PL189555B1

PL189555B1 - Środek grzybobójczy

Info

Publication number: PL189555B1
Application number: PL98337169A
Authority: PL
Inventors: Klaus Schelberger; Maria Scherer; Reinhold Saur; Hubert Sauter; Erich Birner; Joachim Leyendecker; Manfred Hampel; Eberhard Ammermann; Gisela Lorenz; Siegfried Strathmann
Original assignee: Basf Ag
Priority date: 1997-05-30
Filing date: 1998-05-18
Publication date: 2005-08-31
Also published as: UA58560C2; CO5050348A1; AR013926A1; DK0984689T3; JP4215830B2; SK283671B6; EA002118B1; IL132716A; CN1259010A; BR9809524B1; BR9809524A; DE59806196D1; PL337169A1; AU745090B2; HU228211B1; CZ419999A3; EP0984689A1; ES2187034T3; TW418072B; PT984689E

Abstract

1 . Srodek grzybobójczy zawierajacy substancje czynne 1 ewentualnie nosnik i/lub substancje pomocnicze, zna- mienny tym, ze jako substancje czynne zawiera w synergicznie skutecznej ilosci a) pochodna eteru fenylowo-benzylowego o wzorze Ia, Ib lub Ic oraz b) karboksyamid o wzorze II3 lub IIb przy czym stosunek wagowy zwiazku o wzorze Ia, Ib lub Ic do zwiazku o wzorze IIa lub IIb wynosi od 20 1 do 0,1 2 PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest środek grzybobójczy o działaniu synergicznym jego składników.

Związki o wzorach la - Ic, stanowiące składnik środka według wynalazku, ich wytwarzanie i ich działanie przeciw szkodliwym grzybom są znane z literatury (EP-A 253213, EP-A 254426, EP-A 398692).

Znane są również karboksyamidy o wzorze IIa (nazwa zwyczajowa dimetomorf, EP-A 120321) i o wzorze IIb (proponowana nazwa zwyczajowa flumetower, AGROW nr 243, 22 (1995)], ich wytwarzanie i ich działanie przeciw szkodliwym grzybom.

Istniała potrzeba opracowania środków o polepszonej aktywności wobec szkodliwych grzybów przy obniżonej całkowitej ilości nanoszonych substancji czynnych (mieszanin synergicz-nych), dla zmniejszenia dawek nanoszenia i polepszenia spektrum aktywności znanych związków. Nieoczekiwanie stwierdzono, że takie wymagania spełniają środki grzybobójcze zawierające związki o wzorach la - Ic oraz IIa i IIb w synergicznie skutecznej ilości.

Środek grzybobójczy według wynalazku zawiera substancje czynne i ewentualnie nośnik i/lub substancje pomocnicze, a cechą tego środka jest to, ze jako substancje czynne zawiera w synergicznie skutecznej ilości

a) pochodną eteru fenylowo-benzylowego o wzorze Ia, Ib lub Ic

Ic oraz

b) karboksyamid o wzorze IIa lub IIb

przy czym stosunek wagowy związku o wzorze Ia, Ib lub Ic do związku o wzorze IIa lub IIb wynosi od 20:1 do 0,1:2.

189 555

W jednej postaci środek według wynalazku zawiera karboksyamid o wzorze IIa.

W innej postaci środek według wynalazku zawiera karboksyamid o wzorze IIb.

Korzystnie środek według wynalazku jest sformułowany w dwu częściach, przy czym jedna część zawiera związek o wzorze Ia, Ib lub Ic określony powyżej w stałym lub ciekłym nośniku, a druga część zawiera związek o wzorze IIa lub IIb określony powyżej w stałym lub ciekłym nośniku.

Stwierdzono, że dzięki równoczesnemu stosowaniu związku o wzorze Ia, Ib lub Ic i związku o wzorze IIa lub IIb, nanoszonych wspólnie lub oddzielnie, albo przy użyciu związku o wzorze la, Ib lub Ic i związku o wzorze IIa lub IIb kolejno można lepiej zwalczać szkodliwe grzyby niż w przypadku stosowania poszczególnych tych związków.

Związki o wzorach Ia lub Ib i II, z uwagi na ich zasadowy charakter, mogą tworzyć sole lub addukty z kwasami nieorganicznymi lub organicznymi albo z jonami metali.

Przykładami kwasów nieorganicznych są kwasy chlorowcowodorowe, takie jak kwas fluorowodorowy, kwas chlorowodorowy, kwas bromowodorowy i kwas jodowodorowy, kwas siarkowy, kwas fosforowy i kwas azotowy.

Jako kwasy organiczne można wymienić np. kwas mrówkowy, kwas węglowy i kwasy alkanowe, takie jak kwas octowy, kwas trifluorooctowy, kwas trichlorooctowy i kwas propionowy, jak również kwas glikolowy, kwas tiocyjanowy, kwas mlekowy, kwas bursztynowy, kwas cytrynowy, kwas benzoesowy, kwas cynamonowy, kwas szczawiowy, kwasy alkilosulfonowe (kwasy sulfonowe o prostołańcuchowych lub rozgałęzionych grupach C1-C20-alkilowych), kwasy arylosulfonowe lub arylodisulfonowe (grupy aromatyczne, takie jak fenyl i naftyl, podstawione 1-2 grupami sulfo), kwasy alkilofosfonowe (kwasy fosfonowe o prostołańcuchowych lub rozgałęzionych grupach C1-C20-alkilowych), kwasy arylofosfonowe lub arylodifosfonowe (grupy aromatyczne, takie jak fenyl i naftyl, podstawione 1-2 ugrupowaniami kwasu fosforowego), przy czym grupy alkilowe lub arylowe mogą być podstawione, np. kwas p-toluenosulfonowy, kwas salicylowy, kwas p-aminosalicylowy, kwas 2-fenoksybenzoesowy, kwas 2-acetoksybenzoesowy itd.

Jako jony metali można wymienić zwłaszcza jony pierwiastków z drugiej grupy, szczególnie jony wapnia i magnezu, z trzeciej i czwartej grupy, szczególnie jony glinu, cyny i ołowiu, jak również z pierwszej do ósmej podgrupy, przede wszystkim jony chromu, manganu, żelaza, kobaltu, niklu, miedzi, cynku i inne. Szczególnie korzystne są jony metali pierwiastków podgrup czwartego okresu. Wymienione metale jako jony mogą mieć różne, właściwe dla nich wartościowości.

Do wytwarzania środków grzybobójczych korzystnie stosuje się czyste substancje czynne o wzorze la, Ib lub Ic i IIa lub IIb, do których można domieszać dalsze substancje czynne przeciw szkodliwym grzybom lub przeciw innym szkodnikom, takim jak owady, pajęczaki lub nicienie,,a także substancje czynne chwastobójczo lub regulujące wzrost roślin albo nawozy.

Środki zawierające związki o wzorach la, Ib lub Ic i IIa lub IIb, względnie związki o wzorze la, Ib lub Ic i Ha lub IIb stosowane równocześnie, razem lub oddzielnie, odznaczają się doskonałym działaniem przeciw szerokiemu spektrum fitopatogennych grzybów, szczególnie z klasy Ascomycetes, Deuteromycetes, Phycomycetes i Basidiomycetes. Niektóre z nich działają układowe, a zatem można je stosować w ochronie roślin w zabiegach na liście i glebę.

Środki te mają szczególne znaczenie w zwalczaniu różnorodnych grzybów na wielu różnych roślinach uprawnych, takich jak bawełna, warzywa (np. ogórki, fasola, pomidory, ziemniaki i dynie), jęczmień, trawa, owies, banany, kawa, kukurydza, drzewa owocowe, ryż, żyto, soja, winorośl, pszenica, rośliny ozdobne i trzcina cukrowa, jak również na nasionach wielu roślin.

Szczególnie nadają się one do zwalczania fitopatogennych grzybów: Erysiphe graminis (mączniak prawdziwy) na zbożach, Erysiphe cichoracearum i Sphaerotheca fuliginea na dyniach, Podosphaera leucotricha na jabłoniach, Uncinula necator na winorośli, gatunków Puccinia na zbożach, gatunków Rhizoctonia na bawełnie, ryżu i na trawnikach, gatunków Usthago w zbożach i trzcinie cukrowej, Venturia inaegualis (parch) na jabłoniach, gatunków Helminthosporium na zbożach, Septoria nodorum na pszenicy, Botrytis cinera (szara pleśń) na truskawkach, warzywach, roślinach ozdobnych i winorośli, Cercospora arachidicola na orzeszkach ziemnych, Pseudocercosporella herpotrichoides na pszenicy i jęczmieniu, Pyricularia oryzae na ryżu, Phytophthora infestans na ziemniakach i pomidorach, Plasmopara viticola na

189 555 winorośli, gatunków Pseudocercosporella na chmielu i ogórkach, gatunków Alternaria na warzywach i drzewach owocowych, gatunków Mycosphaerella na bananach, jak również gatunków Fusarium i Verticillium.

Ponadto środki według wynalazku nadają się do ochrony materiałów (np. ochrony drewna), np. przeciw Paecilomyces variotii.

Związki o wzorach la, Ib lub Ic i IIa lub IIb można nanosić równocześnie, a mianowicie wspólnie lub oddzielnie, albo kolejno, przy czym kolejność przy oddzielnym nanoszeniu nie ma na ogół żadnego wpływu na efekt zwalczania.

Związki o wzorach Ia, Ib lub Ic i IIa lub IIb stosuje się zazwyczaj w stosunku wagowym 20:1 do 0,1:2, a zwłaszcza od 5:1 do 0,2:1.

W zależności od żądanego efektu dawki nanoszenia mieszaniny substancji czynnych w postaci środka według wynalazku, zwłaszcza w uprawach rolniczych, wynoszą 0,01 - 8 kg/ha, korzystnie 0,1-5 kg/ha, a zwłaszcza 0,5 - 3,0 kg/ha.

Dawki nanoszenia związków o wzorze Ia, Ib lub Ic wynoszą 0,01 - 0,5 kg/ha, korzystnie 0,05 - 0,5 kg/ha, a zwłaszcza 0,05 - 0,3 kg/ha.

Dawki nanoszenia związków o wzorze IIa lub Π3> wynoszą odpowiednio 0,005 -1 kg/ha, korzystnie 0,1 - 0,5 kg/ha, a zwłaszcza 0,1 - 0,3 kg/ha.

Przy zaprawianiu ziarna siewnego dawki mieszaniny substancji czynnych wynoszą 0,001 - 250 g/kg nasion, korzystnie 0,01 - 100 g/kg, a zwłaszcza 0,01 - 50 g/kg.

W przypadku zwalczania patogennych grzybów na roślinach stosuje się nanoszenie oddzielne lub wspólne związków o wzorach Ia, Ib lub Ic i Ha lub IIb albo mieszanin związków o wzorach Ia, Ib lub Ic i IIa lub IIb przez opryskiwanie lub opylanie nasion, roślin lub gleby przed wysianiem lub po wysiewie roślin albo przed wzejściem lub po wzejściu roślin.

Środki grzybobójcze według wynalazku, względnie związki o wzorach Ia, Ib lub Ic i IIa lub IIb można formułować np. w postaci przeznaczonych do bezpośredniego nanoszenia cieczy opryskowych, proszków i zawiesin albo w postać wysokostężonych zawiesin wodnych, olejowych lub innych, dyspersji, emulsji, dyspersji olejowych, past, pyłów, preparatów do roztrząsania lub granulatów, i nanosić je drogą opryskiwania, rozpylania, opylania, rozsiewania lub podlewania. Stosowane formy użytkowe zależą od założonych celów, przy czym powinny one w każdym przypadku zapewnić rozprowadzenie mieszaniny według wynalazku jak najcieńszą warstewką i jak najrównomierniej.

Formy użytkowe wytwarza się znanymi sposobami, np. przez dodanie rozpuszczalników i/lub nośników. Do form użytkowych dodaje się zazwyczaj obojętne dodatki, takie jak emulgatory lub dyspergatory.

Odpowiednimi substancjami powierzchniowo czynnymi są sole metali alkalicznych, sole metali ziem alkalicznych i sole amonowe aromatycznych kwasów sulfonowych np. kwasu ligninosulfonowego, kwasu fenolosulfonowego, kwasu naftalenosulfonowego i kwasu dibutylonaftalenosulfonowego, jak również kwasów tłuszczowych, alkilosulfonianów i alkiloarylosulfonianów, alkilosiarczanów, lauryloeterosiarczanów i siarczanów alkoholi tłuszczowych, jak również sole siarczanowanych heksa-, hepta-i oktadekanoli lub eterów glikoli i alkoholi tłuszczowych, produkty kondensacji sulfonowanego naftalenu i jego pochodnych z formaldehydem, produkty kondensacji naftalenu lub kwasów naftalenosulfonowych z fenolem i formaldehydem, etery glikokolu polioksyetylenowego i oktylofenolu, oksyetylenowany izooktylofenol, oktylofenol lub nonylofenol, etery poliglikolu i alkilofenolu lub tributylofenolu, alkiloarylopolioksyetylenoalkohole, alkohol izotridecylowy, produkty kondensacji alkoholi tłuszczowych i tlenku etylenu, oksyetylenowany olej rycynowy, etery alkilowe polioksyetylenu lub polioksypropylenu, octan eteru poliglikolu i alkoholu laurylowego, estry sorbitolu, ligninowe ługi posiarczynowe i metyloceluloza.

Proszki, środki do roztrząsania i pyły można wytworzyć przez zmieszanie lub wspólne zmielenie związków o wzorach la, Ib lub Ic i IIa lub IIb albo mieszanin związków o wzorach la, Ib lub Ic i Ila lub IIb ze stałym nośnikiem.

Granulaty (np. granulaty powlekane, impregnowane lub jednorodne) wytwarza się zazwyczaj przez związanie substancji czynnej lub substancji czynnych ze stałym nośnikiem.

Przykładami wypełniaczy lub stałych nośników są np. minerały, takie jak żel krzemionkowy, krzemionki, zele krzemionkowe, krzemiany, talk, kaolin, wapień, wapno, kreda,

189 555 he-matyty, less, iły, dolomit, ziemia okrzemkowa, siarczan wapnia i siarczan magnezu, tlenek magnezu, zmielone materiały syntetyczne, nawozy, takie jak siarczan amonu, fosforan amonu, saletra amonowa, moczniki i produkty pochodzenia roślinnego, takie jak mąka zbożowa, mączka z kory drzew, mączka drzewna, zmielone skorupy orzechów, sproszkowana celuloza i inne stałe nośniki.

Ogólnie preparaty zawierają 0,1 - 95% wag., korzystnie 0,5 - 90% wag. jednego ze związków o wzorach Ia, Ib lub Ic lub IIa lub IIb, względnie mieszaniny związków o wzorach Ia, Ib lub Ic i IIa lub IIb. Substancje czynne stosuje się jako związki o czystości 90 - 100%, korzystnie 95 - 100% (według widma NMR lub HPLC).

Związki o wzorach Ia, Ib lub Ic i IIa lub IIb, mieszaniny lub odpowiednie formy użytkowe stosuje się przez nanoszenie na szkodliwe grzyby, miejsca ich wzrostu lub rośliny, nasiona, glebę, powierzchnie, materiały lub przestrzenie, które mają być utrzymywane w stanie wolnym od grzybów, grzybobójcze skutecznej ilości mieszaniny albo związków o wzorach la, Ib lub Ic i IIa lub IIb przy oddzielnym nanoszeniu.

Nanoszenie można prowadzić przed zarażeniem lub po zarażeniu szkodliwymi grzybami.

Synergiczne działanie mieszanin substancji czynnych wykazano w następujących doświadczeniach.

Substancje czynne, razem lub osobno, sformułowano oddzielnie lub razem jako 10% emulsję w mieszaninie 63% wag.

cykloheksanonu i 27% wag. emulgatora i rozcieńczono wodą do uzyskania żądanego stężenia.

Przykład. Działanie przeciw Phytophthora infestans na pomidorach

Liście roślin doniczkowych odmiany „GroBe Fleischtomate” opryskano do spłynięcia wodną zawiesiną przygotowaną z podstawowego roztworu i zawierającą 10% substancji czynnej, 63% cykloheksanonu i 27% emulgatora. Następnego dnia liście zarażono wodną zawiesiną zarodników Phytophthora infestans. Tak potraktowane rośliny umieszczono w komorze nasyconej parą wodną w temperaturze 16 - 18°C. Po 6 dniach zaraza ziemniaczana na zarażonych, lecz nietraktowanych roślinach kontrolnych rozwinęła się w takim stopniu, że stopień porażenia można było ocenić wizualnie w %.

Oceny dokonano przez określenie w % porażonej powierzchni liści. Te wartości procentowe przeliczono na skuteczność. Skuteczność (W) według wzoru Abbof a obliczono następująco:

W = (1- α/β)·100 a odpowiada porażeniu traktowanych roślin przez grzyby w %, a β odpowiada porażeniu nietraktawanych roś lin (roślin kontrolnych) przez grzyby w %.

Skuteczność 0 oznacza, że stopień porażenia potraktowanych roślin odpowiada stopniowi porażenia nietraktowanych roślin kontrolnych, a skuteczność 100 oznacza, że potraktowane rośliny nie zostały zarażone.

Oczekiwaną skuteczność mieszanin substancji czynnych określono według wzoru Colby'ego [R.S. Colby, Weeds J_5, 20-22 (1967)] i porównano ze stwfordzoną skutecznością.

Wzór Colb/ego:

E = x + y - x-y/100

E - oczekiwana skuteczność wyrażona w % w odniesieniu do niepatraktawanych roślin kontrolnych w przypadku użycia mieszaniny substancji czynnych A i B w stężeniach a i b x - skuueec.ność wyrazom w % w odniesieniu do niekotraktowanych roólln konni-olnych w przypadku użycia substancji czynnej A w stężmiu a y - sk^^noic \or^aaθns w % w odniesieniu do niepotraktowanych roHln konSIΌlnyrh w ^zypadku użycia substancji wzynnej B w b

Uzyskane wyniki podano w tabelach 1 i 2.

189 555

Tabela 1

Przykład	Substancja czynna	Stężenie substancji czynnej w cieczy opryskowej ⁽PP^m)	Skuteczność (%) w odniesieniu do nietraktowanych roślin kontrolnych
1 V	Rośliny kontrolne (nietraktowane)	(100% uszkodzenie)	0
2 V	la	1,25	20
		0,31	0
3 V	Ib	0,08	0
4 V	IIa = dimetomorf	1,25	80
		0,31	40
		0,08	40
5 V	IIb = flumetower	1,25	10
		0,31	0
		0,08	0

Tabela 2

Mieszanina substancji czynnych	Stwierdzona skuteczność	Obliczona skuteczność*
1,25 ppm 1a + 1,25 ppm IIa (mieszanina 1:1)	95	84
0,31 ppm Ia + 0,31 ppmlla (mieszanina 1:1)	70	40
1,25 ppm Ia + 1,25 ppm IIb (mieszanina 1:1)	75	28
0,31 ppm la + 0,31 ppm IIb (mieszanina 1:1)	40	0
0,08 ppm Ib + 0,08 ppm IIa (mieszanina 1:1)	90	76
0,08 ppm Ib +0,08 ppm IIb (mieszanina 1:1)	95	60

* obliczona według wzoru Colby'ego

Wyniki próby potwierdzają, że stwierdzona skuteczność mieszaniny we wszystkich stosunkach była wyższa od skuteczności obliczonej według wzoru Colby'ego.

189 555

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz.

Cena 2,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Środek god/bogójczo zażerający rabstancje caynne i ewentualnie nośnik ί/lub substancje pomocnicze, znamienny tym, ze jako substancje caynne zawiera w synergicznie skutecznej ilości

a) pochodną eteru fenylowo-benzylowego o wzorze Ia, Ib lnb Ic

Ic oraz

b) karboksyamid o wzorze IIa lnb IIb przy czym stosunek wagowy związku o wzorze Ia, Ib lnb Ic do związku o wzorze IIa lnb IIb wynosi od 20:1 do 0,1:2.
2. Środek według zaste. 1, znamienny tym, że zawiera karZokseamid o wzorze IIa.
3. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera karboksyamid o wzorze IIb.
4. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że jest sformułowany w dwu częściach, przy czym jedna część zawiera związek o wzorze Ia, Ib lnb Ic określony w zastrz. 1 w stałym lub ciekłym nośniku, a druga część zawiera związek o wzorze IIa lnb IIb określony w zastrz. 1 w stałym lub ciekłym nośniku.

189 555