Przedmiotem wynalazku jest srodek szkodniko¬ bójczy do ochrony roslin przed drobnoustrojami a zwlaszcza przed fitopatogennymi grzybami.Srodek szkodnikobójczy zawiera jako substancje czynna nowe N-/l'-metoksykarbonyloetylo/-N-chlo- rowcoacyloalkiloaniliny.W opisie patentowym RFN DOS nr 2 212 268 po¬ dano w formie ogólnej, ze N-haloacylowane estry kwasów anilinoalkanokarboksylowych wykazuja wybiórcze dzialanie chwastobójcze. Wymieniono jednak tylko kilka N-haloacetylowych kwasów 2,6- -dwualkiloanilinooctowych i estrów tych kwasów, przypisujac im dzialanie chwastobójcze. Zwiazkom tym nie przypisano dzialania mikrobójczego, a zwlaszcza dzialania na grzyby pasozytujace na ros¬ linach.Grupa N-/l'-metoksykarbonylo/-N-haloacylo-2,6- -dwualkiloanilin o wzorze 1 wedlug wynalazku nie zostala dotychczas opisana, stanowi wiec gru¬ pe zwiazków nowych. Nieoczekiwanie zwiazki te, w przeciwienstwie do opisanych poprzednio kwa¬ sów anilinooctowych i estrów tych kwasów, we¬ dlug opisu patentowego RFN nr 2 212 268, wykazu¬ ja silne dzialanie na grzyby pasozytujace na ros¬ linach.Srodek szkodnikobójczy wedlug wynalazku za¬ wiera jako substancje czynna zwiazek o wzorze 1, w którym Z oznacza atom wodoru lub rodnik me¬ tylowy, ZA oznacza rodnik metylowy lub etylowy, a Z2 oznacza rodnik alkilowy o 2—4 atomach we¬ gla podstawiony atomem chloru, bromu lub jodu.Rodnikiem alkilowym o 2—4 atomach wegla jest rodnik etylowy, n-propylowy, izopropylowy, n-bu- tylowy, izobutylowy lub III-rz-butylowy.Korzystna grupe mikrobójcza substancji czyn¬ nych o wzorze 1 stanowia takie, w których Zt jest rodnikiem metylowym. Grupe te oznaczono sym¬ bolem la.Inna wazna grupe mikrobójczych zwiazków o wzorze 1 stanowia takie, w których Z jest ato¬ mem wodoru, ZL rodnikiem etylowym, a Z2 grupa o wzorze -CHY-R, w którym R oznacza rodnik metylowy lub etylowy, a Y atom chloru lub bro¬ mu. Grupe te oznaczono symbolem Ib.Substancje czynne o wzorze 1 maja asymetrycz¬ ny atom wegla w lancuchu bocznym — rodniku estru propionowego. Substancje czynne o wzorze 1, oznaczone grupami la i Ib w konfiguracji D maja silniejsze wlasciwosci mikrobójcze i dlatego sa korzystniejsze. W bocznym lancuchu haloalki- lowym moze znajdowac sie, zaleznie od rodzaju podstawników, drugi asymetryczny atom wegla.Jezeli do syntezy nie stosuje sie optycznie czyn¬ nych materialów wyjsciowych, to jej produktem jest mieszanina diastereoizomerów. Jezeli nie za¬ znaczono inaczej, wymieniajac substancje czynne o wzorze 1 ma sie na mysli mieszanine diastereo¬ izomerów.Zwiazki o wzorze 1 stanowiace substancje czyn- 0 ne srodka szkodnikobójczego zestawiono w tablicy I. 98 63098 630 3 4 Tablica I Zwia¬ zek nr i i 2 3 4 6 7 8 1 9 11 12 13 14 16 17 Ift I 19 1 20 21 22 23 24 26 27 28 29 31 Z 1 ^ r~H H H H H H H H H 3-CH3 H 3-CHs H 3-CH3 H 3-CHa 4-CH3 H 3-CH3 H 3-CHa 4-CH3 H 3-CH3 H 3 CHg H 3-CHa 4-CH3 | 4-CH3 H Zl 1 3~ CH3 CH3 CH3 CH3 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 CH3 CH3 C2H5 C2H5 CH3 CHfl C2H5 C2H5 CHa CH3 CH3 CH# CH3 CH3 CH„ CHa CH3 CH3 C2H5 ^2H5 CH3 C0H5 CH3 % 4 ~~ |* -CH-CH3 1 Cl -CH-CHg i Br 1 CH CH2 CH3 ¦ 1 Cl CH CH* CH3 I Br -CH-CH3 ! Cl -CH-CH3 Br CH CH2 CH3 1 Cl CH CH2 CH3 1 Br CH2 CHo CH2 Cl —CH2 CH2 CH2 Cl CH2 CH2 CH2 Cl CH2 CH2 CH2 Cl CH2 CH2 Cl CH2 CH2 Cl CH2 CH2 Cl CH2 CH2 Cl -CH2-CH2-C1 CH2 CH2 Br -CH2-CH2-Br -CH-CH3 1 J -CH-CHa 1 J -CH-CH3 1 J CH CH* CH3 1 j CH CH2 CH3 J -CH-CH/CH3/2 Cl -CH-CH/CH3/2 Cl -CH-CH/CHa/g 1 Cl -CH-CH/CHg/a Cl -CH-CH/CHa/2 1 Cl -CH-CH/CH^/a Cl CH2 CH—CH2 CH$ 1 Cl 1 Stale fizyczne ^ temp. topn. 108—110° temp. wrz. 148—152°/0,05 mm Hg temp. wrz. 143—145°/0,1 mm Hg temp. wrz. 140—142°/0,1 mm Hg temp. wrz. 127—130°/0,03 mm Hg temp. wrz. 149—155°/0,07 mm Hg temp. wrz. 140—142°/0,1 mm Hg temp. wrz. 147—149°/0,1 mm Hg temp. wrz. 150—152°/0,03 mm Hg temp. wrz. 158—162°/0,03 mm Hg temp. wrz. 160—165°/0,03 mm Hg temp. wrz. 148—152°/0,1 mm Hg temp. topn. 69—71° temp. topn. 51,5—55,5° temp. topn. 58—60° temp. topn. 71—74° temp. topn. 99—100° temp. topn. 79—82° temp. topn. 66—68° temp. wrz. 156—159°/0,02 mm Hg 1 temp. wrz. 162—164°/0,01 mm Hg temp. wrz. 171—175°/0,02 mm Hg temp. wrz. 160—164°/0,01 mm Hg temp. wrz. 160—164°/0,01 mm Hg olej n^° = 1,5275 temp. wrz. 180—183°/0,07 mm Hg temp. wrz. 178—184°/0,07 mm Hg temp. wrz. 182—186°/0,07 mm Hg temp. wrz. 172—174°/0,08 mm Hg temp. wrz. 152—154°/0,04 mm Hg temp. wrz. 148—153°/0,03 mm Hg98 630 1 32 33 34 36 37 38 39 40 41 42 43 2 3-CH, H H 4-CH3 4-CH3 3-CH3 3-CH3 -CH8 -CH3 4-CH« 3-CHg 3-CH3 3 CH3 C2H5 CH3 CH3 CH3 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 CH3 CH3 CH8 4 CH CH CHg CH2 1 1 Cl CH2 CH CH2 CH3 1 1 Cl -C/CH3/2 1 1 Cl -CHCH3 1 1 Cl CH2CH2CH2C1 -CHCH3 1 1 Cl -CHCH3 1 J -CHCH3 1 " 1 Cl -CHCH* 1 J -CH-CH3 1 1 Br -CH-CH3 1 1 1 Cl -C/CH3/2 1 Cl | c.d. tablicy I ¦ 5~ | temp. wrz. 161—163°/0,02 mm Hg temp. wrz. 148—155°/0,03 mm Hg temp. wrz. 67—69° temp. topn. 120—122° temp. wrz. 158—164°/0,03 mm Hg temp. wrz. 137—139°/0,04 mm Hg temp. wrz. 136—139°/0,02 mm Hg temp. topn. 65—68° temp. wrz. 155—157°/0,03 mm Hg temp. topn. 116—126° [ temp. topn. 87,5—91° temp. wrz. 123—124°/0,03 mm Hg 1 Srodek szkodnikobójczy zawiera oprócz substan¬ cji czynnej staly lub ciekly nosnik i ewentualnie inne zwykle stosowane dodatki. Zawartosc sub¬ stancji czynnej w preparatach handlowych wyno¬ si od 0,1% do 90% wagowych.Ponizej opisano dzialanie bójcze srodka wedlug wynalazku.I. Dzialanie na Phytophthora infestans na Sola- num lycopersicum /pomidor/. a. Dzialanie zapobiegawcze.Trzytygodniowe rosliny Solanum lycopersicum od¬ miany „Roter Gnom" opryskuje sie 0,05% zawie¬ sina skladnika czynnego /otrzymana z preparatu w postaci zwilzalnego proszku/, a po wysuszeniu za¬ kaza zawiesina zarodników Phytophthora infestans.Rosliny utrzymuje sie w ciagu 6 dni w komorze klimatyzacyjnej w temperaturze 18 do 20° w po¬ wietrzu o wysokiej wilgotnosci, uzyskiwanej za pomoca sztucznie wytworzonej mgly. Po uplywie tego czasu ukazuja sie typowe plamy na lisciach.Ich liczba i wielkosc stanowi skale oceny bada¬ nej substancji. b. Dzialanie lecznicze.Trzytygodniowe rosliny pomidora odmiany „Ro¬ ter Gnom" opryskuje sie zawiesina zarodników grzyba i inkubuje w komorze w temperaturze 18— —20° przy calkowitym nasyceniu powietrza wil¬ gocia. Po uplywie 24 godzin przerywa sie nawilga- canie. Po wysuszeniu rosliny opryskuje sie zawie¬ sina zwilzalnego proszku o 0,05% zawartosci sklad¬ nika czynnego. Po wysuszeniu naniesionej zawiesi¬ ny rosliny ponownie wprowadza sie do komory i utrzymuje w niej w ciagu 4 dni. Liczba i wielkosc 45 50 60 65 wystepujacych po uplywie tego czasu plam na lis¬ ciach stanowi skale skutecznosci badanych zwiaz¬ ków. c. Dzialanie zapobiegawczo-systemowe.Zawiesine zwilzalnego proszku o stezeniu sub¬ stancji czynnej 0,05% w odniesieniu do objetosci gleby nanosi sie na powierzchnie gleby, do której zaflancowano trzytygodniowe rosliny pomidora od¬ miany „Roter Gnom". Po uplywie 3 dni dolna po¬ wierzchnie lisci zakaza sie zawiesina zarodników Phytophthora infestans. Rosliny utrzymuje sie w ciagu 5 dni w komorze o temperaturze 18—20°, przy pelnej wilgotnosci powietrza. Po uplywie tego cza¬ su powierzchnia lisci pokrywa sie typowymi pla¬ mami, których liczba i wielkosc stanawi miare sku¬ tecznosci badanych substancji.W powyzszych trzech próbach zwiazki o wzorze 1 wykazaly silne dzialanie grzybobójcze, przedsta¬ wione w tablicy II.W takiej samej próbie zwiazek nr 1 w stezeniu zaledwie 0,02% zmniejsza stopien zaatakowania do <20%.II. Dzialanie na Plasmopara viticola /Bert. et Curt/ /Beri. et De Toni/. a/ Dzialanie zachowawczo-zapobiegawcze.Umieszczone w cieplarni sadzonki winorosli od¬ miany „Chasselas" w stadium dziesiatego liscia o- pryskuje sie zawiesina zwilzalnego proszku o 0,05% zawartosci skladnika czynnego. Po wysuszeniu ros¬ liny równomiernie zakaza sie na spodniej stronie lisci zawiesina zarodników grzyba. Nastepnie w cia¬ gu 8 dni prowadzi sie inkubacje w komorze nawil¬ zajacej. Po uplywie tego czasu na roslinach kon-98 630 Tablica II /wartosci przecietne/ Zwiazek nr 1 2 3 4 7 9 11 12 13 14 17 19 Stopien zaatakowa¬ nia grzy¬ bem w °/o 0—5 <20 0—5 <20 <20 ^10 <20 <20 <20 <20 <20 <20 <20 <20 V Zwiazek nr 26 27 28 29 01 32 34 36 37 39 41 42 43 Stopien zaatakowa¬ nia grzy¬ bem w "/o <20 | <20 <20 <20 <20 —10 <20 0—5 0—5 <20 <20 <20 <20 1 0—5 | <20 1 trolnych wystepuja wyrazne symptomy choroby.Liczba i wielkosc miejsc infekcji na opryskanych roslinach stanowi miare skutecznosci badanych substancji. b/ Dzialanie lecznicze.Umieszczone w cieplarni sadzonki winorosli od¬ miany „Chasselas" w stadium dziesiatego liscia o- pryskuje sie zawiesina zarodników Plasmopara vi- ticola na spodniej stronie lisci. Rosliny utrzymuje sie w ciagu 24 godzin w komorze nawilzajacej, a nastepnie opryskuje zawiesina zwilzalnego proszku o 0,05% zawartosci skladnika czynnego. Nastepnie rosliny utrzymuje sie w komorze nawilzajacej w ciagu dalszych 7 dni. Po uplywie tego czasu na roslinach kontrolnych pojawiaja sie symptomy choroby. Liczba i wielkosc miejsc infekcji na o- pryskanych roslinach stanowi miare skutecznosci badanych substancji.W obu badaniach a/ i b/ zwiazki o wzorze 1 wykazaly silne dzialanie grzybobójcze przy ste¬ zeniach przedstawionych w tablicy III.W takiej samej próbie zwiazki nr 1, 3, 9, 10, 13 i 34 w stezeniu zaledwie 0,02°/o zmniejszaja stopien zaatakowania grzybem do <20°/t. Enancjonery D zwiazków nr 1, 3, 9, 13 i 34 pochodzace od -N/l'- -metoksykarbonyloetylo/-2,6-dwumetyloaniliny przy stezeniu 0,02*/o zmniejszaja stopien zaatakowania grzybem do 0—10%i.III. Dzialanie na Pythium debaryanum na Beta vulgaria /burak cukrowy/. a/ Dzialanie przy wprowadzeniu do gleby.Grzyb hodowany na sterylnym ziarnie owsa wprowadza sie do mieszaniny gleby z piaskiem.Tak zakazona mieszanine rozsypuje sie do doni¬ czek, * nastepnie sieje w nich ziarno buraka cu¬ krowego. Natychmiast po wysianiu ziemie polewa sie wodna zawiesina badanych preparatów w po¬ staci zwilzalnego proszku /w ilosci 0,002% skladni¬ ka czynnego w odniesieniu do objetosci gleby/. Na- 40 50 55 60 65 8 Tablica III /wartosci przecietne/ Zwiazek nr 1 2 3 4 6 8 9 11 12 13 14 16 17 18 19 Stopien zaatakowa¬ nia grzy¬ bem w Vo Zwiazek nr 0—5 0—5 —40 0—5 0—5 0—5 0—5 0—5 0—5 Stopien zaatakowa¬ nia grzy¬ bem w °/o 21 22 26 27 28 29 31 32 33 34 36 37 38 39 41 42 43 —10 —40 —40 —40 —10 —40 —40 0^5 0—20 0—5 <20 <20 <20 <20 0—5 <20 stepnie doniczki utrzymuje sie w ciagu 2—3 ty¬ godni w szklarni w temperaturze 20—24°, utrzy¬ mujac równomierna wilgotnosc gleby przez lagod¬ ne spryskiwanie woda. Skutecznosc zwiazków oce¬ nia sie na podstawie rozwoju roslin i udzialu zdro¬ wych i chorych roslin. ta/ Dzialanie po bejcowaniu.Grzyb hodowany na sterylnym ziarnie owsa wprowadza sie do mieszaniny gleby z piaskiem.Tak zakazona mieszanine rozsypuje sie do doni¬ czek, a nastepnie sieje w nich ziarno buraka cu¬ krowego, zaprawione badanymi preparatami w po¬ staci proszków do bejcowania /0,l°/o. skladnika czynnego w odniesieniu do wagi ziarna/. Nastep¬ nie doniczki utrzymuje sie w ciagu 2—3 tygodni w szklarni w temperaturze 20—24°, utrzymujac równomierna wilgotnosc gleby przez lagodne sprys¬ kiwanie woda. Skutecznosc zwiazków ocenia sie na podstawie rozwoju roslin i udzialu zdrowych i cho¬ rych roslic. ' W warunkach zarówno próby a/ jak i próby b/ po traktowaniu zwiazkiem czynnym o wzorze 1 wzeszlo ponad 80%. roslin buraka cukrowego. Wze- szle rosliny mialy równomiernie zdrowy wyglad.Przy traktowaniu zawierajacymi jod zwiazkami czynnymi nr 20, 21, 22, 23, 24, 38 i 40 zdrowo wze¬ szlo ponad 90*/« roslin. W próbie kontrolnej, nie traktowanej zwiazkami czynnymi wzeszlo mniej niz % roslin, przy czym czesc z nich wykazywala symptomy choroDy.Substancje czynne o wzorze 1 mozna stosowac w nastepujacych postaciach /w nawiasach podano korzystna zawartosc substancji czynnej w procen¬ tach wagowych/:98 630 9 Preparaty stale: srodki do opylania i rozsypy¬ wania /do 10%/, granulaty powlekane, impregno¬ wane i homogeniczne /l do 80%/.Preparaty ciekle: a/ rozpraszalne w wodzie koncentraty skladni¬ ka czynnego: zwilzalne proszki i pasty /25—90% w opakowaniach handlowych, 0,01—15% w roztwo¬ rach gotowych do uzycia/, emulsje i koncentraty roztworów /10 do 50%, 0,01 do 15% w roztworach gotowych do uzycia/, b/ roztwory /0,1 do 20%/.Substancje czynne o wzorze 1 wedlug wynalaz¬ ku mozna przykladowo formowac w nastepujace postacie: Proszek do opylania. Do sporzadzania proszków o a/ 5% i b/ 2% zawartosci substancji czynnej stosuje sie nastepujace skladniki: a/ 5 czesci substancji czynnej 95 czesci talku b/ 2 czesci substancji czynnej 1 czesc kwasu krzemowego o wysokim stop¬ niu rozdrobnienia 97 czesci talku Substancje czynne zmieszane z nosnikami i zmie¬ lone nadaja sie do rozpylania.Granulat. Do sporzadzenia 5% granulatu stosuje sie nastepujace skladniki: czesci substancji czynnej 0,25 czesci epichlorohydryny 0,25 czesci eteru acetylopoliglikolowegó 3,95 czesci polietylenoglikolu 91 czesci kaolinu /wielkosc ziarna 0,3—0,8 mm/ Substancje czynna miesza sie z epichlorohydryna i rozpuszcza w 6 czesciach acetonu, a nastepnie dodaje polietylenoglikolu i eteru acetylopoliglikolo¬ wegó. Tak otrzymany roztwór napyla sie na kao¬ lin, a nastepnie pod zmniejszonym cisnieniem od¬ parowuje aceton. Taki mikrogranulat szczególnie nadaje sie do zwalczania grzybów glebowych.Zwilzalny proszek. Do sporzadzenia zwilzalnych proszków o a/ 70% b/ 40%, c/ i d/ 25%, e/ 10% zawartosci substancji czynnej stosuje sie naste¬ pujace skladniki: a/ 70 czesci substancji czynnej czesci dwubutylonaftalenosulfonianu sodu 3 czesci kondensatu kwasu riaftalenosulfono- wego i fenolosulfonowego z formaldehydem w stosunku 3:3:1 czesci kaolinu 12 czesci kredy Champagne b/ 40 czesci substancji czynnej czesci lignosulfonianu sodu 1 czesc dwubutylonaftalenosulfonianu sodu 54 czesci kwasu krzemowego c/ 25 czesci substancji czynnej 4,5 czesci lignosulfonianu wapnia 1,9 czesci mieszaniny 1:1 kredy Champagne z hydroksyetyloceluloza 1,5 czesci dwubutylonaftalenosulfonianu sodu 19,5 czesci kwasu krzemowego 19,5 czesci kredy Champagne 28,1 czesci kaolinu d/ 25 czesci substancji czynnej 2,5 czesci izooktylofenoksy-polihydroksyetyleno- etanolu • ~y. * 1,7 czesci mieszaniny 1 : 1 kredy Champagne z hydroksyetyloceluloza 8,3 czesci glinokrzemianu sodu 16,5 czesci ziemi okrzemkowej 46 czesci kaolinu e/ 10 czesci substancji czynnej 3 czesci mieszaniny soli sodowych nasyco¬ nych kwasów alkilosulfonowych czesci kondensatu kwasu naftalenosulfono- io wego z formaldehydem 82 czesci kaolinu^ W odpowiednich mieszalnikach miesza sie sub¬ stancje czynne z dodatkami, a nastepnie miesza¬ nine miele na odpowiednich mlynach i walcach.Otrzymuje sie zwilzalne proszki o doskonalej zwil¬ zalnosci i zdolnosci tworzenia trwalych zawiesin, które mozna stosowac do sporzadzania zawiesin wodnych o kazdym zadanym stezeniu, nadajacych sie szczególnie do spryskiwania listowia.Emulgowane koncentraty. Do sporzadzenia 25%- -owego emulgowanego koncentratu stosuje sie na¬ stepujace skladniki: czesci substancji czynnej 2,5 czesci epoksydowanego oleju roslinnego 26 10 czesci mieszaniny alkiloarylosulfonianu z po- liglikolem zestryfikowanym alifatycznym al¬ koholem czesci dwumetyloformamidu 57,5 czesci ksylenu Z takich koncentratów mozna przez rozciencze¬ nie woda sporzadzac emulsje o kazdym zadanym stezeniu, nadajace sie szczególnie do opryskiwania listowia.Substancje czynne o wzorze 1 mozna stosowac w postaci czystej lub mieszance z odpowiednimi nosnikami i/lub innymi dodatkami. Odpowiednie nosniki i skladniki dodatkowe moga miec konsy¬ stencje stala lub ciekla i odpowiadaja zwyklym materialom stosowanym w technice formowania, 40 takim jak naturalne lub regenerowane materialy nieorganiczne, rozpuszczalniki, srodki rozpraszaja¬ ce, sieciujace, zwiekszajace przyczepnosc, zwieksza¬ jace gestosc, wiazace i nawozy sztuczne.Zakres dzialania bójczego substancji czynnych o 45 wzorze 1 mozna rozszerzyc przez zmieszanie sub¬ stancji czynnych srodka wedlug wynalazku ze zna¬ nymi srodkami grzybobójczymi, bakteriobójczymi, grzybostatycznymi i bakteriostatycznymi, jak rów¬ niez srodkami owadobójczymi, roztoczobójczymi, 50 chwastobójczymi i na zasadzie ich dzialania syste¬ mowego, pozwalajacego na wprowadzanie do gle¬ by, równiez ze srodkami nicieniobójczymi, miecza- kobójczymi i trutkami na gryzonie, przy czym czes¬ ciowo osiaga sie synergistycznie zwiekszona ak- 55 tywnosc.Srodki szkodnikobójcze wedlug wynalazku za¬ wierajace substancje czynne o charakterystycznej strukturze chemicznej przedstawionej wzorem 1, wykazuja zarówno zapobiegawcze jak i lecznicze 60 dzialanie w przypadkach chorób grzybowych upraw roslin takich jak zboze, kukurydza, ryz, jarzyny, burak cukrowy, soja, orzeszki ziemne, drzewa o- wocowe, rosliny ozdobne, a przede wszystkim wi¬ norosl, chmiel, rosliny dyniowate /ogórki, dynie, 65 melony/, rosliny psiankowate takie jak ziemniaki,98 630 li 12 tyton, i pomidory oraz bananowce, kakaowce i drzewa kauczukowe.Za pomoca powyzszych substancji czynnych mo¬ zna niszczyc lub hamowac rozwój grzybów na ros¬ linach lub czesciach roslin takich jak owoce, kwia¬ ty, listowie, lodygi, bulwy lub korzenie, przy czym chronione sa równiez pózniejsze przyrosty. Zwiaz¬ ki sa czynne w stosunku do fitopatogennych grzy¬ bów nastepujacych klas: Ascomycetes /Erisipha- ceae/, Basidiomycetes, takie jak przede wszystkim rdza zbozowa, Fungi imperfecti /takie jak Moni- liales/, lecz przede wszystkim w stosunku do na¬ lezacych do klasy Phycomycetes Oomycetes, takich jak Phytophthora, Peronospora, Pseudoperonospo- ra, Pythium lub Plasmopara. Na grzyby te sub¬ stancje czynne o wzorze 1 dzialaja systemowo.Srodki wedlug wynalazku mozna równiez stoso¬ wac jako zaprawy do materialu siewnego /owo¬ ców, bulw, ziarna/ i sadzonek roslin, chroniace przed zakazeniem grzybami, jak równiez przed fi- topatogennymi grzybami wystepujacymi w gle¬ bie. PL