NL8502423A - Voor een was-cyclus bestemde, detergens en verzachter bevattende composities met verbeterde weefsel-substantiviteit. - Google Patents

Description

* — 's VO 7372

Voor een was-cyclus bestemde, detergens en verzachter bevattende composities met verbeterde weefsel-substantiviteit.

Deze uitvinding heeft betrekking op een compositie en een methode voor het reinigen en verzachten van weefsels in de was-cyclus van een was-verrichting. Meer in het bijzonder heeft de onderhavige uitvinding betrekking op verzachtend werkende composities, die geschikt 5 gemaakt zijn voor toepassing in de was-cyclus van een was-verrichting, in het bijzonder onder toepassing vein heet water, waarbij de compositie bevat: een niet-ionogene oppervlakactieve verbinding, een weefselverzach-tend middel op basis van een kationactieve quatemaire ammoniumverbinding en een polyfunctioneel toevoegsel voor het verhogen van de substantivi-10 teit van het verzachtingsmiddel.

Composities, die geschikt zijn voor het behandelen van weefsels om de zachtheids- en' aanvoelings-kenmerken ervan te verbeteren, zijn uit de stand van de techniek bekend.

Wanneer weefselverzachters in de huishoud-was worden 15 toegepast, is het voor die verzachters kenmerkend, dat zij tijdens de spoelcyclus, die een duur heeft van slechts omgeveer 2 tot 5 minuten, aan het spoelwater worden toegevoegd. Bijgevolg is de consument verplicht de was-verrichting te volgen of andere voorzorgen te nemen, zodat de weefselverzachter op de juiste tijd wordt toegevoegd. Dit maakt het 20 noodzakelijk, dat de consument naar de wasmachine terugkeert hetzij vlak vdór of aan het begin van de spoelcyclus van de was-verrichting, hetgeen voor de consument onmiskenbaar lastig is. Bovendien moet een bijzondere voorzorg worden genomen om een passende hoeveelheid van de weefselverzachter toe te passen om overdosering, die het wasgoed waterafstotend 25 kan maken door afzetting van een vettige film op het weefseloppervlak, alsmede aan de weefsels een zekere mate van geelheid kan geven, te vermijden.

Het is bekend om als oplossing voor de bovengenoemde problemen weefselverzachters toe te passen, die verenigbaar zijn met de 30 gebruikelijke wasgoed-detergentia, zodat de verzachters met de detergentia gecombineerd kunnen worden in een enkelvoudige verpakking voor toepassing tijdens de wascyclus van de was-verrichting. Voorbeelden van dergelijke bo^23 2 , ' * aan de wascyclus toegevoegde weefselverzachtende composities worden beschreven in U.S.-octrooischriften 3.351.438, 3.660.286 en 3.703.480. In het algemeen bevatten deze voor de was-cyclus bestemde weef selverzach tent-de composities een weefselverzachter op basis van een kationactieve 5 quaternaire ammoniumverbinding en extra ingrediënten, die de verzachtende verbindingen verenigbaar maken met de gebruikelijke wasgoed-deter-gentia.

Het is echter ook bekend, dat de kationactieve, verzachtend werkende verbindingen, die aan de was-cyclus, hetzij als een ingre-10 dient in een detergens en verzachter bevattende compositie, hetzij als een was-cyclus-verzachter, worden toegevoegd, de heldermakende werking, alsmede het reinigende rendement van het detergens verstoren. Als gevolg daarvan heeft men getracht deze verstoring in detergens en verzachter bevattende composities in zekere mate te compenseren door toepassing van 15 niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen, hogere gehalten aan witmidde-len, carboxymethylcellulose, anti-vergelingsverbindingen, blauwmakende middelen enz. Er is echter weinig verbetering verkregen in voor de wascyclus bestemde verzachtend werkende composities, waarbij een verschei- t denheid van detergentia worden gebruikt, waarvan de meeste anionactieve 20 verbindingen zijn.

In de stand van de techniek zijn echter ook veel beschrijvingen verschenen met betrekking tot wasgoed-detergens-composities, die kationactieve weefselverzachtende middelen bevatten, met inbegrip van de als verzachter werkende middelen op basis van quaternaire ammonium-25 verbindingen en niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen, alsmede andere oppervlakactieve verbindingen, bijvoorbeeld anionactieve verbindingen, zwitterionactieve verbindingen en amfotere verbindingen. Als publicaties, die deze stand van de techniek vertegenwoordigen, kunnen worden genoemd de ü.S-octrooischriften 4.264.457, 4.239.659, 4.259.217, 30 4.222.905, 3.537.993, 3.583.912, 3.983.079, 4.203.872, 4.264.479, 3.951.879, 3.360.470, 3.351.483, 3.644.203, enz.

In de volgende octrooischriften zijn niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen bevattende detergentia en/of shampoo's, die een polyfunctioneel toevoegsel omvatten, beschreven: 3.313.734 35 (shampoo - quatemair ammonium - bevattende polymeren); 3.351.557 (ethy-leen/maleïnezuuranhydride-copolymeren - emulsiestabilisatoren); 3.509.059 8502 423 <* **► 3 (een zure groep bevatten polymeer, bijvoorbeeld polyacrylzuur, dat in situ is gevormd, d.w.z. bij aanwezigheid van een niet-ionogene opper-vlakactieve verbinding); 3.703.480 (amino-polyureyleen-harsen -voor het verenigbaar maken van een kationactieve weefselverzachter met een an-5 ionactieve oppervlakactieve verbinding); 3.723.322 (gecarboxyleerd polysaccharide - als detergens-"builder"); 3.962.418 (kationactieve cellu-lose-ether - verdikkingsmiddel en conditioneringsmiddel voor haar)? 4.213.960 (polyaminoamiden en quatemaire arnmonium-homopolymeren en -co-polymeren - haarbehandelingsmiddel); 4.371.517 (kationactieve polymeren 10 en anionactieve polymeren). De toepassing van poly-kationactieve verbindingen, polyaminen en polyamiden voor het verbeteren van de verzachtende werking van de weefselverzachter op basis van klassieke quatemaire verbindingen in voor de spoelcyclus bestemde weefselverzachters is bekend uit bijvoorbeeld het U.S.-octrooischrift 4.237.016, de U.K.-octrooi-15 schriften 1.576.326 en 2.Q41.025A, Belgisch octrooischrift 844.122, het Europese octrooischrift 13780 en het Duitse octrooischrift DE 2.925.859A1.

Ofschoon veel van deze uit de stand van de techniek bekende formuleringen onder talrijke verschillende condities een bevre-20 digende reiniging en/of verzachting verschaffen, lijden zij nog altijd aan de gebreken, dat zij toevoeging aan de spoelcyclus vereisen; dat zij, in het bijzonder onder condities van het wassen met heet water, d.w.z. bij een temperatuur van 6Q°C en hoger, geen adequate verzachting - die bijvoorbeeld vergelijkbaar is met die van de aan de spoelcyclus toegevoeg-25 de verzachters - verschaffen? dat zij de vorming van complexen van de kationactieve verbinding vereisen; dat daarbij in water oplosbare kationactieve verbindingen met geringere verzachtingsprestie, b.v. op basis van mono-hoog-alkyl-quaternaire ammoniumverbindingen, worden toegepast? dat zij beperkt zijn tot vloeibare composities; enz.

30 Ofschoon het voor de huidige wasgoed-detergens-composi- ties en voor gebruikelijke automatische huishoud-wasmachines, in het bijzonder in de Verenigde Staten, niet ongewoon is, dat zij in staat zijn om het wassen/reinigen van vuile weefsels tot stand te brengen onder toepassing van koud of warm waswater, in het bijzonder met betrekking tot 35 gevoelige weefsels, zelfstrijkende weefsels, weefsels met blijvende persing en dergelijke, wordt het niettemin ingezien, dat een meer effectieve 8502 423 .. * %' * 4 reiniging (verwijdering van vuil) hogere wastemperaturen vereist. Voorts werken in Europa en in andere landen de huishoudwasmachines bij hete temperaturen van 60°C of hoger, tot ten hoogste de kooktemperatuur van het waswater. Ofschoon deze hoge temperaturen gunstig zijn voor de verwijde-5 ring van vuil, is er geen gelijkwaardig voordeel voor de verzachtings-prestatie.

De onderhavige uitvinding berust op de ontdekking, dat de verzachtingsprestatie van een detergens-systeem op basis van een mengsel van een niet-ionogene detergens-verbinding en een verzachtingsmiddel 10 op basis van een kationactieve quaternaire ammoniumverbinding, in aanzienlijke mate vergroot wordt door toepassing van een beperkte klasse van polyfunctionele verbindingen, die de substantiviteit van de in water onoplosbare kationactieve weefselverzachter voor het weefsel, dat behandeld wordt, vergroot en daarom de verzachtingsprestatie vergroot. Voorts is 15 ontdekt, dat de verzachtingsprestatie verder verbeterd wordt door als de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding er een, die een troebelings-punt heeft, toe te passen, alleen of in combinatie met een_ amfotere oppervlakactieve verbinding, welk punt ten minste ongeveer 5°C hoger ligt dan de wastemperatuur, di^ ten minste ongeveer 60°C bedraagt. Voorts 20 wordt deze verhoging van de verzachtingsprestatie tot stand gebracht zonder enige, of althans zonder enige belangrijke, achteruitgang van de was- (d.w.z. reinigings-) prestatie.

Een betrekking tissen de reinigingsprestatie en het troebelingspunt van een mengsel van een niet-ionogene en een kationactie-25 ve detergens is bekend uit de U.S.-octrooischriften 4.222.905 en 4.259.217. Meer in het bijzonder, zoals deze in kolom 5, regels 40 - 61 van het laatstgenoemde octrooischrïft wordt verklaard: "Werkwijzen voor het wassen van weefsels met de composities volgens de onderhavige uitvinding, die voor-30 treffelijke verwijdering van vettig en olieachtig vuil en voordelen ten aanzien van weefselverzorging verschaft, worden hierin uiteengezet. Bij deze werkwijzen worden wasgoed-detergenscomposities toegepast onder zodanige temperatuurcondities, dat de waterhoudende 35 wasoplossing hetzij bij of dicht in de buurt van (d.w.z.

binnen ongeveer 20°C van) het torbelingspunt (d.w.z.

83 0 2 42 3 • * 5 de temperatuur, waarbij een fase, die rijk is aan niet-ionogene oppervlakactieve verbinding, zich in de wasoplossing afscheidt) van het mengsel van niet-ionogene en kationactieve oppervlakactieve verbinding verkeert.

5 Dit kan bij voorkeur tot stand worden gebracht door die mengsels van niet-ionogene en kationactieve oppervlakactieve verbinding zodanig te formuleren, dat hun troe-belingspunt ligt tussen ongeveer 0 en 95°C, in het bijzonder tussen ongeveer 10 en 70°C, in het bijzonder 10 tussen ongeveer 20 en 70°C, waarbij de meeste voorkeur uitgaat naar het gebied tussen ongeveer 30 en ongeveer 50eC. Tijdens de was-verrichting wordt de temperatuur van de was-oplossing binnen dit temperatuurgebied gehouden en binnen 20°C van de temperatuur van het troe-15 belingspunt. De prestatie wordt verder verbeterd daar, waar de temperatuur van de waterhoudende was-oplossing binnen ongeveer 15°C, met grotere voorkeur binnen ongeveer 10°C, van de temperatuur van het troebelingspunt van het mengsel van niet-ionogene en kationactieve 20 oppervlakactieve verbinding ligt.''

Blijkbaar is de eis om te werken bij wastemperaturen bij of beneden de temperatuur van het troebelingspunt gebaseerd op de veronderstelling, dat het troebelingspunt van het mengsel van oppervlakactieve stoffen in het waswater overeenkomt met de temperatuur, waarbij 25 micellen van het oppervlakactieve middel tot een zodanige mate aggregeren, dat deze aggregaten zó groot en geconcentreerd worden, dat zij uit de oplossing komen en vandaar de waargenomen troebelheid. Verdere temperatuurverlaging zal tot volledige fasenscheiding van het water en de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding leiden en als resultaat daar-30 van gaat hun detersieve werking op de vuile weefsels en hun totale reinigingsvermogen verloren.

Ofschoon in het ü.S. octrooischrift 4.259.217 verklaard wordt, dat de mengsels van niet-ionogene en kationactieve verbindingen "afhankelijk van de identiteit en concentratie van de kationactie-35 ve component.... de uit de stand van de techniek voor dergelijke kationactieve verbindingen bekende voordelen kunnen verschaffen, bijvoorbeeld .... verzachtende effecten voor textiel", is het niettemin duidelijk, 8 5 0 2 ~ * * *· 6 dat men niet heeft ingezien, noch heeft gesuggereerd, dat de verzach-tingseffecten van de kationactieve verbindingen aanzienlijk kunnen worden verbeterd door zekere niet-ionogene verbindingen toe te passen, die per se hoge troebelingspunt-temperaturen bezitten. D.w.z., dat terwijl in 5 de-U.S.-octrooischriften 4.259.217 en 4.222.905 een betrekking uiteengezet wordt tussen het troebelingspunt van het mengsel van niet-ionogene en kationactieve verbinding, de wastemperatuur en de reinigingsprestatie, thans ontdekt is, dat het de betrekking is tussen het troebelingspunt van de niet-ionogene verbinding alleen (of van de in het waswater aanwe-10 zige niet-ionogene verbinding, amfotere verbinding en eventuele electro-lyten) en de wastemperatuur, die de verzachtende prestatie van de weef-selverzachtende middelen op basis van in water onoplosbare kationactieve quaternaire ammoniumverbindingen teweegbrengt. In tegenstelling tot de voorwaarde van deze uitvinding om niet-ionogene verbindingen met een 15 hoge troebelingspunt-temperatuur (d.w.z. boven ongeveer 60°C, in het bijzonder boven ongeveer 90°C en met bijzondere voorkeur boven ongeveer 100°C) toe te passen, wordt-in de U.S.-octrooischriften 4.259.217 en 4.222.905 de voorkeur gegeven aan niet-ionogene oppervlakactieve verbin- / dingen en combinaties van niet-ionogene en kationactieve verbindingen 20 met betrekkelijk lage troebelingspunten.

Het was dus totaal onverwacht, dat de verzachtings-prestatie van de kationactieve verzachter, in het bijzonder onder condities van wassen met heet water, opvallend kon worden verbeterd zonder de reinigingsprestatie van de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding 25 te verminderen,.door de compositie van detergens en verzachter zodanig te formuleren, dat zij een troebelingspunt heeft, dat hoger ligt dan de wastemperatuur.

De toepassing van niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen met troebelingspunten van ten minste ongeveer 60°C en hoger dan 30 de temperatuur van het waswater wordt beschreven in de gelijktijdig met de onderhavige aanvrage ingediende, nog niet gepubliceerde octrooiaanvrage (ons dossier-nr. 7370, getiteld "Detergens en verzachter bevattende wascyclus-compositie" (IR-618F). De toepassing van amfotere oppervlakactieve verbindingen om het troebelingspunt van 35 de niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen tot boven de temperatuur van het waswater te verhogen, is in deze aanvrage ook vermeld en in ver- \ 8502 4.

4 \ 7 band met de niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen met laag troebe-lingspunt meer in bijzonderheden beschreven in de nog niet gepubliceerde, op of omstreeks dezelfde datum als de onderhavige aanvrage ingediende aanvrage , getiteld "Detergens en verzachter bevattende 5 compositie voor was-cyclus met heet w ater" (IR-637F).

De onderhavige uitvinding berust op de ontdekking, dat de verzachtingsprestatie van de weefselverzachters op basis van in water onoplosbare kationactieve quatemaire ammoniumverbindingen verder kan worden verbeterd door in de compositie van de niet-ionogene oppervlak-10 actieve verbinding en kationactieve weefselverzachter op te nemen een polyfunctioneel toevoegsel, dat de substantiviteit van de kationactieve weefselverzachter voor het weefsel, dat behandeld wordt, vergroot. Bovendien kan ook de reinigingsprestatie van de niet-ionogene verbinding tegelijkertijd worden verbeterd.

15 Het was op basis van deze ontdekking, dat de onderhavige uitvinding tot stand werd gebracht.

Het is dus een oogmerk van deze uitvinding om de verzachtingsprestatie van detergens-composities, die weefselverzachtende middelen op basis van in water onoplosbare kationactieve quatemaire 20 ammoniumverbindingen en niet-ionogene detergens-verbindingen bevatten, te verbeteren zonder de reinigingsprestatie in z'n geheel in belangrijke mate ongunstig te beïnvloeden en waarbij in sommige gevallen deze prestatie zelfs wordt verbeterd.

Dit oogmerk en andere oogmerken van de uitvinding, die 25 uit de volgende beschrijving zullen blijken, worden tot stand gebracht door een wasgoed-detergenscompositie te verschaffen, die in staat is om vuile weefsels bij een verhoogde temperatuur van ten minste ongeveer 60°C tot maximaal de kooktemperatuur van ongeveer 100°C in een water-bevattende wasvloeistof te wassen, welke compositie bevat: 1 tot 20 30 gew.delen van een in water oplosbaar niet-ionogeen oppervlakactief middel, 2 tot 20 gew.delen van een weefselverzachter op basis van een in water onoplosbare quatemaire ammoniumverbinding en 0,5 tot 10 gew.delen van een de weefselsubstantiviteit verhogend polyfunctioneel toevoegsel en eventueel maximaal ongeveer 10 gew.delen van een amfotere oppervlakactie-35 ve verbinding.

Bij een voorkeursuitvoeringsvorm van de uitvinding 8502425 é « 8 heeft de niet-ionogene verbinding een troeblingspunt-temperatuur boven de verhoogde temperatuur van het waswater. Bij een uitvoeringsvorm van de uitvinding, die bijzondere voorkeur verdient, omvatten de composities zowel de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding met een hoge troebe-5 lingspunt-temperatuur als een amfotere oppervlakactieve verbinding. In elk van de voorkeursuitvoeringsvormen omvat de detergenscompositie ten minste een extra detergenstoevoegsel, dat onder meer detergens-"builders", verdikkingsmiddelen, anti-redepositiemiddelen, corrosie-inhibitoren, bleekmiddelen, enzymen, kleurstoffen, blauw-makende middelen, optische wit-10 middelen, reukstoffen en dergelijke bevat.

Volgens één van de gezichtspunten verschaft de onderhavige uitvinding daarom een detergens-compositie voor het reinigen en verzachten van textielweefsels in een waterhoudend medium, in het bijzonder bij een verhoogde wastemperatuur van ten minste ongeveer 60°C, 15 welke compositie op gewichtsbasis bevat: (a) ongeveer 1 tot 20% van een niet-ionogene oppervlakactieve verbinding, (b) ongeveer 2 tot 20% van een weefselverzachtend middel op basis van een in water onoplosbare kationactieve quatemaire ammo- 20 niumverbinding, (c) ongeveer 0,5 tot 10% van een polyfunctioneel toevoegsel, dat gekozen is uit de groep van: (i) di-quaternaire ammoniumverbindingen, (ii) polymeren van dimethyldiallyl-ammoniumchlo- 25 ride, (iii) kationactieve guar-gom, en (iv) poly(methylvinylether/malexnezuur), waarbij de hoeveelheid van (b) plus (c) ligt in het gebied van ongeveer 4 tot 22%, de verhouding van (b) tot (c) ligt in het gebied van ongeveer.

30 10 : 1 tot ongeveer 1:3, (d) 0 tot ongeveer 10% van een amfotere oppervlakactieve verbinding, (e) ongeveer 25 tot 80% van ten minste een detergens- "builder", 35 (f) 0 tot ongeveer 40% van een bleekmiddel, (g) 0 tot ongeveer 7% van een bleekmiddelactivator, (h) 0 tot ongeveer 4% van elk van de volgende middelen: 85 0 2 42 3 • % 9 vuil-suspenderende middelen, anti-redepositie-raiddelen en verdikkingsmiddelen, (i) 0 tot ongeveer 5% anti-corrosie-middelen, (j) 0 tot ongeveer 1% organische chelaatvozmende mid- 5 delen, (k) 0 tot ongeveer 2% kleurmiddelen, kleurstoffen, pigmenten, blauwmakende middelen en optische witmiddelen, (l) 0 tot ongeveer 2% enzymen, (m) 0 tot ongeveer 0,5% reukstof, 10 (n) 0 tot ongeveer 10% pH-modificeermiddelen en -buf fers, (o) 0 tot ongeveer 50% inerte vulstoffen, middelen, die de vloei bevorderen, en dragers en (p) ongeveer 2 tot ongeveer 20% water.

15 Volgens een uitvoeringsvorm van de uitvinding, die grotere voorkeur verdient, wordt een poedervormige of korrelvormige vrij vloeiende detergens-verzachter-compositie verschaft voor het reinigen en verzachten van vuile textielweefsels in een als waswater dienend water-houdend medium bij een verhoogde temperatuur van ongeveer 60°C 20 tot ongeveer 100°C, waarbij de compositie op gewichtsbasis bevat; (a) ongeveer 3 tot 15% van een niet-ionogene oppervlak-actieve verbinding met een hydrofobe groep, die gecondenseerd is met voldoende alkyleenoxyde om het troebelingspunt van de niet-ionogene verbinding te verhogen tot boven de verhoogde temperatuur, 25 (b) ongeveer 2 tot 20% van een weefselverzachter op • · basis van een in water onoplosbare kationactieve quatemaire ammonium-verbinding, gekenmerkt door ten minste twee alifatische groepen met lange keten van 16 tot 22 koolstofatomen, (c) ongeveer 1 tot 10% van een polyfunctioneel toevoeg-30 sel, gekozen uit de groep van di-quatemaire ammoniumverbindingen met de formule 5a (die ook geschreven kan worden als formule 5), waarin voorstelt een divalente alkylgroep met 2 tot 4 koolstofatomen, die eventueel een hydroxyl-substituent kan bevatten; waarbij de groepen R^ onderling gelijk of verschillend 35 zijn en elk lage alkylgroepen met 1 tot 4 koolstofatomen voorstellen, die eventueel een hydroxy1-substituent kan hebben; 8502423

«> V

10 een rechte of vertakte, verzadigde of onverzadigde alifatische koolwaterstofgroep is met 1 tot ongeveer 22 koolstofatomen, welke koolwaterstof onderbroken kan zijn door een zuurstofatoom of door de groep -C0NH-; 5 voorstelt een rest, die gekozen is uit de groep van alifatische koolwaterstofresten, die eventueel onderbroken zijn door een zuurstofatoom of een groep -CONH- en die in totaal ongeveer 8 tot ongeveer 22 koolstof atomen bevatten, alkylaryl-resten met ongeveer 8 tot 16 koolstofatomen in het alkyl-gedeelte en aryl; en ‘10 X een zout-vormend anion is; en polymeren van dimethyldiallyl-ammoniumchloride, (d) 0,1 tot 10 gew.% van een amfotere oppervlakactie- ve verbinding; en (e) de rest, bestaande uit detergens -"builders", de-15 tergens-adjuvanten, vulstoffen en vocht.

Bij de bovengenoemde voorkeursuitvoeringsvorm gaat bijzondere voorkeur uit naar het opnemen van ongeveer 25 tot 50% de-tergens-"builders", 0 tot 5% corrosie-inhibitor, 0 tot 1% organisch chelaatvormend middel, 0 tot 40% zuurstof-bleekmiddel, 0 tot 7% bleek-20 middel-activator, 0 tot 4% verdikkingsmiddel en anti-redepositieraiddel, 0,2 tot 0,5% optisch witmiddel, 0,7 tot 1,3% enzym, 0 tot 0,5% reukstof en als rest ten hoogste ongeveer 20% vocht.

Ofschoon de reden niet geheel wordt begrepen, hebben de onderhavige uitvinders ontdekt, dat de beste verzachtingsprestatie 25 van kationactieve weefselverzachters bereikt wordt wanneer de verzach-ter zeer fijn in het waswater wordt verdeeld (in de orde van grootte van diameters van enkele micrometer tot minder dan 1 micrometer) en in water onoplosbaar is. De fijnverdeelde deeltjes moeten natuurlijk uniform, doch willekeurig door het wasbad heen gedispergeerd worden teneinde op 30 uniforme wijze in aanraking te komen met alle kledingartikelen, handdoeken, linnengoed en andere artikelen, die gewassen worden. Het blijkt, dat de verzachter-deeltjes op effectieve wijze door de vezels van de weefsels worden ingevangen en daaraan vasthechten door een combinatie van electrische, chemische en fysische aantrekking.

35 Volgens de onderhavige uitvinding wordt de substanti- viteit tot de behandelde weefsels verder verbeterd en de verzachtingsprestatie van de kationactieve weefselverzachter evenredig verhoogd door 8502423 11 aan de detergens en verzachter bevattende compositie een polyfunctioneel toevoegsel toe te voegen, bij voorkeur een di-quaternaire verbinding, een poly-quatemaire verbinding of een kationactief polymeer. Ofschoon deze polyfunctioenle toevoegsels zelf aan de behandelde weefsels zacht-5 heid kunnen geven als gevolg van hun eigen affiniteit voor weefsels, zoals uit de bovengenoemde stand van de techniek bekend is, brengt hun wijze van werken in de detergens en verzachter bevattende wascycluscomposities volgens deze uitvinding blijkbaar niet in de eerste plaats enige rechtstreekse verzachtende werking met zich mede, doch is deze 10 blijkbaar eerder in de eerste plaats gebaseerd op één of beide van de volgende twee factoren: (1) hun vermogen om de dispersie van de weef-selverzachter op basis van een quatemaire verbinding te stabiliseren; en (2) hun vermogen om het contact tussen de quaternaire verbinding en het weefsel te verbeteren. Door welke wijze van werking de polyfunctione-15 le toevoegsels ook functioneren ter verbetering van de zachtheid, het is een kenmerk van de onderhavige uitvinding, dat zachtheid van de in de wascyclus behandelde weefsels in hoofdzaak equivalent is aan die van weefsels, die op de gebruikelijke wijze behandeld 'zijn met aan de spoel-cyclus toegevoegde weefselverzachter. Bovendien is het mogelijk een 20 belangrijke verbetering van de reinigingsprestatie tot stand te brengen wanneer de voorkeurscomposities volgens deze uitvinding worden toegepast.

De essentiële ingrediënten in de detergens en verzachter bevattende composities zijn daarom de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding, de in water onoplosbare kationactieve weefselverzachter en 25 het polyfunctionele toevoegsel. Het extra toepassen van een amfotere oppervlakactieve verbinding ten opzichte van de hierboven vermelde essentiële ingrediënten verdient sterk de voorkeur, in het bijzonder waar het troébelingspunt van de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding bij of beneden de temperatuur van het waswater ligt.

30 Ofschoon de composities volgens deze uitvinding goede verzachtings- en reinigings-prestatie in koud waswater, bijvoorbeeld van ongeveer 20°C tot 30°C, of in warm waswater, bijvoorbeeld van ongeveer 30°C tot 40°C of meer kunnen verschaffen, worden de beste resultaten tot stand gebracht wanneer de composities worden toegepast met was-35 water bij verhoogde temperaturen van ongeveer 60°C tot ongeveer 100°C (kooktemperatuur).

$502423 * · 12

Geschikte niet-ionogene oppervlakactieve middelen zijn in de handel verkrijgbaar en zijn afgeleid van de condensatie van een alkyleenoxyde of equivalente reactiecomponent en een hydrofobe verbinding met reactieve waterstof. De hydrofobe organische verbindingen kunnen 5 alifatisch, aromatisch of heterocyclisch zijn, ofschoon de eerste twee klassen de voorkeur verdienen. De voorkeurstypen van hydrofobe verbindingen zijn hogere alifatische alcoholen en alkylfenolen, ofschoon andere vertegenwoordigers kunnen worden toegepast, zoals carbonzuren, carboxami-den, mercaptanen, sulfonamiden, enz. De ethyleenoxyde-condensatieprodukten 10 met hogere alkylfenolen of hogere vetalcoholen vertegenwoordigen voor-keursklassen van niet-ionogene verbindingen. Gewoonlijk dient het hydrofobe gedeelte ten minste ongeveer 6 koolstofatomen en bij voorkeur ten minste ongeveer 8 koolstofatomen te bevatten, terwijl het zelfs 50 koolstofatomen of meer kan bevatten, waarbij een voorkeursgebied dat van 15 ongeveer 8 tot 22, in het bijzonder 10 tot 18 koolstofatomen voor de alifatische alcoholen en 12 tot 20 koolstofatomen voor de hogere alkylfenolen, is. De hoeveelheid alkyleenoxyde varieert aanzienlijk, afhankelijk van de hydrofobe verbinding, doch als algemene richtsnoer en regel geldt, dat ten minste ongeveer 15 molen alkyleenoxyde per mol hydrofobe verbinding 20 tot ten hoogste ongeveer 30 molen alkyleenoxyde per mol hydrofobe verbinding dient te worden toegepast teneinde troebelingspunt-temperaturen van . ten minste ongeveer 60°C of hoger te verkrijgen.

De bij voorkeur toegepaste niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen kunnen derhalve worden voorgesteld door de formule 25 1, waarin R een primaire of secundaire alkylketen met ongeveer 8 tot 22 koolstofatomen voorstelt en n gelijk is aan een gemiddelde van 3 tot 30; of door de formule 2, 30 waarin R1 een primaire of secundaire alkylketen met 7 tot 12 koolstofatomen voorstelt en m gelijk is aan een gemiddelde van 3 tot 30.

De voorkeursalcoholen, waaruit de verbindingen met de formule 1 worden bereid, zijn onder meer lauryl-, myristyl-, cetyl-, 35 stearyl- en oleylalcohol en mengsels daarvan. Waarden voor R, die bijzondere voorkeur verdienen, zijn C^q tot C^g,: waarbij de meeste voorkeur 8502423 r * 13 uitgaat naar C^- tot C15-alkylen en mengsels daarvan.

De voorkeurswaarden voor zijn C- tot C, „, in het o 12 bijzonder Cg en Cg/ met inbegrip van octyl, isoöctyl en nonyl, die bijzondere voorkeur verdienen.

5 Een typisch voorbeeld van een niet-ionogene verbin ding met de formule 1 is laurylalcohol, gecondenseerd met 15 molen ethy-leenoxyde. Een kenmerkend voorbeeld van een niet-ionogene verbinding met de formule 2 is isoöctylfenol, gecondenseerd met 30 molen ethyleenoxyde.

10 Andere niet-ionogene verbindingen, die toegepast kunnen worden, zijn onder meer de polyoxyalkyleenesters van de organische zuren, zoals de hogere vetzuren, de harszuren, talloliezuren, zuren van petroleum-oxydatieprodukten, enz. Deze esters bevatten gewoonlijk ongeveer 10 tot ongeveer 22 koolstofatomen in het zuurgedeelte en ongeveer 15 15 tot ongeveer 30 molen ethyleenoxyde of zijn equivalent.

Nog andere niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen zijn de alkyleenoxyde-condensatieprodukten met de amiden van hogere vetzuren. De vetzuurgroep bevat in het algemeen ongeveer 8 tot ongeveer 22 koolstofatomen en deze wordt gecondenseerd met ongeveer 15 tot onge-20 veer 50 molen ethyleenoxyde bij wijze van voorkeurstoelichting. De overeenkomstige carboxyamiden en sulfonamiden kunnen ook worden toegepast als wezenlijke equivalenten.

Het behoort ook tot de omvang van de uitvinding om de bovenbeschreven niet-ionogene verbindingen met hoog troebelingspunt geheel 25 of ten dele te vervangen door de overeenkomstige niet-ionogene verbindingen met laag troebelingspunt, d.w.z. met dezelfde hydrofobe groep, doch gecondenseerd met slechts ongeveer 3 tot 14 molen ethyleenoxyde. Wanneer echter de niet-ionogene verbindingen met lage troebelingspunt-temperatuur worden toegepast, is het essentieel om ook een van de amfotere oppervlak-30 actieve verbindingen mede in te sluiten, zoals meer in bijzonderheden hieronder is beschreven, teneinde een voldoende hoog troebelingspunt van de compositie te verzekeren. Bij voorkeur bedraagt de hoeveelheid verbinding met een laag troebelingspunt niet meer dan 50%, in het bijzonder niet meer dan 30%, en met de meeste voorkeur niet meer dan onge-35 veer 20% van de totale hoeveelheid niet-ionogene verbinding.

De hoeveelheid van de niet-ionogene verbinding zal in het algemeen de minimale ho eveelheid zijn, die wanneer zij aan het was- 8502423 14 water met of zonder de amfotere oppervlakactieve verbinding wordt toegevoegd, een adequate reinigingsprestatie zal leveren. In het algemeen verschaffen hoeveelheden van ongeveer 2 tot ongeveer 20 gew.%, bij voor-' keur van ongeveer 3 tot ongeveer 10 gew.%, en in het bijzonder van onge- 5 veer 4 tot 9 gew.% van de compositie een goede reinigingsprestatie.

De term "troebelingspunt", zoals deze hierin wordt gebruikt, betekent de temperatuur, waarbij een grafische voorstêlling, verkregen door de lichtverstrooiïngsintensiteit van de compositie uit te zetten tegen de temperatuur van de wasoplossing, onder de volgende 10 experimentele condities scherp tot haar maximale waarde begint te stijgen:

De lichtverstrooiïngsintensiteit wordt gemeten onder toepassing van een fotogonioduffusometer, van het model VM-12397, vervaardigd door Société Francaise d'Instruments de Controle et d'Analyses, 15 Frankrijk (hierna wordt naar het instrument verwezen als "SOFICA")..

De monstercel van de SOFICA en het deksel daarvan worden met hete aceton gewassen, waarna men deze laat drogen. Het mengsel van oppervlakactieve verbindingen wordt bereid en met gedestilleerd water bij een concentratie van 1000 ppm in oplossing gebracht. Ongeveer 15 ml monster van de oplos-20 sing wordt in de monster cel gebracht onder toepassing van een spuit met een nucleoporiën C'nucleopore")-filter van 0,2 ^um. De spuitnaald gaat door het deksel van de monstercel, zodat het binnenste van de cel niet aan atmosferisch stof wordt blootgesteld. Het monster wordt achtergelaten in een bad met een variabele temperatuur en zowel het bad als het monster 25 worden aan voortdurende roering onderworpen. De badtemperatuur wordt tot stand gebracht door verhitting onder toepassing van de verhittingsinrich-ting van de SOFICA en door koeling door de toevoeging van ijs (verhit-tingssnelheid « l°C/min); de temperatuur van het monster wordt bepaald door de temperatuur van het bad. Vervolgens wordt de intensiteit van de 30 lichtverstrooiing (hoek van 90°) van het monster bij verscheidene temperaturen bepaald, waarbij in de SOFICA een groen filter en geen polarisator wordt toegepast.

Bij de onderhavige uitvinding worden troebelingspunt-metingen verricht voor zowel oplossingen van de niet-ionogene verbinding 35 (bij 1 gew.%) in gedestilleerd water als in water, dat 10% NaCl bevat, ofschoon de laatstgenoemd e hoeveelheid in het algemeen de hoeveelheid 8502 42 3 ► i 15 zouten, en electrolyten, die bij normaal gebruik werkelijk worden aangetroffen, verre overschrijdt. Indien het troebelingspunt van de niet-ionogene verbinding, gemeten in 10%'s NaCl-oplossing, voldoet aan de troebelingspunt-voorwaarde volgens deze uitvinding, dan is er derhalve 5 geen probleem wat betreft het formuleren van composities, die zeer hoge concentraties aan "builder"-zouten en andere electrolyten, bijvoorbeeld van ten hoogste ongeveer 85% van de compositie, alsmede het polyfunctio-nele toevoegsel bevatten.

In dit opzicht is het bekend, dat de temperatuur van het 10 troebelingspunt voor een gegeven compositie in de wasoplossing afhangt van de fysische en chemische eigenschappen (zoals CMC en oplosbaarheid) van de in die compositie opgenomen kationactieve, niet-ionogene en extra componenten, en verlaagd kan worden door verhoging vein de alkylke-tenlengten van de niet-ionogene en amfotere oppervlakactieve verbinding, 15 door verlaging van de mate van ethoxylering van de niet-ionogene component of door toevoeging van electrolyten, zoals fosfaten, polyfosfaten, perboraten, carbonaten, sulfaten, enz;, in het bijzonder in betrekke-• lijk kleine hoeveelheden (zoals ongeveer 1 tot ongeveer 15% van een be paalde compositie).

20 Omdat bij deze uitvinding in water onoplosbare kation actieve verzachtend werkende verbindingen worden toegepast, hebben de kationactieve verbindingen in hoofdzaak geen enkel effect op het troebelingspunt van de totale compositie. Omdat de verzachtend werkende kationactieve verbindingen, die bij deze uitvinding worden toegepast, 25 in water onoplosbaar zijn, is de temperatuur van het troebelingspunt van de totale formulering in werkelijkheid zeer moeilijk te meten, daar het mengsel van nature enigszins troebel is. Het troebelingspunt van de niet-ionogene verbinding met of zonder toevoeging van electrolyten, wordt daarom bepaald bij afwezigheid van de kationactieve verbinding en 30 dit verschaft een toereikend nauwkeurige meting van het troebelingspunt van de totale compositie met inbegrip van de kationactieve verbinding.

Voor wastemperaturen van ongeveer 60 tot 70°C, behoren, zelfs met het polyfunctionele toevoegsel als component in de compositie, alle bovenbeschreven niet-ionogene oppervlakactieve EO 15 - 30-verbin-35 dingen, in het bijzonder die met de formules 1 en 2, troebelings-punten te verschaffen, die hoger liggen dan de wastemperatuur.

8502423 16

Voor hogere wastemperaturen van 71°C tot 100°C, in het bijzonder 80°C tot 100°C, is het echter noodzakelijk hoger geëthoxy-leerde oppervlakactieve verbindingen toe te passen, bijvoorbeeld met 25 tot 30 molen ethyleenoxyde per mol hydrofobe verbinding. Voor deze ho-5 gere wastemperaturen gaat v oor de niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen de meeste voorkeur uit naar de Cg-C^-alkylfenolen, die geëthoxy-leerd zijn met 25 tot 30 molen, in het bijzonder 28 tot · 30 molen ethyleenoxyde, waarbij bijzondere voorkeur bestaat voor ongeveer 30 molen ethyleenoxyde .

10 Zoals meer in bijzonderheden in de bovenvermelde nog niet gepubliceerde aanvragen IR-618F en IR-637F is besproken, is thans ook ontdekt, dat als alternatief voor elk van de niet-ionogene verbindingen, het troebelingspunt zelfs kan worden verhoogd met ongeveer 40 °C, in het algemeen met ongeveer 5 tot 20 °C, door aan de compositie een amfo-15 tere oppervlakactieve verbinding toe te voegen, bijvoorbeeld een amfo-tere verbinding van het gecarboxyleerde hoog-vet-alkyl (bijvoorbeeld kokos)-imidazoline-type, in het algemeen in een hoeveelheid van ongeveer 0,5 tot 10 gew.%, bij voorkeur 1 tot 4 gew.%, met bijzondere voorkeur voor ongeveer 1 tot 3 gew.% van de compositie.

20 Bij een voorkeursuitvoeringsvorm van de uitvinding, die bijzonder bruikbaar is voor het wassen van vuil geworden weefsels in waswater met een verhoogde temperatuur in het gebied van ongeveer 80°C tot 100°C, omvat de detergenscompositie daarom behalve (a) de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding met de formule 1 of formule 2, (b) 25 de in water onoplosbare quaternaire ammoniumverbinding met de hieronder gegeven formule 3 of formule 4 en (c) het polyfunctionele toevoegsel, ook (d) een amfotere oppervlakactieve verbinding in een hoeveelheid, die voldoende is om het troebelingspunt van de compositie te verhogen tot boven de verhoogde temperatuur van 80°C tot 100°C.

30 Het tweede essentiële ingrediënt in de onderhavige formuleringen is de kationactieve weefselverzachter. In het algemeen bestaan de kationactieve weefselverzachters uit ten minste een hydrofiele functionele groep, die een negatieve lading draagt en een hydrofobe groep, met een quaternair ammoniumatoom, dat positief geladen is.

35 Teneinde aan de behandelde weefsels voldoende zachtheid te geven is het essentieel, dat de kationactieve verbinding in water on- 8502 423 17 oplosbaar is. Bij toepassing hierin, wordt een verbinding als onoplosbaar in water beschouwd, indien haar oplosbaarheid in water bij de wastemperatuur geringer is dan ongeveer 1%, bij voorkeur geringer dan ongeveer 1/2%.

5 In het algemeen is het gewenst, dat de kationactieve verzachtingsverbinding in de compositie wordt opgenomen in een vorm, waarbij een hoge mate van dispersibiliteit in de wasvloeistof en derhalve maximale hechting aan het behandelde weefsel wordt verzekerd. De grootten van dergelijke gedispergeerde deeltjes in de wasvloeistof va-10 rieert van ongeveer kleiner dan 10 tot ongeveer 50 micrometer, terwijl bij voorkeur grootten van ongeveer kleiner dan 10 tot ongeveer 20 micrometer voor de kationactieve verzachtingsverbinding kan worden toegepast om dit effect tot stand te brengen.

Geschikte weefselverzachters op basis van in water on-15 oplosbare quatemaire ammoniumverbihdingen, die in de handel bekend zijn, kunnen voorgesteld worden door de formules 3 of 4, waarin en R^ en R,. en Rg elk, onafhankelijk van elkaar, een alifa-tische rest met een lange keten met 16 tot 22 koolstofatomen voorstellen, R^ en R4 en R7 onafhankelijk van elkaar lage alkylresten zijn of 20 R, de groep -R_NH(C)R. kan vertegenwoordigen, waarin R„ een alifatische 6 9 „ 8 8

O

rest met lange katen met 16 tot 22 koolstofatomen is en Rg een divalente alkylgroep met 1 tot 3 koolstofatomen 'oorstelt en X een in water oplosbaar zoutvormend anion is, zoals een halogenide, d.w.z. chloride, bromide, 25 jodide; een sulfaat, acetaat, hydroxyde, methosulfaat, ethosulfaat of een dergelijke anorganische of organische solubiliserende mono- of di-basische rest. De koolstofketen vein de alifatische rest met 16 tot 22 koolstofatomen, in het bijzonder 16 tot 20 koolstofatomen, kan recht of vertakt en verzadigd of onverzadigd zijn. De lage alkylresten hebben 1 tot 30 4 koolstofatomen en kunnen een hydroxylrest bevatten. Bij voorkeur worden de koolstofketens verkregen als vetzuren met lange ketens, zoals die, welke afgeleid zijn van talg-olie en sojabonenolie. De hierin gebruikte termen "di-soja" en "di-talg", enz., verwijzen naar de bron, waarvan de lange vetalkylketens zijn afgeleid. Mengsels van de bovengenoemde, als-35 mede andere oppervlakactieve middelen op basis van onoplosbare quater-naire ammonium kunnen desgwenst ook worden toegepast. Het voorkeurs-ammo-niumzout is een dialkyl-dimethyl-ammoniumchloride, waarin de alkylgroep 8502 423 «rf *« 18 afgeleid is van gehydrogeneerd talg- of stearinezuur, of een di-hoog-alkyl-imidazoliniumchloride. Specifieke voorbeelden van verzachtings-middelen op basis van quatemair ammonium met de formule 3, geschikt voor toepassing in de compositie volgens de onderhavige uitvinding, zijn 5 onder meer de volgende: gehydrogeneerd di-talg-dimethylammoniumchloride, dimethyl-distearyl-ammoniumchloride, dimethyl-stearyl-cetyl-ammoniumbromi-de, dimethyl-dicetyl-ammoniumchloride, di-soja-dimethyl-ammoniumchloride, de overeenkomstige sulfaat-, methosulfaat-, ethosulfaat-, bromide- en hydroxyde-zouten daarvan, enz.

10 Voorbeelden van verzachtend werkende middelen op basis van quaternair ammonium met de formule 4 zijn onder meer 1-methyl-l,2-diheptadecyl-imidazoliniumchloride (-bromide, -methosulfaat), 1,2-di-eicosyl-alkylamido-ethyl-1-methyl-imidazoliniumchloride (-bromide, -methosulfaat, enz.), 2-hexadecyl-1-methyl-l-[(2-dodecoyl-amido)ethyl]-15 imidazolinium-methylsulfaat, 2 -heptadecyl-l-methyl-l-[(2-stearyl-amido)-ethyl] -imidazolinium-methylsulfaat, 2-nonadecyl/heneicosyl-l-methyl-1 -[ (2-eicosoyl/docosoyl-imido) ethyl] -imidazolinium-methylchloride.

Dimethyldistearyl-ammoniumchloride verdient bijzondere voorkeur met het oog op zijn voortreffenlijke verzachtingsprestatie, 20 biodegradabiliteit, geringe oplosbaarheid in water, beschikbaarheid en prijs.

De hoeveelheid van de kationactieve weefselverzachter kan in het algemeen variëren van ongeveer 2 tot ongeveer 20 gew.%, bij voorkeur van ongeveer 3 tot ongeveer 16 gew.%, terwijl bijzondere voorkeur 25 uitgaat naar het gebied van ongeveer 6 tot 15 gew.% van de compositie.

De gewichtsverhouding van het niet-ionogene oppervlak-actieve middel tot de kationactieve weefselverzachter ligt in het gebied van ongeveer 1 : 10 tot 5:1, bij voorkeur van ongeveer 1 : 5 tot 4:1, waarbij het.gebied van 1 : 2 tot 3,5 : 1 bijzondere voorkeur verdient.

30 De polyfunctionele toevoegsels, die gebruikt worden om de weefsel-substantiviteit van de weefselverzachters op basis van in water onoplosbare kationactieve quaternaire ammoniumverbindingen te verhogen, omvatten: (i) diquatemaire ammoniumverbindingen, 35 (ii) polymeren van dimethyldiallyl-ammoniumchloride, (iii) kationactieve guar-gom, (iv) poly(methylvinylether/male£nezuur) en 02 0-42.3 19 (v) di-imidazoliniumverbindingen.

De diquaternaire ammoniumverbindingen verdienen bijzondere voorkeur en kunnen in het algemeen worden voorgesteld door de formule 5 (die ook geschreven kan worden als formule 5a), 5 waarin

Rj voorstelt een divalente alkylgroep met 2 tot 4 koolstofatomen, die eventueel een hydroxylsubstituent kan bevatten; R2 voorstelt onderling gelijke of verschillende lage alkylgroepen met 1 tot 4 koolstofatomen, die eventueel een hydroxyΙ-ΙΟ substituent kan bevatten; R3 voorstelt een alifatische koolwaterstofgroep met 1 tot ongeveer 22 koolstof atomen, welke koolwaterstof eventueel onderbroken kan zijn door een zuurstofatoom of een groep -CONH-; R^ voorstelt een rest, die gekozen is uit de groep 15 van alifatische koolwaterstofresten, die eventueel onderbroken zijn door een zuurstofatoom of de groep -CONH-, met in totaal ongeveer 8 tot 22 koolstofatomen, alkyl-aryl-resten met ongeveer 8 tot ongeveer 16 koolstof-atomen in het alkylgedeelte, alsmede aryl; en X een zoutvormend anion is, in het bijzonder Cl , 20 Br_, CH2S03~, CH2CH2S03-, enz.

Eén klasse van di-quatemaire verbindingen, die bij deze uitvinding kunnen worden toegepast zijn de verbindingen, die worden voorgesteld door de formule 6, waarin Rj. een alkylrest met 6 tot ongeveer 20, bij 25 voorkeur 10 tot 14 koolstofatomen voorstelt, Rg en methyl, ethyl of hydroxyethyl vertegenwoordigen en X chloride of bromide betekent. Specifieke voorbeelden zijn onder meer tetramethyl-di-(octoxy-β-hydroxy-propyl)-β-hydroxy-propyleen-diammonium-dichloride, tetramethyl-di-(B-hydroxydodecyl)-g-hydroxypropyleen-diammonium-dibromide, tetramethyl-di-30 (β-hydroxytetradecyl)-g-hydroxypropyleen-diammonium-dichloride, tetra- ethyl-di(dodecyloxy-g-hydroxypropy1)-β-hydroxypropyleen-diammonium-dichloride. Deze verbindingen zijn beschreven in ü.S. octrooischrift 3.983.079 in de kolommen 3 en 4.

Een klasse van di-quaternaire verbindingen met speciale 35 voorkeur is de klasse van de N-mono-hoog-alkyl-penta-laag-alkyl-laag-alkaan-diammoniumzouten, zoals de verbindingen, die voorgesteld worden 8502 423 ft 20 door de formule 7, waarin R_ voorstelt een alifatische rest met een lange keten van 12 tot

O

22 koolstofatomen, bij voorkeur 14 tot 20 koolstofatomen, Rg een divalent alkyl met 2 tot 4 koolstofatomen vertegenwoordigt, R^g en R^ als-5 mede R^ elk laag-alkyl met 1 tot 4 koolstofatomen vertegenwoordigen en X een zoutvormend anion, zoals chloride, bromide, jodide, sulfaat, me-thylsulfaat, ethylsulfaat, nitraat, enz. is. Als een bijzonder voorbeeld kan melding gemaakt worden van de verbinding, die in de handel verkrijgbaar is onder het handelsmerk Adogen 477, een produkt van Sherex, 10 dat N-talg-pentamethylpropaan-diammoniurnchloride is.

De polymeren van dimethyl-diallyl-ammoniumdichloride omvatten zowel homopolymeren als copolymeren. De comonomeren in de co-polymeren zijn onder meer bijvoorbeeld acrylzuur, methacrylzuur, styreen, vinylacetaat, vinylpropionaat, acrylamide, methacrylamide en soortgelij-15 ke copolymeriseerbare monomeren. Acrylamide en methacrylamide verdienen de voorkeur, terwijl acrylamide bijzondere voorkeur geniet.

Als een voorbeeld van de di-imidazoliniumverbindingen, kan melding worden, gemaakt van de verbinding met de formule 8, 3 waarin R een rechte of vertakte, verzadigde of onverzadigde alifati-20 sche groep met 12 - 18 koolstof atomen is, R* een divalente alifatische 3 koolwaterstof groep met 2-5 koolstof a tomen voorstelt, R een lage alkyl-groep met 1-4 koolstofatomen vertegenwoordigt en X een zoutvormend anion is.

Als een specifiek voorbeeld kan 1-ethyleen-bis-25 (2-talg-l-methyl-imidazolinium-methylsulfaat) worden genoemd.

De polymerisatie kan uitgevoerd worden door standaard technieken, die uit de stand v an de techniek bekend zijn. De polymeri-satiegraad is niet bijzonder kritisch en bevredigende resultaten worden verkregen met polymeren met molecuulgewichten van ongeveer 500 tot onge- 7 30 veer 10 . Deze polymeren, alsmede de kationactieve guar-gommen en poly(me-thylvinylether/maleïnezuur) zijn in de handel verkrijgbaar.

De hoev eelheid van het polyfunctionele toevoegsel zal in het algemeen variëren van ongeveer 0,5 of 2 tot ongeveer 10%, bij voorkeur 2 tot ongeveer 8% van de totale compositie. Ook verdient het de 35 voorkeur, dat binnen de boven omschreven hoeveelheden de kationactieve weefselverzachter (b) en het polyfunctionele toevoegsel (c) toegepast 8502 423 21 worden in een gewichtsverhouding (b): (c) van ongeveer 10 : 1 tot 1:3, bij voorkeur van ongeveer 6 : 1 tot 1 : 2, in het bijzonder van ongeveer 4 : 1 tot 1:1.

Zoals boven is vermeld omvat bij de voorkeursuitvoerings-5 vorm van de uitvinding de compositie voorts (d) een amfotere oppervlak-actieve verbinding.

Een bijzondere klasse van amfotere oppervlakactieve verbindingen wordt gevormd door de complexe vet-amido-oppervlakactieve verbindingen met de algemene formule 9, 10 waarin R een rechte of vertakte, verzadigde of onverzadigde alifatische groep met 12 - 18 koolstofatomen (zoals lauryl, tridecyl, tetradecyl, pen- tadecyl, palmityl, heptadecyl, stearyl, talg, kokos, soja, oleyl, linole--· 1 2 yl) voorstelt, elk van de symbolen R en R onafhankelijk van elkaar een divalente alifatische koolwaterstofgroep met 2-5 koolstofatomen (bij-15 voorbeeld methyleen, ethyleen, propyleen, butyleen, 2-methylbutyleen, pentyleen, enz.) vertegenwoordigen en M waterstof of een alkalimetaal (bijvoorbeeld natrium, kalium, cesium en lithium) is. Voorbeelden van verbindingen met de formule 9, die in de handel verkrijgbaar zijn, omvatten verbindingen met de formule 10, die als Miranol CM (vloeistof) en 20 Miranol DM (pasta) bij Miranol Chemical Co.; als Soromine AL en Soromine AT bij GAF Corporation en als de Deriphat-verbindingen bij General Mills verkrijgbaar zijn.

De amfotere verbindingen, die in de kolommen 3 en 4 van het Ü.S.-octrooischrift 4.203.872 zijn beschreven, kunnen ook worden 25 toegepast. Deze omvatten de volgende zeven groepen van verbindingen.

(1) Betaïne-detergentia met de formule 11, waarvan een geschikt voorbeeld een v erbinding met de formule 12 is.

(2) Betaïne-detergentia met alkylbruggen die aam de formule 13 beantwoorden, waarvan een geschikt voorbeeld een verbinding met 30 de formule 14 is.

(3) Imidazoline-detergentia met de formule 15, waarvan een geschikt voorbeeld een verbinding met de formule 16 is.

(4) Alkylimino-propionaat-detergentia met de formule 17.

35 (5) Alkyliminodipropionaat-detergentia met de formule 18.

33 0 2 4 2 3 22 (6) Alkylimino-dipropionaat-detergentia met een ether-brug, die aan de formule 19 beantwoorden.

(7) Amfotere detergentia op basis van kokos-imidazoli-ne, die beantwoorden aan de formule 20.

5 Mengsels van elk van de amfotere detergentia met elkaar of met de bovengenoemde amine-oxyde-detergentia kunnen ook worden toegepast.

In de boven onder (1) - (7) genoemde formules 11 t/m 20 10 stelt Rj een rechte of vertakte, verzadigde of onver zadigde alifatische rest met ongeveer 7 tot ongeveer 20, bij voorkeur ongeveer 8 tot 18, met bijzondere voo rkeur voor ongeveer 10 tot 14 koolstofatomen voor, vertegenwoordigen en R3 elk een ia9® alkylgroep met 15 1 tot 4 koolstofatomen, bij voorkeur methyl of ethyl, met bijzondere- voorkeur voor ethyl, en is een divalente C^-C^-alkylgroep, bij voorkeur methyleen of ethyleen, met bijzondere voorkeur voor ethyleen.

Een groep van amfotere verbindingen, die bijzondere 20 voorkeur verdient is de groep van de gecarboxy-ethyleerde hoge-vet-alkylimidazoline-verbindingen met de formule 21, waarin R^ een rechte of vertakte, verzadigde of onverzadigde alifatische groep met 7 tot 20 koolstof atomen, bij voorkeur 8 tot 18 koolstof atomen en met bijzondere voorkeur 10 tot 14 koolstof atomen voor stelt en R^ een 25 divalente lage alkylgroep met 1 tot 4 koolstof atomen, bij voorkeur 1 of 2 koolstofatomen vertegenwoordigt. Voorkeursgroepen zijn onder meer kokos, talg, heptadecyl, oleyl, decyl en dodecyl, in het bijzonder kokos (d.w.z. afgeleid van kokos-vetzuur). De voorkeursgroep R^ is ethyleen (-CHjCHj-). De verbinding gecarboxy-ethyleerd kokos-imidazoline is 30 verkrijgbaar als Rexoteric CSF, een als handelsmerk ingeschreven produkt van Rexolin op basis van een 100%'s actieve ingrediënt of als een 45%'s actieve ingrediënt-oplossing.

De gecarboxy-ethyleerde hoge vetalkylamine-derivaten met open keten vormen een andere voorkeursklasse van amfotere verbindingen. 35 Deze omvatten de boven onder (4), (5) en (6) genoemde groepen, d.w.z.

de alkyliminopropionaat-detergentia en de detergentia op basis van alkyl- 8502423 23 iminopropionaat met een ether-brug. Gecarboxyethyleerd octylamine, dat bij Rexolin verkrijgbaar is als Rexoteric OASF, is een met bijzondere voorkeur toegepast lid van deze groep.

Andere klassen van amfotere oppervlakactieve verbindin-5 gen zoals de sarcosinen, taurinen, isethionaten en dergelijke kunnen ook worden toegepast.

Ofschoon er geen vaste richtlijnen zijn voor het kiezen van combinaties van niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen en amfotere oppervlakactieve verbindingen of voor de geschikte hoeveelheden 10 van elk om de noodzakelijke, boven de wastemperatuur gelegen troebe- lingspunt-temperatuur te geven om de verzachtingsprestatie van de kation-actieve weefselverzachter te bevorderen, is het gewoonlijk toereikend om de amfotere verbinding - met de boven omschreven hoeveelheid niet-ionogene oppervlakactieve verbinding - toe te passen' in een hoeveelheid 15 van ongeveer 0,1 tot ongeveer 10%, bij voorkeur van ongeveer 0,5 tot 4%, met bijzondere voorkeur voor ongeveer 1 tot 3% van het totale gewicht van de compositie. In het algemeen zullen verhoudingen van niet-ionogene verbindingen tot amfotere verbindingen in het gebied van ongeveer 1 : 5 tot 10 : 1, bij voorkeur 1 : 3 tot 6 : 1, in het bijzonder 1 : 2 20 tot 4:1, het gewenste hoge troebelingspunt en de verhoogde verzachtingsprestatie verschaffen, in het bijzonder in combinatie met de polyfunctio-nele verbinding.

De detergens-composities volgens deze uitvinding worden bij voorkeur verkregen als vrijvloeiende poeders of korrels, doch 25 zij kunnen ook in vloeibare vorm verkeren.

De detergenscompositie volgens de uitvinding kan ook en zal in het algemeen ook in water oplosbare "builder”-zouten bevatten.

In water oplosbare anorganische alkalische '*builder"-zouten, die alleen met de detergens-verbindi ng of in mengsels met andere builders kunnen 30 worden toegepast, zijn alkalimetaalcarbonaten, -boraten, -fosfaten, -po-lyfosfaten, -waterstofcarbonaten en -silicaten. (Ammonium- of gesubstitu-eerd-ammonium-zouten kunnen ook worden gebruikt). Specifieke voorbeelden van dergelijke zouten zijn natrium-tripolyfosfaat, natriumcarbonaat, na-trium-tetraboraat, natrium-pyrofosfaat, kalium-pyrofosfaat, natriumwater-35 stofcarbonaat, kalium-tripolyfosfaat, natrium-hexametafosfaat, natrium-sesquicarbonaat, natrium-mono- en -di-orthofosfaat en kaliumwaterstofcar- 8502 423 • * 24 bonaat. De alkalimetaal-silicaten zijn geschikte builder-zouten, die ook functioneren om de compositie anti-corrosief te maken voor de onderdelen van de wasmachine. Natrium-silicaten met Na20/Si02-verhoudingen van 1,6/1 tot 1/3,2, in het bijzonder ongeveer 1/2 tot 1/2,8 verdienen de 5 voorkeur. Kalium-silicaten kunnen ook met dezelfde verhoudingen worden toegepast.

Een andere klasse van builders, die hierin kunnen worden gebruikt zijn de in water onoplosbare aluminiumsilicaten, zowel van het kristallijne als van het amorfe type. Verscheidene kristallijne zeo-10 lieten (d.w.z. aluminiumsilicaten) worden beschreven in het Britse octrooischrift 1.504.168, het ü.S.-octrooischrift 4.409.136 en de Canadese octrooischriften 1.072.835 en 1.087.477. Een voorbeeld van toepasbare amorfe zeolieten kan gevonden worden in het Belgische octrooischrift 835.351. De zeolieten bezitten in het algemeen de formule: 15 (M00) .(Al00,) .(SiO„) .wH O ' .

2 x 2 J y 2 z 2 waarin x gelijk is aan 1, y gelijk is aan 0,8 tot 1,2 en bij voorkeur aan 1, z gelijk is aan 1,5 tot 3,5 of meer en bij voorkeur aan 2 tot 3 en w gelijk is aan 0 tot 9, bij voorkeur 2,5 tot 6 en M bij voorkeur natrium voorstelt. Een kenmerkend zeoliet is die van het type A of soort-20 gelijke structuur, waarbij het type 4A bijzondere voorkeur verdient. De bij voorkeur toegepaste aluminiumsilicaten bezitten uitwisselingscapa-citeiten voor calcium-ionen van ongeveer 200 milli-equivalenten per gram of meer, bijvoorbeeld 400.

Andere materialen, zoals kleisoorten, in het bijzon-25 der van de in water onoplosbare typen, kunnen geschikte hulpstoffen zijn in composities volgens deze uitvinding. Bijzonder geschikt is bentoniet.

Dit materiaal is in de eerste plaats montmorilloniet, dat een gehydra-teerd aluminiumsilicaat is, waarin ongeveer het 1/6-de gedeelte van de aluminiumatomen kan worden vervangen door magnesiumatomen en waarmee 30 variërende hoeveelheden waterstof, natrium, kalium, calcium, enz., losjes kan. zijn gecombineerd. Het bentoniet, dat in zijn meer gezuiverde vorm (d.w.z. vrij van enig steengruis, zand, enz.) geschikt is voor detergen-tia, bevat steeds ten minste 50% montmorilloniet en zijn kationen-uitwisse-lend vermogen bedraagt dus ten minste ongeveer 50 tot 75 meq per 100 g 35 bentoniet. Bentonieten met bijzondere voorkeur zijn de Wyoming- of 8502423 25

Westem-U.S.-bentonieten, die verkrijgbaar waren bij Georgia Kaolin Co. als Thixo-gelen 1, 2, 3 en 4. Zoals in het Britse octrooischrift 401.413 en het Britse octrooischrift 461.221 is beschreven, is van deze bentonieten bekend, dat zij textielstoffen zachter maken.

5 Voorbeelden van organische alkalische sequestrerende builder-zouten, die alleen of met het detergens of gemengd met andere organische en anorganische builders kunnen worden toegepast, zijn alka-limetaal-, ammonium- of gesubstitueerd-ammonium-aminopolycarboxylaten, bijvoorbeeld natrium- en kalium-ethyleen-diamine-tetra-acetaat, natrium-10 en kalium-nitrilotri-acetaten en triëthanolammonium-N-(2-hydroxyethyl)-nitrilo-diacetaten. Gemengde zouten van deze polycarboxylaten zijn ook geschikt.

Andere geschikte builders van het organische type zijn onder meer carboxymethyl-succinaten, tartronaten en zouten van glycol-15 zuur. Van bijzondere waarde zijn de polyacetaal-carboxylaten. De poly-acetaal-carboxylaten en hun toepassing in detergens-composities zijn beschreven in de U.S.-octrooischriften 4.144.226; 4.315.092 en 4.146.495. Andere U.S.-octrooischriften met betrekking tot soortgelijke builders zijn onder meer de nrs. 4.141.676; 4.169.934; 4.201.858; 4.204.852; 20 4.224.420; 4.225.685; 4.226.960; 4.233.422; 4.233.423; 4.302.564 en 4.303.777. Ook zijn de Europese octrooiaanvragen nrs. 0015024; 0021491 en 0063399 ter zake.

Verscheidene andere detergens-toevoegsels of adjuvanten kunnen in het detergens-produkt aanwezig zijn om daaraan gewenste extra 25 eigenschappen, hetzij van functionele, hetzij esthetische aard, te geven. Zo kunnen in de formulering worden opgenomen kleine hoeveelheden van vuil-suspenderende of anti-redepositie-middelen, bijvoorbeeld polyvinyl-alcohol, vetzuuramiden, natrium-carboxymethylcellulose, hydroxy-propyl-methylcellulose; optische witmiddelen, bijvoorbeeld witmiddelen voor 30 katoen, amine en polyester, bijvoorbeeld stilbeen-, triazool- en benzi-dine-sulfon-composities, in het bijzonder gesulfoneerd gesubstitueerd triazinyl-stilbeen, gesulfoneerd naftotriazool-stilbeen, benzidine-sul-fon enz., waarbij de meeste voorkeur uitgaat naar stilbeen- en triazool-combinaties.

35 Blauw-makende middelen zoals ultramarijn-blauw, enzy men, bij voorkeur proteolytische enzymen, zoals subtilisine, bromeline, 8502 42 3 26 papaine, trypsine en pepsine, alsmede enzymen van het amylase-type; bactericiden, bijvoorbeeld tetrachloorsalicylanilide, hexachlorofeen; fungiciden; kleurstoffen; pigmenten (die in water dispergeerbaar zijn); conserveringsmiddelen; ultraviolet-absorberende middelen; anti-vergelings-5 middelen, zoals natrium-carboxymethylcellulose, het complex van C^- tot C22~alkylalcohol met tot C^g-alkylsulfaat; pH-modificeermiddelen en pH-buffers; chloor-veilige bleekm iddelen, reukstof en anti-schuim-midde-len of schuim-onderdrukkende middelen, bijvoorbeeld siliciumverbindingen, kunnen ook worden toegepast.

10 De bleekmiddelen zijn gemakshalve globaal geklassifi- vceerd als chloor-bevattende bleekmiddelen en zuurstof-bevattende bleekmiddelen. Chloride-houdende bleekmiddelen worden getypeerd door natrium-hypochloriet (NaOCl), kalium-dichloor-isocyanuraat (met 59% beschikbaar chloor) en trichloorisocyanuurzuur (85% beschikbaar chloor). Zuurstof-15 bevattende bleekmiddelen worden vertegenwoordigd door natrium- en kalium-perboraten en kalium-monopersulfaat. De zuurstof-bevattende bleekmiddelen verdienen de voorkeur. Bleekmiddelstabilisatoren en/of -activatoren, als zodanig, bijvoorbeeld tetra-acetyl-ethyleendiamine, kunnen ook zijn inbegrepen.

20 De verhoudingen van de componenten, die in de bij voorkeur toegepaste composities met totale verzorging aanwezig kunnen zijn, luiden in gewichtspercentage (van actieve verbindingen), berekend op het totale gewicht van het eindprodukt, als volgt; (a) niet-ionogeen detergens - ongeveer 2% tot ongeveer 20%, bij voorkeur ongeveer 3% tot 25 ongeveer 10%, in het bijzonder 4 tot 9%; (b) weefselverzachter op basis van quatemaire ammoniumverbinding - ongeveer 2% tot ongeveer 20%, bij voorkeur ongeveer 3% tot ongeveer 16%, met bijzondere voorkeur voor ongeveer 6 tot 15%; (c) polyfunctioneel toevoegsel - ongeveer 0,5 tot 10%, bij voorkeur ongeveer 3 tot 8%; (d) amfotere oppervlakactieve verbinding -30 0 tot ongeveer 10%, bij voorkeur 0,1 tot 5%, in het bijzonder 0,5 tot 4% en zeer speciaal ongeveer 1 tot 3%; (e) alkalimetaal-builder-zouten -ongeveer 25% tot ongeveer 80% en bij voorkeur ongeveer 25% tot ongeveer 70% en met bijzondere voorkeur ongeveer 25 tot 50%, waarbij de rest bestaat uit detergens-toevoegsels, vulstoffen en vocht. Geschikte gebie-35 den van de detergens-toevoegsels zijn: enzymen - 0 tot 2%, in het bijzonder 0,7 tot 1,3%; corrosie-inhibitoren - ongeveer 0 tot ongeveer 5%, en 8502 423 27 bij v oorkeur 0,1 tot 2%; anti-schuimmiddelen en schuim-onderdrukkende middelen - 0 tot 4%, bij voorkeur 0 tot 3%, bijvoorbeeld 0,1 tot 3%; v uil-suspenderende of anti-redepositiemiddelen en anti-vergelingsmidde-len - 0 tot 4%, bij voorkeur 0,5 tot 3%; kleurmiddelen, reukstoffen, 5 witmiddelen en blauwmakende middelen - totale gewicht 0% tot ongeveer 2% en bij voorkeur 0% tot ongeveer 1%; pH-modificeermiddelen en pH-buffers -0 tot 5%, bij voorkeur 0 tot 2%; bleekmiddel - 0% tot ongeveer 40% en bij voorkeur 0% tot ongeveer 25%, bijvoorbeeld 2 tot 20%; bleekmiddel-stabilisatoren en bleekmiddelactivatoren 0 tot ongeveer 15%, bij voor-10 keur 0 tot 10%, bijvoorbeeld 0,1 tot 8%. Bij de selectie van de adjuvan-ten, worden zij zodanig gekozen, dat zij verenigbaar zijn met de hoofdbestanddelen van de detergens-compositie.

Ofschoon de niet-ionogene verbindingen met hoog troe-belingspunt bij voorkeur de enige oppervlakactieve detergens-verbindingen 15 zijn, die in de composities volgens deze uitvinding worden toegepast, kunnen kleine hoeveelheden van andere oppervlakactieve verbindingen, met inbegrip van bijvoorbeeld anionactieve en zwitterion-actieve verbindingen ook worden toegepast, bij voorkeur in hoeveelheden van ten hoogste 20 gew.%, in het bijzonder ten hoogste 10'- gew.% en met bijzondere voorkeur 20 voor ten hoogste 5 gew.%.

Voorbeelden van geschikte anionactieve detergentia zijn onder meer de in water oplosbare zouten, bijvoorbeeld de natrium-, kalium-> ammonium-alkylolammonium-zouten van hogere vetzuren, die ongeveer 8 tot 20 koolstofatomen, bij voorkeur 10 tot 18 koolstofatomen bevatten.

25 Geschikte vetzuren kunnen worden verkregen uit oliën en wassen van dierlijke of plantaardige oorsprong, bijvoorbeeld talg, vet, kokosnootolie, tall-olie en mengsels daarvan. Bijzonder geschikt zijn de natrium- en kalium-zouten van de vetzuurmengsels, die afgeleid zijn van kokosnootolie en talg, bijvoorbeeld natrium-kokosnootoliezeep en kalium-30 talg-zeep.

De anionactieve klasse van detergentia omvat ook de in water oplosbare gesulfateerde en gesulfoneerde synthetische detergentia met een alkylrest van 8 tot 26 en bij voorkeur ongeveer 12 tot 22 koolstofatomen in hun molecuulstructuur. (De term "alkyl" omvat het al-35 kyl-gedeelte van de hogere acyl-resten).

Voorbeelden van de gesulfoneerde anionactieve detergen- 8502 423 * 28 tia zijn de aromatische sulfonaten met één ring en een hoge alkyl groep, zoals de hoge-alkylbenzeensulfonaten met 10 tot 16 koolstof atomen in de hoge alkylgroep in een rechte of vertakte keten, bijvoorbeeld de natrium-, kalium- en ammonium-zouten van hoge-alkylbenzeensulfonaten, hoge-alkyl-5 tolueensulfonaten, hoge-alkylfenolsulfonaten en hoge-alkylnaftaleen-sulfonaten. Een voorkeurssulfonaat is lineair-alkyl-benzeensulfonaat met een hoog gehalte aan 3- (of hoger) fenylisomeren en een overeenkomstig laag gehalte (ver beneden 50%) van 2- (of lager) fenylisomeren, d.w.z. waarin de benzeenring bij voorkeur voor een groot gedeelte gebonden is 10 op de 3- of hoger (bijvoorbeeld 4-, 5-, 6- of 7-) plaats van de alkylgroep en het gehalte aan isomeren, waarin de benzeenring gebonden is op de 2- of 1-plaats, overeenkomstig laag is. Materialen met bijzondere voorkeur zijn beschreven in U.S.-octrooischrift 3.320.174.

Andere geschikte anionactieve detergentia zijn de al-15 keensulfonaten, met inbegrip van alkeensulfonaten met lange keten, hydroxy alkaansulfonaten met lange keten of mengsels van alkeensulfonaten en hydroxyalkaansulfonaten. Deze alkeensulfonaat-detergentia kunnen op bakende wijze worden bereid door reactie van SO^ met alkenen met lange keten van 8 tot 25, bij voorkeur 1 2 - 21 koolstof atomen en met de for-20 mule RCH-CHR^, waarin R een hoge alkylgroep met 6 tot 23 koolstofatomen is en R^ een alkylgroep met 1 tot 17 koolstofatomen of waterstof voorstelt, waarbij een mengsel wordt gevormd van sultonen en alkeen-sulfonzu-ren, welk mengsel vervolgens behandeld wordt om de sultonen in sulfonaten om te zetten. Andere voorbeelden van sulfaat- of sulfonaat-detergen- % 25 tia zijn alkaansulfonaten met ongeveer 10 - 20, bij voorkeur ongeveer 15 - 20 koolstofatomen, bijvoorbeeld de primaire alkaansulfonaten, die bereid zijn door reactie van 1-alkenen met lange keten en waterstof- sulfieten, en alkaansulfonaten, waarin de sulfonaatgroepen langs de al- kaanketen verdeeld is, zoals beschreven is in de ü.S.-octrooischriften 30 2.503.280, 2.507.088, 3.260.741, 3.372.188 en het Duitse octrooischrift 735.096; natrium- en kaliumsulfaten van hoge alcoholen met 8 tot 18 koolstofatomen, zoals natrium-laurylsulfaat en natrium-talg-alcoholsul- faat; natrium- en kalium-zouten van α-sulfo-vetzuuresters met ongeveer 10 tot 20 koolstofatomen in de acylgroep, bijvoorbeeld methyl-a-sulfo- 35 myristaat en de methylester van α-sulfo-talgzuur, ammoniumsulfaten van m ono- of diglyceriden van hoge (C._-C10)-vetzuren bijvoorbeeld stearine- 1U lo zuur-monoglyceride-monosulfaat; natrium- en alkyloammoniumzouten van al- 8502 423 ψ 29 kyl-polyethenoxy-ethersulfaten, bereid door condensatie van 1 tot 5 molen ethyleenoxyde met een mol hoge (Cg-C^g)-alcohol; natriumzouten van hoog- alkyl (C,0-C.Q)-glycerylethersulfonzuren; en natrium- of kalium-alkyl-1U lo fenol-polyethenoxy-ether sulfaten met ongeveer 1 tot 6 oxyethyleen-5 groepen per molecuul en waarin de alkyl-resten ongeveer 8 tot ongeveer 12 koolstofatomen bevatten.

De geschikte anionactieve detergentia omvatten ook de C0-C. -acylsarcosinaten (bijvoorbeeld natrium-laurylsarcosinaat), o lo natrium- en kaliumzouten van het reactieprodukt van hogere vetzuren met 10 8 tot 18 koolstofatomen in het molecuul, die veresterd zijn met isethion- zuur, en natrium- en kaliumzouten van de CQ-C. -acyl-N-methyltauriden, o lo bijvoorbeeld natrium-cocoyl-methyltauraat en kalium-stearoyl-methyltauraat.

Voorbeelden van zwitterion-actieve oppervlakactieve verbindingen zijn onder meer de derivaten van quaternaire ammoniumver-15 bindingen, die een alifatische rechte ketengroep van 14 tot 18 koolstofatomen en een anionactieve solubiliserende sulfaat- of sulfonaatgroep bevatten. Specifieke voorbeelden zijn ónder meer 3-(N,N-dimethyl-N-hexadecyl-ammonio)-2-hydroxypropaan-1-sulf onaat, 3-(N,N-dimethyl-N-talloyl-ammonio)-2-hydroxypropaan-l-sulfonaat en 6-N,N-(dimethyl-N-20 hexadecyl-ammonio) -hexanoaat.

Welke vorm het wasgoed-detergens ook heeft, zijn toepassing in het wasproces is in wezen hetzelfde. De uit zeer kleine afzonderlijke deeltjes bestaande compositie wordt gewoonlijk aan het waswater toegevoegd in een automatische wasmachine, zodat de concentratie 25 ervan in het waswater kan variëren van ongeveer 0,05 tot 1,5%, gewoonlijk van 0,1 tot 1,2%. Het water, waaraan het wordt toegevoegd, heeft bij voorkeur een middelmatige of geringe hardheid, bijvoorbeeld een hardheid van 30 tot 120 delen per miljoen, als calciumcarbonaat, doch zowel zachter als harder water kan goed worden gebruikt. De temperatuur van 30 het water kan 20°C tot 100°C en bij voorkeur 60°C tot 100°C bedragen in die gevallen, waarin het textiel of wasgoed in staat is om zonder achteruitgang of verbleking van kleurstoffen hoge temperaturen te weerstaan. Wanneer het wassen bij lage temperatuur gewenst is, kan de temperatuur op 20°C tot 40°C worden gehouden, onder welke condities een goede reini-35 ging en verzachting het resultaat zijn, ofschoon het produkt niet zo schoon kan zijn als wanneer het bij de hogere temperaturen wordt gewassen.

8302 42 3 30

Bij de concentraties van de genoemde detergens-composities bedraagt de pH van het waswater gewoonlijk 7 tot 11, bij voorkeur 8 tot 10. Bij dergelijke pH-'s is de compositie effectief als detergens, niet buitengewoon verruwend voor het materiaal, dat gewassen wordt, noch voor de men-5 selijke huid, terwijl het op effectieve wijze reinigt en verzacht. De gewichtsverhouding wasgoed : waswater bedraagt gewoonlijk ongeveer 1 : . 4 tot 1 : 30 of 1 : 10 tot 1 : 30.

* De composities volgens de onderhavige uitvinding verschaffen een belangrijk verbeterde verzachtingsprestatie bij wastempera-10 turen van ten minste 60°C, wanneer zij bijvoorbeeld vergeleken worden met formuleringen, die identiek zijn, behalve dat de daarin aanwezige niet-ionogene verbinding een troebelingspunt heeft, dat lager is dan 60°C, en bijvoorbeeld een condensatieprodukt is van een hogere vetalco-hol met een rechte keten van bijvoorbeeld 12 - 15 koolstof atomen met 7 15 tot 13 ethyleenoxyde-eenheden. Dit effect kon uit de stand van de techniek niet worden voorspeld, daar er geen bekende correlatie was tussen het troebelingspunt van de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding en de verzachtingsprestatie.

De methoden voor het bereiken van de hierin beschreven . 20 composities zijn in het algemeen uit de stand van de techniek bekend en daarvoor wordt in het bijzonder verwezen naar U.S.-octrooischrift 4.269.722, waarin de bereiding beschreven is van niet-ionogene poeders, die een builder bevatten en een betrekkelijk hoge dichtheid bezitten, uit door verstuivingsdroging verkregen basiskralen, waarover een niet-25 ionogene detergens (die andere, minder belangrijke gebruikelijke toevoegsels kan bevatten* zoals kleur middel, reukstof, witmiddel, bleekmid-del, enz.) gesproeid is.

De waarden voor het troebelingspunt (in °C) voor verscheidene niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen bij 1 gew.%'s con-30 centraties en voor mengsels van niet-ionogene en amfotere oppervlakactieve verbindingen bij 1 gew.%'s concentraties werden in gedestilleerd water en in 10%'s NaCl gemeten en worden hieronder vermeld.

Niet-ionogene oppervlakactieve Gedestilleerd water 10% NaCl verbinding__ _ 35 A. C^2_cj5 vetalcohol: EO=7:l 43±2 25 B. C -C.,- vetalcohol: EO=U:l 85±2 59±2 12 15 8502423 31 ci2~Ci5-vefca^coho1: ^0=15:1 \ 100 ^ 60 isoctylfenol: EO=30:1 100 ^60 nonylfenol: E0=20:l \ 100 72 / nonyl-fenol: EO=15;l 91 70 5 nonyl-fenol: E0=8:l 45 ^ 30 A. + Rexoteric OASF (1:2) 75±2 50±2 A. + Rexoteric OASF (4:1) 58±2 28±2 A. + Rexoteric CSF (4:1) 55±2 42±2 B. + Rexoteric OASF (1 :2) ^ 100 90±2 10 B. + Rexoteric OASF (4:1) 95±2 85±2 B. + Rexoteric CSF (4:1) ^ 100 80±2

De uitvinding wordt nu nader toegelicht door de volgende, niet beperkende voorbeelden. Tenzij anders is aangegeven, zijn alle "delen" en "%" vermeld op gewichtsbasis.

15 Voorbeeld I

De volgende composities werden bereid: C(%) A(%) B(%)

Nonylfenol: E0=20:1 15,0 C^-C^-vetalcohol: E0=11:1 10,Q 7,5 20 Rexoteric CSF (100% actieve verbindingen) 2,5

Natrium-tripolyfosfaat 42,0 42,0 42,0

Dimethyldistearyl-ammonium- chloride (93% actieve verbindingen) 6,45 6,45 6,45 N-talg-pentamethyl-propaan-25 diammonium-dichloride (Adogen 477) (50% actieve verb.) 3,0 3,0 - 3,0

Minder belangrijke verbindingen en diversen (bijv. optische witmiddelen, reukstof, vocht, enz.) rest rest rest 30 Onder toepassing van 100 g van elk van de composities A, B en C werden badhanddoeken en verharde katoenen badstof bij 60°C gewassen in ongeveer 20 liter water.

De gewassen weefsels werden door een panel van vier experts op zachtheid geëvalueerd met meervoudige replicaten na een cumu-35 latieve wassing. Elk van de composities werden naar kwaliteit gerangschikt op een schaal lopende van 1 tot 10, waarbij "10" de hoogste kwaliteit aangaf en de mate van zachtheid voorstelde, die verkregen was met 8502423 32 aan de spoel-cyclus toegevoegde verzachter (dimethyl-distearyl-ammonium-chloride) . Op deze schaal, kregen elk van de composities A en B een kwalificatie van 8-10. Compositie C ontving een kwalificatie van 4 -.5.

Voorts werden elk van de composities A en B geëvalueerd 5 voor de verwijdering in totaal van vuil en vlekken bij 10 verschillende typen vuile weefsels, waarbij gevonden werd, dat zij een vergelijkbaar uitstekende reinigingsprestatie verschaften.

Voorbeeld II

Elk van de volgende composities werd voor wat betreft 10 verzachtingsprestatie vergeleken onder dezelfde condities, als die, welke in voorbeeld I zijn beschreven:

D E F G

% % % %

Nonylfenol: EO = 20:1 15,0------------ 15 Natrium-metasilicaat 8,0------------

Natrium-tripolyfosfaat ' ------------28,0------------

Natrium-pyrof osf aat. ÏOH^O ----------—23,0------------

Natrium-orthofosfaat 0,5------------

Nitrilotriacetaat, Na-zout , -------------8,0------------ 20 Dimethyl-distearyl-ammonium- chloride (93% actieve verbindingen) 8,0 8,0 6,45 8,0

Copolymeer (dimethyldiallyl-ammonium-chloride/acrylamide) (40% actieve verbindingen) 7,6 25 Adogen 477 (50% actieve verbindingen) 3,0 6,0

Minder belangrijke verb, en diversen ------------rest-----------—

De volgende resultaten werden gerapporteerd voor verzachtingsprestatie bij badhanddoeken en verharde katoenen badstof:

E belangrijk beter dan D 30 G belangrijk beter dan D

F gericht beter dan D

E gericht beter dan G G gericht beter dan F F gericht beter dan D

8502423

Een voorkeursformulering van een poedervormige of korrelvormige, builder-bevattende compositie volgens de uitvinding voor een volledige prestatie wordt getoond tezamen met ruime gebieden: 33

Voorbeeld III

5 %-Gebied Specifiek % C12-Cj^-Vetalcohol: EO = 11:1 3-15 6,0

Rexoteric CSP (100% actieve verbindingen) 0-3 1,5

Natrium-tripolyfosfaat 25-50 42,0

Natrium-silicaat (1:2)(40% actieve verbind.) 0-5 3,0 10 Ethyleendiamine-tetra-azijnzuur 0-1 0,45

Natrium-perboraat-monohydraat (NaB03.H20) 0-15 13,0

Perboraat-activator (TAED) 0-7 2,8

Natrium-carboxymethyl-cellulose 0-4 2,6 15 Optisch witmiddel (Tinopal) 0,2-0,5 0,33

Enzym (Alcalase 2T- van NOVA) 0,7-1,3 1,0

Dimethyl-distearyl-ammonium-dichloride 5-15 8,6 N-talg-pentamethyl-propaan diammonium-chloride 1-5 3,4 20 Inerte drager en vloei-promotor 0-5 3,0

Reukstof 0-1 0,4

Water rest rest 8502 423

Claims (15)

1. Een voor het wassen bestemde detergens en verzach- ter bevattende compositie voor het reinigen en verzachten van vuile weefsels in de was-cyclus van een was-verrichting onder toepassing van waswater bij een verhoogde temperatuur van ten minste 60°C tot ten hoogste 5 het kookpunt van het waswater, waarbij genoemde compositie bevat: (a) 1 tot ongeveer 20 ,gew.delen van een niet-ionogeen oppervlakactief middel; (b) ongeveer 2 tot 20 gew.delen van een weefselverzach-ter op basis van een in water onoplosbare kationactieve quaternaire ammo- 10 niumverbinding; (c) ongeveer 0,5 tot 10 gew.delen van een de weefsel-substantiviteit verhogend polyfunctioneel toevoegsel, gekozen uit: (i) di-quaternaire ammoniumverbindingen, (ii) polymeren van dimethyldiallyl-ammoniumchlori- 15 de, (iii) kationactieve guar-gom- en (iv) poly(methylvinylether/maleïnezuur); en (v) diimidazolinium-verbindingen; (d) ten hoogste 10 gew.delen van een amfotere opper-20 vlakactieve verbinding; onder voorwaarde, dat het niet-ionogene oppervlakactieve middel (a) alleen of de combinatie van het niet-ionogene oppervlakactieve middel (a) en de amfotere oppervlakactieve verbinding (d) in de compositie resulteert, die, wanneer zij aan het waswater in een concentratie van 1 gew.% 25 wordt toegevoegd, een troebelingspunt heeft boven de verhoogde temperatuur van het waswater.

2. De compositie volgens conclusie 1, welke op gewichts- basis bevat: (a) ongeveer 1 tot 15% van de genoemde niet-ionogene 30 oppervlakactieve verbinding, (b) ongeveer 2 tot 20% van het genoemde weefselverzach-tende middel op basis van in water onoplosbare kationactieve quaternaire ammoniumverbinding, 8502423 9 (c) ongeveer 0,5 tot 10% van genoemd polyfunctioneel toevoegsel, waarbij de hoeveelheid van (b) plus (c) ligt in het gebied van ongeveer 5 tot 22%, waarbij de verhouding van (b) tot (c) ligt in het gebied van ongeveer 10 : 1 tot ongeveer 1:3, 5 (d) 0 tot ongeveer 10% van een amfotere oppervlakactie- ve verbinding, (e) ongeveer 25 tot 80% van ten minste een detergens- builder, (f) 0 tot ongeveer 40% van een bleekmiddel, 10 (g) 0 tot ongeveer 7% van een bleekmiddel-activator, (h) 0 tot ongeveer 4% van elk van de middelen: vuil-suspenderende middelen, anti-redepositie-middelen en verdikkingsmiddelen, (i) 0 tot ongeveer 5% anti-corrosie-middelen, (j) 0 tot ongeveer 1% organische chelaatvormende mid- 15 delen, (k) 0 tot ongeveer 2% kleurmiddelen, kleurstoffen, pigmenten, blauw-makende middelen en optische witmiddelen, (l) 0 tot ongeveer 2% enzymen, (m) 0 tot ongeveer 0,5% reukstof, 20 (n) 0 tot ongeveer 10% pH-modificeermiddelen en -buffers, (o) 0 tot ongeveer 50% inerte vulstoffen, middelen, die de vloei bevorderen en dragers, en (p) ongeveer 2 tot ongeveer 20% water.

3. De compositie volgens conclusie 1 in de vorm van een 25 vrijvloeiend poeder of vrijvloeiende korrels, welke compositie op ge-wiehtsbasis bevat: (a) ongeveer 3 tot 15% van een niet-ionogene oppervlak-actieve verbinding met een hydrofobe groep, die met alkyleenoxyde gecon-dendeerd is; 30 (b) ongeveer 2 tot 20% van een weefselverzachter op ba sis van in water onoplosbare kationactieve quaternaire ammoniumverbinding, die gekenmerkt is door ten minste twee alifatische groepen met lange keten van 16 tot 22 koolstofatomen, (c) ongeveer 1 tot 10% van een polyfunctioneel toevoeg- 35 sel, gekozen uit de groep van di-quatemaire ammoniumverbindingen met de formule 5, 8502 423. ♦ * waarin een divalente alkylgroep met 2 tot 4 koolstofatomen voorstelt, welke groep eventueel een hydroxyl-substituent bevat; de groepen onderling gelijk of verschillend zijn en elk laag alkyl met 1 tot 4 koolstofatomen voorstelt en eventueel een hy-5 droxyl-substituent kan bezitten; R^ een rechte of vertakte, verzadigde of onverzadigde alifatische koolwaterstofgroep met 1 tot ongeveer 22 koolstofatomen is, welke koolwaterstof onderbroken kan zijn door een zuurstofatoom of een groep -CONH-;

4. De compositie volgens conclusie 3, waarin (e) omvat; 25 ongeveer 25 tot 50% detergens-builders, 0 tot 5% van een corrosie- inhibitor, 0 tot 1% organisch chelaatvormend middel, 0 tot 40% bleekmiddel op basis van zuurstof, 0 tot 7% bleekmiddel-activator, 0 tot 4% verdikkingsmiddel en anti-redepositiemiddel, 0,2 tot 0,5% optisch wit-middel, 0,7 tot 1,3% enzym, 0 tot 0,5% reukstof en voor wat de rest be-30 treft ten hoogste ongeveer 20% vocht.

5. Compositie volgens conclusie 4, waarin (b) dimethyl-distearyl-ammoniumchloride is.

6. Compositie volgens conclusie 1, waarin de in water onoplosbare kationactieve quatemaire ammoniumverbinding,. die in staat is 35 om aan het gewassen weefsel verzachting te geven, gekozen wordt uit de groep van verbindingen, die voorgesteld worden door de formules 3 en 4, aö0 2 4 2 3 waarin R. en R- en R- en Rr elk, onafhankelijk van elkaar, een 1 2 0 b alifatische rest met 16 tot 22 koolstof atomen voorstellen, R-, en R. en 3 4 R^ elk, onafhankelijk van elkaar, een lage alkylrest vertegenwoordigen; 5 of R-. de groep -R.NH(C=0)R kan zijn, waarin R0 een alifatische rest 0 7 0 O met een lange keten van 16 tot 22 koolstofatomen is, en Rg een divalente alkylrest met 1 tot 3 koolstofatomen voorstelt en X een zoutvormend anion is; waarbij de gewichtsverhouding van het niet-ionogene oppervlak-actieve middel tot de kationactieve verbinding ligt in het gebied 1 : 10 10 tot 5:1.

7. De compositie volgens conclusie 1, waarin het niet-iono-gene oppervlakactieve middel (a) ten minste een verbinding is, gekozen uit de groep van verbindingen, die voorgesteld worden door de formule 1, waarin R een primaiieof secundaire alkyl-keten met 15 ongeveer 8 tot 22 koolstofato men en n gelijk is aan een gemiddelde van ongeveer 3 tot 30; en verbindingen, die voorgesteld worden door de formule 2, waarin R* een primaire of secundaire alkylketen met 7 tot 12 koolstofatomen voorstelt en m gelijk is aan een gemiddelde van 20 ongeveer 3 tot 30.

8. Een compositie volgens conclusie 7, waarin R een alkyl-groep met 12 tot 15 koolstofatomen voorstelt en R* een alkylgroep met 8 tot 9 koolstofatomen vertegenwoordigt en m en n elk gelijk zijn aan een gemiddelde van ongeveer 15 tot 30.

9. Compositie volgens conclusie 8, waarin de kationactieve verbinding (b) dimethyl-distearyl-ammoniumchloride is.

10. Compositie volgens conclusie 1, waarin de kationactieve verbinding dimethyl-distearylammoniumchloride is.

10 R^ een rest voorstelt, die gekozen is uit de groep van alifatische koolwaterstofresten, die eventueel onderbroken zijn door èen zuurstofatoom of een groep -CONH- en in totaal ongeveer 8 tot ongeveer 22 koolstofatomen bezit, alkylaryl-resten met ongeveer 8 tot 16 koolstofatomen in het alkylgedeelte, en aryl; en 15 X een zoutvormend anion is; en polymeren van dimethyldiallyl-ammoniumchloride, (d) 0,1 tot 10 gew.% van een amfotere oppervlakactieve verbinding; waarbij de hoeveelheid van genoemde amfotere oppervlakactieve verbinding toereikend is om het troebelingspunt van de niet- 20 ionogene verbinding (a) te verhogen tot boven de verhoogde temperaturen, en (e) de rest bestaande uit detergens-builders, detergens-adjuvanten, vulstoffen en vocht.

11. Compositie volgens conclusie 1, die voorts bevat: 30 ten minste een detergens-toevoegsel, gekozen uit de groep van anorganische detergens-builder-zouten, organische detergens-builder-zouten, vuil-suspenderende middelen, anti-redepositiemiddelen, vetzuuramiden, schuim-onderdrukkende middelen, anti-schuimmiddelen, optische witmiddelen, kleurstoffen, pigmenten, blauw-makende middelen, anti-vergelingsmiddelen, enzy-35 men, corrosie-inhibitoren, pH-modificeermiddelen, pH-buffers, bacteri-ciden, fungiciden, conserveringsmiddelen, bleekmiddelen, bleekmiddel- 8502423 stabilisatoren, bleekmiddel-activatoren, reukstoffen en water.

12. Compositie volgens conclusie 1, bevattend: ten minste 0,1 deel van de amfotere oppervlakactieve verbinding (d) en waarin de amfotere oppervlakactieve verbinding wordt gekozen uit de groep van: 5 (1 ) betaïne-detergentia met de formule 11, (2) detergentia op basis van betaine met een alkyl-brug, welke detergentia beantwoorden aan de formule 13, (3) imidazoline-detergentia met de formule 15, (4) alkyliminopropionaat-detergentia met de formule 10 17, (5) alkyliminodipropionaat-detergentia met de formule 18, (6) detergentia op basis van alkylimino-dipropionaat met een ether-brug, welke detergentia beantwoorden aan de formule 19, 15 (7) amfotere detergentia op basis van kokos-imidazoline, welke detergentia beantwoorden aan de formule 20, (8) amfotere detergentia op basis van gecarboxyethy-leerd hoog-vetalkyl-imidazoline, welke detergentia beantwoorden aan de formule 21; 20 en mengsels daarvan, in welke formules 11, 13, 15 en 17 t/m 21 Rj voorstelt een alifatische rest met 7 tot 20 koolstof a tomen, elk van de symbolen en R^ een lage alkylgroep met 25 1 tot 4 koolstofatomen voorstelt, en R^ voorstelt een divalente lage alkylrest met 1 tot 4 koolstof atomen.

13. Een werkwijze voor het reinigen en verzachten van vuile weefsels in waswater bij een temperatuur van ten minste ongeveer 60 °C, 30 welke methode omvat: het wassen van de weefsels in een waterhoudende oplossing van de compositie volgens conclusie 1, waarbij genoemde waterhoudende oplossing verwarmd wordt tot een temperatuur van ten minste 60°C.

14. Methode volgens conclusie 13, waarin de waswatertemperatuur ongeveer 100°C bedraagt en waarin het niet-ionogene oppervlakactieve 35 middel een condensatieprodukt is van een Cg-Cg-alkylfenol met ongeveer 25 tot 30 molen ethyleenoxyde. 8502423

15. Een d etergens-compositie voor het wassen en verzachten van vuile weefsels in een waterhoudende wasvloeistof bij een verhoogde temperatuur in het gebied van 60°C tot 100°Cf waarbij deze compositie bevat: 5 (a) 0,1 tot 20% van ten minste een in water oplosbare niet-ionogene oppervlakactieve verbinding met de formule l of 2, waarin R een primaire of secundaire alkylketen met ongeveer 8 tot 22 koolstofatomen voorstelt, R* een primaire of secundaire alkylketen met ongeveer 7 tot 12 koolstofatomen vertegenwoordigt, en n en m elk 10 gelijk is aan een gemiddelde van 3 tot 30; (b) 2 tot 20% van ten minste een in water onoplosbare kationactieve quatemaire ammoniumverbinding met de formule 3 of 4 r waarin elk van de symbolen R^ en R£ en Rj- en Rg, onaf-* hankelijk van elkaar een alifatische rest met lange keten van 16 tot 15 22 koolstof atomen voorstelt, elk van de symbolen Rg en R^ en R^, onafhankelijk van elkaar, een lage alkylrest vertegenwoordigt, of Rg de groep —RqNH(C=0)Rq voorstelt, waarin RQ een alifatische rest met lange keten 9 o o van 16 tot 22 koolstofatomen is en Rg een divalente alkylrest met 1 tot 3 koolstofatomen voorstelt en X een zoutvormend anion is; 20 (c) ongeveer 0,5 tot 10% van een polyfunctioneel toe voegsel, dat gekozen is uit de groep van di-quaternaire ammoniumverbin-dingen met de formule 7, waarin Rg een rechte of vertakte, verzadigde of onverzadigde alifatische koolwaterstofgroep is met ongeveer 12 tot ongeveer 25 22 koolstofatomen; Rg een divalente alkylgroep met 2 tot 4 koolstofatomen vertegenwoordigt; de groepen R^Q, R^ en onderling gelijk of verschillend zijn en elk een lage alkylgroep met 1 tot 4 koolstofatomen voor-30 stellen; en X een zoutvormend anion is; en polymeren van dimethyldiallyl-ammoniumchloride; (d) ten minste een amfotere oppervlakactieve verbinding in een hoeveelheid van 0,1 tot 10%, zodat de compositie een troebe- 35 lingspunt heeft, dat boven de verhoogde temperatuur is gelegen; en (e) als rest: detergens-buiIders, detergens-adjuvanten, inerte stoffen en water. 3302423