Przedmiotem wynalazku jest zlacze rurowe z mocujaca obudowa wokól zlaczanych koncówek rurowych, w którym zamkniety jest otwarty, do wewnatrz w poprzecznym przekroju osiowym mankiet w ksztalcie lftery C, którego przeciwle¬ gle ramiona tworza wargi uszczelniajace i któ¬ rego wklad uszczelniajacy oparty jest na we¬ wnetrznej powierzchni obudowy za pomoca spre¬ zystych pierscieni srubowych.Wedlug znanego z opisu patentowgo US-PS 3 420 554, rozwiazania zlacza rurowego, w man¬ kietach otaczajacych obudowe otwartych na ze¬ wnatrz, uformowanych w przekroju poprzecznym w ksztalcie litery C, przewidziane sa wkladki w postaci sprezystych pierscieni srubowych. Przyle¬ gaja one jednakze do czolowych piewierzchni mankietów w celu uniemozliwienia wydostawania sie materialu mankietowego wzdluz powierzchni plaszcza koncówek rurowych. Jednakze w danym przypadku, umieszczone sprezyste pierscienie sru¬ bowe miedzy wargami uszczelniajacymi i wkla¬ dem uszczelniajacym spelniaja zupelnie inne funkcje.Przede wszystkim przenosza one od obudowy na wklad uszczelniajacy wywiarane promieniowo do wewnatrz sily na wargi uszczelniajace i w zwia¬ zku z tym mankiet moze byc splaszczony przy zamykaniu obudowy w obwodzie bez odksztalce¬ nia wkladu uszczelniajacgo i/lub warg uszczel¬ niajacych do postaci sfalowanej. Przy tego rodza- 10 15 ju splaszczeniu, przeksztalca sie i w przyblizeniu upodabnia sie do masy plastycznej, element uszczelniajacy, skladajacy sie z mankietu i spre¬ zystych pierscieni srubowych, przy czym wargi uszczelniajace otaczaja koncówki rurowe uchwy¬ tem kleszczowym i jak wspomniano, przylegaja, upodobnione do plastycznej masy, do plaszcza rurowego.Na skutek tego, zlacze bezposrednio po zamon¬ towaniu jest calkowicie scisle nawet wówczas, gdy koncówki rurowe posiadaja na swych powierzch¬ niach spoiny i inne odksztalcenia powierzchnio¬ we. Na ten warunek roboczy nie maja wplywu wahania temperatury nawet przy znacznych i dlu¬ gotrwalych okresach naprezenia, poniewaz spre¬ zyste pierscienie srubowe dalej nie sa w stanie wyrównywac specznionej powierzchni i kruszenia sie materialu mankieta. Odgrywa przy tym pe¬ wna role wlasne naprezenie montazowe sprezy¬ stych pierscieni srubowych. Znane jest równiez z niemieckiego opisu DT-0S 24 28 101 zlacze ruro¬ we o podobnej konstrukcji jak w opisie paten¬ towym Stanów Zjednoczonych US^PS 3 420 554 omówionym powyzej.Celem wynalazku jest tak rozwinac zlacze ru¬ rowe, opisane w glównych zarysach w niemiec¬ kim opisie DT-OS 24 28 101, by zagwarantowac nieograniczona szczelnosc zlacza niezaleznie od ksztaltu koncówek rurowych, które maja zostac polaczone, niezaleznie od jakosci ich powierzchni, 116 859'¦ ¦- f Pt- ? stosunku panujacych cisnien i wplywu tempera¬ tury, co uzaleznione jest od osrodka prowadzonego w rurach lub od srodowiska. Zas zadaniem wy¬ nalazku Jest wytworzenie takiego zlacza rurowe¬ go, którego wargi uszczelniajace^ calkowicie i równomiernie opasywalyby koncówki rurowe na calym ich obwodzie.Dla rozwiazania tego zadania przewidziany jest wklad uszczelniajacy na wargach uszczelniajacych, z kjtórych kazdy opiera sie na sprezystym pierscie¬ niu srubowym.Zlacze rurowe wedlug wynalazku ma w wy¬ rózniajacym sie wykonaniu, obszar rozciagajacy sie miedzy sprezystymi pierscieniami srubowymi wkladu uszczelniajacegb który wykazuje sie na swej zwróconej do wewnatrz stronie podobnyrni do siebie pierscieniowymi zgrubieniami, korzy¬ stnie w przekroju osiowym, w * rodzaju fali. Te zgrubienia pierscieniowe w ksztalcie fali zapobie¬ gaja odksztalcaniu sie wkladu uszczelniajacego zarówno podczas montazu zlacza jak i w okresie roboczym i zapobiegaja wybrzuszeniom samego materialu spowodowanym dzialaniem temepratu- ry. Wklad uszczelniajacy opiera sie zatem zawsze na wewnetrznej powierzchni obudowy, równiez wówczas, gdy wnetrze rurowe znajduje sie bez naprezenia po dlugim okresie dzialania wysokiej temperatury.' W dalszym korzystnym wykonaniu, wklad uszczelniajacy otoczony jest ograniczajaca, stalo¬ wa nakladka tasmowa, która posiada obrzeze scie¬ te od wewnatrz. Taka zwezajaca sie nakladka z tasmy stalowej stanowi podczas zamykania obu¬ dowy wlasciwa wykladzine slizgowa. Ponadto sluzy ona w obszarze szczeliny jak mostek, który dzieki scietym obrzezom tasmy, sam stanowi pod¬ pore marikieta a przy stosunkowo znacznych sze¬ rokosciach szczeliny, zezwala na dociskanie obu¬ dowy w Icierunku do Wewnatrz w obszarze obu¬ dowy.Przyklad wykonania wynalazku objasnia sie na podstawie rysunku, na którym fig. 1 przedstawia zlacze rurowe gotowe do zamontowania na kon¬ cówkach rurowych w widoku perspektywicznym, fig. 2 i fig. 3 przedstawiaja zlacze rurowe w przekroju wzdluz linii II—II z fig. 1 z wprowa¬ dzonymi don koncówkami rurowymi, przy czym przekrój ten zostal przedstawiony w dwóch na¬ przeciw siebie polozonych polowach. Górna po¬ lowa wg fig/'2 odpowiada w zasadzie polowie przedstawionej na fig. T po stronie lewej, pod¬ czas ' gdy zlacze jeszcze luzno jest nalozone na odpowiednie koncówki rurowe, natomiast dolna po¬ lowa zlacza wg fig. 3, odpowiada przedstawionej na fig. 1 po stronie prawej, dolnej polowie zlacza przy docisnietym jego korpusie, fig. 4 i fig. 5 przedstawia w widoku perspektywicznym dwa elementy zlacza z fig. 1, jak gdyby elementy te odjeto bez dokrecania zlacza, natomiast fig. 6 i fig. 7 przedstawia modyfikacje wykonania ele¬ mentu z fig. 2 w czesciowym przekroju.Przedstawione na figurze 1, 2 i 3 zlacze rurowe 10 wykazuje sie korpusem 11 zblizonym do ksztal¬ tu mocujacego kielicha lub tulei, którego obudo¬ wa 12 jest w zasadzie cylindryczna i zaopatrzona 16 859 .'¦¦;¦; /- •; -: ,;, . 4 , , -, ha swych bocznoczolowych koncach w rozciaga¬ jace sie do wewnatrz kolnierze 'i$r''14.' Korpus 11 wykonany jest z wysokoodpornep blachy; na przy¬ klad ze staji nierdzewnej. Na *zewnatrz wystaja ¦ 5 • rozgiete, wykonane z; jednego odcinka co kor¬ pus 11, lapy 15, 16, które obejmuja kazda jedna w ksztalcie, walca belke mocujaca 17 i 18, przy czym belki polaczone sa miedzy soba pewria liczba sworzni, w tym przypadku, drwóch sworzni 19 10 i 20 z nacietymi szescioma rowkami wewnetrzny¬ mi. Wolne konce lap 15, 16 sa zespawane z zew¬ netrzna powierzchnia plaszcza obudowy 12. Glów¬ ki 21, 22 szesciorowkowych sworzni 19, 20 prze¬ chodza przez wykonane w lapie 15 otwory 15 wzdluzne 23, 24. Czesci sworzni 19, 29 przylega¬ jace do glówek 21, 22. przechodza z pewnym lu¬ zem przez niepokazane na iysunku poprzeczne otwory w belce mocujacej 17 oraz przez niepoka¬ zane otwory 25, 26 w rozgietym obszarze lapy 15 20 i wreszcie, przez otwory poprzeczne z wewne¬ trznym gwintowariietnV w belce mocujacej 18.Oznacza to, ze korpus 11 przez podciagniecie sworzni 19, 20 pozwala sie sciagnac w rodzaj tu¬ lei lub mocujacej mufy. , ; 25 Przewidziane czesci stale dla korpusu 11, mie¬ dzy kolnierzami 13 i 14, przedstawione sa na fig. 5. Korups 11 zawiera mankiet 27 otwarty dc wewnatrz w ksztalcie litery C w poprzecznym przekroju osiowym, korzystnie wykonany z syn- 30 tetycznej gumy, którego wklad uszczelniajacy przy¬ lega swa wewnetrzna powierzchnia do cylindrycz¬ nej powierzchni wewnetrznej 30 obudowy 12 pod dzialowa, stalowa podkladka tasmowa 29. Stalo \ra podkladka tasmowa 29 sluzy, miedzy innymi do 35 pokrycia znajdujacej sie miedzy rozgietymi ob¬ szarami lap 15, 16 bruzdy 31, pokazanej na fig. 1.Do wkladu uszczelniajacego 28 mankieta 27 przylegaja jego konce, wykonane jako wargi usz¬ czelniajace 32, 33. Wargi uszczelniajace wykazuja 40 sie na swych wolnych koncach ostrymi obrzeza* mi 34, 35, które podczas mocowania korupsu 11 dostatecznie przylegaja do powierzchni plaszczo¬ wych koncówek rurowych 36, 37. W pokazanej górnej polowie, na fig: 2, korpus jeszcze nie obej- 45 muje na stale plaszcza rurowego. Na zwróconych do wkladu uszczelniajacego 28 bokach warg uszczelniajacych 32, 33, znajduje sie otwarte na zewnatrz, w przekroju poprzecznym zblizone do pólkola, wglebienie pierscieniowe 38 i 39, w któ- 50 rym osadzony jest, lekko przedluzony, metalowy sprezysty pierscien srubowy 40 i 41.Swym obwodem opiera sie on na cienkich sciankach obszaru 42, 43 wkladu uszczelniajacego ha Jego powierzchni '-¦ wewnetrznej. Pomiedzy 55 wglebieniami pierscieniowymi 38, 39 i wymiara¬ mi 44, 45 warg uszczelniajacych, znajduje sie pu¬ sty obszar 46 i 47, które stanowia polaczenie po zakreceniu sprezystych pierscieni srubowych 40, 41 poprzez przestrzen 48 wkladu uszczelniajacego go 28 i zewnetrzna powierzchnia plaszcza koncówek rurowych 36, 37.Zasada tego urzadzenia jest nastepujaca: spre¬ zyste pierscienie srubowe 40, 41 spelniaja cztery funkcje. Dzieki temu, ze od wewnatrz sa one 65 oparte na wewnetrznej powierzchni scianki ogra-116 859 6 .niczajacej obszaru 42 i 43 wkladu uszczelniajace¬ go 28, zapewniaja po pierwsze to, ze podczas mo¬ cowania korpusu zlacza, wargi uszczelniajace na¬ tychmiast zostaja docisniete z wieksza promienio¬ wo skierowana sila dociskowa niz ich wlasna spre¬ zystosc do powierzchni zewnetrznej plaszcza kon¬ cówek rurowych 36, 37.Po drugie, zapewniaja w stanie lekko rozciag¬ nietym to, ze wewnetrzny napór rur poprzez styk rur dziala na obszar 48 na calej dlugosci odwró¬ conej do wkladu uszczelniajacego 28 powierzchni warg uszczelniajacych 32, 33 wlacznie na obszary puste 46, 47, dzieki czemu, wargi uszczelniajace dociskane sa hydrostatycznie do wewnatrz na ca¬ lym ich zewnetrznym obwodzie.Po trzecie sprezyste pierscienie srubowe zabez¬ pieczaja to, co jest istota wynalazku, ze przy ustawaniu wlasnej sprezystosci materialu mankie¬ ta 27, na skutek wielokrotnie i dlugotrwale wy¬ stepujacego termicznego obciazenia przemiennego, wargi uszczelniajace 32, 33 pozostaja stale zacie- r&nione takze wówczas, gdy nie ma wewnetrz¬ nego cisnienia, a rcialterdal mankieta w za¬ istnialych warunkach juz nie jest wystarczajaco sprezysty i mozliwe byloby odsuniecie sie warg uszczelniajacych. Sprezyste pierscienie srubowe 40, 41 równoczesnie takze zapobiegaja odsunieciu -sie cienkosciennych obszarów 42, 43 wkladu uszczelniajacego 28 mankieta od stalowej pod¬ kladki tasmowej 29, które to odsuniecie moze wy¬ stapic przy nieuknionych zjawiskach starzenia sie materialu gumowego podczas naprezenia pod wplywem temperatury, gdy cisnienie wewnetrzne Tury spada lulb jest przerwane.Wspomnianemu wyzej zjawisku wychodzi takze na przeciw szczególne sprofilowanie powierzchni wewnetrznej, rozciagajacej sie miedzy wargami uszczelniajacymi 32, 33, ograniczajacej, scianki wkladu 'uszczelniajacego 28, który nie wykazuje sie jednakowa gruboscia scianek ograniczajacych go, lecz wykazuje sie zgrubieniami, rozchodzacy¬ mi sie w kierunku do wewnatrz, ksztaltu pierscie¬ ni, usytuowanych w odleglosciach osiowych, które Tiadaja tej wewnetrznej powierzchni sfalowany profil. ProM ten jest oznaczony na £ig. 1 punkto¬ wana linia 50. Zgrubienia 49 spelnia/ja role zeber usztywniajacych w kierunku promieniowo do zewnatrz, które zapobiegaja odsunieciu sie wkladu uszczelniajacego' 28 od stalowej podkladki tasmo¬ wej, gdy material mankieta, po uprzednim roz¬ ciagnieciu przez warunki termiczne i inne, zostal rozciagniety, dzieki czemu, material wkladu uszczelniajacego znów sie sciagnie.Z powyzszego wynika, ze wklad uszczelniajacy 28 mankieta 27 (w widoku w przekroju osiowym) nie tylko jest usztywniony jak przy znanym zla¬ czu zasadniczo tylko w obszarze warg uszczelnia¬ jacych 32, 33 w kierunku promieniowym przez podparcie za pomoca sprezystych pierscieni sru¬ bowych 40, 41, lecz wykazuje sie utworzonymi w obszarze miedzy wargami uszczelniajacymi 32, 33, promieniowo do zewnatrz dzialajacymi elementa¬ mi usztywniajacymi, w postaci pierscieniowych zgrubien 49.Stwierdzono, ze przez tego rodzaju sprofilowa¬ nie wkladu uszczelniajacego 28, takze po dluzszej eksploatacji zlacza w dozwolonej górnej granicy temperatury roboczej dla materialu mankieta, wklad pozostaje docisniety w polozenie stale do 5 sciany wewnetrznej 30 obudowy 11, lub do sta¬ lowej podkladki tasmowej 29 nawet wówczas, gdy sam material mankieta na skutek rozciagniecia, zostal zbuksowany. Szczelnosc zlacza jest zabez¬ pieczona takze wówczas, gdy pierwotnie sprezyste 10 wlasciwosci materialu mankieta zostaly zlikwido¬ wane, a to dlatego ze sprezyste pierscienie sru¬ bowe zachowuja swa sprezystosc daleko poza gra¬ nicami temperatur dozwolonych dla materialu gu¬ mowego. 15 Powierzchnie czolowe 27 mankieta sa podzielo¬ ne na dwie, ksztaltu stozka powierzchnie 51, 53, które przylegaja do zagietych do wewnatrz bocz¬ nych obrzezy 55, 56 stalowej podkladki tasmowej 29. Korzystnie wykazuje sie ona (nie pokazano 20 na rysunku) przy niezamocowanej obudowie 11, postacia zwoju niezupelnie zamknietego, przy czym jej konce rozciagaja sie wzgledem siebie tak, jak rozchylone odcinki lap 15, 16, przy czym rozumie sie, ze wspomniane konce stalowej pod- 25 kladki tasmowej 29 korzystnie rozmieszczone sa w obszarze srednicowo-przeciwleglym do rowka 31.Wewnetrzne powierzchnie stozkowe 52, 54 po¬ wierzchni czolowej mankieta 27 przylegaja do pierscieni mocujacych 58, 57, wykonanych z wy^ 30 sokowytrzymalej stali. Te pierscienie mocujace skladaja sie z jednej tasmy, zagietej stozkowe w wiecej niz jeden zwój, którego konce zachodza jeden na drugi. Pierscienie mocujace 57, 58 na swej obwodowej srednicy sa osiowo utrzymywa- 35 ne w obudowie we wnekach 59, 60 miedzy kor¬ pusem 12 obudowy i kolnierzem 14 i 13.W obszarze ich wewnetrznej srednicy, pierscie¬ nie mocujace wykazuja sie duza liczba plytek, powstalych przez naciecia w ksztalcie litery J, 40 przy czym piyflki te wystaja z powierzchni ksztal¬ tu stozka pierscienia mocujacego tak, ze zachodza na zakladke. Swobodne obrzeze kazdej plytki 61 stanowi pazur 62 w celu wczepienia sie na stale w powierzchnie plaszcza koncówek rurowych 45 podlegajacych zlaczeniu.Gdy pokazana powyzej na figurze 2 i figurze 3 obudowa 11 zostanie zamocowana wokól koncó¬ wek rurowych 36, 37, pazur 62 wnika do konców plytek 61 pierscieni mocujacych 57, 58 i wcze- 50 pia sie w plaszcz po zewnetrznej stronie koncó¬ wek rurowych dzieki temu, ze pierscienie mocu¬ jace 57, 58 w obszarze swych obwodowych sred¬ nic oraz wglebienia 60 i 59 sa zamocowane jak oprawa zaczepowa nie tylko na zewnetrznej, lecz 55 takze na wewnetrznej powierzchni plaszczy ru¬ rowych.Wspomniana oprawa, sklada sie wiec z jednej strony z zewnetrznego, jednolitego pierscienia rozpreznego 63, który w przekroju poprzecznym 63 wykazuje sie ksztaltem trójkata ze skierowanym do wewnatrz wierzcholkiem.Pierscien rozprezny 63 wykazuje sie cylindrycz¬ na powierzchnia zewnetrzna 64, która scisle przy¬ lega do wewnetrznej powierzchni 30 korpusu 12 65 obudowy w obszarze wneki 39 i 60, nastepnie116 859 7 8 pierwsza, ksztaltu stozka, powierzchnia 65, któ¬ ra opiera sie. na bocznym obrzezu 55, i 56 i przez to na stozkowatej powierzchni 51 i 53 powierzchni c^plgwei |»ankteta .27 vi wresz&ie, wykazuje, sie druga,, ,w. teztalciev stozka, powierzchnia 6.6, która scisle, przyfega do zewnetrznej powierzchni pier^ sciecia mocujacego 57 i 58. Konce 67, 68, pier¬ scienia rpspreznego 63, usytuowane sa przy nie-. zarnocowanej obudowie 11 w odleglosci, polozo¬ nej jak. najdalej od siebie tych konców tak, jak rozchylone odcinki lap 15, 16, natomiast podczas mocowania obudowy U, dokladnie zachodza one jeden* na *drugi ¦ powodujac calkowite usztywnie¬ nie i zamkniecie sie pierscienia rozpreznego 63.Rozumia sie, ze szczelina miedzy koncami 67, 68 w. odniesieniu do bruzdy. 31 jest ustawiona skret¬ nie. .Z drugiej strony, oprawa plytkowych pier¬ scieni mocujacych 57, 5$ wykazuje sie dalszym, na ich wewnetrznej, powierzchni, uchwytowym pierscieniem rozpreznym 69, o kolowym przekroju poprzecznym.Ten pierscien rozprezny 69 opiera sie na we¬ wnetrznej ppwlerzpJtaii; kolnierza 13 i 14. Konce 70. 71. pierscienia rozpreznego 69 znajduja sie przy niezamocowanej obudowie- 11, prawie w jed* nakowej odleglosci od siebie tak, jak konce 67, 68 pierscienia rozpreznego 63, a przy zamocowanej obudowie scisle przylegaja do siebie. Szczelina miedzy koncami 70, 71 w zlaczu 10 w stosunku do bruzdy 31 jak i do szczeliny miedzy koncami 67, 68 posiada zdolnosc zmiany polozenia.Otrzymana, przez pierscienie rozprezne 63, 69 oprawa pierscieni mocujacych 58, 57 zabezpiecza, mimo podatnosci materialu wkladu uszczelniaja¬ cego mankieta 27 to, ze podczas mocowania obu¬ dowy 11, pazur 62 wczepia sie bezposrednio w zewnetrzna powierzchnie zlaczonych koncówek ru¬ rowych 36, 37 do zakotwiczenia, nawet gdy w przestrzeni 48 nie powstalo jeszcze hydrostatyczne cisnienie, które dzialaloby na niescisliwy mankiet 27.;Tak wiec od samego poczatku przedstawione zlacze rurowe zapewnia nie tylko szczelne, lecz takze jednolite polaczenie koncówek rurowych w kierunku osiowym i w kierunku -skretu, tworzac ksztaltowe, zlacze natychmiast po zamocowaniu obudowy na stale oraz przez caly okres roboczy nawet, gdy wystepuje górna granica temperatu¬ rowa, dopuszczalna dla materialu mankieta.Modyfikacja przykladu wykonania, dotyczaca pierscienia rozpreznego 69 przedstawiona jest na fig. 6 i fig. 7. Pierscien 69' wykazuje sie w prze¬ kroju poprzecznym ksztaltem, trójkata i ma po¬ wierzchnie ksztaltu stozka 72, która przylega tdo wewnetrznej powierzchni pierscienia mocujacego 57 i 58.Wykazuje sie on równiez pierscieniowa po¬ wierzchnia 73 przeznaczona dla styku z wewne¬ trzna powierzchnia kolnierza 13 i 14. Promienio¬ wo, najbardziej wewnetrzny punkt zaczepienia pier¬ scienia 69 lub 69' zaczepiajacego wewnetrzna po¬ wierzchnie plaszcza pierscienia mocujacego 57 lub 58 lezy na zewnetrznej srednicy obwodowej, nato¬ miast wewnetrzny punkt zaczepienia zaczepiajacego pierscienia 63 znajduje sie na zewnetrznej po¬ wierzchni plaszcza pierscienia 57 lub 58.Dzieki temu, pierscien mocujacy ma mozliwosc zwiekszenia swego kata rozwarcia i w nastep¬ stwie tego pa^ur 62, wnika do zewnetrznej po¬ wierzchni koncówek rurowych 36, 37.Zastrzezenia patentowe 1. Zlacze rurowe z mocujaca obudowa do la¬ czenia koncówek rurowych w którym zamkniety a jest, otwarty do wewnatrz w poprzecznym prze¬ kroju osiowym w ksztalcie litery C mankiet, któ¬ rego przeciwlegle ramiona tworza wargi uszczel¬ niajace i którego wklad uszczelniajacy oparty jest na wewnetrznej powierzchni obudowy, zna- M mienne tym, ze wklad uszczelniajacy (28) pod¬ piera sie na wargach uszczelniajacych (32, 33) za pomoca jednakowych sprezystych pierscieni . sru¬ bowych (40, 41), 2. Zlacze, wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze 35 obszar wkladu uszczelniajacego (28) rozprzestrze¬ niajacy sie miedzy sprezystymi pierscieniami sru¬ bowymi (40, 41) wykazuje sie na swej do wew¬ natrz skierowanej powierzchni pierscieniowymi zgrubieniami (49), z korzystnie osiowym'profilem 40 w ksztalcie fali. 3. Zlacze, wedlug zastrz. 1 lub 2, znamienne tym, ze wklad uszczelniajacy (28) otoczony jest ograniczajaca podkladka tasmowa (29), która ma promieniowo do wewnatrz sciete obrzeza (55, 56). 45 4. Zlacze, wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze promieniowo do zewnatrz sciete obrzeza (55, 56) stalowej podkladki tasmowej (29) po jej zewne¬ trznej stronie sa podparte przez sprofilowany od¬ cinek pierscienia (63) usytuowanego na wewrie- M trznej powierzchni obudowy (11). 10 15 20 21 30 35 40 45116 859 tg' ,29 /» 9 /12 51 64 55 63 65 FIG 7 PL PL PL PL PL PL PL