Przedmiotem wynalazku jest sposób filetowania ryb oraz urzadzenie do filetowania ryb. Znany sposób filetowania ryb polega na nacinaniu ryby po olbu stronach brzusznych i grzbietowych kosci promieniowych oraz odcinaniu filetów w obrebie jamy (brzusznej od zeber i/lub bocznych wyrost¬ ków kregowych. Przy stosowaniu tego sposobu ry¬ by doprowadza sie do nozy ruchem przerywanym, przy czym uruchamianie zespolów odcinajacych filety wywoluje sie przez dotkniecie do elemen¬ tów czujnikowych koncem wprowadzanej ryby, a ryby ulozone sa przodem do kierunku ruchu.Elementy prowadzace ryby podczas kolejnych eta¬ pów procesu filetowania, sa uruchamiane przez wymiar szerokosci lub wysokosci ryby. Znane urzadzenia do filetowania zawieraja czujnik czaso¬ wy sluzacy do uruchamiania nozy, oraz czujnik wielkosci reagujacy na rozmiary szerokosci lub wysokosci ryby, sluzacy do wylaczania nozy.Wada znanych rozwiazan jest to, ze wielkosc od¬ cinanych filetów nie jest optymalna, poniewaz uruchamianie i sterowanie zespolów odcinajacych odbywa sie na podstawie parametrów, które wy¬ znaczaja nieprawidlowo wymiary odcinanych fi¬ letów, w zwiazku z czym zastosowany uklad czuj¬ ników, sluzacych do uruchamiania nozy, nie gwa¬ rantuje odciecia maksymalnej wielkosci filetów, a ponadto istnieje koniecznosc doprowadzania ryb ulozonych glowami w .kierunku urzadzenia do fi¬ letowania, co po/woduje obnizenie wydajnosci urzadzen filetujacych. Poza tym, przy stosowaniu znanych rozwiazan do filetowania, wystepuje nie¬ wielka [przqpustowosc w jednostce czasu, wynika¬ jaca z tego, ze uruchamianie nozy stosowane jest indywidualnie.Celem wynalazku jest opracowanie rozwiazania umozliwiajacego filetowanie ryb przy wysokiej wy¬ dajnosci i dokladnym sterowaniu rozpoczynania pracy nozy odicinajacych zebra i/lub boczne wy¬ rostki kregowe. Zadanie to zostalo rozwiazane we¬ dlug wynalazku przez opracowanie sposobu, po¬ legajacego na tym, ze odcina sie od kregoslupa ry¬ by czesc szkieletu zawierajaca pasmo brzusznych kosci promieniowych, a pozostala po tym odcieciu czesc szkieletu, stanowiaca pasmo krótkich pro¬ mieniowych kosci brzusznych znajdujacych sie wzdluz calego kregoslupa wyczuwa sie czujnikiem sprzezonym z kolejnymi zespolami do filetowania ryb, przy czym pasmo brzusznych kosci promie¬ niowych odcina sie na jednakowej odleglosci od calego kregoslupa. Gwarantuje to nie tylko do¬ kladne sterowanie narzedziami ale takze mozliwe jest uzyskiwanie duzej predkosci roboczej, a tym samym duzej przepustowosci. Wskutek tego prze¬ chodzenie ryb przez prowadnice jesit pewniejsze a takze ulatwione jest potrzebne do przemieszcza¬ nia ryb, uchwycenie .ich za kregi kregoslupa.Przedmiotem wynalazku jest równiez urzadzenie do filetowania ryb zawierajace pare nozy brzusz¬ nych, pare nozy zebrowych i pare nozy grzbieto- 93 75793 757 Wyeh oraz umieszczone pomiedzy nimi elementy prowadzace i sterujace, sluzace do przemieszczania ryb poddawanych obróbce i sterowania praca urza¬ dzenia. Urzadzenie wedlug wynalazku charaktery¬ zuje sie tym, ze pomiedzy nozami brzusznymi i no¬ zami zebrowymi znajduje sie wychylny czujnik wystajacy do szczeliny zawartej pomiedzy listwami prowadzacymi, dajacy sie odchylac wbrew dziala¬ niu sprezyny i polaczony z nozami zebrowymi.Przez to obok sterowania czasowego odcinaniem zeber zostaje takze stworzona mozliwosc sterowa¬ nia narzedziami odpowiednio do zmiany predkosci przemieszczania ryb.Wedlug szczególnej postaci wykonania wynalaz¬ ku pomiedzy nozami brzusznymi i czujnikiem, w stalej odleglosci od dolnych krawedzi itetety prowadzacych i w [przyblizeniu poprzecznie do tych listew znajduje sie nóz krazkowy do osci zagle¬ biajacy sie na cala szerokosc utworzonej pomiedzy tymi listwami szczeliny i sluzacy do obcinania pa¬ sma brzusznych kosci promieniowych, przy czym czujnik wystaje do góry ponad plaszczyzne tego noza do osci. W wyniku umieszczenia tego noza do obcinania pasma brzusznych kosci promienio¬ wych w jednakowej odleglosci od kregoslupa, pod •dolnymi krawedziami listew prowadzacych, w sta¬ lej odleglosci od krawedzi tych listew i w przy¬ blizeniu poprzecznie do nich jest uzyskana mozli¬ wosc zastosowania odchylanego przenosnika do chwytania ryb za kregi kregoslupa.Wedlug dalszego korzystnego rozwiniecia wy¬ nalazku czujnik jest zamocowany wychylnie wzgle¬ dem osi równoleglej do listew prowadzacych, przy czym czujnik ten jest ulozyskowany przegubowo i sprezyscie przy uzyciu sprezyn plytkowych. W 'dalszym rozwinieciu wynalazku przynajmniej jed¬ na listwa prowadzaca lezaca na. przeciw osi noza do osci ma wyciecie dla tego noza. Ponadto ze¬ spól do odcinania zeber sklada sie z pary nozy zebrowych oraz z umieszczonych przed tymi no¬ zami, klap prowadzacych, przy czym czujnik jest polaczony przynajmniej z jednym z tych elemen¬ tów. Przez to uzyskuje sie mozliwosc wyboru po¬ miedzy róznymi alternatywami konstrukcyjnymi do obróbki ryb o rozmaitych wielkosciach.Zgodnie z jeszcze inna korzystna 'cecha wyna¬ lazku czujnik jest polaczony z zespolem do odci¬ nania zeber za posrednictwem ukladu pamiecio¬ wego. Przez zastosowanie tego ukladu (pamiecio¬ wego mozliwe jest, w ramach calego urzadzenia, sterowanie róznymi narzedziami znajdujacymi sie w róznych odleglosciach od miejsca usytuowania czujnika i to w rozmaitych odstepach czasowych.Jako uklad pamieciowy szczególnie bierze sie tu¬ taj pod uwage pamiec elektroniczna.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 • przedstawia schematycznie urzadzenie do fileto- wania iryb, w widoku z boku, fig. 2 — rybe w przekroju przez czesc ogonowa oznaczonym przez liczbe II na fig. 1, znajdujaca sie na nozach brzu¬ sznych, fig. 3 — rybe w przekroju HI zaznaczonym na fig. ,1 przy nozu do osci, fig. 4 — rybe w prze¬ kroju IV przy czujniku, fig. 5 — rybe w grzekroju - V pirzez ezesc brzuszna w miejsicu usytuowania nozy zebrowych, fig. 6 — rybe w przekroju VI znajdujaca sie w obrebie prowadnic dla kregów, fig. 7 — rybe w przekroju VII przez czesc ogomo- wa w tym samym 6, fig. 8 — rybe w przekroju VIII przy nozach grzbietowych.W nie pokazanej na rysunku konstrukcji noisnej urzadzenia sa ulozyskowane obrotowo w nlieru- ichomyich lozyskach pary nadzanych nozy brzusz¬ nych 1, nozy zebrowych 3 i nozy grzbietowych 6.Podiozas gdy noze zebrowe 3 sa nachylone wzgle¬ dem siebie w przyblizeniu pod katem i90° to pa¬ ry nozy brzusznych i grzbietowych sa Usytuowa- ne wzgledem siebie równolegle lub pod katem oaftrym. Od ttozy brzusznych 1 w kierunku do przodu rozciaga sie para listew prowadzacych 2 ftworsacych miedzy soba szczeline 22 i przebiega¬ jacych swymi górnymi krawedziami 21 stycznie do górnych czesci obu par nozy brzusznych 1 i nozy zebrowych 3, pirzy czym w kierunku nozy zebro¬ wych 3 listwy te siegaja tylko do znajdujacych sie przed tymi nozami klap prowadzacych 31.Za nozami brzusznymi 1 w odleglosci 15 do 20 mm ponizej górnych krawedzi listew prowadzacych 2 znajduja sie jeden lub dwa noze krazkowe 23 do osid, które wchodza w wyciecia w listwach pro¬ wadzacych 2. Za flozem 23 do osci w kierunku nozy zebrowych 3 umieszczony jest czujnik 24 za¬ mocowany sprezyscie za pomoca sprezyn plytko¬ wych i wychylnie wzgledem osi 25 równoleglej do górnej krawedzi listew prowadzacych 2, który to czujnik wchodzi w utworzona pomiedzy obiema listwami prowadzacymi 2 szczeline i za pomoca nie pokazanego na rysunku elektronicznego ukla¬ du przetwarzajacego i pamieciowego jest polaczony z zespolem do odcinania zeber, który sklada sie z pary klap prowadzacych 31 i osadzonych za nimi ¦ ^ nozy zebrowych 3. fu Pomiedzy nozami zebrowymi 3 i nozami grzbie¬ towymi 6 rozciaga sie para prowadnic 4 przebie¬ gajacych u góry stycznie do nozy zebrowych 3 a u dolu stycznie do nozy grzbietowych 6t które to 45 prowadnice cych 41 usytuowanych mniej wiecej w plaszczy¬ znach pochylenia nozy zebrowych 3 i sa zamoco¬ wane wychylnie 'wzgledem równoleglych wzajemnie osi 42, sprzezonych ze soba ukladem synchroniza- po cyjnym 43, Za pomoca sprezyny 44 sa one utrzymywane w polozeniu docisnietym do zderzaka nie pokazanego ma rysunku w takim stopniu, ze pozostawiona po¬ miedzy ich górnymi krawedziami szczelina wy- K stare&a dla przejscia przez nia grzbietowych osci promieniowych najmniejszej ryby, Pod prowadni¬ cami 4 uimleszcsony jest napedzamy przenosnik 5 znajdujaicy m pomiedzy nozami zebrowymi 3 i no¬ zami ankietowymi C- Lancuch 51 tego przenosni- » iica be* konca jest zaopatrzony w dwa rzedy roz¬ mieszczonych w odstepach 0<^ siebie ostrzy 52 i jeet padipasrty m pomoica szeregu szyn dociskowych $3 wyohylnych wzgledem osi 55 i (tak utrzymywa¬ nych praes sprezyny 5$ przy riteruchomym wzgle- w dem konstrukcji nocnej zd^Efókach ?7 Za ostrza5 52 przechodza tuz pod szczelina 45 prowadnic 4.Nad torem przemieszczania ryb, na odcinku od nozy brzusznych 1 do miejsca znajdujacego sie tuz pirzed nozami grzbietowymi, znajduje sie prowad¬ nik grzbietowy 8 z parami prowadnic 81 zacfio- dzacyeh wzajemnie na siebie swymi koncami znaj¬ dujacymi sie po stronie przeciwnej do kierunku przemieszczania ryb. Kazda z tych par prowadnic 81 ogranicza szczeline 89 i jest ulozyskowana prze¬ gubowo na wolnym koncu 85 lacznika 84 wychyl- negp wzgledem osi 86, nieruchomej w sJtosunku do konstnukicji nosnej urzadzenia, opierajac sie o zde¬ rzak 88 na tej osi 86, podczas gdy kazdy z laczni¬ ków 84 ima ograniczony ruch do dolu przez zderzak 87 nieruchomy wzgledem tej konstrukcji nosnej.Przy tym dolna krawedz 82 kazdej pary prowad¬ nic 81 przebiega równolegle do listew prowadza¬ cych 2.Kazda para prowadnic po stronie wejsciowej ma ukosne krawedzie 83, w ksztalcie litery „V". Ze wzgledu na wieksza (przejrzystosc rysunku pokaza¬ no lacznik i zderzaki tylko dla dwóch pierwszych par prowadnic. Po obu stronach prowadnika grzbietowego 8, na odcinku od nozy brzusznych 1 do nozy zebrowych 3, umieszczono po jednym przenosniku tasmowym 7, które to przenosniki ma¬ ja tasmy przenosnikowe 71 bez konca osadzone na kole napedowym 74 i kole prowadzacym 73, wypo¬ sazone w ostrza 72 tasmy 71 oraz przemieszczaja sie w symetrycznie wzgledem siebie nachylonych (plaszczyznach i moga sie odchylac wzgledem sie¬ bie w sposób synchroniczny. Tasmy te sa usytuo¬ wane tak, ze ich ostrza wchodza w wolna prze¬ strzen pozostawiona pomiedzy listwami prowadza¬ cymi 2 i dolnymi krawedziami par prowadnic 81.Dzialanie urzadzenia wedlug wynalazku jest opi¬ sane ponizej.Odglowiona i majaca oczyszczona jame brzuszna ryba 9 zostaje przesunieta do nozy brzusznych 1, na rynience 12 o ksztalcie litery „V", przed który¬ mi to nozami zostaje ona dokladnie ustawiona za pomoca naprowadzacza 11 i uchwycona po bokach przez tasmy przenosnikowe 71. Przy posuwaniu ry¬ by do przodu za pomoca tych tasm czesc ogonowa ryby zostaje nacieta po obu stronach brzusznych kosci promieniowych 95, za pomoca nozy brzusz¬ nych 1 i tak wykonanym nacieciem 96 zostaje na¬ sunieta na listwy prowadzace 2.Podczas przesuwania sie do przodu na tych li¬ stwach, czesc szkieletu zawierajaca brzuszne kosci promieniowe 95 zostaje obcieta na jednakowej od¬ leglosci od kregoslupa 92 za pomoca noza 23 do osci, umieszczonego w szczelinie 22 znajdujacej sie pomiedzy listwami 2, a pozostala czesc osci 97 jest wyczuwana przez czujnik 24 podczas dalszego przesuwania sie ryby do przodu. Gdy przy prze¬ chodzeniu . obok czujnika 24 brzusznej czesci ry¬ by pozostale osci 97 nie powoduja dalszego odchy¬ lania tego czujnika wtedy czujnik nadaje impuls sterowniczy z zadanym opóznieniem, powodujacy opuszczenie klap prowadzacych 31 przed nozami zebrowymi 3 tak, ze te noze moga odciac same zebra 91 i wyrostki kregowe 93. W tak wykonane naciecie pomiedzy wyrostkami kregowymi 93 i 1757 miesem na bokach ryby wchodza plyrtflri prowadza¬ ce 41, które powoduja srodkowe ustawienie grzbietowych kosci promieniowych 94 i stanowia podparcie dla kregów kregoslupa 92, podczas gdy ostrza 52 lancucha 51 chwyta ja ten kregoslup od spodu pod dzialaniem sprezyn 56 i dzwigni 54 i transportuja rybe do nozy grzbietowych.Jednoczesnie z wprowadzeniem dolnej polowy pletwy ogonowej pomiedzy noze brzuszne 1 górna io polowa tej pletwy wchodzi w szczeline 89 pierw¬ szej pary prowadnic 81, które przy dalszym prze¬ suwaniu sie ryby do przodu zostaja uniesione przez grzbiet ryby a przy wyprowadzeniu pletw grzbietowych ponownie opadaja. Jednoczesnie od- bywa sie dalsze prowadzenie górnej polowy pletwy ogonowej i pletw grzbietowych w nastepnych pa¬ rach (prowadnic, które dopasowuja sie do róznych wysokosci grzbietu ryby. W ten sposób grzbiet ryby jest stale prowadzony przez pary 81 prowad- nic podczas pierwszej fazy, to jest do chwili gdy pletwy nie zostana wprowadzone pomiedzy noze grzbietowe 6. Przez nieprzerwane prowadzenie grzbietu z dostosowaniem do indywidualnych jego ksztaltów mozliwym staje sie dotychczas nieosia- galne, oszczedne nastawianie noza a ponadto pe¬ wne przeprowadzenie ciecia. Jako srodki przetwa¬ rzajace i zapamietujace sygnal czujnika przezna¬ czony dla nozy zebrowych 6 i/lub klap prowadza¬ cych 31 moga byc stosowane wszelkie nadajace sie do tego srodki, ale szczególnie nadaje sie do tego pamiec elektroniczna. PL