PL207635B1

PL207635B1 - Sposób wytwarzania arkusza mikroporowatego laminatu oraz mikroporowatej folii i urządzenie do rozciągania folii i/lub laminatu folia/tkanina

Info

Publication number: PL207635B1
Application number: PL370403A
Authority: PL
Inventors: Larry Hughey Mcamish; Kenneth L. Lilly
Original assignee: Clopay Plastic Prod Co Inc
Priority date: 2002-02-22
Filing date: 2003-02-24
Publication date: 2011-01-31
Also published as: WO2003072338A1; JP2005518290A; HUP0500045A2; PL370403A1; KR20040086413A; AU2003219878A1; CN1638945A; ES2376307T3; EP1478502A4; AU2003219878B2; JP4231790B2; US20030213549A1; AR038590A1; BR0307869A; CN100418734C; EP1478502A1; ATE530328T1; HU227459B1; CO5611181A2; RU2004128241A

Description

Opis wynalazku

Wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania arkusza mikroporowatego laminatu oraz mikroporowatej folii i urządzenie do rozciągania folii i/lub laminatu folia/tkanina.

Przedmiot wynalazku odnosi się ogólnie do wytwarzania mikroporowatych folii i laminatów, w szczególności z zastosowaniem urządzeń rozcią gających obejmujących co najmniej jedno urządzenie rozciągające CD.

Sposoby wytwarzania mikroporowatych folii są dobrze znane w technice i na przykład z amerykańskiego opisu patentowego nr US 3,870,593, znany jest sposób, w którym mikroporowatą folię wytwarza się drogą (1) dyspergowania w polimerze rozdrobnionych cząstek niehigroskopijnej soli nieorganicznej, takiej jak węglan wapniowy, (2) formowania folii z polimeru i (3) rozciągania folii w celu zapewnienia jej porowatości. Takie mikroporowate folie stosuje się w różnych celach, takich jak podatne na oddychanie bariery (na przykład w pieluchach).

Chociaż w stanie techniki istnieje wielka liczba publikacji, z których są znane mikroporowate folie, to w większości z nich (na przykład w amerykańskim opisie patentowym nr US 4,353,945) nie określa się procesu rozciągania innego niż rozciąganie jednokierunkowe albo dwuosiowe. Do trzech najpowszechniejszych technik rozciągania należy technika MDO (orientacja w kierunku maszynowym), piece do rozciągania i współpracujące wałki obwodowe (nazywane także wałkami grzebieniowymi). Urządzenia rozciągające MDO były dostępne już od wczesnego okresu pojawienia się folii porowatych u dostawców. Typowe rozciągające urządzenia MDO mają ogrzane wałki i chwyty, przy czym wałki następujące biegną szybciej w celu zapewnienia rozciągania tylko w kierunku maszynowym.

Dostępne są także piece do rozciągania. Piece do rozciągania działają na zasadzie chwytania brzegów folii przechodzącej przez ogrzany piec i rozciągania folii w kierunku poprzecznym do kierunku maszynowego. Folie rozciągnięte w kierunku poprzecznym wychodzą z pieca znacznie szersze niż ich szerokość początkowa.

Urządzenia rozciągające ze współpracującymi albo grzebieniowymi wałkami były produkowane w czasie wcześ niejszego okresu. Z ameryka ń skiego opisu patentowego nr US 4,153,751 jest znane na przykład zastosowanie wałków grzebieniowych, które mają rowki rozciągające się w zasadzie równolegle do osi wałków, do rozciągania folii w kierunku poprzecznym do kierunku maszynowego.

W technice są znane także sposoby wytwarzania kompozytów mikroporowatej folii i włókniny. Folię mikroporowatą można wiązać bezpośrednio z tkaniną różnymi środkami, włącznie z wiązaniem klejowym, termicznym i ewentualnie ultradźwiękowym. Jak będzie omówione dalej, takie kompozyty otrzymano także drogą ekstruzyjnego powlekania polimerycznego produktu wytłaczania na włókninie, a następnie nadawania folii porowatoś ci (na przykład przez rozciąganie).

Może okazać się także pożądane rozciąganie kompozytów folia mikroporowata/tkanina, przy czym jednak takie rozciąganie ma także swoje niedogodności. Na przykład folie mikroporowate, typowo na skutek wymuszonego rozciągania, mają wyższą przepuszczalność pary i lepszy wygląd powierzchni. Podatność na przepuszczanie pary (nazywana także szybkością przepuszczania pary wodnej, WVTR) można ocenić drogą prób laboratoryjnych i jest ona funkcją wielkości i częstości występowania mikroporów w folii. Dodatkowe rozciąganie już mikroporowatej folii jest znane jako zwiększające wielkość istniejących porów i wytwarzające nowe pory. Stąd silnie rozciągnięte mikroporowate folie i kompozyty mikroporowatą folia/tkanina mają na ogół większą przepuszczalność pary w porównaniu z podobnymi materiałami, które zostały rozciągnięte w mniejszym stopniu.

Podobnie znane jest lepsze odczucie w stosunku do powierzchni i odkształcalność na skutek rozciągania. Kompozyty folia/tkanina mają skłonność do większej sztywności i twardości niż którykolwiek z poszczególnych składników. Rozciąganie takich kompozytów powoduje skłonność do łamania sztywnej struktury, zapewniając przez to odczuwanie bardziej miękkiej powierzchni i lepszą odkształcalność.

Z drugiej strony rozciąganie kompozytów mikroporowatą folia/tkanina moż e skutkować w mniejszej sile wiązania i większej skłonności do tworzenia się defektów punktowych. Rozciąganie polepsza miękkość i odkształcalność na skutek niszczenia połączeń pomiędzy folią i włókniną, co daje z kolei mniejszą siłę wiązania w laminacie. Rozciąganie może powodować także niepożądane uszkodzenie laminatu, takie jak defekty punktowe, rozdarcia albo strzępienie się folii, tkaniny albo kompozytu jako całości.

Zamiast wiązania (spajania) mikroporowatej folii z tkaniną możliwe jest także najpierw wiązanie nieporowatej folii z tkaniną, a następnie rozciąganie otrzymanego kompozytu w celu nadania

PL 207 635 B1 folii mikroporowatości. Z amerykańskiego opisu patentowego nr US 5865926 jest znany na przykład sposób, w którym kompozyt folia/włóknina rozciąga się stopniowo. Zgodnie z amerykańskim opisem patentowym nr US 5,910,225 stosuje się rozciąganie MDO i ewentualnie rozciąganie w piecu. W pewnych warunkach poprzednie metody okazały się przydatne tylko częściowo na skutek uszkodzenia kompozytu spowodowanego rozciąganiem. Uszkodzenie obejmuje, lecz nie tylko, defekty punktowe, rozdarcia i inne defekty funkcjonalne i estetyczne.

Podobnie z amerykańskiego opisu patentowego nr US 6,013,151, wiadomo, że laminat folia/włóknina może być wykonany w postaci mikroporowatej i podatnej na oddychanie po stopniowym rozciąganiu przy wysokich szybkościach. Otrzymane mikroporowate laminaty mają wysoką szybkość przepuszczania pary wodnej (WVTR). Ustalono, że laminat folia/włóknina można stopniowo rozciągać w sposób bardziej jednorodny niż laminat folia deseniowana/wł óknina. Bardziej jednorodne rozcią ganie zapewnia wyższą WVTR i mniej defektów punktowych.

Wiązanie folii i tkaniny można ostrożnie regulować w celu uniknięcia pojawienia się innych problemów funkcjonalnych i estetycznych. Na przykład w przypadku powlekania przez wytłaczanie polietylenowego produktu wytłaczania na wstędze z polipropylenu wytwarzanego techniką „spunbond (polimerem typu „spunbond), warunki procesowe, takie jak temperatura topnienia i ciśnienie chwytu, wyznaczają wchodzenie włókien do struktury folii. Jednak na minimalnym poziomie wejścia folia i tkanina są spajane (związane) związane słabo albo w ogóle nie są (spajane) związane, a zatem mają skłonność do rozwarstwiania. Z drugiej strony na maksymalnym poziomie wejścia folia i tkanina są w zasadzie sprasowane ze sobą i stają się jedną całością. Taki laminat nabywa jednak gorszych właściwości w stosunku do dwóch indywidualnych składników i ma skłonność do sztywności i kruchości. Wiadomo także, że zbyt duża siła wiązania ogranicza wielkość rozciągania, które można przeprowadzić bez ryzyka tworzenia się defektów punktowych. Mówiąc prosto, jeżeli wiązanie pomiędzy folią i tkaniną jest zbyt duże, to rozciągnięta folia bę dzie czasami łamać się przed rozwarstwieniem, pozostawiając defekty punktowe.

Stąd istnieje ciągła potrzeba polepszenia skuteczności wytwarzania i wyglądu folii porowatych i kompozytów folii porowatych i wł óknin. Poprawa jest pożądana w szczególności przy wytwarzaniu mikroporowatych folii i kompozytów mikroporowatą folia/tkanina, które mają większą podatność na oddychanie, unikając przy tym defektów punktowych i innych defektów funkcjonalnych i estetycznych.

Sposób wytwarzania arkusza mikroporowatego laminatu zawierającego pierwszą warstwę folii i drugą warstwę, które spaja się i wytwarza arkusz laminatu, w którym pierwsza warstwa folii zawiera inicjator powstawania porów, według wynalazku charakteryzuje się tym, że wytwarza się arkusz mikroporowatego laminatu poprzez rozciąganie arkusza laminatu, przy czym stosuje się co najmniej jedną rozciągarkę CD ze współpracującymi wałkami i co najmniej jedno rozciągające urządzenie MDO, zaś głębokość wzębienia rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami wynosi od około 0,635 do około 2,54 mm, a stosunek rozciągania MDO wynosi od około 1,1:1 do około 4:1.

Korzystnie, arkusz laminatu rozciąga się najpierw za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami, a następnie za pomocą co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO.

Korzystnie, druga warstwa zawiera warstwę tkaniny.

Korzystnie, druga warstwa zawiera inną warstwę foliową, która zawiera inicjator powstawania porów.

Korzystnie, arkusz laminatu rozciąga się za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami bezpośrednio przed, względnie bezpośrednio po rozciągnięciu za pomocą co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO.

Korzystnie, warstwę foliową tworzy się z kompozycji termoplastycznej, a w etapie spajania warstwy foliowej z warstwą tkaniny wytłacza się tę kompozycję termoplastyczną na warstwę tkaniny stanowiąca drugą warstwę.

Korzystnie, kompozycję termoplastyczną wytłacza się do stacji chwytu wałków formujących razem z warstwą tkaniny, przy czym stacja chwytu wałków formujących zawiera parę wałków, które mają pomiędzy sobą chwyt.

Korzystnie, stosuje się kompozycję termoplastyczną opartą na poliolefinie i zawierającą co najmniej jeden polipropylen, polietylen względnie poliolefinę z grupami funkcjonalnymi i węglan wapniowy jako inicjator powstawania porów.

Korzystnie, stosuje się kompozycję termoplastyczną opartą na poliolefinie i zawierającą co najmniej jeden polietylen, od około 40 do około 60% węglanu wapniowego i od 1% do około 10% co najmniej

PL 207 635 B1 jednego dodatku wybranego z grupy obejmującej pigmenty, pomocnicze środki technologiczne, przeciwutleniacze i modyfikatory polimerów.

₂

Korzystnie, gramatura pierwszej warstwy foliowej laminatu wynosi od około 10 do około 40 g/m².

Korzystnie, jako warstwę tkaniny stanowiącą drugą warstwę stosuje się materiał włókninowy oparty na poliolefinie.

Korzystnie, warstwę tkaniny wybiera się z grupy obejmującej polipropylen typu „spunbond, polietylen typu „spunbond, i zgrzebny polipropylen spajany termicznie.

₂

Korzystnie, gramatura warstwy tkaniny wynosi od około 10 do około 30 g/m².

Sposób wytwarzania mikroporowatej folii zawierającej wytłaczaną termoplastyczną folię polimerową zawierającą inicjator powstawania porów, według wynalazku charakteryzuje się tym, że mikroporowatą folię wytwarza się poprzez rozciąganie termoplastycznej folii polimerowej za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami i co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO, zaś głębokość wzębienia rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami wynosi od około 0,635 do około 2,54 mm, a stosunek rozciągania MDO wynosi od około 1,1:1 do około 4:1.

Korzystnie, folię polimerową rozciąga się najpierw za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami, a następnie za pomocą co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO.

Korzystnie, folię mikro-porowatą rozciąga się za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami bezpośrednio przed albo bezpośrednio po rozciągnięciu za pomocą co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO.

Korzystnie, stosuje się kompozycję polimerową opartą na poliolefinie, zawierającą co najmniej jeden polipropylen, polietylen albo poliolefinę z grupami funkcyjnymi i węglan wapniowy jako inicjator powstawania porów.

Korzystnie, stosuje się kompozycję polimerową opartą na poliolefinie i zawierającą co najmniej jeden polietylen, od około 40 do około 60% węglanu wapniowego i od około 1 do około 10% co najmniej jednego dodatku wybranego z grupy obejmującej pigmenty, pomocnicze środki technologiczne, przeciwutleniacze i modyfikatory polimerów.

₂

Korzystnie, gramatura foliowej warstwy laminatu wynosi od około 10 do około 40 g/m².

Sposób wytwarzania arkusza mikroporowatego laminatu zawierającego pierwszą warstwę foliową i drugą warstwę, które spaja się ze sobą dla utworzenia arkusza laminatu, przy czym pierwsza warstwa foliowa zawiera inicjator powstawania porów, według wynalazku charakteryzuje się tym, że arkusz mikroporowatego laminatu wytwarza się poprzez rozciąganie arkusza laminatu za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami i co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO, zaś głębokość wzębienia rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami wynosi od około 0,635 do około 2,54 mm, a stosunek rozciągania MDO wynosi od około 1,1:1 do około 4:1.

Korzystnie, każdą warstwę foliową wytwarza się z kompozycji termoplastycznej, a w etapie spajania pierwszej warstwy foliowej z drugą warstwą foliową wytłacza się współbieżnie kompozycję termoplastyczną.

Korzystnie, każda z kompozycji termoplastycznych jest oparta na poliolefinie i zawiera co najmniej jeden polipropylen, polietylen albo poliolefinę z grupami funkcjonalnymi i węglan wapniowy jako inicjator powstawania porów.

Urządzenie do rozciągania folii albo laminatu folia/tkanina, według wynalazku charakteryzuje się tym, że zawiera rozciągarkę CD ze współpracującymi wałkami i rozciągające urządzenie MDO, przy czym rozciągarka CD ze współpracującymi wałkami i rozciągające urządzenie MDO są rozmieszczone w taki sposób, że folia albo laminat folia/tkanina są, korzystnie, rozciągane przez rozciągarkę CD ze współpracującymi wałkami albo bezpośrednio przed albo bezpośrednio po rozciągnięciu przez rozciągające urządzenie MDO, natomiast rozciągarka CD ze współpracującymi wałkami ma głębokość wzębienia wynoszącą od około 0,635 do około 2,54 mm, a rozciągające urządzenie MDO zapewnia stosunek rozciągania MDO od około 1,1:1 do około 4:1.

Korzystnym skutkiem rozwiązania według niniejszego wynalazku jest opracowanie sposobu wytwarzania arkusza mikroporowatego laminatu składającego się z pierwszej warstwy foliowej i drugiej warstwy, przy czym sposób obejmuje wiązanie pierwszej warstwy foliowej z drugą warstwą w celu utworzenia arkusza laminatu, przy czym pierwsza warstwa foliowa zawiera inicjator porów, oraz rozPL 207 635 B1 ciąganie arkusza laminatu stosując co najmniej jedną rozciągarkę CD ze współpracującymi wałkami i co najmniej jedno urządzenie rozciągające MDO.

W jednym z rozwiązań druga warstwa stanowi warstwę tkaniny, natomiast w innym rozwiązaniu druga warstwa stanowi inną warstwę foliową, która zawiera inicjator powstawania porów. W szczególnym rozwiązaniu tego sposobu arkusz laminatu można rozciągać za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami albo bezpośrednio przed albo bezpośrednio po rozciągnięciu za pomocą co najmniej jednego urządzenia rozciągającego MDO. Głębokość wzębienia rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami może wynosić od około 0,635 mm do 2,54 mm (0,025 do około 0,1 cala), a stosunek rozciągnięcia MDO może wynosić od około 1,1:1 do około 4:1.

Warstwa foliowa może być utworzona z kompozycji termoplastycznej. Gdy druga warstwa jest tkaniną, to etap wiązania warstwy foliowej z warstwą tkaniny może polegać na wytłaczaniu kompozycji termoplastycznej na wymienioną warstwę tkaniny. Kompozycję termoplastyczną można wytłaczać na przykład w stacji chwytu wałków formujących razem z warstwą tkaninową, przy czym stacja chwytu wałków do odlewania obejmuje parę wałków, które mają pomiędzy sobą chwyt.

Kompozycja termoplastyczna może być oparta na poliolefinie i zawiera co najmniej jedną poliolefinę polipropylenową, polietylenową albo poliolefinę z grupami funkcyjnymi i węglan wapniowy jako inicjator powstawania porów.

Jedna ze szczególnie zalecanych kompozycji zawiera:

- jeden albo więcej polietylenów,

-od około 40 do około 60% wagowych węglanu wapniowego i

- od około 1 do około 10% wagowych jednego albo więcej dodatków wybranych z grupy obejmującej pigmenty, pomocnicze dodatki technologiczne, przeciwutleniacze i modyfikatory polimerów.

Gramatura pierwszej warstwy foliowej laminatu może wynosić od około 10 do około 40 g/m².

Warstwa tkaniny może być materiałem włókninowym opartym na poliolefinie. Warstwa tkaniny może być na przykład wybrana z grupy obejmującej polipropylen typu „spunbond, polietylen typu „spunbond i wiązany termicznie polipropylen zgrzebny. Gramatura warstwy tkaniny może wynosić od około 10 do około 30 g/m², a otrzymany laminat może mieć szybkość przepuszczania pary wodnej większą niż około 500 gramów na metr kwadratowy na dzień i wysokość hydrauliczną ponad 60 cm.

Zgodnie z innym rozwiązaniem niniejszego wynalazku opracowano sposób wytwarzania folii mikroporowatej, obejmujący etapy wytłaczania folii termoplastycznej z kompozycji polimerowej, która zawiera inicjator powstawania porów, oraz rozciągania folii z zastosowaniem co najmniej jednej rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami i co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO.

W szczególnym rozwiązaniu mikroporowatą folię rozciąga się za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami albo bezpośrednio przed albo bezpośrednio po rozciągnięciu za pomocą co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO.

Zgodnie z jeszcze innym rozwiązaniem niniejszego wynalazku opracowano sposób wytwarzania arkusza mikroporowatego laminatu składającego się co najmniej z dwóch warstw foliowych, obejmujący etapy wiązania pierwszej warstwy foliowej z drugą warstwą foliową w celu utworzenia arkusza laminatu, przy czym pierwsza warstwa foliowa zawiera inicjator porów i rozciągania arkusza laminatu stosując co najmniej jedną rozciągarkę CD ze współpracującymi wałkami i co najmniej jedno rozciągające urządzenie MDO.

W szczególnym rozwiązaniu każdą z warstw foliowych tworzy się z kompozycji termoplastycznej, a etap wiązania pierwszej warstwy foliowej z drugą warstwą foliową obejmuje współbieżne wytłaczanie wymienionych kompozycji termoplastycznych.

Zgodnie z niniejszym wynalazkiem opracowano także urządzenie do rozciągania folii albo laminatu folia/tkanina, składające się z rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami i rozciągającego urządzenia MDO, w którym rozciągarka CD ze współpracującymi wałkami i rozciągające urządzenie MDO są tak rozmieszczone, że folia albo laminat folia/tkanina mogą być rozciągane przez rozciągarkę CD ze współpracującymi wałkami albo bezpośrednio przed albo bezpośrednio po rozciągnięciu przez rozciągające urządzenie MDO.

Przedmiot wynalazku w przykładach wykonania przedstawiono na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie urządzenie do wytwarzania arkusza laminatu według jednego z rozwiązań niniejszego wynalazku, fig. 2 - schematycznie parę współpracujących wałków CD z pierścieniami według jednego z rozwiązań niniejszego wynalazku, fig. 3 - mikrofotografię SEM folii rozciągniętej przez współpracujące wałki CD, fig. 4 - mikrofotografię SEM folii rozciągniętej przez rozciągające urządzenie MDO, fig. 5 - mikrofotografię SEM folii rozciągniętej przez współpracujące wałki CD, a następnie przez

PL 207 635 B1 współpracujące wałki MD, fig. 6 - mikrofotografię folii rozciągniętej przez współ-pracujące wałki CD, a następnie przez rozciągające urządzenie MDO, fig. 7 - mikrofotografię SEM powierzchni laminatu foliowego A/B/A rozciągniętego przez urządzenie MDO, fig. 8 - mikrofotografię SEM przekroju laminatu foliowego A/B/A rozciągniętego przez urządzenie MDO, fig. 9 - mikrofotografię SEM powierzchni laminatu foliowego A/B/A rozciągniętego przez współpracujące wałki CD, a następnie przez rozciągające urządzenie MDO, a fig. 10 - mikrofotografię SEM przekroju laminatu foliowego A/B/A rozciągniętego przez współpracujące wałki CD, a następnie przez rozciągające urządzenie MDO.

Zgodnie z niniejszym wynalazkiem opracowano sposób wytwarzania mikroporowatych folii, które mają wyjątkowe właściwości fizyczne i estetyczne. Te mikroporowate folie mogą składać się z warstwy pojedynczej albo mogą składać się z laminatu dwóch albo więcej warstw foliowych. Takie laminaty foliowe można tworzyć na przykład drogą współbieżnego wytłaczania dwóch albo więcej termoplastycznych produktów wytłaczania. Zgodnie z niniejszym wynalazkiem opracowano także sposób wytwarzania laminowanego arkusza składającego się co najmniej z jednej warstwy folii mikroporowatej i co najmniej jednej warstwy (materiału) tkaniny. Takie laminowane arkusze można wytwarzać drogą wiązania (spajania) folii mikroporowatej z warstwą tkaniny/materiału. Alternatywnie folię wstępną można spajać (wiązać) z warstwą tkaniny/materiału z utworzeniem laminatu, a laminat rozciągać następnie w celu uzyskania porowatości w warstwie folii. Bez względu na stosowaną technikę otrzymany laminowany arkusz, który ma warstwę mikroporowatej folii i warstwę tkaniny, daje kompozyt podatny na oddychanie i nadający się do każdego z wielu zastosowań końcowych, a zwłaszcza tych zastosowań, które wymagają kompozytu, który nie będzie się rozwarstwiać, działa jako bariera dla cieczy, który ma wysoką przepuszczalność pary wodnej i ewentualnie jest miękki i typu tkaniny/materiału (takiej jak do zastosowań higienicznych, na przykład w podłożowych arkuszach do pieluch).

Zgłaszający ustalili, że mikroporowate folie i laminaty o lepszych właściwościach można wytwarzać drogą właściwego doboru sposobów rozciągania. W szczególności drogą kolejnego rozciągania folii albo laminatu za pomocą współpracujących wałków CD z pierścieniami i rozciągającego urządzenia MDO można wytwarzać mikroporowate folie i laminaty o nieoczekiwanie lepszych właściwościach. Jeżeli nie wskazano inaczej, to określenie laminat odnosi się do laminatów foliowych składających się z dwóch albo więcej warstw foliowych, jak również do laminatów folia/tkanina, składających się co najmniej z jednej warstwy folii i co najmniej jednej warstwy materiału/np. tkaniny.

W jednym z rozwiązań laminat folia/tkanina otrzymuje się, a następnie rozciąga w celu zapewnienia porowatości. Kompozycję polimerową, którą można aktywować, tak aby stała się porowata, rozprowadza się drogą wytłaczania na tkaninie, a następnie rozciąga stosując opisane tu sposoby z utworzeniem podatnego na oddychanie kompozytu nadają cego się do wielu zastosowań koń cowych, takich jak bariera dla cieczy, o wysokiej przepuszczalności pary wodnej.

Najkorzystniejsza właściwość mikroporowatej, podatnej na oddychanie folii albo laminatu polega na połączeniu wysokiej WVTR z niskim występowaniem defektów punktowych. Optymalny rozkład wielkości porów uzyskiwany w tym połączeniu jest związany z wysoką częstością występowania małych porów. Analiza za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego (SEM) prototypów folii rozciągniętych tylko za pomocą urządzenia CD ze współpracującymi wałkami (patrz fig. 3) ujawniła pory, które były usytuowane w specyficznych miejscach wzdłuż torów biegnących w kierunku maszynowym na skutek natury metalowych wałków stykających się fizycznie z folią. Gdy ta folia była później rozciągana poprzez urządzenie MD ze współpracującymi wałkami (patrz fig. 5), to pory utworzone przez urządzenie CD ze współpracującymi wałkami były większe, lecz tworzyło się niewiele nowych porów. Zatem współpraca wałków CD, a następnie współpraca wałków MD nie były procesem optymalnym. Przy tym jednak, gdy folia była przetwarzana drogą współpracy wałków CD, a następnie rozciągania MDO (patrz fig. 6), to wyniki były o wiele lepsze. Nowe pory tworzyły się łatwo w tych torach, które nie zawierały żadnych porów tylko po współpracy wałków CD. Ponieważ folię powinno na ogół rozciągać się aż do uzyskania pożądanej WVTR, to taka współpraca wałków plus technika MDO może zapewniać wysoką WVTR drogą tworzenia wielkiej liczby mniejszych porów i mniejszej częstości występowania defektów punktowych. Gdyby próbować osiągnąć ten sam poziom WVTR stosując tylko współpracę wałków CD albo tylko rozciąganie MDO, to tworzenie się defektów punktowych byłoby częstsze.

Sposoby według niniejszego wynalazku można stosować do tworzenia folii mikroporowatych (i foliowych warstw laminatów) z jakiegokolwiek odpowiedniego polimeru (albo mieszaniny polimerów), który nadaje się do tworzenia folii i który zawiera zdyspergowany w nim inicjator powstawania porów (taki jak nieorganiczny wypełniacz). Kompozycję polimerową, która ma zdyspergowany w niej jeden albo więcej inicjatorów powstawania porów, formuje się w folię, taką jak ciągła folia formowana drogą

PL 207 635 B1 wytłaczania. Następnie otrzymaną folię rozciąga się stosując jedną albo więcej rozciągarek ze współpracującymi wałkami w kierunku poprzecznym do kierunku maszynowego (CD) i jedno albo więcej urządzeń rozciągających o orientacji w kierunku maszynowym (MDO). W jednym z rozwiązań rozciąganie za pomocą rozciągarki ze współpracującymi wałkami CD albo bezpośrednio poprzedza albo bezpośrednio następuje po rozciąganiu przez urządzenie rozciągające MDO. Stosowane tu zwroty bezpośrednio poprzedza i bezpośrednio następuje oznaczają po prostu, że nie prowadzi się żadnego innego rozciągania pomiędzy rozciąganiem za pomocą rozciągarki ze współpracującymi wałkami CD i rozciąganiem za pomocą urządzenia rozciągającego MDO. Bierze się pod uwagę, że przed albo po tym ciągu operacji można stosować inne rodzaje urządzeń rozciągających oraz bierze się także pod uwagę, że folię można rozciągać tylko za pomocą jednej albo więcej rozciągarek ze współpracującymi wałkami CD i jednego albo więcej urządzeń rozciągających MDO.

Stosując rozciąganie za pomocą współpracujących wałków CD w połączeniu z rozciąganiem MDO zgłaszający ustalili, że otrzymane mikropory są liczniejsze, mniejsze i bardziej jednorodne pod względem wielkości i kształtu (patrz fig. 6) w porównaniu z foliami rozciągniętymi za pomocą tylko samej rozciągarki ze współpracującymi wałkami CD (patrz fig. 3), samej rozciągarki MDO (patrz fig. 4) albo rozciągarki ze współpracującymi wałkami CD, a następnie rozciągarki MD ze współpracującymi wałkami (patrz fig. 5).

W celu utworzenia laminatu porowata folia/tkanina (materiał), po przygotowaniu mikroporowatej folii w sposób opisany wyżej, mikroporowatą folię można spajać (wiązać) z jedną albo więcej niż jedną warstwą tkaniny z utworzeniem struktury laminatowej. Alternatywnie niemikroporowatą folię można najpierw spajać (wiązać) z jedną albo więcej niż jedną warstwą tkaniny/materiału z utworzeniem struktury laminatowej i tę strukturę laminatową można następnie rozciągać w opisany wyżej sposób w celu nadania warstwie foliowej mikroporowatości. Warstwę foliową i tkaninową można wiązać ze sobą każdym z różnych sposobów, takich jak spajanie (wiązanie) klejowe, spajanie elektromagnetyczne i spajanie ultradźwiękowe. W jednym z rozwiązań polimer błonotwórczy, który ma zdyspergowany w sobie jeden albo więcej inicjatorów powstawania porów, można wytłaczać na tkaninie w celu utworzenia laminatu składającego się z warstwy foliowej związanej z warstwą materiałową/tkaninową. Otrzymany arkusz laminatu można następnie rozciągać w taki sam sposób, jak opisano wyżej, w celu nadania folii mikroporowatości. Nawet wtedy, gdy stosuje się powlekanie poprzez wytłaczanie w celu przyklejenia folii do tkaniny, to spajanie (wiązanie) można poprawić przez zastosowanie każdej z różnych dodatkowych metod spajania, takich jak spajanie klejowe, spajanie elektromagnetyczne, spajanie gorącą płytą i spajanie ultradźwiękowe. Należy także wykazać, że laminaty folia/tkanina według niniejszego wynalazku mogą zawierać każdą liczbę warstw foliowych i materiałowych/tkaninowych, w każdym pożądanym układzie.

Te same techniki stosowane do tworzenia laminatów folia/tkanina można stosować także do tworzenia laminatów foliowych, które zawierają dwie albo więcej warstw foliowych, z których co najmniej jedna jest mikroporowatą. Zatem folię mikroporowatą można wiązać z jedną albo więcej warstw foliowych z utworzeniem struktury laminatowej. Alternatywnie folię niemikroporowatą można wiązać najpierw z jedną albo więcej niż jedną warstwą folii nieporowatej z utworzeniem struktury laminatowej i tę strukturę laminatową moż na następnie rozciągać w opisany wyżej sposób w celu nadania warstwom foliowym mikroporowatości. Warstwy foliowe można wiązać ze sobą w każdy z różnych sposobów, takich jak wiązanie klejowe, wiązanie elektromagnetyczne, wiązanie gorącą płytą i wiązanie ultradźwiękowe. Laminaty foliowe można formować także drogą wytłaczania współbieżnego. Kompozycje polimerów błonotwórczych, które zawierają zdyspergowany jeden albo więcej inicjatorów porów, można wytłaczać współbieżnie w celu utworzenia laminatu zawierającego dwie albo więcej związanych ze sobą warstw foliowych. Otrzymany arkusz laminatu można następnie rozciągać w taki sam sposób, jak opisano poprzednio, w celu nadania warstwom foliowym mikroporowatości.

Skład każdej warstwy foliowej w laminacie foliowym można dobierać w celu uzyskania pożądanych właściwości każdej warstwy foliowej, a zatem skład każdej warstwy foliowej może być taki sam albo różny.

Na przykład jedna albo więcej warstw foliowych mogą zawierać większą ilość inicjatora powstawania porów, tak że w tej warstwie w czasie rozciągania będzie tworzyć się więcej porów. W ten sposób w otrzymanym laminacie foliowym można indywidualnie regulować właściwości, takie jak WVTR, każdej warstwy foliowej. W jednym z przykładowych rozwiązań można tworzyć laminat foliowy składający się z trzech mikroporowatych warstw, z których warstwa środkowa zawiera mniejszą ilość wypełniacza w porównaniu z dwiema warstwami zewnętrznymi.

PL 207 635 B1

Na fig. 1 przedstawiono schematycznie jedno z rozwiązań urządzenia, które można stosować do wytwarzania arkusza laminatu zgodnie z jednym z rozwiązań niniejszego wynalazku, w którym warstwa foliowa jest folią termoplastyczną, a warstwa tkaninowa jest włóknistą wstęgą włókniny. Przy stosowaniu urządzenia z fig. 1 folię termoplastyczną laminuje się w czasie wytłaczania na włóknistej wstędze włókninowej drogą wprowadzania wstęgi włókninowej do chwytu pary wałków razem z termoplastycznym produktem wytłaczania. Otrzymany arkusz laminatu rozciąga się następnie w sposób opisany poprzednio. Jeżeli pożądana jest raczej tylko folia mikroporowatą niż laminat, to wstęgę włókniny stanowiącą drugą warstwę 33 na wałku 32 można wyeliminować. Podobnie, jeżeli pożądany jest laminat foliowy, to do chwytu pary wałków można wprowadzać wiele termoplastycznych produktów wytłaczania, otrzymując w ten sposób wytłoczony współbieżnie laminat foliowy.

W celu wytwarzania ciągłego arkusza laminatu termoplastyczną kompozycję warstwy foliowej doprowadza się z wytłaczarki 21 przez ustnik szczelinowy 22 z utworzeniem produktu wytłaczania (który odpowiada warstwie foliowej 26 otrzymanego arkusza laminatu). Produkt wytłaczania doprowadza się do chwytu (chwyt stacji do formowania) pomiędzy wałkiem formującym 24 (typowo wałkiem metalowym) i wałkiem oporowym 25 (typowo wałkiem gumowym). Do wspomagania eliminacji rezonansu na skutek ciągnięcia można stosować ostrze powietrzne, co jest znane na przykład z amerykańskiego opisu patentowego nr US 4,626,574. Alternatywnie w celu zapobieżenia rezonansowi na skutek ciągnięcia można stosować powietrzne urządzenia chłodzące znane z amerykańskiego zgłoszenia patentowego nr seryjny 09/489095 nr publ. US 6,951,591. Wstęgę włókniny/warstwę tkaninową 33 z wałka 32 ciągnie się do chwytu stacji formującej, pomiędzy wałkami 25 i 24. W tym chwycie warstwa tkaniny stanowiąca drugą warstwę 33 jest powlekana drogą wytłaczania stopioną warstewką foliową (albo produktem wytłaczania) 26, która dopiero co opuściła ustnik szczelinowy 22. W czasie procesu laminowania drogą wytłaczania włókna w zasadzie pogrążają się w folii i są otaczane przez folię.

Po opuszczeniu chwytu pomiędzy wałkami 24 i 25 przez arkusz laminatu rozciąga się go następnie w dwóch albo więcej stacjach rozciągania. W jednym z rozwiązań arkusz laminatu rozciąga się stosując jedną albo więcej rozciągarek CD ze współpracującymi wałkami i jedno albo więcej urządzeń rozciągających MDO, gdzie arkusz jest rozciągany przez jedną z rozciągarek CD ze współpracującymi wałkami bezpośrednio przed albo bezpośrednio po rozciągnięciu przez jedno z urządzeń rozciągających MDO. W celu nagrzania laminatu przed rozciąganiem można ponadto przewidywać jeden albo więcej wałków z regulowaną temperaturą (takich jak wałek 45).

W rozwiązaniu przedstawionym na fig. 1 w pierwszej stacji rozciągania przewiduje się rozciągarkę CD 28 ze współpracującymi wałkami, a urządzenie rozciągające MDO 29 przewiduje się w drugiej stacji rozciągania. Rozciągarka CD ze współpracującymi wałkami składa się na ogół z pary wałków, które są usytuowane w taki sposób, że tworzą pomiędzy sobą chwyt. Zatem rozciągarka CD ze współpracującymi wałkami 28 w pierwszej stacji rozciągania składa się na ogół ze przyrostowo rozciągających wałków 30 i 31, przy czym rozciągające wałki 30 i 31 mogą mieć każdą z różnych konfiguracji. Na fig. 2 przedstawiono schematycznie jedno z przykładowych rozwiązań współpracujących wałków CD 30 i 31 wyposażonych w pierścienie. Każdy wałek pierścieniowy ma wiele rowków, które rozciągają się dookoła powierzchni wałka, równolegle do obwodu wałka. Gdy wałki są doprowadzane razem do bliskiego wzębienia, to rowki na jednym wałku będą współpracować z rowkami na drugim wałku. Gdy folia albo laminat przechodzą pomiędzy wałkami, to będą one przyrostowo rozciągać się w kierunku poprzecznym, co jest znane specjaliście w tej dziedzinie.

W przykładowym rozwiązaniu z fig. 2 każdy wałek do przyrostowego rozciągania (albo wałek wyposażony w pierścienie) składa się w zasadzie z cylindrycznego wałka 37 i wielu obwodowych pierścieni 38 przytwierdzonych do zewnętrznego obwodu cylindrycznego wałka 37. Obwodowe pierścienie 38 są na ogół równomiernie rozmieszczone na długości cylindrycznego wałka 37. Przy tym jednak pierścienie na wałku rozciągającym 30 są przesunięte względem pierścieni na rozciągającym wałku 31, tak że gdy pierścienie są doprowadzane do siebie w sposób pokazany na fig. 2, to pierścienie (i rowki pomiędzy nimi) wałka rozciągającego 30 będą wzębiać się (współpracować) z pierścieniami (i rowkami pomiędzy nimi) wałka rozciągającego 31. W ten sposób, gdy arkusz laminatu przechodzi pomiędzy wałkami rozciągającymi 30 i 31, to arkusz laminatu będzie przyrostowo rozciągać się w kierunku poprzecznym (to jest prostopadle do kierunku maszynowego w urządzeniu z fig. 1).

W jednym z przykładowych rozwiązań trzony wałków wyposażonych w pierścienie mogą być umieszczone pomiędzy dwiema maszynowymi płytami bocznymi, przy czym trzon dolny jest usytuowany w stałych łożyskach, a trzon górny jest usytuowanych w łożyskach w pionowo ślizgowych członach. Człony ślizgowe są nastawne w kierunku pionowym przez klinowo ukształtowane ruchome

PL 207 635 B1 elementy za pomocą śrub nastawnych. Wkręcanie albo wykręcanie klinów będzie przesuwać pionowo człon ślizgowy odpowiednio do dołu albo do góry w celu dalszego wzębienia albo wyzębienia zębów typu przekładniowego górnego współpracującego wałka z dolnym współpracującym wałkiem. Mikrometry zamontowane na bocznych ramach pracują w celu wskazywania głębokości wzębienia się zębów współpracującego wałka.

Do mocnego trzymania członów ślizgowych w ich dolnym położeniu sprzężenia względem klinów nastawnych można stosować cylindry powietrzne w celu przeciwstawienia się skierowanej do góry sile wywieranej przez rozciągany materiał. Te cylindry można także cofać w celu rozprzężenia względem siebie górnego i dolnego współpracującego wałka dla celów przewlekania materiału przez współpracujące wyposażenie albo w połączeniu z obwodem bezpieczeństwa, który po zaktywowaniu otwierałby wszystkie punkty chwytu maszyny.

Ponieważ współpracujące elementy CD są często podatne na duże głębokości wzębienia, to dla wyposażenia może okazać się konieczne wprowadzenie środka do powodowania, aby trzony dwóch współpracujących wałków pozostawały równoległe, gdy górny trzon podnosi się albo opuszcza. Może okazać się konieczne zabezpieczenie, aby zęby jednego współpracującego wałka zawsze wpadały pomiędzy zęby drugiego współpracującego wałka, unikając potencjalnej uszkadzającej fizycznej styczności pomiędzy współpracującymi zębami. Ten ruch równoległy zapewnia się za pomocą układu zębatkowego, w którym stacjonarna zębatka jest przyłączona do każdej bocznej ramy w położeniu obok siebie z pionowo ślizgowymi członami. Trzon przechodzi przez boczne ramy i pracuje w łożysku w każ dym z pionowo ślizgowych członów. Koło zębate spoczywa na każdym końcu tego trzonu i pracuje w zazębieniu z zębatkami powodując pożądany ruch równoległy.

Napęd rozciągarki CD ze współpracującymi wałkami będzie na ogół działać na górny i dolny współpracujący wałek z wyjątkiem przypadku rozciągania za pomocą współpracujących wałków materiałów, które mają stosunkowo wysoki współczynnik tarcia. Napęd nie musi mieć kompensacji luzu międzyzębnego, przy czym jednak mała wielkość niewspółliniowości albo poślizgu napędu nie będzie powodować żadnego problemu. Przyczyna tego będzie widoczna na podstawie opisu współpracujących elementów CD.

W przykładowym rozwiązaniu z fig. 2 współpracujące elementy CD mogą być poddawane obróbce maszynowej z litego materiału, lecz można je najlepiej opisać jako naprzemienny układ dwóch tarcz o różnej średnicy. W jednym z rozwiązań współpracujące tarcze miałyby 15,24 cm (6'') średnicy, 7,9 mm (0,031) grubości i pełny promień na swoim brzegu. Tarcze odstępnikowe oddzielające współpracujące tarcze miałyby 129,54/5,08 cm (51/2) średnicy i 0,18 cm (0,069) grubości. Dwa wałki o tej konfiguracji mogłyby być wzębione aż do 0,587 cm (0,231) pozostawiając dla materiału luz 0,048 cm (0,019) na wszystkich stronach i taka konfiguracja współpracującego elementu CD miałaby skok 0,254 cm (0,100). Alternatywnie współpracujące wałki CD mogą składać się z cylindrycznych wałków, które mają szereg obwodowych pierścieni rozciągających się na obwodzie wałków.

Chociaż opisane wyżej współpracujące wałki CD mogą wykazywać większe głębokości wzębienia, to taka głębokość może wynosić korzystnie od około 0,064 cm do 0,254 cm (0,025 do około 0,1 cala), a zwłaszcza od około 0,10 cm do 0,19 cm (0,04 do około 0,075 cala). Takie głębokości wzębienia umożliwiają unikanie uszkodzenia folii.

W przykładowym rozwiązaniu na fig. 1, po przejściu przez współpracujące wałki CD folia albo kompozyt przesuwają się przez drugą stację rozciągania, która zawiera urządzenie rozciągające MDO 29. Typowe wyposażenie rozciągające MDO, znane specjaliście w tej dziedzinie, może być raczej złożone, lecz zasady są proste. Folia albo kompozyty folia/tkanina (materiał) są przepuszczane przez chwyty dwóch par wałków, przy czym jednak druga para wałków obraca się szybciej niż pierwsza para wałków, tak że folia albo kompozyt folia/tkanina będą ciągnięte przez drugą parę wałków, a zatem będą rozciągane w kierunku maszynowym.

W niektórych zespołach wałków urządzenia rozciągającego MDO jeden albo więcej wałków ogrzewa się w celu ułatwienia procesu rozciągania. Alternatywnie można przewidywać oddzielny ogrzany wałek i w takim przypadku co najmniej jeden z zespołów wałków może zatem składać się z trzech wałków. W takim układzie pierwszy wałek jest wałkiem ogrzewanym wewnętrznie, który ogrzewa folię albo kompozyt przed osiągnięciem chwytu. Ten ogrzany pierwszy wałek nie znajduje się w fizycznej styczności z jakimkolwiek innym wałkiem zespołu wałków. Drugi wałek powleka się materiałem sprężystym, takim jak guma, w celu umożliwienia chwytania bez uszkodzenia (to jest fizycznej styczności) wraz z trzecim wałkiem, który jest wałkiem metalowym. Typowo napędzany jest tylko jeden z dwóch stykających się ze sobą wałków, taki jak metalowy trzeci wałek. Przy tym jednak nienapędzany

PL 207 635 B1 wałek będzie obracać się dzięki styczności pomiędzy dwoma wałkami. Chociaż obydwa wałki mogą być napędzane w czasie stykania się ze sobą, to, jeżeli jest to pożądane, taki układ wymaga dokładniejszej regulacji szybkości.

W przykładowym rozwiązaniu na fig. 1 urządzenie rozciągające MDO 29 przewiduje się w drugiej stacji rozciągania. Pierwszy zespół wałków urządzenia rozciągającego MDO składa się z ogrzanego wałka 50, powleczonego drugiego wałka 51 i trzeciego metalowego wałka 52 (który jest napędzany). Folię albo kompozyt przepuszcza się przez chwyt pomiędzy wałkami 51 i 52. Drugi zespół wałków urządzenia rozciągającego MDO na fig. 1 jest podobny do zespołu pierwszego, przy czym jednak drugi zespół wałków zawiera tylko powleczony wałek 61 i napędzany metalowy wałek 62 (bez dodatkowego ogrzanego wałka). Folię albo kompozyt przepuszcza się przez chwyt pomiędzy wałkiem 61 i 62.

W czasie pracy obydwa chwyty urządzenia rozciągającego MDO są zamknięte, a folia albo kompozyt są chwytane pomiędzy wałkami 51 i 52 oraz pomiędzy wałkami 61 i 62. Przy tym jednak wałki 61 i 62 są napędzane z większą prędkością obwodową niż wałki 51 i 52, powodując przez to rozciąganie folii albo kompozytu w przerwie powietrznej pomiędzy dwoma chwytami. Typowa wielkość przerwy powietrznej wynosi od około 0,013 cm do 1,4 cm (0,005 do około 0,550).

W urządzeniu rozciągającym MDO stosunek rozciągania MDO określa się jako stosunek szybkości drugiej pary wałków do szybkości pierwszej pary wałków. W rozwiązaniu przedstawionym na fig. 1 stosunek rozciągania MDO jest stosunkiem prędkości wałka 62 do prędkości wałka 52. W jednym z rozwiązań stosunek rozciągania MDO można korzystnie wybrać od około 1,1:1 do około 4:1, a zwłaszcza około 2:1. Takie stosunki rozciągania MDO umożliwiają unikanie uszkodzenia folii. Po opuszczeniu urządzenia rozciągającego MDO folia albo kompozyt będą dłuższe i cieńsze niż ich wymiary początkowe.

Urządzenie i sposoby według niniejszego wynalazku nadają się zwłaszcza do wytwarzania arkuszy laminatu składającego się co najmniej z jednej warstwy folii mikroporowatej i co najmniej jednej warstwy tkaniny. Kompozycja folii, którą wytłacza się do chwytu, może zawierać cząstki wypełniacza (inicjatora powstawania porów), tak że gdy arkusz laminatu jest rozciągany, to w warstwie foliowej, w miejscach cząstek wypełniacza, tworzą się mikropory. Warstwę tkaninową może stanowić włókninowa włóknista wstęga z włókien staplowych albo włókien elementarnych wiązanych drogą wirowania. Ponadto przyrostowe rozciąganie zapewnione przez rozciąganie za pomocą współpracujących wałków CD nadaje kompozytowi bardzo miękkie włókniste wykończenie, który wygląda wtedy jak tkanina. Wynikiem takiego przyrostowego rozciągania albo rozciągania za pomocą współpracujących wałków jest kompozyt, który ma doskonałą podatność na oddychanie i właściwości barierowe, jak również teksturę typu miękkiej tkaniny.

Sposoby wytwarzania folii mikroporowatych są dobrze znane w technice. Folię wytwarza się drogą wprowadzania drogą mieszania rozdrobnionych cząstek wypełniacza nieorganicznego (takiego jak węglan wapniowy albo inna sól) do odpowiedniego polimeru, tworząc folię z wypełnionego polimeru, a następnie rozciągania folii w celu nadania jej mikroporowatości i podatności na oddychanie.

Folię mikroporowatą często charakteryzuje się wielkością występujących porów. Pory o średnicach równoważnych od 0,01 do 0,25 mikrona są znane jako zapobiegające płynięciu niezwilżających cieczy. Jeżeli częstość występowania tych porów jest dostatecznie wysoka, to materiał umożliwi racjonalne przechodzenie pary wodnej, stanowiąc jednocześnie skuteczną barierę dla ciekłej wody.

Zgodnie z jednym z rozwiązań niniejszego wynalazku folia, włącznie z warstwą foliową kompozytu folia/tkanina i poszczególnymi warstwami foliowymi laminatu foliowego, może składać się z opartej na poliolefinie kompozycji, takiej jak jeden albo więcej polipropylenów, polietylenów, poliolefin z grupami funkcjonalnymi albo ich połączenia. Jedna z odpowiednich kompozycji składa się z mieszaniny jednego albo więcej polietylenów (takiej jak mieszanina LLPDE i LDPE) i inicjatora porów. Rodzaj i ilość każdego zastosowanego polietylenu będzie zależeć w znacznym stopniu od przewidywanego zastosowania folii albo laminatu. W jednym z rozwiązań można wprowadzić od około 40% do około 60% inicjatora porów. Na przykład jedną ze szczególnych kompozycji dla folii według rozwiązania niniejszego wynalazku można otrzymywać najpierw drogą mieszania w stanie stopienia kompozycji zawierającej:

(a) od około 35 do około 45% wagowo liniowego polietylenu o niskiej gęstości (LLDPE), (b) od około 3 do około 10% wagowo polietylenu o niskiej gęstości (LDPE),

PL 207 635 B1 (c) od około 40 do około 60% wagowo cząstek wypełniacza opartych na węglanie wapniowym (takich, w których powierzchnia węglanu wapniowego jest powleczona kwasem tłuszczowym) i (d) ewentualnie od około 1 do około 10% wagowo jednego albo więcej z następujących dodatków: pigmenty, technologiczne środki wspomagające, przeciwutleniacze i modyfikatory polimerów.

Powyższą kompozycję można wytłaczać do chwytu pomiędzy dwoma wałkami (takimi jak opisane poprzednio wałki 24 i 25) w celu tworzenia folii przy szybkości od około 2,79 m/s do 6,1 m/s (550 fpm do około 1200 fpm) (albo większej) bez występowania rezonansu na skutek ciągnięcia. W jednym z rozwiązań otrzymana warstwa foliowa może mieć gramaturę wynoszącą od około 10 do około 40 g/m², a zwłaszcza od około 20 do około 30 g/m². Otrzymaną folię można następnie wyciągać w opisany poprzednio sposób.

Jedna ze szczególnych kompozycji foliowych może zawierać około 51% wagowo polietylenu i okoł o 44% wagowo cząstek wypeł niacza na bazie wę glanu wapniowego, które mają ś rednią wielkość około 1 mikrona. Polietylen można dostarczać w postaci mieszanki LLDPE i LDPE z ilością każdego rodzaju w zależności od przewidywanego zastosowania folii albo laminatu, włącznie z wymaganymi właściwościami estetycznymi i fizycznymi (włącznie z takimi właściwościami jak odkształcalność i odczuwanie powierzchni). W pewnych okolicznościach, w celu zwiększenia sztywności, może okazać się pożądane wprowadzanie polietylenu o wysokiej gęstości. Barwę folii (białość) można regulować drogą wprowadzania jednego albo więcej pigmentów. Folię o białej barwie można na przykład otrzymać drogą wprowadzenia do około 4% wagowo dwutlenku tytanu. W ilości od około 0,1 do około 0,5% wagowo można dodawać także pomocniczy środek technologiczny, taki jak polimer fluorowęglowy, na przykład propen-1,1,1,2,2,3,3,3-sześciofluorokopolimer z 1,1-dwufluoroetylenem. Dodawać można także przeciwutleniacze, takie jak Irganox 1010 i Irgafos 168, o ogólnym stężeniu od około 500 do około 4000 ppm.

Chociaż wyżej opisane kompozycje foliowe można stosować do wytwarzania folii mikroporowatych korzystając z opisanych tu sposobów rozciągania, to struktury kompozytowe można tworzyć także drogą wiązania warstwy foliowej (takiej jak warstwa foliowa utworzona z opisanych wyżej kompozycji) z warstwą tkaninową albo z inną warstwą foliową. Warstwie foliowej można nadawać porowatość drogą jej rozciągania przed wiązaniem z warstwą tkaninową albo dodatkową warstwą foliową. Alternatywnie nierozciągniętą warstwę foliową o opisanych wyżej składach można wiązać z warstwą tkaniny albo inną warstwą foliową, a następnie rozciągać otrzymaną strukturę kompozytową w celu nadania warstwie (warstwom) foliowej mikroporowatości.

W jeszcze innym alternatywnym rozwią zaniu warstwę tkaniny moż na doprowadzać do chwytu pomiędzy dwoma wałkami (takimi jak opisane poprzednio wałki 24 i 25) razem z produktem wytłaczania. W ten sposób kompozycję polimeryczną warstwy foliowej wytłacza się na warstwę tkaninową. Otrzymany arkusz laminatu rozciąga się wtedy w taki sam sposób, jak opisano poprzednio otrzymując arkusz laminatu, który ma warstwę mikroporowatej folii i warstwę materiału (tkaniny). W jednym z rozwiązań warstwy materiału/tkaniny różnych opisanych tu struktur laminatu mogą mieć gramaturę wynoszącą od około 10 do około 30 g/m², a nawet od około 15 do około 25 g/m². WVTR laminatu może być większa niż około 500 gramów na metr kwadratowy na dzień, a wysokość hydrauliczna może wynosić ponad około 60 cm (zmierzona jako minimalna wysokość słupa wody, która powoduje upływ wody w laminacie). W jednym z rozwiązań WVTR może przekraczać około 1000 gramów na metr kwadratowy dziennie, a nawet przekraczać około 3000 gramów na metr kwadratowy dziennie.

Podobnie dwa albo więcej produktów wytłaczania można doprowadzać do chwytu pomiędzy dwoma wałkami (takimi jak opisane poprzednio wałki 24 i 25). W ten sposób kompozycje polimeryczne wytłacza się współbieżnie w celu utworzenia laminatu z dwóch albo więcej warstw foliowych. Otrzymany arkusz laminatu rozciąga się wtedy w taki sam sposób, jak opisano poprzednio, otrzymując arkusz laminatu, który ma dwie albo więcej warstw folii mikroporowatej.

Odpowiednie warstwy tkaniny zawierają naturalne albo syntetyczne włókna albo włókna elementarne, które wiąże się albo w inny sposób scala w strukturę w postaci wstęgi. Odpowiednie tkaniny obejmują tkaniny tkane i nietkane, takie jak wstęgi tkanin związanych wirowo w stanie stopienia, sznurowanych wirowo, zgrzebnych, związanych termicznie albo klejowo. Przykładowe tkaniny, które można stosować, obejmują polipropylen typu „spunbond, polietylen typu „spunbond i zgrzebny polipropylen związany termicznie.

Właściwości folii i arkuszy laminatów wytworzonych według niniejszego wynalazku można badać różnymi sposobami. Na przykład szybkość przepuszczania pary wodnej (WVTR) można oznaczać zgodnie z ASTM E 96, Standard Test Methods for Water Vapor Transmission of Materials. Znaną

PL 207 635 B1 ilość środka suszącego umieszcza się razem z próbką w pojemniku w kształcie czaszy i trzyma bezpiecznie za pomocą pierścienia ustalającego i uszczelki. Zespół umieszcza się na 5 godzin w komorze o stał ej temperaturze (40°C) i wilgotności (wilgotność względna 75%). Ilość wilgoci pochłonię tej przez środek suszący oznacza się grawimetrycznie i wykorzystuje do ustalenia WVTR próbki (jednostki g/m² 24 godz.).

Do pomiaru maksymalnej wielkości porów (MPS) można wykorzystać ASTM E 1294-89: Standard Test Method for Pore Size Characteristics of Membrane Filters using Automated Liquid Porosimeter. W tym sposobie mierzy się MPS (jednostki mikrony) folii mikroporowatych i arkuszy laminatów stosując technikę wypierania cieczy, która zależy od wzniesienia kapilarnego stworzonego przez napięcie powierzchniowe, i korzysta z równania Washburna do obliczania średnicy porów.

Liczbę defektów punktowych można oznaczać stosując metodę Clopay Pinhole Test Method (HCTM-02), w której mierzy się odporność powleczonych i laminowanych tkanin na penetrację roztworu alkoholowego (100 ml 70% alkoholu izopropylowego z 1,0 ml czerwonego barwnika spożywczego). Tę próbę prowadzi się drogą wystawienia w przybliżeniu (sześciu stóp kwadratowych) (0,56 m²) kompozytu na działanie 72 ml roztworu na foliową stronę próbki. Roztwór rozprowadza się równomiernie pędzlem w celu pokrycia zaznaczonego obszaru próbki. Roztwór pozostawia się w stanie spoczynku w ciągu dziesię ciu minut, a nastę pnie oklepuje w celu wysuszenia za pomocą serwetek. Następnie próbkę odwraca się, liczy barwne znaki i podaje liczbę defektów punktowych w badanym obszarze.

P r z y k ł a d y

Następujące przykłady ilustrują jeden ze sposobów wytwarzania folii, laminatów foliowych i laminatów folia/tkanina według jednego z przykładów wykonania niniejszego wynalazku. W świetle tych przykładów i dalszego szczegółowego opisu dla specjalisty w tej dziedzinie będzie oczywiste, że można poczynić w nim zmiany bez odchodzenia od zakresu niniejszego wynalazku. Zestawienie tych przykładów podano tylko w celu pokazania specjaliście z tej dziedziny, w jaki sposób stosować zasady niniejszego wynalazku, tak jak je tu omówiono. Te przykłady nie mają na celu ograniczenia zakresu ochrony niniejszego wynalazku.

W nastę pują cych przykł adach stosowano urzą dzenie podobne do urzą dzenia pokazanego na fig. 1, przy czym jednak w Przykładzie 1, ponieważ tworzono tylko folię mikroporowatą, a nie laminat, nie stosowano wstęgi włókniny jako warstwy tkaniny 33 na wałku 32, jak również wałków 24 i 25, które tworzą chwyt stacji formowania.

P r z y k ł a d 1

Kompozycję foliową zawierającą 50% węglanu wapniowego, 47% żywicy polietylenowej i 3% dwutlenku tytanu wytłaczano stosując standardowe wyposażenie do lanej folii i warunki technologiczne. Szybkość wytłaczarki i szybkość liniową nastawiano w taki sposób, że wytwarzano warstwę folii o gramaturze 45 g/m² i była to folia 1A. Folię 1B tworzono drogą przepuszczania folii 1A przez parę wałków CD ze współpracującymi pierścieniami. Wałki z pierścieniami miały pierścienie co każde 0,254 cm (0,100 cala). Na fig. 3 przedstawiono mikrofotografię folii 1B. Folię 1C tworzono drogą przepuszczania folii 1A tylko przez urządzenie rozciągające MDO. Na fig. 4 przedstawiono mikrofotografię folii 1C. Folię 1D tworzono drogą rozciągania folii 1A za pomocą zarówno urządzenia rozciągającego CD, jak i MDO. Końcowa grubość folii 1D była tego rodzaju, że (powierzchnia właściwa) gramatura folii wynosiła około 23 g/m² przy stosunku rozciągania MDO około 2:1. Na fig. 6 przedstawiono mikrofotografię folii 1D. Dla porównania folię 1A rozciągano także za pomocą urządzenia rozciągającego CD ze współpracującymi wałkami, a następnie urządzenia MD ze współpracującymi wałkami (kierunek maszynowy) tworząc folię 1E.

Wyniki pomiarów właściwości fizycznych pokazane w Tabeli #1 przedstawiają typowe dane dla powyższych folii przy podanej wyżej głębokości wzębienia na współpracujących wałkach CD i stosunku szybkości w urządzeniu MDO i poza nim. Jak podano w tabeli właściwości folii rozciągniętej za pomocą współpracujących wałków CD, a następnie za pomocą urządzenia rozciągającego MDO są lepsze niż w każdej innej opcji. Mikrofotografie na fig. 3-6 wskazują także, że sposoby rozciągania według niniejszego wynalazku zapewniają wielką liczbę okrągłych porów o małej średnicy, które są odpowiedzialne za wysoką MVTR (albo WVTR) w porównaniu z innymi foliami. Pomiar przepływu powietrza podany w Tabeli 1 uzyskano drogą przykładania do folii powietrza o wysokim ciśnieniu i pomiaru przepływu powietrza przez folię w ciągu krótkiego okresu czasu (pięciu sekund).

PL 207 635 B1

T a b e l a 1

Opis próbki	Powierzchnia właściwa (g/m²)	Liczba defektów punktowych (#/m²)	Przepływ powietrza (ml/min@90psi) (621 kPa)	MVTR (g/m²/dzień)
Prekursor 1A	45	0	0	100
1B - tylko współpracujące wałki CD	35	0	1128	1800
1C - tylko MDO	25	0	1511	2500
1D - CD, współpracujące wałki CD & MDO	31	0	6030	3400
1E - współpracujące wałki CD & MD	23	0	4400	3000

P r z y k ł a d 2:

Kompozycję folii zawierającą 50% węglanu wapniowego, 47% żywicy polietylenowej i 3% dwutlenku tytanu wytłaczano stosując standardowe wyposażenie do lanej folii i warunki procesowe. Zgrzebną wstęgę polipropylenową, wiązaną termicznie punktowo, o powierzchni właściwej 20 g/m², przewlekano z urządzenia odwijającego do chwytu stacji odlewania, tak że stykała się ona ze strumieniem stopionej folii w warunkach pracy. Szybkość wytłaczarki i szybkość liniową nastawiano w taki sposób, że do tkaniny dodawano warstwę folii o gramaturze 40 g/m², co dawało laminat 2A. Laminat 2A folia/tkanina przepuszczano następnie przez wałki CD ze współpracującymi pierścieniami wytwarzając laminat 2B. Wałki z pierścieniami miały pierścienie co każde 0,254 cm (0,100 cala). Laminat 2C tworzono drogą przepuszczania laminatu 2A tylko przez urządzenie rozciągające MDO. Laminat 2D tworzono drogą rozciągania laminatu 2A za pomocą urządzenia rozciągającego zarówno CD, jak i MDO. Dla porównania laminat 2A rozciągano także za pomocą urządzenia CD ze współpracującymi wałkami, a następnie urządzenia MD ze współpracującymi wałkami, tworząc laminat 2E. Wyniki właściwości fizycznych pokazane w Tabeli #2 przedstawiają typowe dane dla tych prototypów w zależności od głębokości wzębienia na współpracujących wałkach CD i stosunku szybkości w urządzeniu i poza urządzeniem MDO. Jak przedstawiono w tabeli, właściwości laminatu rozciągniętego za pomocą współpracujących wałków CD, a następnie za pomocą urządzenia rozciągającego MDO, są lepsze niż w każdej innej opcji.

T a b e l a 2

Opis próbki	Powierzchnia właściwa (g/m²)	Liczba defektów punktowych (#/m²)	Przepływ powietrza (ml/min@90psi) (621 kPa)	MVTR (g/m²/dzień)
Prekursor 2A	60	0	0	50
2B - tylko współpracujące wałki CD	53	0	414	1100
2C - tylko MDO	49	0	611	1200
2D-CD, współpracujące wałki CD & MDO	46	0	1780	3169
2E - współpracujące wałki CD & MD	51	0	872	1743

P r z y k ł a d 3:

Przy otrzymywaniu wytłoczonego współbieżnie laminatu foliowego składającego się z trzech warstw folii (A/B/A) i gramaturze 85 g/m² stosowano standardowe wyposażenie do lanej folii i warunki procesowe. Kompozycja polimeryczna dla pierwszej i trzeciej warstwy zawierała 57% węglanu wapniowego i 43% żywicy polietylenowej i miała gramaturę 30 g/m². Kompozycja polimeryczna dla warstwy środkowej zawierała 54% węglanu wapniowego i 46% żywicy polietylenowej i miała gramaturę 25 g/m². Żadna z warstw nie zawierała dwutlenku tytanu i oznaczono ją jako folię 3A. Folię 3B tworzono drogą przepuszczania folii 3A tylko przez urządzenie rozciągające MDO. Rozciąganie MDO prowadzono przy 102°C (215 F) stosując stosunek rozciągania 2,5 i przerwę do rozciągania 0,127 mm

PL 207 635 B1 (5 milicali). Na fig. 7 przedstawiono mikrofotografię powierzchni folii 3B, a na fig. 8 mikrofotografię przekroju poprzecznego folii 3B. Folię 3C tworzono drogą rozciągania folii #3A za pomocą urządzenia CD ze współpracującymi wałkami, a następnie rozciągania za pomocą urządzenia rozciągającego MDO. Rozciąganie za pomocą współpracujących wałków CD prowadzono przy 24°C (75 F) stosując głębokość wzębienia 1 mm (0,040). Rozciąganie MDO prowadzono przy 102°C (215 F), stosując stosunek rozciągania 2,0 i przerwę do rozciągania 0,127 mm (5 milicali). Na fig. 9 przedstawiono mikrofotografię powierzchni folii 3C, a na fig. 10 przedstawiono mikrofotografię przekroju folii 3C.

Wyniki właściwości fizycznych dla folii 3A, 3B i 3C są przedstawione w Tabeli #3. Jak przedstawiono w tabeli, właściwości folii rozciągniętej za pomocą współpracujących wałków CD, a następnie urządzenia rozciągającego MDO, są lepsze niż dla folii rozciągniętej tylko za pomocą urządzenia MDO. Mikrofotografie z fig. 7-10 wskazują także, że sposoby rozciągania według niniejszego wynalazku zapewniają wysoką liczbę okrągłych porów o małej średnicy, które są odpowiedzialne za wysoką MVTR (albo WVTR) w porównaniu z innymi foliami.

T a b e l a 3:

Opis próbki	Powierzchnia właściwa	Liczba defektów punktowych (#m²)	MVTR (g/m²/dzień)
3A - prekursor	85	0	50
3B - tylko MDO	36	0	2850
30 - współpracujące wałki CD & MDO	33	0	9946

Zastrzeżenia patentowe

Claims

1. Sposób wytwarzania arkusza mikroporowatego laminatu zawierającego pierwszą warstwę folii i drugą warstwę, które spaja się i wytwarza arkusz laminatu, w którym pierwsza warstwa folii zawiera inicjator powstawania porów, znamienny tym, że wytwarza się arkusz mikroporowatego laminatu poprzez rozciąganie arkusza laminatu (12), przy czym stosuje się co najmniej jedną rozciągarkę CD (28) ze współpracującymi wałkami i co najmniej jedno rozciągające urządzenie MDO (29), zaś głębokość wzębienia rozciągarki CD (28) ze współpracującymi wałkami wynosi od około 0,635 do około 2,54 mm, a stosunek rozciągania MDO wynosi od około 1,1:1 do około 4:1.

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że arkusz laminatu (12) rozciąga się najpierw za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD (28) ze współpracującymi wałkami, a następnie za pomocą co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO (29).

3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że druga warstwa (33) zawiera warstwę tkaniny.

4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że druga warstwa (33) zawiera inną warstwę foliową, która zawiera inicjator powstawania porów.

5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że arkusz laminatu (12) rozciąga się za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD (28) ze współpracującymi wałkami bezpośrednio przed, względnie bezpośrednio po rozciągnięciu za pomocą co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO (29).

6. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że warstwę foliową (26) tworzy się z kompozycji termoplastycznej, a w etapie spajania warstwy foliowej (26) z warstwą tkaniny wytłacza się tę kompozycję termoplastyczną na warstwę tkaniny stanowiąca drugą warstwę (33).

7. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że kompozycję termoplastyczną wytłacza się do stacji chwytu wałków formujących razem z warstwą tkaniny, przy czym stacja chwytu wałków formujących zawiera parę wałków (24, 25), które mają pomiędzy sobą chwyt.

8. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że stosuje się kompozycję termoplastyczną opartą na poliolefinie i zawierającą co najmniej jeden polipropylen, polietylen względnie poliolefinę z grupami funkcjonalnymi i węglan wapniowy jako inicjator powstawania porów.

9. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że stosuje się kompozycję termoplastyczną opartą na poliolefinie i zawierającą co najmniej jeden polietylen, od około 40 do około 60% węglanu

PL 207 635 B1 wapniowego i od 1% do około 10% co najmniej jednego dodatku wybranego z grupy obejmującej pigmenty, pomocnicze środki technologiczne, przeciwutleniacze i modyfikatory polimerów.

10. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że gramatura pierwszej warstwy foliowej laminatu wynosi od około 10 do około 40 g/m².

11. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że jako warstwę tkaniny stanowiącą drugą warstwę (33) stosuje się materiał włókninowy oparty na poliolefinie.

12. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że warstwę tkaniny wybiera się z grupy obejmującej polipropylen typu „spunbond, polietylen typu „spunbond, i zgrzebny polipropylen spajany termicznie.

13. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że gramatura warstwy tkaniny wynosi od około 10 do około 30 g/m².

14. Sposób wytwarzania mikroporowatej folii zawierającej wytłaczaną termoplastyczną folię polimerową zawierającą inicjator powstawania porów, znamienny tym, że mikroporowatą folię wytwarza się poprzez rozciąganie termoplastycznej folii polimerowej (12) za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD (28) ze współpracującymi wałkami i co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO (29), zaś głębokość wzębienia rozciągarki CD (28) ze współpracującymi wałkami wynosi od około 0,635 do około 2,54 mm, a stosunek rozciągania MDO wynosi od około 1,1:1 do około 4:1.

15. Sposób według zastrz. 14, znamienny tym, że folię polimerową (12) rozciąga się najpierw za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD (28) ze współpracującymi wałkami, a następnie za pomocą co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO (29)

16. Sposób według zastrz. 14, znamienny tym, że folię mikro-porowatą rozciąga się za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD (28) ze współpracującymi wałkami bezpośrednio przed albo bezpośrednio po rozciągnięciu za pomocą co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO (29).

17. Sposób według zastrz. 14, znamienny tym, że stosuje się kompozycję polimerową opartą na poliolefinie, zawierającą co najmniej jeden polipropylen, polietylen albo poliolefinę z grupami funkcyjnymi i węglan wapniowy jako inicjator powstawania porów.

18. Sposób według zastrz. 14, znamienny tym, że stosuje się kompozycję polimerową opartą na poliolefinie i zawierającą co najmniej jeden polietylen, od około 40 do około 60% węglanu wapniowego i od około 1 do około 10% co najmniej jednego dodatku wybranego z grupy obejmującej pigmenty, pomocnicze środki technologiczne, przeciwutleniacze i modyfikatory polimerów.

19. Sposób według zastrz. 14, znamienny tym, że gramatura foliowej warstwy laminatu wynosi od około 10 do około 40 g/m².

20. Sposób wytwarzania arkusza mikroporowatego laminatu zawierającego pierwszą warstwę foliową i drugą warstwę, które spaja się ze sobą dla utworzenia arkusza laminatu, przy czym pierwsza warstwa foliowa zawiera inicjator powstawania porów, znamienny tym, że arkusz mikroporowatego laminatu wytwarza się poprzez rozciąganie arkusza laminatu (12) za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD (28) ze współpracującymi wałkami i co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO (29), zaś głębokość wzębienia rozciągarki CD (28) ze współpracującymi wałkami wynosi od około 0,635 do około 2,54 mm, a stosunek rozciągania MDO wynosi od około 1,1:1 do około 4:1.

21. Sposób według zastrz. 20, znamienny tym, że arkusz laminatu (12) rozciąga się najpierw za pomocą co najmniej jednej rozciągarki CD (28) ze współpracującymi wałkami, a następnie za pomocą co najmniej jednego rozciągającego urządzenia MDO (29)

22. Sposób według zastrz. 20, znamienny tym, że każdą warstwę foliową (26, 33) wytwarza się z kompozycji termoplastycznej, a w etapie spajania pierwszej warstwy foliowej (26) z drugą warstwą (33) foliową wytłacza się współbieżnie kompozycję termoplastyczną.

23. Sposób według zastrz. 21, znamienny tym, że każda z kompozycji termoplastycznych jest oparta na poliolefinie i zawiera co najmniej jeden polipropylen, polietylen albo poliolefinę z grupami funkcjonalnymi i węglan wapniowy jako inicjator powstawania porów.

24. Urządzenie do rozciągania folii albo laminatu folia/tkanina, znamienne tym, że zawiera rozciągarkę CD (28) ze współpracującymi wałkami i rozciągające urządzenie MDO (29), przy czym rozciągarka CD (28) ze współpracującymi wałkami i rozciągające urządzenie MDO (29) są rozmieszczone w taki sposób, że folia albo laminat folia/tkanina są, korzystnie, rozciągane przez rozciągarkę CD (28) ze współpracującymi wałkami albo bezpośrednio przed albo bezpośrednio po rozciągnięciu przez rozciągające urządzenie MDO (29), natomiast rozciągarka CD (28) ze współpracującymi wałkami ma głębokość wzębienia wynoszącą od około 0,635 do około 2,54 mm, a rozciągające urządzenie MDO zapewnia stosunek rozciągania MDO od około 1,1:1 do około 4:1.