PL105843B1 - Device for reefing watercraft sails - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do refowania zagli jednostek plywajacych z co najmniej jednym drazonym bomem.

Znane sa wiazane i nawijane urzadzenia do refowania zagli jednostek plywajacych. Przy wiazanych urzadzeniach do refowania niepozadana czesc zagla jest dociagana do bomu ido niego przywiazywana, po zwolnieniu falu zagla, za pomoca przyszytych lub luznych konców linek. Korzysci wynikajace z zastosowania wiazanego urzadzenia do refowania polegaja przede wszystkim na tym, ze takie urzadzenie w bardzo malym stopniu wplywa ujemnie na stan zagla. Ujemna cecha tego urzadzenia jest duzy naklad czasu potrzebny na refowanie. W nawijanych urzadzeniach do refowania bom ulozyskowany obrotowo przy swoim noku i swojej glówce jest zazwyczaj przekrecany za pomoca przekladni slimakowej. Przy zluzowanym fale zagla nawija sie na skutek tego zagiel na bom. Zazwyczaj nawijane urzadzenie do refowania moze byc uruchamiane przez jedynego czlowieka. Czynna powierzchnie zagla mozna dostosowac w sposób bezstopniowy do potrzeb, jednak stan zagla po zrefowaniu nie zawsze jest dobry. Oba sposoby refowania wymagaja jednak stalej obsady przy sterze zaglowca, co oznacza, ze na pokladzie musi byc przynajmniej jeszcze jeden dodatkowy czlowiek, który przeprowadzi refowanie.

Celem wynalazku jest opracowanie urzadzenia do refowania, które mozna obsluzyc w sposób prostszy i szybszy i które w mniejszym niz w dotychczas stosowanych urzadzeniach pogarsza wlasciwosci zeglarskie zaglowca przy zrefowanym zaglu. Ten cel zostaje osiagniety wedlug wynalazku typu na wstepie wspomnianego w ten sposób, ze bom posiada na swojej górnej stronie szczeline o dlugosci.odpowiadajacej dolnemu likowi zagla oraz wewnatrz bomu wal przebiegajacy mniej wiecej równolegle do szczeliny:do tego walu jest przytwierdzony dolny lik zagla; ten wal moze byc przekrecany dla nawiniecia zagla. Przewiduje sie, ze korzystne jest, jezeli wal drazony i ze swej strony jest obrotowo zamontowany na wale ulozyskowanym w bomie i moze byc :z tym walem sprzegany. Szczególnie korzystnie jest, jezeli naped jest wykonany w postaci sprezyny, która mozna naprezac przynajmniej przez rozwijanie zagla.2 105 843 To rozwiazanie ma w porównaniu z dotychczasowym stanem techniki caly szereg zalet. Istotna zaleta polega na tym, ze naped jest umieszczony i osloniety wewnatrz bomu i ze latwiej obraca sie, poniewaz nie ma potrzeby obracania calego bomu, który zazwyczaj ma duza srednice i ze potrzeba przekrecac tylko umieszczony wewnatrz bomu wal. Drugiej bardzo istotnej zalety nalezy dopatrywac sie w tym, ze zrefowany zagiel zawsze wychodzi ze srodka bomu, to znaczy z jego szczeliny, i na skutek tego przebiega centrycznie w stosunku do osi bomu, podczas gdy zwinieta czesc zagla znajduje sie wewnatrz bomu i nie wplywa na przeplyw powietrza wzdluz zagla; dzieki temu na stan zagla i na wlasciwosci nawigacyjne zaglowca i nie wplywa juz znajdujace sie rintyphfizjfc pa bomie plótno zagla.

¦ Dafeze) zalety wynikaja z korzystnej postaci rozwiazania przedmiotu wynalazku polegajacej na praktycznie automatycznym napedzie za pomoca sprezyny, która zostaje napieta przez rozwiniecie zagla i moze byc dodatkowo rjaprezana recznym napedem. W tym przypadku wystarcza do zrefowania zwolnienie falu odnosnego zagla, «po ae|m zagiel automatycznie nawinie sie na zadany wymiar na skutek dzialania wstepnego naprezenia sprezyny. 'Poniewaz w nowoczesnych jachtach faly zagli sa doprowadzone do kokpitu nie ma potrzeby dodatkowego czlowieka do zrefowania za pomoca urzadzenia wedlug wynalazku. Przeciwnie, refowanie moze byc dokonane przez sternika.

Urzadzenie do refowania moze byc korzystnie zastosowane nie tylko do grota, lecz równiez do fokzagla, jezeli ten posiada bom. Ze wzgledu na mozliwosc bezstopniowego, szybkiego i prostego refowania, zastosowanie zagla foka z bomem nie jest jakakolwiek wada, poniewaz grot i fokzagiel moga byc prowadzone wyzej niz dotychczas, na skutek czego pomimo krótszego dolnego liku fokzagla, calkowita laczna powierzchnia zagli moze pozostac nie zmieniona w porównaniu ze stanem techniki.

Przedmiot wynalazku jest blizej objasniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia bom z urzadzeniem do refowania w przekroju wzdluznym, fig. 2 — bom w przekroju w plaszczyznie A—A zaznaczonej na fig. 1, a fig. 3 — zaglowiec z grotem i fokiem z bomem w widoku z boku.

Zaglowiec przedstawiony na fig. 3 posiada takielunek dwuzaglowy i odpowiednio do tego maszt 3, fokzagiel 13 i grot 12. Przewidziane sa dwa bomy 1, a mianowicie bom fokzagla i bom grota. Bomy moga miec dowolny przekrój. W przykladzie wykonania przedmiotu wynalazku przekrój bomu jest okragly.

Kazdy bom posiada na swojej górnej stronie wzdluznie przebiegajaca szczeline 2 z zaokraglonymi wprowadzeniami 17, widocznymi tylko na fig. 2. Wewnatrz bomu 1 znajduje sie urzadzenie skladajace sie z drazonego walu 7 i znajdujacego sie w nim walu 8. W przykladzie wykonania wal 8 jest ulozyskowany z jednej strony w nokowym koncu bomu 1 i z drugiej strony w lozysku okucia 4 glówki bomu. Wal drazony 7 jest znowu ulozyskowany na wale 8 w sposób latwo obracalny i osiowo nieprzesuwalny. W jednym nie pokazanym przykladzie rozwiazania koniec walu drazonego 7 od strony ncka (na fig. 1 — prawy) jest ulozyskowany bezposrednio w bomie. W tym przypadku wal 8 jest zredukowany do walu posredniego 15, który (jak pokazano na fig. 1) jest z jednej strony ulozyskowany w bomie. Na tym wale jest obrotowo umieszczony koniec walu drazonego 7; w wariancie tego przykladu wykonania wal posredni 15 wystaje przy tym do wnetrza walu drazonego 7 i tam konczy sie w lozysku.

Pomiedzy walem 8 i drazonym walem 7, albo pomiedzy wystajacym do srodka walu drazonego 7 przedluzeniem walu posredniego 15 i walem drazonym 7 znajduje sie sprezyna 11, która jest sztywnie polaczona na jednym swym koncu zwalem drazonym 7, a na drugim swym koncu zwalem 8 (wzglednie z walem posrednim 15). Gdy wal 8 (wzglednie wal posredni 15) w nieprzedstawionym przykladzie wykonania jest przytrzymywany za pomoca rozlacznego polaczenia, na przyklad przekladni skladajacej sie z walka slimakowego 9 i kola slimakowego 19, a wal drazony bedzie przekrecany, wówczas sprezyna 11 zostanie naprezona. W przykladzie wykonania pokazanym na fig. 1 przechodzacy wal 8 stanowi prowadzenie dla sprezyny 11. W nie przedstawionym przykladzie rozwiazania albo nie przewiduje sie jakiegokolwiek wewnetrz¬ nego prowadzenia sprezyny 11, albo zostaje ono utworzone przez wystajacy do walu drazonego 7 koniec walu posredniego 15, w tym ostatnim przypadku korzystnie jest, jezeli sprezyne mozna wykonac krótsza od dlugosci przestrzeni pozostajacej do dyspozycji wewnatrz bomu.

Dolny lik zagla 12 wzglednie fok-zagla 13 jest trwale polaczony z walem drazonym 7 i stamtad zagiel jest wyprowadzany ku górze przez szczeline 2 wzdluz kreskowanej linii 3. Jasnym jest, ze przekrecenie drazonego walu 7 powoduje nawiniecie zagla na wal lub jego odwiniecie z walu (w zaleznosci od kierunku obrotu walu drazonego). Waly 7 i 8 moga byc za pomoca sworznia 10 sztywnie ze soba sprzezone. W przykladzie wykonania sworzen 10 jest pokazany w polozeniu sprzegajacym docisniety sprezyna. On moze byc wyciagniety w kierunku osiowym i przez przekrecenie doprowadzony do polozenia spoczynku, przy którym polaczenie sprzegajace pomiedzy walami 7 i 8, (wzglednie pomiedzy walem 7 i walem posrednim 15) jest zwolnione. W ten sposób mozna swobodnie przekrecic wal drazony 7 w stosunku do walu 8. Dokonac tego mozna na przyklad za pomoca przekladni slimakowej 9, 19, albo korby recznej osiowo sprzegajacej sie zwalem 8 w okolicy noku 18105 843 3 bomu. Zagiel przytwierdzony do walu drazonego 7 moze byc po dokonaniu sprzezenia za pomoca sworznia 10 recznie nawiniety na wal drazony 7. Przy tym nie zmienia sie naprezenie wewnatrz sprezyny 11. Jezeli nastepnie rozlaczy sie polaczenie pomiedzy obu walami, zagiel z nalezacym do niego falem moze byc podniesiony na maszcie do góry. Przy tym wal drazony 7 obraca sie w swoich lozyskach i równoczesnie napina sie sprezyna 11, poniewaz wal 8 jest przytrzymywany, na przyklad przekladnia 9,19.

Okazalo sie, ze jest celowym, azeby wstepne napiecie sprezyny 11, po calkowitym wyciagnieciu zagla do góry, zostalo jeszcze nieco zwiekszone za pomoca wspomnianej korby recznej, tzn. przez dodatkowe przekrecenie walu 8.

Jezeli po tych potrzebnych przygotowaniach zagiel ma byc zrefowany lub schowany, wystarczy zwolnic przynalezny fal. Sprezyna 11 powoduje wówczas wciagniecie zagla walem drazonym 7 poprzez szczeline 2 do bomu 1 i nawiniecie go wewnatrz bomu. Jest zupelnie zrozumiale, ze przez zluzowanie lub naciagniecie falu mozna nastawic kazda dowolna powierzchnie zagla, bez zatrudnienia do tego dodatkowego czlowieka, przy zalozeniu, ze fal jest doprowadzony do kokpitu. Samo przez sie jest zrozumiale, ze objasnione automatyczne refowanie wzglednie schowanie zagla lub zagli jest mozliwe tylko przy zalozeniu, ze lik masztowy kazdego zagla jest prowadzony w zazwyczaj stosowany obecnie sposób w szczelinie masztu 5 wzglednie forstagu 6. Przy zastosowaniu zeslizgów zagiel jest w zwykly sposób przytwierdzony za pomoca linki do zeslizgów, tak, ze w tym przypadku dla refowania potrzeba tylko te linke zluzowac i wyjac.

Zamiast objasnionej i wyrysowanej sprezyny spiralnej moze byc równiez dla napedu stosowana inna lub inne sprezyny 11. Jezeli mialoby sie zdarzyc, ze dla refowania nie mozna by bylo ustawic zaglowca dziobem w kierunku wiatru, albo gdy napór wiatru na zagiel bylby tak duzy, ze nie mozna by go pokonac sprezyna 11 dla refowania — jak sie to zdarza, gdy czasami refuje sie zbyt pózno — wówczas sprzega sie ze soba waly 7 i 8, za pomoca sworznia 10 lub innego odpowiedniego sprzegla. Wtedy istnieje mozliwosc odpowiedniego recznego wspomozenia sile sprezyny 11 poprzez walek slimakowy 9 albo poprzez nie pokazany naped walu drazonego 7.

Nalezy przy tym zwrócic uwage, na to, ze wewnetrzny naped walów 7, albo 8 posiada bezpiecznik przeciwzwrotny, który w przypadku omawianego przykladu wykonania jest stworzony samohamownoscia przekladni slimakowej 9,19.

Ponadto warto wspomniec i o tym ze urzadzenie do refowania wedlug wynalazku umozliwia równiez naped awaryjny, w przypadku gdyby przewidziany wewnetrzny naped za pomoca sprezyny 11 wspólosiowo w bomie zamontowanych walów 7, 8 mial zawiesc. W tym przypadku mozna przeprowadzic refowanie po sprzezeniu walów 7 i 8 zewnetrznym napedem poprzez przekladnie 9,19.

Dla odwodnienia posiada bom po stronie przeciwleglej szczelinie 2 wystarczajaca ilosc otworów 20, przez które woda moze odplynac. Poza tym okucie 4 glówki bomu jest tak wykonane, ze caly bom moze byc przytwierdzony do masztu 5, wzglednie do forstagu 6, w jednym z dwóch o 180° przestawionych polozeniu.

Takie rozwiazanie ma na celu umozliwienie pozostawienia przy dluzszym nie uzywaniu zaglowca bomu w polozeniu ze szczelina skierowana ku dolowi, a to w tym celu, azeby znajdujace sie wewnatrz bomu urzadzenie do refowania bylo w wiekszym stopniu zabezpieczone przed wplywami atmosferycznymi. Jest to dodatkowym zabezpieczeniem, jakkolwiek przy dobrym uszczelnieniu wszystkich lozysk wewnatrz bomu i przez odpowiedni dobór materialów mozna w duzym stopniu zabezpieczyc sie przeciw wplywowi korozji na dzialanie urzadzenia.

Podczas gdy w tradycyjnych nawijanych urzadzeniach do refowania wystepuje problem umieszczenia na bomie okuc, które beda potrzebne przy normalnym uzytkowaniu, tego rodzaju uzgodnienia nie wystepuja przy zastosowaniu opisanego urzadzenia do refowania, poniewaz bom zachowuje w uzytkowaniu swoje z góry zalozone polozenie. Dlatego mozna równiez na przyklad przewidziec na obwodzie bomu haki, rolki, rózki pokladowe, albo inne okucia; haki w polaczeniu z wkladkami sercowymi 14, do refowania moga byc w przypadku awarii uzyte do wiazanego refowania.

Rozwiazanie zadania wedlug wynalazku laczy wszystkie zalety znanych urzadzen do nawijanego i wiazane¬ go refowania wraz z zapewnianym przez nie bezpieczenstwem i nie posiada wad, które w obu znanych przypadkach musza byc uwzglednione.

Claims (13)

Zastrzezenia patentowe

1. Urzadzenie do refowania zagli jednostek plywajacych z co najmniej jednym drazonym bomem, znamienne tym, ze bom (1) posiada na swojej górnej stronie szczeline (2) o dlugosci odpowiadajacej dolnemu likowi zagla (12,13), a w swym wnetrzu ma wal (7) przebiegajacy mniej wiecej równolegle do szczeliny (2), do którego jest przytwierdzony dolny lik zagla i który moze byc obracany za pomoca urzadzenia napedowego (9,11) dla nawiniecia zagla.4 105 843

2. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 1,znamienne tym, ze wal (7) jest wykonany jako wal drazony i jest zamontowany obrotowo na osadzonym w bomie wale (8) i moze byc sprzegany z tym walem.

3. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze naped jest utworzony przez sprezyne (11) zamontowana pomiedzy walami (7,8), która moze byc naprezana przynajmniej przez rozwiniecie zagla.

4. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 1,znamienne tym, ze naped jest reczny i uruchamiany z zewnatrz bomu.

5. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 3 albo 4, znamienne tym, ze sprezyna (11) moze byc dodatkowo napinana, poza rozwijaniem zagla, za pomoca recznie uruchamianego napedu.

6. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 1,znamienne tym, ze miedzy walem (7) i jego napedem jest umieszczona rozlaczna blokada.

7. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze rozlaczna blokada jest utworzona przez osiowo przesuwny sworzen (10) posiadajacy glówke do chwytania.

8. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 7, znamienne tym, ze sworzen (10) jest w swym roboczym polozeniu dociskany sprezyna;a w polozeniu nieroboczym jest przytrzymywany uchwytem ksztalto¬ wym.

9. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 4, znamienne ty m, ze reczny naped posiada walek slimakowy (9), wielozwojowy, który moze byc przekrecany korba reczna oraz odpowiednie kolo slimakowe, na stale polaczone z walem (8).

10. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 1, z n a m i e n n e t y m, ze wal (7) jest wykonany jako wal drazony ulozyskowany z jednej strony w bomie w okolicy noku, a drugim koncem na wale posrednim (15), który ze stoej strony jest przedluzeniem walu drazonego (7) w kierunku przymasztowego konca bomu (1) i tam jest ulozyskowany oraz sprzezony z walem drazonym (7).

11. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 10, znamienne tym, ze sprzezenie walu posredniego (15) i z walem drazonym (7) ma postac sprezyny (11).

12. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 11,znamienne tym, ze wal posredni (15) podtrzymuje obrotowo z jednej strony czolowy koniec walu drazonego (7) a z drugiej strony wystaje w drazonym wale (7) i.tam jest ulozyskowany.

13. Urzadzenie do refowania wedlug zastrz. 1, z n a,m i e n n e tym, ze bom (1) jest przytwierdzony do masztu w sposób umozliwiajacy przekrecenie bomu dookola jego osi wzdluznej; Fig. 3 Prac. Poligraf. UP PRL naklad 120 + 1 Cena 45 zl