NL8400845A

NL8400845A - Inrichting voor spleetradiografie.

Info

Publication number: NL8400845A
Application number: NL8400845A
Authority: NL
Original assignee: Optische Ind De Oude Delft Nv
Priority date: 1984-03-16
Filing date: 1984-03-16
Publication date: 1985-10-16
Also published as: EP0155065A2; IL74612A0; EP0155064A2; DE3586134T2; DE3586134D1; IL74613A; EP0158382B1; US4984258A; JPH0415693B2; DE3563280D1; JPS60253198A; IL74613A0; US4715056A; IL74614A0; EP0155064B1; EP0158382A1; JPS60253200A; EP0155065A3; IL74612A; DE3585925D1

Description

* * -J* VO 6121

Titel: Inrichting voor spleetradiografie.

De uitvinding heeft betrekking op een inrichting voor spleetradiograf ie, omvattend een röntgenbron, een achter een te doorstralen lichaam geplaatste röntgendetector, die de door het lichaam doorgelaten straling opvangt,, en een tussen de röntgenbron en het te doorstralen 5 lichaam geplaatst spieetvormig diafragma waardoor een platte, waaiervormige röntgenbundel wordt gevormd, waarbij voor het verkrijgen van een compleet röntgenschaduwbeeld van het gewenste deel van het lichaam tenminste de waaiervormige bundel een aftastbeweging uitvoert.

Een dergelijke inrichting is bijvoorbeeld bekend uit de Neder-10 landse octrooiaanvrage No. 83.03156,

De bekende inrichting omvat een langwerpige röntgendetector,. die zodanig is geplaatst dat het ingangsoppervlak daarvan steeds de door het spieetvormige diafragma en het doorstraalde lichaam doorgelaten straling opvangt. Het samenstel van detector, röntgenbron en diafragma wordt 15 daarbij zodanig t.o.v. het lichaam bewogen, dat het gewenste deel daarvan wordt afgetast. De detector zet de opgevangen röntgenstraling om in een versterkt lichtbeeld, dat wordt gebruikt om een fotografische film te belichten.

Opgemerkt wordt, dat de uitvinding ook kan worden toegepast' 20 indien een ander soort detector wordt gebruikt. De detector zou bv. kunnen zijn ingericht om in plaats van een lichtbeeld elektrische signalen te verschaffen, die een. beeld representeren. Ook kan de detector zodanige afmetingen hebben,dat deze stationair kan blijven, terwijl de waaiervormige bundel een aftastbeweging uitvoert. Eén en ander zal in het volgende 25 nog nader worden toegelicht. Voorts kan de uitvinding ook worden toegepast, indien het uitgangsbeeld van de detector met een videocamera wordt · opgenomen.

In het algemeen kan de uitvinding in elke situatie worden toegepast, waarbij voor het vormen van een röntgenschaduwbeeld een platte 30 waaiervormige röntgenbundel een te doorstralen lichaam over een zeker traject aftast.

Een probleem, dat zich bij de uit de Nederlandse octrooiaanvrage Nr. 83.03156 en bij andere bekende inrichtingen voordoet, is, dat een com- 8400845 * ·ΐ -2- promis nodig is tussen contrastweergave en contrastomvang van het te vormen schaduwbeeld. Bij thoraxfotografie bv. is het niet goed mogelijk om zowel de weke delen, zoals de longen en de buikholteals de harde delen, zoals ribben en ruggegraat zodanig weer te geven, dat in zowel de weke 5 als de harde delen nog kleine contrastverschillen te zien zijn. Voorts is voor het instellen van de röntgenbron eerst een meetslag nodig.

De uitvinding beoogt het geschetste probleem té ondervangen.. Hiertoe wordt volgens de uitvinding een inrichting van de beschreven soort daardoor gekenmerkt dat met de röntgendetector samenwerkende detec-10 tiemiddelen zijn voorzien, die een aantal in de lengterichting van het via het spleetvormige diafragma bestraalde strookvormige deel van de rontgen-dëtector naast elkaar gelegen secties omvatten, die elk een elektrisch signaal kunnen af geven,, dat. afhankelijk is van de door de bijbehorende sectie van de röntgendetector momentaan opgevangen straling; en dat het 15 spleetvormige diafragma een met het aantal secties van de detectiemidde-len corresponderend aantal,, in de lengterichting van de spleet naast elkaar gelegen secties omvat, en is voorzien van spleetbesturingsmiddelen, . die tijdens de aftastbeweging momentaan en simultaan de per sectie- van het diafragma doorgelaten hoeveelheid röntgenstraling instellen onder be-20 sturing van de door de detectiemiddelen verschafte elektrische signalen.

Opgemerkt wordt dat in het verleden reeds pogingen gedaan zijn om het geschetste probleem te ondervangen.

Uit het artikel "Computer assisted exposure in scanned film radiography" van D.B. Piewes in Proceedings International Workshop on 25 physics and engineering in medical imaging, maart 1982, biz. 79 e.v. is een methode voor beeldharmonisatie bij spleetradiografie bekend. Volgens ' dit artikel werkt hiertoe met het bewegende spleetvormige diafragma een ' tweede bewegend spieetvormig diafragm-a samen,, dat dwars op het eerste is geplaatst, waardoor een relatief klein bewegend diafragma ontstaat, met een 30 min of meer rechthoekige of ruitvormige gedaante . Het te doorstralen lichaam wordt derhalve- in. feite volgens hét "flying spot "-systeem af getast..

Achter het te doorstralen lichaam is een röntgenfilmcassette geplaatst. Achter de röntgenfilmcassette is een detector geplaatst, die de op elk moment door de filmcassette doorgelaten straling meet. Afhanke-35 lijk yan de gemeten waarde wordt de instelling van. de röntgenbron., en daarmee zowel de intensiteit als het röntgenspectrum, bestuurd.

8400845 Φ .¾ -3-

Ofschoon het artikel van Plewes derhalve, evenals de onderhavige uitvinding, betrekking heeft op dynamische beeldharmonisatie, berust de in het artikel van Plewes beschreven methode op een andere basisgedachte omdat geen sprake is van plaatsgewijze instelling van de spleetbreedte 5 van het diafragma bij een gegeven instelling van de röntgenbron.

Een bezwaar van de uit het genoemde artikel bekende techniek is voorts dat een kostbare regelbare röntgenbron- nodig is. Een ander bezwaar is,· dat door de toepassing van het "flying spot”-systeem het nuttig gebruik van de opgewekte röntgenstraling gering is doordat het overgrote 10 deel van de straling door de samenwerkende bewegende spleetdiafragma's wordt onderdrukt. Voor het verkrijgen van een bruikbare hoeveelheid straling door de relatief kleine resulterende diafragma-opening is derhalve een overgedimensioneerde röntgenbron vereist. Bovendien zuilen relatief lange aftasttijden nodig zijn.

15 Ook wordt bij de uit het artikel bekende techniek gemeten achter de filmcassette, waardoor het röntgenspectrum wordt aangetast. Eet gevolg is, dat voor patiëntdelen, die weinig verzwakking van de röntgenstraling veroorzaken, de besturing van de róntgenbroninstelling niet optimaal is.

Voorts wordt gewezen op het artikel getiteld "Digitally controlled 20 beam attenuator" van Peppier c.s. verschenen in SPIE Vol. 34-7, Application of Optical instrumentation in Medicine C, 1982, p. 106 e.v, waarin een methode is beschreven voor het verkrijgen van een geharmoniseerd röntgen-schaduwbeeld. Volgens de door Peppier c.s. beschreven techniek wordt gebruik gemaakt van een matrix van verzwakkingselementen waarvan de verzwak-25 king individueel kan worden ingesteld. Nadat de verzwakking van de elementen is ingesteld wordt een röntgenopname van een patiënt gemaakt. De methode van Peppier c.s. betreft derhalve geen spleetradiografie en ook geen dynamische beeldharmonisatie, en is bovendien tijdrovend.

In. het volgende zal de uitvinding nader worden beschreven met 30 verwijzing naar de bijgevoegde tekening.

Fig. 1 toont schematisch in zi jaanzicht een voorbeeld, van. een inrichting voor spleetradiografie volgens de uitvinding;

Fig. 2 illustreert schematisch een voorbeeld van een spleetdia-fragma dat in de inrichting van Fig. 1 kan worden toegepast; 35 Fig.. 3 toont .op welke wijze het spleetdiafragma van Fig. 2 kan worden, bestuurd;

Fig. 4 toont enkele uitvoeringsvoorbeelden van een spleetdiafragma volgens Fig. 2; 8400845 .: .5 -4-

Fig. 5 toont een spleetdiafragma, en de. wijze waarop plaatselijk de effectieve spleetbreedte kan worden, bestuurd; en

Fig, 6, 7 en 8 tonen varianten van Fig, 5.

Fig. 1 toont schematisch in. zijaanzicht een voorbeeld van een 5 inrichting voor spleetradiografie omvattend een röntgebron 1 die tezamen met een spleetdiafragma 2 een zwenkbeweging, zoals aangegeven door een prjc 3 kan uitvoeren. Door het spleetdiafragma ontstaat een vlakke waaier-vormige röntgenbundel 4 , die, ais de röntgenbron en het spleetdiafragma de door de pijl 3 aangegeven zwenkbeweging uitvoeren, een aftastbeweging 10 uitvoert.

Opgemerkt wordt, dat een aftastbeweging van de röntgenbundel ook kan worden verkregen, indien de röntgenbron stationair is en het spleetdiafragma een translatiebeweging dwars op de lengterichting van de spleet uitvoert, eventueel aangevuld met een zwenking, of indien het dials fragma stationair is en de röntgenbron een translatiebeweging, en eventueel een zwenkbeweging uitvoert.

Tegenover het spleetdiafragma is op een zodanige afstand, dat ruimte overblijft voor een te doorstralen lichaam L een kast 5 geplaatst, waarin zich een röntgendetector 6 bevindt, met een ingangsvlak dat vol-20 doende groot is om de op elk' moment tijdens de zwenkbeweging van de röntgenbron en het· spleetdiafragma door het te doorstralen lichaam doorgelaten straling op te vangen.

In het getoonde voorbeeld is, op de wijze zoals bv. beschreven, in de Nederlandse octrooiaanvrage. Nr. 83.03156, een langwerpige buisvor-25 mige detector toegepast, van het proximity focustype, die de opgevangen röntgenstraling omzet in een lichtbeeld onder het uitvoeren van een synchroon met de zwenking van de röntgenbron verlopende vertlkale beweging, zoals aangegeven met pijlen 7.

Het door de detector verschafte, op elk moment, strookvormige 30 lichtbeeld wordt, via een schematisch, getoond lenzenstelsel 8 geprojecteerd op een film 9 voor het vormen van een compleet beeld uit de achtereenvolgens geprojecteerde strookvormige beelden»

Volgens de uitvinding is nabij de röntgendetector 6 een licht-detactie-inrichfcing· 10 geplaatst, die, gezien in een richting dwars op 35 het vlak van tekening een aantal naast elkaar geplaatste secties omvat, die elk de hoeveelheid licht, die door een corresponderend tegenoverliggend gedeelte van het uitgangsvlak. van de röntgendetector wordt gegenereerd, meten» Hiertoe beweegtin het getoonde voorbeeld de licht-detectie- 8400845 -5- inrichting mee met de röntgendetector. De door de secties van de licht-detectie-inrichting gemeten hoeveelheden licht worden op bekende wijze omgezet in elektrische signalen,, die via een leiding 11 simultaan worden toegevoerd aan schematisch weergegeven besturingsorganen 12. De besturings-5 organen kunnen plaatselijk de breedte en/of de doorlaatbaarheid voor röntgenstraling van het spleetdiafragma instellen. Daartoe is het spleetdia-fragma opgebouwd uit een aantal, secties corresponderend, met het. aantal secties van de lichtdetectie-inrichting. Van elk van de diafragmasecties kan op één der nog te beschrijven wijzen de spleetbreedte en/of de door.-10 laatkarakteristiek afzonderlijk worden ingesteld.

De instelling van de diafragmasecties geschiedt volgens de uitvinding tijdens het maken van een röntgenopnamezodat een dynamische momentane belichtingsregeling wordt verkregen en de film 9 op elk moment op optimale wijze kan worden belicht.

15 Vanzelfsprekend is de lichtdetectie-inrichting zodanig geplaatst, dat deze de stralengang tussen de röntgendetector 6 en het lensstelsel 8 niet belemmert.

Fig. 2a toont schematisch een voorbeeld van. een spleetdiafragma voor een inrichting volgens de uitvinding. Het diafragma omvat een boven-20 sta deel 20, dat van lood kan zijn, en een onderste deel. 21 dat ten opzichte van.elkaar in de richting van het bovenste deel verschuifbare secties 22 omvat. De secties 22 kunnen eveneens van lood zijn vervaardigd.

Fig. 2b toont een mogeiijke stand van de verschuifbare secties 22 op een bepaald moment tijdens het maken van een röntgenopname. De met 25 een pijl aangegeven secties zijn in de richting van het bovenste deel van het diafragma verschoven, teneinde ter plaatse de spleetbreedte van het diafragma te verkleinen.

De mate’ van verschuiving is op elk moment afhankelijk van de door de corresponderende sectie van de lichtdetectie-inrichting 10 gemeten 30 hoeveelheid licht.

In het getoonde voorbeeld zijn tien verschuifbare secties toegepast, die corresponderen met tien lichtdetectiesecties.

Bij thorax-radiografie kan met een dergelijk aantal secties een. bevredigend resultaat worden verkregen. Desgewenst kan vanzelfsprekend 35 een ander aantal secties worden toegepast.

Fig. 3 toont schematisch op welke wijze de in Fig. 2 getoonde secties van het spleetdiafragma kunnen worden bestuurd. De secties van 8400845 -6- het. diafragmadeel 21 zijn elk middels een vast orgaan 30, zoals bv. een staafje, verbonden met een, bv. weekijzeren spoelkem 31, die in een spoel 32 kan schuiven, en die door terugstelmiddelen, zoals veermiddelen 31a of een magneet in.de ruststand worden gehouden.

5 Elke spoel' wordt bekrachtigd door een uitgang 33 van een bestu- ringsinrichting. 34. Eet aan.elke uitgang 33 optredende stuursignaal is afhankelijk van een. aan een corresponderende ingang 35 van de hesturings-inrichting. optredende ingangssignaal*., dat. afkomstig is, van dé bijbehorende sectie, van de. lichtdetectie-inrichting.. De stroomsterkte· door een 10 spoel bepaalt de stand van de bijbehorende weekijzeren kern en dus de stand van de daarmee gekoppelde diafragmasectie.

Opgemerkt, wordt , dat in het getoonde voorbeeld slechts één der . delen van.' het spleetdiafragma. is uitgevoerd met verschuifbare secties.. Vanzelfsprekend is het ook mogelijk beide delen van het spleetdiafragma 15 uit te voeren met verschuifbare secties.

Voorts- wordt opgemerkt,, dat de verschuifbare secties van een diafragmadeel gezamenlijk in.'een ondersteuningsorgaan zijn geplaatst. De constructie: van een dergelijk.- ondersteuningsorgaan ligt voor de deskundige voor de hand en. is derhalve niet. nader beschreven.

20 De in. Fig. 2 en Fig. 3 'getoonde verschuifbare secties van het.

ene deel van het spleetdiafragma kunnen een rechthoekige dwarsdoorsnede-, vorm. hebben, zoals getoond in Fig. 4A,‘welke. een doorsnede volgens de lijn IV-IV 1¾ Fig. 3 toont. In dat geval zouden tussenruimten of. over gangen tussen, de secties kunnen leiden tot een streepeffect in de uiteindelijke 25 rontgenopname·. Teneinde de kans hierop te verminderen, kunnen de secties van het spleetdiafragma elk in dwarsdoorsnede trapeziumvormig zijn., zoals getoond- in Fig. 4B, welke een dwarsdoorsnede toont die correspondeert met die· van. Fig. 4A. Ook andere varianten zijn denkbaar, bv. zoals getoond in Fig. 4C, waarbij de secties met'messing en groef in elkaar grijpen.

30 Fig*. S toont schematisch in zijaanzicht een andere uitvoerings vorm- van een·, spleetdiafragma, dat‘in een. inrichting volgens de uitvinding kah-worden toegepast. Hierbij is- uitgegaan van twee vaste diafragmadelen 50, 51, die een. vaste spleet S definiëren. Ter oriëntatie is in Fig. 5 de röntgenbron, 1 schematisch getoond··.

35 In de spleet S is een. aantal naast elkaar gelegen langwerpige verzwakkingselementen aangebracht,: waarvan er. in Fig. 5 één zichtbaar is en is aangegeven met 52. Hefverzwakkingselement 52 reikt door de spleet 5 en kan ten opzichte van één der vaste diafragmadelen, in dit voorbeeld het 84 0 0 8 4 5 --------- -7- onderste deel 51, scharnieren. Nabij het ene uiteinde van het verzakkings-element 52 is dit, op dezelfde wijze als beschreven voor de in Fig. 3 getoonde secties, gekoppeld met een verschuifbare weekijzeren kern 53 van „ een spoel 54.. De weeki jzeren kern is voorts verbonden met een dempings-5 element 55, dat doorschieten van kern 53 bij bekrachtiging van de spoel dient tegen te gaan.

Voorts is een terugstelveer, die in dit voorbeeld een in het dempings-element geplaatste drukveer 55a is,, aangebracht.

Het andere uiteinde van het verzwakkingselement 52 is in dit voor-, 10 beeld naar de röntgenbron gekeerd en kan, door besturing van de spoel 54 in meerdere of mindere mate in de door de spleet S gaande röntgenbundel reiken, teneinde deze althans deels te onderscheppen.

De verzwakkingselementen kunnen uit lood zijn vervaardigd, doch ook uit ander geschikt materiaal, dat röntgenstraling verzwakt, zoals 15 bijvoorbeeld weekijzer, brons, goud, e.d.

Figuur 6 toont een variant van figuur 5. Bij de in figuur 6 getoonde uitvoeringsvorm zijn de vaste delen van het spleetdiafragma weer aangegeven met 50 en 51. Tussen de röntgenbron 1 en het spleetdiafragma is nu een U-vormïg juk van weeki jzer geplaatst, waarvan het' ene been 10 20 nabij het spleetdiafragma ligt en het andere been 61 zich op afstand daarvan bevindt. Aan de bovenzijde van het ene been 60 is een schuin naar boven gerichte verende tong 62 bevestigd, die aan het andere uiteinde een plaatje van magnetischemateriaal, bijvoorbeeld magneetstaal draagt, dat zich boven het andere been 61 bevindt. Om het been 61 is 25 voorts een door een besturingsinrichting, vergelijkbaar met de bestu-ringsinrichting 34 van figuur 3 bekrachtigbare spoel 64 gewikkeld. Afhankelijk van de besturing van de spoel 64 wordt het plaatje 63 meer of minder aangetrokken door het been 61 en verzwakt het plaatje in mindere of meerdere mate de door de spleet S doorgelaten röntgenstraling. 30 Opgemerkt wordt dat voor de besturing van de spleetbreedte over de gehele lengte van de spleet S een aantal van dergelijke jukken, voorkeien van verende tongen zoals beschreven, naast elkaar is geplaatst.

Voorts wordt opgemerkt, dat in beginsel het juk ook zodanig zou kunnen worden geplaatst, dat het van de spoel 64 voorziene been zich 35 nabij het diafragma bevindt en de verende tong-is bevestigd aan het op afstand van het diafragma gelegen, been.

9 8400845 -8- « *

Voorts kan in beide gevallen het juk aan de andere, dat wil zeggen de van de röntgenbron af gekeerde zijde van het diafragma zijn geplaatst.

Figuur 7 toont een andere variant van figuur 5. Op tenminste één der vaste delen van het spleetdiafragma is een aantal naast elkaar 5 gelegen staafvormige piëzo-elektrische elementen, waarvan er één, aangegeven met 70, zichtbaar is, bevestigd. Een dergelijk element is in de rusttoestand recht, doch indien tussen tegenoverliggende, zijden een spanning wordt aangelegd, kromt het element zich. Eén en ander is getoond in. figuur 7. Van dit bekende effect kan gebruik worden gemaakt 10 om. de spleetbreedte van het spleetdiafragma op bestuurbare wijze te doen variëren.

Dergelijke elementen zijn onder de naam Bimorph' Flexure Element verkrijgbaar.

Daar- dergelijke elementen veelal lood bevatten, kunnen deze elements ten zonder meer voor het. beoogde doel worden toegepast, indien de verzwakkende werking echter onvoldoende is kunnen de piëzo-elektrische elementen worden bekleed; met röntgenstraling absorberend materiaal.

Figuur 8 toont nog een andere variant, waarbij gebruik wordt gemaakt van. een magnetische vloeistof om de spleetbreedte van het spleet-20' diafragma in te stellen..

Tussen de röntgenbron 1 en het spleetdiafragma is nu een eental naast elkaar gelegen platte holle buisjes 80 van plastic of glas geplaatst, waarin zich een op zichzelf bekende magnetische vloeistof 81 bevindt. Aan de bovenzijde van elk buisje zijn poolschoenen 82 geplaatst, 25 die door een spoelkern zijn verbonden, waaromheen een spoel 83 is gewikkeld. Bij bekrachtiging van de spoel wordt de magnetische vloeistof door.de poolschoenen aangetrokken en beweegt de vloeistof zich tot voor de spleet S, waardoor de van de röntgenbron 1 afkomstige straling plaatselijk wordt verzwakt.

30 Opgemerkt wordt, dat in de getoonde uitvoeringsvoorbeelden de spleetbreedte over de lengte van de spleet trapsgewijze kan variëren, zoals bijvoorbeeld te zien is in figuur 2b.. Dit zou soms bezwaarlijk kunnen zijn. Het is echter mogelijk de verschuifbare secties van de Fign.

2,3 en 4 of de verzwakkingselementen van de Fign. 5, 6 en 7 te verdelen 35 in groepen van- een-oneven aantal, waarbij slechts de middelste sectie-of het middelste element van elke groep wordt bestuurd door de besturings-organen, terwijl elke sectie of elk element met de naburige elementen elastisch is verbonden. Op deze wijze kan een meer geleidelijke variatie van de spleetbreedte, gezien in de lengte van de spleet worden bewerk- 8400845 -9- 4 « stelligd.

Opgemerkt wordt/ dat in. het voorgaande slechts enkele voorheelden zijn gegeven van methoden om de effectieve spleethreedte van een spleet- diafragma plaatselijk te variëren- Na het voorgaande liggen andere' 5 methoden voor de deskundige voor de hand. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om met elke te besturen sectie van het spleetdiafragma een aantal verzwakkingselementen te doen samenwerken, die elk een voorafbepaalde verzwakkingsfactor introduceren.

afhankelijk van de ter hoogte van een bepaalde sectie gewenste ver-10 zwakking kunnen één of meer verzwakkingselementen ter plaatse voor de spleet worden geschoven om de gewenste verzwakkingsfactor te verkrijgen. Deze en andere modificaties worden geacht binnen het kader van de uitvinding te vallen.

In het in figuur 1 getoonde voorbeeld van een inrichting voor 15 spleetr adiogr af ie is een langwerpige "proximity focus" buis toegepast als röntgendetector. Een der gelijke buis omvat .een langwerpige kathode,, welke op bekende wijze is voorzien van een materiaal, dat röntgenstraling omzet in iichtkwanten, en van een materiaal dat op lichtkwanten reageert door elektronen vrij te geven. Deze elektronen worden door een 20 elektrisch veld naar een aan de kathode evenwijdige en eveneens strook-vormige anode getrokken, die onder invloed van de invallende elektronen een lichtbeeld’ vormt.

De lichtdetectie-inrichting kan-bestaan uit een reeks fotogevoelige elementen, die in het huis van de röntgendetector zijn geplaatst, maar 25 die ook aan de buitenzijde van het huis kunnen zijn geplaatst. In het laatste geval kan de lichtdetectie-inrichting bestaan uit een reeks lenzen, die elk een sectie van de anode waarnemen, en die elk gevolgd worden door een fotovermenigvuldigerbuis.

Het is ook aogelijk, de uit de kathode van de röntgendetector vrij-30 gemaakte elektronen zodanig te versnellen, dat als anode een matrix van lading gekoppelde elementen (CCD's) kan worden toegepast. Deze CCD's verschaffen direkt elektrische uitgangssignalen, die enerzijds gebruikt kunnen worden om de spleetbreedte van het spleetdiafragma plaatselijk te besturen en anderzijds om bijvoorbeeld met behulp van een computer 25 het gewenste beeld te construeren. In dat geval zijn het lensstelsel 8 en de film 9 overbodig.

De uitvinding kan ook worden toegepast bij een inrichting voor spleetradiografie, die geen met de zwenking van de röntgenbron en het 8400845

j' V

-10- spleetdiafragma meebewegende detector omvat, doch een groot röntgen-scherm dat door de rontgenbron met een aftastbeweging belicht .wordt.

In dat geval dient de lichtdetectie-inrichting wel corresponderend met de zwenkbeweging van de rontgenbron aan de achterzijde van het röntgen-5 scherm een aftastbeweging te maken, of dient de. lichtdetectie-inrichting te worden gevprmd door bv. aan. de voorzijde van het röntgenscherm, waar'immers ook licht ontstaat, aangebrachte, vertikaal geplaatste strookvormige fotogeleiders, die weinig röntgenstraling absorberen..

Indien direkt achter het röntgenscherm een lichtdichte film·?· 10 cassette is geplaatst, kan eveneens met een aan de voorzijde van het röntgenscherm geplaatste lichtdetectie-inrichting worden gewerkt, of kan achter de filmcassette weer een een aftastbeweging uitvoerende röntgendetector voorzien van een lichtdetectie-inrichting zoals in het voorgaande beschreven,· worden toegepast, of een tweede groot röntgen-15 scherm, dat de door de filmcassette doorgelaten röntgenstraling omzet . in licht en dat door een een aftastbeweging uitvoerende lichtdetectie-inrichting wordt gevolgd. Wel treedt dan het eerder genoemde nadeel op, dat de filmcassette het röntgenspectrum beïnvloedt, doch het voordeel i van de plaatselijke besturing van de spleetbreedte van het spleetdiafrag-20 ma blijft behouden.

Ook kan de uitvinding worden toegepast indien de aftastbeweging plaatsvindt, door rotatie in plaats van door een lineaire beweging dwars op de lengterichting van de spleet.

Al dergelijke modificaties worden geacht binnen het kader van 25 de uitvinding te vallen.

8400345

Claims

1. Inrichting voor spleetradiografie, omvattend een röntgenbron, een achter een te doorstralen lichaam geplaatste röntgendetector, die de door het lichaam doorgelaten straling opvangt, en een tussen de röntgenbron en het., te doorstralen lichaam geplaatst spieetvormig dia-5 fragma waardoor een platte, waaiervormige röntgenbundel wordt gevormd,, waarbij voor het verkrijgen van een compleet röntgenschaduwbeeld van het gewenste deel van het lichaam tenminste de waaiervormige bundel een aftastbeweging uitvoert, met het kenmerk, dat met de röntgendetector samenwerkende detectiemiddelen zijn voorzien, die een aantal in de 10 lengterichting van het via het spleetvormige diafragma, bestraalde strookvormige deel van de röntgendetector naast elkaar gelegen secties omvatten, die elk een elektrisch signaal kunnen afgeven, dat afhankelijk is van de door de bijbehorende sectie van de röntgendetector momentaan opgevangen straling; en dat het spleetvormige diafragma een met IS het aantal secties van de detectiemiddelen corresponderend aantal, in de lengterichting van de spleet naast elkaar gelegen secties omvat en is voorzien van spleetbesturingsmiddelen, die tijdens de aftastbeweging momentaan en simultaan de per sectie van het diafragma doorgelaten hoeveelheid röntgenstraling- instellen onder besturing van de door de 20 detectiemiddelen verschafte elektrische signalen.

2. Inrichting volgens conclusie l, met het kenmerk, dat de naast elkaar gelegen secties van het spleetdiafragma zijn gevormd, doordat tenminste één der delen van het diafragma bestaat uit naast elkaar gelegen en ten opzichte van elkaar in een richting dwars op de lengte- 25 richting van de spleet van het diafragma verschuifbare elementen, die elk zijn-gekoppeld' met een verschuifbare kern van een door een bestu-ringsinrichting bekrachtigde spoel.

3. Inrichting volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de naast elkaar gelegen elementen van het tenminste ene deel van het diafragma 30 in dwarsdoorsnede trapeziumvormig zijn.

4. Inrichting volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de naast elkaar gelegen elementen van het tenminste ene deel van het diafragma pet messing en groef in elkaar grijpen. 8400845 I- ί I J V ' e --12-

5. Inrichting volgens conclusie 2, 3 of 4 met het kenmerk, dat elk der naast elkaar gelegen elementen van het tenminste ene deel van het diafragma elastisch is verbonden met de naburige elementen en dat de elementen zijn verdeeld in groepen van een oneven aantal, waarvan tel-5 kens slechts de positie van het middelste element onder invloed van de besturingsinrichting wordt bepaald.

6**-. · ;Inrichting^volgens· conclusie·. 1, met het kenmerk, dat elke sectie van het spieetvormige diafragma tenminste één zich in hoofdzaak dwars op de lengterichting van de spleet uitstrekkend langwerpig element 10 omvat, dat onder invloed van de spleetbesturingsmiddelen met één uiteinde in de door de röntgenbron uitgestraalde bundel kan worden gezwenkt.

7. Inrichting, volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat de langwerpige elementen tussen de uiteinden daarvan scharnierend aan één der delen van het diafragma zijn bevestigd en dat tenminste een aantal van de 15 elémenten elk nabij het. andere uiteinde zijn verbonden met een verschuifbare kern van een door de spleetbesturingsmiddelen bekrachtigde spoel.

8. Inrichting volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat de langwerpige elementen elastisch zijn verbonden met de naburige elementen, en dat de' langwerpige elementen, zijn verdeeld in groepen van een oneven aantal, 20 waarvan telkens slechts het middelste element is verbonden met de verschuifbare kern van een spoel.

9» Inrichting volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat tenminste eén aantal van de elementen bestaat uit een verende tong, die met het ene uiteinde is bevestigd aan het ene been van een U-vormige spoelkern 25 terwijl het andere uiteinde een tot boven, het andere been van de U-vormige spoelkern reikend plaatje van magnetisch materiaal draagt.

10. Inrichting volgens conclusie 9, met het kenmerk, dat elke met een U-vormige spoelkern samenwerkende verende tong elastisch is verbonden, met naburige langwerpige en op dezelfde wijze georiënteerde elementen, 30 die niet met een U-vormige spoelkern samenwerken.

11. Inrichting volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat tenminste een aantal van de langwerpige elementen bestaat uit een met het ene uiteinde ter hoogte van één der delen van het spleetdiafragma bevestigd piëzo-elektrisch element, dat zich onder invloed van een door de spleet- 35 besturingsmiddelen aangelegde spanning zodanig kromt, dat het vrije 8400845 - 13 - uiteinde van het piëzo-elektrische element de effectieve spleetbreedte ter plaatse verkleint.

12. Inrichting volgens conclusie S, 9 of 11, met het kenmerk, dat althans het vrije -Uiteinde. van elk langwerpig'element is bekleed met rönt- 5 genstraling verzwakkend materiaal.

13. Inrichting volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat elke sectie van het spieetvormige diafragma is · voorzien van een de spleet overbruggend buisje, dat ten dele is gevuld met magnetische vloeistof, die onder invloed van een door een door de spleetbesturingsmiddelen bekrachtigde 10 elektromagneet opgewekt magnetisch veld tot voor de spleet kan worden getrokken.

14 Inrichting volgens één der conclusies 2 t/m 10, met het kenmerk, dat tenminste de door de spleetbesturingsmiddelen bestuurde elementen zijn verbonden met een dempingsorgaan.

15. Inrichting volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de röntgendetector een langwerpige beeldversterkerbuis van het proximity focus-type is, die synchroon met de aftastbeweging van de röntgenbron en het spleetdiafragma meebeweegt en die de opgevangen röntgenstraling omzet in een lichtbeeld; en dat de detectiemiddelen be-20 staan uit een reeks met de langwerpige buis gekoppelde lichtgevoelige elementen, die elk een bijbehorend deel van het lichtbeeld waarnemen en een elektrisch signaal af geven, dat evenredig is met de momentaan opgevangen hoeveelheid licht.

16. Inrichting volgens conclusie 15, met het kenmerk, dat de reeks 25 lichtgevoelige elementen zich in de langwerpige buis bevindt.

17. Inrichting volgens één der conclusies 1 t/m 14, met het kenmerk, dat de röntgendetector een langwerpige beeldversterkerbuis van het proximity focus-type, is, die als anode een matrix van CCD-elementen omvat, waarvan de uitgangssignalen enerzijds worden toegevoegd aan de spleet- 30 besturingsmiddelen en anderzijds aan een verwerkingsinrichting voor het vormen van het gewenste beeld.

18. Inrichting volgens één der conclusies 1 t/m 14, met het kenmerk, dat de röntgendetector een stationair röntgenscherm is, dat synchroon met de aftastbeweging van de röntgenbron en het spleetdiafragma wordt 35 afgetast met een uit een aantal naast elkaar gelegen secties bestaande lichtgevoelige detector. 8400845 4 - 14 - V w f

19. Inrichting volgens één der conclusies 1 t/m 14, met het kenmerk, dat de röntgendetector een stationair röntgenscherm is, dat lichtdicht is gekoppeld met een filmcassette; en dat achter'.de filmcassette een tweede röntgendetector is geplaatst, die de momentaan door de film- S cassette doorgelaten röntgenstraling opvangt en omzet .in corresponderende hoeveelheden licht, die met behulp- van een reeks lichtgevoelige elementen synchroon met de aftastbeweging van. de· róntgehbron en het spleetdiafrag-ma worden gemeten en omgezet in corresponderende elektrische signalen.

20. Inrichting volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat nabij elke 10 sectie van het spieetvormige diafragma een aantal achter elkaar geplaatste elementen elk. met een voorafbepaalde verzwakkings factor voor röntgenstraling is aangebracht, en dat de spleetbesturingsmiddelen werkzaam zijn om afhankelijk van de door de detectiemiddelea verschafte signalen voor elke sectie .van het diafragma één of meer elementen te schuiven.

21. inrichting volgens één der conclusies 1 t/m 14, met het kenmerk,, dat de röntgendetector een stationair röntgenscherm is, en dat de detec-tiemiddelen bestaan uit aam de naar het te doorstralen lichaam gekeerde zijde van het röntgenscherm aangebrachte, zich dwars op de aftastrich.-ting uitstrekkende, naast elkaar gelegen stroken van fotogeleidend ma-20 teriaal, dat weinig röntgenstraling absorbeert. 8400845