PL199157B1

PL199157B1 - Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym oraz wieloczęściowy zespół tłokowy do zastosowania w silniku względnie pompie z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym

Info

Publication number: PL199157B1
Application number: PL355758A
Authority: PL
Inventors: Peter Robert Raffaele; Michael John Raffaele
Original assignee: Michael John Raffaele; Peter Robert Raffaele
Priority date: 1999-04-01
Filing date: 2000-04-03
Publication date: 2008-08-29
Also published as: ATE450692T1; EP1171689B9; JP4759145B2; CA2367987C; EP1171689A1; SK13942001A3; HUP0200642A2; ES2337651T3; CA2367987A1; KR20020005650A; EP1171689B1; US20070079698A1; CN1351691A; WO2000060216A1; CN1161539C; EP1171689A4; JP2002541371A; MXPA01009792A; PL355758A1

Abstract

Przedmiotem wynalazku jest t lokowa maszyna p lyno- wa, tzw. p lynowe urz adzenie jarzmowe o jarzmie przesuw- nym z roz lacznymi t lokami (32), w której ka zdy t lok (32) posiada swoj a osobn a par e powierzchni slizgowych (30) i swój w lasny wodzik, gdzie powierzchnia slizgowa (30) ka zdego t loka ustawiona jest po tej samej stronie lozyska lba korbowego korby (12). G lówna o s (14) korby (12) poru- sza si e wzd luz pewnego toru tak, ze t loki nie s a znacz aco opó zniane ani przyspieszane, a efektywny srodek masy korby, t loka i wodzika pozostaje nieruchomy wzgl edem osi korby. Ka zdy z t loków posiada element prowadz acy ograni- czaj acy poruszanie si e t loka do ruchu wzd luz osi t loka, umieszczony poprzecznie do powierzchni slizgowych (30) i wspó lpracuj acy ze sztywno przymocowanymi do skrzyni korbowej prowadnicami. Element po sredni laczy t lok i wodziki z elementem reguluj acym po lozenie elementu po sredniego w celu zmiany stopnia spr ezania urz adzenia. W przypadku urz adzenia w t lokach przeciwbie znych, przy- mocowane do dwóch t loków jarzmo jest podzielone na dwie ze sob a cz esci. PL PL PL PL PL PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Wynalazek dotyczy silnik względnie pompy z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym oraz wieloczęściowy zespół tłokowy do zastosowania w silniku względnie pompie z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym.

Znane mechanizmy jarzmowe o jarzmie przesuwnym posiadają jedną lub więcej par poziomych przeciwbieżnych tłoków poruszających się ruchem posuwisto-zwrotnym w poszczególnych cylindrach. Każdy tłok lub para tłoków jest sztywno połączony z innym, tak że para tłoków porusza się jak pojedynczy element. Tłoki poruszają się ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż równoległych osi, które mogą być współosiowe lub przesunięte względem siebie. W środku pary tłoków umieszczona jest z pewnym przesunięciem w wodziku korba. Z kolei wodzik jest umieszczony w zespole tłoków pomiędzy przeciwległymi powierzchniami ślizgowymi, które rozciągają się prostopadle do osi tłoków. W ten sposób wymuszony jest prostopadły do osi tłoków ruch wodzika, więc obroty korby powodują ruch posuwisto-zwrotny tłoków wzdłuż ich osi; ruch ten posiada rzeczywistą charakterystykę sinusoidalną. W pewnych okolicznościach zapewnienie rzeczywistej sinusoidalnej charakterystyki ruchu jest bardziej pożądane niż pseudosinusoidalny ruch układu korby i korbowodu spotykany w większości spalinowych silników lub pomp. Jednakże takie urządzenia posiadają pewne wady. Ani poruszający się ruchem posuwisto-zwrotnym w płaszczyźnie pionowej wodzik, ani tłoki nie mogą być dynamicznie wyważone przez obracającą się masę. Podczas gdy może być to częściowo skompensowane w urządzeniu wieloparowym, pozostają jednak wahające się pary.

Co więcej w konwencjonalnym układzie wodzik ślizga się pomiędzy pojedynczą parą przeciwległych powierzchni umieszczonych na obu stronach łożyska łba korbowego. Tłoki muszą być umieszczone wzdłuż równoległych osi, zaś odległość między powierzchniami ślizgowymi wodzika a powierzchniami prowadzącymi tłoków musi być większa niż średnica łba korbowego korby.

Rozwiązania ze stanu techniki opisane są w dokumentach WO90/06426, US 3258992, US 4173151, US 1987661, DE 4408646, US 4124002, DE 19725227, JP 100554255, FR 2438746.

Najbliższe rozwiązanie ze stanu techniki, opisane jest w dokumencie US 4,776,310. Dokument ujawnia silnik z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym zawierający korbę posiadającą główną oś oraz czop łożyska łba korbowego posiadający oś czopu łożyska, obracający się wokół głównej osi w trakcie obrotu korby, gdzie czop łożyska obracając się wokół głównej osi porusza się w przestrzeni skokowej; elementy łączące, zamontowane obrotowo na czopie łożyska, obracające się wokół głównej osi w trakcie obrotu korby; cylinder posiadający oś cylindra, gdzie oś cylindra jest prostopadła do głównej osi; tłok posiadający oś tłoka oraz zawierający denko tłoka o przekroju poprzecznym, prostopadłym do osi tłoka, pierwsze elementy prowadzące, umiejscowione wzdłuż pierwszej osi, prostopadłej do osi tłoka i drugie elementy prowadzące, umiejscowione wzdłuż drugiej osi, równoległej do osi tłoka, gdzie drugie elementy prowadzące posiadają pierwszy i drugi koniec, przy czym tłok porusza się ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoka, a pierwsze elementy prowadzące znajdują się tylko po stronie osi czopu łożyska leżącej pomiędzy osią czopu łożyska i denkiem tłoka; przy czym silnik zawiera również elementy zaczepiające umieszczone po jednej albo drugiej stronie pierwszych elementów prowadzących albo elementów łączących, ograniczające ruch posuwisto-zwrotny elementów łączących wzdłuż pierwszych elementów prowadzących w trakcie obrotu korby; oraz skrzynię korbową albo blok, zawierające trzecie elementy prowadzące współpracujące z drugimi elementami prowadzącymi, gdzie drugie elementy prowadzące i trzecie elementy prowadzące współpracują ze sobą, zasadniczo zapobiegając obrotowi tłoka wokół osi równoległej do głównej osi.

Celem przedmiotu wynalazku jest przynajmniej zniwelowanie wad znanych rozwiązań oraz, w zalecanych wykonaniach, zapewnienie urządzeń , w których sparowane tłoki nie są sztywno ze sobą połączone, niekoniecznie są współosiowe i w których osiągnięte jest lepsze wyważanie dynamiczne. Wynalazek wykorzystuje również nieparzystą liczbę tłoków umieszczonych na pojedynczym czopie łożyska łba korbowego. Przedmiotem wynalazku jest silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym zawierający. Przedmiotowy wynalazek zabezpiecza również tłok przed niepożądanymi rotacjami, zwłaszcza przed obracaniem się względem osi równoległej do osi głównej, przy czym zmiany wymagane w strukturze silnika w które trzeba wprowadzić by zaimplementować niniejszy wynalazek są zminimalizowane korbę posiadającą główną oś oraz czop łożyska łba korbowego posiadający oś czopu łożyska, obracający się wokół głównej osi w trakcie obrotu korby, gdzie czop łożyska obracając się wokół głównej osi porusza się w przestrzeni skokowej;

PL 199 157 B1 elementy łączące, zamontowane obrotowo na czopie łożyska, obracające się wokół głównej osi w trakcie obrotu korby;

cylinder posiadający oś cylindra, gdzie oś cylindra jest prostopadła do głównej osi; tłok posiadający oś tłoka oraz zawierający (a) denko tłoka o przekroju poprzecznym, prostopadłym do osi tłoka, (b) pierwsze elementy prowadzące, umiejscowione wzdłuż pierwszej osi, prostopadłej do osi tłoka, (c) drugie elementy prowadzące, umiejscowione wzdłuż drugiej osi, równoległej do osi tłoka, gdzie drugie elementy prowadzące posiadają pierwszy i drugi koniec, przy czym tłok porusza się ruchem posuwisto zwrotnym wzdłuż osi tłoka, a pierwsze elementy prowadzące znajdują się tylko po stronie osi czopu łożyska leżącej pomiędzy osią czopu łożyska i denkiem tłoka; elementy zaczepiające umieszczone po jednej albo drugiej stronie pierwszych elementów prowadzących albo elementów łączących, ograniczające ruch posuwisto-zwrotny elementów łączących wzdłuż pierwszych elementów prowadzących w trakcie obrotu korby; oraz skrzynię korbową albo blok, zawierające trzecie elementy prowadzące współpracujące z drugimi elementami prowadzącymi, gdzie drugie elementy prowadzące i trzecie elementy prowadzące współpracują ze sobą, zasadniczo zapobiegając obrotowi tłoka wokół osi równoległej do głównej osi.

Istotą wynalazku jest to, że drugie elementy prowadzące oraz trzecie elementy prowadzące współpracują ze sobą tylko w przestrzeni wyznaczanej przez obszar przekroju poprzecznego tłoka poruszający się wzdłuż osi tłoka w kierunku korby; drugie elementy prowadzące są umiejscowione na wzdłużnym boku pierwszych elementów prowadzących, przy czym pierwszy koniec drugich elementów prowadzących znajduje się bliżej denka tłoka niż pierwsze elementy prowadzące, zaś gdy tłok znajduje się w zwrotnym położeniu odkorbowym oraz w zwrotnym położeniu kukorbowym, drugi koniec drugich elementów prowadzących znajduje się bliżej osi czopu łożyska niż pierwsze elementy prowadzące; a drugie elementy prowadzące przemieszczają się do wewnątrz i na zewnątrz przestrzeni skokowej czopu łożyska w trakcie obrotu korby, tak, że drugie elementy prowadzące są całkowicie na zewnątrz przestrzeni skokowej czopu łożyska gdy tłok znajduje się w zwrotnym położeniu odkorbowym oraz znajduje się co najmniej częściowo wewnątrz przestrzeni skokowej czopu łożyska gdy tłok znajduje się w zwrotnym położeniu kukorbowym.

Korzystnie, tłok zawiera co najmniej dwa drugie elementy prowadzące (po tej samej, wzdłużnej stronie pierwszych elementów prowadzących, przy czym każdy drugi element prowadzący współpracuje z odpowiednim trzecim elementem prowadzącym.

W innym korzystnym wariancie tłok zawiera co najmniej dwa drugie elementy prowadzące, przy czym co najmniej jeden drugi element prowadzący znajduje się po jednej, wzdłużnej stronie pierwszych elementów prowadzących, a co najmniej jeden inny drugi element prowadzący znajduje się po przeciwnej, wzdłużnej stronie pierwszych elementów prowadzących, przy czym każdy drugi element prowadzący współpracuje z odpowiednim trzecim elementem prowadzącym.

Korzystnie, drugie elementy prowadzące wybrane są grupy obejmującej słupki, pręty, rury, drążki, wykorbienia oraz szczeliny, zaś trzecie elementy prowadzące obejmują powierzchnie ukształtowane do współpracy z drugimi elementami prowadzącymi.

Korzystnie, pierwsza oś jest odchylona w przedziale 5° od położenia prostopadłego względem osi tłoka.

Korzystnie, patrząc od czoła, pierwsze elementy prowadzące obejmują równoległe, naprzeciwległe powierzchnie, przy czym co najmniej jedna z nich jest położona w kierunku nieprostopadłym i nierównoległym do osi tł oka.

Korzystnie, drugie elementy prowadzące współpracują z trzecimi elementami prowadzącymi, zasadniczo zapobiegając obrotowi tłoka wokół osi zasadniczo prostopadłej do osi cylindra.

Korzystnie, drugie elementy prowadzące współpracują z trzecimi elementami prowadzącymi, zasadniczo zapobiegając obrotowi pierwszych elementów prowadzących tłoka wokół osi zasadniczo równoległej do głównej osi.

Korzystnie, silnik albo pompa według wynalazku zawiera parę tłoków w konfiguracji widlastej o kącie 60°, 72° albo 90°, przy czym każdy tłok z pary porusza się ruchem posuwisto-zwrotnym w odpowiednim cylindrze; oraz korbę ruchomą wzdłuż dwusiecznej kąta, tak że stopień sprężania każdego z tłoków w cylindrze może być zwiększany albo zmniejszany bez zmiany fazy ruchu drugiego tłoka względem obrotu korby.

W innym korzystnym wariancie, silnik albo pompa według wynalazku zawiera parę tłoków w widlastej konfiguracji cylindrów przy czym każdy tłok z pary porusza się ruchem posuwisto-zwrotnym

PL 199 157 B1 w odpowiednim cylindrze, korbę ruchomą wzdłuż dwusiecznej kąta tak, że stopień sprężania każdego z tłoków w cylindrze może być zwiększany albo zmniejszany bez zmiany fazy ruchu drugiego tłoka względem obrotu korby.

Korzystnie, elementy łączące zawierają regulowane elementy wodzikowe, przy czym w skład elementów łączących wchodzą tłoki hydrauliczne, podnoszące i opuszczające regulowane elementy wodzikowe względem cylindra i elementów łączących dla zmiany stopnia sprężania.

W innym korzystnym wariancie wynalazku, elementy łączą ce zawierają regulowane elementy wodzikowe, przy czym w skład elementów łączących wchodzą tłoki hydrauliczne, zmieniające kąt nachylenia elementów wodzikowych względem cylindra dla zmiany fazy ruchy tłoka względem kąta korby.

Korzystnie, silnik albo pompa według wynalazku zawiera pośrednie elementy łączące, sprzęgające tłok z elementami łączącymi, oraz elementy regulujące odległość pokonywaną przez tłok podczas ruchu wzdłuż osi tłoka, przy czym elementy regulujące zawierają ściśliwy korbowód.

Korzystnie, tłok oraz drugie elementy prowadzące stanowią wieloczęściowy zespół tłokowy zawierający pośrednie elementy łączące, sprzęgające tłok wieloczęściowego zespołu tłokowego z pierwszymi elementami prowadzą cymi wieloczęściowego zespoł u tł okowego.

Przedmiotem wynalazku jest również wieloczęściowy zespół tłokowy do zastosowania w silniku względnie pompie z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według wynalazku.

Istotą wynalazku jest to, że tłok oraz drugie elementy prowadzące stanowią elementy wieloczęściowego zespołu tłokowego, przy czym co najmniej tłok wieloczęściowego zespołu tłokowego jest obrotowo połączony z co najmniej jedną z pozostałych części wieloczęściowego zespołu tłokowego.

W jednej z postaci zastosowanie wynalazku prowadzi do rozłączenia tł oków od siebie i wyposażenie każdego tłoka w osobną parę lub grupę powierzchni ślizgowych oraz w osobny wodzik. Powierzchnie ślizgowe poszczególnych tłoków nie są umieszczone na wszystkich stronach łba korbowego lecz są umiejscowione w pewnej odległości od niego. Powierzchnie ślizgowe mogą być powierzchniami złożonymi. Rozłączenie tłoków oznacza, że poszczególne tłoki nie są od siebie wzajemnie zależne podczas ruchu w obu kierunkach i pozwala każdemu tłokowi na ruch wzdłuż oddzielnej osi i w innej fazie niż wszystkie pozostałe tłoki. Podczas gdy tłoki mogą być wzajemnie połączone poprzez zwykłe połączenie używające różnych powierzchni ślizgowych, tłoki nie są sztywno ze sobą połączone. Przykładowo, w ten sposób przy użyciu pary tłoków może być otrzymany układ „V, zaś przy użyciu trzech tłoków układ „120°.

Ważną częścią przedmiotu wynalazku jest zastosowanie elementów ograniczających prowadzących tłok lub inne części układu tłoków. Elementy ograniczające umieszczone są w położeniu, które może być ogólnie opisane jako bok płaszczyzn ślizgowych lecz nie zgodnie z ich kierunkiem ślizgania się.

W jednej z ogólnych postaci, przedmiot wynalazku zapewnia płynowe urządzenie jarzmowe o jarzmie przesuwnym posiadaj ące:

mechanizm korbowy zawierający łożysko łba korbowego krążące wokół głównej osi korby; elemencie łączącym, wyżej wymieniony element prowadzący zawiera parę powierzchni prowadzących umieszczonych po tej samej stronie łożyska łba korbowego.

Zalecane jest by element prowadzący zawierał powierzchnie położone prostopadle do poszczególnych osi tłoków. Jednakże powierzchnie prowadzące mogą być położone pod kątem innym niż 90° do poszczególnych osi tłoków. Nawet gdy powierzchnie prowadzące są „prostopadłe do osi tłoków, powierzchnie prowadzące mogą odchylać się od kąta prostego do 5° w każdą stronę. Element zaczepiający może być dwoma lub więcej równoległymi powierzchniami odpowiadającymi i ślizgającymi się względem powierzchni prowadzących. Alternatywnie, element zaczepiający może zawierać dwa lub więcej łożyska wałeczkowe itp.

W tym wykonaniu położone naprzeciw siebie liniowe równoległe powierzchnie prowadzące mogą być umieszczone na elemencie łączącym, a element zaczepiający może być umieszczony na tłoku. W zalecanych postaciach wykorzystane są dwa lub trzy tłoki umieszczone na elementach wodzikowych na każdym łożysku łba korbowego. Jeżeli jest to pożądane, tłoki mogą być rozmieszczone pod równymi kątami do głównej osi.

Element prowadzący może być zintegrowany z tłokiem lub umieszczony na oddzielnej, połączonej z tłokiem konstrukcji. Jeśli zastosowano oddzielną konstrukcję, może być ona połączona z tłokiem obrotowo; zalecane jest użycie w tym celu układu ze sworzniem tłokowym. Pozwala to na zastosowanie konwencjonalnych tłoków z korbowodami posiadającymi elementy prowadzące.

PL 199 157 B1

Wał korbowy może być zamocowany do cylindrów lub ruchomy w celu umożliwienia zmiany stopnia sprężania i/lub ustawiania rozrządu tłoków w cylindrach. W układzie „V ruch wału korbowego wzdłuż dwusiecznej kąta zawartego pomiędzy cylindrami skutkuje zmianą stopnia sprężania bez jakiejkolwiek zmiany fazy. Kolejne rozmieszczenie zapewnia osi wału korbowego możliwość obrotu wokół odległych osi, a więc podnoszenie lub opuszczanie wału korbowego. Układy te mogą być zastosowane w silniku z pojedynczym tłokiem. Ruch korby może odbywać się w dowolnym kierunku.

Jeżeli używane są dwa tłoki przypadające na łożysko łba korbowego, mogą być one rozmieszczone w układzie „V. Układ „V może posiadać dowolny kąt, jak 90°, 60°, 72° lub dowolny żądany. Liczba tłoków przypadających na łożysko łba korbowego jest ograniczona jedynie przez fizyczne rozmiary urządzenia. Każde łożysko łba korbowego może posiadać pojedynczy element łączący, do którego zamocowanych jest wiele tłoków lub do każdego łożyska łba korbowego może być zainstalowanych więcej elementów łączących, każdy element łączący posiada zamocowany do niego tłok.

Jeżeli do jednego łożyska łba korbowego jest zamocowanych kilka tłoków, mogą być one umieszczone w tej samej odległości od głównej osi, lub też poszczególne tłoki mogą być położone w róż nych od tej osi odległo ściach.

Podczas gdy element prowadzący i uzupełniający element zaczepiający są w zalecanym wykonaniu w przekroju poprzecznym prostymi płaskimi powierzchniami, możliwe są inne konfiguracje zapewniające dodatkowe powierzchnie ustalające położone prostopadle do linii elementu prowadzącego.

W innej ogólnej postaci, wynalazek również zapewnia silnik płynowy lub pompę zawierające: mechanizm korbowy zawierający łożysko łba korbowego krążące wokół głównej osi; element łączący umieszczony obrotowo na łożysku łba korbowego;

przynajmniej jeden tłok umieszczony tak, by poruszał się on w cylindrze ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoka, przynajmniej jeden tłok używa elementu zaczepiającego umieszczonego na elemencie łączącym, przez co element łączący może poruszać się ruchem nieobrotowym względem przynajmniej jednego tłoka; i, element stabilizujący używający elementu łączącego w celu ustalenia elementu łączącego w jednej orientacji podczas jego obrotu wokół gł ównej osi.

Element stabilizujący może wykorzystywać połączenie elementu łączącego z przynajmniej jednym tłokiem. Element stabilizujący może zawierać oddzielne połączenie zamocowane obrotowo do elementu łączącego i skrzyni korbowej.

Mechanizm korbowy może być prostą korbą z odsuniętym łożyskiem łba korbowego lub może być złożonym mechanizmem zapewniającym inny niż prosty kołowy ruch łożyska łba korbowego ze stałą prędkością kątową. Przykłady złożonych mechanizmów korbowych ujawnione są w zgłoszeniach patentowych nr PCT/AU97/00030 i PCT/AU98/00287 włączonych do niniejszego opisu jako źródła literaturowe.

W innej ogólnej postaci, wynalazek również zapewnia urz ądzenie płynowe zawierają ce: mechanizm korbowy zawierający łożysko łba korbowego krążące wokół głównej osi; element łączący umieszczony obrotowo na łożysku łba korbowego;

przynajmniej jeden tłok umieszczony tak, by poruszał się on w cylindrze ruchem posuwistozwrotnym wzdłuż osi tłoka, przynajmniej jeden tłok używa elementu zaczepiającego umieszczonego na elemencie łączącym;

gdzie wyżej wymieniona główna oś mechanizmu korbowego jest ruchoma wzdłuż przynajmniej jednego toru względem wyżej wymienionego cylindra lub cylindrów oraz wyżej wymieniony element zaczepiający jest zaprojektowany tak, że wyżej wymieniony przynajmniej jeden tłok nie jest ani znacząco opóźniany ani przyspieszany.

Jeżeli urządzenie posiada tłoki umieszczone w układzie „V, zalecane jest by główna oś mechanizmu korbowego poruszała się wzdłuż liniowego toru dzielącego na połowy kąt zawarty między tłokami. Alternatywnie główna oś mechanizmu korbowego może poruszać się wzdłuż łuku.

W innej ogólnej postaci, wynalazek również zapewnia urz ądzenie płynowe zawierają ce: mechanizm korbowy zawierający łożysko łba korbowego krążące wokół głównej osi, łożysko łba korbowego posiada oś łba korbowego;

element łączący umieszczony obrotowo na łożysku łba korbowego tak, by krążył on wokół osi łba korbowego;

PL 199 157 B1 przynajmniej jeden tłok umieszczony tak, by poruszał się on w cylindrze ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoka, przynajmniej jeden tłok używa elementu zaczepiającego umieszczonego na elemencie łączącym;

gdzie wyżej wymieniony element łączący posiada środek masy umieszczony na lub przylegający do osi łba korbowego.

Zalecane jest, by korba posiadała przeciwwagę, która istotnie i/lub dynamicznie równoważy względem osi korby masę elementu łączącego.

przynajmniej jeden tłok umieszczony tak, by poruszał się on w cylindrze ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoka, przynajmniej jeden tłok używa elementu zaczepiającego umieszczonego na elemencie łączącym;

gdzie efektywny środek masy mechanizmu korbowego, elementu łączącego i przynajmniej jednego tłoka pozostaje podczas obrotu korby niezmienny lub niemal niezmienny względem osi korby.

przynajmniej jedną parę nie przeciwległych tłoków, poszczególne tłoki umieszczone są tak, by poruszały się one w poszczególnych cylindrach ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż poszczególnych osi tłoków, poszczególne tłoki używają elementu zaczepiającego umieszczonego na elemencie łączącym;

gdzie rozmieszczenie elementu łączącego i elementu zaczepiającego jest takie, że ruch poszczególnych tłoków jest prostym ruchem harmonicznym.

gdzie każda para tłoków posiada masę i ruch odpowiadające pojedynczej masie krążącej po orbicie.

Zalecane jest, by orbita była kołowa lecz może ona być również eliptyczna.

Zalecane jest, by ruch poszczególnych tłoków był prostym ruchem harmonicznym.

przynajmniej jedną parę tłoków, poszczególne tłoki umieszczone są tak, by poruszały się one w poszczególnych cylindrach ruchem posuwisto-zwrotnym wzdł u ż poszczególnych osi tł oków, osie tłoków każdej pary tworzą kąt 90°, poszczególne tłoki używają elementu zaczepiającego umieszczonego na elemencie łączącym;

gdzie każda para tłoków posiada masę i ruch równe odpowiadające pojedynczej masie krążącej po orbicie;

środek masy elementu łączącego umieszczony jest na lub przylega do osi łba korbowego; i korba posiada przeciwwagę umieszczoną ogólnie przeciwnie niż łeb korbowy i posiadającą środek masy odległy od osi korby, przeciwwaga składa się z równoważników:

PL 199 157 B1 pierwszej masy w celu statycznego i/lub dynamicznego równoważenia względem osi korby całej lub części masy łożyska łba korbowego;

drugiej masy w celu statycznego i/lub dynamicznego równoważenia względem osi korby całej lub części masy elementu łączącego;

odpowiedniej trzeciej masy w celu statycznego i/lub dynamicznego równoważenia względem osi korby całej lub części masy każdej pary tłoków. Zalecane jest, by kąt wynosił 90°.

Zalecane jest, by orbita była kołowa, zaś trzecia masa statycznie i/lub dynamicznie równoważyła masę tłoków.

Jeżeli orbita nie jest kołowa, trzecia masa może równoważyć masę tłoków w pierwszym kierunku. Zalecane jest, by pierwszy kierunek był równoległy lub prostopadły do dwusiecznej kąta między tłokami poszczególnych par.

We wszystkich postaciach wynalazku element łączący może poruszać się względem tłoka ruchem nie obrotowym. Zalecane jest, by w ogóle nie występował ruch obrotowy z wyjątkiem tego dozwolonego przez luzy.

Urządzenie tłokowe wykorzystujące ruch posuwisto-zwrotny posiada:

przynajmniej jeden zespół tłokowy poruszający się ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoka;

korbę obracającą się wokół osi korby posiadającą człon oddalony od osi korby;

przynajmniej jeden pośredni element umieszczony pomiędzy członem a tłokiem w celu przekazania ruchu członu zespołowi tłokowemu.

Urządzenie może posiadać poszczególne zespoły tłokowe zawierające dwie powierzchnie z przesuniętym elementem podtrzymującym na jednej powierzchni i pośrednim elementem podtrzymującym na drugiej powierzchni.

Urządzenie może posiadać pojedynczy element pośredni podtrzymujący obie powierzchnie lub może posiadać dwa elementy pośrednie, z których każdy podtrzymuje jedną z powierzchni.

Każdy zespół tłokowy może składać się z jednego lub z dwóch tłoków. Jeżeli zastosowane są dwa tłoki na zespół, zalecane jest by przynajmniej jeden element pośredni był umieszczony pod tłokami.

Zalecane jest, by element był mimośrodem posiadającym swój środek odsunięty od osi korby.

Urządzenie może posiadać dwa lub więcej zespoły tłokowe przypadające na każdy z elementów.

Jeżeli zastosowane są dwa lub więcej zespoły tłokowe przypadające na każdy z elementów, mogą one poruszać się ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoków umieszczonych pod dowolnym kątem względem siebie. Zalecane jest użycie dwóch zespołów tłokowych przypadających na odsunięty element, umieszczonych pod kątem 90° względem siebie.

Jeżeli zastosowane są dwa zespoły tłokowe umieszczone pod kątem 90° względem siebie, zalecane jest użycie dwóch elementów pośrednich, każdy z nich współpracuje z oboma zespołami tłokowymi.

W innej ogólnej postaci, wynalazek również zapewnia urządzenie tłokowe wykorzystujące ruch posuwisto-zwrotny zawierające:

Urządzenie może posiadać poszczególne zespoły tłokowe zawierające dwie powierzchnie z przesunię tym elementem podtrzymują cym jedn ą powierzchnię i poś rednim elementem podtrzymują cym drugą powierzchnię.

Urządzenie może posiadać dwa lub więcej zespoły tłokowe dla każdego elementu.

Jeżeli zastosowane są dwa lub więcej zespoły tłokowe dla każdego elementu, mogą one poruszać się ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoków umieszczonych pod dowolnym kątem względem siebie. Zalecane jest użycie dwóch zespołów tłokowych na odsunięty element, umieszczonych pod kątem 90° względem siebie.

PL 199 157 B1

Jeżeli zastosowane są dwa zespoły tłokowe umieszczone pod kątem 90° względem siebie, zalecane jest użycie dwóch elementów pośrednich, każdy z nich sprzęga oba zespoły tłokowe.

W innej ogólnej postaci, wynalazek również zapewnia urz ądzenie płynowe zawierające: mechanizm korbowy zawierający łożysko łba korbowego krążące wokół głównej osi, łożysko łba korbowego posiada oś łba korbowego;

przynajmniej jeden tłok umieszczony tak, by poruszał się on w cylindrze ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoka, tłok posiada przekrój poprzeczny prostopadły do osi tłoka, tłok posiada pierwszy element prowadzący używający elementu zaczepiającego na elemencie łączącym;

przynajmniej jeden drugorzędny element prowadzący tłok w celu ograniczenia ruchu tłoka do linii wzdłuż osi tłoka;

gdzie pierwszy element prowadzący tłok dzieli tłok na połowy, zaś każdy drugorzędny element prowadzący tłok umieszczony jest w przestrzeni wyznaczonej przez obszar przekroju poprzecznego tłoka lecz nie wzdłuż osi podziału utworzonego przez pierwszy element prowadzący tłok.

W zalecanych wykonaniach pierwszy element prowadzący tł ok zawiera powierzchnie rozciągające się prostopadle do odpowiedniej osi tłoka tak, jak to opisano powyżej.

Drugorzędny element prowadzący tłok jest przewidziany w celu zmniejszenia „zakleszczania się tłoka w cylindrze, co może stanowić problem przy występowaniu wysokich temperatur. Pożądane jest utrzymywanie tłoka w takiej pozycji, że jest on ustawiony w osi tłoka. Kolejne zalecane wykonania drugorzędnego elementu prowadzącego tłok są opisane w odniesieniu do zamieszczonych rysunków. Należy zauważyć, że ponieważ drugorzędny element prowadzący jest umieszczony w obrębie „śladu tłoka, masa metalu użytego w urządzeniu płynowym jest zmniejszona do minimum.

Tak jak jest to widoczne na rysunkach, w niektórych wykonaniach drugorzędny element prowadzący tłok jest ukształtowany w parach a linia przeprowadzona między jednym a drugim elementem pary jest prostopadła do osi podziału utworzonego przez pierwszy element prowadzący tłok. W innych wykonaniach drugorzędny element prowadzący tłok posiada elementy umieszczone na obydwóch bokach podziału utworzonego przez pierwszy element prowadzący tłok, lecz nie wzdłuż osi tego podziału.

Drugorzędny element prowadzący tłok może być przymocowany do bloku urządzenia w obrębie śladu tłoka, zmniejszając przez to do minimum rozmiary urządzenia będącego przedmiotem wynalazku.

przynajmniej jeden tłok umieszczony tak, by poruszał się on w cylindrze ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoka;

pośredni element łączący pomiędzy przynajmniej jednym tłokiem a elementem łączącym; i element służący regulacji położenia pośredniego elementu łączącego względem przynajmniej jednego tłoka, elementu łączącego lub i tłoka i elementu łączącego.

Element służący regulacji może posiadać szczelinę, rowek lub powierzchnię współpracującą z poś rednim elementem łączą cym.

Zalecane jest, by pośredni element łączący współpracował z elementem prowadzącym w celu stabilizacji przynajmniej jednego tłoka w cylindrze. Zalecane jest, by element służący regulacji zawierał element prowadzący, lecz element prowadzący może być też oddzielną częścią.

Element służący regulacji może być ruchomy w kierunku poprzecznym lub podłużnym względem osi cylindra, może też poruszać się w obu kierunkach. Element prowadzący może poruszać się wokół własnej osi.

Element służący regulacji może posiadać liniową lub zakrzywioną ze stałym albo zmiennym promieniem łuku szczelinę/szczeliny, rowek/rowki, powierzchnię/powierzchnie itd. Element pośredni może zawierać ślizgowy lub toczny element stykowy do zaczepienia elementu w celu regulacji.

Element służący regulacji może być ruchomy w celu umożliwienia zmiany efektywnego skoku tłoków, efektywnego stopnia sprężania urządzenia, położenia/czasu toru pokonywanego przez tłoki lub kombinacji dowolnych z wymienionych wyżej elementów.

PL 199 157 B1

pośredni element łączący pomiędzy przynajmniej jednym tłokiem a elementem łączącym; i element służący regulacji odległości pokonywanej przez tłok podczas ruchu wzdłuż osi tłoka. Element służący regulacji w tym aspekcie wynalazku może zawierać ściśliwy korbowód lub ściśliwe elementy oddzielone od korbowodu.

W innych wykonaniach zaproponowano płynowe urządzenia jarzmowe o jarzmie przesuwnym, w których każ dy tłok może być odłączony od dowolnego tłoka umocowanego na tym samym łbie korbowym korby, zezwalając tym samym na ruch wzdłuż osi cylindra, która może być umieszczona pod kątem do innych osi cylindrów. Podczas wytwarzania takich urządzeń odkryto, że tłoki mogą obracać się w cylindrach wokół osi prostopadłej do osi cylindra powodując uszkodzenie urządzenia. Aby zapobiec występowaniu tego efektu, zaproponowano zastosowanie zamocowanego na tłoku, dołączonego do tłoka lub będącego integralną częścią tłoka elementu prowadzącego w celu utrzymania tłoka w prawidłowym położeniu i zapobież enia niepożądanym obrotom lub odchylaniu się tłoka. Zaproponowano również elementy prowadzące umieszczone na zewnątrz tłoka i średnicy cylindra. Wymaga to jednak dodatkowej przestrzeni w skrzyni korbowej zwiększając tym samym rozmiary urządzenia płynowego.

W celu podjęcia próby zniwelowania przynajmniej części powyższych wad w jednej z ogólnych postaci wynalazek zapewnia urządzenie płynowe zawierające:

mechanizm korbowy zawierający łożysko łba korbowego krążące wokół głównej osi, łożysko łba korbowego posiada oś łba korbowego;

przynajmniej jeden tłok umieszczony tak, by poruszał się on w cylindrze ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoka, tłok lub wszystkie tłoki posiadają pierwszy element prowadzący używający elementu zaczepiającego na elemencie łączącym, wyżej wymieniony element łączący porusza się ruchem posuwisto-zwrotnym pomiędzy punktami końcowymi wzdłuż pewnego toru względem tłoka i pierwszego elementu prowadzącego;

przynajmniej jeden drugorzędny element prowadzący związany z przynajmniej jednym tłokiem w celu ograniczenia ruchu odpowiadającego elementowi tłoka do ruchu wzdłuż osi odpowiadającemu tłokowi cylindra;

gdzie pierwszy element prowadzący rozciąga się częściowo lub całkowicie w poprzek pola przekroju poprzecznego odpowiadającego mu tłoka prostopadle do osi cylindra; i gdzie drugorzędny element prowadzący umieszczony jest poprzecznie w stosunku do wyżej wymienionego toru.

Zalecane jest, by drugorzędny element prowadzący umieszczony był pomiędzy dwoma punktami końcowymi.

Zalecane jest, by pierwszy i drugorzędny element prowadzący mieściły się w przestrzeni wyznaczonej przez rzut wzdłuż osi cylindra pola przekroju poprzecznego cylindra. Jednakże pierwszy, drugorzędny lub obydwa elementy prowadzące mogą wystawać poza tą przestrzeń. Ponadto drugorzędny element prowadzący może być umieszczony wewnątrz tej przestrzeni lecz nie pomiędzy dwoma punktami końcowymi.

Pierwszy i drugorzędny element prowadzący mogą być integralnymi częściami tłoka lub mogą być jednym lub więcej elementem dołączanym do tego tłoka. Jeżeli elementy prowadzące są oddzielnymi elementami, pojedynczy element może być zamocowany do tłoka w sposób sztywny lub przegubowy. Drugorzędny element prowadzący może posiadać jeden lub więcej element prowadzący składający się z rur lub prętów ułożonych równolegle do osi tłoka. Jeżeli element prowadzący posiada dwa lub więcej człony, człony te mogą być umieszczone symetrycznie lub asymetrycznie względem środka przekroju poprzecznego tłoka.

Zalecane jest, by pierwszy element prowadzący przechodził przez środek pola przekroju poprzecznego tłoka.

PL 199 157 B1

Jeżeli do jednego łba korbowego dołączone są dwa lub więcej tłoków, tłoki te mogą leżeć w jednej płaszczyźnie lub dwóch albo więcej płaszczyznach.

Opisano również, jak urządzenie płynowe może zostać całkowicie lub prawie całkowicie, statycznie, dynamicznie lub oboma sposobami wyważone względem osi korby.

Należy zauważyć, że dodatkowa masa drugorzędnego elementu prowadzącego może być zrównoważona w sposób ujawniony we wcześniejszych zgłoszeniach autorów wynalazku. Należy również zauważyć, że podczas gdy wyważanie tłoków umieszczonych na pojedynczej korbie jest standardem, wyważenie urządzenia z tłokami umieszczonymi na oddzielnych łbach korbowych jest możliwe tylko wtedy gdy łby korbowe są współosiowe.

Element służący regulacji może posiadać szczelinę, rowek lub powierzchnię zaczepiającą pośredni element łączący.

Zalecane jest, by pośredni element łączący zaczepiał element prowadzący w celu stabilizacji przynajmniej jednego tłoka w cylindrze. Zalecane jest, by element służący regulacji zawierał element prowadzący, lecz element prowadzący może być też oddzielną częścią.

Autorzy ujawnili urządzenia, w których ruch tłoka jest osiągnięty za pomocą wodzików zainstalowanych na łbach korbowych i w których dwa lub więcej tłoków może być umieszczonych na pojedynczym wodziku lecz każdy z nich porusza się wzdłuż innego toru niż pozostałe.

Autorzy odkryli, że ponieważ żaden z tłoków nie jest bezpośrednio połączony z innym tłokiem, istnieje tendencja do obracania się tłoków w cylindrach wokół osi zwykle równoległej do osi korby. Może to prowadzić do awarii, a nawet zniszczenia urządzenia.

Autorzy odkryli, że zastosowanie elementu prowadzącego przebiegającego równolegle do osi cylindra zabezpiecza przed obracaniem się tłoków, zostało to ujawnione we wcześniejszych zgłoszeniach autorów wynalazku. W tych wcześniejszych zgłoszeniach ujawniony element prowadzący umieszczony jest powyżej przestrzeni, w której pracuje wał korbowy i łeb korbowy. Autorzy odkryli, że można umieścić element prowadzący w taki sposób, że przy różnych częściach cyklu pracy wchodzi on w przestrzeń, w której pracuje korba i wodzik. Prowadzi to do uzyskania bardziej zwartej budowy urządzenia.

przynajmniej jeden tłok umieszczony tak, by poruszał się on w cylindrze ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoka; tłok posiada pierwszy element prowadzący używający elementu zaczepiającego na elemencie łączącym;

PL 199 157 B1 gdzie podczas ruchu mechanizmu korbowego przynajmniej jeden drugorzędny element prowadzący wchodzi w przestrzeń, w której obraca się mechanizm korbowy.

Zalecane jest, by drugorzędny element prowadzący umieszczony był wewnątrz osiowego przekroju poprzecznego tłoka.

Zalecane jest, by każdy tłok posiadał dwa drugorzędne elementy prowadzące umieszczone symetrycznie względem osi tłoka.

W konwencjonalnych pł ynowych urzą dzeniach tł okowych z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym wodzik jest obrotowo zamocowany do łba korbowego kręcącej się wokół głównej osi korby. Poruszanie się wodzika jest ograniczone do ruchu wzdłuż liniowej szczeliny w zespole tłokowym, która jest zwykle prostopadła do osi tłoka. Tak więc obracanie się korby powoduje posuwisto-zwrotny ruch tłoka w cylindrze.

W urzą dzeniach wykorzystują cych pojedynczy tł ok liniowa szczelina jest umieszczona na osi cylindra w ten sposób, by w zwrotnym położeniu odkorbowym łeb korbowy położony był pomiędzy tłokiem a główną osią.

Autorzy opracowali różnorodne, nowatorskie i pomysłowe, odchodzące od tych standardów konfiguracje.

W kolejnej ogólnej postaci, wynalazek zapewnia tł okowe urzą dzenie pł ynowe zawierają ce: mechanizm korbowy zawierający łożysko łba korbowego krążące wokół głównej osi, łożysko łba korbowego posiada oś łba korbowego;

pojedynczy tłok umieszczony tak, by poruszał się on w cylindrze ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi tłoka i posiadający element zaczepiający w celu zaczepiania elementu łączącego, przez co podczas obracania się łba korbowego wokół głównej osi tłok porusza się w cylindrze ruchem posuwisto-zwrotnym;

gdzie w zwrotnym położeniu odkorbowym główna oś jest położona pomiędzy tłokiem i osią łba korbowego.

W praktyce jest to przeciwieństwo obowiązującego standardu.

W innej postaci, wynalazek zapewnia tłokowe urządzenie płynowe zawierające:

przynajmniej jeden tłok umieszczony tak, by poruszał się on w cylindrze ruchem posuwisto-zwrotnym wzdłuż osi cylindra;

element zaczepiający łączący przynajmniej jeden tłok z przynajmniej jednym elementem łączącym;

gdzie główna oś nie leży na żadnej lub przynajmniej jednej osi cylindra.

Zalecane jest, by gdy jeden z tłoków jest w zwrotnym położeniu odkorbowym lub kukorbowym, linia łącząca główną oś i osie łbów korbowych jest równoległa i oddalona od odpowiedniej osi cylindra jednego tłoka.

Zalecane jest, by element lub wszystkie elementy łączące posiadały element prowadzący ograniczający poruszanie się odpowiedniego tłoka lub tłoków do ruchu wzdłuż osi odpowiedniego cylindra.

Zwykle w pompach lub silnikach jarzmowych o jarzmie przesuwnym dwa przeciwległe tłoki są sztywno ze sobą połączone przez jarzmo. Wodzik, który jest obrotowo zamocowany na łbie korbowym korby, ślizga się w obrębie jarzma powodując posuwisto-zwrotny ruch tłoków.

Celem przedmiotu wynalazku jest zapewnienie udoskonalonej konstrukcji jarzmowej, która w zalecanych postaciach pozwala na uż ycie dwóch identycznych cz ęści do budowy zespołu jarzmowego. Ogólnie zespół może być podzielony osiowo lub poprzecznie względem osi cylindra. W zalecanych wykonaniach wymagana liczba elementów łączących jest ograniczona, co pozwala na proste wytwarzanie elementów.

W jednej z ogólnej postaci, przedmiot wynalazku zapewnia zespół jarzmowy do urzą dzenia jarzmowego o jarzmie przesuwnym z przeciwległymi tłokami poruszającymi się ruchem posuwisto-zwrotnym w przeciwległych cylindrach posiadających osie równoległe, zespół jarzmowy jest połączony z dwoma tłokami i posiada część zaczepiającą współpracującą z elementem zaczepiającym umocowanym obrotowo na łbie korbowym wału korbowego; podczas obracania się korby element zacze12

PL 199 157 B1 piający porusza się ruchem posuwisto-zwrotnym, zaś wyżej wymieniona część zaczepiająca jest podzielona na dwie współpracujące ze sobą części.

Część zaczepiająca może być podzielona wzdłuż płaszczyzny ogólnie równoległej do osi cylindrów lub płaszczyzny ogólnie prostopadłej do osi cylindrów.

Dwie części mogą być identyczne lub różne od siebie.

Zalecane jest, by wymagane były tylko dwa łączniki w pewny sposób łączące dwie części ze sobą.

Zalecane jest, by część zaczepiająca posiadała dwa naprzeciwległe kanały w których poruszają się ruchem posuwisto-zwrotnym elementy zaczepiające. Każdy z kanałów może być określony przez tylko jedną z części lub obie części mogą określać część obu kanałów.

Jeżeli identyczne części określają po całym lub części poszczególnych kanałów, zalecane jest by każda z części posiadała wystające odnogi współpracujące z drugą częścią. Odnogi te mogą być umieszczone na przeciwległych końcach lecz na tej samej bocznej ścianie kanału, tym samym końcu lecz przeciwległych ścianach bocznych kanału lub przeciwległych końcach i przeciwległych ścianach bocznych kanału. Zalecane jest, by pojedynczy łącznik podtrzymywał jednocześnie dwie odnogi - po jednej dla każdej części.

Jeżeli zastosowano dwie różne od siebie części, jedna część może posiadać dwie lub więcej przylegające do kanału i rozstawione w pewnych odstępach od siebie odnogi, zaś druga część może nie posiadać takich odnóg lub posiadać jedną przylegającą do kanału odnogę.

Zalecane jest, by odnogi były umieszczone na końcach kanału lecz pojedyncza odnoga może być umieszczona w taki sposób, że przylega ona do kanału w jego środkowej części. W takiej konstrukcji korba nie może przechodzić przez część zaczepiającą.

Autorzy wynalazku odkryli, że urządzenia jarzmowe o jarzmie przesuwnym posiadające rozłączne, sparowane tłoki według przedmiotu wynalazku mogą zostać idealnie wyważone, jako że środek masy ruchomych części silnika (korby, tłoków i ich elementów oraz wszystkich elementów łączących łby korbowe i tłoki) pozostaje dokładnie nieruchomy oraz skupiony jest na głównej osi podczas obracania się lub ruchu posuwisto-zwrotnego elementów urządzenia w jego cyklu pracy. Autorzy wynalazku odkryli, że para tłoków rozmieszczona pod kątem 90° względem siebie i posiadająca tą samą oś łba korbowego może zostać idealnie wyważona. Autorzy wynalazku odkryli, że podobnie para tłoków rozmieszczona pod kątem 90° względem siebie i posiadająca współosiowe łby korbowe może zostać idealnie wyważona (pomimo że w tym wykonaniu może być ustawiona kołysząca się para).

Silnik o układzie „V o kącie różnym od 90° także może być idealnie wyważony.

Można to osiągnąć poprzez podzielenie łba korbowego w celu otrzymania dwóch osi łba korbowego przypadających na parę poruszających się ruchem posuwisto-zwrotnym mas tj. tłoków. Dwie osie łbów korbowych są przesunięte o pewien kąt od głównej osi i siebie nawzajem.

Przedmiot wynalazku jest łatwiejszy do zrozumienia w oparciu o poniższy nie ograniczający wynalazku opis zalecanych wykonań, w którym:

Figura 1 przedstawia widok przekroju poprzecznego urządzenia płynowego zgodnego z przedmiotem wynalazku.

Figura 2 przedstawia częściowy przekrój perspektywiczny urządzenia pokazanego na fig. 1.

Figura 3 przedstawia perspektywiczny rzut urządzenia płynowego z trzema tłokami zgodnego z przedmiotem wynalazku.

Figura 4 przedstawia boczny rzut trzeciego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figura 5 przedstawia częściowy przekrój perspektywiczny czwartego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figura 6 przedstawia boczny rzut elementu łączącego w urządzeniu przedstawionym na fig. 5.

Figura 7 przedstawia perspektywiczny rzut urządzenia przedstawionego na fig. 5.

Figura 8 przedstawia boczny rzut odmiany wykonania urządzenia przedstawionego na fig. 1.

Figura 9 przedstawia rzut perspektywiczny piątego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figura 10 przedstawia boczny rzut wykonania przedstawionego na fig. 9.

Figura 11 przedstawia boczny rzut szóstego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figura 12 przedstawia boczny rzut siódmego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figura 13 przedstawia boczny rzut ósmego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figury 14 do fig. 47 przedstawiają różne konfiguracje powierzchni prowadzących w przedmiocie wynalazku.

Figury 48 do fig. 51 przedstawiają różne rzuty boczne wykonań przedmiotu wynalazku.

PL 199 157 B1

Figura 52 Figura 53 Figura 54 Figura 55 Figura 56 Figura 57 Figura 58 Figura 59 Figura 61 Figura 62 Figury 63 Figury 69

Figura 81 Figura 82 Figura 83

Figura 84 Figury 85 Figury 127 Figury 130 Figury 133 Figury 136 Figury 139 Figury 142 Figury 145 Figury 148 Figury 151 Figury 154 Figury 157 Figury 160 Figury 163 Figury 166 Figury 169 przedstawia boczny rzut kolejnego wykonania przedmiotu wynalazku. przedstawia boczny rzut kolejnego wykonania przedmiotu wynalazku. przedstawia boczny rzut kolejnego wykonania przedmiotu wynalazku. przedstawia boczny rzut kolejnego wykonania przedmiotu wynalazku. przedstawia perspektywiczny rzut kolejnego wykonania przedmiotu wynalazku. przedstawia perspektywiczny rzut kolejnego wykonania przedmiotu wynalazku. przedstawia boczny rzut kolejnego wykonania przedmiotu wynalazku. i fig. 60 przedstawiają perspektywiczne rzuty wykonania przedstawionego na fig. 58. przedstawia perspektywiczny rzut kolejnego wykonania przedmiotu wynalazku. przedstawia boczny rzut wykonania przedstawionego na fig. 61.

do fig. 68 przedstawiaj ą rzuty boczne kolejnych wykonań przedmiotu wynalazku.

do fig. 80 przedstawiają rzuty boczne układów wodzika zastosowanych w wykonaniach wynalazku.

przedstawia perspektywiczny rzut tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku. przedstawia perspektywiczny rzut tł oka przedstawionego na fig. 81 widzianego pod innym kątem.

przedstawia perspektywiczny przekrój urządzenia płynowego wykorzystującego tłok przedstawiony na fig. 81 i fig. 82.

przedstawia szczegół owy widok części urzą dzenia przedstawionego na fig. 83. do fig. 126 przedstawiają rzuty poziome od dołu różnych tłoków wykonanych zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 129 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 132 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 135 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 138 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 141 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 144 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 147 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 150 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 153 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 156 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 159 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 162 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 165 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 168 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 171 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

PL 199 157 B1

Figury 172 Figury 175 Figury 178 Figury 181 Figury 184 Figury 187 Figury 190 Figury 193 Figura 196 Figura 197 Figura 198 Figura 199 Figura 200 Figura 201 Figura 202 Figura 203 Figura 204 Figura 205 Figura 207 Figura 208 Figura 209

Figura 220 Figury 221 Figura 224

Figura 225

Figura 226 Figura 227 Figura 228 Figura 229 Figura 230 Figura 231 do fig. 174 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 177 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 180 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 183 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 186 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 189 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 192 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

do fig. 195 przedstawiają rzuty aksonometryczne kolejnego tłoka wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego pierwszego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego drugiego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego trzeciego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego czwartego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego pią tego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego szóstego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego siódmego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego ósmego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego dziewią tego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego dziesią tego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego dwunastego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok przekroju poprzecznego trzynastego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia widok z innej strony przekroju poprzecznego wykonania przedmiotu wynalazku przedstawionego na fig.208.

przedstawia widok wykonania przedmiotu wynalazku w pierwszej pozycji cyklu pracy. do fig. 223 przedstawiają rzuty boczne wykonania przedstawionego na fig. 220 w różnych fazach cyklu pracy.

przedstawia widok wykonania widziany z kierunku prostopadł ego do osi jednego z cylindrów w położeniu odpowiadającym dolnemu punktowi zwrotnemu jednego z cylindrów.

przedstawia widok wykonania podobny do przedstawionego na fig. 224 lecz z położenia odpowiadającego górnemu punktowi zwrotnemu. przedstawia rzut perspektywiczny wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia rozszerzony widok części rzutu przedstawionego na fig. 226. przedstawia rzut osiowy pierwszego wykonania przedmiotu wynalazku. przedstawia rzut osiowy drugiego wykonania przedmiotu wynalazku.

przedstawia rzut osiowy trzeciego wykonania przedmiotu wynalazku. przedstawia rzut osiowy czwartego wykonania przedmiotu wynalazku.

PL 199 157 B1

Figura 232 przedstawia rzut osiowy piątego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figura 233 przedstawia boczny rzut pierwszego wykonania przedmiotu wynalazku.

Dla zachowania przejrzystości niektóre elementy zostały pominięte.

Figura 234 przedstawia rzut perspektywiczny wykonania przedstawionego na fig. 1.

Figura 235 przedstawia rzut perspektywiczny rozebranego pierwszego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figura 236 przedstawia rzut perspektywiczny drugiego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figura 237 przedstawia rzut perspektywiczny trzeciego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figura 238 przedstawia rzut perspektywiczny rozebranego trzeciego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figura 239 przedstawia boczny rzut trzeciego wykonania przedmiotu wynalazku.

Figury 240 do fig. 243 przedstawiają perspektywiczne widoki koncepcyjne różnych konstrukcji jarzmowych.

Figura 244 przedstawia rzut aksonometryczny korby z parą podzielonych łbów korbowych.

Figura 245 przedstawia boczny rzut urządzenia jarzmowego o jarzmie przesuwnym w układzie „V wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku, gdzie łby korbowe są współosiowe, zaś poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym tłoki są rozmieszczone wokół głównej osi tak, by tworzyły między sobą kąt 75°.

Figura 246 przedstawia boczny rzut urządzenia jarzmowego o jarzmie przesuwnym w układzie „V wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku, gdzie łby korbowe są współosiowe, zaś poruszają ce się ruchem posuwisto-zwrotnym tłoki są rozmieszczone wokół głównej osi tak, by tworzyły między sobą kąt 90°.

Figura 247 przedstawia boczny rzut urządzenia jarzmowego o jarzmie przesuwnym w układzie „V wykonanego zgodnie z przedmiotem wynalazku, gdzie łby korbowe są współosiowe, zaś poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym tłoki są rozmieszczone wokół głównej osi tak, by tworzyły między sobą kąt 120°.

Figura 248 przedstawia rzut perspektywiczny korbowodu zaprojektowanego do współpracy z zespoł em o pojedynczym tłoku.

Figura 249 przedstawia rzut perspektywiczny zespołu o pojedynczym tłoku zaprojektowanego do współ pracy z korbowodem przedstawionym na fig. 248.

Odnośnie fig. 1 i fig. 2, przedstawione jest tam urządzenie 10 posiadające korbę 12 umieszczoną tak, by obracała się ona wokół osi korby 14. Korba 12 posiada promieniowo oddalony od osi 14 sworzeń łożyska 16. W ten sposób podczas obracania się korby 12 wokół osi 14 sworzeń 16 porusza się po kołowej orbicie wokół osi 14.

Na sworzniu 16 umocowany jest obrotowo wodzik 18. Wodzik ten posiada dwa wypusty 20 i 22.

Wodzik 18 umieszczony jest ogólnie prostopadle do osi 14, podczas gdy wypusty są ogólnie równoległe do osi 14. Tak jak jest to dobrze widoczne na fig. 2, powierzchnie ślizgowe umieszczone są osiowo po obu stronach głównej części 24 wodzika, tworząc w ten sposób konstrukcję w kształcie litery „T.

Każdy z wypustów 20 i 22 współpracuje ze szczeliną w kształcie litery „T 30 odpowiadającego mu tłoka 32. Każdy tłok umieszczony jest w cylindrze 34, zaś możliwość jego poruszania ograniczona jest do ruchu wzdłuż osi 36 odpowiadającego mu cylindra. Zalecane jest, by szczelina 30 była umieszczona prostopadle do osi cylindra 36 i rozciągała się wzdłuż średnicy tłoka. Oba końce szczeliny 30 są otwarte. W ten sposób wodzik może poruszać się na boki względem tłoka, lecz musi też poruszać się wraz z tłokiem osiowo. Jeżeli szczelina 30 nie jest umieszczona pod kątem 90° do osi tłoka, boczne ruchy wypustu względem tłoka będą powodować osiowy ruch tłoka. Pozwala to na regulację ruchu tłoka poza jego czysto sinusoidalną charakterystykę.

Możliwość poruszania się tłoka ograniczona jest do ruchu wzdłuż osi tłoka, zaś podczas obracania się korby 12 element wodzika 18 obraca się wokół osi korby 14. Ruch każdego z wypustów posiada składową równoległą do osi odpowiadającego mu tłoka i składową prostopadłą do osi odpowiadającego mu tłoka. Tak więc tłoki poruszają się ruchem posuwisto-zwrotnym w odpowiadających im cylindrach z wypustami ślizgającymi się na boki w odpowiadających im szczelinach 30. Kombinacja liniowego ruchu tłoka i wypustu w szczelinie utrzymuje podczas obracania się korby element wodzika 18 w stałej orientacji niezależnie od innych tłoków. W wykonaniu przedstawionym na fig. 1 zastosowane są dwa tłoki umieszczone względem siebie pod kątem 90°, lecz ponieważ wodzik 18 utrzymuje pod16

PL 199 157 B1 czas okrążania osi korby stałą orientację, kąt między tłokami może być różny od 90°. W podobny sposób mogą zostać dodane kolejne tłoki.

Figura 3 przedstawia perspektywiczny rzut urządzenia z trzema tłokami. Dla zachowania przejrzystości pominięty został cylinder i skrzynia korbowa. Jak widać, urządzenie 110 posiada korbę 112 ze sworzniem 116 umieszczonym pomiędzy ramionami wykorbienia 117. Trzy tłoki są umieszczone wokół korby w taki sposób, że kąt pomiędzy dowolnymi tłokami wynosi 120°. Na sworzniu zamontowany jest element z trzema wypustami 118. Element ten może być jednolitą konstrukcją lub może posiadać trzy oddzielne części zamocowane na sworzniu 116. Jak widać każdy tłok jest wyposażony w szczelinę w kształcie litery „T 130, w którą wchodzi odpowiadają cy jej wypust 120. Tłoki są osiowo oddalone od siebie, lecz jeżeli jest to pożądane mogą być umieszczone w jednej płaszczyźnie.

Ponieważ wszystkie tłoki są od siebie rozdzielone, orientacja i położenie mogą być wybrane według potrzeb. Nie jest wymagane, by osie tłoków rozchodziły się promieniowo od osi korby. Osie tłoków mogą rozchodzić się promieniowo od osi, lecz oś ta może być oddalona od osi korby. Osie tłoków mogą być do siebie równoległe i odsunięte od siebie po dowolnej stronie osi korby.

Figura 4 przedstawia urządzenie płynowe 50 posiadające korbę 52 obracającą się wokół osi korby 54. Mechanizm wodzikowy 56 umocowany jest na sworzniu 56 i posiada dwa położone poziomo ramiona 58, 60 współpracujące ze szczelinami 62, 64 na odpowiadających im tłokach 66, 68. Każdy z tł oków 66, 68 porusza się ruchem posuwisto-zwrotnym w dwukomorowych cylindrach 70, 72. Cylindry 70, 72 są zamknięte z obu końców tworząc tym sposobem komory spalania 74 pomiędzy tłokami a denkami cylindrów.

Obracanie się korby 52 powoduje pionowy ruch posuwisto-zwrotny tłoków w cylindrach z ramionami poruszającymi się w bok względem tłoków.

Odnośnie fig. 5 - fig. 7, przedstawione jest tam suwowe urządzenie tłokowe 210 posiadające dwa tłoki 230 poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym w odpowiadających im cylindrach 234 umieszczonych pod kątem 90° względem siebie. Element łączący 218 łączy dwa tłoki ze sworzniem łba korbowego 216 wału korbowego 212 za pomocą wypustów 220 i szczelin 230 w tłokach 232. Element łączący 218 posiada dwa odsunięte od siebie osiowo ramiona 240, po jednym dla każdego tłoka. Pozwala to na zachodzenie na siebie tłoków 232 tak, że mogą być one umieszczone bliżej osi korby 214. Przewidziano też kanały smarowania 242 dostarczające olej pod ciśnieniem od sworznia łba korbowego 216 do powierzchni ślizgowych wypustów 220 i szczelin 230.

Element łączący 218 posiada przeciwwagę 244 umieszczoną na dole, po przeciwnej stronie sworznia łba korbowego 216, dzielącą na połowy kąt pomiędzy dwoma ramionami 240. Ta przeciwwaga 244 jest dobrana tak, że środek bezwładności, a najlepiej również środek masy elementu łączącego 218 leży na osi łba korbowego 246. Należy zauważyć, że jeżeli tłoki zostaną równomiernie rozmieszczone wokół osi korby 214, ramiona 240 zrównoważą się wzajemnie i nie będzie wymagane zastosowanie oddzielnej przeciwwagi.

Podczas obracania się elementu łączącego wokół osi korby 214 nie są wytwarzane żadne siły obrotowe względem osi łba korbowego 246, które mogły by spowodować obracanie się wokół łba korbowego i wymagały by wytworzenia stycznych sił przeciwdziałających na styku szczeliny 230 i wypustu 220. Dodatkowo, poniewa ż ś rodek bezwł adnoś ci elementu łączą cego pozostaje cał y czas na osi łba korbowego 246, możliwe jest stosunkowo proste otrzymanie dynamicznie wyważanego układu wał korbowy/element łączący poprzez dodanie właściwej masy do przeciwwagi 248 umieszczonej na korbie 212, po przeciwnej stronie niż oś łba korbowego 246. Należy zauważyć, że inne układy tłoków mogą być dynamicznie wyważane, dopóki środek bezwładności elementu łączącego leży na osi łożyska korbowego 246.

Pozostaje jeszcze poruszająca się ruchem posuwisto-zwrotnym masa tłoków.

Prędkość tłoków ma charakterystykę czysto sinusoidalną, zaś układ dwóch tłoków jest równoważny jednej obracającej się masie. Może być ona wyważona poprzez dodanie odpowiedniej masy do wału korbowego, skutkiem czego otrzymujemy dynamicznie wyważone urządzenie. W przypadku dwóch tłoków w układzie „V, do wału korbowego dodawana jest masa jednego tłoka. W przypadku czterech tłoków w układzie gwiaździstym do przeciwwagi korby dodawana jest masa dwóch tłoków.

Odnośnie fig. 8, przedstawione jest tam urządzenie płynowe 50 będące odmianą wykonania przedstawionego na fig. 1. Dla zachowania przejrzystości zostały użyte te same numery do oznaczenia analogicznych elementów. Połączenie ograniczenia poruszania się tłoka 32 do ruchu liniowego wzdłuż osi tłoka 36 i ograniczenia poruszania się odpowiadającego mu występu 20 do ruchu liniowego względem tłoka 32 teoretycznie zapobiegają przed jakimkolwiek obracaniem się elementu łączącego

PL 199 157 B1 względem tłoka 32. Jednakże ze względu na tolerancję podczas produkcji nieuniknione są pewne luzy powodujące obracanie się elementu łączącego 18 względem tłoków 32. Skutkuje to wytworzeniem sił obrotowych w miejscu styku występów 20 i szczelin 30. W celu zniwelowania tego efektu, urządzenie przedstawione na fig. 8 zostało wyposażone w łącznik 40. Jeden z końców łącznika 40 jest w punkcie 42 przegubowo przymocowany do elementu łączącego 18, zaś drugi koniec jest obrotowo przymocowany do skrzyni korbowej (tu nie pokazanej) w punkcie 44. Łącznik 40, element łączący 18, wał korbowy 12 i skrzynia korbowa stanowią czteroramienne połączenie. Odległość pomiędzy dwoma punktami 42 i 44 jest taka sama jak odległość pomiędzy osią korby 14 a osią łba korbowego 46. W ten sposób, niezależnie od ograniczenia narzuconego przez współdziałanie elementu łączącego 18 z tłokami 32, poruszanie się elementu łączącego jest ograniczone do ruchu kołowego wokół osi korby 14 bez zmiany orientacji tego elementu.

Odnośnie fig. 9 i fig. 10, przedstawione jest tam dwucylindrowe urządzenie płynowe 60 posiadające tłoki 62 poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym w cylindrach 64. Każdy z tłoków 62 jest wyposażony w sworzeń tłokowy 66 zamocowany w łożysku 68 odpowiadającego mu tłoka. Na sworzniu tłokowym 66 przymocowany jest łącznik 70. Jednakże łącznik 70 nie jest przymocowany do łba korbowego korbowodu 12, lecz do elementu łączącego 18. Niższy koniec 72 łącznika 70 wyposażony jest w szczelinę w kształcie litery „T 74 współpracującą z występami w kształcie litery „T 20 elementu łączącego 18. Podczas gdy łącznik 70 może swobodnie obracać się względem tłoka wokół sworznia tłokowego 66, układ płaskich, dopasowanych do siebie powierzchni szczelin 74 i występów 20 zapobiega przed jakimkolwiek obracaniem się, skutkiem czego łącznik 70 i element łączący 18 poruszają się jak pojedyncza część. Podczas gdy może to wyglądać na niepotrzebną komplikację konstrukcji, umożliwia to jednak zastosowanie konwencjonalnych tłoków.

Odnośnie fig. 11, przedstawione jest tam dwucylindrowe urządzenie płynowe 80 posiadające tłoki 82 zamocowane na elementach łączących 18 w cylindrach 84. Element łączący 18 zamocowany jest do wału korbowego 12, lecz oś wału korbowego 14 nie jest nieruchoma względem cylindrów 84. Zamiast tego, wał korbowy 12 wraz z elementami łączącymi 18 i tłokami 82, może być poruszany w górę lub w dół zgodnie ze strzałkami 86. Pionowy ruch wału korbowego 12 podnosi tłoki w cylindrach 84 umożliwiając zmianę stopnia sprężania podczas pracy urządzenia. Ruch wału korbowego 12 nie wpływa na charakterystykę czasową ruchu tłoków w cylindrach 84 względem wału korbowego 12 lub siebie nawzajem. Jest to przeciwieństwo konwencjonalnych silników w układzie „V, w których o ile są one wyposażone w ruchome korby występuje efekt zmiany charakterystyki czasowej ruchu tłoków - jeden tłok jest przyspieszany, inny opóźniany.

Pionowy ruch wału korbowego 12 może być osiągnięty przez zastosowanie konwencjonalnych układów jak system hydrauliczny itp.

Należy zauważyć, że ruchoma korba może być wykorzystana z pojedynczym tłokiem oraz że korba może być przemieszczana wzdłuż toru innego niż przykładowo dwusieczna dwucylindrowego silnika w układzie „V. Korba może być przemieszczana wzdłuż toru odchylonego od poziomu o kąt powiedzmy 15°. Nie powoduje to żadnych zmian oprócz tego, że do uzyskania takiej samej zmiany stopnia sprężania potrzebne jest większe przesunięcie korby.

Figura 12 przedstawia odmianę wykonania przedstawionego na fig. 11, w której wał korbowy 12 umocowany jest na ramionach podtrzymujących 90. Korba wykorzystuje koło zębate 92, które w przypadku gdy jest to silnik może być połączone ze skrzynią biegów. Koło zębate 92 posiada oś obrotu 94. Ramiona podtrzymujące 90 są obrotowo zamocowane do skrzyni korbowej, osie obrotu są współosiowe z osią 94. Ramiona podtrzymujące mogą być przy pomocy odpowiednich elementów obracane wokół osi 94 w celu podniesienia lub opuszczenia wału korbowego względem cylindrów. Chociaż powoduje to boczny ruch wału korbowego, a więc opóźnianie lub przyspieszanie tłoków jednak jest to bardzo nieznaczny efekt.

Figura 13 przedstawia kolejne wykonanie przedmiotu wynalazku, którym jest dwucylindrowe urządzenie 100 z tłokami 102 poruszającymi się ruchem posuwisto-zwrotnym w cylindrach 104. Tłoki wyposażone są w łączniki 106 umocowane obrotowo na sworzniach tłokowych 108. Niższy koniec łącznika wyposażony jest w dwie równoległe, naprzeciwległe płaszczyzny, na których zamontowany jest wodzik 110. Końce wodzika 110 połączone są z tłoczkami hydraulicznymi 112. Tłoczki 112 są częścią elementu łączącego 118 i są zaopatrywane w olej pod wysokim ciśnieniem za pomocą kanałów 114. Tłoczki 112 mogą więc powodować obracanie się wodzika 110 wokół jego środka 116, jego podnoszenie lub opuszczanie względem elementu łączącego 118, a więc również względem cylindra lub kombinację obydwu ruchów. Powoduje to podnoszenie lub opuszczanie tłoka względem odpowia18

PL 199 157 B1 dającego mu cylindra i/lub obracanie się łącznika 106 wokół sworznia tłokowego 108 zmieniając tym samym fazę tłoka.

Figury 14 do fig. 29 przedstawiają odmiany powierzchni prowadzących tłoka i odpowiadających im powierzchni na elemencie prowadzącym.

Figura 14 przedstawia wodzik 100 posiadający powierzchnię w kształcie litery „Y współpracującą z dwoma parami powierzchni 104, 106 pojedynczego tłoka.

Figura 15 przedstawia wodzik 110 posiadający element zaczepiający 112. Powierzchnia 112 ma kształt litery „Y, z tym że posiada powierzchnie 114, 116 odchodzące od podstawy 118.

Figura 16 przedstawia wodzik 120 posiadający element zaczepiający 122. Element zaczepiający ma przekrój poprzeczny w kształcie litery „T z dwoma ramionami 124, 126. Ramiona 124, 126 w przekroju poprzecznym tworzą zakrzywioną , górną powierzchni ę 128.

Figura 17 przedstawia wodzik 130 posiadający zakończony grotem element zaczepiający 132. Element zaczepiający 132 posiada dwa współpracujące z tłokiem skierowane w dół i rozchodzące się ramiona 134.

Figura 18 przedstawia element zaczepiający 140 w kształcie litery „W.

Figura 19 przedstawia element zaczepiający 150 w kształcie litery „T, z tym że górna i dolna powierzchnia 152, 154 ramion 156 są wyposażone w rowki w kształcie litery „V 158 współpracujące z występami w kształcie litery „V 160. Rowki 158 i występy 160 w kształcie litery „V mogą być umieszczone zarówno na tłoku jak i na elemencie zaczepiającym.

Figura 20 przedstawia element zaczepiający 170 w kształcie litery „T posiadający górną powierzchnię 172 z umieszczoną centralnie szczeliną 172. Odpowiadająca tej powierzchni powierzchnia tłoka 174 posiada wchodzący w szczelinę prostokątny występ 176.

Figura 21 przedstawia element zaczepiający w kształcie litery „T 190 posiadający umieszczony centralnie na górnej powierzchni 194 półkolisty występ 192. Występ 192 nie musi być umieszczony centralnie, zaś po jednej lub obu stronach elementu mogą być umieszczone dodatkowe występy, zarówno na górnej powierzchni 194, dolnych powierzchniach 196,198 jak i równocześnie na górnej i dolnych powierzchniach elementu.

Urządzenie przedstawione na fig. 22 jest podobne do tego przedstawionego na fig. 17, z tym że górna powierzchnia zaczepiająca 180 tłoka nie jest ciągła lecz wyposażona w otwór 182.

Figura 23 przedstawia element zaczepiający 200 w kształcie litery „T.

Figura 24 przedstawia element zaczepiający 210 w kształcie litery „T wyposażony w ramiona 212 i 214. Powierzchnie boczne 216, 218 ramion są zakrzywione, tak że odległość między powierzchniami 216 i 218 jest większa w środku elementu zaczepiającego niż na jego końcach. Należy zauważyć, że szerokość odpowiadającej elementowi szczeliny w tłoku musi być przynajmniej tak szeroka jak najszersza część dwóch ramion.

Figura 25 przedstawia element zaczepiający 220 w kształcie litery „T, z tym że ramiona 222, 224 zbiegają się w kierunku wzdłużnym, tworząc tym samym trójkątną górną powierzchnię.

Figura 26 przedstawia element zaczepiający 230 w kształcie litery „T posiadający ramiona 232 i ś rodkową odnogę 234. Odnoga 234 wyposażona jest na swoich dwóch powierzchniach w liniowe zębatki 236, 238. Te zębatki 236, 238 mogą zostać wykorzystane do sterowania innymi urządzeniami za pośrednictwem obrotowych, umieszczonych na tłoku zębatek.

Figura 27 przedstawia boczny rzut wykonania przedstawionego na fig. 25.

Figura 28 przedstawia element zaczepiający 250 w kształcie litery „T posiadający umieszczoną centralnie na swojej górnej powierzchni 254 liniową zębatkę 250. Tak jak w urządzeniu przedstawionym na fig. 26, zębatka ta może zostać wykorzystana do sterowania innymi urządzeniami umieszczonymi na lub w tłoku.

Figura 29 przedstawia silnik 300 w układzie „V posiadający tłoki 302, korbę 304 i element łączący 306 umieszczony na łbie korbowym 308 korby 304. Tłoki są konwencjonalnymi tłokami wyposażonymi w sworzeń tłokowy 310, do którego jest obrotowo przymocowany łącznik 312. Jednakże łączniki 312 posiadają na swoim dolnym końcu szczelinę 314 współpracującą z elementem łączącym 306.

Wszystkie łączniki posiadają boczne ramię 316 współpracujące z wodzikiem 318 ślizgającym się w prowadnicach 320 równolegle do osi odpowiadających im cylindrów. Łącznik może być zintegrowany z wodzikiem 318 lub połączony z nim za pomocą połączenia przegubowego 322, tak jak jest to widoczne na rysunku. Połączenie 322 może być połączeniem jednoosiowym lub kulowym. W przedstawionym wykonaniu ramiona 316 są równoległ e do szczelin 314. Jednakż e mog ą być one umieszczone pod dowolnym kątem.

PL 199 157 B1

Prowadnice 318 pomagają w stabilizacji odpowiadającego im tłoka, ponieważ wymagane tolerancje wykonania mogą powodować nieznaczne obracanie się tłoka w cylindrze co może doprowadzić do zatarcia się urządzenia. Jeśli tolerancja wykonania jest bardzo mała, stosowanie prowadnic nie jest konieczne. Wodziki 318 mogą być zintegrowane ze skrzynią korbową lub mogą być osobnymi elementami połączonymi ze skrzynią korbą na przykład przy pomocy śrub.

Sworznie tłokowe tłoków mogą być umieszczone pod kątem 90° do osi korby co zapobiega powstawaniu jakiegokolwiek ruchu obrotowego łącznika względem tłoka. Użycie tłoków ze sworzniami tłokowymi pozwala na zastosowanie standardowych, gotowych tłoków.

Figura 30 przedstawia schematyczny układ dwucylindrowego silnika w układzie „V posiadającego główną korbę 330, łeb korbowy 332 i zamocowany na łbie korbowym element łączący 334.

Podobnie jak w poprzednich wykonaniach, tłoki 336 umocowane są na elemencie łączącym 334.

Silnik jest również wyposażony w pomocniczą korbę 338, obracającą się wokół osi 340 równoległej do osi 331 korby głównej. Łącznik 342 jest obrotowo zamocowany zarówno na elemencie łączącym 334 w punkcie 344 jak i na korbie pomocniczej 338 w punkcie 346. Odległość punktu 346 od pomocniczej osi 340 jest taka sama jak odległość łba korbowego 332 od głównej osi 331. Korba pomocnicza i łącznik 342 pomagają zatem w utrzymaniu elementu łączącego w ustalonej orientacji podczas obracania się głównej korby 330. Należy zauważyć, że ten sposób stabilizacji może być zastosowany w dowolnym z opisanych tu wykonań.

Figura 31 przedstawia osiowy przekrój poprzeczny łba korbowego 350 i elementu łączącego 352. Element łączący 352 posiada element zaczepiający 354 współpracujący z elementami zaczepiającymi 356 i 358 dwóch oddzielnych tłoków (tutaj nie pokazanych).

Figura 32 przedstawia konstrukcję podobną do tej przedstawionej na fig. 31, lecz z odmiennym umieszczeniem elementu zaczepiającego 360 na elemencie łączącym 362 i odpowiadających im elementów zaczepiających 364, 366 obydwóch tłoków.

Figura 33 przedstawia element łączący 370 posiadający dwie szczeliny 372, 374, z którymi współpracują elementy zaczepiające 376, 378 w kształcie litery „T. Elementy zaczepiające 376, 378 mogą być połączone z pojedynczym tłokiem lub z oddzielnymi tłokami.

Figura 34 przedstawia element łączący 380 posiadający dwie szczeliny 382, 384. Obie szczeliny mają kształt litery „Z chwytający odpowiadające szczelinom elementy zaczepiające 386, 388.

Figura 35 przedstawia element łączący 390 posiadający dwie szczeliny 392, 394 współpracujące z elementami zaczepiającymi 396, 398. Umieszczone w szczelinach łożyska wałkowe 400 ułatwiają poruszanie się elementów zaczepiających 396, 398 wzdłuż szczelin 392, 394. Należy zauważyć, że łożyska 400 umieszczone są wzdłuż szczelin w pewnych odstępach od siebie.

Figura 36 przedstawia element łączący 410, w którym elementy zaczepiające tłoka 412, 414 otaczają element łączący 410 i współpracują z otwartymi w dół szczelinami 416, 418.

Figura 37 przedstawia element łączący 420 posiadający dwie otwarte w dół szczeliny 422, 424.

Figura 38 przedstawia element łączący 430 posiadający element zaczepiający w kształcie litery „T wyposażony w rozchodzące się w dół ramiona 434 i 436. Górna i dolna powierzchnie 438 i 440 mogą być do siebie równoległe jak w ramieniu 434, lub mogą się rozchodzić jak w ramieniu 436. Tłok jest wyposażony w szereg przeciwległych łożysk wałkowych 442 współpracujących z dolną i górną powierzchnią. Przykładowo, osie ramion mogą być umieszczone pod kątem 35° - 50° do osi łba korbowego.

Figury 39 - fig. 47 przedstawiają kolejne możliwe odmiany połączenia pomiędzy elementem łączącym a elementem zaczepiającym umieszczonego na nim tłoka lub tłoków.

Figura 48 przedstawia dwutłokowe urządzenie płynowe 500 posiadające dwa przeciwległe tłoki 502 i 504 poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym w odpowiadających im współosiowych cylindrach 506. Tłoki są sztywno połączone za pomocą połączenia 507. Dwa wały korbowe 508 i 510 posiadają element łączący 512 zamocowany na odpowiadających im łbach korbowych 514 i 516. Element łączący przechodzi przez otwór 518 w połączeniu 507. Otwór ten ogranicza ruch elementu łączącego 512 do ślizgania się na boki względem połączenia. Zalecane jest by ruch ten był prostopadły do osi cylindra, lecz nie jest to konieczne.

Zalecane jest, by dwie korby 508 i 510 były ze sobą połączone na przykład za pomocą zębatek tak, żeby kręciły się one razem. Podczas ich obracania się, element łączący porusza się ruchem sinusoidalnym w płaszczyźnie pionowej powodując taki sam ruch tłoków.

Figura 49 przedstawia odmianę urządzenia przedstawionego na fig. 48, więc odpowiadające sobie elementy zostały oznaczone tymi samymi numerami.

PL 199 157 B1

Podczas gdy element łączący 512 może swobodnie ślizgać się względem połączenia 507, mogą wystąpić boczne ruchy tego połączenia. Zastosowanie odpowiednich powierzchni prowadzących 520 i 522 po obu stronach połączenia 505 zapobiega powstawaniu takich bocznych ruchów.

Figura 50 przedstawia odmianę urządzeń przedstawionych na fig. 48 i fig. 49. W tym wykonaniu cztery tłoki 530 są przegubowo połączone z wodzikiem 540 za pomocą połączeń 542. Tłoki są rozmieszczone w układzie „X. Może być to układ, w którym tory tłoków tworzą między sobą równe kąty wynoszące 90°, lub tak jak jest to przedstawione układ gdzie tłoki rozmieszczone są nierównomiernie. Każde połączenie łączy obrotowo odpowiadający mu tłok z wodzikiem. Poruszanie się wodzika 540 jest ograniczone do ruchu pionowego przez zastosowanie prowadnic 520 i 522, ruch ten ma charakterystykę sinusoidalną.

Figura 51 przedstawia urządzenie 600 podobne do urządzeń przedstawionych na fig. 48 - fig. 50, posiada ono bowiem dwie obracające się razem korby 602 i 604. Element łączący 606 w kształcie litery „X jest zamocowany na łbach korbowych 608 i 610 dwóch korb. Każda z czterech par połączonych tłoków 512, 514, 516 i 518 jest przymocowana do jednego z ramion 520 - 524 elementu łączącego. Każde z ramion wraz ze związaną z nim parą tłoków jest równoważne urządzeniu przedstawionemu na fig. 48. Zalecane jest, by ramiona 520 - 524 były rozmieszczone pod kątem 90° do siebie nawzajem, lecz nie jest to konieczne. Ponadto nie jest konieczne, by jeden z łbów korbowych był przymocowany do środka elementu łączącego. Zalecane jest, by dwie korby były umieszczone po obu stronach środka elementu łączącego.

Figura 52 przedstawia kolejne wykonanie przedmiotu wynalazku obejmujące urządzenie z przeciwległymi tłokami 700 posiadające tłoki 702 poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym w cylindrach 704. Tłoki są ze sobą sztywno połączone za pomocą połączenia 706, a zatem poruszają się razem. Pomiędzy tłokami zamontowana jest korba 708 obracająca się wokół osi 710. Korba 708 posiada odsuniętą od osi 710 okrągłą tarczę 712 posiadającą swój środek w punkcie 714. W ten sposób podczas obracania się korby tarcza waha się pionowo i poziomo. Na połączeniu 706 zamontowane są dwa popychacze 716. Popychacze 716 naciskają na pionowe powierzchnie 717 połączenia i mogą poruszać się pionowo względem połączenia 706 ale nie poziomo. Popychacze posiadają okrągłe powierzchnie 720 współpracujące z okrągłą powierzchnią tarczy 712.

Figura 53 przedstawia jednotłokowe urządzenie 730. Jest ono dokładnie takie samo jak urządzenie przedstawione na fig. 52 poza tym, że opuszczony został jeden tłok. Główne łożysko 732 korby 708 posiada dzielony element 734. Element 734 umieszczony jest w szczelinie 735 zespołu tłokowego pomagając tym samym w stabilizacji tego zespołu.

Figura 54 przedstawia dwutłokowe urządzenie 800 posiadające dwa umieszczone pod kątem 90° do siebie tłoki. Jednakże mogą być zastosowane inne kąty między tłokami. Tłoki 802 i 803 nie są umieszczone w jednej płaszczyźnie, lecz są osiowo przesunięte wzdłuż osi 804 głównej korby 806. Główna korba 806 posiada odsunięty cylinder 808. Pierwszy tłok 802 posiada dwa ramiona 810 i 812 umieszczone po obu stronach cylindra 808. Na ramionach zainstalowane są popychacze 814 współpracujące z cylindrem 808 i zmieniające wahadłowy ruch tarczy 808 w równoległy do osi cylindra 816 ruch posuwisto-zwrotny. Podobnie, drugi tłok posiada podobną parę ramion (zasłoniętą na rysunku) wyposażoną w popychacze 820. Popychacze te również zmieniają wahadłowy ruch cylindra 808 w równoległy do osi cylindra 822 ruch posuwisto-zwrotny. Urządzenie posiada również elementy prowadzące 821 współpracujące z tłokami w celu ograniczenia ich ruchu na boki.

Figura 56 przedstawia czterocylindrowy silnik 830 posiadający dwie pary połączonych zespołów tłokowych 832. Każdy zespół 832 posiada na obu końcach tłok sztywno połączony z drugim za pomocą połączenia 838. Tłoki 834 każdego z zespołów poruszają się ruchem posuwisto-zwrotnym w cylindrach 836.

Każde z połączeń 838 posiada rozciągającą się w płaszczyźnie poziomej szczelinę 839. Każda ze szczelin posiada równoległe pionowe ściany końcowe oraz umieszczony w szczelinie wodzik 844 posiadający równoległe pionowe ściany końcowe 846. Każdy wodzik może swobodnie poruszać się pionowo w odpowiadającej mu szczelinie.

Korba 840 umieszczona jest poziomo i przechodzi przez połączenia 838 i wodziki 844. Każdy z wodzików 844 posiada okrągły otwór 848, przez który przechodzi korba. Korba posiada okrągłą krzywkę 842 o rozmiarach odpowiadających otworowi 848. Środek krzywki jest odsunięty od osi korby tak, że podczas obracania się korby środek krzywki krąży wokół osi korby. Powoduje to pionowy i poziomy ruch wodzika 844 względem osi korby.

PL 199 157 B1

Pionowy ruch wodzików 844 jest „tracony z powodu swobody pionowego ruchu wodzików względem zespołów tłokowych, podczas gdy ruch poziomy powoduje poziomy ruch zespołów tłokowych o rzeczywistej charakterystyce sinusoidalnej.

Konstrukcja ta ma szereg przewag nad istniejącymi podobnymi systemami. Główną zaletą jest to, że dodanie wodzika pomiędzy krzywkę 842 a ściany szczeliny 841 usuwa występujące w innym przypadku punktowe przenoszenie obciążenia. Zamiast tego, obciążenie jest przekazywane od krzywki do wodzika i od wodzika do szczeliny za pośrednictwem dużych powierzchni.

Figura 57 przedstawia dwutłokowy silnik 850 podobny do silnika przedstawionego na fig. 56, więc odpowiadające sobie elementy zostały oznaczone tymi samymi numerami. W tym wykonaniu zastosowano dwa wodziki 852, po jednym po każdej stronie krzywki 842. Wodziki nie stykają się ze sobą, więc każdy z nich „pływa względem drugiego. W wykonaniu przedstawionym na fig. 56, gdzie wodzik obracał się względem szczeliny 839, miał on tendencję do zakleszczania się w szczelinie. Zastosowanie wodzika „dzielonego poprzez użycie dwóch wodzików zapobiega występowaniu takiego efektu. Jeżeli jeden z wodzików obraca się względem szczeliny wszystko co robi to obracanie się względem krzywki 842.

Figury 58 - fig. 60 przedstawiają czterotłokowe urządzenie 860 posiadające pary tłoków 860a,b umieszczone pod kątem 90° względem siebie. Każdy tłok posiada rozszerzenie 864 posiadające płaszczyzny 868 i 870 prostopadłe do osi odpowiadających im tłoków. Rozszerzenia 864 ciągną się z jednej strony do osi tł oka - jest to najlepiej widoczne na fig. 59 - wię c tł oki każ dej z par mogą być umieszczone na wspólnej, prostopadłej do korby 866 płaszczyźnie.

Korba posiada odsuniętą okrągłą krzywkę 872 współpracującą z czterema ścianami 868a,b, 870a,b. Podczas obracania się korby krzywka 872 powoduje posuwisto-zwrotny ruch obu tłoków 862a,b w odpowiadających im cylindrach (nie pokazanych na rysunku).

Podczas gdy wykonania przedstawione na fig. 58 - fig. 60 wykorzystują krzywkę naciskającą bezpośrednio na ściany końcowe, należy zauważyć, że może być również wykorzystana tu konstrukcja wodzika przedstawiona na fig. 56 lub fig. 57.

Figury 61 i fig. 62 przedstawiają odmiany wykonań przedstawionych na fig. 58 - fig. 60, więc odpowiadające sobie elementy zostały oznaczone tymi samymi numerami.

Między krzywkę 872 a ściany końcowe 868 i 870 zostały wstawione dwa wodziki 880. Każdy z wodzików naciska na wewnętrzną powierzchnię 868 jednego tłoka i zewnętrzną powierzchnię 870 drugiego tłoka. Obracanie się korby 866 powoduje, że wodziki poruszają oba tłoki. Należy zauważyć, że podczas gdy tłok porusza się w kierunku korby, wodzik naciskający na odpowiadającą mu ścianę końcową 870 popycha tłok w kierunku korby, zaś gdy tłok porusza się w kierunku od korby, inny wodzik naciskający na wewnętrzną ścianę końcową 868 popycha tłok w kierunku od korby. Tak jak w wykonaniu przedstawionym na fig. 57, prawdopodobień stwo zakleszczenia jest obniż one, ponieważ każdy z wodzików naciska na tylko jedną ścianę każdego tłoka.

Figura 63 przedstawia urządzenie w układzie „V 882 podobne do przedstawionego na fig. 58 - fig. 60, w którym krzywka bezpoś rednio naciska na ściany końcowe tłoków. Podobnie odpowiadające sobie elementy zostały oznaczone tymi samymi numerami. W celu zwiększenia stabilności tłoków 862, wykorzystane zostały prowadnice 884 współpracujące z oboma stronami rozszerzeń 864 aby zapobiec bocznym ruchom tłoka względem ich osi.

Figura 64 przedstawia urządzenie w układzie „V 890, w którym każde z rozszerzeń 864 posiada podłużną szczelinę 892 współpracującą z korbą 866. Szczelina 892 umożliwia ruch wzdłuż rozszerzenia, lecz nie w poprzek. Jeżeli jest to pożądane, blok wodzika może być umieszczony na korbie w celu współpracy ze ścianami szczeliny.

Figura 65 przedstawia hybrydowy układ wodzika, który może być wykorzystany w każdym z opisanych tu wykonań. W tym wykonaniu zastosowano korbę 900 posiadającą odsuniętą okrągłą krzywkę 902. Krzywka 902 umieszczona jest w szczelinie 904 pojedynczego lub podwójnego układu tłokowego posiadającego ściany końcowe 906 i 908. Szczelina jest dłuższa niż średnica krzywki 902, zaś wodzik jest umieszczony pomiędzy krzywką a ścianą końcową. Krzywka bezpośrednio naciska na ścianę końcową 906.

Figura 65 przedstawia silnik jarzmowy o jarzmie przesuwnym 910 posiadający dwa przeciwległe tłoki 912. Korba 914 posiada łeb korbowy 916, na którym zamocowany jest wodzik 918 ślizgający się wzdłuż płaszczyzn prowadzących 920, 922 podczas obracania się korby 914, powodując tym samym pionowy ruch tłoków. Wodzik składa się z dwóch niezależnych części 924, 926. Dwie części 924, 926

PL 199 157 B1 współpracują z odpowiadającymi im płaszczyznami 920, 922. Linia podziału pomiędzy częściami 924, 926 biegnie pod kątem 30°, lecz kąt ten może być dowolny.

Figura 66 przedstawia silnik jarzmowy o jarzmie przesuwnym w układzie „X 930 posiadający dwa zespoły tłokowe 932, 934. „Podzielony zespół wodzika 936 współpracuje z powierzchniami ślizgowymi dwóch zespołów tłokowych. Zespół wodzika obejmuje dwie części wodzika 938, 940, każda z nich współpracuje z oboma zespołami tłokowymi. Jednakże każ da z części styka się z tylko jedną powierzchnią ślizgową każdego z zespołów tłokowych.

Figura 67 przedstawia dwuczęściowy zespół wodzika 942 zamocowany na łbie korbowym 944 korby 946, zespół składa się z części 948, 950 sztywno ze sobą połączonych śrubami 952 tak, że struktura ta pracuje jak jednolity element.

Figura 68 przedstawia zespół wodzika 954 zamocowany na łbie korbowym 956. Zespół składa się z dwóch części 958, 960, każda z nich naciska na jeden z boków szczeliny silnika jarzmowego o jarzmie przesuwnym. Każda z dwóch części posiada pętlę 962 opasującą łeb korbowy i pozwalającą tej części obracać się wokół łba korbowego niezależnie od pozostałych. Należy zauważyć, że pętla może być elementem oddzielnym od części 964 i przytwierdzonym do tej części na przykład za pomocą śrub.

Figura 69 przedstawia zespół wodzika 965 składający się z dwóch części 966 zamocowanych na krzywce 968. Każda z części 966 współpracuje z jedną ścianą szczeliny prowadzącej zespołu tłokowego. Obracanie się każdej z części 966 jest ograniczone dwoma częściami 968, 970 połączonych łącznikami 972. Łącznik 972 może być przymocowany do każdej z części w sposób sztywny lub obrotowy.

Figura 70 przedstawia w sposób szczegółowy jedną ze stron zespołu wodzika, w którym dwie części są ze sobą obrotowo połączone przez oś 974.

Figura 71 przedstawia jeden element zespołu wodzika składający się z części 976 współpracującej z mimośrodową krzywką 978. Część składa się z głównego korpusu 980 i wałków 982 zwykle współpracujących z powierzchnią 984 szczeliny i utrzymujących główny korpus tuż nad powierzchnią 984. Podczas obracania się krzywki zmienia się prędkość części poruszającej się wzdłuż powierzchni. Odległość między korpusem a powierzchnią jest dostatecznie mała by przy dużej szybkości korpus pływał na warstewce oleju zaś przy małej prędkości był podtrzymywany przez wałki.

Figura 72 przedstawia zespół wodzika, w którym część wodzika 986 współpracuje z krzywką 988 używając wałków 990.

Figura 73 przedstawia wieloczęściowy zespół wodzika 992 składający się z części 993, 994 współpracujących z bokami szczeliny 995. Dwie części są połączone ze sobą elementami 996, 997 umieszczonymi blisko powierzchni krzywki 998 w celu zapewnienia hydrodynamicznego smarowania ślizgających się części krzywki.

Figura 74 przedstawia zespół wodzika 1000 składający się z dwóch części 1002, 1004 po każdej stronie krzywki 1006. Łączniki 1008 łączą przylegające do siebie dwie części 1002, 1004. Połączenia mogą być przymocowane do części w sposób sztywny lub obrotowy.

Figura 75 przedstawia zespół wodzika posiadający łącznik 1010 łączący położone po przekątnej końce dwóch części zespołu wodzika 1012.

Figura 76 przedstawia korbę 1014 posiadającą pierwszą, okrągłą krzywkę 1016 współpracującą z częściami wodzika 1018, 1020. Druga krzywka 1022 przylega do pierwszej krzywki lub nakłada się na pierwszą krzywkę 1016 i raz na obrót korby zahacza popychacz krzywki 1024 umieszczony na odpowiadającej jej części.

Figura 77 przedstawia dwuczęściowy zespół wodzika, w którym każda z części 1031 posiada powierzchnię ślizgową 1030 współpracującą z powierzchnią 1032. Każda z części 1031 posiada również wałek 1034 sporadycznie współpracujący z powierzchnią krzywki 1036 na zespole tłokowym przemieszczając tym samym zespół tłokowy dalej od korby.

Figura 78 przedstawia wodzik 1040 i zespół tłokowy 1042 z odpowiadającymi im liniowymi powierzchniami ślizgowymi 1044 i 1046. Zespół tłokowy posiada powierzchnie krzywkowe 1048 współpracujące z popychaczami 1050. Popychacze te są połączone z tłokami 1052 na wodziku tak, by w miarę potrzeby wypompowywać na zewnątrz smar. Należy zauważyć, że układ krzywka/popychacz/tłoki może zostać odwrócony tak, że powierzchnia krzywkowa umieszczona jest na wodziku.

PL 199 157 B1

Figura 78 przedstawia korbę 1060 posiadającą główną, okrągłą krzywkę 1062 współpracującą z elementami wodzika 1064. Każ dy z elementów wodzika posiada popychacz 1066. Podczas obracania się korby popychacz sporadycznie współpracuje z drugą krzywką 1068.

Figura 79 przedstawia odmianę urządzenia przedstawionego na fig. 78, w której popychacz steruje pompą 1070 w celu sporadycznego tłoczenia oleju do różnych wymagających smarowania obszarów.

Figura 80 przedstawia zespół jarzmowy o jarzmie przesuwnym posiadający jednolity wodzik 1072 zamocowany na łbie korbowym 1074. Wodzik 1072 wyposażony jest w pompę olejową 1076 sporadycznie uruchamianą przez umieszczoną na korbie krzywkę 1078.

Należy rozumieć, że różne odmiany wodzika i elementu zaczepiającego na wodzikach mogą być zastosowane z dowolnymi innymi odmianami wynalazku w dowolnej możliwej realnej kombinacji, zaś różne odmiany wynalazku nie są ograniczone wykorzystaniem elementów przedstawionych na konkretnych rysunkach.

Odnośnie fig. 81 - fig. 84, przedstawione jest tam dwucylindrowe urządzenie płynowe w układzie „V 2010 posiadające tłoki 2012 poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym w umieszczonych pod kątem 90° względem siebie cylindrach 2014, chociaż możliwe jest umieszczenie ich pod innymi kątami. Element łączący 2016 jest obrotowo umieszczony na łbie korbowym korby (nie pokazanej na rysunku) i współpracuje ślizgowo z dwoma tłokami 2012.

Każdy z tłoków 2012 posiada szczelinę w kształcie litery „T 2018 biegnącą w poprzek każdego z tłoków wzdłuż jego średnicy. Element łączący posiada odpowiadające szczelinom występy w kształcie litery „T 2020 współpracujące ze szczelinami 18. Każdy z występów 2020 posiada dwuczęściową budowę - poprzeczki są wykonane w postaci płaskiego żebra 24 połączonego z pionowym żebrem 2026 śrubami 2028.

Po obu stronach szczeliny 2018 umieszczone są osiowo dwa płaskie żebra 2030. Żebra 2030 położone są diametrycznie naprzeciw siebie i prostopadle do szczeliny 2018, lecz nie wystają one poza średnicę tłoka. Żebra 2030 stanowią integralną część korpusu tłoka.

Urządzenie płynowe posiada szereg prowadnic w kształcie litery „U 2032 współpracujących z ż ebrami 2030 tak jak jest to widoczne na fig. 83 i fig. 84. Prowadnice 2032 są sztywno przymocowane do skrzyni korbowej (nie pokazanej na rysunku) i zapobiegają chwianiu się tłoków podczas ich ruchu w odpowiadających im cylindrach.

Zalecane jest, by prowadnice były przymocowane do skrzyni korbowej za pomocą kołka ustalającego 2034, a następnie przykręcone przez otwory na śruby 2036.

Prowadnice 2032 służą ograniczeniu poruszania się tłoków zarówno równolegle jak i poprzecznie do szczeliny 2018 umożliwiając tym samym, jeśli jest to pożądane, zmniejszenie części prowadzącej tłoka.

Ponieważ prowadnice 2030 umieszczone są raczej na boku szczeliny niż na jednym z jej końców, rozmiary skrzyni korbowej nie muszą być ani trochę większe niż rozmiary konwencjonalnej skrzyni korbowej. Ponadto ponieważ żebra 2030 nie wystają poza średnicę tłoka, istniejąca skrzynia korbowa może być łatwo przystosowana do wykorzystania korby i zespołu tłokowego.

Żebra i szczelina 2018 mogą stanowić integralną część tłoka, a zatem być uformowane z materiału z którego tłok jest wykonany. Alternatywnie mogą być zastosowane oddzielne elementy dobudowane do zespołu tłokowego. Zalecane jest, by powierzchnie nośne szczeliny 2018 i żeber 2030 zostały odpowiednio obrobione w celu uzyskania wytrzymałej powierzchni lub wyposażone w oddzielne wkładki zapewniające odpowiednią powierzchnię. Należy rozumieć, że powierzchniom nośnym zostanie zapewnione smarowanie olejem poprzez przewody olejowe lub smarowanie rozbryzgowe.

Figury 85 - fig. 126 przedstawiają rzuty poziome od dołu różnych konfiguracji żeber tłoka lub pionowych elementów prowadzących, które mogą być zastosowane z elementami łączącymi przedstawionymi na fig. 83 i fig. 84- Prowadnice odpowiadające pionowym żebrom każdego z tłoków nie są pokazane, lecz oczywiste jest że prowadnice te muszą posiadać kształt odpowiadający powierzchni żeber.

Figura 85 przedstawia tłok 2040 posiadający pojedyncze osiowe żebro 42. Żebro 42 umieszczone jest prostopadle do szczeliny 2018 wzdłuż promienia tłoka. Żebro 42 wystaje również poza obwód tłoka. Żebro 42 może być integralną częścią tłoka lub stanowić osobny element.

Figura 86 przedstawia tłok 2044 posiadający dwa równoległe żebra 46 umieszczone prostopadle do szczeliny 2018 wzdłuż średnicy tłoka. Żebra 2046 wystają poza średnicę tłoka w celu współ24

PL 199 157 B1 pracy z prowadnicami 2032. Każde żebro jest osobną częścią i współpracuje z umieszczoną osiowo na tłoku szczeliną 2048.

Figura 87 przedstawia tłok 2050 posiadający dwa oddzielne żebra 2052 współpracujące ze szczelinami 2054 w tłoku. Poza tym, konstrukcja jest podobna do tłoków przedstawionych na fig. 81 i fig. 82.

Figura 88 przedstawia tłok 2056 o podobnej konstrukcji do tłoków przedstawionych na fig. 81 i fig. 82 poza tym, ż e żebra 2058 wystają poza średnicę tłoka.

Figura 89 przedstawia tłok 2060 posiadający dwie osiowe szczeliny 2062 współpracujące z przymocowanymi do skrzyni korbowej osiowo umieszczonymi ż ebrami 2064.

Figura 90 przedstawia tłok 2066 posiadający przebiegające osiowo żebro 2068 umieszczone na jednym z końców szczeliny 2018 i współpracujące z prowadnicą w kształcie litery „U 2070.

Figura 91 przedstawia tłok 2072 posiadający integralne, pojedyncze żebro 2074.

Figura 92 przedstawia tłok 2076 posiadający trzy żebra 2077, 2078 i 2079. Jedno żebro 2077 przebiega prostopadle do szczeliny 2018 od środka tłoka 2076, podczas gdy pozostałe dwa żebra 2078 i 2079 umieszczone są prostopadle do szczeliny z jej drugiej strony. Żebra 2078 i 2079 są od siebie oddalone i umieszczone blisko końców szczeliny 2018. Wszystkie trzy żebra wystają poza obwód tłoka.

Figura 93 przedstawia tłok 2080 podobny do tego przedstawionego na fig. 92 poza tym, że dwa żebra 2078 i 2079 umieszczone są znacznie bliżej siebie i skierowane w kierunku środka szczeliny 2018. Dodatkowo pojedyncze żebro 2077 mieści się w obwodzie tłoka.

Figura 94 przedstawia tłok 2082 posiadający dwa elementy w kształcie litery „T 2084 umieszczone naprzeciw siebie wzdłuż średnicy tłoka prostopadle do szczeliny 2018.

Figura 95 przedstawia tłok 2086 podobny do tego przedstawionego na fig. 94 lecz posiadający pojedynczy element w kształcie litery „T 88 rozciągający się od środka tłoka na zewnątrz.

Figura 96 przedstawia tłok 2090 posiadający dwa elementy w kształcie litery „T 2084 odsunięte od środka tłoka. Odsunięcie jest symetryczne względem środka, lecz nie musi takie być.

Figura 97 przedstawia tłok 2094 podobny do tego przedstawionego na fig. 94 poza tym, że elementy w kształcie litery „T 2096 mieszczą się w średnicy tłoka.

Figura 98 przedstawia tłok 2098 posiadający dwa przebiegające osiowo żebra w kształcie litery „Y 20100 umieszczone na środku szczeliny 2018.

Figura 99 przedstawia tłok 20102 posiadający dwa płaskie żebra 20104 umieszczone na środku szczeliny 2018, lecz raczej pod kątem 45° niż 90°.

Figura 101 przedstawia tłok 20104 posiadający cztery żebra 20106 umieszczone prostopadle do szczeliny 2018. Każde żebro współpracuje z odpowiadającym mu elementem prowadzącym.

Figura 102 przedstawia tłok 106, w którym dwie pary elementów w kształcie litery „L 20108 tworzą dwie umieszczone osiowo szczeliny w kształcie litery „T 20110, z którymi współpracuje element prowadzący w kształcie litery „T (nie pokazany na rysunku).

Figura 103 przedstawia tłok 20112 posiadający dwa żebra 20114, każde z nich posiada wklęsłą powierzchnię 20116 współpracującą z uzupełniającym je elementem prowadzącym. Powierzchnie 20116 mogą być eliptyczne, okrągłe lub o dowolnym innym kształcie.

Figura 104 przedstawia tłok 20118 posiadający dwa żebra 20120 z wypukłymi powierzchniami 20122. Powierzchnie 20122 mogą być eliptyczne, okrągłe lub o dowolnym innym kształcie.

Figura 105 przedstawia tłok 20124 z dwoma żebrami 20126 podobny do urządzenia przedstawionego na fig. 104, lecz w którym żebra 20126 są odsunięte w przeciwnych kierunkach od środka szczeliny 2018. Odsunięcia mogą być symetryczne lub asymetryczne.

Figura 106 przedstawia tłok 20128 z dwoma żebrami 20130 posiadającymi wypukłe powierzchnie 20132. Szczelina 20134 umieszczona jest wewnątrz wypukłej powierzchni 20132 blisko środka szczeliny 2018.

Figura 107 przedstawia tłok 20136 posiadający dwa żebra 20138 umieszczone prostopadle do szczeliny 2018, lecz oba żebra są odsunięte od środka tłoka i skierowane przeciwnie do siebie.

Figura 108 przedstawia tłok 20140 z dwoma umieszczonymi osiowo żebrami 20142. Każde żebro posiada falistą powierzchnię 20144 współpracującą z odpowiadającą jej powierzchnią prowadzącą. Faliste powierzchnie 20144 mogą być łukowe, eliptyczne lub o dowolnym innym odpowiednim kształcie. Kształt ten może być regularny lub nieregularny.

PL 199 157 B1

Figura 109 przedstawia tłok 20146 podobny do tych przedstawionych na fig. 92 i fig. 93 poprzez posiadanie żeber o przekroju prostokątnym 20148. Jednakże żebra 20148 nie współpracują i nie są integralną częścią obudowy szczeliny 2018. Zamiast tego żebra wystają z pod spodu tłoka.

Figura 110 przedstawia tłok 20150 posiadający dwa żebra 20152 wystające w dół z głównego korpusu tłoka oddzielnie od obudowy szczeliny 2018. Każde z żeber wykonane jest w formie dwóch umieszczonych pod kątem 90° względem siebie ramion 20153, 20154. Ramiona mogą być też umieszczone pod innymi kątami.

Figura 112 przedstawia tłok 20156 z dwoma umieszczonymi osiowo elementami 20158. Elementy 20158 posiadają w przekroju poprzecznym kształt grzyba.

Figura 113 przedstawia tłok 20160 z dwoma umieszczonymi osiowo elementami 20162, nie współpracującymi z obudową szczeliny 2018.

Figura 114 przedstawia tłok 20166 podobny do tego przedstawionego na fig. 113, lecz z czterema umieszczonymi osiowo elementami 20168. Po dwa z elementów 20168 są umieszczone po obu stronach szczeliny 2018. Zalecane jest symetryczne rozmieszczenie tych czterech elementów względem środka tłoka.

Figura 115 przedstawia tłok 20170 z dwoma parami elementów prowadzących. Pierwsza para 20172 umieszczona jest na spodzie głównego korpusu tłoka i posiada okrągłą lub eliptyczną powierzchnię zewnętrzną 20174. Druga para 20176 wystaje z okrągłej powierzchni obwodowej tłoka.

Figura 116 przedstawia tłok 20178 posiadający cztery osiowe elementy prowadzące 20180 wystające z okrągłej powierzchni obwodowej tłoka.

Figura 117 przedstawia tłok 20182 posiadający wystający osiowo element prowadzący 20184 w kształcie pręta. Element prowadzący 20184 jest integralną częścią lub jest przymocowany do powierzchni obwodowej tłoka.

Figura 118 przedstawia tłok 20186 podobny do tego przedstawionego na fig. 90 poza tym, że dwa elementy prowadzące 20188 są umieszczone na jednym końcu szczeliny 2018.

Figura 119 przedstawia tłok 20190 z dwoma elementami prowadzącymi 20192 wystającymi osiowo i ogólnie mówiąc promieniowo z obudowy szczeliny 2018. Każdy z elementów 20192 posiada faliste powierzchnie boczne 20194. Mogą mieć one dowolny pożądany kształt.

Figura 120 przedstawia tłok 20196 z trzema elementami prowadzącymi 20197, 20198 i 20199. Element prowadzący 20197 umieszczony jest prostopadle do szczeliny 2018 podczas gdy elementy 20198 i 20199 wystają ze szczeliny 2018 i rozchodzą się od siebie. Zalecane jest, by wszystkie trzy elementy rozchodziły się promieniowo ze szczeliny 2018.

Figura 121 przedstawia tłok 20200 posiadający wystający osiowo pojedynczy element prowadzący 20202. Element prowadzący 20202 posiada wklęsłe boki 20204 i płaską powierzchnię zewnętrzną 20206. Zalecane jest, by powierzchnia 20206 była równoległa do szczeliny 202018.

Figura 122 przedstawia tłok 20206 posiadający trzy osiowo wystające elementy prowadzące 20208, 20210 i 20212. Element prowadzący 20208 jest w przekroju poprzecznym zwykłym prostokątem, element prowadzący 20210 posiada przekrój poprzeczny w kształcie litery „F, zaś element prowadzący 212 posiada centralny kręgosłup, z którego boków wystają ramiona 20216 i 20218. Ramiona 216 i 20218 mogą mieć równe bądź różne długości.

Figura 123 przedstawia tłok 20220 posiadający przynajmniej jeden wałek 20222 przymocowany do każdego z boków szczeliny 2018 za pomocą osiowych sworzni 20224. Wałki 20224 współpracują z osiowo umieszczonymi prowadnicami 20226 przymocowanych do skrzyni korbowej. T ł ok moż e być wyposażony w dwa lub więcej wałków umieszczonych po obu stronach szczeliny 20118.

Figura 124 przedstawia tłok 20228 posiadający dwie rury o przekroju prostokątnym 20230 umieszczono osiowo po obu stronach szczeliny 2018. Rury te są otwarte przynajmniej z jednego końca i współpracują z przymocowanymi do skrzyni korbowej osiowo umieszczonymi prętami prowadzącymi.

Figura 125 przedstawia tłok 20232 posiadający elementy prowadzące w kształcie trójkąta 20234 umieszczone osiowo po obu stronach szczeliny 2018.

Figura 126 przedstawia tłok 20236 posiadający element prowadzący 20238 posiadający trójkątne nacięcia 20240 na swoich dwóch ścianach bocznych.

Figury 127 - fig. 129 przedstawiają tłok 20242 z pionowo umieszczoną prowadnicą 20244 i poziomą prowadnicą 20246. Prowadnica 20244 wystaje z niższej powierzchni głównego korpusu 20248 tłoka. Pozioma prowadnica 20246 jest przymocowana do wewnętrznej strony pionowej prowadnicy 20244. Prowadnica 20246 współpracuje z odpowiednim elementem zaczepiającym umieszczonym na

PL 199 157 B1 elemencie łączącym, zaś pionowa prowadnica 20244 współpracuje z odpowiednią powierzchnią prowadzącą przymocowaną do skrzyni korbowej.

Figury 130 - fig. 132 przedstawiają tłok 20250 z pionowo umieszczoną prowadnicą 20252 i poziomą prowadnicą 20254. Pozioma prowadnica 20254 posiada wklęsłą szczelinę 20256 współpracującą ślizgowo z odpowiadającym jej wypustem umieszczonym na elemencie łączącym.

Figury 133 - fig. 135 przedstawiają tłok 20258 posiadający główny korpus 20260. Do korpusu przymocowany jest obrotowo za pośrednictwem sworznia tłokowego 20262 element zaczepiający/łączący 20264. Element zaczepiający posiada poziomą część 20266 i pionową część 20268. Część pozioma posiada szczelinę 20270 współpracującą ślizgowo z odpowiadającym jej wypustem umieszczonym na elemencie łączącym, zaś część pionowa współpracuje z przymocowaną do skrzyni korbowej prowadnicą. Należy zauważyć, że część pionowa wystaje w dół i w górę części poziomej.

Figury 136 - fig. 138 przedstawiają zespół tłokowy 20272 z poziomym elementem w kształcie litery „Z współpracującym ślizgowo z odpowiadającą mu powierzchnią umieszczoną na elemencie łączącym.

Figury 139 - fig. 141 przedstawiają zespół tłokowy 20276, w którym pionowa prowadnica 20278 wystaje z podstawy głównego korpusu tłoka 20280. Pozioma prowadnica 20282 przymocowana jest do głównego korpusu 20280 niezależnie od pionowej prowadnicy 20278.

Figury 142 - fig. 144 przedstawiają zespół tłokowy 20282 posiadający główny korpus 20284 oraz zespół zaczepiająco/prowadzący 20286 przymocowany do głównego korpusu za pomocą sworzni lub śrub 20288. Zespół zaczepiająco/prowadzący posiada dwie pionowe odnogi 20290 oraz poprzeczkę 20292. Do poprzeczki przymocowany jest poziomy element zaczepiający w kształcie litery „T 20294 umieszczony prostopadle do płaszczyzny dwóch pionowych prowadnic 20290. Element 20294 współpracuje z elementem łączącym.

Figury 145 - fig. 147 przedstawiają zespół podobny do tego przedstawionego na fig. 142 - fig. 144, w którym do głównego korpusu 20298 tłoka przymocowany jest podobny zespół zaczepiający/prowadzący 300. Zespół 300 przymocowany jest do głównego korpusu 298 za pomocą sworznia tłokowego 20302 umieszczonego w płaszczyźnie dwóch odnóg 290. Zespół 20300 może obracać się wokół sworzni 20302.

Figury 148 - fig. 150 przedstawiają zespół tłokowy 20304 posiadający główny korpus 20306, do którego przymocowany jest zespół prowadzący w kształcie litery H 20308. Zespół jest przymocowany do głównego korpusu 20306 za pomocą sworzni 20310. Do poprzeczki 20309 zespołu 20308 przymocowany jest poziomy pręt zaczepiający 20312. Pręt 20312 przymocowany jest obrotowo do poprzeczki 20309 za pomocą sworznia 20314. Pręt 20312 posiada szczelinę w kształcie litery „T współpracującą z występem w kształcie litery „T elementu zaczepiającego.

Figury 151 - fig. 153 przedstawiają zespół tłokowy 20318 posiadający element zaczepiający/prowadzący 20320 przymocowany do głównego korpusu 20322 za pomocą sworznia 20324. Poprzeczka 20326 umieszczona jest pomiędzy pionowymi elementami 20328 i posiada szczelinę w kształ cie litery „T 20330.

Figury 154 - fig. 156 przedstawiają zespół prowadząco-zaczepiający 20332 posiadający poprzeczkę 20334, cztery pionowe prowadnice 20336 i centralny pręt łączący 20338. Po obu stronach poprzeczki 20334 umieszczone są dwie pionowe prowadnice 20336. Poprzeczka posiada szczelinę w kształ cie litery „T.

Figury 157 - fig. 159 przedstawiają zespół podobny do tego przedstawionego na fig. 154 - fig. 156 poza tym, że poprzeczka 20340 ma kształt litery „T zamiast szczeliny w kształcie litery „T.

Figury 160 - fig. 162 przedstawiają zespół 20342 podobny do tego przedstawionego na fig. 157 - fig. 159 przymocowany do korpusu tłoka 20344 za pomocą dwóch sworzni 20346 tak, że nie możliwe jest obracanie się zespołu.

Figury 163 - fig. 165 przedstawiają zespół tłokowy 20350 posiadający element zaczepiający/prowadzący 20352 przymocowany do korpusu tłoka 20356 za pomocą kołka lub poprzeczki 20354. Kołek i poprzeczka 20354 mogą być oddzielnymi częściami lub stanowić integralną część korpusu 20356. Zespół jest utrzymywany na poprzeczce 20354 za pomocą sworznia 20358.

Figury 166 - fig. 168 przedstawiają zespół prowadząco-zaczepiający 20360 podobny do tego przedstawionego na fig. 154 - fig. 156, lecz utrzymywany na korpusie tłoka 20362 za pomocą dwóch sworzni 20364.

PL 199 157 B1

Figury 169 - fig. 171 przedstawiają zespół tłokowy 20366 funkcjonalnie identyczny z przedstawionym na fig. 166 - fig. 168, lecz posiadający pojedynczą, jednolitą budowę oraz zamiast dwóch prowadnic tylko jedną pionową prowadnicę 20368 po każdej stronie poziomego pręta zaczepiającego.

Figury 172 - fig. 174 przedstawiają zespół tłokowy 20370 podobny do tego przedstawionego na fig. 127 - fig. 129, lecz wyposażony w poziomą szczelinę 20372 współpracującą z elementem łączącym.

Figury 175 - fig. 177 przedstawiają zespół tłokowy 20374 posiadający pojedynczą pionową prowadnicę 20376 i wystający z prowadnicy 20376 pręt zaczepiający w kształcie litery „T 20378.

Figury 178 - fig. 180 przedstawiają zespół tłokowy funkcjonalnie identyczny z wykonaniem przedstawionym na fig. 130 - fig. 132 poza tym, że wklęsła szczelina 380 jest umieszczona znacznie bliżej korpusu tłoka 20382.

Figury 181 - fig. 183 przedstawiają zespół tłokowy 20250 posiadający dwie pionowe prowadnice 20252 wystające z korpusu tłoka 20254. Wewnątrz prowadnic 20252 umieszczona jest poziomo poprzeczka 20256. Poprzeczka posiada szczelinę w kształcie rombu współpracującą z odpowiadającym jej występem na elemencie łączącym.

Figury 184 - fig. 185 przedstawiają zespół tłokowy 20260 posiadający korpus tłoka 20262, z którego opada zespół prowadząco/zaczepiający 20264. Zespół posiada część zaczepiającą w kształcie litery „T 20266 posiadającą poprzeczkę 20268, która podczas obrotu wyznacza szczelinę w kształcie litery „L 20270 współpracującą z występem w kształcie litery „L na elemencie łączącym. Pionowa prowadnica 20272 opada z korpusu tłoka 20262. Zalecane jest, by pionowa prowadnica 20272 była zintegrowana z częścią zaczepiającą 20266, lecz mogą to być osobne elementy. Zalecane jest, by prowadnica 20272 wystawała poniżej poziomej poprzeczki 20268.

Figury 187 - fig. 189 przedstawiają zespół tłokowy 20274 posiadający korpus tłoka 20276 oraz obrotowo przymocowany do korpusu 20276 za pomocą sworznia tłokowego 20280 zespół prowadząco/zaczepiający 20278. Zespół 20278 posiada część w kształcie litery „T składającą się z pionowej odnogi 20282 i poziomej poprzeczki 20284. Poprzeczka posiada w ścianie bocznej 20288 szczelinę kształcie litery „T 20286 współpracującą z odpowiadającym jej występem na elemencie łączącym.

Figury 190 - fig. 192 przedstawiają zespół tłokowy 20290 posiadający korpus tłoka 20292 z wystającymi w dół czterema pionowymi, równoległymi prowadnicami 20294. Cztery prowadnice 20294 umieszczone są w rogach kwadratu umieszczonego w środku obwodu tłoka.

Element łączący 20296 jest obrotowo zamocowany na tłoku za pośrednictwem sworznia tłokowego 20298 i umieszczony pomiędzy pionowymi prowadnicami 20294. Element zaczepiający posiada płaską poprzeczkę 20300 współpracującą ze szczeliną kształcie litery „T w elemencie łączącym.

Figury 193 - fig. 195 przedstawiają zespół tłokowy 20302 posiadający korpus tłoka 20304 oraz zespół prowadząco/zaczepiający 20306 przymocowany do korpusu tłoka 20304 za pomocą dwóch sworzni 20308. Zespół 20306 posiada pionowy słup 20310 i pierwszą poprzeczkę 20312 posiadającą na swoich rogach cztery pionowe słupy prowadzące 20314. Do spodu pierwszej poprzeczki 20312 przymocowana jest druga poprzeczka w kształcie litery „T 20316 współpracująca z odpowiadającą jej szczeliną kształcie litery „T w elemencie łączącym.

Odnośnie fig. 196, przedstawione jest tu suwowe urządzenie tłokowe 3010 posiadające korbę 3012, tłoki 3014 poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym w cylindrach 3016 i umocowany obrotowo na łbie korbowym 3020 korby 3012 mechanizm łączący 3018. Mechanizm łączący 3018 współpracuje z elementami pośrednimi 3022. Łączniki 3024 łączą elementy 3022 z odpowiadającym im tłokiem 3014. Łączniki 3024 są obrotowo połączone z tłokiem 3014 i elementami 3022.

Elementy pośrednie 3022 posiadają ramię ślizgowe 3026 przymocowane do wodzika 3028. Wodzik 3028 określa liniową szczelinę równoległą do osi 3030 odpowiadającego jej cylindra. Poruszanie się elementu pośredniego jest więc ograniczone do ruchu równoległego do osi cylindra. Poruszanie się łącznika 3018 jest ograniczone do ruchu względem elementów 3022, ruch ten jest prostopadły do osi cylindra, i w ten sposób obracanie się korby powoduje ruch tłoków o rzeczywistej charakterystyce sinusoidalnej.

Figura 197 przedstawia wykonanie podobne do tego przedstawionego na fig. 196, więc odpowiadające sobie elementy zostały oznaczone tymi samymi numerami. W przedstawionym na fig. 197 wykonaniu elementy pośrednie 3022 współpracują z obracającymi się wokół wspólnej osi 3042 wodzikami 3040. Oś ta jest linią przechodzącą przez oś korby 3044 i dzielącą na pół kąt pomiędzy dwoma osiami cylindrów 3030. Wodziki 3040 mogą obracać się wokół osi 3042, a więc osie wodzików 3046 nie są równoległe do osi cylindrów 3030. Powoduje to przesuw elementów pośrednich pod kątem do osi cylindrów, zmniejszając tym samym efektywny skok urządzenia. Boczne ruchy elementów pośred28

PL 199 157 B1 nich 3022 względem tłoków są kompensowane przez obrotowe połączenie odpowiadających im łączników 3024 zarówno z tłokiem jak i elementem 3022. W efekcie następuje nałożenie wtórnego ruchu o charakterystyce sinusoidalnej wzglę dem bocznego ruchu na ruch o charakterystyce sinusoidalnej spowodowany przez obracanie się korby.

Figura 198 przedstawia wykonanie podobne do tego przedstawionego na fig. 197 poza tym, że wodziki 3040 są zamocowane na oddzielnych osiach 3050, 3052. Tak jak w wykonaniu przedstawionym na fig. 197, ruch wodzików 340 wokół ich osi obrotu powoduje zmianę długości skoku i ruchu tłoków.

Figura 199 przedstawia odmianę, w której elementy pośrednie 3022 współpracują z jednolitym wodzikiem 3060, który z kolei jest obrotowo umocowany na korbie tak, by mógł się on obracać wokół osi korby. Oprócz odmiennego położenia osi obrotu wykonanie to funkcjonuje identycznie jak wykonanie przedstawione na fig. 197.

Figura 200 przedstawia kolejną odmianę, w której elementy pośrednie 3022 są zamocowane na wodzikach 3062 obracających się wokół osi 3064. Tak jak w urządzeniach przedstawionych na fig. 197 i fig. 198, obracanie się wodzików powoduje zmianę długości skoku i ruchu tłoków.

Figura 201 przedstawia wykonanie posiadające dwuczęściowy tłok 3070 składający się z tłoka zewnętrznego 3072 i tłoka wewnętrznego 3074. Zewnętrzny tłok 3072 jest równoważny tłokowi 3014 we wcześniejszych wykonaniach. Wewnętrzny tłok 3074 umocowany jest ślizgowo w tłoku zewnętrznym w celu umożliwienia ruchu równoległego do osi cylindra. System połączeń 3076 łączy wewnętrzny tłok 3074 z wtórnym elementem ślizgowym 3076 zamocowanym we wtórnym prowadniku 3078. Zarówno podstawowy jak i wtórny prowadnik obracają się niezależnie od siebie wokół oddzielnych osi 3080 i 3082.

Jeżeli osie podstawowego i wtórnego prowadnika są do siebie równoległe, wewnętrzny tłok 3074 nie porusza się względem tłoka zewnętrznego. Jeżeli osie nie są do siebie równoległe, podczas obracania się korby i ruchu elementów ślizgowych wzdłuż odpowiadających im prowadników wewnętrzny tłok porusza się względem tłoka zewnętrznego.

Należy również zauważyć, że element pośredni jest obrotowo przymocowany do tłoka czyniąc zbędnym łącznik. Aby zapewnić wymagany stopień swobody, zastosowano oddzielny element ślizgowy 3084 obrotowo przymocowany do elementu pośredniego 3022.

Dwa wodziki mogą również być przesuwane w bok wzdłuż osi 3086, zmieniając tym samym przemieszczenie lub stopień sprężania urządzenia. Boczne ruchy dwóch wodzików mogą być od siebie niezależne.

Figura 202 przedstawia drugorzędną odmianę urządzenia przedstawionego na fig. 201, w której dwa wodziki nie mogą się obracać, możliwy jest tylko ich boczny ruch.

Figura 203 przedstawia kolejną drugorzędną odmianę przedmiotu wynalazku posiadającą umieszczony obrotowo na elemencie ślizgowym 3092 element pośredni kształcie litery „L 3090. Element ślizgowy 3092 ślizga się w prowadniku 3094, który może obracać się wokół osi 3096. Oś 3096 nie jest położona na osi ślizgu 3098.

Figura 205 przedstawia wykonanie podobne do urządzenia przedstawionego na fig. 201, w którym mechanizm połączeniowy zaworu 3101 posiada obracający się popychacz 3100 toczący się wzdłuż nieliniowej szczeliny 3102. W ten sposób podczas ruchu popychacza wzdłuż szczeliny 3102 może zmieniać się położenie zaworu 3101. Element przenoszący 3104 obracający się wokół osi 3106 zapewnia dodatkową kontrolę położenia zaworu.

Figura 207 przedstawia odmianę przedmiotu wynalazku podobną do urządzenia przedstawionego na fig. 203. W przedstawionym na fig. 207 wykonaniu szczelina 3110 jest łukowa, zaś urządzenie jest wyposażone w popychacz o łukowym kształcie 3112 ślizgający się w szczelinie 3110. Element przenoszący 3114 jest obrotowo zamocowany na mimośrodzie 3116 względem osi 3118. Pozwala to na zmianę bocznego położenia szczeliny 3110. Promień łuku szczeliny 3110 może być dowolny.

Figura 208 przedstawia kolejną odmianę urządzenia przedstawionego na fig. 207 i urządzenie to jest podobne do urządzenia przedstawionego na fig. 207 poza tym, że szczelina 3120 w elemencie przenoszącym 3122 nie jest łukowa lecz przebiega wzdłuż linii o zmiennym promieniu. W celu dostosowania do niej wodzik 3124 posiada dwa obrotowe popychacze 3126. W ten sposób podczas ruchu wodzika wzdłuż szczeliny 3120 porusza się on na boki względem osi cylindra. Ruch wodzika 3124 względem elementu pośredniego 3022 jest niwelowany poprzez obrotowe połączenie tych dwóch części z osią obrotu 3128.

PL 199 157 B1

Figura 209 przedstawia odmianę przedmiotu wynalazku, w której łącznik 3130 jest obrotowo połączony z tłokiem 3132 i elementem pośrednim 3134. Tak jak we wszystkich wykonaniach element pośredni może poruszać się na boki względem łącznika 3136 przymocowanego do łba korbowego 3138 korby 3140. Element pośredni 3134 jest w punkcie 3143 obrotowo przymocowany do elementu ślizgowego 3142, ślizgającego się w szczelinie 3144 podstawowego elementu przenoszącego 3146. Element przenoszący 3146 jest w punkcie 3150 obrotowo przymocowany do wtórnego elementu przenoszącego 3148. Wtórny element przenoszący 3148 może poruszać się wzdłuż osi 3152. Oś 3152 może być prostopadła do osi cylindra lub mogą one tworzyć kąt różny od 90°. Jak można zauważyć, element pośredni może być poruszany na boki tak, że linia 3154 łącząca osie obrotu łączników 3156 i 3158 przebiega pod kątem różnym od 90° do osi cylindra.

Figura 204 przedstawia odmianę urządzenia jarzmowego o jarzmie przesuwnym posiadającego korbę 3200, zespół łączący 3202 zamocowany na łbie korbowym 3204 i tłoki 3206 połączone obrotowo z pośrednim elementem 3208 za pośrednictwem łączników 3210. Element pośredni ograniczony jest ramą 3212 składającą się z czterech obrotowo ze sobą połączonych elementów ramy 3214, 3215, 3216 i 3217. Wysokość ramy jest taka sama jak wysokość elementu pośredniego, lecz szerokość ramy jest większa by umożliwić boczny ruch elementu pośredniego 3208, a skutkiem tego tłoków 3206. Rama może poruszać się w płaszczyźnie pionowej, zaś elementy ramy mogą obracać się względem siebie tak, że rama zmienia kształt od prostokątnego do równoległobocznego. Pionowy ruch ramy przesuwa w górę element pośredni powodując obrót do góry łączników 3210 i ciągnięcie tłoków w kierunku środka urządzenia. Tym sposobem zmieniany jest stopień sprężania urządzenia, podczas gdy skok tłoków pozostaje bez zmian.

Odkształcenie ramy do kształtu innego niż prostokątny powoduje obrót elementu pośredniego i jego poł o ż enie pod ką tem do osi cylindrów. Podczas takiego ruchu elementu ką t mię dzy tł okiem a odpowiadają cym mu łącznikiem zmienia się , powodują c w rezultacie niesinosuidalny ruch tł oka.

Odnośnie fig. 220 - fig. 227, przedstawione jest tam urządzenie płynowe 4010 posiadające korbę 4012 obracającą się wokół osi korby 4013 i dwa tłoki poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym w cylindrach 4016. Dwa tł oki 4014 połączone są z korbą 4012 za poś rednictwem zamocowanego obrotowo do łba korbowego 4020 korby pojedynczego mechanizmu wodzikowego 4018. Łeb korbowy 4020 umieszczony jest pomiędzy żebrami 4022. Wodzik 4018 posiada dwa występy w kształcie litery „T 4024 współpracujące ślizgowo z odpowiadającymi im szczelinami w tłokach. Podczas obracania się korby, wodzik 4018 ślizga się względem tłoków 4014 powodując ich posuwisto-zwrotny ruch w cylindrach.

Z obszaru podstawy każdego z tłoków wystają w dół dwie prowadnice 4028. Prowadnice 4028 umieszczone są po obu stronach wodzika 4018 i szczeliny 4026. Dodatkowo wszystkie prowadnice wystają poniżej szczeliny 4026 w kierunku osi korby 4013. Podczas gdy pokazane są dwie prowadnice 4028 przypadające na jeden tłok, należy zauważyć że może być zastosowana tylko jedna lub więcej niż dwie prowadnice przypadające na jeden tłok. Jeżeli użyte są dwie lub więcej niż dwie prowadnice, nie jest istotne czy są one umieszczone symetrycznie do osi cylindra/tłoka; prowadnice mogą być umieszczone po jednej stronie szczeliny 4026 lub asymetrycznie po obu jej stronach.

Do skrzyni korbowej jest przymocowana lub stanowi jej integralną cześć odpowiednia (odpowiadająca liczbie prowadnic 4028) liczba prowadnic 4030 współpracujących z prowadnicami 4028. W przedstawionym wykonaniu każ da z prowadnic 4030 posiada kanał w kształ cie litery „U, w którym porusza się ruchem posuwisto-zwrotnym odpowiadająca mu prowadnica 4028.

Jak jest to doskonale widoczne na fig. 226 i fig. 227, łeb korbowy 4020 jest podtrzymywany przez dwa żebra 4022. Prowadnice 4028 są umieszczone na tłoku 4014 tak, by patrząc z boku leżały one pomiędzy dwoma żebrami 4022. Dodatkowo, jak jest to doskonale widoczne na fig. 220 - fig. 223, patrząc z przodu prowadnice 4028 przebiegają wzdłuż osi cylindra blisko osi korby 4013. Tym sposobem wykorzystanie prowadnic nie wymaga dodatkowego miejsca w skrzyni korbowej.

Podczas obracania się korby tłoki 4014 poruszają się ruchem posuwisto-zwrotnym w ich cylindrach i jak widać na fig. 220 - fig. 223, prowadnice poruszają się wraz z tłokami w górę i w dół wchodząc i wychodząc z przestrzeni zajmowanej przez łeb korbowy.

W dolnym punkcie zwrotnym prowadnice 4028 mogą wystawać tak, by nie dotykały osłony wodzika 4034 pozwalając na umieszczenie prowadnic 4030 tak blisko przestrzeni zajmowanej przez wał korbowy, jak to tylko możliwe. Pozwala to na stworzenie zwartej konstrukcji, w której odległość między denkiem tłoka 4036 a osią korby 4013 jest zmniejszona do minimum.

PL 199 157 B1

Odnośnie fig. 228, przedstawione jest tam urządzenie płynowe 5010 posiadające korbę 5012 obracającą się wokół osi korby 5014 i wyposażoną w łeb korbowy 5016 z osią łba korbowego 5018. Na łbie korbowym 5016 przymocowany jest element łączący 5020, który może obracać się na łbie korbowym wokół osi łba korbowego 5018. Element łączący posiada liniową szczelinę 5022 współpracującą z elementem zaczepiającym 5024. Element zaczepiający może poruszać się wzdłuż szczeliny 5022 ślizgając się w niej, wykorzystując łożyska wałkowe lub dowolny inny element.

Na elemencie łączącym 5024 jest przymocowany lub stanowi z nim integralną całość tłok 5026, jest on z kolei umieszczony w cylindrze 5028 i porusza się wzdłuż osi cylindra 5030 ruchem posuwisto-zwrotnym.

Element zaczepiający 5024 wykonany jest w formie trójkątnej pętli, zaś element łączący umieszczony tak, że liniowa szczelina 5022 jest zawsze położona na osi łba korbowego między szczeliną 5022 i tłokiem 5026. Poruszanie się tłoka 5026 jest ograniczone do ruchu wzdłuż osi cylindra 5030, tak że podczas obracania się korby szczelina 5022 pozostaje w położeniu poziomym z elementem łączącym 5020 poruszającym się zarówno pionowo (i poruszającym tłok) jak i na boki względem elementu zaczepiającego.

Rezultatem zastosowania takiego układu jest to, że oś korby może być przesunięta bliżej głowicy cylindra 5032 niż w innych rozwiązaniach.

Figura 229 przedstawia odmianę wykonania przedstawionego na fig. 228, w którym wszystkie części i ich rozmieszczenie jest takie samo z wyjątkiem elementu zaczepiającego. Odpowiadające sobie elementy zostały oznaczone tymi samymi numerami.

W przedstawionym na fig. 229 urz ą dzeniu element zaczepiają cy 5040 nie jest zamknię t ą pę tlą lecz jest z jednej strony otwarty. Może to ułatwić montaż, lecz funkcjonalnie układ jest identyczny z tym przedstawionym na fig. 228.

Figura 230 przedstawia trzecie wykonanie, które z kilku względów wywodzi się z urządzenia przedstawionego na fig. 229.

Przedstawione na fig. 230 urządzenie 5050 posiada korbę 5052, oś korby 5054, łeb korbowy 5056 i łeb korbowy 5058. Element łączący 5060 jest obrotowo umieszczony na łbie korbowym 5058.

Dwa współosiowe cylindry 5062 posiadają odpowiadające im tłoki 5064 umieszczone tak, by poruszały się one wzdłuż wspólnej osi 5066. Oś korby 5054 jest oddalona od osi 5066.

Dwa tłoki są przymocowane lub stanowią integralną całość ze wspólnym elementem łączącym 5068, który zwykle ma kształt litery „T z ramieniem 5070 odchodzącym od osi 5066. Zalecane jest, by ramię 5070 tworzyło z osią 5066 kąt 90°, lecz nie jest to konieczne. Zalecane jest też, by ramię odchodziło mniej więcej w połowie odległości między tłokami, lecz to również nie jest konieczne.

Zalecane jest, by ramię współpracowało z elementem łączącym 5060 za pośrednictwem układu ślizgowego wypustu i rowka lub szczeliny, pozwalając na ruch elementu łączącego wzdłuż ramienia 5070. Zalecane jest, by ramię było proste, lecz nie jest to konieczne.

Ramię 5070 umieszczone jest obok elementu łączącego 5060 i posiada na swoim swobodnym końcu element prowadzący 5072 zainstalowany na lub w prowadnicach 5074. Prowadnice 5074 wyznaczają równoległą do osi 5066 szczelinę 5076 pomagając w ten sposób utrzymać równoległy do osi 5066 ruch tłoków 5064 i elementu zaczepiającego 5068. Element lub elementy prowadzące 5078 umieszczone wzdłuż osi 5066 również pomagają stabilizować ruch tłoków 5064.

Figura 231 przedstawia pierwsze wykonanie przedmiotu wynalazku 5080 oparte na wykonaniu przedstawionym na fig. 228, lecz posiadające dwa współosiowe przeciwległe tłoki 5090.

W tym wykonaniu zastosowano wspólny element zaczepiający 5082 współpracujący z elementem łączącym. Element zaczepiający jest użytkowo taki sam jak dwa połączone wspólną poprzeczką 5084 elementy zaczepiające z urządzenia przedstawionego na fig. 228.

Figura 232 przedstawia kolejne wykonanie 5100 posiadające podobny tłok, korbę i układ cylindrów jak urządzenie przedstawione na fig. 231. W tym wykonaniu element zaczepiający 5102 ma kształt litery „Z lecz poza tym urządzenie jest funkcjonalnie równoważne temu przedstawionemu na fig. 231.

Odnośnie fig. 233 i fig. 234, przedstawione jest tam urządzenie jarzmowe o jarzmie przesuwnym z tłokami przeciwbieżnymi 6010 posiadające korbę 6012, cylindry 6014 po obu stronach korby i dwa tł oki 6016 umieszczone na zespole jarzma przesuwnego 6018. Zespół jarzma przesuwnego 6018 określa szczelinę 6020, w której ślizga się wodzik 6022. Wodzik 6022 jest obrotowo przymocowany do łba korbowego 6024 korby. Dla zachowania przejrzystości pokazana jest tylko połowa korby i w praktyce łeb korbowy przechodziłby przez wodzik 6022.

PL 199 157 B1

Zespół jarzmowy posiada dwie identyczne części 6026a i 6026b. Każda część posiada umieszczone centralnie mocowanie 6028, do którego przymocowuje się tłok 6016, sekcję poprzeczną 6030 i sekcję podłużną 6032.

Sekcja poprzeczna umieszczona jest zwykle prostopadle do osi cylindrów, podczas gdy sekcja podłużna umieszczona jest zwykle równolegle do osi cylindrów.

Kanał 6034, w którym umieszczony jest wodzik umieszczony jest w sekcji poprzecznej i sekcji podłużnej. Na swobodnym końcu 6036 sekcji poprzecznej umieszczone są otwory na śruby 6038, zaś na swobodnym końcu 6040 sekcji podłużnej umieszczone są otwory na śruby 6042. Dwie identyczne części połączone są swobodnymi końcami 6036 sekcji poprzecznych jednej części i swobodnymi końcami 6040 sekcji podłużnych drugiej części. Otwory na śruby 6038 i 6042 są ustawione w linii i dwie części są ze sobą połączone śrubami 6044 i nakrętkami 6046.

W kanale umieszczona jest rurowa rozpórka 6048, przez którą przechodzą ś ruby. Zapobiega to naciąganiu i zgniataniu szczeliny.

Jak jest to najlepiej widoczne na fig. 234, podłużne sekcje mają zamknięte końce 6050.

Figury 235 i fig. 236 przedstawiają odmianę urządzenia przedstawionego na fig. 233 i fig. 234, która jest z nim funkcjonalnie identyczna poza tym, że koniec 6050 każdej z części jarzmowych nie jest zamknięty. Zamiast tego, przechodzi przez ten koniec kanał 6038. Ułatwia to wytwarzanie urządzenia ponieważ kanał może być łatwo wykonany za pomocą ściernicy gdyż końce podłużnej sekcji nie ograniczają ruchu ściernicy. Koniec 6050 podłużnej sekcji nie jest konieczny do utrzymania wodzika w kanale.

Figury 237 i fig. 238 przedstawiają kolejną odmianę zespołu jarzmowego. W tym wykonaniu zespół jarzmowy 6060 jest podzielony wzdłuż osi cylindra tworząc dwie identyczne części 6062a i 6062b. Części te mają kształt litery „U, posiadają centralny korpus 6064 z osiowo umieszczonymi ramionami 6066. Każda z części jest symetryczna względem prostopadłej do osi cylindra linii środkowej.

Naprzeciwległe powierzchnie czołowe dwóch par ramion 6066 posiadają po dwa otwory 6068 na gwintowane kołki, kołki 6070 ustalają położenie dwóch części względem siebie. Dwie części są mocowane ze sobą za pomocą śrub 6074 przechodzących przez otwory na śruby 6076 na każdym z końców ramion 6066 i skręcone z przeciwległym ramieniem 6066. Po połączeniu końce ramion 6066 tworzą pojemnik 6078, w którym zamocowany jest tłok. Pojemnik pozwala tłokowi na obracanie się wokół osi cylindra.

Zespół posiada również elementy połączeniowe 6080. Elementy te umieszczone są w kanale i posiadają gwintowane kołki 6082 przechodzące przez otwory 6084. Elementy 6080 są przymocowane do dwóch części nakrętkami 6086 i służą zapobieganiu się wyginaniu poza płaszczyznę dwóch części zespołu.

Figury 240 - fig. 243 przedstawiają koncepcyjnie elementy, z których zbudowane są zespoły jarzmowe.

Figura 240 przedstawia zespół jarzmowy 6090 składający się z dwóch różniących się od siebie części 6092 i 6094. Pierwsza część 6092 posiada poprzeczne ramię 6096, część 6098 do której montowany jest tłok i centralne ramię 6100. Końce poprzecznego ramienia posiadają przechodzące przez ramię otwory na śruby 6102, zaś swobodny koniec centralnego ramienia 6100 posiada pojedynczy otwór 6104.

Druga część 6094 posiada poprzeczne ramię 6106, część 6108 do której montowany jest tłok i dwa ramiona 6110 odchodzą ce od s ą siednich koń ców poprzecznego ramienia 6106. Ramiona 6110 odchodzą od tej samej strony poprzecznego ramienia i posiadają na swoich swobodnych końcach otwory 6112. Poprzeczne ramię 6106 posiada centralny otwór na śrubę 6114.

W zł o ż onym zespole centralne ramię 6100 jest połączone z poprzecznym ramieniem 6106 ś rubą przechodzącą przez otwory 6104 i 6114. Podobnie ramiona 6110 połączone są z poprzecznym ramieniem 6096 za pomocą śrub przechodzących przez otwory 6112 i 6102. Otwory na śruby 6102 i 6114 mogą być nagwintowane lub nie. Do złożenia zespołu wymagane są trzy śruby.

Należy zauważyć, że konfiguracja ta może być zastosowana tylko wtedy, gdy łeb korbowy nie przechodzi przez jarzmo.

Figura 241 przedstawia odmianę podwójnego ramienia przedstawionego na fig. 240. Odmiana ta pozwala na połączenie dwóch identycznych części ze sobą. Część 6120 posiada poprzeczne ramię 6122, część 6124 do której montowany jest tłok i dwa ramiona 6126 odchodzące od tego samego końca poprzecznego ramienia 6122. Na swobodnych końcach ramion 6126 umieszczone są otwory na śruby 6128, otwory 6130 umieszczone są też na końcach ramienia 6122. Części 6120 mogą być

PL 199 157 B1 ze sobą połączone za pomocą odpowiadających sobie otworów 6128 i 6130 skręconych ze sobą śrubami przełożonymi lub wkręconymi w otwory 6130. Do złożenia zespołu wymagane są cztery śruby.

Figura 242 przedstawia odmianę wykonania przedstawionego na fig. 241. Fig. 242 przedstawia element jarzma 6140 posiadający dwie części 6142 i 6144. Pierwsza część posiada poprzeczne ramię 6146, mocowanie tłoka 6148 i pojedyncze wzdłużne ramię 6150. Druga część 6144 odpowiadająca ramieniu 6150 posiada otwory na śruby 6152 i 6154 do mocowania dwóch poprzecznych ramion. Podczas gdy konstrukcja ta posiada cztery elementy w porównaniu do dwóch części wykonania przedstawionego na fig. 241, do złożenia zespołu wymagana jest taka sama liczba śrub - tylko cztery.

Figura 243 przedstawia zespół jarzmowy 6160 składający się z dwóch identycznych części 6162. Każda z części posiada poprzeczne ramię 6164, mocowanie tłoka 6166 i dwa wzdłużne ramiona 6168, 6170. W przeciwieństwie do wykonań przedstawionych na fig. 241 lub fig. 242, w tym wykonaniu ramiona 6168 i 6170 odchodzą od przeciwnych stron poprzecznego ramienia 6164. Na swobodnych końcach i podstawie ramion 6168, 6170 umieszczone są otwory na śruby 6172 i 6174 pozwalające na połączenie ze sobą dwóch części.

Figura 244 przedstawia mechanizm korbowy z główną osią 7001 posiadający dwa ramiona 7002, 7003 odchodzące na zewnątrz głównego czopa 7025, ramiona te podtrzymują łby korbowe 7005 i 7004 posiadające swoje własne osie. Osie te są odsunięte od siebie o kąt 30°. W urządzeniu płynowym przedstawionym na fig. 245, w którym osie cylindrów tworzą między sobą kąt 75° zastosowana jest korba.

Figura 246 przedstawia urządzenie jarzmowe o jarzmie przesuwnym wykonane według przedmiotu wynalazku, gdzie poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym tłoki 7008a i 7008b rozmieszczone są pod kątem 90° do głównej osi 7001, zaś korba posiada przynajmniej jeden łeb korbowy i tylko jedną oś 7010. Należy zauważyć , ż e poruszanie się tłoków jest ograniczone do ruchu posuwisto-zwrotnego wzdłuż odpowiadających im torów A i B, tory A i B tworzą między sobą kąt 90 stopni. Tłoki 7008a i 7008b połączone są za pomocą ślizgowego elementu zaczepiającego 7012 z łbem korbowym/łbami korbowymi 7010 korby.

Figura 247 przedstawia urządzenie jarzmowe o jarzmie przesuwnym w układzie „V wykonane według przedmiotu wynalazku, gdzie tłoki 7008a i 7008b rozmieszczone są względem siebie pod kątem 90°. Tor B jest obrócony o 30 stopni w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara względem pierwotnego położenia tworzącego z torem A kąt 90 stopni. Ponadto oś łba korbowego 7004 jest obrócona o 60 stopni w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara względem osi łba korbowego 7005. Tak jak powyżej, łeb korbowy 7100 odpowiada za ruch tłoka poruszającego się po torze 7100 a łeb korbowy 7110 odpowiada za ruch tłoka poruszającego się po torze A.

Należy zauważyć, że najlepiej jest gdy tłoki poruszają się ruchem posuwisto-zwrotnym w taki sposób, że jeden z nich jest przesunięty w fazie od drugiego o pół sinusoidy. Jeżeli tłoki będą posiadać identyczne masy, silnik będzie idealnie wyważony. Jest też oczywiste, że wykonania według przedmiotu wynalazku tarczowego ramienia i jarzma przesuwnego w układzie „V mogą być wyważone w ten sam sposób co wykonania w układzie „X, wykonane według przedmiotu wynalazku urządzenia poziomo przeciwległe lub wykorzystujące między tłokami kąt 180 stopni mogą być wyważone w podobny sposób.

Jest też oczywiste, że projektant silnika może chcieć zbudować według powyższego opisu płynowe urządzenie jarzmowe o jarzmie przesuwnym, w którym z jakiegoś powodu pożądany jest pewien stopień nierównowagi. Zgodnie z tym można rozszerzyć to zgłoszenie tak, by zawierało urządzenia z tł okami przesunię tymi nie o jedną czwartą sinusoidy od siebie, lecz o powiedzmy 10% - 20% lub nawet do 50% sinusoidy od stanu rzeczywistej równowagi. Wykonania te nadal zawierają się w szerokim zakresie przedmiotu wynalazku.

Dla niniejszej dyskusji przyjęto dwucylindrowy silnik w układzie „V z cylindrami odchylonymi o 45° stopni w lewo i w prawo od pionowej linii ś rodkowej. Zał o ż ono, ż e silnik obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a więc jeż eli wał korbowy jest poziomy lewy cylinder porusza się do góry, a prawy jest w tym samym położeniu względem cylindra lecz porusza się w dół.

Założono, że silnik składa się z następujących elementów:

Wału korbowego, którego masa skupiona jest w dwóch punktach, a mianowicie w przeciwwadze i łbie korbowym.

Korbowód, którego masa skupiona jest w trzech punktach, lewym wodziku, prawym wodziku i przeciwwadze bezpośrednio pod łbem korbowym.

PL 199 157 B1

Lewego i prawego tłoka, w których założono, że masa skupiona jest w środku ich średnic w pewnej odległ oś ci od odpowiadają cych im wodzików.

Założono, że nieruchome części silnika (skrzynia korbowa, blok itd.) są sztywno umocowane tak, że mogą być pominięte w rozpatrywaniu wyważenia silnika.

Wyobraźmy sobie, że rozpoczynamy montaż silnika w następujący sposób:

Instalujemy wał korbowy, który jest wyważony jako pojedynczy element. Jest to prawdą ponieważ jego środek masy jest położony w środku obrotu czyli głównym łożysku. Oczywiste jest, że wał korbowy jest idealnie wyważony.

Teraz dodajemy element określany jako „korbowód. Ponieważ lewy i prawy mechanizm wodzikowy umieszczone są powyżej łba korbowego, wał korbowy wymaga zastosowania swojej własnej przeciwwagi umieszczonej bezpośrednio pod łbem korbowym w celu przesunięcia środka ciężkości do łba korbowego. Jeżeli dodamy do przeciwwagi wału korbowego masę obliczoną na podstawie masy korbowodu, utrzymamy środek ciężkości w głównym łożysku i zespół w dalszym ciągu będzie idealnie wyważony.

Należy zauważyć, że korbowód utrzymuje przez cały czas tą samą orientację, więc jest to w rzeczywistoś ci „krążenie. Ponieważ ś rodek jego masy jest poło ż ony w ł bie korbowym, nie ma on tendencji do obracania się podczas obracania się wału korbowego. Jeżeli zmniejszymy masę przeciwwagi korbowodu tak, że środek masy korbowodu będzie położony powyżej łba korbowego korbowód nabierze tendencji do kołysania się podczas obrotu wału korbowego. Jeżeli korbowód jest zabezpieczony przed kołysaniem, jego środek masy wciąż opisuje okrąg o tym samym promieniu i może być dalej idealnie wyważony przez przeciwwagę wału korbowego.

W ten sposób projektant ma moż liwość wyboru czy zmniejszać obciążenie mechanizmów wodzikowych przez wyważanie korbowodu czy zmniejszać masę korbowodu i masę przeciwwagi wału korbowego zmniejszając tym samym ogólnie siły bezwładności. Alternatywnie można zapobiec obracaniu się korbowodu przez zastosowanie innych elementów jak drugi mechanizm korbowy.

Jeżeli dodamy teraz tłoki, zaburzymy tym równowagę silnika. Jednakże ponieważ ruch tłoka jest doskonałym prostym ruchem harmonicznym zaś tłoki różnią się fazą o 90 stopni, dwa razem są dokładnie równoważnikiem poruszającej się po okręgu jednej masy tłoka. Dlatego też musimy tylko dodać do przeciwwagi wału korbowego masę jednego tłoka (i dopasować tak, by uwzględnić stosunek wychylenia wału korbowego do odległości przeciwwagi wału korbowego) i cały silnik pozostaje idealnie wyważony.

Łatwiej jest to sobie wyobrazić jeżeli przechylimy głowę w lewo, tak że lewy tłok wydaje się poruszać pionowo zaś prawy tłok wydaje się poruszać poziomo. Kiedy lewy tłok jest w swoim najwyższym położeniu, przeciwwaga wału korbowego jest w swoim najniższym punkcie. W tym samym momencie prawy tłok jest w połowie swojego skoku i porusza się w prawo. Jeśli chodzi o poziomy ruch przeciwwagi wału korbowego, przeciwwaga jest w połowie skoku i porusza się w lewo. Przeciwwaga wału korbowego może być zatem dobrana tak, by dokładnie wyważyć oba tłoki.

Środek masy wszystkich ruchomych części silnika pozostaje idealnie nieruchomy. Nie występują tu efekty wyższego rzędu tak, jak w silnikach konwencjonalnych. Pojawiają się one, ponieważ ruch tłoka nie jest prostym ruchem harmonicznym i ruch konwencjonalnie napędzanego tłoka nie jest prostym ruchem harmonicznym i ruch konwencjonalnie napędzanego tłoka nie jest symetryczny w okolicach górnego i dolnego punktu zwrotnego.

Warto również wiedzieć, że wewnętrzna energia kinetyczna silnika wodzikowego według Raffaele jest stała podczas całego cyklu pracy. Jeżeli pomiędzy cylindrami jest kąt 90 stopni, łączna energia kinetyczna tłoków jest stała. Oznacza to, że mechanizm nie ma tendencji do przeciwstawiania się obracaniu ze stałą prędkością kątową.

Poniżej przedstawiona jest teoria wyważenia silnika z odsuniętymi łbami korbowymi.

A jest kątem pomiędzy dwoma cylindrami w układzie „V.

D jest kątem pomiędzy liniami przebiegającymi od głównej osi do łbów korbowych.

Jeżeli D jest równe 2*(A-90), środek ciężkości dwóch tłoków porusza się po okręgu, a więc mogą być one łatwo wyważone przez przeciwwagę waha korbowego.

Jeżeli łączniki mogą obracać się względem tłoków, zakładamy że łączniki te są dostatecznie drugie by ruch tłoków był prostym ruchem harmonicznym. Jeżeli łączniki nie mogą się obracać lub obracanie jest bardzo ograniczone, ruch tłoków będzie z natury prostym ruchem harmonicznym.

Masa łączników jest pomijalna.

Kąty są mierzone dodatnio przeciwnie do ruchu wskazówek zegara od dodatniej osi X.

PL 199 157 B1

Przyjmujemy, że pierwszy cylinder umieszczony jest pod kątem 0 stopni.

Drugi cylinder umieszczony jest pod kątem A stopni.

Jeśli łeb korbowy pierwszego tłoka jest położony pod kątem 0 stopni (a więc pierwszy tłok jest w zwrotnym położeniu odkorbowym), łeb korbowy drugiego tłoka jest położony pod kątem D+R stopni.

Rozpatrujemy ogólny przypadek, w którym łeb korbowy pierwszego tłoka jest położony pod kątem R stopni, zaś łeb korbowy drugiego tłoka jest położony pod kątem D stopni.

Wartość współrzędnej X pierwszego tłoka mierzona w odniesieniu do jego środkowego położenia wynosi Cos(R).

Wartość współrzędnej Y pierwszego tłoka zawsze wynosi 0.

Promień wału korbowego dla drugiego tłoka jest również długością jednostkową, lecz w rozpatrywanym tu przypadku ogólnym rzutowana na oś drugiego cylindra długość promienia wynosi Cos(A-D-R).

Dalej interesują nas tylko zmiany położenia środka ciężkości tłoków, a więc położenie drugiego tłoka określają współrzędne:

X=Cos (A-D-R)*Cos(A)

Y=Cos (A-D-R)*Sin(A)

Środek ciężkości dwóch tłoków razem wziętych określają współrzędne:

X=Cos (A-D-R)*Cos(A)+Cos(R)

Y=Cos (A-D-R)*Sin(A)+0

Należy zauważyć, że oba wyrażenia powinny zostać podzielone przez 2, lecz zostało to pominięte dla zachowania przejrzystości.

Jeśli dla dowolnej wartości A podstawimy D=2*(A-90), środek ciężkości dwóch tłoków razem wziętych porusza się po okręgu i może być łatwo wyważony za pomocą dodanej do wału korbowego przeciwwagi.

Przypadek ten możemy udowodnić, podstawiając za D do powyższych równań 2*A-180, i otrzymuj ą c:

X=Cos(A-2*A+180-R)*Cos(A)+Cos(R)

Y=Cos (A-2*A+180-R)*Sin(A)+0 a nastę pnie

X=Cos (-A+180-R)*Cos(A)+Cos(R)

Y=Cos (-A+180-R)*Sin(A)+0 co równa się

X=-Cos(A+R)*Cos(A)+Cos(R)

Y=-Cos(A+R)*Sin(A) po uproszczeniu otrzymujemy

X=Sin(A)*(Cos(R)*Sin(A)+Sin(R)*Cos(A))

Y=Sin(A)*(-Cos(A)*Cos(R)+Sin(A)*Sin(R)) lub

X=Sin(A)*Sin(A+R)

Y=Sin(A)*Cos(A+R)

Jest to równanie punktu poruszającego się po okręgu o promieniu Sin(A).

Tym sposobem dwa tłoki mogą być zrównoważone przez pojedynczą masę, równą masie jednego tłoka i krążącą po okręgu o promieniu równym promieniowi wału korbowego pomnożonego przez Sin(A). (W rzeczywistości dwa tłoki kompensowane są z współczynnikiem 2 pominiętym w powyższych równaniach opisujących wartości X i Y).

Należy zauważyć, że jeżeli A = 90°, tj. mamy do czynienia z układem „V o kącie prostym między cylindrami, wtedy D = 0°, tj. osie dwóch łbów korbowych nie są odsunięte lecz współosiowe. W ten sposób układ „V o kącie między cylindrami 90° z pojedynczym łbem korbowym jest po prostu szczególnym przypadkiem, w którym D = 0°.

Figury 248 i fig. 249 przedstawiają zespół łączników 7200 i zespół tłokowy 7300 zastosowane razem w urządzeniu płynowym (nie pokazanym na rysunku) posiadającym tylko jeden zespół tłokowy 7300 zamocowany na łączniku 7200. Łącznik 7200 posiada element zaczepiający w kształcie litery „T 7202 współpracujący ślizgowo ze szczeliną w kształcie litery „T 7304 w zespole tłokowym. Przeciwwaga 7204 jest umieszczona naprzeciw czopa 7206 łba korbowego aby częściowo lub całkowicie równoważyć masę łącznika i zespołu tłokowego umieszczonych po przeciwnej stronie czopa 7206 łba korbowego. Zespół tłokowy 7300 posiada również denko tłoka 7302 i umieszczone wzdłużnie proPL 199 157 B1 wadnice 7306 współpracujące z elementami prowadzącymi w celu ograniczenia poruszania się zespołu tłokowego do ruchu wzdłuż liniowego toru. Należy zauważyć, że zespół tłokowy składa się z głównej części, do której przykręcone są różne elementy. Denko tłoka 7302 jest przymocowane do centralnego zespołu 7310 za pomocą śruby 7308; prowadnice 7306 przymocowane są do centralnego zespołu 7310 za pomocą śrub 7312.

Dla fachowców w tej dziedzinie widoczne jest, że do opisanych tu wykonań mogą być wprowadzane różnorakie zmiany tworząc różne odmiany tych wykonań, nie odchodząc jednak od ducha i zakresu przedmiotu wynalazku.

Przedmiot wynalazku ma przemysłowe zastosowanie ogólnie w urządzeniach płynowych, zaś bardziej szczególnie w silnikach wewnętrznego spalania i pompach.

Claims

1. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym zawierający korbę posiadającą główną oś oraz czop łożyska łba korbowego posiadający oś czopu łożyska, obracający się wokół głównej osi w trakcie obrotu korby, gdzie czop łożyska obracając się wokół głównej osi porusza się w przestrzeni skokowej;

elementy łączące, zamontowane obrotowo na czopie łożyska, obracające się wokół głównej osi w trakcie obrotu korby;

cylinder posiadający oś cylindra, gdzie oś cylindra jest prostopadła do głównej osi; tłok posiadający oś tłoka oraz zawierający (a) denko tłoka o przekroju poprzecznym, prostopadłym do osi tłoka, (b) pierwsze elementy prowadzące, umiejscowione wzdłuż pierwszej osi, prostopadłej do osi tłoka, (c) drugie elementy prowadzące, umiejscowione wzdłuż drugiej osi, równoległej do osi tłoka, gdzie drugie elementy prowadzące posiadają pierwszy i drugi koniec, przy czym tłok porusza się ruchem posuwisto zwrotnym wzdłuż osi tłoka, a pierwsze elementy prowadzące znajdują się tylko po stronie osi czopu łożyska leżącej pomiędzy osią czopu łożyska i denkiem tłoka;

elementy zaczepiające umieszczone po jednej albo drugiej stronie pierwszych elementów prowadzących albo elementów łączących, ograniczające ruch posuwisto-zwrotny elementów łączących wzdłuż pierwszych elementów prowadzących w trakcie obrotu korby; oraz skrzynię korbową albo blok, zawierające trzecie elementy prowadzące współpracujące z drugimi elementami prowadzącymi, gdzie drugie elementy prowadzące i trzecie elementy prowadzące współpracują ze sobą, zasadniczo zapobiegając obrotowi tłoka wokół osi równoległej do głównej osi, znamienne tym, że drugie elementy prowadzące (2030, 4028) oraz trzecie elementy prowadzące (2034, 4030) współpracują ze sobą tylko w przestrzeni wyznaczanej przez obszar przekroju poprzecznego tłoka (2012,4014) poruszający się wzdłuż osi tłoka w kierunku korby (4012);

drugie elementy prowadzące (2030, 4028) są umiejscowione na wzdłużnym boku pierwszych elementów prowadzących (2018, 4026), przy czym pierwszy koniec drugich elementów prowadzących (2030, 4028) znajduje się bliżej denka tłoka (4036) niż pierwsze elementy prowadzące (2018, 4026), zaś gdy tłok (2012, 4014) znajduje się w zwrotnym położeniu odkorbowym oraz w zwrotnym położeniu kukorbowym, drugi koniec drugich elementów prowadzących (2030, 4028) znajduje się bliżej osi czopu łożyska (4020) niż pierwsze elementy prowadzące (2018, 4026); a drugie elementy prowadzące (2030, 4028) przemieszczają się do wewnątrz i na zewnątrz przestrzeni skokowej czopu łożyska (4020) w trakcie obrotu korby (4012), tak, że drugie elementy prowadzące są całkowicie na zewnątrz przestrzeni skokowej czopu łożyska (4020) gdy tłok (2012, 4014) znajduje się w zwrotnym położeniu odkorbowym oraz znajduje się co najmniej częściowo wewnątrz przestrzeni skokowej czopu łożyska (4020) gdy tłok (2012, 4014) znajduje się w zwrotnym położeniu kukorbowym.

2. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1, znamienny tym, że tłok (2012, 4014) zawiera co najmniej dwa drugie elementy prowadzące (2030, 4028) po tej samej, wzdłużnej stronie pierwszych elementów prowadzących (2018, 4026), przy czym

PL 199 157 B1 każdy drugi element prowadzący (2030, 4028) współpracuje z odpowiednim trzecim elementem prowadzącym (2034, 4030).

3. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1, znamienny tym, że tłok (2012, 4014) zawiera co najmniej dwa drugie elementy prowadzące (2030, 4028), przy czym co najmniej jeden drugi element prowadzący (2030, 4028) znajduje się po jednej, wzdłużnej stronie pierwszych elementów prowadzących (2018, 4026), a co najmniej jeden inny drugi element prowadzący (2030, 4028) znajduje się po przeciwnej, wzdłużnej stronie pierwszych elementów prowadzących (2018, 4026), przy czym każdy drugi element prowadzący (2030, 4028) współpracuje z odpowiednim trzecim elementem prowadzącym (2034, 4030).

4. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, że drugie elementy prowadzące (2030, 4028) wybrane są grupy obejmującej słupki, pręty, rury, drążki, wykorbienia oraz szczeliny, zaś trzecie elementy prowadzące (2034, 4030) obejmują powierzchnie ukształtowane do współpracy z drugimi elementami prowadzącymi (2030, 4028).

5. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, że pierwsza oś jest odchylona w przedziale 5° od położenia prostopadłego względem osi tłoka (2012, 4014).

6. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, że patrząc od czoła, pierwsze elementy prowadzące (2018, 4026) obejmują równoległe, naprzeciwległe powierzchnie, przy czym co najmniej jedna z nich jest położona w kierunku nieprostopadłym i nierównoległym do osi tłoka (2012, 4014).

7. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, że drugie elementy prowadzące (2030, 4028) współpracują z trzecimi elementami prowadzącymi (2034, 4030), zasadniczo zapobiegając obrotowi tłoka (2012, 4014) wokół osi zasadniczo prostopadłej do osi cylindra (2014, 4016).

8. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, że drugie elementy prowadzące (2030, 4028) współpracują z trzecimi elementami (2034, 4030) prowadzącymi, zasadniczo zapobiegając obrotowi pierwszych elementów prowadzących (2018, 4026) tłoka (2012, 4014) wokół osi zasadniczo równoległej do głównej osi (4013).

9. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, że zawiera parę tłoków (2012, 4014) w konfiguracji widlastej o kącie 60°, 72° albo 90°, przy czym każdy tłok (2012, 4014) z pary porusza się ruchem posuwisto-zwrotnym w odpowiednim cylindrze (2014, 4016); oraz korbę (4012) ruchomą wzdłuż dwusiecznej kąta, tak że stopień sprężania każdego z tłoków (2012, 4014) w cylindrze może być zwiększany albo zmniejszany bez zmiany fazy ruchu drugiego tłoka (2012, 4014) względem obrotu korby (4012).

10. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1 albo 2 albo 3, znamienny tym, że zawiera parę tłoków (2012, 4014) w widlastej konfiguracji cylindrów (2014, 4016) przy czym każdy tłok (2012, 4014) z pary porusza się ruchem posuwisto-zwrotnym w odpowiednim cylindrze (2014, 4016), korbę (4012) ruchomą wzdłuż dwusiecznej kąta tak, że stopień sprężania każdego z tłoków (2012, 4014) w cylindrze (2014, 4016) może być zwiększany albo zmniejszany bez zmiany fazy ruchu drugiego tłoka (2012, 4014) względem obrotu korby (4012).

11. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1, znamienny tym, że elementy łączące (4018) zawierają regulowane elementy wodzikowe, przy czym w skład elementów łączących (4018) wchodzą tłoki hydrauliczne, podnoszące i opuszczające regulowane elementy wodzikowe względem cylindra (2014, 4016) i elementów łączących (4018) dla zmiany stopnia sprężania.

12. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1, znamienny tym, że elementy łączące (4018) zawierają regulowane elementy wodzikowe, przy czym w skład elementów łączą cych wchodz ą tł oki hydrauliczne, zmieniają ce ką t nachylenia elementów wodzikowych względem cylindra (2014, 4016) dla zmiany fazy ruchy tłoka (2012,4014) względem kąta korby (4012).

13. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 11, albo 12, znamienny tym, że zawiera pośrednie elementy łączące, sprzęgające tłok (2012, 4014) z elementami łączącymi (4018), oraz elementy regulujące odległość pokonywaną

PL 199 157 B1 przez tłok (2012, 4014) podczas ruchu wzdłuż osi tłoka (2012, 4014), przy czym elementy regulujące obejmują ściśliwy korbowód.

14. Silnik względnie pompa z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym według zastrz. 1, znamienny tym, że tłok (2012, 4014) oraz drugie elementy prowadzące (2030, 4028) stanowią wieloczęściowy zespół tłokowy zawierający pośrednie elementy łączące, sprzęgające tłok (2012, 4014) wieloczęściowego zespołu tłokowego z pierwszymi elementami prowadzącymi (2018, 4026) wieloczęściowego zespołu tłokowego.

15. Wieloczęściowy zespół tłokowy do zastosowania w silniku względnie pompie z mechanizmem jarzmowym o jarzmie przesuwnym określonych w zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 6, albo 7, albo 8, albo 9, albo 10, albo 11, albo 12, albo 13, albo 14, znamienny tym, że tłok (2012, 4014) oraz drugie elementy (2030, 4028) prowadzące stanowią elementy wieloczęściowego zespołu tłokowego, przy czym co najmniej tłok (2012, 4014) wieloczęściowego zespołu tłokowego jest obrotowo połączony z co najmniej jedną z pozostałych części wieloczęściowego zespołu tłokowego.