Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie sterujace do maszyny tekstylnej, w szczególnosci szydelkarki o co najmniej jednym podajniku nitkowym wyposazonym w dwa czujniki nitkowe zaopatrzone w wylaczniki elek¬ tryczne oraz w przekaznik elektryczny polaczony ze wszystkimi wylacznikami, poprzez który zatrzymac mozna bieg napedu maszyny tekstylnej.Zazwyczaj w podajniku nitkowym znajduja sie dwa czujniki nitek, jeden nadzorujacy nitke wchodzaca, a drugi — wychodzaca z podajnika. Czujnik nitki wchodzacej w ogólnosci zadziala przy stwierdzeniu zerwania nitki, lub gdy napiecie doprowadzanej nitki osiaga przejsciowo zbyt wielka wartosc dla prawidlowej pracy podajnika, co przykladowo wystepuje czesto w przypadku przerabiania nitek lub przedzy nizszej jakosci. Czuj¬ nik nitki wychodzacej sluzy podobnie do stwierdzenia zerwania nitki i jest czesto ustawiany tak, aby mógl zadzialac równiez w przypadku gdy napiecie nitki skutkiem zbyt silnego podawania maleje ponizej okreslonej wartosci. Zbyt niskie napiecie wystepuje przykladowo, gdy na zasobniku doprowadzajacym maszyny tekstylnej zgromadzi sie zbyt wiele podwlosia, lub gdy z urzadzenia tego odwinie sie klebek nitek, który rozplacze sie pomiedzy podajnikiem nitki a wejsciem nitki do maszyny.Wjednym ze znanych urzadzen sterujacych wymienionego rodzaju do kazdego podajnika nitek przyporzad¬ kowano obwód przelacznika elektrycznego, zawierajacy dwa przelaczniki wspóldzialajace z pierwszym i drugim czujnikami nitkowymi. Prócz tego dla uwidocznienia stanu zadzialania jednego lub obu czujników nitkowych zastosowano lampe wskaznikowa. Kazdy z ukladów przelaczajacych zawiera prócz tego diode. W obu czujni¬ kach nitkowych jeden ze styków przelacznika jest uziemiony, zas drugi styk pierwszego czujnika jest polaczony z odpowiednim stykiem drugiego czujnika.Oba ostatnio wymienione styki sa polaczone z lampa wskaznikowa i anoda wymienionej diody. Katoda tej diody jest polaczona za posrednictwem cewki przekaznika, ze zródlem pradu przemiennego, które zazwyczaj stanowi wtórne uzwojenie transformatora. Do tego samego zacisku zródla pradu przemiennego jest przylaczona równiez lampa wskaznikowa. Drugi zacisk zródla pradu przemiennego jest uziemiony, skutkiem czego tworzy sie zamkniety obwód elektryczny. Styk przelaczajacy wymienionego przekaznika zawarty jest w obwodzie steruja¬ cym maszyny tekstylnej i sluzy do zatrzymania w przypadku potrzeby silnika napedowego tej maszyny. Gdy92 577 zadziala co najmniej picrws/y lub drugi czujnik nitkowy podajników? klórc zaopatruja w nitki maszyne tekstyl¬ na, zwiera sie odpowiedni zestyk, skutkiem czego zapala sie lampa wskaznikowa.Wymieniona wyzej dioda sluzy do odsprzezenia wobec siebie oddzielnych lamp wskaznikowych podajni¬ ków. Równoczesnie z zapaleniem sie lampy wskaznikowej przeplyw pradu przez cewke przekaznika powoduje niezwloczne zatrzymanie silnika napedowego maszyny. W czasie normalnej pracy oczywiscie oba czujniki powin¬ ny przy zadzialaniu powodowac zatrzymanie napedu maszyny, jednak w niektórych przypadkach niezbedne jest przejsciowe wstrzymanie tego dzialania dla pierwszego lub drugiego czujnika. Ma to miejsce przykladowo, gdy nastawia sie poglebiacz maszyny, przy synchronizacji predkosci nitek z biegiem maszyny, przy rozruchu maszy¬ ny po zerwaniu nitki, po zmianie nitki lub wzoru dziania (knitting bindings) w maszynie. We wszystkich tych przypadkach w wiekszym lub mniejszym stopniu do maszyny przejsciowo doprowadza sie zbyt wiele nitki.W przypadku wymienionego, znanego urzadzenia stosujacego zasilanie silnika napedowego maszyny pra¬ dem elektrycznym we wszystkich tych okolicznosciach jest wylaczone tak, iz maszyna musi byc tak dlugo napedzana recznie, az zuzytkuje nadmiar nitki powodujacy jej postój.Celem wynalazku jest unikniecie wymienionej niedogodnosci, a zadaniem technicznym wiodacym do tego cera jest opracowanie urzadzenia rodzaju opisanego na wstepie, w którym wszystkie pierwsze lub drugie czujniki nitek mozna przejsciowo wylaczyc z dzialania.Zadanie to wedlug wynalazku rozwiazano w ten sposób, ze przelaczniki sa przylaczone do zasilanego pradem przemiennym ukladu prostownikowego, tak iz oba przelaczniki jednego podajnika nitkowego sa zasilane polówkami napiecia o przeciwnej biegunowosci, pizy czym jest przewidziany wspólny dla wszystkich przelaczni¬ ków jeden czlon sterujacy, tlumiacy jedna polówke napiecia w celu uniemozliwienia przelacznikom zasilanym ta polówka dzialania na przekaznik zatrzymujacy silnik napedowy maszyny tekstylnej.Przyklad wykonania wynalazku uwidoczniono na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia widok boczny podajnika nitkowego o ruchu ciaglym w sytuacji normalnego podawania nitki, fig. 2 — urzadzenie wedlug fig. 1 w czasie fazy roboczej, w której na czujniku nitki wyjsciowej znacznie obnizylo sie napiecie wychodzacej nitki, fig. 3 zas - uklad polaczen elektrycznych urzadzenia sterujacego wedlug wynalazku.Podajnik nitkowy zawiera beben nitkowy 1 osadzony obrotowo w obudowie 2, zamocowanej na maszynie tekstylnej, przykladowo szydelkarce, w sposób nie przedstawiony blizej na rysunku. Liczba podajników nitko¬ wych zamocowanych na maszynie tekstylnej lub szydelkarce jest równa liczbie jednostkowych ukladów robo¬ czych maszyny.Beben nitkowy 1 jest napedzany perforowanym pasem napedowym poprzez kolo pasowe 3, którego obwód wyposazono w oddzielne wystepy rozmieszczone w odstepie perforacji pasa. Pas napedowy porusza sie synchronicznie z maszyna tekstylna* Nitka F odwija sie z nie uwidocznionej szpuli, przechodzi przez hamulec kulowy 4, hamulec talerzowy 5, czujnik nitkowy 6 i stycznie nawija sie na beben nitkowy, obracany w kierunku strzalki P. Na bebnie nitkowym znajduje sie nachylony w stosunku do osi bebna pierscien zasobnikowy 7, który przesuwa na bebnie oddzielne zwoje nitek w kierunku osiowym tak, iz na bebnie nitkowym tworzy sie zasobnik nitek. Nitka z zasobnika zdjeta w kierunku osiowym przebiega przez pierscien hamujacy nitke 8 i przechodzi przez obrzeze odciagowe la bebna nitkowego 1.Odciagnieta nitka F przechodzi dalej przez urzadzenie ucha nitkowego 9. Urzadzenie to sklada sie z nieru¬ chomego ucha nitkowego 10, usytuowanego na przedluzeniu osi A bebna nitkowego 1 i ucha czujnika nitkowego 11, stanowiacego ucho, przez które nitka F' przechodzi zaraz po opuszczeniu obrzeza odciagowego la. Ucho nitkowe 10 jest zamocowane na swobodnym koncu ramienia nosnego 12, polaczonego z kolei z pretami nosnymi 13, zamocowanym na obudowie 2 na zewnatrz bebna nitkowego 1, równolegle do jego osi A.Bezposrednio ponizej obrzeza odciagowego la znajduje sie hak 15, ulozyskowany na precie nosnym 13 za pomoca tulei 14. Hak 15 daje sie przechylac wokól osi lezacej w plaszczyznie rysunku. W przedstawionym polozeniu, w którym widoczny jest otwór haka 15 siega on do drogi odciagania nitki F\ Z tego polozenia hak 15 mozna odchylic poza obszar odciaganej nitki F\ Przechylanie haka 15 uruchamia równoczesnie przelacznik za pomoca którego podajnik nitkowy przelacza sie z ciaglego podawania na podawanie nieciagle.Ucho czujnika nitkowego 11 jest ulozyskowane na obrotowym ramieniu 16, znajdujacym sie pod wstepnym napieciem sprezyny tak, ze ucho nitkowe 11 patrzac z góry stara sie poruszyc zgodnie z ruchem wskazówek zegara wokól osi B, to jest na zewnatrz plaszczyzny rysunku w kierunku patrzacego.Nitka w czasie odciagania biegnie w kierunku pionowym osiowo z dna bebna nitkowego 1. Szybkosc odciagania nitki jest dostosowana do predkosci katowej bebna 1, tak, ze odciagana nitka F' ma lekka sklonnosc do poruszania sie po obrzezu odciagowym la (które mozna wyobrazic sobie jako nieruchome) przeciwnie do kierunku strzalki P. Ruch ten jest jednak ograniczony przez hak 15 znajdujacy sie w obszarze ruchu nitki F\ ustalajacy tym samym jej polozenie wzgledne na obrzezu la. Nitka F' styka sie wtedy z obrzezem odciagowym92 577 3 la w punkcie Ap. Punkt ten lezy bezposrednio nad hiikiein 15. Poniewaz len punkt cidch|ganm Apjest utrzymy- wany przeciwnie do kierunku obrotów bebna nitkowego I. ilosc nitki swobodnej pomiedzy bebnem nitkowym od punktu Ap nad hakiem 15 jest ograniczona do ilosci nitki równoczesnie nawijanej na beben. Przez to uzyskuje sie ciagle doprowadzenie nitki.Napiecie dzialajace na odciagana nitke F powoduje, ze nitka pomiedzy punktem odciagania Ap i uchem nitkowym 10 jest naprezona, co utrzymuje ucho czujnika nitkowego 11 w polozeniu wedlug fig. I, przeciwdzia¬ lajac napieciu sprezyny dzialajacej na nic. W tym polozeniu ucho nitkowe 11 jest usytuowane wspólosiowo zuchem nitkowym lO. Gdy napiecie nitki zmniejszy sie tendencja ruchu odciaganej nitki F wzdluz obrzeza (Odciagowego la przeciwnie do kierunku obrotów P nie tylko maleje do zera lecz zmienia znak, dzieki czemu nitka F odciagana z bebna nitkowego I przesuwa sie nieco wzdluz obrzeza odciagowego la w kierunku strzalki P. Zmniejszenie napiecia nitki moze byc spowodowane przykladowo tym, ze maszyna tekstylna nie potrzebuje tyle nici, ile jej podaje podajnik.Inna przyczyna moze polegac na tym, ze nitka w dowolnym miejscu drogi pomiedzy podajnikiem i maszy¬ na tekstylna, przykladowo skutkiem brudu lub obecnosci podwlosia w elementach prowadzacych ulegla zapetle- nlu lub, ze klebek, który utworzyl sie pomiedzy szpula i podajnikiem odplatal sie pomiedzy podajnikiem i wejsciem maszyny tekstylnej. Jak to uwidoczniono na fig. 2, nitka F opuszcza wtedy hak 15 i ucieka w bok.Punkt odciagania, to jest punkt, w którym nitka F opuszcza obrzeze odciagowe la przesuwa sie wzdluz niego i osiaga polozenie punktu Ap' (fig. 2).Urzadzenie sterujace wedlug fig. 3 jest przylaczone do wszystkich podajników maszyny tekstylnej. Oczy¬ wiscie jako podajniki mozna stosowac nie tylko takie jakie przedstawiono na fig. 1 i 2, lecz równiez podajniki dowolnego rodzaju, zaopatrzone w co najmniej dwa czujniki nitkowe. Urzadzenie sterujace powoduje, ze oba czujniki nitkowe kazdego z podajników sa zasilane jedynie dodatnia lub ujemna powloka napiecia przemiennego z tego samego zródla napiecia. Prócz tego w urzadzeniu istnieje centralny czlon sterujacy, za pomoca którego mozna wytlumic dodatnia lub ujemna polówke tego napiecia przemiennego.Na figurze 3 przedsdtawiono dwie jednostki przelaczajace przylaczone do podajników nitkowych. Liczba tych jednostek jest zgodna z liczba podajników nitek. Na rysunku uwidoczniono jedynie dwa z nich uzywajac tych samych oznaczen dla powtarzajacych sie elementów obu jednostek.Dla prostoty ponizej opisano jedna z tych jednostek. Zawiera ona dwa przelaczniki 17 i 18 uruchamiane odpowiednio czujnikami nitek wchodzacej i odchodzacej. Oba przelaczniki maja po jednym uziemionym styku.Oba pozostale styki przelaczników 17 i 18 sa przylaczone odpowiednio do zacisków 1920 ewentualnie 2122 prostownika mostkowego, zlozonego z czterech diod 19, 20, 21 i 22. Jeden zacisk pradu przemiennego 1921 podstawnika mostkowego jest przy laczony do pierwszego przewodu zbiorczego 40. Drugi zacisk pradu przemien¬ nego 2022 prostownika mostkowego jest przylaczony poprzez lampe wskaznikowa 27 do drugiego przewodu zbiorczego 41. Pierwszy przewód zbiorczy 40jest przylaczony poprzez zestyk przelaczajacy 23a przekaznika 23 umieszczonego w maszynie tekstylnej i poprzez cewke dalszego przekaznika 24 do jednego z zacisków zródla pradu przemiennego 26. Zestyk przelaczajacy 24a tego przekaznika 24 znajduje sie w obwodzie pradowym silnika napedowego 25 maszyny tekstylnej. Drugi zacisk zródla pradu przemiennego 26 jest uziemiony. Do nieuziemionego zacisku zródla pradu przemiennego jest przylaczony poprzez drugi zestyk przelaczajacy 23a przekaznika 23 równiez drugi przewód zbiorczy 41. Cewka przekaznika 23 jest zjednej strony przylaczona równiez do nieuziemionego zacisku zródla pradu przemiennego 26, podczas gdy z drugiej strony jest uziemiona poprzez przelacznik uruchamiany recznie i umieszczony w dogodnym miejscu maszyny tekstylnej. Lampa wska¬ znikowa 29 jest polaczona równolegle do cewki przekaznika 23.Wstanie przeplywu pradu lampa 29 wskazuje, ze przelacznik 28 jest zamkniety. Korzystnie lampa wska¬ znikowa 29 jest usytuowana w poblizu przelacznika 28.W czasie normalnej pracy, przy której zamkniecie przelacznika 17 lub 18 powoduje bezposrednie zatrzy¬ manie silnika 25 przelacznik reczny 28 jest w polozeniu otwartym, przedstawionym na fig. 3, w którym lampa wskaznikowa oraz cewka przekaznika 23 nie sa zasilone. Oba przewody zbiorcze 40 i 41 sa w tym polozeniu przylaczone bezposrednio do zacisków cewki przekaznika 24. W przedstawionym stanie zestyku przelaczajacego 23a do obu przelaczników 17 i 18 doprowadza sie ze zródla napiecia przemiennego 26 polówki napiecia o przeciwnej biegunowosci. Jesli oba przelaczniki 17 i 18 sa otwarte, to prad nie plynie przez cewke przekaznika 24 i zestyk 24a znajduje sie w polozeniu jak na rysunku, a przez silnik napedowy 25 plynie prad. Jesli co najmniej jeden przelacznik 17 lub 18 zostanie zamkniety to prad poplynie przez cewke przekaznika 24 i zestyk 24a przerwie zasilanie silnika 25.W przypadku zamkniecia uruchamianego recznie przelacznika 28 przez obsluge maszyny, prad poplynie przez przekaznik 23 i zestyki 2M\ zostana przelaczone przez co przewody zbiorcze 40 i 41 zostana przylaczone4 92 577 poprzez diody 30 i 31 do cewki przekaznika 24. Diody 30 i 31 korzystnie sa umieszczone w maszynie tekstylnej.Diody 30 i 31 blokuja dodatnia polówke napiecia doprowadzanego w czasie normalnej pracy do przelaczników 17, tak, ze zwarcie jednego lub kilku z nich nie wywoluje przeplywu pradu przez przekaznik 24, oraz nie powoduje zatrzymania silnika napedowego 25.W opisanym przypadku równiez nie zapala sie lampa wskaznikowa 27. Z drugiej strony ujemna polówke napiecia doprowadza sie do przelacznika 18 i moze on spowodowac przeplyw pradu przez cewke przekaznika 24 i zatrzymac w ten sposób silnik 25. W takim przypadku równiez zapali sie lampa wskaznikowa 27.Podany uklad jest w stosunku do znanych ukladów tego rodzaju zblizony pod wzgledem kosztów i ma te zalete, ze przejsciowo mozna w nim pozbawic dzialania czujniki nitek jednego rodzaju. Uklady mostkowe diod 19, 20, 21 i 22 stanowia uklady wystepujace w handlu.Wynalazek nie ogranicza sie do podanego przykladu wykonania, gdyz mozliwych jest wiele wykonan mieszczacych sie w ramach wynalazku. Przykladowo podany rezultat mozna osiagnac równiez przez odwrócenie biegunowosci diod 19, 20, 21 i 22 jak równiez diod 30 i 31. Do czujnika nitkowego nitki wychodzacej, zawieraja¬ cego przelacznik 17 doprowadzac sie wtedy bedzie ujemna polówke napiecia przemiennego do czujnika nitki wejsciowej z przelacznikiem 18 — polówke dodatnia.Przedstawiony przyklad wykonania mozna równiez zmienic tak, ze czesciowo zawieszac sie bedzie — o ile to jest potrzebne, dzialanie czujnika nitki wejsciowej. Mozna to osiagnac latwo w ten sposób, ze nieuziemiony zacisk przelacznika 18 przylacza sie do zacisku 1920 prostownika mostkowego, utrzymujac biegunowosc diod i 31 i nieuziemiony zacisk przelacznika 17 przylacza sie do zacisku 2122 tego mostka, lub zmienia sie biegunowosc diod 30 i 31 przy niezmienionym przylaczeniu zacisków przelaczników 17 i 18 do zacisków 1920 i 2122 prostownika mostkowego. Prócz tego przekaznik sterujacy 23 z polaczonymi z nim podzespolami ukla¬ du, przelacznikiem 28 i lampa wskaznikowa 29 mozna zastapic przez calkowicie recznie uruchamiany prze¬ lacznik, skutkiem czego uzyskuje sie sterowanie tak samo dzialajace, choc nie tak eleganckie. PL PL PL