Sposób, stanowiacy przedmiot wynalaz¬ ku, ma na celu nieprzerwane wytwarzanie soku (syropu) i galarety z owoców i in¬ nych skladników roslinnych przy jedno- czesnem otrzymywaniu marmelady w jednym przebiegu pracy . Sposób wyko¬ nywa sie przy zastosowaniu nieczystych splynów z cukrowni albo rafinerji.Nieczyste, zawierajace cukier spiyny z cukrowni, w razie potrzeby, rozciencza sie równa iloscia wody, a nastepnie o- czyszcza dowolnemi srodkami, np. przez kilkakrotne dodawanie galaretowatego kwasu krzemowego. Po osadzeniu roz¬ twór melasy zostaje nagrzany i wprowa¬ dzony do baterji dyfuzyjnej, która sklada sie np. z 6 naczyn, z których dwa moga byc wypelnione skrawkami buraczanemi, jedno winogronami, jedno rabarbarem i ostatnie dwa wysuszonemi lupinami z ja¬ blek. Oczyszczony roztwór melasy prze¬ puszcza sie przy zachowaniu odpowiedniej do lugowania temperatury przez te 6 na¬ czyn w znany w cukrownictwie sposób tak, aby najbardziej nasycony plyn spotykal sie w koncu ze swiezym, jeszcze nie wylu¬ gowanym materjalem roslinnym. Próbka odciagnieta, po ukonczonym przebiegu, z ostatniego naczynia, zestala sie przy o- chlodzeniu na czysta owocowa galarete.Przy odciagnieciu nastepnej równej ilo¬ sciowo próbki z tego samego naczynia dy¬ fuzyjnego otrzymuje sie klarowny sok o- wocowy, który w tej formie albo zagoto¬ wany moze byc uzywany jako syrop. Na¬ stepnie zostaje zawartosc wszystkich 6 dy-fuzorów usunieta z nich i przeprowadzona przez przecieraczke.Po rozdrobnieniu i wy¬ mieszaniu w tym przyrzadzie mase ochla¬ dza sie i w razie potrzeby mozna ja zage¬ szczac na marmelade. W ten sposób otrzy¬ muje sie zapomoca jednego urzadzenia trzy rodzaje przetworów.Ody podczas dyfuzji z jednej strony przenikaja pozadane smakowe, zapacho¬ we i barwnikowe substancje albo soki ze skladników roslinnych do plynu dyfuzyj¬ nego, to z drugiej strony przez przepony komórek roslinnych, dyfunduja sole, po¬ chodzace z melasy, wskutek czego otrzy¬ mana galareta i sok roslinny zawieraja jeszcze male ilosci soli.Przez wielkosc odciagów i szybkosc przebiegu daje sie okreslic stopien odcia¬ gniecia soku z roslinnych skladników i na¬ sycenia plynu.Dzieki opisanemu sposobowi unika sie strat uzytych substancyj. Poniewaz naczy¬ nia dyfuzyjne sa zamkniete, to w otrzy¬ manych przetworach pozostaja zawarte lotne aromatyczne skladniki. Przez u- mieszczenie w kazdem naczyniu rozma¬ itych owoców albo roslin mozna u- trzymac bez zmieszania przeznaczone do wylugowania materje, a sokowi nadawac zmieszany aromat.Zapomoca niniejszego sposobu, który moze byc stosowany do wylugowania roz¬ drobnionych owoców, buraków albo innych skladników roslinnych albo ich mieszanin w stanie wysuszonym lub swiezym, przy- czem moga byc dodawane substancje, na¬ dajace ostatecznemu produktowi przyjem¬ ny smak, np. winogrona albo liscie orze¬ chowe, udaje sie bez zastosowania czyste¬ go cukru otrzymywac galarete, dobry czysty sok owocowy i duza ilosc marme- lady.Jezeli pozadanem jest otrzymywanie tylko marmelady, to mozna znacznie o- szczedzac cukier przez to, ze przychodza¬ cy z napelnionego swiezo owocami naczy¬ nia dyfuzyjnego roztwór cukru nasyca sie znów do tego stopnia cukrem, ze nasyce¬ nie to odpowiada nasyceniu pierwotnie u- zytego soku cukrowego i roztwór ten prze¬ prowadza sie zpowrotem zamiast swieze¬ go roztworu cukrowego do naczynia dy¬ fuzyjnego, zawierajacego najbardziej wy¬ lugowane owoce w celu nasycenia ich cu¬ krem. Cala otrzymana z dyfuzorów masa owocowa zostaje wtedy przeprowadzona przez przecieraczke i, w razie potrzeby, zgeszczona.W razie, gdy sie chce otrzymac sok albo galarete o okreslonej zawartosci cukru, to otrzymany z baterji dyfuzyjnej sok mozna przeprowadzic przez naczynie, w którem znajduja sie duze krysztaly cukru, które, jak wiadomo, rozpuszczaja sie z trudnoscia i stopien roztworu cukru zale¬ zy przeto od temperatury albo szybkosci przeplywajacego soku. Ody zawartosc cu¬ kru w otrzymanym soku zostaje od czasu do czasu okreslona, to przez zmiane tem¬ peratury albo szybkosci przeplywania so¬ ku przez naczynie zawartosc ta moze byc regulowana. Jezeli np. nadchodzacy sok o 60°C i 40° Brix'a przepuszcza sie przez napelnione duzemi krysztalami naczynie z predkoscia 0,25 cm/sek, to ma miejsce o- kreslone nasycenie soku, np. na 50° Brix'a. Jezeli nasycenie to nie jest wy¬ starczajace, to temperatura moze byc pod¬ niesiona, np. do 70° albo szybkosc zmniej¬ szona do 0,15 cm/sek albo oba czynniki moga byc jednoczesnie zastosowane. Za¬ wartosc cukru wzrasta wtedy, np. do 60° wzglednie 70° Brix'a.Sposób ten moze byc równiez tak u- proszczony, ze przeprowadza sie go w jed- nem naczyniu i wtedy równiez zostaja o- trzymane jako produkt marmelada, sok, galareta i t. p. -i. 2 —Owoce zostaja w tym celu przeprowa¬ dzone przez naczynie w kierunku, odwrot¬ nym do pradu roztworu cukru i jednocze¬ snie w pierwszej czesci plynu ogrzane dla otrzymania aromatu i soku, przyczem o- grzanie stale wzrasta w ten sposób, ze w ostatniej czesci osiagniete zostaje calkowi¬ te rozgotowanie owoców.Na zalaczonym rysunku sa przedsta¬ wione dwa przyklady wykonania wyna¬ lazku.Obrabiane owoce, z któremi moga byc zmieszane równiez i inne roslinne skladni¬ ki, zostaja po wymyciu wprowadzone do naczynia 1, które poprzednio zostalo za¬ silone z zapasowego albo rozpuszczajacego naczynia 3 goracym roztworem cukru.Naczynie / zostaje nastepnie w wiadomy sposób zamkniete i zapomoca cisnienia po¬ wietrza lub pary, wprowadzonych przez rure 4, zawartosc naczynia zostaje wy¬ cisnieta przez wyciagowa rure 5. Gór¬ ny zakrzywiony koniec rury 5 wycho¬ dzi poza lacznik 6, który posiada prze¬ rwy w postaci sita i oddziela owoce od roz¬ tworu cukru. Stale skladniki opadaja przez otwór 7 do naczynia 8. Plyn, któ¬ ry przeciekl przez sito lacznika, zbiera sie w naczyniu 9, w które wchodzi ujscie przelotowej rury 10. Przez laczaca ru¬ re // przechodzi plyn zpowrotem do na¬ czynia 3, gdzie ogrzewa sie zapomoca na- grzewalnego weza 12. Prócz tego naczy¬ nie 3 dla rozpuszczenia cukru w roztworze cukrowym, w wodzie lub t. p. jest zaopa¬ trzone w mieszadlo 13. Z przestrzeni 15 pod sitowa sciana 14 w naczyniu 3 zostaje gotowy roztwór odciagniety przez pompe 16, która przeciska roztwór do naczynia 9, gdzie miesza sie z pozostalym roztwo¬ rem. Od tlocznego przewodu 18 pompy 16 odgalezia sie rura 17, konczaca sie przed wyciagowa rura 5 tloczacego na¬ czynia i sluzaca do przedmuchiwania przy zatkaniach w naczyniu /.Goracy roztwór cukrowy, stosowany do przenoszenia owoców z naczynia / do naczynia 8, wykonywa ruch kolowy przez naczynia 9, 3 zpowrotem do na¬ czynia /. W naczyniu 3 zostaje roztwór stale ogrzewany i dopelniany. Owoce zostaja przy przenoszeniu w czasie ze¬ tkniecia ze stosowanym plynem, pod¬ grzewane, dzieki czemu po wrzuceniu do wlasciwego naczynia 8 do gotowania nie obnizaja zbytnio temperatury.Naczynie 8 do gotowania sklada sie z izolowanego, majacego okolo 7 m wyso¬ kosci cylindra, który podczas toku roboty jest prawie do górnej krawedzi wypelnio¬ ny roztworem cukru, który przechodzi do rozdzielacza 19 i wyplywa czesciowo ku górze naprzeciw wrzuconym owocom.Przez zetkniecie z goracym roztworem w górnej czesci naczynia 8 owoce zostaja pozbawione substancyj smakowych, zapa¬ chowych i barwiacych, wskutek czego przez spustowy kurek 20 moze byc od¬ ciagniety prawie klarowny plyn.Owoce, z których zostal odciagniety sok, opadaja zmieszane z mala czescia wprowadzonego przez rozdzielacz 19 cu¬ krowego roztworu do naczynia 8 do go¬ towania na dno. W dolnej czesci naczy¬ nia 8, lezacej pod rozdzielaczem 19, plyn nie jest zbytnio poruszany przez prad roztworu cukru. Temperatura masy, znajdujacej sie pod cisnieniem wysokiego slupa plynu zostaje przez grzejnik 21 o tyle podwyzszona, ze owoce rozpadaja sie. Od czasu do czasu zostaje spuszczo¬ na marmelada przez otwory 22, zamy¬ kane sitem 23. Masa, z której oddzielone zostaly preciki, jadra i t. d., zostaje przecisnieta przez drobne otwory sita 23 w ten sposób, ze moze byc spuszczona w gotowym stanie ze sztucców odplywowych 24. Otwory 22 sa z zewnatrz zamykane przez pokrywke 25, dzieki czemu przezpowiekszenie albo zmniejszenie cisnienia wewnatrz pokrywki 25 otwory, o ile by zostaly zatkane, zostaja uwoftiione. Nie¬ rozpuszczalne domieszki masy, zbierajace sie u dna naczynia 8, moga byc odciagane przez specjalne wylotowe sztucce 26.Celowem jest w dolnej i w górnej czesci naczynia urzadzic przyrzady do wprowa¬ dzania roztworu cukru i pary dla latwe¬ go regulowania gestosci i temperatury plynu. Równiez mozna zastosowac nad rozdzielaczem 19 dysze do wprowadzania powietrza dla poruszania Roztworu cu¬ kru.Tok pracy w nowym naczyniu do go¬ towania moze byc przeprowadzony z przerwami albo bez przerw.Jako plyn do gotowania owoców moze byc zastosowany czysty roztwór cukrowy, jak równiez nieczyste, zawierajace cukier, soki i splyny z cukrowni albo rafinerji, albo równiez soki owocowe. Przez po¬ chyle ulozenie dolnej czesci 28 (fig. 2) wzgledem górnej czesci 29 i przez urza¬ dzenie przecieraczki 32 przy 'dolnym koncu moze byc wytworzona duza po¬ wierzchnia nagrzewalna przy naczyniu do gotowania.Cylindryczne naczynie do gotowania jest w ten sposób wbudowane w wodna laznie 31, ze, tylko dolna czesc 28 spo¬ czywa w lazni wodnej i zostaje ogrzana.Zewnatrz wodnej lazni 31 lezy górna pio¬ nowa czesc 29 i dno naczynia, które two¬ rzy skladajaca sie z przedziurawionej plyty przecieraczke z urzadzonym nad nia zgarniaczem 30.Od wodnej lazni 31, wbudowanej w pie¬ cu 33 z paleniskiem 34 prowadza rurowe przewody 35 wytworzona pare do naczy¬ nia 28, 29 do gotowania albo do urzadzo¬ nej pod przecieraczka 32 i zaopatrzonej w wypustowy zawór 36 pokrywy 37. Wpro¬ wadzona wewnatrz naczynia 28, 29 pare mozna zastosowac do bezposredniego na¬ grzewania albo do wycisniecia zawartosci naczynia przez dziurkowana plyte 32, na¬ tomiast wprowadzona do pokrywy 37 para sluzy do czyszczenia dziurkowanej plyty 32 przez przedmuchiwanie . Zgarniacz 30 jest umocowany na krótkim wale 38, któ¬ ry moze byc wprowadzony w obrót przez reczna korbe 39. Zarówno naczynie do go¬ towania, jak i wodna laznia 31 sa zaopa¬ trzone w potrzebna armarture, jak kurki spustowe, mierniki cisnienia i t. p.Naczynie do gotowania moze byc w dol¬ nej czesci podzielone na dwie albo kilka czesci 28 (fig. 2) do gotowania, z których kazda posiada przyrzad 30, 32 do przecie¬ rania.Nowe urzadzenie ma te zalete, ze przy zgarniaczu 30 przecieraczki potrzebnym jest tylko krótki napedny wal 38, umozli¬ wiajacy obsluge reczna bez zadnych spe¬ cjalnych urzadzen. .fr Praca w nowem urzadzeniu mozer^yc przeprowadzona równiez pod dowolnym cisnieniem gazowem.Przez dolaczenie do spustowego kyrka w górnej czesci naczynia do gotowania ,i li¬ ry, która zostaje ogrzewana przez specjal¬ ne urzadzenie do nagrzewania albo jest przeprowadzona przez nagrzewalna strefe naczynia do ogrzewania, otrzymany sok moze byc bezposrednio odciagniety w sta¬ nie sterylizowanym. PL