Przedmiotem wynalazku jest srodek grzybobój¬ czy, który jako substancje czynna zawiera zwiazek o wzorze 1, w którym Ri oznacza grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla, grupe alkoksylowa o 1—4 atomach wegla lub atom chlorowca, R* i R7 kazde oznacza atom wodoru, grupe alkilowa o 1—3 ato¬ mach wegla, alkoksylowa o 1—4 atomach wegla lub atom chlorowca, R6 oznacza atom wodoru lub grupe metylowa, przy czym ogólna ilosc atomów wegla podstawników Rl9 R2, R7 i Rs umieszczonych w pierscieniu fenylowym nie przekracza wartosci liczbowej 8, X oznacza grupe -CH2 — lub grupe -(CH8)CH-, R3 oznacza grupe -COOR' lub grupe -CON(R'7R'"), w których to grupach kazdy z sym¬ boli R, R" i R'" niezaleznie jeden od drugiego, oznacza atom wodoru, grupe metylowa lub etylo¬ wa, a Y oznacza grupe o jednym z nastepujacych wzorów, jak o wzorze 2, w którym Hal oznacza anion chlorowcowy, o wzorze -0-R4, cl wzorze -S-R4, w których R4 oznacza ewentualnie podsta¬ wiona atomem chlorowca grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, alkenylowa o 3—6 atomach wegla, alkinylowa o 3—6 atomach wegla lub reszte ben¬ zylowa ewentualnie podstawiona chlorowcem lub grupa alkilowa o 1—4 atomach wegla albo oznacza grupe o wzorze 3, w którym kazdy z symboli R5 i R6, niezaleznie jeden od drugiego, oznacza grupe al¬ kilowa o 1—4 atomach wegla, razem z odpowied¬ nimi nosnikami i ewentualnie innymi substancjami dodatkowymi.Jako grupy alkikwe, jak i grupy alkilowe stanowiace czesc alkilowa grupy alkoksylowej zgodnie z podana iloscia atomów wegla, wymienia sie grupy, takie jaik metylowa, etylowa, propylo- wa, izopropylowa, butylowa, izobutylowa, II-rzed. butyIowa, Ill-rzed. butylowa, jak i pentylowa i heksylowa, lacznie z ich izomerami.Jako grupy alkenylowe o 3—6 atomach wegla wymienia sie przede wszystkim grupe allilowa, metyloallilowa i pentylowa. Jako grupy alkinylo- we o 3—6 atomach wegla wymienia sie przede wszystkim grupe, jak propinyIowa-2 (propargilowa) i butynylowa-<2.Sposród atomów chlorowca, które moga byc równiez podstawnikami reszt weglowodorowych R4, wymienia sie fluor, chlor, brom lub jod.W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 371(2805 wymieniony jest zwiazek o analogicznej budowie do zwiazku o wzorze 1, stanowiacy ester N^fenyloalaniny, jako selektywny zwiazek chwastobójczy. Sposród wymienionych w powyzszym opisie zwiazków dostepny jest w handlu ester etylowy N-benzQilo-N^(3,4-dwu- chlorofenylo)-alaniny jako srodek do zwalczania owsa gluchego. W pismiennictwie brak jest jakich¬ kolwiek danych wskazujacych na mikrobiocydowe wlasciwosci zwiazków nalezacych do powyzszej grupy, a poza tym jak nizej wykazano w bada¬ niach biologicznych dotychczas znane zwiazki z tej grupy sa nieczynne wobec mikrobów. 97 72497 724 Zwiazki o wzorze 1 wykazuja dzialanie mikro- biocydowe w nieoczekiwanie dogodnym zakresie dla ochrony roslin uzytkowych, takich jak zboze, kukurydza, ryz, jarzyny, buraki cukrowe, soja, orzechy ziemne, drzewa owocowe, rosliny ozdobne, s a przede wszystkim winorosl, chmiel, ogórki, dy¬ nie, melony; solanacae jak ziemniaki, tyton i po¬ midory jak i krzewy kakao, drzewa bananowe i naturalnego kauczuku.Substancje czynne o wzorze 1 sa odpowiednie io dq tlumienia lub niszczenia grzybów wystepuja¬ cych na roslinach lub na czesciach roslin, jak owo¬ ce, kwiaty, ulistnienie, lodygi, bulwy, korzenie, roslin wyzej wymienionych, jak i pokrewnych v roslin uzytkowych, przy czym wyrastajace pózniej i5 czesci tych roslin sa zabezpieczone przed tego ro¬ dzaju grzybami. .-,.;; Substancja czynna srodka wedlug wynalazku wykazuje aktywnosc wobec fitopatogennych grzy¬ bów nastepujacych klas, jak Ascomyates, na przy- 20 klad Erysiphaceae; Basidimycetes, jak przede wszy¬ stkim grzyb rdzawnikowy; Fungi imperfecti, na przyklad moniliales; jednak szczególnie wobec grzybów Ocmycetes nalezacych, do -Lklasy Phycor- mycetes, jak Phytophtora, Perenospora, Pseudope- 25 renospora, iPhytium lub Plasmopara. Ponadto zwiazki o wzorze 1 dzialaja systematycznie, sy- stemicznie. Dalej, mozna je stosowac jako srodki do zaprawienia materialu siewnego, na przyklad owoców, bulw, ziarna i dla zielonych sadzonek 30 roslin w celu ochronienia przed infekcja grzybowa,, jak i przed wystepujacymi w glebie fitopatogen- nymi grzybami.Korzystnymi, jako zwiazki mikrobiocydowe, sa zwiazki o wzorze 1, w którym Ri oznacza grupe metylowa, R2 oznacza umiejscowiona w pozycji orto do grupy aminowej,, grupe metylowa, etylowa lub atom chloru, grupa o wzorze X^R8 oznacza ugrupowanie o wzorze 4 lub o wzorze 5, w któ¬ rych to wzorach Y, R7, R8, R', R"i R'" maja wyzej podane znaczenie. Zwiazki te dla ulatwienia okre¬ slono jako nalezace do grupy zwiazków la.Sposród zwiazków nalezacych do grupy la ze wzgledu na ich aktywnosc nalezy wymienic takie zwiazki o wzorze 1, w którym R7 oznacza atom wodoru, grupe metylowa, atom chloru lub atom bromu, R8 oznacza atom wodoru lub grupe mety¬ lowa R' oznacza grupe metylowa, R" oznacza atom wodoru lub grupe metylowa, a R'" oznacza grupe metylowa lub etylowa, a w którym Y oznacza jedna z nastepujacych grup, jak grupe o wzorze 6 oznaczona symbolem a'), grupe o wzorze -OR4 oznaczona symbolem b'), grupe oznaczona symbo¬ lem c'), jak o wzorze -SR4 w której R4 oznacza grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla, grupe alli- lowa, chloroallilowa, 3-metallilowa, propargilowa, benzylowa lub 4-chlorobenzylowa, albo Y oznacza grupe okreslona symbolem d') stanowiaca grupe o wzorze 7, w którym R5 oznacza atom wodoru lub grupe metylowa, a Re oznacza grupe mety- 60 Iowa. Zwiazki te zaliczano do grupy zwiazków Ib.Sposród korzystnych pod wzgledem mikrobiocy- dowym zwiazków nalezacych do grup Ib mozna wyodrebnic oddzielna grupe substancji czynnych — okreslona jako grupe zwiazków lc, to jest ta- w 40 45 50 55 kich zwiazków o wzorze 1, w którym R7 i R8, nie¬ zaleznie, oznacza atom wodoru lub grupe metylo¬ wa, R' oznacza grupe metylowa, R" oznacza atom wodoru, R'" oznacza grupe metylowa lub etylowa, a w którym R4 oznacza grupe metylowa, etylowa, propylowa, izopropylowa, butylowa, Il-rzed.butyIo¬ wa lub ni-rzed.butylowa (grupa zwiazków lc).Sposród zwiazków o wzorze 1 mozna wyodrebnic jeszcze grupe zwiazków okreslonych symbolem Id, to jest takich zwiazków przedstawionych wzorem ogólnym 8, w którym Ri oznacza grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla, alkoksylowa o 1—4 ato¬ mach wegla lufr atom chlorowca, R2 oznacza atom wodoru, grupe alkilowa o 1—5 atoniach wegla lub atom chlorowca, X oznacza grupe o wzorze -CH2- lub -(GH3)CH-, a R8 oznacza grupe o wzorze -COOR' lub -CON(R") kazde, niezaleznie, oznacza atom wodoru, grupe metylowa lub etylowa, a Y oznacza jedna z naste¬ pujacych grup, jak o wzorze 2, w którym Hal oznacza anion chlorowcowy, o wzorze ^S-R^ w którym R4 oznacza alkil o 1—6 atomach wegla, grupe o wzorze 7, w którym R5 i R6 kazde, nieza¬ leznie, oznacza reszte alkilowa o 1—4 atomach wegla. iZwiazki o wzorze 1 zgodnie z wynalazkiem mozna wytworzyc albo przez zacylowanie zwiazku o wzo¬ rze 9 zwiazkiem o wzorze 10, w których to wzo¬ rach Ri, R2, R3, R4 i X maja wyzej podane zna¬ czenie a Hal' oznacza atom chlorowca, korzystnie chloru lub bromu, albo przez monohalogenoacety- lacje zwiazku o wzorze 9 i poddanie otrzymanego zwiazku o wzorze 11 dalszej reakcji ze zwiazkiem o wzorze 12 lub z merkaptanem, ewentualnie w postaci soli tego merkaptanu z metalem alka¬ licznym lub z metalem ziem alkalicznych, o wzo¬ rze H-ShR4, albo z tiomocznikiem,' z tym, ze w wy¬ mienionych wzorach 9, 10, 11 i 12 symbole Ri-R8, X i Hal' maja wyzej podane znaczenie, a M ozna¬ cza kation metalu, korzystnie kation metalu ziem alkalicznych lub metalu alkalicznego.Reakcje mozna prowadzic ewentualnie w obec¬ nosci obojetnych wobec reagentów rozpuszczalni¬ ków lub rozcienczalników, jak na przyklad alifa¬ tyczne lub aromatyczne weglowodory, takie jak benzen, toluen, ksylen, eter naftowy; chlorowco¬ wane weglowodory, takie jak chlorobenzen, chlo¬ rek metylenu, chlorek etylenu, chloroform, eter i zwiazki typu eterów, jak eter dwualkilowy, diok¬ san, tetrahydrofuran; nitryle, jak acetonitryl; N,N- -dwualkiloamidy, jak dwumetyloformamid; bez¬ wodny kwas octowy, dwumetylosulfotlenek, ketony, jak keton metyloetylowy, pak i mieszaniny tych rozpuszczalników ze soba.Reakcje prowadzi sie w temperaturze 0—180°C, korzystnie 20—120°C. W niektórych przypadkach celowe jest uzycie srodków wiazacych kwas lub srodków kondensujacych. Jako takie srodki sto¬ suje sie Hl-rzed.aminy, jak trójalkiloamina, na przyklad trójetyloamina, pirydyne lub zasady pi¬ rydynowe albo zasady pirydynowe, jak tlenki i wo¬ dorotlenki, wodoroweglany i weglany metali alka¬ licznych d metali ziem alkalicznych, jak octan so¬ du. Jako srodek wiazacy kwas mozna poza tym stosowac, przy postepowaniu wedlug pierwszego97 724 wariantu, nadmiar kazdej z uzytych pochodnych aniliny o wzorze 9.Sposób wedlug pierwszego wariantu moze byc prowadzony przy uzyciu zwiazków o wzorze 9 bez uzycia srodków wiazacych kwas, przy czym w nie¬ których przypadkach wskazane jest przepuszczanie przez mieszanine reakcyjna strumienia azotu w ce¬ lu usuwania tworzacego sie chlorowcowodoru.W innych przypadkach bardzo wskazane jest do¬ danie dwumetyloformamidu jako katalizatora re¬ akcji.Szczególy dotyczace wytwarzania zwiazków po¬ srednich o wzorze 10 sa opisane w ogólnych me¬ todach wytwarzania estrów anilinokarboksylowych podanych w nastepujacych czasopismach jak J.Org.Chem., 30, 4101 (1965), Tetrahedron 1967, 487, Tetrahedron 1967, 493.Zwiazki o wzorze 1, w którym X oznacza grupe -(CH/CH3K zawieraja asymetryczny atom wegla C i mozna je rozdzielic znanymi metodami na op¬ tyczne antypody, przy czym enancjomer o formie D ma silniejsze dzialanie mikrobiocydowe.W zwiazku z tym, szczególnie cennymi zwiazkami jak i zawierajacymi je preparatami sa te zwiazki o wzorze 1, które maja konfiguracje D. Zwiazki o formie D z reguly wykazuja ujemny kat skre- calnosci w roztworze etanolowym lub acetonowym. du D, wytwarza sie racemiczny zwiazek o wzo¬ rze 13, w którym Rlf R2, R7 i R8 maja znaczenie takie jak podane dla wzoru 1, po czym zwiazek ten, w znany sposób, przeprowadza sie w odpo¬ wiednia sól, z zawierajaca azot optyczna zasada.Za pomoca frakcjonowanej krystalizacji tej soli, nastepne uwolnienie kwasu o wzorze 13, wzboga¬ conego w optycznie czynna antypode D i ewentu¬ alnie czesto wielokrotne powtórzenie wytwarzania soli, jej krystalizacje i uwalnianie kwasu anilino- propionowego o wzorze 13 uzyskuje sie zwiazek w czystej formie D. Z tego zwiazku jesli jest to poza¬ dane, uzyskuje sie w znany sposób, na przyklad w obecnosci HC1 lub kwasu siarkowego, z meta¬ nolem lub etanolem optycznie czynny ester o kon¬ figuracji D zwiazku o wzorze 9 lub w reakcji z odpowiednia amina o wzorze HN(R") skuje sie odpowiedni amid zwiazku o wzorze 9, zwlaszcza poprzez halogenek kwasowy. Jako op¬ tycznie czynna zasada odpowiednia jest na przy¬ klad a-fenyloetyloamina.Zamiast za pomoca frakcjonowanej krystalizacji mozna tez w celu wytworzenia enancjomeru D zwiazku o wzorze 14, w którym R^ R2, R5, R6 i R' maja wyzej podane znaczenie, zdwuazowac ami¬ nowa L-alaniny, w obecnosci na przyklad HC1 lub HBr, po czym przy odczepieniu N2 wymienic ja na chlorowiec, przy zachowaniu L-konfiguracji i nastepnie zestryfikowac metanolem lub etanolem i poddac dalszej reakcji z anilina o wzorze 15, przy czym nastepuje inwersja do konfiguracji D zwiazku o wzorze 15 ( W podobny sposób mozna wytwarzac amidy o wzorze 9, w którym R3 oznacza grupe CONi(R") CR"').Niezaleznie od wymienionej izomerii optycznej stwierdza sie wystepowanie atropoizomerii w tych przypadkach gdy pierscien fenylowy podstawiony jest co najmniej w polozeniach 2,6 i równoczesnie niesymetrycznie do tej plaszczyzny (ewentualnie równiez takze w wyniku obecnosci dodatkowych podstawników). To zjawisko spowodowane jest steryczna przeszkoda powodowana przez dodatko¬ we zwiazanie atomu azotu z resztami -X-R, i -CO-CH2Y.Niezaleznie od wymienionej izomerii optycznej moze równiez wystepowac dalej izomeria cis/trans przy podwójnym wiazaniu, w przypadku, gdy R4 oznacza alkenyl. O ile syntezy nie prowadzi sie sposobem zmierzajacym do wyodrebnienia czystego izomeru, to produkt uzyskuje sie normalnie w po- staci mieszaniny dwóch izomerów optycznych, {Jwóch atropoizomerów i dwóch cis/trans izomerów lub w postaci mieszaniny wszystkich mozliwych izomerów. Korzystne wlasciwosci grzybobójcze enancjomerów w formie D (w porównaniu do for- my DL lub L) sa' jednak zachowane i nie obser¬ wuje sie znaczacego wplywu zjawiska atropoizo¬ merii lub cis/trans izomerii.Podane przyklady wyjasniaja blizej wynalazek, ale w niczym nie ograniczaja jego zakresu. Dane odnosnie temperatury wyrazono w stopniach Cel¬ sjusza. O ile nie podano inaczej, przy wymienia¬ niu zwiazków o wzorze 1, które moga wystepowa^ w postaci czynnej, jest oczywiste, ze wystepuja one w postaci racemicznej mieszaniny.Przyklad I. Sposób wytwarzania zwiazku o wzorze 16, okreslonego dalej jako zwiazek nr 39, stanowiacego N-(l'-metoksykattbonyloetylo)-N-me- toksyacetylo-2,3-dwumetylo-6-etyloaniline a) 100 g 2,3-dwumetylo-5-etyloaniliny, 223 g estru metylowego kwasu 2-lromopropionowego i 84 g NaHCOs miesza sie w ciagu 17 godzin w temperaturze 140°C, po czym mieszanine ochla¬ dza, rozciencza 300 ml wody i ekstrahuje eterem dwuetylowym. Ekstrakt przemywa sie niewielka 40 iloscia wody, suszy siarczanem sodu, saczy i odpa¬ rowuje eter. Po oddestylowaniu nadmiaru estru metylowego kwasu 2-bromopriopionowego, surowy produkt destyluje sie w wysokiej prózni. Otrzy¬ many zwaizek wrze w temperaturze 88—90°C 45 przy 0,04 tora. b) 11 g estru otrzymanego wedlug sposobu opi¬ sanego wyzej w czesci acetylu, 2 ml dwumetyloformamidu i 250 ml ab¬ solutnego toluenu miesza sie w ciagu 3 godzin 50 w temperaturze pokojowej, po czym ogrzewa w ciagu 1 godziny pod chlodnica zwrotna. Po od¬ destylowaniu rozpuszczalnika, surowy produkt de¬ styluje sie pod zmniejszonym cisnieniem 0,08 tora w temperaturze 126—132X1. 55 Jesli czysta postac D estru metylowego kwasu a-<2,3-dwumetylo-6-etyloanilino)-propionowego za¬ cyluje sie kwasem metoksyoctowym lub jego re¬ aktywna pochodna, to otrzymuje sie D-forme obu atropoizomerów, oznaczonych dalej jako zwiazki 60 39a i 39b.Przyklad II. Wytwarzanie zwiazku o wzorze 17 pokreslonego dalej jako zwiazek nr 130), to jest Nr tiokarbamoilo)-metylokarbonylo)-2,6-dwumetylo- 65 aniliny.97 724 a) wytwarzanie N-(l'-metoksykarbonyloetylo)-N- -chloroacetylo-2,6-dwumetyloaniliny. 99(^3 g (4,76 gmoli) estru metylowego kwasu a(2,6-dwumetylo- anilino)-propionowego miesza sie z 605 g (5,7 moli) weglanu sodu w 2,5 litrach absolutnego benzenu, po czym do otrzymanej mieszaniny wkrapla sie powoli 455 ml (5,7 g moli) chlorku monochloroace- tylu w ten sposób, aby mieszanina reakcyjna utrzymywana w temperaturze 30—35°C nie ogrzala sie powyzej tej temperatury. iPo mieszaniu w ciagu nocy w temperaturze pokojowej, mieszanine saczy sie a przesacz odparowuje w wyparce rotacyjnej w temperaturze 50^C. Otrzymana pozostalosc prze- krystalizowuje sie z benzyny w temperaturze wrzenia 65—90°C. Otrzymuje sie 1132 g produktu posredniego o temperaturze topnienia 92—94^. . b) 85,12 g estru metylowego kwasu a-propiono- wego wytworzonego wedlug czesci (a) przykladu 2 i 53,7 g dwumetylodwutiokarbaminianusodu w 1000 ml acetomtrylu miesza sie w ciagu 6 godzin przy przepuszczaniu przez mieszanine strumienia azotu i ogrzewaniu pod chlodnica zwrotna. Po ostygnie¬ ciu, mieszanine poreakcyjna wlewa sie do, wody i otrzymany produkt ekstrahuje chloroformem. Po odparowaniu chloroformu produkt przekrystalizo- wuje sie z metanolu i otrzymuje zwiazek oznaczo¬ ny nr 130, w postaci bialych krysztalów o tempe¬ raturze topnienia 127—128,5°C.Przyklad IH. Wytwarzanie zwiazku o wzorze 18, okreslonego dalej nr 133, to jest N^(l'-metoksy- karbonyloetylo)-N-[(chlorowodorku izotioureniowe- go-S)-metylokarbonylo]-2,5-dwumetyloaniliny. 21,8 g N-()l'-mtetoksykarbonyloetylo)-N-chloroacetylo- -2,6~dwumetyloaniliny i 5,4 g tiomocznika, miesza¬ jac, utrzymuje sie w stanie wrzenia pod chlodnica zwrotna w oiagu 1 godziny, przy czym nastepuje wydzielanie sie produktu reakcji z roztworu. Po oziebieniu mieszaniny poreakcyjnej produkt odsa¬ cza sie i krystalizuje z izopropanolu. Otrzymuje sie zwiazek, okreslony dalej nr 378 w postaci bialych krysztalów topniejacych w temperaturze 258-h260°C z rozkladem.W analogiczny sposób otrzymano dalsze zwiazki o wzorze 19, w którym Ri umiejscowiony jest w polozeniu 2, wymieniono w tablicy I, gdzie po¬ dano znaczenie podstawników dla wzoru 19 i wlasnosci fizyczne wytworzonych zwiazków, a skróty t.t. i t.wrz. oznaczaja odpowiednio tempe¬ rature topnienia i temperature wrzenia wytworzo¬ nego zwiazku.W analogiczny sposób wytworzono zwiazki o wzo¬ rze 20 wymienione w tablicy II gdzie podano zna¬ czenie podstawników dla wzoru 20.W podobny sposób wytwarza sie zwiazki o wzorze 1 wymienione w tablicy III, gdzie dla wzoru 1 podano znaczenie podstawników, z tym, ze podstawnik Y oznacza grupe o wzorze -OZ2, gdzie Zt ma nizej podane znaczenie.W analogiczny sposób wytwarza sie zwiazki o wzorze 22 wymienione w tablicy IV, gdzie po¬ dano znaczenie dla poszczególnych podstawników.Zwiazki o ogólnym wzorze 1, w celu rozszerzenia ich zakresu dzialania, mozna stosowac razem z do¬ datkiem innych srodków szkodnikobójczych lub sty¬ mulujacych wzrost roslin.Zwiazki o wzorze 1 mozna stosowac same lub razem z odpowiednimi nosnikami i/lub innymi substancjami dodatkowymi. Odpowiednimi nosni¬ kami i substancjami dodatkowymi moga byc skladniki w postaci stalej lub cieklej zaleznie od rodzaju wytwarzanego preparatu, takie jak na przyklad ogólnie stosowane naturalne lub rege¬ nerowane zwiazki mineralne, rozpuszczalniki, srod¬ ki dyspergujace, powierzchniowo-czynne, zwiek- szajace przyczepnosc, zageszczajace, wiazace lub sztuczne nawozy.Zawartosc substancji czynnej w preparacie han¬ dlowym wynosi od 0,1—90%.Zwiazki o wzorze 1 mozna stosowac w nastepti- jacych postaciach (przy czym podane w nawia¬ sach procenty wagowe odnosza sie do zawartosci substancji czynnej), jako Preparaty stale: proszki do rozpylania i rozsie¬ wania (do 10%), granulaty, granulaty w otoczce, granulaty nasycone i granulaty homogeniczne (od 1-80%); Preparaty ciekle: a) Koncentraty substancji czynnej dajace sie dy- spergowac w wodzie: proszki do spryskiwania (proszki zwilzalne) i pasty (25—90% w opakowa¬ niach handlowych, 0,01—15% w roztworach stoso¬ wanych do uzycia); Koncentraty emulsyjne i koncentraty roztworów (10—50%) 0,01^15% w gotowym do uzycia roz¬ tworze); b) Roztwory (0,1^h20%); i Srodki do opylania. Do wytwarzania a) 5%- owego i b) 2%-owego srodka do opylania stosuje sie nastepujace substancje: a) 5 czesci substancji czynnej i 95 czesci talku b) 2 czesci substancji czynnej, 1 czesc wysoko zdyspergowanego kwasu krzemowego, 97 czesci talku.Substancje czynna miesza sie z nosnikiem i w tej formie moze byc stosowana do opylania.Granulaty. Do wytwarzania 5%^owego granula¬ tu stosuje sie nastepujace substancje: czesci substancji czynnej, 0,25 czesci epichloro- hydryny, 0,25 czesci eteru cetylopoliglikolowego, 3,50 czesci glikolu polietylenowego, 91 czesci kaolinu (wielkosc ziarna 0,3—0,8 mm). Substancje czynna miesza sie z epichlorohydryna i rozpuszcza w 6 __ czesciach acetonu, do roztworu dodaje sie glikol o u polietylenowy i eter cetylopoMglikolowy. Tak otrzy¬ many roztwór nanosi sie na kaolin i nastepnie od¬ parowuje sie aceton pod zmniejszonym cisnieniem.Tak otrzymany mikrogranulat stosowany jest prze¬ de wszystkim do zwalczania grzybów znajduja¬ cych sie w ziemi.Proszek do natryskiwania. Do wytwarzania a) 70%-owego, b) 40%-owego, c) i d) 25%-owego, e) 10%-owego proszku do natryskiwania stosuje 60 sie nastepujace skladniki: a) 70 czesci substancji czynnej, 5 czesci dwu- butylonaftylosulfonianu sodowego, 3 czesci kon¬ densatu kwasu naftalenosulfonowego — kwasu fe- nylosulfonowego i formaldehydu w stosunku 3:2:1, 65 10 czesci kaolinu, 12 czesci kredy „Champagne" 55ST72# JO b) 40 czesci substancji czynnej , 5 czesci sold so¬ dowej kwasu ldgninosulfonowego, l czesc soli sodowej kwasu dwubutylonaftalenosulfonowego, 54 czesci kwasu krzemowego c) 25 czesci substancji czynnej, 4,5 czesci ligni- nosulionianu wapniowego, 1,9 czesci mieszaniny (1:1) kredy „Champagne" i hydroksyetylocelulozy, 1,5 czesci dwubutylonaftalenosulfomanu sodowego, 19,5 czesci kwasu krzemowego 19,5 czesci kredy „Champagne", 28,1 czesci kaolinu d) 25 czesci substancji czynnej* 2,5 czesci izookty- lofenoksypolioksyetylenoetanolu, 1,7 czesci miesza¬ niny (1:1) kredy „Champagne" i hydroksyetylo- celulozy, 8,3 czesci krzemianu sodowoglinowego, 16,5 czesci ziemi okrzemkowej, 46 czesci kaolinu. e) 10 czesci substancji czynnej, 3 czesci miesza¬ niny soli sodowych nasyconych sulfonianów alko¬ holi tluszczowych, 5 czesci kondensatu kwasu na- ftalenosulfonowego i formaldehydu, 82 czesci ka¬ olinu. Substancje czynna miesza sie w odpowie¬ dnich mieszarkach z substancjami dodatkowymi i miele w odpowiednich mlynach i walcach. Otrzy¬ muje sie proszek do natryskiwania o dobrej zwil¬ zalnosci i wlasnosciach tworzenia zawiesiny, który z woda tworzy zawiesine o dowolnym zadanym stezeniu. Zawiesine te stosuje sie zwlaszcza do traktowania lisci.Roztwór emulgujacy: 25% roztwór emulgujacy wytwarza sie z nastepujacych substancji: 25 czesci substancji biologicznie czynnej, 2,5 czesci epoksy¬ dowego oleju roslinnego, 10 czesci mieszaniny al- kiloarylosulfonianu i eteru alkoholu tluszczowego i poliglikolu, 5 czesci dwumetyloformamidu i 57,5 czesci ksylenu. Po rozcienczeniu roztworu emulgu¬ jacego woda otrzymuje sie emulsje o zadanym ste¬ zeniu, która nadaje sie zwlaszcza do opryskiwania lisci.W przedstawionych nizej badaniach biologicz¬ nych jako zwiazki porównawcze stosowano: A — produkt handlowy znany pod nazwa „Ma- neb" sól manganowa kwasu etylenodwu- tiokarbaminowego; B = produkt handlowy znany pod nazwa „Man- cozeb" etylenodwutdokarbaminian mangano/ /cynkowy C = produkt handlowy znany pod nazwa „Fen- tin^Acetat" = octan trójfenylocyny D — produkt handlowy znany pod nazwa „Fol- pet" N-trójchlorometylotioftalimid E = N-etoksykarbonyloetylo-N-benzoilo-3,4- -dwuchloroanilina o wzorze 23, znana z ame¬ rykanskiego opisu patentowego nr 3712805 F = N-etoksyikarbonylometylo-N-benzoilo-2-me- tylo-4-chloroanilina o wzorze 24 znana z amerykanskiego opisu patentowego nr 3712805 G — N- zoilo-3,4-dwuchloroanilina o wzorze 25 zna¬ na z amerykanskiego opisu patentowego nr 3712805.Przyklad IV. Zwalczanie Phytophthora infe- stans na Solacum Iycoparsicum (pomidorach). la) Dzialanie ochronne pozostalosci po opryska¬ niu. 3 tygodniowe rosliny Solanum Iycopersicum gatunku „Roter Gnom" opryskiwane zawiesina wodna zawierajaca 0,06% substancji biologicznie s czynnej, otrzymanej z odpowiedniego proszku za¬ wiesinowego i wysuszone zakazono zawiesina za¬ rodników plywkowych Phytophthora infestans.Nastepnie przechowywano rosliny doswiadczalne w komorze klimatyzacyjnej w temperaturze 18—20° i wysokiej wilgotnosci, wytwarzanej za^ pomoca urzadzenia zamglawiajacego, w ciagu 6 dni. Po tym czasie pojawiaja sie typowe plamy na lisciach.Na podstawie liczby i wielkosci tych plam ocenia¬ no skutecznosc badanych substancji.Zwiazki o wzorze 1, wykazuja dobre dzialanie i przy stezeniu substancji czynnej zaledwie 0,02% zwiazki nr nr 1, 2, 4, 7, 11, 13, 18, 19, 51, 52, 53, 55, 57, 111 i 117 powoduja calkowite lub prawie calkowite zahamowanie atakowania roslin przez grzyby (0—5% zaatakowania). Uzyte jako sub¬ stancje porównawcze zwiazki oznaczone symbola¬ mi A-G okazaly sie nieaktywne.Ib) Dzialanie lecznicze Trzytygodniowe rosliny pomidorów gatunku „Roter Gnom" opryskiwano zawiesina zarodników plywakowych grzybów i przechowywano w komo¬ rze klimatyzacyjnej w temperaturze 18-^W w po¬ wietrzu nasyconym wilgocia.Po 24 godzinach przerwano nawilgocenie powietrza i po wysuszeniu roslin opryskano je 0,06% lub 0,02% zawiesina substancji biologicznie czynnej,któ¬ ra przygotowano z proszku zawiesinowego tej sub* 33 stancji. Po wysuszeniu oprysku wstawiono rosliny doswiadczalne do wilgotnej komory klimatyza¬ cyjnej na nastepne 4 dni. Skutecznosc badanych substancji oceniono na podstawie liczby i wielkosci typowych plam wystepujacych na lisciach po 40 uplywie 4dni. . ¦ v Przy zastosowaniu substancji czynnej w steze¬ niu 0,06% zwiazki o wzorze 1 wykazuja dobre dzialanie grzybobójcze zmniejszajac zaatakowanie roslin przez grzyby ponizej 20%. 45 Zwiazki nr 1-^5, 7—15, 18, 19, 21, 23, 25, 27, 29, 37, 39, 42—M, 47, 48, 51^53, 55, 57—60, 64, 65, 76, 77, 92, 97, 103, 106, 107, 111, 118, 119, 121—125 d 127 stosowane w stezeniu 0,02% wykazuja pelna sku¬ tecznosc i zmniejszaja stopien zaatakowania roslin 50 PKJsSZiffisyoy ponizej 5% a nawet i calkowicie.II. Dzialanie ochronne systemicznie.Powierzchnie gleby w doniczkach, w których rosly trzytygodniowe rosliny pomidorów gatunku 55 „Roter Gnom" opryskano 0,006% stezeniem zawie¬ sina substancji bilogicznie czynnej (w przeliczeniu na objetosc gleby) sporzadzona z odpowiedniego proszku zawiesinowego. Po trzech dniach spodnia strone lisci roslin doswiadczalnych opryskano za- 60 wiesina zarodników plywkowych Phytophthora in¬ festans.Nastepnie przechowywano rosliny doswiadczalne w komorze klimatyzacyjnej w temperaturze 18—20° i w powietrzu nasyconym wilgocia w ciagu 5 dni, 65 po czym oceniano skutecznosc badanych substancji97724 li 12 na podstawie liczby i wielkosci typowych plam wystepujacych na lisciach.Zwiazki nr 1—9, -11—-13, 15, 18—24, 28, 29, 31, 34, , 39, 42—44, 48, 49, 51—53, 55, 57, 58, 61, 65, 68, 76—79, 89, 90, 101, 117—120, 123, 130 i 133 wyka¬ zuja bardzo dobra aktywnosc grzybobójcza, powo¬ dujac spadekv stopnia zaatakowania roslin przez grzyby ponizej 10% w porównaniu z roslinami kontrolnymi. Uzyte jako substancje porównawcze zwiazki oznaczone symbolami iA, B, C, D, E, F i G okazaly sie nieaktywne., PrzykladY. Zwalczanie (Plasmopara viticola (Bert. et. Curt) (Beri et DeToni) na winoroslach. a) Dzialanie ochronne pozostalosci po oprysku. 3 sadzonki winorosli gatunku „Chasselas" hodowa¬ ne w szklarni opryskuje sie w stadium 10-listnym 0,05% zawiesina substancji biologicznie czynnej, sporzadzona z odpowiedniego proszku zawiesino¬ wego. Po wysuszeniu oprysku zakaza sie równo¬ miernie spodnia strone lisci roslin doswiadczalnych zawiesina zarodników grzybów. Nastepnie przecho¬ wuje sie rosliny doswiadczalne w wilgotnej komo¬ rze klimatyzacyjnej w ciagu 8 dni. Po tym czasie rosliny kontrolne wykazuja wyrazne objawy cho¬ robowe. Na podstawie liczby L wielkosci miejsc za¬ kazonych na opryskanych roslinach ocenia skutecz¬ nosc badanych zwiazków.Zwiazki nr nr 1—15, 18—21, 23, 25, 29, 31, 34, , 38—40, 42—44, 48, 49, 51^53, 55, 57—59, 64, 76, 83, 89—90, 92, 95, 97, 101, 102, 108—111, 117, 118, 121—127, 130, 140 i 143 wykazuja dobre dzialanie grzybobójcze. Rosliny potraktowane tymi zwiazka¬ mi, w porównaniu z roslinami kontrolnymi wyka¬ zaly po tym zabiegu stopien zaatakowania przez grzyby w granicy 0—10%. b) Dzialanie kuratywne.Sadzonki winorosli gatunku „Chasselas" wyhodo- dowane w szklarni zakaza sie w stadium 10-list¬ nym zawiesina zarodników Plasmopara viticola na spodniej stronie lisci.Rosliny doswiadczalne przechowuje sie w ciagu 24 godzin w wilgotnej komorze klimatyzacyjnej, po czym opryskuje sie zawiesina substancji biolo¬ gicznie czynnej, sporzadzona z. odpowiedniego proszku zawiesinowego i przechowuje w wilgotnej komorze klimatyzacyjnej w ciagu nastepnych 7 dni. Po tym czasie rosliny kontrolne wykazuja wy¬ razne objawy chorobowe. Na podstawie liczby i wielkosci miejsc zakazonych na opryskanych ros¬ linach ocenia sie skutecznosc badanych substancji.Zwiazki nr nr 1—43, 18, 19, 21, 25, 29, 31, 35, 39, 42, 43, 44, 49, 51, 55, 57—59, 64, 76, 77, 89, 90, 95, 101, 102, 117, 119, 120, 123, 124, 125, 127 wykazuja , dobre dzialanie grzybobójcze powodujac zmniej¬ szenie zaatakowania roslin przez grzyby ponizej % a nawet calkowicie.Uzyte jako substancje porównawcze znane zwiazki oznaczone symbolami A, B, C, D, E i F okazaly sie nieaktywne wobec powyzszych grzy¬ bów. Zwiazku G nie testowano. '% bjo; 20'oMzjd 0O6I—£81 -zJ^'l bio; 10'0/^zjd oS6I^S8I 'zja^I BJC4 go'OMzjd 013^907 •zJAn bjo; ^o'0/^zad o00I«—88T 'zim-; EJO* Zd'0/^zjd o077^917 *zjm-; 1 bjo; z/o/iCzad oL6I~^6I *zja^-; J bjo; gx'o/Xzjd o76I—061 "zW* 1 8 9UZ0XZTJ 9JB^9 *H80-ozi 8HO= =(IO)O-zH0- 8HO=0-?HO- TO 8HO=0-*HO- TO BHO=0-8HO- r sH9O^HO- WO^HO- 9H90-*HO- sH90-3HO- Z. 8Z 8HOOOO-(8HOHO- 2HNOO"8HO 8HOHNOO-3HO sHOOOO-*HO- 8HOOOD(8HO)HO- 8HOOOO(8HO)HO~ 8HOOOO(8HO)HO" 8HOOOO(8HO)HO- 8HOOOO(8HO)HO" 8HOOOO(8HO)HO- 9 8H-X" H H H H H H H H H H fi 8H 8H0^9 H H H H 8IK9 8H0^9 H H H f *H 8HO"* SH80^9 sH*0-9 sHsO-9 8HO"9 fHO-^ 8HO"8 -9 tfw 8HO-9 £ *H 8HO SH80 sHsO 8HO 8HO 8HO 8HO 8HO 8HO 8HO Z TH 101 001 66 86 L6 96 96 *6 86 76 I | ju ^ez III BouaBi o08I *zjm-; olL—OL Tl o99-^S9 'V\ ejo; 1'o/^zid cfrZ,!1—OLI 'ZJM*l *J oL8I^-98I lzJAi^ bjo; go'0/^zjd oZ,2J—9JJ *zJAill <&lr-ZL Tl bjo; g'o/^zJd oOLI^S9I 'zja^i o96 Tl o^is—os *n CJC4 ^o'0/^zjd efi9I—791 -ZJM-; sj oZ8I—8LI 'zjm-; «J°* 20'0/^zJd 088I1—981 *zjm-; 1 8 ouzoXztj aje^s SH?0 SH*0 *HOi WO *Ha sHOI 8HQ *HOI 8HO! ^0 ozi 8HO «H^O *09S aH90^HO~ 8HO L *z 8HOOOO(8HO)HO- 8HOOOO(8HO)HO- 8HOOOO(8HO)HO- 8HOOOO(8HO)HO" 8HOOOO(8HO)HO- . 8HOOOO(8HO)HO- 8HOOOO(8HO)HO- 8HOOOO(8HO)HO- 8HSOHNOO-ZHO- 8HOHNOO-?HO- 8HOOOO-3HO- 8HOOOO-2HO- SH*0000-(8HOHO- SH?0000-(8HOHO- 9 81T-X- 8HO"9 8HO-9 8HO-9 8H0^9 8HO-8 8H0^9 8HO~9 8H0^9 H H H H H H 9 •h TO-S 8HO~S 8HO-fi ja-* JS-t' -s 8HO-8 J3-* H H H H H H * *H ^9-fr 8HO-8 8HO-8 8HO-8 ^3-9 *H-t J3-* 8HChfi SH*0^9 SH80"9 fiHz079 8HO"9 8IL9 8HO-9 8 *H J9 8H0 8H0 JH jh ^a ja Ja SH80 SH?0 ^O 8HO fHO 8HO Z % 16 06 68 88 L8 98 98 fr8 88 78 18 08 6L 8L I | JU 3faz -BTMZ II «3!I<1«1 W1I697 724 1 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 2 CHS CH3 CHg CH8 CH8 CH8 CH3 CH8 CH3 CH3 CH8 CH3 CH3 CH8 3 -CH8 3-Br 4-CH3 4-CHg 3-CH8 4-CH3 4-Br 4-Br 4-Br 4-Br 4-J 4-Br 4-Br H 4 6-C2H5 6-OH3 6-OH8 6-OH3 6-C2H5 6-1CH3 6-CH3 6-CH8 6-CH8 6-C2H5 6-CH3 6-1CH3 6-CH8 6-CH3 H H H H H H H H H H H H H 6 | -CH(CH8)COOCH3 -CH(CH3)COOCH3 -CH(CH3COOCH8 -CH(CH8)COOCH3 -CH(CH8)COOCH8 -CH(CH8)COOCH8 -CH(CH8)COOCH8 -CH(CH3)COOCH3 -CH(CH3)COOCH8 -CH(CH3)COOCH3 -CH(CH3)COOCH8 -CH(CH3)030CH3 -CHi(CH8)COOCH3 -CH(CH2)COOCH3 7 Cl^s OHa -CS-N (CH8)2 hO(=NH)- -NH2-HC1 CH* C0H5 CH3 C^HS izo; C3H7 C^Hc C2fHs HN(CH3)2 -C(=NH) (-NH2)HC1 s -G<=S)- -tNI(C2H5)2 8 ] t.wrz. 134—136° przy/0,02 tora t.wrz. 180—182° przy/0,06 tora t.t. 146—147° t.t. 248—250° t.t. 81—92° t.t. 53—45,5° t.wrz. 178—180° przy/0,03 tora t.wrz. 175—178° przy/0,02 tora t.wrz. 180—184° przy/0,03 tora t.wrz. 188—190° przy/0,07 tora t.t. 105—107° t.t. 163—1164,5° t.t. 257^260° t.t. 80—82° Tablica IV Zwiazek nr 1 116 117 1:18 119 120 1,21 122 123 124 125 126 Ri 2 CH3 C^s CH3 CH3 CH# CH3 CH3 CH3 CH8 CH3 CHa R* 3 6-CH3 6-CH8 6-CH8 6-CH3 6-Cl 6-Cl 6-CH3 6-C2H5 6-C2H5 e-CsHs 6-C2H5 -X-R3 4 -CH(CH8)-COOCH8 -CH(CH3)-COOCH8 -CH(CH8)-COOCH8 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH -CH(CH3)-COOCH3 -CH -CH(CH3)-COOCH3 Y -S-CHjj -S-C2H5 -S-nC^H7 -S-izoC8H7 ^S-izoC3H7 -S-sec.C4H9 -S-sec.C4H9 -S-CH3 -S-C21H5 -S-izoC^ -S-nC4H9 Stale fizyczne 6 | t.t. 48—50° t.t. 55,5—56° t.wrz. 166—169° przy/0,04 tora t.wrz. 145—148° przy/0,02 tora t.wrz. 147—149° przy/0,04 tora t.wrz. 154-^156° przy/0,09 tora t.wrz. 172-^174° przy//0,l tora t.wrz. 158—160° przy/0,06 tora t.wrz. 162—164° przy/0,1 tora t.wrz. 152^155° przy/0,06 tora t.wrz. 197—199° przy/0,02 tora97 724 ciag dalszy tablicy 4 1 1 127 128 129 130 131 13.2 133 134 135 136 137 133 139 140 141 142 143 1 2 CH8 C*H5 C2H5 CHa CH3 CH3 CH3 CH# C2H5 CH3 CH3 Cl CH3 CH3 CHa CH3 CH3 3 6-CH3 6-C2H5 6-C2H5 6-CH3 4-CH3 - 6-CH3 6-C3H5 " 6-C2H5 4-CH3 -CH3 -C1 6-CH3 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-C2H5 4 -CH(CH3)-COOCH3 -CH2-COOCH3 -CH2-CONHC2H5 ^CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)^COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH8 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -CH(CH3)-COOCH3 -S-nC4H9 -S-CH3 -S-CH3 -S-CS-N(CH3)2 -S-CS-N{CH3)2 -S-CS-N(CH3)2 -S-C(=NH)- -NH^HCl =NH)NH2HC1 -S-C(= =NH)NH2HC1 -S^C(= =NH)NH2HC1 -S<5(= =iNH)NH2HCl -S^C(= =NH)NH2HC1 S-III-rzed,C4H9 -S-nC4H9 -S-C2H5 iS-III-,rzed.C4H9 S-II-rzed.C4H9 6 t.wrz. 172^174° przy/0,1 tora t.wrz. 15i8^il60° przy/0,05 tora t.wrz. 151—175° przy/0,1 tora t.t. 127—128,5° t.t. 95—96° t.t. 98—99° t.t. 258-^260° t.t. 228—230° t.t. 230—232° t.t. 217^218° t.t. 215^216° t.t. 219^220° t.wrz. 145—147° przy/0,03 tora t.t. 51—56° t.wrz. 166—168° przy/0,08 tora t.wrz. 138-^141° przy/0,08 tora t.wrz. 171—173° przy/0,1 tora97 724 *-R, -n: U'U, NH II -S-C-NH5 S R5 11 / 5 -S-C-N^ Wzór 3 ^6 CH3 ch-con(rm)(r"1) Wzór 5 VC-CH2-Y 11 L 0 Wiórl j.H-Hd w?ór? CH5 -Ch-coor' Wzór 4 -S-C-NH2.HCL II NH tt/. , s-c-n(r5)(r6 Wzór 7 R ^=/~N^C-CH,Y Wzór 8 O97 724 j^NH-X-R3 Wzór 9 HqIlC0-CH2- C-R„ S-R4 Wzór-10 R7 h -X-R, Rb-^T ' XC0-CHrHQl' Wzór H R7 Pi CH3 l^NH-ÓH -C00H RiTT NH-CH-COOR' CH3CH3 C,H 2n5 lfcór CH-COOCH, ^C-CH2-0-CH, 11 O M-S-C-NC Wzór« R, %97 724 0-N CH3 CH PH3 XH-COOCH /CH3 C-CH2S-C-N( ó S XCH3 Wzór At CH3 V_COOCH, , Q^< NH CH3 n O C-CH2S— C-NH2.HCL Wzór 4S CH, R?^-N F1 /CH-COOCH3 i C0-CH2-0-Z4 Wzór 1S ?i X-R.N *C0-CH2-0-Z2 \\n R.R.R/ Wzór 20 1 /X-R3 N CO-CH2-S-Z3 R, Wzór 24 R.A' N \C0 -CH2Y Wzór 2297 724 Cl fHs u\ /CH-C00-C2H5 W XCO-C6H5 CH5 JrHs /CH-COO-CaHs ckon ^^ 'N\rn_ CO-C6H5 CH3 /CHCONHCH, Cl flfafr 25 PL PL PL PL PL PL PL