PL199480B1 - Sposób usuwania starego toru i układania nowego toru i maszyna do usuwania starego toru i układania nowego toru - Google Patents

Abstract

Przedmiotem zg loszenia jest sposób i maszy- na (1) do usuwania starego toru (2) utworzonego ze starych szyn i starych podk ladów (23) oraz do jed- noczesnego uk ladania nowego toru (3) utworzone- go z nowych szyn (26) i nowych podk ladów (27). Maszyna ma pierwsze urz adzenie do transportu podk ladów (21) do przyjmowania starych podk la- dów (23), które jest wykonane z urz adzeniem do podnoszenia starych podk ladów (36), wsuwanym w czasie pracy pomi edzy stary podk lad (23) i pod- lo ze z t lucznia (28), do chwytania i podnoszenia strych podk ladów (23) z pod lo za z t lucznia (28). Drugie urz adzenie do transportu podk ladów (25) przewidziane jest do odk ladania nowych podk ladów (27) na wyrównanym pod lo zu z t lucznia (28). Za- równo na pierwszym, jak i na drugim urz adzeniu do transportu podk ladów (21, 25) przewidziane jest ka zdorazowo urz adzenie sprz egaj ace (37, 38) do roz lacznego umocowania urz adzenia do podnosze- nia starych podk ladów (36). PL PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest sposób usuwania starego toru utworzonego ze starych szyn i starych podkładów oraz do jednoczesnego układania nowego toru utworzonego z nowych szyn i nowych podkładów i maszyna do usuwania starego toru utworzonego ze starych szyn i starych podkładów oraz do jednoczesnego układania nowego toru utworzonego z nowych szyn i nowych podkładów, z pierwszym urzą dzeniem do transportu podkł adów do przyjmowania starych podkł adów, które jest wykonane razem z urządzeniem do podnoszenia starych podkładów wsuwanym w czasie pracy pomiędzy stary podkład i podłoże z tłucznia, do chwytania i podnoszenia z podłoża z tłucznia starych podkładów, i z drugim urządzeniem do transportu podkładów do odkładania nowych podkładów na wyrównane podłoże z tłucznia.

Tego rodzaju maszyna jest już znana z europejskiego opisu patentowego nr EP 0 621 371 B1. Tę maszynę można stosować w obydwóch kierunkach jazdy do robót torowych, przy czym w jednym kierunku stary tor kolejowy zastępuje się nowymi podkładami i nowymi szynami, natomiast w kierunku przeciwnym ma miejsce układanie nowego toru na przygotowanym torowisku. Przy odnawianiu starego toru maszynę w przerwie przebudowy toru prowadzi się za pomocą gąsienicowego mechanizmu jezdnego po powierzchni torowiska, którą po usunięciu starych szyn i starych podkładów wytworzono drogą wyrównywania względnie obróbki ubytkowej starego podłoża z tłucznia, za pomocą urządzenia do wyrównywania podłoża z tłucznia przystosowanego do kierunku pracy. Za gąsienicowym mechanizmem jezdnym ma miejsce odkładanie nowych podkładów i układanie nowych szyn. Przy układaniu nowego toru, prowadzonym w kierunku przeciwnym, maszyna musi być przezbrojona w ten sposób, że na ramie maszyny gąsienicowy mechanizm jezdny montuje się teraz pod kątem nowego kierunku pracy, przed urządzeniem do transportu podkładów do odkładania nowych podkładów. Dodatkowo, w celu przestawienia gąsienicowego mechanizmu jezdnego, podnoś nik podkładów urządzenia do odkładania nowych podkładów obraca się w innym kierunku. Urządzenie do przyjmowania starych podkładów oraz urządzenie do wyrównywania podłoża z tłucznia wyłącza się z pracy przez przestawienie wysokości.

Zadaniem wynalazku jest opracowanie sposobu usuwania starego toru i do jednoczesnego układania nowego toru, z którego wyeliminowane zostały wady stanu techniki.

Zadaniem wynalazku jest także przygotowanie maszyny do usuwania starego toru i układania nowego toru, w której kierunek pracy można odwracać przy minimum robót związanych z przezbrojeniem.

Zadanie to w zakresie sposobu rozwiązane zostało zgodnie z wynalazkiem przez to, że sposób usuwania starego toru utworzonego ze starych szyn i starych podkładów oraz jednoczesnego układania nowego toru utworzonego z nowych szyn i nowych podkładów w pierwszym kierunku roboczym maszyny, przy czym za pomocą urządzenia do podnoszenia starych podkładów pierwszego urządzenia do transportu podkładów stare podkłady podnosi się z podłoża z tłucznia i przenosi się na pierwsze urządzenie do przenoszenia podkładów i jednocześnie nowe podkłady przekazuje z drugiego urządzenia do przenoszenia podkładów na drugie urządzenie do transportu podkładów, i za jego pomocą odkłada się na podłoże z tłucznia, charakteryzuje się tym, że w celu zmiany kierunku pracy maszyny demontuje się urządzenie do podnoszenia starych podkładów z pierwszego urządzenia do transportu podkładów i łączy się z drugim urządzeniem do transportu podkładów oraz dla obydwóch urządzeń do przenoszenia podkładów odwraca się kierunek transportu.

Korzystnie, w celu odwrócenia kierunku pracy maszyny, urządzenie do wyrównywania tłucznia, umieszczone pomiędzy pierwszym i drugim urządzeniem do transportu podkładów, obraca się dookoła pionowej osi o kąt 180°.

Zadanie wynalazku w zakresie maszyny rozwiązano zgodnie z wynalazkiem za pomocą maszyny do usuwania starego toru utworzonego ze starych szyn i starych podkładów oraz do jednoczesnego układania nowego toru utworzonego z nowych szyn i nowych podkładów, z pierwszym urządzeniem do transportu podkładów do przyjmowania starych podkładów, które jest wykonane z urządzeniem do podnoszenia starych podkładów, wsuwanym w czasie pracy pomiędzy stary podkład i podł o ż e z tł ucznia, do chwytania i podnoszenia starych podkł adów z podł o ż a z tł ucznia, i z drugim urządzeniem do transportu podkładów, do odkładania nowych podkładów na wyrównanym podłożu z tł ucznia, w której zarówno na pierwszym, jak i na drugim urzą dzeniu do transportu podkł adów przewidziane jest urządzenie sprzęgające do rozłącznego umocowania urządzenia do podnoszenia starych podkładów.

PL 199 480 B1

Zgodnie z kolejną postacią wynalazku, maszyna do usuwania starego toru utworzonego ze starych szyn i starych podkładów oraz do jednoczesnego układania nowego toru utworzonego z nowych szyn i nowych podkładów, z pierwszym urządzeniem do transportu podkładów do przyjmowania starych podkładów, które jest wykonane z urządzeniem do podnoszenia starych podkładów do chwytania i podnoszenia starych podkł adów leżących w podł oż u z tł ucznia, i z drugim urzą dzeniem do transportu podkładów do odkładania nowych podkładów na wyrównanym podłożu z tłucznia, charakteryzuje się tym, że zarówno pierwszemu, jak i drugiemu urządzeniu do transportu podkładów jest każdorazowo przyporządkowane urządzenie do podnoszenia starych podkładów, które jest przestawne przez napędy, do wyboru, z roboczego położenia przyjmowania starych podkładów z podłoża z tłucznia w położenie wyłączenia z pracy.

Korzystnie, przenośnik podkładów przyporządkowany pierwszemu względnie drugiemu urządzeniu do transportu podkładów, do transportu starych względnie nowych podkładów ma napęd obrotowy, o zmiennym kierunku obrotu, z pierwszego kierunku obrotu w przeciwny, drugi kierunek obrotu i zarówno na pierwszym jak i na drugim urządzeniu do transportu podkładów przewidziane jest urządzenie sprzęgające do rozłącznego umocowania urządzenia do podnoszenia starych podkładów.

Za pomocą wykonanej w ten sposób maszyny jest teraz możliwe, przy wkładzie pracy do odnowienia starego toru bez zasadniczych robót związanych z przebudową maszyny, przeprowadzenie prostej zmiany kierunku pracy. Może to być bardzo korzystne, gdy na przykład ma być odnawiany tor podwójny. W takim przypadku maszyna po usunięciu i odnowieniu jednego toku szyn może pracować z powrotem na drugim torze, w przeciwnym kierunku, bez koniecznoś ci zmiany cał ej maszyny w uciążliwy i czasochł onny sposób. W tym celu konieczne jest tylko odprzę gnię cie urzą dzenia do podnoszenia starych podkładów i zamontowanie go na drugim urządzeniu do transportu podkładów. Dodatkowo korzystne jest z punktu widzenia logistyki wkładu pracy, że do placu budowy toru można dojeżdżać w zależności od sytuacji z obydwóch stron bez konieczności zwracania specjalnej uwagi na orientację maszyny.

Wynalazek w przykładach wykonania został zilustrowany na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia w widoku z boku maszynę do usuwania starego toru i układania nowego toru w pierwszym kierunku roboczym, fig. 2 - w widoku z boku przyłączony do maszyny wózek do przewożenia względnie ładowania podkładów, fig. 3 - w widoku z boku maszynę z fig. 1 przy pracy w drugim, przeciwnym kierunku roboczym, fig. 4 - w szczegółowym widoku urządzenie sprzęgające według wynalazku, do urządzenia do podnoszenia starych podkładów, a fig. 5 - w szczegółowym widoku inne wykonanie urządzenia do podnoszenia starych podkładów.

Na fig. 1 widać maszynę 1, która jest przeznaczona do usuwania starego toru 2 i do jednoczesnego układania nowego toru 3 w pierwszym kierunku roboczym 4. Stary tor 2 składa się ze starych szyn 22 i starych podkładów 23, natomiast nowy tor 3 jest utworzony z nowych szyn 26 i nowych podkładów 27. Maszyna 1 ma ramę 6 opierającą się na szynowych mechanizmach jezdnych 5, na której po stronie końcowej znajduje się kabina jezdna względnie kabina robocza 7. Na swoim drugim, przeciwnym końcu rama maszyny 6, jak widać na fig. 2, jest ułożyskowana ze wszystkich stron przegubowo za pomocą przegubu 8 na ramie 9 wózka do przewożenia podkładów 10, który może jeździć po torze poprzez szynowe mechanizmy jezdne 11, do których jest przyłączona pewna liczba wózków do ładowania podkładów 12 (niepokazanych szczegółowo). Żuraw bramowy 13 jest wykonany w ten sposób, że może jeździć na szynach jezdnych 14 wzdłuż wymienionych wózków 10 i 12 aż do obszaru ramy 6 maszyny 1, graniczącego z przegubem 8. Centralne źródło energii 15 przewidziane na wózku do przewożenia podkładów 10 służy do zasilania w energię napędów jezdnych 16 oraz wszystkich dalszych napędów maszyny 1.

W obszarze przerwy przebudowy 17 rama maszyny 6 jest oparta w czasie wykonywania pracy za pomocą gąsienicowego mechanizmu jezdnego 19 przestawnego pod względem wysokości poprzez napędy 18 na uwolnionym torowisku względnie może po nim jeździć. Co się tyczy wzdłużnego kierunku maszyny, to po obydwóch stronach gąsienicowego mechanizmu jezdnego 19 znajdują się agregaty robocze w postaci pierwszego urządzenia do transportu podkładów 21, dostosowanego do kierunku roboczego 4, do przyjmowania starych podkładów 23, urządzenia do wyrównywania podłoża z tł ucznia 24 oraz drugiego urzą dzenia do transportu podkł adów 25, ustawionego w kierunku roboczym 4 do odkładania nowych podkładów 27, które umieszcza się na torowisku 20 utworzonym przez obróbkę podłoża z tłucznia 28 za pomocą urządzenia do wyrównywania tłucznia 24.

Urządzenie do wyrównywania tłucznia 24 jest zamontowane na ramie maszyny 6 z możliwością obrotu względem pionowej osi 29 o 180° i wykonane w postaci okrężnego usuwającego łańcucha 33,

PL 199 480 B1 który za pomocą napędu 31 może obracać się w płaszczyźnie nachylonej względem starego toru i za pomocą dalszego napędu 32 może być przestawiany pod względem wysokości. Usuwającemu łańcuchowi 33 są przyporządkowane w obszarze wysypywania tłucznia, znajdującym się w pewnej odległości w kierunku pionowym od podłoża z tłucznia 28, dwa poprzeczne przenośniki taśmowe 35, które biegną normalnie względem wzdłużnego kierunku toru i tłuczeń przyjęty przez usuwający łańcuch 33 doprowadzają w danym przypadku do jednego z boków toru. Obydwa poprzeczne przenośniki taśmowe 35 są umieszczone na wspólnej ramie nośnej 30 i za jej pośrednictwem za pomocą przegubu równoległowodowego 34 połączonego z urządzeniem wyrównującym 24 są ułożyskowane przestawnie pod względem wysokości wokół osi biegnącej normalnie do wzdłużnego kierunku maszyny.

Na pierwszym urządzeniu do transportu podkładów 21 przewidziane jest urządzenie do podnoszenia starych podkładów 36, które w czasie pracy może wsuwać się pomiędzy stare podkłady 23 i podłoż e z tłucznia 28 i służy do chwytania i podnoszenia do góry starych podkładów 23 z podłoża z tł ucznia 28. Urzą dzenie do podnoszenia starych podkł adów 36 wykonane w postaci widł owego ramienia 40 jest umocowane rozłącznie za pomocą urządzenia sprzęgającego (przedstawionego dokładniej na fig. 4) na pierwszym urządzeniu do transportu podkładów 21. Dalsze urządzenie sprzęgające 38 przewidziane jest na innym, drugim urządzeniu do transportu podkładów 25. Jak widać na fig. 4, urządzenie sprzęgające 31 składa się w zasadzie z trzpienia wtykowego 39, który można przetykać przez przyporządkowane sobie otwory przelotowe 41 znajdujące się w ramieniu widłowym 40 i urządzeniu do transportu podkładów 21 i w nich mocować w celu nieruchomego i rozłącznego umocowania ramienia widłowego 40. Odpowiedni otwór przelotowy 41 znajduje się także na drugim urządzeniu do transportu podkładów 25.

W przypadku sposobu pracy przedstawionego na fig. 1 maszynę 1 ustawia się za pomocą przestawnego pod względem wysokości pomocniczego mechanizmu jezdnego 42 w przerwie przebudowy i opiera na gą sienicowym mechanizmie jezdnym 19. Przy podje ź dzie maszyny 1 w kierunku roboczym 4 podnosi się i usuwa ze starych podkładów 23 stare szyny 22 starego toru 2 za pomocą odpowiednich szynowych urządzeń prowadzących 43 (fig. 2). Następnie zabiera się z podłoża z tłucznia 28 starego toru 2 stare podkłady 23 w obszarze kabiny roboczej 44 za pomocą urządzenia do podnoszenia starych podkładów 36 i pierwszego urządzenia do transportu podkładów 21 i doprowadza na przyporządkowany mu przenośnik podkładów 45, który ma napęd obrotowy 46 dla pierwszego kierunku obrotu 53, pierwszego urządzenia do przenoszenia podkładów 55. Ten z kolei transportuje stare podkłady 23 w kierunku roboczym 4 do przodu do wózka do przenoszenia podkładów 10 (fig. 2), gdzie gromadzi się je w postaci warstwy. Tę warstwę starych podkładów 23 doprowadza się następnie za pomocą żurawia bramowego 13 na wózek do załadunku podkładów 12 w celu odtransportowania.

Powierzchnię podłoża z tłucznia 28 wyrównuje się na koniec za pomocą urządzenia do wyrównywania tłucznia 24 względnie łańcucha usuwającego 33 do wytwarzania torowiska 20 i tak usunięty tłuczeń poprzez poprzeczne przenośniki taśmowe 35 odrzuca się na boki toru (przez obrócenie poprzecznych przenośników taśmowych 35 za pomocą równoległowodowego mechanizmu przegubowego 34 można wybrać, który z obydwóch poprzecznych przenośników taśmowych umieszcza się w obszarze odrzucania tłucznia łańcucha usuwającego 33, to jest po której stronie toru odrzuca się przyjęty tłuczeń.

Gąsienicowy mechanizm jezdny 19 postępujący w kierunku roboczym 4 i przestawny pod względem wysokości toczy się po nowo utworzonym torowisku 20, które w ten sposób jednocześnie zagęszcza się. Z boku gąsienicowego mechanizmu jezdnego 19 są umocowane pionowe tarcze 47, które mogą obracać się dookoła pionowej osi 48 i które zapobiegają ponownemu zsuwaniu się na torowisko 20 tłucznia odrzuconego na bok przez poprzeczny przenośnik taśmowy 35, zanim zostały ułożone nowe podkłady 27 przez posuwające się we wzdłużnym kierunku toru drugie urządzenie do transportu podkładów 25. Nowe podkłady 27 są doprowadzane przez przyporządkowany przenośnik podkładów 50 drugiego urządzenia do przenoszenia podkładów 56, który ma napęd obrotowy 51 z pierwszym kierunkiem obrotów 53. Układanie nowych szyn 26 na nowych podkładach 27 odbywa się następnie za pomocą prowadnic szynowych 49 umieszczonych na ramie maszyny 6.

W celu prący maszyny 1 zgodnie z sytuacją przedstawioną na fig. 3 w drugim kierunku roboczym 52, w przeciwnym do pierwszego kierunku roboczego 4, urządzenie do wyrównywania tłucznia 24 razem z ułożyskowanymi na nim poprzecznymi przenośnikami taśmowymi 35 obraca się dookoła osi 29 o kąt 180°. Drugie urządzenie do transportu podkładów 25 wykorzystuje się teraz do przyjmowania starych podkładów 23, z których usunięto stare szyny 22 za pomocą prowadnic szynowych 49. W celu zabrania starych podkładów wymontowuje się ramię widłowe 40 urządzenia do podnoszenia starych podkładów 36 z pierwszego urządzenia do transportu podkładów 21 i za poPL 199 480 B1 mocą urządzenia sprzęgającego 38 mocuje na drugim urządzeniu do transportu podkładów 25. Napęd obrotowy 51 przyporządkowanego przenośnika podkładów 50 przełącza się z pierwszego kierunku obrotów 53 w drugi kierunek obrotów 54, a stare podkłady 23 transportuje się poprzez drugie urządzenie do przenoszenia podkładów 56 do wózka do przenoszenia podkładów 10.

Gąsienicowy mechanizm jezdny 19 postępujący za drugim urządzeniem do transportu podkładów 25 w drugim kierunku roboczym 52 odjeżdża teraz po podłożu z tłucznia 28, uwolnionym od starych podkładów, które wyrównuje się za pomocą łańcucha usuwającego 33 urządzenia do wyrównywania tłucznia 24. Tarcze 47 są teraz zamontowane na pierwszym urządzeniu do transportu podkładów 21, a przyporządkowany przenośnik podkładów 45 pierwszego urządzenia do przenoszenia podkładów 55 porusza się - po przełączeniu swojego napędu obrotowego 46 w drugi kierunek obrotu 54 - w sensie drugiego kierunku roboczego 52, w celu sprowadzenia nowych podkładów 27 do układania nowego toru 3. Wszystkie dalsze przebiegi odbywają się analogicznie do już opisanego wariantu według fig. 1.

W przypadku wykonania maszyny 1 pokazanej na fig. 5 zachowano dla uproszczenia dla takich samych części funkcyjnych już zastosowane na fig. 1 do 4 odnośniki. W tej wersji maszyny do usuwania starego toru i układania nowego toru zarówno pierwszemu urządzeniu do transportu podkładów 21, jak i drugiemu urządzeniu do transportu podkładów 25, jest przyporządkowane własne urządzenie do podnoszenia starych podkładów 36, przy czym jednak przedstawiono tu tylko pierwsze z obydwóch urządzeń. Urządzenie do podnoszenia starych podkładów 36 ma ramię widłowe 40, które jest wykonane w sposób przestawny, do wyboru, pomiędzy położeniem roboczym i położeniem wyłączenia z ruchu (zaznaczonym linią kreskowo-punktową) i które w czasie pracy wsuwa się pomiędzy stary podkład 23 i podłoże z tłucznia 28 toru, aby oderwać podkład od podłoża. W celu przestawienia w położenie wyłączenia z ruchu, ramię widłowe 40 jest umocowane obrotowo dookoła osi poziomej 57 na urządzeniu do transportu podkładów 21 (względnie 25) i połączone z napędem 58, za pomocą którego ramię widłowe 40 może być obrócone do góry. Jest to konieczne wtedy, gdy maszyna 1 pracuje w przeciwnym kierunku i stosuje się urządzenie do transportu podkładów do układania nowych podkładów. Analogicznie do tego jest wykonane niepokazane tu urządzenie do podnoszenia podkładów 36 przewidziane na drugim urządzeniu do transportu podkładów 25.

Claims (6)

1. Sposób usuwania starego toru utworzonego ze starych szyn i starych podkładów oraz do jednoczesnego układania nowego toru utworzonego z nowych szyn i nowych podkładów w pierwszym kierunku roboczym maszyny, przy czym za pomocą urządzenia do podnoszenia starych podkładów pierwszego urządzenia do transportu podkładów stare podkłady podnosi się z podłoża z tłucznia i przenosi na pierwsze urzą dzenie do przenoszenia podkł adów i jednocześ nie nowe podkł ady przekazuje z drugiego urządzenia do przenoszenia podkładów na drugie urządzenie do transportu podkładów, i za jego pomocą odkłada się na podłoże z tłucznia, znamienny tym, że w celu zmiany kierunku pracy (4, 52) maszyny (1) demontuje się urządzenie do podnoszenia starych podkładów (36) z pierwszego urządzenia do transportu podkładów (21) i łączy z drugim urządzeniem do transportu podkładów (25) oraz że dla obydwóch urządzeń do przenoszenia podkładów (55, 56) odwraca się kierunek transportu.

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w celu odwrócenia kierunku pracy (4, 52) maszyny (1) urządzenie do wyrównywania tłucznia (24), umieszczone pomiędzy pierwszym i drugim urządzeniem do transportu podkładów (21, 25), obraca się dookoła pionowej osi (29) o kąt 180°.

3. Maszyna do usuwania starego toru utworzonego ze starych szyn i starych podkładów oraz do jednoczesnego układania nowego toru utworzonego z nowych szyn i nowych podkładów, z pierwszym urządzeniem do transportu podkładów do przyjmowania starych podkładów, które jest wykonane z urządzeniem do podnoszenia starych podkładów, wsuwanym w czasie pracy pomiędzy stary podkład i podłoże z tłucznia, do chwytania i podnoszenia starych podkładów z podłoża z tłucznia, i z drugim urządzeniem do transportu podkładów do odkładania nowych podkładów na wyrównanym podłożu z tłucznia, znamienna tym, że zarówno na pierwszym, jak i na drugim urządzeniu do transportu podkładów (21, 25) przewidziane jest urządzenie sprzęgające (37, 38) do rozłącznego umocowania urządzenia do podnoszenia starych podkładów (36).

4. Maszyna według zastrz. 3, znamienna tym, że przenośnik podkładów (45, 50), przyporządkowany pierwszemu względnie drugiemu urządzeniu do transportu podkładów (21, 25), do transportu

PL 199 480 B1 starych względnie nowych podkładów (23, 27) ma napęd obrotowy (46, 51), o zmiennym kierunku obrotu, z pierwszego kierunku obrotu (53) w przeciwny, drugi kierunek obrotu (54).

5. Maszyna do usuwania starego toru utworzonego ze starych szyn i starych podkładów oraz do jednoczesnego układania nowego toru utworzonego z nowych szyn i nowych podkładów, z pierwszym urządzeniem do transportu podkładów do przyjmowania starych podkładów, które jest wykonane z urządzeniem do podnoszenia starych podkładów do chwytania i podnoszenia starych podkładów leżących w podłożu z tłucznia, i z drugim urządzeniem do transportu podkładów do odkładania nowych podkładów na wyrównanym podłożu z tłucznia, znamienna tym, że zarówno pierwszemu, jak i drugiemu urzą dzeniu do transportu podkładów (21, 25), jest każdorazowo przyporządkowane urządzenie do podnoszenia starych podkładów (36), które jest przestawne przez napędy (58), do wyboru, z roboczego położenia przyjmowania starych podkładów (23) z podłoż a z tłucznia (28) w położenie wyłączenia z pracy.

6. Maszyna według zastrz. 5, znamienna tym, że przenośnik podkładów (45, 50), przyporządkowany pierwszemu względnie drugiemu urządzeniu do transportu podkładów (21, 25), do transportu starych względnie nowych podkładów (23, 27) ma napęd obrotowy (46, 51), o zmiennym kierunku obrotu, z pierwszego kierunku obrotu (53) w przeciwny, drugi kierunek obrotu (54).