie 5-amino-l,2,3-tiadiazol, bedacy klasa substancji nie latwo dostepnych, a przy tym nde zupelnie bezpiecznych.Celem wynalazku jest opracowanie takiego spo¬ sobu, który pozwolilby na wytwarzanie 3-merkap- to-l,2,3Htriazoli ~w tylko kilku etapach z wysoka wydajnoscia i bylby odpowiedni do wytwarzania tej klasy substancji na skale techniczna bez wy¬ odrebniania ewentualnych, pod wzgledem bezpie¬ czenstwa watpliwych produktów posrednich.Osiaga sie ten cel za pomoca sposobu wedlug wynalazku, polegajacym na tym, ze pochodna kwasu l,2,3-tiadiazrfokarbohydiroiksaimowego-5 o ogólnym wzorze 2 poddaje sie reakcji z halogen¬ kiem kwasowym o ogólnym wzorze 3 w srodowi¬ sku obojetnego rozpuszczalnika organicznego w obecnosci srodka wiazacego kwas, otrzymujac za¬ cytowana pochodna kwasu 1,2,3-tiadiazoiokarbo- hydroksamowego-5 o ogólnym wzorze 4, która w reakcji z alkoholem lub fenolem o ogólnym wzo¬ rze 5 w srodowisku obojetnego rozpuszczalnika organicznego przeprowadza sie w ester kwasu (1,2,3- -tiadiazolilo-5)-karbaminowego o ogólnym wzorze 5 6, ten na drodze reakcji katalizowanej kwasem lub zasada przeksztalca sie w temperaturze 0— —150°C, korzystnie w temperaturze 50^120°C, w 5-amino-l,2,3-tiadiazol o ogólnym wzorze 7 i w otrzymanej mieszaninie reakcyjnej nie wyodreb- io ndony tdadiazoi' o wzorze 7, przegrupowuje sie w obecnosci zasad w temperaturze 0—150°C, ko¬ rzystnie w temperaturze 50—120°C, zas produkt reakcji o wzorze 1 wyodrebnia sie na znanej dro¬ dze, przy czym R2 oznacza atom wodoru lub rów- 15 nowaznik atomu jednowartosciowego metalu, ko¬ rzystnie atom sodu, potasu lub litu, R3 oznacza ewentualnie podstawiony rodnik alkilokarbonyIo¬ wy o 1—4 atomach wegla w czesci alkilowej, grupe alkoksykarbonylowa o 1—4 atomach wegla 20 w czesci alkoksyloiwej, ewentualnie podstawiony rodnik benzoilowy, ewentualnie podstawiona gru¬ pe arylo- lub alkilosulfonylowa, R4 oznacza ewen¬ tualnie podstawiony rodnik alkilowy o 1—4 ato¬ mach wegla, ewentualnie podstawiony rodnik cy- 25 kioalkilowy o 5—8 atomach wegla, ewentualnie podstawiony rodnik aryloalkilowy o 1—3 atomach wegla w czesci alkilowej, albo ewentualnie pod¬ stawiony jedno- lub wielokrotnie grupa alkilowa o 1—6 atomach wegla i/Lub atomem chlorowca 30 i/lub grupa alkoksylowa o 1—6 atomach wegla 1216093 121 609 4 i/lub grupa nitrowa i/lub grupa trójfluoromety- lowa aromatyczny rodnik weglowodorowy, X ozna¬ cza atom chlorowca, korzystnie atom chloru, a Ri ma wyzej podane znaczenie.Do rodników w ogólnym wzorze 1 nazywanych symbolem Ri zaliczaja sie np.: atom wodoru, rod¬ nik metylowy, etylowy, propylowy, izopropylowy, butylowy, Il-irz.-butylowy, izobutylowy, Lllnrz.-bu- tylowy, chlorotmetylowy, metylotiometylowy, hy- droksymetylowy. Do rodników oznakowanych sym¬ bolem. R3 zaliczaja sie jako rodniki alkdlokarbo- nylowe o 1—4 atomach wegla w czesci aiikilowej np. rodnik acertylowy, propionylowy, butyrylowy, izoibutyrylowy, walerylowy, izowaleryiowy lub pi- waloilowy, jako podstawione rodniki alkilotoarbo- nylowe o 1—4 atomach wegla w czesci alkilowej np. rodnik chloroacetylowy, dwuchloroacetylowy, trójchloroacetylowy, metoksyacetylowy, 2-chloro- propionylowy, 3-chloropropionylowy, 4-chlorobuty- rylowy, bromoacetoiowy, 2-bromopropionyiowy lub 3-bromopropionyiowy, jako rodniki alkoksykarbo- nylowe o 1—4 atomach wegla w czesci alkoksylo- wej np. rodnik metoiksykarbonylowy, etoksykarbo- nylowy, propoksykairbonylowy, izopropoksykarbo- nylowy, butoksykarbonylowy, Ill^rz.-butoksykarbo- nylowy, izobutoksykarbonylowy lub Il-rz.-butoksy- karbonylowy, jako ewentualnie podstawione rod¬ niki benzoilowe np. rodnik 4-chlorobcnzoilowy, 3- chlorobenzoilowy, 2-chlorobenzoiIlowy, 4-metoksy- benzoilowy, 3-metylobenzoilowy, 2-metylobenzoilo- wy, albo jako ewentualnie podstawione rodniki a- rylo- lub alkilosulfonylowe np. rodnik fenylosulfo- nylowy, 4-tolilosulfonylowy, 4-bromofenylosulfony- lowy, 4-chlorofenylosulfonylowy, naftylo-2-sulfony- lowy, 4-nitrofenylosulfonylowy, 2-nitrofenylosuifo- nylowy, 4-fluorofenylosulfonylowy, metylosulfonyio- wy, etylasulfonyloiwy lnub benzyloisiulfonylowy.Przykladowo do rodników oznakowanych sym¬ bolem R4 zaliczaja sie rodniki alkilowe o 1—4 atomach wegla, np. rodnik metylowy, etylowy, propylowy, izopropylowy, butylowy, II-rz.-butylo- wy, izobutylowy lub Ill-rz.-butylowy, rodniki cy- kloalkilowe o 5—8 atomach wegla, np. rodnik cy- klopentylowy, cykloheksylowy, 2-metylocykloheksy- lowy, 3-imetylocykloheksylowy, 4-metylocykloheksy- lowy, cykloheptylowy lub cyklooktylowy, rodniki a- ryloalkilowe o 1—3 atomach wegla w czesci alkilo¬ wej, np, rodnik benzylowy, 4-chlorobenzylowy, 2- -chlorobenzylowy, 4-metylobenzylowy, 3-metyIoben- zylowy, 2,4-dwuchlorobenzylowy, 3,4-dwuchlOiroben- zylowy, 4-metoksybenzylowy, a,a-dwumetylobenzy- lowy, 1-fenyloetylowy, 2-fenyloetylowy, 3-(£enylopro- pylowy, 2-fenylopropylowy lub 1-fenylopropylowy, aromatyczne rodniki weglowodorowe, np. rodnik fe- nylowy, 4-chlorofenylowy, 3-chlorofenylowy, 2- -^chlorofenylowy, 2,4-dwuchioroifenylowy, 3,4-dwu- chlorofenylowy, pieciochlorofenyloiwy, 4-i£luorofeny- lowy, 4-nietylofenylowy, 3-metylofenylowy, 2-me- tylofenylowy, 4-nitrofenylowy, 3-trójfluoiroinetylo-, fenyiowy, 4-metoksyfenylowy, 3-metoikisyfenylowy.Poszczególne postacie wykonania sposobu we¬ dlug wynalazku polegaja na tym: ze reakcje pochodnej kwasu 1,2,3-tiadiazolokar- bohydroksamowego-5 o wzorze 2 z halogenkiem kwasowym o wzorze 3 i alkoholem lub fenolem o wzorze 5 prowadzi sie w temperaturze od —20°C do 100°C, korzystnie w temperaturze 0—50°C; ze poddaje sie reakcji równomolowe ilosci po¬ chodnej kwasu hydroksamowego o wzorze 2, ha- 5 logenku kwasowego o wzorze 3 oraz aikpholu lub fenolu o wzorze 5; ze reakcja nie wyodrebnionej pochodnej kwasu hydroflosamowego o wzorze 4 z alkoholem lub fe¬ nolem o wzorze 5 nastepuje w jednym etapie; io ze reakcja kwasu 1,2,3-tiadiazOiokairbohydroksa- mowego-5 o wzorze 2 z halogenkiem kwasowym o wzorze 3 i alkoholem lub fenolem o wzorze 5 nastepuje w jednym etapie i ze stosuje sie kwas l,2,3-tiadiazolokarbohydroksamowy-5 o wzorze 2, 15 który wytwarza sie w sobie znany sposób i któ¬ rego nie potrzeba wyodrebniac z otrzymanej mie¬ szaniny reakcyjnej; ze stosuje sie ester kwasu /l,2,3-tiadiazolilo-5/- -ikarbaminowego o wzorze 6, nie wyodrebniony z 20 mieszaniny reakcyjnej.Znane juz z literatury fachowej kwasy 1,2,3- -tiadiazolokarbohydroksamowe-5 o ogólnym wzo¬ rze 2 oraz ich sole #mozna wytwarzac w sobie znany sposób, polegajacy na tym, ze: 25 a) ester kwasu l,2,3-tiadiazolokarboksylowego-5 w ogólnym wzorze 8, poddaje sie reakcji z hydro¬ ksyloamina o wzorze 9, ewentualnie w obecnosci odpowiednich zasad nieorganicznych, takich jak tlenki, wodorotlenki, weglany lub alkoholany me- 30 tali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych i ewentualnie w srodowisku polarnych rozpuszczal¬ ników, albo b) halogenek kwasu l,2,3^tiadiazolokarbO'ksylo- wego-5 o ogólnym wzorze 10, poddaje sie reak- 35 cji z hydroksyloamina o wzorze 9 w srodowisku obojetnych rozpuszczalników i w obecnosci srod¬ ka wiazacego kwas, przy czym R5 stanowi rodnik alkilowy o 1—6 atomach wegla, a R2 i X maja wyzej podane znaczenie. 40 Sposób wedlug wynalazku wykorzystuje zatem latwo dostepne substraty i umozliwia techniczne latwe i bezpieczne wytwarzanie zadanych produk¬ tów postepowania.Pod wzgledem technicznym powazna zaleta jest 49 przy tym to, ze ani acylowanej pochodnej kwasu karbohydroiksamowego o wzorze 4, ani jako pro¬ dukt posredni podczas degradacji LoBsen'a utwo¬ rzonego izocyjanianu l,2,3-tiadiazolilo-5 nie potrze¬ ba wyodrebniac z ich macierzystych mieszanin 50 reakcyjnych. Przeciwnie mozna w postepowaniu ^ prowadzonym w jednym naczyniu bezposrednio poddawac reakcji pochodna kwasu karbohydro- ksamowego o wzorze 2 z halogenkiem kwasowym o wzorze 3 i alkoholem lub fenolem o wzorze 55 5 w obecnosci srodka wiazacego kwas.Zaleta jest równiez to, ze mozna stosowac tez surowy kwas karbohydroiksamowy o wzorze 2 lub jego sole oraz ich surowe roztwory. ..Dalsza zaleta jest takze to, ze dalej mozna tez 60 stosowac surowy ester kwasu /il,2,3-tiadiazoildlo-5/- -karbaiminowego o wzOTze 6 Oraz jego surowe roz¬ twory lub zawiesiny.Szczególnie korzystne jest dodatkowo to, ze pod¬ czas dolaczajacej sie nastepnie hydrolizy kanbami- 65 nianu budzacy zazwyczaj obawy 5-amino-l,2,3-tia-\ 5 diazol o wzorze 7 powstaje z reguly tylko in situ i wówczas tez tylko w roztworze, totez oddzielnie nie zostaje on wyodrebniony lecz samorzutnie wo¬ bec alkaliów przegrupowuje do 5-imerkapto-l,2,3- -trdazolu.Szczególnie nieoczekiwane jest to, ze dzieki od¬ powiedniemu wybraniu rodnika R4 mozna hydro¬ lize karbaminianu przeprowadzic w warunkach kwasnych lub alkalicznych, gdyz po pierwsze kar¬ baminiany o wzorze 6 tworza z nieorganicznymi zasadami rzeczywiscie trwale sole, a po drugie oczekiwany 5-amino-l,2,3-tiadiazol o wzorze 7 jest nietrwaly wobec kwasów.Przemiana kwasu 1,2,3-tiadiazolokarbohydroksa- mowego-5 o wzorze 2, korzystnie w postaci suro¬ wego produktu, w ester kwasu /1,2,3-tiadiazolilo- -5/-karbaminowego o wzorze 6 polega na degrada¬ cji Lossen'a poprzez etap zacytowanego kwasu karbohydroksamowego o wzorze 4, którego z re¬ guly nie potrzeba wyodrebniac, oraz poprzez etap izocyjanianu l,2,3-tiadiazolilu-5, który równiez nie zostaje wyodrebniony, lecz powstaje tylko in situ i natychmiast dalej reaguje z alkoholem lub fe¬ nolem o wzorze 5.Reakcja nastepuje w temperaturze od —20°C do 100°C, korzystnie w temperaturze 0—60°C.Przeprowadzenie sposobu wedlug wynalazku mo¬ ze przebiegac przykladowo tak, ze surowy roztwór kwasu hydroksamowego w mieszaninie z równo- molowymi ilosciami halogenku kwasowego w sro¬ dowisku obojetnego rozpuszczalnika zadaje sie mieszanina równomolowych ilosci alkoholu lub fenolu i srodka wiazacego kwas w srodowisku obojetnego rozpuszczalnika, albo ze mieszanine kwas hydroksamowy/halogenek kwasowy naj¬ pierw poddaje sie reakcji z akceptorem kwasu a dopiero nastepnie z alkoholem lub fenolem, albo ze najpierw mieszanine kwas hydroksamowy/ak- ceptor kwasu poddaje sie reakcji z halogenkiem kwasowym a dopiero nastepnie z alkoholem lub fenolem, albo tez, ze do mieszaniny kwasu hy¬ droksamowego, akceptora kwasu oraz alkoholu lub fenolu dodaje sie halogenek kwasowy.W przypadku stosowania soli kwasu hydroksa¬ mowego rezygnuje sie ze stosowania akceptorów kwasu.Do rozpuszczalników wzglednie srodowisk za¬ wiesinowych, obojetnych wzgledem reagentów za¬ liczaja sie: alifatyczne i aromatyczne weglowodo¬ ry, takie jak cykloheksan, heptan, ligroina, ben¬ zen, toluen i ksylen, etery, takie jak eter etylowy, dioksan, czterowodorofuran i eter duwizopropyIo¬ wy, estry, takie jak estry kwasu octowego i ma¬ lonowego, ketony, takie jak aceton, metyloizobu- tyloketon, izoforon i cykloheksanon, chlorowcowa¬ ne weglowodory, takie jak chlorek metylenu, chlo¬ roform, chlorobenzen i czterochlorek wegla, kar- bonaimidy, takie jak dwumetyloformamid, sulfo- tlenki, takie jak sudfotlenek dwumetylowy.Jako akceptory kwasu nadaja sie zasady orga¬ niczne, takie jak trójetyloamina, N,N-dwuimetylo- amina i zasady pirydynowe, albo zasady nieorga¬ niczne, takie jak tlenki, wodorotlenki i weglany metali ziem alkalicznych i metali alkalicznych. 1 609 6 Ciekle zasady, takie jak pirydyna, mozna równo¬ czesnie stosowac jako rozpuszczalniki.Po zakonczonej reakcji mieszanine reakcyjna poddaje sie obróbce w znany sposób, np. na dro- 5 dze odsaczenia soli nieorganicznych i nastepnego pod normalnym lub zmniejszonym cisnieniem pro¬ wadzonego oddestylowania stosowanego rozpusz¬ czalnika, na drodze stracania woda lub przewaz¬ nie na drodze zwyklego odsaczania zadanych pro- 10 duktów reakcyjnych i nastepnego wymycia soli nieorganicznych woda.Otrzymuje sie ta droga ester kwasu /1,2,3-tiadia- zolilo-5/-karbaminowego w doskonale czystej po¬ staci i z wydajnoscia w przyblizeniu ilosciowa, 15 nie wymagajacy do dalszego stosowania zadnych nastepczych zabiegów oczyszczania.Jezeli z surowymi roztworami lub zawiesinami prowadzi sie dalsze postepowanie, to dla degra¬ dacji Lossen'a nalezy stosowac taki rozpuszczal- 20 nok, który takze w nastepnych etapach zachowuje sie obojetnie. Jako takie wlasnie rozpuszczalniki nalezy stosowac: aromatyczne weglowodory, np. benzen, toluen i ksylen, etery, np. czterowodoro¬ furan i dioksan, oraz chlorowcowane weglowodo- 25 ry, np. chloroform, chlorobenzen, 1,2-dwuchloro- etan i chlorek metylenu.Zmydlanie estru kwasu /l,2,3-tiaddazolilo-5/^k!ar- baminowego moze nastepowac w znany sposób na drodze katalizowanej kwasem. W przypadku tej 30 drogi postepowania mozliwe jest takze wyodreb¬ nienie 5-amino-l,2,3-tiazoli.W tym celu karbaminian o wzorze 6, korzyst¬ nie w srodowisku wodnym, ewentualnie w miesza¬ ninie z rozpuszczalnikami organicznymi, ogrzewa 35 sie w obecnosci kwasnych katalizatorów. Reakcja zachodzi w temperaturze 0—(L50°C, korzystnie w temperaturze 50—120°C. Do kwasnych katalizato¬ rów nalezaloby zaliczyc: kwas siarkowy, kwas chloro- i bromowodorowy i kwas p-toluenosulfo- 40 nowy.Jako rozpuszczalniki obojetne wzgledem reagen¬ tów nalezy wspomniec: chlorowcowane weglowo¬ dory, takie jak czterochlorek wegla, chloroform, chlorek metylenu, 1,2-dwuchloroetan i chloroben- 45 zen, alifatyczne i aromatyczne weglowodory, ta¬ kie jak eter naftowy, pentan, heptan, cykloheksan, benzen, toluen i ksylen, oraz etery, tafcie jak eter etylowy, czterowodorofuran i dioksan.Szczególne znaczenie ma stosowanie kainbaminia- 50 nów trzeciorzedowych alkoholi ze wzgledu na ich latwa podatnosc na zmydlanie katalizowane kwa¬ sem, co jest zwiazane z latwa podatnoscia trze¬ ciorzedowych alkoholi na odwodnienie do olefin.Celowo postepuje sie w ten sposób, ze w obec- 56 nosci kwasu p-toluenosulfonowego, siarkowego lub solnego ogrzewa sie roztwór lub zawiesine estru Hl-rz.-ibutylowego, który wobec odszczepie- nia izobutylenu i wobec dekarboksylacji daje w wyniku odpowiednie 5-amino^l,2,3-tiadiazole o w wzorze 7. Te tak utworzone, w kwasnym srodo¬ wisku wodnym znajdujace sie S-amino-l&S-tia- diazole poddaje sie nastepnie w obecnosci wyso- kostezonych zasad nieorganicznych, takich jak tlen¬ ki, wodorotlenki i weglany metali alkalicznych . « lub metali ziem alkalicznych, lub tez ich alkolw7 121 B09 8 lanów, reakcji prowadzacej do 5-nierkaipto-l,2,3- -tdazolu o wzorze 1. Wskutek stosowania wyso¬ kich stezen zasad wystepuje 5-merkapto-l,2,3-trtia- zol w postaci odpowiedniej soli z metalem alka¬ licznymi lub z metalem ziem alkalicznych, totez triazol mozna uwolnic dopiero po zastosowaniu odpowiedniego kwasu nieorganicznego. Zasady i 5-amino-l,2,3-tiadiazol o wzorze 7 stosuje sie celo¬ wo w stosunku molowym 2:1.Stosowane w przebiegu reakcji rozpuszczalniki organiczne moga równiez sluzyc jako ekstrahenty 5-merkapto-l,2,3-triazolu. Po zakonczonej reakcji ekstrakty poddaje sie obróbce w znany sposób, np. po odpowiednim suszeniu stosowany rozpusz¬ czalnik oddestylowuje sie pod cisnieniem normal¬ nym lub zmniejszonym.Na tej drodze otrzymuje sie 5-merkapto-l,2,3- -triaaoie. w doskonale czystej postaci i z bardzo wysoka wydajnoscia. Czas trwania reakcji w za¬ leznosci od temperatury reakcji wynosi 0,5—5 go¬ dzin.Zmydlanie estru kwasu /l,2,3-tiadiazolilo-5/-kar- baminowego moze tez nastepowac w warunkach-al¬ kalicznych. Celowo postepuje sie talk, ze karba- minian o wzorze 4, korzystnie w postaci surowe¬ go roztworu lub surowej zawiesiny, ogrzewa sie z wodnym wzglednie z alkoholowym roztworem wodorotlenków metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych w stosunku molowym okolo 1:3 (karbaminian: zasada). Reakcja zachodzi w temperaturze 0—150°C, korzystnie w temperatu¬ rze 50--h120oC. Czas trwania reakcji w zaleznosci od temperatury reakcji wynosi 0,5—5 godzin.Przy tego rodzaju przeprowadzaniu sposobu nie jest mozliwe wyodrebnienie odpowiedniego 5-ami- no-l,2,3-tiadiazolu, lecz otrzymuje sie bezposred¬ nio sól z metalem alkalicznym lub z metalem ziem alkalicznych produktu przegrupowania Dim- roth'a. Z soli tej 5Hmerkapto-lj2^i-triazole uwal¬ nia sie w znany sposób. , Przyklad I. Wytwarzanie 5-merkapto-l,2,3- -triazolu W kolbie kulistej, trójszyijnej o pojemnosci 590 ml, zaopatrzonej w mieszadlo, termometr i ru^ke osuszajaca sporzadza sie zawiesine 14,5 g (0,1 mola) kwasu 1^,3-tiaddazolokarbohydroksamo- wego-5 w 200 ml czterowodorotfuranu i w tempe¬ raturze 5?C zadaje roztworem 19,7 g (0,1 mola) chlorku Jcwa»u p-toluenosulfonowego w 50 ml czte- rowodorofttranu.Do calosci w ciagu 1 godziny wkraplai sie mie¬ szanine 27,8 ml (0,2 mola) trójetyloaminy i 9,4 g (0,1 mola fenolu w 75 ml czterowodoroluranu.Utrzymuje sie wewnetrzna temperature 4—6°C.Miesjóa sie w ciagu 1 godziny w temperaturze 4°C i w ciagu 3 godzin w temperaturze pokojo¬ wej, przys czym temperatura wewnetrzna na chwi¬ le wzrasta do temperatury 40°C. Po pozostawieniu w ciagu nocy calosc odparowuje sie pod próz¬ nia mozliwie do sucha: pozostalosc zadaje sie 400 ml wody z lodem. Otrzymuje sie biale kry¬ sztaly, które odsacza sie pod zmniejszonym cis¬ nieniem, a wreszcie przemywa woda i nastepnie toluenem. Uzyskuje sie 19,2 g /l^73-tiaddazolilo-5/- nkarbaminianu fenylowego o temperaturze topnie¬ nia 221°C (z rozkladem).W trójszyjnej kolbie kulistej o pojemnosci 500 ml zaopatrzonej w mieszadlo, termometr i 5 chlodnice zwrotna ogrzewa sie 19,2 g nieoezyszcao- nego /l,2,3-tiadiazolilo-5/Hkarbaiminianu fenylowe¬ go w roztworze 12 g (0,3 mola) wodorotlenku so¬ dowego w 100 ml wody w ciagu 1,5 godziny w temperaturze warzenia pod chlodnica zwrotna. i° Nastepnie roztwór chlodzi sie do temperatury 20°C i zadaje 26,4 ml stezonego kwasu solnego. Po nasyceniu za pomoca 100 g chlorku sodowego ekstrahuje sie porcjami 250 ml octanu etylowego, ekstrakty octanowe wytrzasa sie z roztworem is 20 g wodoroweglanu sodowego w 75 ml wody.Warstwe wodna zadaje sie 17,6 ml stezonego kwa¬ su solnego i ponownie wyitrzajsa porcjami z 250 ml octanu etylowego. j Otrzymuje sie 6,8 g (67, IV© wydajnosci teore- 20 tycznej) 5-merkapto-l,2,3-triazolu w postaci slabo zólto zabarwionych krysztalów o temperaturze topnienia 59°C. / Przyklad II. Wytwarzanie 5-merkapto-4-me- tylo-l,2,3-triazolu » W trójszyjnej kolbie kulistej o pojemnosci 500 ml, zaopatrzonej w mieszadlo, termometr i rurke osuszajaca, sporzadza sie zawiesine 15,9 g (0,1 mola) kwasu 4-metylo-l,2,3-tiadia«olokarbohy- droksamowego w 200 ml czterowodorofuranu i 30 zadaje 27,8 ml (0,2 mola) trójetyloaminy.Do calosci w ciagu 30 minut wkrapla sie na¬ stepnie roztwór 19,1 g (0,1 mola) chlorku kwasu p-toluenosulfonowego w 75 ml czterowodorofura- nu, przy czym utrzymuje sie temperature wewne- 38 trzna 4—6°C. Do mieszaniny w ciagu 10 minut wkrapla sie roztwór 9,4 g (0,1 mola) fenolu w 50 ml czterowodorofuranu, utrzymujac przy tym stala temperature, wewnetrzna. Miesza sie jeszcze w ciagu 1 godziny w temperaturze 4UC i w ciagu 40 3 godzin w temperaturze pokojowej.Nastepnie odparowuje sie w temperaturze 40°C pod próznia mozliwie do sucha, pozostalosc za¬ daje sie 400 ml wody z lodem, biale krysztaly od¬ sacza sie pod zmniejszonym cisnieniem i przemy- 45 wa najpierw woda a nastepnie toluenem, otrzy¬ mujac 12,7 g /4-metylo-l,2,3-tiadiazolilo-5/-karba- minianu fenylowego o temperaturze topnienia 153^155°C (z rozkladem).W trójszyjnej kolbie kulistej o pojemnosci 60 500 ml, zaopatrzonej w mieszadlo, termometr i chlodnice zwrotna ogrzewa sie 12,7 g nieoczysz- czonego /4Hmetylo-l,2,3-tiadiazolUó-5/-karbammia« nu fenylowego w roztworze 12,0 g (0,3 mola) wo¬ dorotlenku sodowego w 100 ml wody w ciagu 55 1,5 godziny w temperaturze wrzenia pod chlodnica wroitna.Nastepnie roztwór chlodzi sie do temperatury 20°C i zadaje 24,4 ml stezonego kwasu solnego.Po nasyceniu za pomoca 100 g chlorku sodowego oo mieszanine ekstrahuje sie porcjami $50 ml octa¬ nu etylowego. Ekstrakty octatiowe wytrzasa sie z roztworem 20 g wodoroweglanu potasowego w 75 ml wody. _ Warstwe wodna zadaje sie 17,6 ml; stezonego oo kwasu solnego i ponownie ekstrahuje za porno-I 9 ca 250 ml octanu etylowego. Otrzymuje sie 6,1 g (53,l*/o wydajnosci teoretycznej) 5-merkapto-4-me- tylo-l,2,3-triazolu w postaci slabo zólto' zabarwio¬ nych krysztalów o temperaturze topnienia 113— -^114°C.Jako substrat stosowany kwas 1,2,3-tiadiazolo- karbohydroksaimowy-5 mozna wytwarzac w spo¬ sób omówiony nizej.W trójszyjnej kolbie kulistej o pojemnosci 1 li¬ tra, zaopatrzonej w mieszadlo, termometr i chlo¬ dnice zwrotna, rozpuszcza sie 55,6 g (0,8 mola) sproszkowanego chlorowodorku hydroksyloaminy w 400 ml metanolu i w temperaturze 20°O zada¬ je metanolowym roztworem wodorotlenku potaso¬ wego, wytworzonym z 42,0 g (0,75 mola) sprosz¬ kowanego wodorotlenku potasowego i 100 ml me¬ tanolu. Nadal miesza sie w ciagu 30 minut w temperaturze pokojowej, wytracony chlorek po¬ tasowy odsacza sie pod zmniejszonym cisnieniem, a przesacz w takiej, jak wyzej opisana, aparatu¬ rze zadaje sie 79,1 g (0,5 mola) 1,2,3-tiadiazolokar- boksylanu-5 etylowego w temperaturze pokojowej.Roztwór reakcyjny natychmiast zabarwia sie na zólto.Po dwudniowym pozostawieniu w temperaturze pokojowej mieszanine* reakcyjna odparowuje sie pod próznia w temperaturze 40°C mozliwie do najmniejszej objetosci, zólta wilgotna pozostalosc w celu dalszego oczyszczenia rozpuszcza sie pra¬ wie calkowicie w 300 ml wody w temperaturze 40°C, po czym w ciagu 45 minut w temperaturze 5°C wprowadza sie dwutlenek wegla.Nastepnie lekko zólto zabarwiony krystalizat odsacza sie pod zmniejszonym cisnieniem i suszy pod próznia w temperaturze pokojowej do stalej wagi, otrzymujac 59,6 g (82,1°/© wydajnosci teo¬ retycznej) produktu o temperaturze topnienia 145°C (z rozkladem).Analogicznie z 4-metylo-l,2,3-tiadiazolokarboksy- lanu-5 etylowego wytwarza sie z wydajnoscia równa 86,4% wydajnosci teoretycznej kwas 4- metylo-l,2,3-tiadiazolokarbohydróksamowy-5 o tem¬ peraturze topnienia 105—110°C (z rozkladem).Pirodukty wytworzone sposobem wedlug wyna¬ lazku mozna korzystnie stosowac jako substraty do wytwarzania srodków ochrony roslin i srodków farmakologicznych.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania 5Hmerkapto-l,2,3-triazoli o ogólnym wzorze 1, w którym Ri oznacza atom wodoru lub ewentualnie podstawiony rodnik al¬ kilowy o 1—4 atomach wegla, znamienny tym, ze pochodna kwasu 1,2,3-tiadiazolokaribohydrokFsamo- wego-5 o ogólnym wzorze 2 poddaje sie reakcji z halogenkiem kwasowym o ogólnym wzorze 3 w srodowisku obojetnego rozpuszczalnika organi¬ cznego w obecnosci srodka wiazacego kwas, otrzy¬ mujac zacylowana pochodna kwasu 1,2,3-tiadiazo- lokarbohydroksamowego-5 o ogólnym wzorze 4, 1109 10 która w reakcji z alkoholem lub fenolem o ogól¬ nym wzorze 5 w srodowisku obojetnego rozpusz¬ czalnika organicznego przeprowadza sie w ester kwasu /l,2,3-tiadiazolilo-5/-karbajrninowego o ogól- 5 nym wzorze 6, ten na drodze reakcji katalizowa¬ nej kwasem lub zasada przeksztalca sie w tem¬ peraturze 0—150°C, korzystnie w temperaturze 50^1BO°C, w 5-amino-l,2,3-tiadiazol o ogólnym wzorze 7, i w otrzymanej mieszaninie reakcyjnej io nie wyodrebniony tiadiazol o wzorze 7, przegru¬ powalje sie w obecnosci zasad w temperaturze 0^150°C, korzystnie w temperaturze 50^120°C, zas produkt reakcji o wzorze 1 wyodrebnia sie na znanej drodze, przy czym R2 oznacza atom wo- 15 doru lub równowaznik atomu jednowartosciowego metalu, korzystnie atom sodu, potasu lub litu, R3 oznacza ewentualnie podstawiony rodnik alkilokar- bonylowy o 1—4 atomach wegla w czesci alkilowej, grupe alkoksykarbonylowa o 1—4 atomach wegla * w czesci alkoksylowej, ewentualnie podstawiony ro¬ dnik benzoilowy, ewentualnie podstawiona grupe arylo- lub alkilosulfonylowa, R4 oznacza ewentual¬ nie podstawiony rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla, ewentualnie podstawiony rodnik cyMoalkilo- 25 wy o 5—8 atomach wegla, ewentualnie podstawiony rodnik aryloalkilowy o 1—3 atomach wegla w cze¬ sci alkilowej, albo ewentualnie podstawiony jed¬ no- lub wielokrotnie grupa alkilowa o 1—6 ato¬ mach wegla i/lub atomem chlorowca i/lub grupa 30 alkoksylowa .0 1—6 atomach wegla i/lub grupa nitrowa i/lulv grupa trójfluorometyIowa aromaty¬ czny rodnik weglowodorowy, X oznacza atom chlorowca, korzystnie atom chloru, a Ri ma wy¬ zej podane znaczenie. 35 2. Sposób wedlug/ zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcje pochodnej kwasu 1,2,3-tiadiazolokarfoo- hydroksamowego-5 o wzorze 2, z halogenkiem kwasowym o wzorze 3 i alkoholem lub fenolem o wzorze 5 prowadzi sie w temperaturze od 40 —20°C do 100°C, korzystnie w temperaturze 0— -^50°C. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze poddaje sie reakcji równomolowe ilosci po¬ chodnej kwasu hydroksamowego o Wzorze 2, ha- 45 logenku kwasowego o wzorze 3 oraz alkoholu lub fenolu o wzorze 5. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcja nie wyodrebnionej pochodnej kwasu hydroksamowego o wzorze 4 z alkoholem lub fe- 50 nolem o wzorze 5 nastepuje w jednym etapie. 5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcja kwasu 1,2,3-tiadiazolokarbohydrOiksamo- wego-5 o wzorze 2 z halogenkiem kwasowym o wzorze 3 i alkoholem lub fenolem o wzorze 55 5 nastepuje w jednym etapie, i ze stosuje sie kwas l,2,3-tiadiazolilokaribohydroksamowy-5 o wzo¬ rze 2, który wytwarza sie w znany sposób i któ¬ rego nie wyodrebnia sie z otrzymanej mieszaniny reakcyjnej. 60 6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stasuje sie ester kwasu ^l,2,3-tiadiazolilo-5/- -karbaminowego o wzorze 6, nie wyodrebniony z mieszaniny reakcyjnej. (121 609 HS- H -Ri Wzór 1 \ —C—Ri ' I /C-C-NH-0-R2 ^ II 0 Wzór 2 R3-X Wzór 3 N Nxc/ C — Ri 0 NH-0— R: Wzór 4 H - 0 — R4 Wzór 5 N -\ — R i Nv X-NH-C-0—R4 XS7 II 0 Wzór 6 1—*-"• N.j/C—NH2 Wzór 7121 609 N C —Ri N.$/C-C-0R5 O Wzór 8 H2N — OH Wzór 9 N C —Ri C-C S N.r/C-C-X 0 Wzór 10 PL PL PL

Claims (1)

1.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania 5Hmerkapto-l,2,3-triazoli o ogólnym wzorze 1, w którym Ri oznacza atom wodoru lub ewentualnie podstawiony rodnik al¬ kilowy o 1—4 atomach wegla, znamienny tym, ze pochodna kwasu 1,2,3-tiadiazolokaribohydrokFsamo- wego-5 o ogólnym wzorze 2 poddaje sie reakcji z halogenkiem kwasowym o ogólnym wzorze 3 w srodowisku obojetnego rozpuszczalnika organi¬ cznego w obecnosci srodka wiazacego kwas, otrzy¬ mujac zacylowana pochodna kwasu 1,2,3-tiadiazo- lokarbohydroksamowego-5 o ogólnym wzorze 4, 1109 10 która w reakcji z alkoholem lub fenolem o ogól¬ nym wzorze 5 w srodowisku obojetnego rozpusz¬ czalnika organicznego przeprowadza sie w ester kwasu /l,2,3-tiadiazolilo-5/-karbajrninowego o ogól- 5 nym wzorze 6, ten na drodze reakcji katalizowa¬ nej kwasem lub zasada przeksztalca sie w tem¬ peraturze 0—150°C, korzystnie w temperaturze 50^1BO°C, w 5-amino-l,2,3-tiadiazol o ogólnym wzorze 7, i w otrzymanej mieszaninie reakcyjnej io nie wyodrebniony tiadiazol o wzorze 7, przegru¬ powalje sie w obecnosci zasad w temperaturze 0^150°C, korzystnie w temperaturze 50^120°C, zas produkt reakcji o wzorze 1 wyodrebnia sie na znanej drodze, przy czym R2 oznacza atom wo- 15 doru lub równowaznik atomu jednowartosciowego metalu, korzystnie atom sodu, potasu lub litu, R3 oznacza ewentualnie podstawiony rodnik alkilokar- bonylowy o 1—4 atomach wegla w czesci alkilowej, grupe alkoksykarbonylowa o 1—4 atomach wegla * w czesci alkoksylowej, ewentualnie podstawiony ro¬ dnik benzoilowy, ewentualnie podstawiona grupe arylo- lub alkilosulfonylowa, R4 oznacza ewentual¬ nie podstawiony rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla, ewentualnie podstawiony rodnik cyMoalkilo- 25 wy o 5—8 atomach wegla, ewentualnie podstawiony rodnik aryloalkilowy o 1—3 atomach wegla w cze¬ sci alkilowej, albo ewentualnie podstawiony jed¬ no- lub wielokrotnie grupa alkilowa o 1—6 ato¬ mach wegla i/lub atomem chlorowca i/lub grupa 30 alkoksylowa .0 1—6 atomach wegla i/lub grupa nitrowa i/lulv grupa trójfluorometyIowa aromaty¬ czny rodnik weglowodorowy, X oznacza atom chlorowca, korzystnie atom chloru, a Ri ma wy¬ zej podane znaczenie. 352. Sposób wedlug/ zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcje pochodnej kwasu 1,2,3-tiadiazolokarfoo- hydroksamowego-5 o wzorze 2, z halogenkiem kwasowym o wzorze 3 i alkoholem lub fenolem o wzorze 5 prowadzi sie w temperaturze od 40 —20°C do 100°C, korzystnie w temperaturze 0— -^50°C.3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze poddaje sie reakcji równomolowe ilosci po¬ chodnej kwasu hydroksamowego o Wzorze 2, ha- 45 logenku kwasowego o wzorze 3 oraz alkoholu lub fenolu o wzorze 5.4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcja nie wyodrebnionej pochodnej kwasu hydroksamowego o wzorze 4 z alkoholem lub fe- 50 nolem o wzorze 5 nastepuje w jednym etapie.5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcja kwasu 1,2,3-tiadiazolokarbohydrOiksamo- wego-5 o wzorze 2 z halogenkiem kwasowym o wzorze 3 i alkoholem lub fenolem o wzorze 55 5 nastepuje w jednym etapie, i ze stosuje sie kwas l,2,3-tiadiazolilokaribohydroksamowy-5 o wzo¬ rze 2, który wytwarza sie w znany sposób i któ¬ rego nie wyodrebnia sie z otrzymanej mieszaniny reakcyjnej. 606. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stasuje sie ester kwasu ^l,2,3-tiadiazolilo-5/- -karbaminowego o wzorze 6, nie wyodrebniony z mieszaniny reakcyjnej. (121 609 HS- H -Ri Wzór 1 \ —C—Ri ' I /C-C-NH-0-R2 ^ II 0 Wzór 2 R3-X Wzór 3 N Nxc/ C — Ri 0 NH-0— R: Wzór 4 H - 0 — R4 Wzór 5 N -\ — R i Nv X-NH-C-0—R4 XS7 II 0 Wzór 6 1—*-"• N.j/C—NH2 Wzór 7121 609 N C —Ri N.$/C-C-0R5 O Wzór 8 H2N — OH Wzór 9 N C —Ri C-C S N.r/C-C-X 0 Wzór 10 PL PL PL