NL7907705A

NL7907705A - Vervaardigingswerkwijze van fittings of dergelijke voor buisverbindingen, alsmede gereedschap voor het uitvoe- ren van die werkwijze en, met toepassing van die werkwijze vervaardigde fitting of dergelijke.

Info

Publication number: NL7907705A
Application number: NL7907705A
Authority: NL
Original assignee: Battenfeld Maschfab
Priority date: 1978-10-18
Filing date: 1979-10-18
Publication date: 1980-04-22
Also published as: ATA668079A; GB2035192B; CH643047A5; IT7926410A0; FR2439077B3; AT378498B; IT1123805B; FR2439077A1; SE7908591L; BR7906682A; NO793248L; AU5188979A; GB2035192A; US4410479A; US4552384A; AU532018B2

Description

X. V

Uw 851? " 1 “

Vervaardigingsverkwijze van fittings of dergelijke voor buisverbindingen, alsmede gereedschap voor het uitvoeren van die werkwijze en, met toepassing van die werkwijze vervaardigde fitting of dergelijke.

5 De uitvinding "betreft de werkwijze voor het vervaardigen van fittings of dergelijke voor huisverhindingen, die tenminste êên mof achtig eindstuk "bevatten, waarin een glad aansluit-buisstuk, met tussenvoeging van een elastische afdichtring ingeschoven kan worden, door spuitgieten uit vormstahiel kunststofaateriaal. Voorts 10 betreft de uitvinding gereedschappen voor het uitoefenen van die werkwijze en met toepassing van die werkwijze vervaardigde fittings.

Fittings of dergelijke van bovenvermelde soort voor het vormen van buis verbindingen zijn in diverse uitvoeringsvormen bekend.

De bekende fittings, zoals bijvoorbeeld behorend tot de stand 15 van de'techniek volgens het Duitse Octrooischrift 2 Λ 16.936, het Duitse Sebrauchsmuster 7-^07-979, het Duitse Octrooischrift 2.418.Olh en het Duitse C-ebrauchsmuster 7-221.985 zijn niet slechts in vervaardigingstechnisch opzicht omslachtig - omdat hierbij de afdichtring door moeizame manipulaties-achteraf moet worden aange-20 bracht - doch ook in toepassingstechnisch opzicht problematisch, omdat het inbouwen van de afdichtringen gewoonlijk eerst op het werk, met ingewikkelde veranderingen moet plaatsvinden en daardoor in vele gevallen, hetzij bewust of bij vergissing, achterwege blijft. Zo is bijvoorbeeld volgens het Duitse Octrooischrift 25 2.hl6.936 in de binnenomtrek van het mofachtige eindstuk van de fitting of dergelijke een omtreksgroef ingevormd voor het opnemen van de elastische afdichtring. Deze groef kan daarbij echter hetzij slechts met behulp van een gecompliceerd vormgereedschap rechtstreeks bij het spuitgieten vervaardigd worden, of moet door ver-30 vcrming-achteraf dan wel door een verspanende nabewerking aan de gereed gespoten fitting worden gevormd.

Uit het Duitse Octrooischrift 2.M8.G1h is het weliswaar bekend, de elastische afdichtring in een trapvormige verwijding van 7907705 Τ' ί - 2 - het mof achtige eindstuk in te zetten. Doch voor het op zijn plaats "borgen van die afdichtring is dan in elk geval nog een aanvullend horgelement nodig, dat met ingevormde schroefdraadgedeelten of andere ondersnij dingen in vorm aansluitend moet worden verbonden met 5 het mofachtige eindstuk van de fitting of dergelijke. Ook het aan-brengen van de schroefdraadgedeelten of andere ondersnijdingen aan de binnenomtrek van het mofachtige eindstuk leidt tot de noodzaak van toepassing van betrekkelijk gecompliceerde spuitgereedschappen.

Doel van de uitvinding is nu, de zich bij de vervaardiging 10 en ook bij het praktische gebruik van de bekende fittings of dergelijke buisverbindingen voordoende onvolmaaktheden te ondervangen. Enerzijds wordt daartoe een. werkwijze en gereedschappen voor de vervaardiging van dergelijke fittings of dergelijke beoogd, met behulp waarvan op eenvoudige wijze een betrouwbaar “werkzame verbinding tus-15 sen afdichtring en fitting kan worden gevormd. Anderzijds dient echter ^ook de fitting zodanig gevormd te zijn, dat met bijzonder eenvoudige middelen een betrouwbare functie van de afdichtring tussen het mofachtige eindstuk van de fitting en het aansluitbuisstuk gewaarborgd is.

20 In vervaardigingstechnisch opzicht onderscheidt zich de vol gens de uitvinding voorgestelde probleemoplossing, doordat eerst de feitelijke fitting uit vormvast kunststof materiaal en vervolgens, onmiddellijk hierop aansluitend, bij voorkeur in hetzelfde gereedschap, hierin de afdichtring uit vormelastisch kunststofmateriaal 25 gespoten wordt, en bij het spuiten van de fitting in de wand radiale doorlaten vrijgehouden worden, waardoorheen dan het, de afdichtring vormende, kunststofmateriaal ingespoten wordt.

Hierdoor wordt het voordeel bereikt, dat de fitting of dergelijke na verwijdering uit de spuitvorm rechtstreeks geschikt voor 30 het gebruik, dat wil zeggen dat de fitting voor zijn in gebruikneming niet behoeft te worden onderworpen aan verdere bewerkings- of montagewerkgangen. In toepassingstechnisch opzicht is het anderzijds van belang, dat de fitting of dergelijke met een er niet van te scheiden en aldus onverliesbare afdichtring is uitgerust, zodat 35 naar bij het aanbrengen daarvan veilig en betrouwbaar voor gezorgd 7907705 * « ...... - 3 - wordt, dat feilloze afdichting van de verbindingsplaats verzekerd is.

Een mogelijke uitvoeringsvorm van een met toepassing van deze werkwijze vervaardigde fitting of dergelijke, waarbij de elas-5 tische afdichtring een draagribbe- en twee in hoofdzaak in dezelfde richting daarop aansluitende benen bevat en het éne been hiervan tegen de binnenomtrek van het mof achtige eindstuk aan ligt, terwijl het andere been aan de buitenomtrek van het aansluitbuisstuk komt firm te liggen, wordt gekenmerkt, doordat het mof achtige eindstuk 10 aan zijn binnenomtrek ten minste twee, naar het vrije einde uitsluitend trapvormig wijder wordende, onderling concentrische en evenwijdig aan de langsas verlopende, ingevormde gedeelten bevat en de draagribbe met de beide benen van de afdichtring een ongeveer Y-vor-mig dwarsprofiel vormt, waarbij die draagribbe enerzijds via het Ij? Y-lijf in het, van het vrije einde van het mof achtige eindstuk verwijderde nauwste - ingevormde gedeelte en anderzijds via een, de r beide Y-benen in het, rechtstreeks aan het vrije einde van het mof- j achtige eindstuk grenzende - wijdst - ingevormde gedeelte door rechtstreeks invormen vastgelast raakt en daardoor ééndelig vast 20 verankerd is, terwijl het andere Y-been, onder vorming van een ringspleet met het eerste Y-been vrij tot voorbij de binnenomtrek van het mofachtige eindstuk uitsteekt.

Eet bijzonder voordeel van deze uitvoeringsvorm van een fitting moet hierin worden gezien, dat de afdichtring in het mofachti-25 ge eindstuk daarvan volgens een groot vlak aanligt alsmede in de inschuifrichting van het aansluitbuisstuk een meertrapssteungeving vindt, doch- niettemin een in hoge mate elastische afdichtlip bezit.

Belangrijk voor feilloze^ werkzame verbinding tussen fitting of dergelijke en aansluitbuisstuk is, dat het vrije Y-been van de 30 afdichtring aan zijn binnenomtrek en naar zijn vrije einde toe wigvormig toeloopt. Eierdoor wordt namelijk het inbrengen van het aansluitbuisstuk in de fitting of dergelijke aanzienlijk vergemakkelijkt .

Teneinde overbelasting van de afdichtring door het ingescho-35 ven aansluiting-buisstuk te vermijden, is het voordelig gebleken, 7907705 * + -V- wanneer de ringspleet tussen de "beide Y-benen in ontspannen toestand van de afdichtring een over zijn volle diepte ongeveer even grote breedte beeft.

Speciaal wanneer de buisleiding bestemd is voor media-onder-5 druk, kan het zeer belangrijk zijn, in de ringspleet een, het aansluit-buis stuk. concentrisch omgevende, conische spanbus in te drijven.

Een bijzonder doelmatige uitvoeringsvorm van een volgens de uitvinding voorgestelde fitting of dergelijke wordt nader geken-10 merkt, doordat het mof achtige eindstuk aan zijn binnenomtrek en rechtstreeks aan zijn vrije einde is voorzien van tenminste een trapvormig verwijd, concentrisch en evenwijdig aan de langsas verlopend, ingevormd, gedeelte, waarin de afdichtring door rechtstreeks invormen met zijn draagribbe door vastlassen eendelig vast veran-1? kerd is, terwijl het afdichtbeen vormelastisch buiten het mofachti-ge eindstuk uitsteekt en in dit eindstuk omgestulpt kan worden.

9

In nadere uitwerking van deze uitvoeringsvorm van de fitting sluit het afdichtbeen als rechtlijnige voortzetting op het draag-been aan, waarbij het door het oxnstulpen tezamen hiermede een, tot 20 in het eindstuk open, U-vormig dwarsprofiel vormt.

Een bijzonder gunstige werking van de buisverbinding wordt verkregen, wanneer de afdichtring aan het uit het mof achtige eindstuk uitstekende afdichtbeen aan de buitenzijde in omtreksrichting verlopende ribben, verdikkingen of dergelijke bevat, welke bij in 25 het eindstuk omgestulpt afdichtbeen radiaal binnenwaarts gericht zijn, dat wil zeggen met de buitenomtrek van het ingeschoven aan-sluit-buisstuk in werkzame verbinding treden.

Een gereedschap voor het uitvoeren van de uitgevonden ver-vaardigingswerkwijze en voor het vervaardigen van de eerste uitvoe-30 ringsvorm van een fitting of dergelijke, wordt overeenkomstig de uitvinding nader gekenmerkt, doordat de kernvorm bestaat uit twee concentrisch in elkaar zittende vormdelen, waarvan het buitenste vormdeel overeenkomstig de binnencontour van de fitting of dergelijke trapvormig versprongen, alsmede over een bepaalde maat over.

35 het binnenste vormdeel axiaal verplaatsbaar geleid wordt, terwijl 7007705 « « - 5 - het binnenste vormdeel een met de binnencontour van de afdichtring corresponderende insnoering aan de omtrek "bevat, welke bij voorwaarts verplaatst, buitenste vormdeel volledig afgedekt, doch bij teruggetrokken buitenste vormdeel naar de binnencontour de fitting 5 of dergelijke toe althans ten dele vrijgegeven wordt.

Voordelig is het hierbij voorts, wanneer de trapvormige verspringing aan het vooreinde van het buitenste vormdeel in de teruggetrokken stand daarvan het vormgedeelte voor de ringspleet van de afdichtring vormt.

10 Voorts kan in het buitenste vormdeel in tenminste een radiaal tegen het vormdeel aan geplaatste schuifbout voor het vormen van een aangietdoorlaat in de fitting of dergelijke, voor het spuiten van de afdichtring zijn voorzien.

Een gereedschap voor het uitvoeren van de uitgevonden werk-15 wijze en voor vervaardiging van de tweede uitvoeringsvorm van een fitting volgens de uitvinding onderscheidt zich overeenkomstig de uitvinding in hoofdzaak, doordat de kernvoim overeenkomstig de binnencontour van de fitting trapvormig versprongen is alsmede over een bepaalde maat binnen de buitenvorm verplaatsbaar geleid wordt, 20 terwijl de buitenvorm een, tot voorbij de radiale vormschouder voor het eindstuk van de fitting of dergelijke axiaal uitstekend verlengstuk bevat, tot in het bereik waarvan de kemvorm met zijn trapvormige verspringingen voor het bepalen van de vormruimte voor de afdichtring kan worden teruggetrokken.

25 Tenslotte is er volgens de uitvinding in voorzien, dat het verlengstuk van de buitenvorm aan de binnenzijde is voorzien van in omtreksrienting verlopende vormgroeven.

Een bijzonder doelmatige uitvoeringsvorm van het uitgevonden gereedschap wordt bereikt wanneer - overeenkomstig de uitvinding -30 de kernvorm is gevormd uit een tweetal axiaal van onderling tegengestelde zijden uit naar elkaar toe te schuiven delen, en het deel ook weer uit twee concentrisch in elkaar zittende vormdelen bestaat, waarvan het buitenste vormdeel over een bepaalde maat op het binnenste vormdeel verschuifbaar is, waarbij in de ene schuifstand 35 door de vormdelen de binnencontour van de fitting of dergelijke en 7907705

* V

..... -~g-_ ........

in de andere schuif stand de vormruimte voor de afdichtring "bepaald wordt.

De uitvinding zal thans, onder verwijzing naar de tekening, waarin uitsluitend hij wijze van voorbeeld voor de uitvinding, en-5 kele uitvoeringsvormen overeenkomstig de uitvinding weergegeven zijn, nog nader worden toegelicht..

Fig. 1 is een. langsdoorsnede van een eerste uitvoeringsvorm van een fitting of dergelijke volgens de uitvinding, voor het tot stand brengen van. een buis verb inding met bijbehorend aansluitbuis-10 stuk; de figuren 2 - b zijn halve axiale doorsneden van een gereedschap ter vervaardiging van de fitting of dergelijke volgens fig. 1, gedurende diverse opeenvolgende, werkwijzestadia; fig. 5 is. een langsdoorsnede van een tweede uitvoeringsvorm 15 van een fitting of dergelijke volgens, de uitvinding, met bijbehorend aansluitbuisstuk, waarbij de bovenste helft van deze figuur t betrekking heeft op de toestand voor het tot stand brengen van een buis verb inding en de onderste helft op de toestand daarna; de figuren 6-8 zijn halve axiale doorsneden van een gereed-20 schap ter vervaardiging van een fitting of dergelijke volgens fig.

5 gedurende verschillende opeenvolgende werkwijzestadia.

In fig. 1 is in langsdoorsnede een fitting uit vormstabiel kunststofmateriaal weergegeven. De fitting bevat een mofachtig eindstuk 2 waarin, voor het vormen van een buisverbinding, een aan-25 sluitbuisstuk 3, bij voorkeur tot aan de ingevormde aanslag b, ingeschoven kan worden.

Het mofachtige eindstuk 2 van de fitting 1 is aan zijn binnenomtrek voorzien van een tweetal naar het vrije einde trapsgewijs wijder wordende, onderling concentrische en evenwijdig aan de langs-30 richting verlopende, ingevormde gedeelten 5 en 6.

Aan de binnenomtrek van het mofachtige eindstuk 2 is daarbij voorzien in een afdichtring 7,’ van in hoofdzaak V-vormig dwarsprofiel. De Y-ribbe 8 ligt daarbij in het in diameter kleinere, ingevormde gedeelte 5 van het mofachtige eindstuk 2, terwijl het ene 35 Y-been 9 wordt opgenomen door het in diameter grotere, ingevormde 7907705 - 7 - gedeelte 6 van het mof achtige eindstuk 2. Het andere Y-been steekt vrij voorbij de binnenomtrek van het mofachtige eindstuk 2 uit en heeft een van zijn wortelstotaan zijn vrije einde toe wigvormig toelopend dwarsprofiel, zodanig dat de afdichtring J aan zijn binnen-5 omtrek tot in het mofachtige eindstuk 2 conisch nauwer wordt.

De ringspleet 11 tussen, de beide Y-benen 9 en 10 heeft in de ontspannen toestand van de afdichtring 7 bij voorkeur over de volle diepte ongeveer dezelfde breedte. Het spreekt vanzelf, dat de ringspleet 11 ook een ander dwarsprofiel kan hebben bijvoorbeeld naar 10 de bodem toe kan toelopen.

Bijzonder doelmatig is het gebleken, wanneer de afdichtring 7 uit elastisch mee^vend. materiaal, in het bijzonder zacht kunst-stofmateriaal bestaat en ééndelig, vast met de fitting 1 uit vorm-stabiel kunststofmateriaal verbonden is.

45 De vervaardiging van de fitting 1 met afdichtring 7 geschiedt met behulp van het in de figuren 2 - b weergegeven gereedschap, door spuitgieten uit kunststofmateriaal en wel in een aantal opeenvolgende werkwijzenstappen.

Dit gereedschap wordt in hoofdzaak gevormd door een buiten-20 vorm 12 en een kemvorm 13.

In de buitenvorm 12 zijn daarbij alle buitencontouren 1U van de fitting 1 alsmede een deel van de binnencontouren 15 daarvan ingewerkt.

De kernvorm 13 bestaat uit een tweetal concentrisch in el-25 kaar zittende delen 1β en 17, waarvan het buitenste deel 16, overeenkomstig de binnencontour van de fitting 1 in het bereik van het mofachtige eindstuk 2, aan zijn buitenomtrek is voorzien van trap-vormige verspringingen 18 en 19·

Het binnenste deel 17 van de kemvorm 13 heeft een aan de 30 omtrek ingedraaid gedeelte 20, dat in dwarsdoorsnede correspondeert met het Y-been 10 van de afdichtring 7·

In de uit fig. 2 blijkende stand van het gereedschap wordt eerst, bijvoorbeeld do6r de aangietopening 21, kunststofmateriaal in de aanwezige holten tussen buitenvorm 12 en kernvorm 13 inge-35 spoten, welk materiaal dan in vorm stabiel vast wordt.

7907705 • * -. 8 -

Hierna worden eerst de radiaal door de "buitenvorm 12 tot tegen het vormdeel 16 van de kernvorm 13 voorwaarts verplaatste stiften 22 uit het eindstuk 2 getrokken en hierdoor openingen 23 vrijgemaakt, welke bij voorkeur gelijkmatig over de omtrek verdeeld 5 zijn. In aansluiting hierop wordt dan het buitenste vormdeel 16 in de stand volgens fig. 3 gebracht, zodat door de omtreksgroef 20 in het binnenste vormdeel 17 van de kernvorm 13, de reeds gespoten fitting 1 in het ten dele getrokken, buitenste vormdeel 16 een in dwarsdoorsnede Y-vormige,. ringvormige ruimte wordt vrijgelegd.

10 In deze ringvormige ruimte wordt dan,, via de aangietopening 23a in de buitenvorm 12 - waaruit de stift 22 volledig verwijderd is - en doör de met de aangietopening 23 corresponderende opening 23 in het eindstuk. 2-, vormelastisch kunststofmateriaal ingespoten, zodat dit de in dwarsdoorsnede. Y-vormige holte volledig opvuld en bij 1.5 zijn versteviging tevens vast gelast raakt aan de reeds tevoren gespoten fitting 1.

Vervolgens wordt eerst het vormdeel 16 en vervolgens de kernvorm 13 volledig uit de buitenvorm 12 getrokken, zoals blijkt uit fig. 1*.

20 De op deze wijze gereedgekomen fitting met de daar recht streeks in gevormde, elastische afdichting 7 kan vervolgens, bijvoorbeeld axiaal, uit de buitenvorm 12 genomen worden.

Het veilige en betrouwbare houvast van de afdichtring 7 in de fitting 1 wordt nog bevorderd, doordat tapachtige gedeelten 2b 25 van de aangietsels radiaal tot in de, door de stiften 22 vrijgegeven openingen 23 in het mofachtige eindstuk 2 reiken, zoals blijkt uit de figuren 1 en k.

De op deze wijze gereedgekomen fitting 1 kan vervolgens, blijkens fig. 1, tezamen met een aansluitbuisstuk 3 voor het tot 30 stand brengen van een buisverbinding gebruikt worden.

Normaliter is de eleasticiteit van de afdichtring 7 voldoende om de beide delen van de buisverbinding ten opzichte van elkaar af te dichten. Dient de buisverbinding echter bestand te zijn tegen bijzonder hoge inwendige druk, dan is het doelmatig, na het axiaal 7907705 - 9 - inschuiven van het aanslui thuis stuk 3 in de fitting 1 een het aan-sluithuisstuk concentrisch omgevende, aan zijn binnenomtrek conische spahbus 25 in de ringspleet 10 tussen de beide Y-benen 9 en 10 van de afdichtring 7 in te drukken. Door deze spanbus wordt dan het 5 vrije Y-been 10 van de afdichtring 7 radiaal binnenwaarts vervormd en met groot oppervlak aan geperst tegen de buitenomtrek van het aansluitbuisstuk.

De uitgevonden, fittings kwmen elke willekeurige vorm hebben, bijvoorbeeld recht zijn of als bochtstukken of T-vormig uit-J0 gevoerd zijn.

Uit. fig. 5 blijkt — in langsdoorsnede - een fitting 101 uit vormstabiel kunststofmateriaal, welke fitting is voorzien van een mof achtig eindstuk 102, waarin voor het tot stand brengen van een buisverbinding een aansluitbuisstuk 103 ingeschoven kan worden, ^5 tot dit tegen een aanslag 104 aan komt.

,Het mof achtige eindstuk 102 van de fitting 101 bevat aan zijn hmnenomtrek en rechtstreeks aan zijn vrije einde tenminste één trapvormig verwijd, concentrisch en evenwijdig aan de langsas 105 verlopend, ingevormd gedeelte 106. Bij het mof achtige eindstuk 20 102 van de fitting 101 behoort een afdichtring 107 9 die met zijn draagribbe 108 wordt opgenomen door het ingevormde gedeelte 106, terwijl zijn vormelastische afdichtbeen 109 aanvankelijk als voortzetting van het draagbeen 108 buiten het vrije einde van het mofachtige eindstuk 102 uitsteekt, zoals aangegeven in de bovenste 25 helft van fig. 5·

Aan zijn buitenomtrek is het afdichtbeen 109 van de afdichtring 107 uitgerust met een aantal, bijvoorbeeld een viertal, in omtrekrichting verlopende ribben of verdikkingen 110.

Het vormelastische afdichtbeen 109 van de afdichtring 107 30 kan, blijkens de onderste helft van fig. 5, over 180° in het mofachtige eindstuk 102 van de fitting 101 omgestulpt worden, zodat een naar het inwendige van het eindstuk 102 toe open U-pro-fiel ontstaat, terwijl de ribben of verdikkingen 110 aan de afdichtring 107 radiaal binnenwaarts gericht zijn.

7907705 ' * - 10 -

Vervolgens kan het aansluithuisstuk 103 axiaal in het mofachtige : eindstuk 102 van de fitting 101 ingeschoven worden, waarbij het afdichtbeen 109 van de afdichtring 107 met radiale voörspanning aan komt te liggen tegen de buitenomtrek van het aansluithuisstuk 5 103, zoals eveneens uit de onderste helft van fig. 5 blijkt.

Bijzonder belangrijk is het, dat de afdichtring 107 uit elastisch meegevend materiaal, in het bijzonder zacht rubber-materiaal, ééndelig vast met de fitting 101 uit vormstabiel kunststofmateriaal verbonden is en wel in het ingevormde gedeelte 10 106 over een groot oppervlak vastgelast is.

De vervaardiging van de fitting 101 en afdichtring 107 geschiedt met gebruikmaking van het in de figuren 6 - 8 weergegeven gereedschap door spuitgieten uit kunststofmateriaal, en wel in een aantal opeenvolgende werkwijzestappen.

15 Het gereedschap is in hoofdzaak samengesteld uit een buiten vorm 1,12 een kernvorm 113.

In de buitenvorm 112 bevinden zich daarbij alle buitencontouren 11b voor de fitting 101, terwijl de binnencontouren 115 daarvan worden bepaald door de kernvorm 113, die bestaat uit de 20. beide axiaal achter elkaar gelegen en tegen elkaar geschoven delen 116 en 117*

Het deel 116 van de kernvorm 113 is overeenkomstig de binnencontour van de fitting 101 in het bereik van het mofachtige eindstuk aan zijn buitenomtrek uitgerust met trapvormige ver-25 springingen 118 en 119, terwijl het deel 117 van de kernvorm 113 de binnencontour van de fitting in het bereik van de ingevormde aanslag 10U bepaalt.

De verspringing 119 wordt gevormd door een vormdeel 116' en de verspringing 118 door een vormdeel 116", welk laatste axiaal en 30 begrensd verplaatsbaar op het vormdeel 116' zit.

In aansluiting op de radiale vormschouder 11h’ welke het kopvlak van het mofachtige eindstuk 102 van de fitting 101 bepaalt, bevat de buitenvorm 112 een axiaal verlengstuk 112", dat aan zijn binnenomtrek is uitgerust met een aantal ingevormde omtreksgroeven 790 77 05 « 120.

- 11 -

Bij de uit fig. 6 blijkende instelling van bet gereedschap, waarbij het vormdeel 116" op het vormdeel 116* naar rechts geschoven is, wordt eerst, bijvoorbeeld door de aangietopening 121 vorm-5 stabiel uithardend kunststofmateriaal ingespoten in de holten, die aanwezig zijn tussen de buitenvorm 112 en de kemvorm 113. Sadat alle aanwezige holten goed met kunststofmateriaal opgevuld zijn, worden eerst de radiaal do6r de buitenvorm 112 tot tegen het vormdeel 116" van de kernvorm 113 voorwaarts verplaatste 10 stiften 122 uit het eindstuk. 102 getrokken.

Hierdoor komen openingen 123 vrij, welke bij voorkeur gelijkmatig over de omtrek van het eindstuk 102 verdeeld zijn. In aansluiting hierop wordt dan het vormdeel 116" van de kernvorm 113 op het vormdeel 116' in de stand volgens fig. 7 naar links verplaatst.

1-5 Door de trapvormige verspringingen 118 en 119 van de beide vormdelen 1l6' en 116" van de kernvorm 113, de reeds gespoten fitting 101, alsmede het axiale verlengstuk 112' van de buitenvorm 112 wordt dan een ringvormige ruimte vrijgelegd.

In deze ringvormige ruimte wordt dan via de openingen 123 van de 20 fitting 101 en de hiermee corresponderende aangietopeningen 123' van de buitenvorm 112 kunststofmateriaal ingespoten, dat na versteviging vormelastisch blijft.

Dit kunststofmateriaal vult dan het dwarsprofiel van de ringvormige ruimte volledig op en raakt tevens vast en afdichtend vast-25 gelast aan de reeds tevoren gespoten fitting 101.

Nu kunnen de beide delen 116 en 117 van de kernvorm 113 axiaal volledig uit de gereed gekomen fitting 101 uitgetrokken worden, terwijl de buitenvorm 112 voor het uit de vorm halen van de fitting 101 bijvoorbeeld naar opzij uit elkaar genomen kan 30 worden.

De betrouwbare verbinding van de afdichtring 107 met de fitting 101 wordt nog verder bevorderd, doordat tapachtige gedeelten 12k van de aangietsels radiaal tot in de, door de stiften 122 vrijgehouden openingen 123 in het mofachtige eindstuk 102 reiken, zoals 7907705 #- * - 12 - bij nadere beschouwing van de figuren 5 en 8 blijkt.

Bij de aldus vervaardigde fitting 101 kan vervolgens, blijkens fig. 5 9 de afdichtring 107 met zijn afdichtbeen 109 over 180° in het eindstuk 102 omgestulpt worden. Daarna kan dan het aansluit-5 buis stuk 103 voor het tot stand brengen van de buisverbinding inge schoven worden.

Door de elasticiteit van de afdichtring 107 en de bij het omstulpen van zijn afdichtbeen 107 aanvullend verhoogde voor spanning, worden de beide delen van de buisverbinding volledig automatisch ten 10 opzichte van. elkaar af gedicht.

Door de zaagtandvormige uitvoering van de ribben of verdikkingen 110 aan het. afdichtbeen 109 wordt daarbij enerzijds het inschuiven van het aansluitbuisstuk 103 bevorderd, terwijl een grote vasthoudkracht tegen het uittrekken van dat aansluitbuisstuk uit de 15 fitting 101 werkzaam is.

# 790 7 7 05

Claims

1. Werkwijze voor het vervaardigen van fittings of dergelijke voor huisverhindingen, welke zijn voorzien van tenminste éên mofachtig eindstuk» waarin een glad aansluitbuisstuk, onder tussenvoe-5 ging van een elastische afdiehtring kan worden ingeschoven, door spuitgieten uit vormstabiel kunststofmateriaal, met het kenmerk, dat eerst de feitelijke fitting (1) uit vormvast kunststofmateriaal en daarna» rechtstreeks hierop aansluitend, hij voorkeur in hetzelfde gereedschap, hierin de afdiehtring (7) uit vormelastisch kunst-10 stofmateriaal gespoten wordt, en hij het spuiten van de fitting (1) in de wand daarvan radiale doorlaten (23) vrijgehouden (22) worden, waardoorheen dan het, de afdiehtring (7) vormende kunststofmateriaal ingespoten wordt.

2. Met toepassing van de werkwijze volgens conclusie 1 vervaar- 15 digde fitting of dergelijke uit vormstabiel kunststofmateriaal voor buisverbindingen met tenminste een mofachtig eindstuk, waarin een glad aansluitbuisstuk met tussenvoeging van een elastische afdicht-ring kan worden ingeschoven, die een draagribbe en twee in hoofdzaak in dezelfde richting daar op aansluitende benen bevat, waarvan 20 het ene been tegen de binnenomtrek van het mofachtige eindstuk aan ligt, terwijl het andere been tegen de buitenomtrek van het aansluitbuisstuk komt aan te liggen, met het kenmerk, dat het mofachti-ge eindstuk (2) aan zijn binnenomtrek ten minste twee, naar het vrije einde toe uitsluitend trapvormig verwijde, onderling concen-25 trische en evenwijdig aan de langsas verlopende, ingevormde gedeelten (5, 6) bevat, en de draagribbe (8) met de beide benen (9S 10) van de afdiehtring een ongeveer Y-vormig dwarsprofiel vormt, waarbij die afdiehtring enerzijds via het Y-lijf (8) in het, van het vrije einde van het mof achtige eindstuk (2) verwijderde - nauwste - inge-30 vormde gedeelte (5) en anderzijds via een (9) van de beide I-benen (9S 10) in het rechtstreeks aan het vrije einde van het mof achtige eindstuk (2) grenzende - wijdste - ingevormde gedeelte (6) door het rechtstreeks invormen vastgelast geraakt is en daardoor eendelig 7907705 - Hl· - vast verankerd is, terwijl het andere Y-been (10) onder vorming van een ringspleet (11) ten opzichte van het Y-been (9) vrij voorbij de binnenomtrek van het mofachtige eindstuk (2) uitsteekt. "

3. Fitting volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat het vrije

5 Y-been (10) van de afdichtring (7) aan zijn binnenomtrek en naar zijn vrije einde toe wigvormig toeloopt- ll·. Fitting volgens conclusies 2 en 3, met het kenmerk, dat de ringspleet (11) tussen de beide Y-benen (9, 10) in ontspannen toestand van de afdichtring (7) over zijn volle diepte nagenoeg 10 even breed is.

5. Fitting of dergelijke volgens tenminste één der conclusies 2. ll·, met het kenmerk, dat in de ringspleet (11) een, het aansluit-buisstuk (3) concentrisch omgevende,, conische spanbus (25) in te drijven is - J5 6. Met toepassing van de werkwijze volgens conclusie 1 vervaar digde fitting of dergelijke uit vormstabiel kunststofmateriaal voor buisverbindingen met tenminste één mofachtig eindstuk, waarin een glad aansluithuisstuk. met tussenvoeging van een elastische afdichtring in te schuiven is, met het kenmerk, dat het mofachtige eindstuk 20 (102) aan zijn binnenomtrek en rechtstreeks aan zijn vrije einde tenminste één trapvormig verwijd, concentrisch en evenwijdig aan de langsas (105) verlopend, ingevormd gedeelte (106) bevat, waarin de afdichtring (107) door het rechtstreeks invormen met zijn draag-ribbe (108) door vastlassen ééndelig vast verankerd is, terwijl het 25 afdichtbeen (109) vormelastisch vrij uit het mofachtige eindstuk (102) uitsteekt en in dit eindstuk (102) door omleggen instulpbaar is. (fig. 1).

7. Fitting of dergelijke volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat het afdichtbeen (109) als rechtlijnige voortzetting op 30 het draagbeen (108) aansluit en door het, door omleggen instulpen hiermee een, tot in het eindstuk (102) open Ü-vormig dwarsprofiel vormt.

8. Fitting of dergelijke volgens conclusies 6 en 7, met het kenmerk, dat de afdichtring (107) aan het uit het mof achtige eind- 35 stuk (102) uitstekende afdichtbeen (109) aan de buitenzijde in 7907705 - 15 - omtreksrichting verlopende ribben, verdikkingsranden (110) of dergelijke bevat, welke bij in bet eindstuk (102) omgestulpt afdicht-been (109) radiaal binnenwaarts gericht zijn.

9· Gereedschap voor het vervaardigen van fittings of derge- 5 lijke volgens tenminste ëén der conclusies 2-5 met toepassing van de werkwijze volgens conclusie 1 en bestaande uit een buitenvorm en een kemvorm, met het kenmerk, dat de kemvorm (13) bestaat uit twee concentrisch in elkaar zittende vormdelen (16 en 17), waarvan het buitenste vormdeel (16) overeenkomstig de binnencontour (5, 6) 10 van de fitting (1) of dergelijke trapvormig versprongen (18, 19) alsmede over een bepaalde maat op het binnenste vormdeel (17) in axiale richting verschuifbaar geleid wordt, terwijl het binnenste vormdeel (17) is voorzien van een met de binnencontour van de af-dichtring (T) corresponderende omtreksinsnoering (20), welke bij 15 voorwaarts verschoven, buitenste vormdeel (16) volledig af gedekt wordt (fig. 2), doch bij teruggetrokken buitenste vormdeel (16) t naar de binnencontour (5, ó) van de fitting (1) of dergelijke toe althans ten dele vrijgegeven wordt (fig. 3)·

10. Gereedschap volgens conclusie 9, met het kenmerk, dat de 20 trapvormige verspringing (18) aan het vooreinde van het buitenste vormdeel (16) in de teruggetrokken stand (fig. 3) daarvan het vorm-gedeelte voor de ringspleet (11) van de afdichtring (7) vormt.

11. Gereedschap volgens conclusies 9 en 10, met het kenmerk, dat in het buitenste vormdeel (12) ten minste ëén radiaal tegen 25 net binnenste vormdeel (13) te plaatsen schuifbout (22) is aangebracht voor het vormen van een aangietdoorlaat (23) in de fitting (1} of dergelijke, voor het spuiten van de afdichtring (7, zie de figuren 2 en 3) ·

12. Gereedschap voor het vervaardigen van fittings of dergelij-30 ke volgens tenminste één der conclusies 6-8, met toepassing van de werkwijze volgens conclusie 1 en bestaande uit een buitenvorm en een kemvorm, met het kenmerk, dat de kemvorm (113; 116, 117) overeenkomstig de binnencontour (115) van de fitting (101) trapvormig versprongen (118, 119) is, alsmede over een bepaalde maat bin-35 nen de buitenvorm (112) verschuifbaar geleid wordt, en de buiten- 7807705 - 16 - vorm (112) een voorbij de radiale vormschouder (11Ur) voor het eindstuk (102) van de fitting (101) of dergelijke axiaal buitenwaarts reikend verlengstuk (112') heeft, tot in het bereik waarvan de kern-vorm (116) met zijn trapvormige verspringingen (118, 119) voor het 5 bepalen van de vormruimte voor de afdichtring (107) teruggetrokken kan worden (fig. 3). 13» Gereedschap volgens conclusie 12, met het kenmerk, dat het verlengstuk (112’) van de buitenvorm (112) aan de binnenzijde voorzien is van, in omtreksrichting. verlopende vormgroeven (120). 10 1^. Gereedschap volgens conclusie 12 en 13» met het kenmerk, dat de kernvorm (113; 116, 117) gevormd is uit twee. axiaal, van tegengestelde zijden uit, naar elkaar· toe schuifbare delen (116, 117), en het deel (116) ook weer uit twee concentrisch in elkaar zittende vormdelen (116', 116”) bestaat, waarvan, het buitenste vorm-15 deel (1l6n) over een bepaalde maat op het binnenste vormdeel (116) verschuifbaar is en waarbij in de ene schuifstand (fig.. 2) door de vormdelen (116f, 116”) de binnencontour van de fitting (101) of dergelijke en in de andere schuifstand (fig. 3) de vormruimte voor de afdichtring (107) bepaald wordt, 7907705