PL188109B1 - Nowe analogi kamptotecyny, sposoby ich wytwarzania, ich zastosowanie jako leków oraz zawierające jekompozycje farmaceutyczne - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku są nowe analogi kamptotecyny, sposoby ich wytwarzania, ich zastosowanie jako leków oraz zawierające je kompozycje farmaceutyczne.

Kamptotecyna jest naturalnym związkiem wydzielonym po raz pierwszy z liści i kory rosnącej w Chinach rośliny camptotheca acuminata (patrz Wall i inni, J. Amer. Chem. Soc. 88:3888 (1966)). Kamptotecyna jest pięciopierścieniowym związkiem zawierającym fragment indo-lizyno[1,2-b]chinoliny (pierścienie A, B, C i D) skondensowany z sześcioczłonowym a-hydro-ksylaktonem (pierścień E). Węgiel w pozycji 20, połączony z grupą α-hydroksylową, jest asymetryczny i nadaje cząsteczce skręcalność. Naturalna postać kamptotecyny ma absolutną konfigurację „S” w odniesieniu do węgla 20 i określona jest wzorem:

Kamptotecyna i jej analogi wykazują działanie przeciwproliferacyjne w odniesieniu do szeregu linii komórek rakowych, w tym linii komórek ludzkiego nowotworu okrężnicy, płuc

188 109 i sutka (Suffness, M. i inni: The Alkaloids Chemistry i Pharmacology, Bross A., red., tom. 25, 73 (Academic Press, 1985)). Zasugerowano, że działanie przeciwproliferacyjne kamptotecyny związane jest z jej działaniem hamującym topoizomerazę I DNA.

Ponadto kamptotecyna i pewne jej analogi nie rozpuszczają się dobrze w układach wodnych, co utrudnia ich podawanie drogą pozajelitową. Pochodne kamptotecyny rozpuszczalne w układach wodnych otrzymano w przypadku, gdy pierścienie A i B zawierają podstawniki tworzące sole (patrz np. US 4 981 968, US 5 049 668, EP 540 099). Jednakże okazało się, że takie produkty wykazują zmniejszone działanie przeciwrakowe w porównaniu z pochodnymi nierozpuszczalnymi w układach wodnych. Otrzymano również inne pochodne kamptotecyny rozpuszczalne w układach wodnych, w których grupa hydroksylowa w pozycji 20 jest zestryfikowana kwasem zawierającym grupę tworzącą sól, np. glicyną (patrz patent US nr 4 943 579 i PCT nr WO 96/02546). Takie pochodne określane są przez specjalistów nazwą „proleków”, gdyż same stają się biologicznie czynne dopiero po pierwszej fazie metabolizmu, po podaniu pacjentowi. Prolekowe formy α-hydroksylaktonowych analogów kamptotecyny wykazały dobre działanie przeciwnowotworowe na zwierzętach i w warunkach klinicznych, z tym że wykazują one szkodliwe działanie uboczne, takie jak występowanie ostrych biegunek, co może stanowić zagrożenie dla życia pacjenta. Dlatego też konieczne jest opracowanie rozpuszczalnych w układach wodnych analogów kamptotecyny, bardziej skutecznych i lepiej tolerowanych.

Stwierdzono ponadto, że α-hydroksylakton jest absolutnie niezbędny dla aktywności kamptotecyny zarówno in vivo, jak i in vitro (Camptothecins: New Anticancer Agents, Putmesil, M i inni, red., str. 27 (CRC Press, 1995); Wall M. i inni, Cancer Res. 55:753 (1995); Hertzberg i inni, J Med. Chem. 32:715 (1982) oraz Crow i inni, J. Med. Chem. 35:4160 (1992)). Jednakże stwierdzono, że 7-członowe β-hydroksylaktony wykazują porównywalne lub silniejsze działanie niż α-hydroksylaktony (publikacja WO 97/00876).

Niniejszy wynalazek dotyczy nowych pochodnych tej klasy związków kamptotecynowych, w których β-hydroksylakton zastępuje naturalny α-hydroksylakton kamptotecyny. Określenie β-hydroksylakton oznacza lakton, który zawiera dodatkowy atom węgla pomiędzy węglem grupy karboksylowej i węglem α z przyłączoną grupą hydroksylową w a-hydroksylaktonie.

Wybrano dwa rozwiązania w celu zwiększenia rozpuszczalności w układach wodnych analogów kamptotecyny: pierwsze obejmuje szczepienie oksazyny na pierścieniu A cząsteczki, a drugie obejmuje wytwarzanie proleku przez acetylowanie grupy hydroksylowej β-hydroksylaktonu.

W szczególności w tej nowej klasie analogów kamptotecyny związki według wynalazku stanowią analogi zmodyfikowane przez dołączenie pierścienia oksazyny do węgli 10 i 11, albo postaci prolekowe, w których β-hydroksylakton zastępuje naturalny a-hydroksylakton kamptotecyny. Związki według wynalazku są w związku z tym β-hydroksylaktonowymi analogami kamptotecyny, na których dokonano szczepienia pierścienia oksazyny lub które przekształcono w proleki rozpuszczalne w układach wodnych, przy czym wykazują one silne działanie biologiczne, co jest nieoczekiwane w świetle stanu wiedzy.

Przedmiotem wynalazku są więc nowe analogi kamptotecyny o wzorze I

w postaci racemicznej lub enancjomeru, lub kombinacji takich form, w którym to wzorze Ri oznacza niższy alkil, niższy alkenyl, niższy fluorowcoalkil lub niższy alkoksy-niższy-alkil;

każdy z R2, R3 i R4 oznacza niezależnie H, atom fluorowca, niższy fluorowcoalkil, niższy alkil, grupę nitrową, amidową, niższy amidoalkil, grupę hydrazynową, niższy hydrazynoalkil,

188 109 grupę azydową, niższy azydoalkil, (CHzjmNRćR?, (CH₂)mOR6, (CH2)_mSR₆, (CH₂)mC(O)Rg, OC(O)NR6R7 podstawiony lub niepodstawiony (CH₂)_n[N=X] lub (CH2)mOC(O)[N=X] lub OC(O)[N=X];

lub R3 i R4 tworzą razem łańcuch o 3 lub 4 ogniwach, przy czym ogniwa łańcucha wybrane są z grupy obejmującej CH, CH₂, O, S, N i NR9;

R5 oznacza H, atom fluorowca, niższy fluorowcoalkil, niższy alkil, niższy alkoksyl, niższy-alkoksy-niższy alkil, niższy-alkiltio-niższy alkil, cykloalkil, cykloalkilo-niższy-alkil, grupę cyjanową, cyjanoalkil, niższy hydroksyalkil, grupę nitrową, (CH₂)^C(O)Rg, (CH2)mNR6C(O)R₈, (CH₂ )mNR6R7, (CH2 )mN(CH3 )(CH2)nNR«R7, (CH2)mOC(O)R₈, (CH2)mOC(O)NR«R7 lub podstawiony lub niepodstawiony (CH₂)_n[N=X], OC(O)[N=X], (CH2)mOC[N=X], aryl lub niższy aryloalkil;

każdy z R i R7 oznacza niezależnie H, niższy alkil, niższy hydroksyalkil, niższy-alkilo-amino-niższy alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, niższy-cykloalkiloalkil, niższy-alkoksy-niższy alkil, aryl, niższy aryloalkil lub niższy fluorowcoalkil;

Rs oznacza H, niższy alkil, niższy hydroksyalkil, grupę niższo-alkiloaminową, niższy-alkilo-amino-niż.szy-alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, niższy-cykloalkiloalkil, niższy alkenyl, niższy alkoksyl, niższy-alkoksy-niższy-alkil, niższy fluorowcoalkil, aryl lub niższy aryloalkil;

R9 oznacza H, niższy alkil lub niższy fluorowcoalkil;

R10 oznacza H, niższy alkil, niższy fluorowcoalkil lub niższy alkoksyl; każdy z Ri, R19 i R20 oznacza niezależnie H; m oznacza liczbę całkowitą w zakresie od 0 do 6; n wynosi 1 lub 2;

a [N=X] oznacza grupę heterocykliczną o 4-7 ogniwach, X oznacza niezbędny łańcuch uzupełniający tę grupę heterocykliczną, wybrany z grupy obejmującej O, S, CH2, CH, N, NR9 i COR10;

Rp oznacza H lub grupę łatwo ulegającą odszczepieniu, korzystnie wybraną z grup o wzorze -C(O)-A-NR22R23, gdzie A oznacza liniowy lub rozgałęziony alkilen, ewentualnie podstawiony grupą wybraną spośród wolnego, zestryfikowanego lub przekształconego w sól hydroksylu, atomu fluorowca, wolnego, zestryfikowanego lub przekształconego w sól karboksylu, grupy aminowej, mono- i dialkiloaminowej, a R2₂ i R23, niezależnie oznaczają H, niższy alkil, niższy hydroksyalkil, niższy-alkiloamino-niższy alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, niższy cykloalkilo-alkil, niższy alkenyl, niższy-alkoksy-niższy alkil, niższy fluorowcoalkil lub podstawiony albo niepodstawiony aryl lub niższy ar^y^oalkil (np. podstawiony 1-4 razy przy grupie arylowej), gdzie podstawnik stanowi niższy alkil, atom fluorowca, grupa nitrowa, grupa aminowa, grupa niższo-alkiloaminowa, niższy fluorowcoalkil, niższy hydroksyalkil, niższy alkoksyl lub niższy-alkoksy-niższy alkil;

lub R₂2 i R₂3 tworzą razem 5-, 6- lub 7-członowy pierścień ewentualnie podstawiony, ewentualnie obejmujący inne heteroatomy wybrane spośród O, N, S;

przy czym należy rozumieć, że jeśli Rp oznacza atom wodoru, wówczas R3 i R4 tworzą razem łańcuch o 3- lub 4-ogniwach; oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.

W szczególności przedmiotem wynalazku są związki o wzorze I określonym powyżej, w którym Ri oznacza etyl.

Korzystnie R5 oznacza H, niższy alkil lub (CH2)_mNR^,R7 albo (CH2)_n[N=X] niepodstawiony lub podstawiony niższym alkilem.

Korzystnie R3 i R4 tworzą ewentualnie podstawiony pierścień oksazyny.

Korzystnie Rp oznacza grupę łatwo ulegającą odszczepieniu.

Korzystnie Rp oznacza grupę C(O)-(Ai)-N-R22R23, gdzie Ai oznacza CH2m lub rozgałęziony niższy alkilen, a m oznacza liczbę całkowitą od 0 do 6.

W szczególności przedmiotem wynalazku są następujące związki:

- 1,8-&etylo-8,9-dihydro-8-hydroksy-2H,10H,12H-[1,3]oksiazyio[5,6-f]oksepino[3^,,4':6,7]-indolizyno[ 1,2-b]chinolino-10,13(15H)-dionu;

- 8-etylo-8,9-dihydro-8-hydroksy-1 -metylo-2H, 1 OH, 12H-[ 1,3]oksazyno[5,6-f]oksepino-[3',4':6,7]indolizyno[ 1,2-b]chinolino-10,13(15H)-dionu;

188 109

- 8-etylo-8,9-dihydro-8-hydroksy-1-benzylo-2H, 1 OH, 12H-[ 1,3]oksazyno[5,6-f]oksepino-[3',4':6,7] indolizyno[ 1,2-b] chinolino-10,13(15H)-dionu;

- 8-etylo-8,9-dihydro-4-fluoro-8-hydroksy-1 -benzylo-2H,10H, 12H-[ 1,3]oksazyno[5,6-f]-oksepino[3',4''6,7]indolizyno[l,2-b]chinolino-10,13(15H)-dionu; i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.

Przedmiotem wynalazku są także nowe analogi kamptotecyny o wzorze II

w postaci racemicznej, enancjomeru lub kombinacji takich form, w którym to wzorze

R1 oznacza niższy alkil, niższy alkenyl, niższy fluorowcoalkil lub niższy alkoksy-niższy-alkil;

każdy z R2, R3 i R4 oznacza niezależnie H, atom fluorowca, niższy fluorowcoalkil, niższy alkil, grupę nitrową, amidową, niższy amidoalkil, grupę hydrazynową, niższy hydrazynoalkil, grupę azydową, niższy azydoalkil, (CH₂)_mNR6R7, (CiDmOlR, (CH₂)_mSR6, (CH₂)_mC(O)Rg, OClOINRbR-/ podstawiony lub niepodstawiony (cH₂)„[N=X] lub (CH2)_mOC(O)[N=X] lub OC(o)[N=X]; lub R3 i R4 tworzą razem łańcuch o 3 lub 4 ogniwach, przy czym ogniwa łańcucha wybrane są z grupy obejmującej CH, CH2, O, S, N i NR9;

R5 oznacza H, atom fluorowca, niższy fluorowcoalkil, niższy alkil, niższy alkoksyl, niższy-alkoksy-niższy alkil, niższy-alkiltio-niższy alkil, cykloalkil, cykloalkilo-niższy-alkil, grupę cyjanową, cyjanoalkil, niższy hydroksyalkil, grupę nitrową (CH₂)^(3(O)R«, (CH₂)_mNR6C(O)R₈, (CH₂)_mNR«R], (CH2)_mN(CH3)(CH2)_nNR6R], (CH₂)_mOC(O)R8, (CH2),_nOi)C(O)NR_ńR₇ lub podstawiony lub niepodstawiony (CH2)_n[N=X], OC(O)[N=X], (CH2)_mOC|N=X], aryl lub niższy aryloalkil; ' każdy z IR i R7 oznacza niezależnie H, niższy alkil, niższy hydroksyalkil, niższy-alkilo-amino-niższy alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, niższy-cykloalkiloalkil, niższy-alkoksy-niższy alkil, airyl, niższy aryloalkil lub niższy fluorowcoalkil;

R8 oznacza H, niższy alkil, niższy hydroksyalkil, grupę niższo-alkiloaminową niższy-alkilo-amino-niższy-alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, niższy-cykloalkiloalkil, niższy alkenyl, niższy alkoksyl, niż.szy-alkoksy-niższy-alkil, niższy fluorowcoalkil, aryl lub niższy aryloalkil;

R9 oznacza H, niższy alkil lub niższy fluorowcoalkil;

Rio oznacza H, niższy alkil, niższy fluorowcoalkil lub niższy alkoksyl;

R16 oznacza OR21;

R17 oznacza OR6 lub NR₍₎IR;

każdy z Ri₈, R19 i R₂o oznacza niezależnie H;

R₂i oznacza H, niższy alkil, CHO lub C(O)(CH₂)mCH3, m oznacza liczbę całkowitą w zakresie od 0 do 6; n wynosi 1 lub 2;

a [N=X] oznacza grupę heterocykliczną o 4-7 ogniwach, X oznacza niezbędny łańcuch uzupełniający tę grupę heterocykliczną, wybrany z grupy obejmującej O, S, CH2, CH, N, NR9 i COR0;

Rp oznacza H lub grupę łatwo ulegającą odszczepieniu, korzystnie wybraną z grup o wzorze -C(O)-A-NR2₂R23, gdzie A oznacza liniowy lub rozgałęziony alkilen, ewentualnie podstawiony grupą wybraną spośród wolnego, /.estryfikowanego lub przekształconego w sól hydroksylu, atomu fluorowca, wolnego, zestryfikowanego lub pr^^^^:zt^^<^^n^go w sól karboksylu, grupy aminowej, mono- lub dialkiloaminowej, a R22 i R23 niezależnie oznaczają H, niższy alkil, niższy

188 109 hydro0szal0il, niższy-alkiloamina-niższy alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, cykloalkilo-niższy alkil, niższy alkenyl, niższy-alkoksy-niższy alkil, niższy fluarowcoalOil lub podstawiony albo niepadstawibny aryl lub niższy aryloalkil (np. podstawiony 1-4 razy przy grupie arzlawej), gdzie doaytawniO stanowi niższy alkil, atom fluorowca, grupa nitrowa, grupa aminowa, grupa nίżsoo-alkilaaminowa, niższy fluarowcaalkil, niższy hydroksyalkil, niższy alkoksyl lub niższy-alkaksy-niższz alkil;

lub R22 i R23 tworzą razem 5-, 6- lub 7-człanowz pierścień ewentualnie podstawiony, ewentualnie obejmujący inne heteroatomy wybrane spośród O, N, S;

przy czym należy rozumieć, że jeśli Rp oznacza atom wodoru, wówczas R3 i R4 tworzą razem łańcuch o 3- lub 4-ogniwach.

W szczególności przedmiotem wynalazku są związki, w których Ri oznacza etyl.

Korzystnie R5 oznacza H, niższy alkil lub (CH2),_nNR₆R7 albo (CH2)_n[N=X] niepodstawiony lub podstawiony niższym alkilem.

Korzystnie R3 i R4 tworzą ewentualnie podstawiony pierścień oksazyny.

Korzystnie Rp oznacza grupę łatwo ulegającą aaszczepieniu.

Korzystnie Rp oznacza grupę C(O)-(Ai)-N-R22R23, gdzie A1 oznacza CH2m lub rozgałęziony niższy alkilen, a m oznacza liczbę całkowitą od 0 do 6.

W znaczeniu użytym w opisie określenie „niższy” w odniesieniu do alkilu, grupy alkilotio i alkoksylu oznacza liniowe lub rozgałęzione, nasycone alifatyczne grupy węglowodorowe zawierające 1-6 atomów węgla, takie jak np. metyl, etyl, propyl, izopropyl, butyl, t-butyl, grupa metylotio, etylotio, metoksyl i etoksyl. W odniesieniu do alkenylu lub alkinylu, określenie „niższy” oznacza grupy zawierające 2-6 atomów węgla i jedno lub więcej wiązań podwójnych lub potrójnych, takie jak np. winyl, allil, izoprodenyl, pcntenyl, heksanyl, etynyl, propeny-l, propy^l i butynyl. Określenie „cykloalkil” oznacza pierścień z 3-7 atomami węgla, taki jak np. czkladrodyl, cyklobutyl, cyklapentyl lub cykloheksyl. Określenie „aryl” oznacza mono-, dilub tricykliczny związek węglowodorowy z co najmniej jednym pierścieniem aromatycznym, przy czym każdy pierścień zawiera co najwyżej 7 elementów, taki jak np. fenyl, naftyl, antracyl, bifenyl lub indenyl. Określenie „atom fluorowca” oznacza atom chloru, bromu, jodu lub fluoru. Grupy aapowiaaające określeniom niższy fluarowcoalkil, niższy amido-alkil, niższy hydrazyno-alkil, niższy azydoalkil, niższy aryloalkil, niższy hydroksyalkil, niższz-alkbksylb-niższz alkil i niżsoy-alkilotio-niższy alkil są podstawione odpowiednio 1 -3 atomami fluorowca, grupami amidowymi, hydrazynowymi, azydowymi, arylowymi, hydroksylowymi, niżsoo-alkoksylowymi lub niżsoa-alkilotio. Grupa niżsoo-alkila-aminowa może zawierać 1 lub 2 grupy niższoalkilowe i oznacza np. NHCH3, NHCH2CH3, N(CH3)2 lub N(CH3)(CH2CH3). Określenie wolny, zestryfikowany, oeteryfikbwany lub przekształcony w sól hydroksyl odnosi się do grup OH, OCOR26, OR27 i do soli alkohblanawej.

Związki według wynalazku wykazują 2 możliwe formy enancjomeryczne, o konfiguracji „R” i „S”. Wynalazek obejmuje dwie formy enancjomeryczne i dowolne kombinacje tych form, w tym mieszaniny racemiczne „RS”. Dla uproszczenia, gdy we wzorze strukturalnym nie zaznaczono konkretnej konfiguracji, należy zdawać sobie sprawę, że przedstawia on dwie formy enancjomeryczne i ich mieszaniny.

W odniesieniu do postaci prolekowych według wynalazku (gdy Rp nie oznacza atomu wodoru), korzystne są produkty o wzorze ogólnym I.

Przykłady podstawionych kamptotecyn stosowanych jako materiały wyjściowe znaleźć można w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 473 692, 4 604 463, 4 894 956, 5 162 532, 5 395 939, 5 315 007, 5 264 579, 5 258 516, 5 254 690, 5 212 317 i 5 341 745, w zgłoszeniach patentowych PCT nr WO 92/07856, WO 94/29310, WO 91/04260. WO 92/2661, WO 94/11377, WO 92/11263 i WO 95/22549 i w europejskich zgłoszeniach patentowych nr 325 247, 495 432, 321 122 i 540 099.

Przedmiotem wynalazku jest ponadto sposób wytwarzania związków o wzorze Ia odpowiadających produktom o wzorze I, w którym R3 i R4 tworzą pierścień oksazyny polegający na tym, że

188 109

- związek β-hydroksylaktonowy o wzorze ogólnym D

w którym R3 oznacza hydroksyl, R4 oznacza H, a R1, R2, Ris, R19 i R-20 mają znaczenie podane wyżej, poddaje się działaniu pierwszorzędowej aminy, w warunkach reakcji Mannicha, z wytworzeniem związku β-hydroksylaktonowego o wzorze ogólnym Ia

Ia w którym R1, R2, R5, R9, R18, R19 i R20 mają znaczenie podane wyżej.

Sposób ten obejmuje ogrzewanie związku wyjściowego w obecności pierwszorzędowej aminy, takiej jak benzyloamina, oraz formaldehydu, w kwasowym rozpuszczalniku, takim jak kwas octowy lub kwas propionowy, w temperaturze 30-80°C przez 0,5-5 godzin. Alternatywnie zawiesinę wyjściowego materiału w kwasie octowym z tri-N-podstawioną heksahydrotriazyną, takąjak heksahydro-1,3,5-trimetyk)triazyna, 1,3,5-trietyloheksahydrotriazyna lub 1,3,5-tribemzylo-heksahydrotriazyna, można ogrzewać w temperaturze 30-80°C przez 0,5-5 godzin.

- lakton o wzorze ogóenymla otwiara się rwentualnńe wńradowisdu zasauoason zy^ytworzeniem po zobojętnieniu związku o wzorze IIa

w którym R1, R2, R5, R9, R17, Rig, R19 i R20 mają znaczenie podane wyżej; Rt_ć oznacza OR21, gdzie R21 oznacza H lub niższy alkil; oraz R17 oznacza OR₆ lub NHRó, gdzie Ró oznacza H, niższy alkil, cykloalkil, niższy-alkilo-cykloalkil, niższy alkenyl, ziższy-alkily-ziższy alkoksyl lub aryl albo niższy-alkiloaryl.

- związek o wzorze ogólnym D lub Ia ewentualnie acyluje się, korzystnie pochodną grupy C(O)-A-N-R22R23 określonej powyżej, otrzymując związek e-hydr<^^^^;^l^^^<^^«^^^,wy o wzorze ogólnym Ib, czyli o wzorze I, w którym Rp nie oznacza H (proleku według wynalazku).

- -w taki sam sposób, jak w przypadku laktonu Ia, laktom Ib można otworzyć w celu otrzymania hydroksykwasu IIb.

W powyższym sposobie grupy R2, R3, R4 i R5 można w razie potrzeby zabezpieczać z zastosowaniem zwykłych sposobów zabezpieczania (Greene, T., Protective Groups in

188 109

Organie Synthesis 10-86 (John Wiley & Sons 1981)). Gdy co najmniej jedna z grup R22 lub R23 oznacza H lub zawiera grupę funkcyjną nie odpowiadającą chemicznie procesowi acylowania, taką jak np. pierwszo- lub drugorzędowa grupa aminowa, należy zastosować grupę zabezpieczającą odporną na warunki acylowania. Grupą zabezpieczającą powszechnie stosowaną w przypadku amin jest tert-butyloksykarbonyl (bOC). Następnie przeprowadza się reakcję acylowania w sposób opisany powyżej, po czym grupę zabezpieczającą odszczepia się, np. przez obróbkę kwasem trifluorooctowym w przypadku BOC, w celu wytworzenia związku o wzorze ogólnym (I) lub (II). Zastosowanie grup zabezpieczających jest znane specjalistom (patrz np. Greene, T., Proteetive Groups in Organie Synthesis, John Wiley & Sons, 1981).

Kolejnym przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania związków o wzorze Ib odpowiadających produktom o wzorze I, w którym Rp nie oznacza atomu wodoru, określonym w zastrz. 1, polegający na tym, że:

- związek o wzorze ogólnym D

acyluje się, korzystnie pochodną grupy C(O)-A-N-R22R23 określonej w zastrz. 9, z wytworzeniem związku β-hydroksylaktonowego o wzorze ogólnym I, w którym Rp nie oznacza atomu wodoru.

Kolejnym przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania związków o wzorze II określonym powyżej, który polega na tym, że lakton o wzorze ogólnym I otwiera się w środowisku zasadowym z wytworzeniem po zobojętnieniu związku o wzorze II

w którym R_b R₂, R5, R9, R17, Ris, R19 i R20 mają znaczenie podane wyżej; Ri- oznacza OR21, gdzie R21 oznacza H lub niższy alkil; R17 oznacza OR lub NHR-, a R oznacza H, niższy alkil, cykloalkil, niższy-cykloalkiloalkil, niższy alkenyl, niższy-alkoksy-niższy alkil lub aryl lub niższy-aryloalkil.

188 109

Ponadto, przedmiotem wynalazku są związki określone powyżej oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole do zastosowania jako leki oraz kompozycje farmaceutyczne, które zawierają jako substancję czynną co najmniej jeden z zastrzeganych związków określonych powyżej.

Przedmiotem wynalazku jest także zastosowanie związków według wynalazku określonych powyżej do wytwarzania leków przeciwnowotworowych.

Związki o wzorze D wytwarza się w sposób następujący:

- związek o wzorze ogólnym M

w którym Ri, Rk i R19 mają znaczenie podane wyżej, a R20 oznacza atom wodoru lub fluorowca, sprzęga się z 2-nuorowco-3-chinolinometanolem o wzorze ogólnym N

N w którym R2, R3, R4 i R5 mają znaczenie podane wyżej, a X oznacza atom fluorowca, z wytworzeniem związku o wzorze O

O w którym Ri, R2, R3, R4, R5, Ris, R19, R20 i X mają znaczenie podane wyżej;

- następnie ępdieek o v^'zooe ogólnymOcyklizujesięz wytworzenierzzwiązkuo zwzorze ogólnym D określonym powyżej.

W powyższym procesie grupy Ri, R2, R3 i R4 można w razie potrzeby zabezpieczać z zastosowaniem zwykłych sposobów zabezpieczania (Greene, T., Protective Groups in Organie Synthesis 10-86 (John Wiley & Sons 1981)). Wytwarzanie związku O ze związków o wzorach ogólnych M i N przeprowadza się na drodze obróbki znanej specjalistom jako reakcja Mitsunobu (patrz Mitsunobu, O. i inni, Synthesis, 1 (1981)). Grupę hydroksylową w związku N podstawia się nuklngfilem, takim jak związek M lub jego odprotonowana pochodna, przez działanie fosfiną, np. trifenylofosfina, i pochodną azgdikaóbgksylanową, np. azodikarbgksylannm dietylu, w aprotonowym rozpuszczalniku, takim jak np. tetóahcdrofur·an lub NN-dimetyloformamid. Cyklizację związku -O korzystnie przeprowadza się w obecności katalizatora palladowego (np. dioctan palladu) w warunkach zasadowych (zapewnianych np. przez octan metalu alkalicznego, ewentualnie w połączeniu z katalizatorem przenoszenia międoyfazowego, takim jak np. bromek tetrabutyloamoniowy), w aprotongwym rozpuszczalniku, takim jak acetoni^l lub N,N-dimetyloformamid, w temperaturze w zakresie 50-120°C (R. Grigg i inni, Tetrahedron 46, 4003 (1990)).

188 109

Związki o wzorze ogólnym M są nowe. Można je wytwarzać sposobem polegającym na tym, że

- kturbonylową pochodną pirydyny o wzorze ogólnym

w którym R1 i R20 mają znaczenie podane wyżej, a R24 oznacza atom fluorowca lub niższy alkoksyl, zabezpiecza się grupą acetalową, w celu wytworzenia związku o wzorze ogólnym F

w którym R_h R20 i R24 mają znaczenie podane wyżej, a Z i Z' oznaczają niezależnie niższy alkil lub tworzą razem 2-4 członowy nasycony łańcuch węglowodorowy:

- wprowadza się gnipę hyprokldmetylowt do związJw o wzorze ogóenym n m Felu otrzymania związku o wzorze ogólnym G

w którym R1, R20, R24, Z i Z' mają znaczenie podane wyżej,

- następnie ęrupę alkohalową w ewiuóu zwaw ogoenomG zdbezpieceaoecw cęlu otrzymania związku o wzorze ogólnym H

w którym R1, R20, R24, Z i Z' mają znaczenie podane wyżej, a R25 oznacza grupę zabezpieczającą grupę alkoholową.

- acetal awtazku o wzo-zeóoglnym H ydblokowlok oiw w celu ohelun^a o wzurze ogólnym I'

I'

188 109 w którym Ri, R20, R24 i R25 mają znaczenie podane wyżej,

- na zwńązek ą wzorze o działa się funkcjonali/ującym ąrydkiem alkilująsymw celu otrzymania e-hyd^^ksyeslru o wzorze ogólnym J

w którym R,, R20, R24 i R25 mają znaczenie podane wyżej, Rn, R11 i R19 mają znaczenie podane przy wzorze ogólnym II,

- grupę gz^l^^zeą^t^ίSsy^c^^ ają^ ąwiązek ąw^ruw z^o^(^:^nyn^J ymszczepia zię w cęiu tozu mania związku o weyrez ogólnym K,

w którym R_b R1₈, R19, R20 i R24 mają znaczenie podane wyżej, R17 yenarea OR lub NHR, gdzie Rb oznacza H, niższy alkil, cykloalkil, niższy-alkilo-cykloalkil, niższy alkenyl, niższy-alkilo-niższy alkoksyl, aryl lub niższy-alkilyαryl,

- związek o wzorze ogólnym Kcyklizuje sitę do związku o wzorze ogólnym L

w którym Ri, Rig, R19, R20 i R24 mają enąceeniz podane wyżej, i wreszcie - grupę Rut w zwiuzek L pryeksęteisa sią;ra karto nyl z wytwoezemzm zwidzek o wuorze ogólnym M

w którym Ri, Ri8, R19 i R20 mają znaczenie podane wyżej.

188 109

Grupę karbonylową w 4-acylo-2-fluorowcopirydyaiu (otrzymanej np. sposobem podanym przez Lammattina J. L. J. Heterocyclic Chem. 20, 553 (1983)) korzystnie zabezpiecza się jako grupę acetalywa, korzystnie w postaci cyklicznego acetalu, zgodnie ze standardowymi sposobami znanymi specjalistom (Greene T., Protective Groups in Organie Synthesis 10-86 (John Wiley & Sons 1981)). Na otrzymany w ten sposób związek pośredni działa się alkoholanem sodu lub potasu w aprotonowym rozpuszczalniku (np. w aceeozieiylu) lub w alkoholu, od którego pochodzi alkoholan, w temperaturze w zakresie 0-100°C w celu wytworzenia związku o wzorze ogólnym F. Związek ten można litować w pozycji 3 przez podziałanie arylolub alkilolitem (np. mezytylo-lit) w eterowym rozpuszczalniku, takim jak tetrahydrofUron w temperaturze w zakresie od -100°C do 0°C. Dodaje się formylujący elektrofil, taki jak N,N-dimetyloformamid do otrzymanego litowanego związku pośredniego, i na otrzymany aldehyd działa się, po przeprowadzeniu hydrolizy, środkiem redukującym, takim jak borowodorek sodu w celu wytworzenia związku o wzorze ogólnym G. Zabezpieczanie grupy alkoholowej w związku G przeprowadza się zgodnie ze standardowymi sposobami znanymi specjalistom, w celu otrzymania związku o wzorze ogólnym H. Do przykładowych grup zabezpieczających grupę alkoholową należą grupy tworzące etery (np. metyl, metoksymetyl, tuerahydropiranyl,

2-metyksyeeoksymetyl, benzyloksymetyl, t-butyl i benzyl (podstawiony lub niepydseowiony)), oraz estry (np. mrówczan, octan i izymaśloz). Izzu przykłady grup zabezpieczających pierwszorzędywe grupy hydroksylowe znaleźć można w publikacji Greene. T., Protective Groups in Organie Synthesis 10-86 (John Wiley & Sons 1981). Odblokowanie związku o wzorze ogólnym H w celu wytworzenia związku o wzorze ogólnym I' przeprowadza się w selektywnych warunkach zapewniających utrzymanie integralności grupy R25, np. przez obróbkę w środowisku kwaśnym (np. kwasem trifluorooctowym). Selektywne warunki zabezpieczania i odbezpieczania grup funkcyjnych są znane specjalistom (G^^uzu T., Protective Groups in Organie Synthesis 10-86 (John Wiley & Sons 1981)). Podziałanie na związek I' funkcjynalizujacym środkiem alkilującym w celu otrzymania e-hydroksyestru o wzorze ogólnym J można osiągnąć stosując uzoIoz litu lub cynkową pochodną estru karboksylowego w bezwodnym rozpuszczalniku aprotonowym, np. eetrahydrofuranie. Grupę zabezpieczającą R25 w związku o wzorze ogólnym J odszczepia się w celu otrzymania związku o wzorze ogólnym K w warunkach odblokowania znanych specjalistom. Tak np. gdy R25 oznacza benzyl, alkoholowy roztwór związku o wzorze ogólnym J z dodanym katalizatorem palladowym można poddać obróbce w atmosferze wodoru pod ciśnieniem 5 · 104 - 106 pa. Cyklizację związku o wzorze ogólnym K, otrzymanego w ten sposób, można przeprowadzić w środowisku kwaśnym (np. przez podziałanie kwasem trίfluorooceowym lub gazowym chlorowodorem rozpuszczonym w bezwodnym rozpuszczalniku, takim jak dichlorometan lub dioksan) w celu wytworzema 7-człyaywugo pierścienia β-hydroksylaktonowugo, takiego jak w związku o wzorze ogólnym L. Związki o wzorze ogólnym L można przekształcić w piryd^y o wzorze ogólnym M, np. przez podziałanie ciepłym kwasem solnym lub przez podziałanie jodkiem tr^^et^^^sililu.

2-fluorowcy-3-chinolinomutaaole o wzorze ogólnym N można otrzymać wychodząc

w którym R2, R3 i R» mają znaczenie podane przy wzorach ogólnych I i II. Przy opisanych poniżej przekształceniach grupy R2, R3 i R4 można w razie potrzeby zabezpieczać z zastosowaniem zwykłych sposobów zabezpieczania (Greene, T., Protective Groups in Organie Synthesis 10-86 (John Wiley & Sons 1981)).

Związki o wzorze N można następnie otrzymać w następujący sposób: aniliny o wzorze P N-acetyluje się przez podziałanie środkiem acetylującym, takim jak np. bezwodnik octowy. Na otrzymane acetanilidy działa się w temperaturze w zakresie 50-100°C, korzystnie w 75°C,

188 109 odczynnikami znanymi specjalistom pod nazwą odczynniki Vilsmeyera (otrzymanymi przez podziałanie tlenochlorkiem fosforylu na N,N-dimetyloformamid w temperaturze w zakresie 0-10°C) w celu otrzymania odpowiedniego 2-chloro-3-chinolinokarboaldehydu (patrz np. Meth-Cohn i inni, J. Chem. Soc., Perkin Trans. I 1520 (1981); Meth-Cohn i inni, J. Chem. Soc., Perkin Trans. I, 2509 (1981); oraz Nakasimhan i inni, J Am. Chem. Soc, 112, 4431 (1990)). Atom chloru w pozycji 2 2-chloro-3-chinolinokarboaldehydów można podstawić jodem lub bromem przez ogrzewanie produktu w obojętnym rozpuszczalniku, taki jak acetonitryl, w obecności jodku lub bromku (np. jodku sodu lub bromku tetr^ł^r^t^lloia^oiic^-w^go). Śladowa ilość kwasu, takiego jak stężony kwas solny, może być konieczna do katalizowania tego przekształcenia.

2-fluorowco-3-chinolinokarboaldehydy łatwo redukuje się do odpowiednich 2-fluorowco-3-chinolinometanoli o wzorze ogólnym N, w standardowych warunkach znanych specjalistom, takich jak podziałanie w alkoholowym rozpuszczalniku (np. w metanolu) borowodorkiem sodu w temperaturze w zakresie 0-40°C.

Związki o wzorze N można otrzymać w następujący sposób: aniliny o wzorze ogólnym P określonym powyżej acyluje się w reakcji z nitrylem (takim jak chloroacetonitryl lub propionitryl) w obecności trichlorku boru i innego kwasu Lewisa, takiego jak trichlorek glinu, tetrachlorek tytanu lub chlorek dietyloglinu, w aprotonowym rozpuszczalniku lub w mieszaninie aprotonowych rozpuszczalników, po czym przeprowadza się hydrolizę (patrz Sugasawa T. i inni,

J. Am. Chem. Soc. 100, 4842 (1978)). Na otrzymany w ten sposób związek pośredni działa się następnie chlorkiem etylomalonylu w aprotonowym rozpuszczalniku, takim jak acetonitryl, w obecności zasady, takiej jak trietyloamina, po czym działa się alkalicznym odczynnikiem alkoholowym, np. metanolanem sodu w metanolu, w celu otrzymania 2-hydroksy-3-chinolinokarboksylanu etylu, podstawionego w pozycji 4. Związek ten przekształca się w 2-chloro-3-chinolinokarboksylan etylu przez obróbkę tlenochlorkiem fosforylu. Gdy w pozycji 4 chinoliny znajduje się chlorometyl, podstawienie nukleofilowe można przeprowadzić przez podziałanie drugorzędową aminą, taką jak np. dimetyloamina, N-metylopiperazyna, morfolina lub piperydyna.

2-chloro-3-chinolinokarboksylan redukuje się następnie wodorkiem diizobutyloglinu w aprotonowym rozpuszczalniku, takim jak dichlorometan, w celu otrzymania 2-chloro-3-chinolinometanolu o wzorze ogólnym N. Analogi związków pośrednich (N) opisano w literaturze, zwłaszcza w zgłoszeniu PCT 95/05427.

Pewne związki według wynalazku można wytworzyć zwykłymi sposobami w postaci farmaceutycznie dopuszczalnych soli. Do dopuszczalnych soli należą np., ale nie wyłącznie, sole addycyjne z kwasami nieorganicznymi, takie jak chlorowodorek, siarczan, fosforan, wodorofosforan, bromowodorek i azotan, lub z kwasami organicznymi, takie jak octan, maleinian, fumaran, winian, bursztynian, cytrynian, mleczan, metanosulfonian, p-toluenosulfonian, pamoesan, salicylan, szczawian i stearynian. Sole utworzone z zasadami, takimi jak wodorotlenek sodu lub potasu, również stanowią część zakresu wynalazku, gdy można je zastosować. Inne przykłady farmaceutycznie dopuszczalnych soli znaleźć można w „ Pharmaceutical Salts ”, J. Pharm. Sci. 66:1 (1977).

Związki według niniejszego wynalazku wykazują użyteczne właściwości farmakologiczne. Tak też, związki według niniejszego wynalazku wywierają działanie hamujące topoizomerazę I i/lub II i aktywność przeciwnowotworową. Obecny stan wiedzy sugeruje, że związki według wynalazku wykazują aktywność przeciwpasożytniczą i/lub przeciwwirusową. Dlatego też, związki według wynalazku mogą być wykorzystane w różnych zastosowaniach terapeutycznych.

Poniżej w części doświadczalnej zilustrowano przykładowe właściwości farmakologiczne związków według wynalazku.

Związki mogą hamować topoizomerazę, np. typu I i lub Π, u pacjenta, np. ssaka takiego jak człowiek, przez podawanie temu pacjentowi terapeutycznie skutecznej ilości związku o wzorze (I) lub o wzorze (II).

Związki według wynalazku wykazują także aktywność przeciwnowotworową. Mogą one być użyte do leczenia nowotworów, np. nowotworów wyrażających topoizomerazę, u pacjenta przez podawanie mu terapeutycznie skutecznej ilości związku o wzorze (I) lub o wzorze (II). Przykłady nowotworów lub raków obejmują raka przełyku, żołądka, jelit, odbytu, jamy ustnej,

188 109 gardła, krtani, płuca, okrężnicy, sutka, szyjki macicy, śluzówki trzonu macicy, jajników, prostaty, jąder, pęcherza, nerek, wątroby, trzustki, kości, tkanki łącznej, skóry, oczu, mózgu i ośrodkowego układu nerwowego, a także raka tarczycy, białaczkę, chorobę Hodgkin'a, chłoniaki inne niż związane z chorobą Hodgkin'a, szpiczaki plazmocytowe i inne.

Można je także zastosować w leczeniu infekcji pasożytniczych przez hamowanie hemowiciowców (np. w infekcjach wywołanych przez świdrowce lub leiszmanie) lub przez hamowanie zarodźców (takich jak np. w malarii), ale także w leczeniu infekcji i chorób wirusowych.

Właściwości te powodują, że związki o wzorze I i II nadają się do zastosowania farmaceutycznego.

Kompozycje farmaceutyczne według wynalazku zwierają związek według wynalazku lub dodatkowo jego sól z farmaceutycznie dopuszczalnym kwasem, w połączeniu z farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem zgodnie z wybranym sposobem podawania (np. doustnym, dożylnym, śródottrzewnowym, domięśniowym, przezskórnym lub podskórnym). Kompozycja fannaceutyczna (np. terapeutyczna) może mieć postać stałą, ciekłą, liposomu lub miceli lipidowych.

Postaci stałe kompozycji obejmują m.in. proszek, pigułki, granulki, tabletki, liposomy, kapsułki żelatynowe lub czopki. Pigułka, tabletka lub kapsułka żelatynowa może być powleczona substancją, która chroni je przed działaniem kwasów lub enzymów żołądkowych w żołądku pacjenta przez okres wystarczający do tego, żeby dotarły w formie niestrawionej do jelita cienkiego pacjenta. Związek można także podawać domiejscowo, na przykład w miejsce występowania nowotworu. Związek można także podawać w sposób zapewniający przedłużone działanie (np. kompozycja o przedłużonym uwalnianiu związku lub pompa infuzyjna). Odpowiednimi stałymi nośnikami mogą być, na przykład, fosforan wapnia, stearynian magnezu, węglan magnezu, talk, cukry, laktoza, dekstryna, skrobia, żelatyna, celuloza, metyloceluloza, sól sodowa karboksymetylocelulozy, poliwinylopirolidon i wosk. Kompozycje farmaceutyczne zawierające związek według wynalazku mogą być także w postaci ciekłej na przykład roztworów, emulsji, zawiesin lub preparatów o przedłużonym uwalnianiu. Odpowiednimi ciekłymi nośnikami mogą być, na przykład, woda, rozpuszczalniki organiczne takie jak gliceryna lub glikole, takie jak poli(glikol etylenowy), a także ich mieszaniny z wodą w różnych proporcjach.

Dawka związku według wynalazku do leczenia chorób lub zaburzeń wymienionych powyżej zmienia się w zależności od sposobu podawania, wieku i masy ciała pacjenta, a także stanu pacjenta i ostatecznie ustala ją lekarz lub weterynarz opiekujący się pacjentem. Ilość ta ustalona przez lekarza lub weterynarza opiekującego się pacjentem nazywana jest tutaj „ilością skuteczną leczniczo”.

We wszystkich przypadkach w których nie zdefiniowano tego inaczej terminy techniczne i naukowe użyte tutaj mają to samo znaczenie, co powszechnie rozumiane przez specjalistę z dziedziny wynalazku. Podobnie, wszystkie publikacje, zgłoszenia patentowe, patenty i wszystkie inne pozycje literaturowe wymienione tutaj przytoczono na zasadzie odniesienia.

Poniższe przykłady przedstawiono dla zilustrowania wynalazku i w żadnym razie nie ograniczają one zakresu wynalazku.

Część doświadczalna

Preparatyka 1: 5-etylo-4,5-dihydro-1 H-oksepino[3',4''6,7]indolizyno[ 1,2-b]chinolino-3,15-(4H,13H)-dion .a. 4-etylo-3,4-dihydroksy-1 H-pirano[3',4':6,7]mdolizyno[ 1,2-b]chinolin-14(4H, 12H)-on

Borowodorek sodu (14 g, 370 mmola) dodano porcjami do zawiesiny (S)-(+)-kamptotecyny (14 g, 40 mmoli, którą można otrzymać z różnych źródeł, takich jak Aldrich Chemical Co. (Milwaukee, WI)), w metanolu (750 ml) i uzyskaną mieszaninę łagodnie ogrzano do 55°C w celu otrzymania przezroczystego roztworu, który następnie mieszano przez 16 godzin w temperaturze otoczenia. Rozpuszczalnik odparowano następnie pod zmniejszonym ciśnieniem, pozostałość rozpuszczono w wodzie (250 ml), zobojętniono przez dodanie kwasu octowego (21 ml) i pozostawiono na 2 godziny w 4°C. Otrzymaną zawiesinę przesączono i przemyto kolejno zimną wodą, acetonem i eterem dietylowym, otrzymując oczekiwany produkt, po wysuszeniu pod zmniejszonym ciśnieniem, w postaci białej substancji stałej, t.t. 280°C.

188 109 .b. 8-fygmyloksyldetylo-7-propionylomdo-izyno[1,2-b]cąίnolίn-9(11H)-on

Roztwór metαnαdjodαnk sodu (14 g, 65 mmola) w wodzie (140 ml) wkroplono do zawiesiny 4-etyly-3,4-diąydroksy-11-1 -pirano[3''4':6,7 ]indolizyno[ 1,2-b]c^^lin^14(4H, 12H)-on (13,4 g, 38 mmola) w lodowatym kwasie octowym (720 ml) i otrzymany roztwór mieszano przez 1 godzinę w temperaturze otoczenia. Mieszaninę reakcyjną wylano następnie do mieszaniny lodu z wodą (650 ml) i otrzymaną zawiesinę mieszano następnie przez, pół godziny, po czym przesączono i przemyto kolejno wodą, alkoholem izopropylowym i eterem dietylowym, otrzymując oczekiwany produkt (11,5 g), po wysuszeniu pod zmniejszonym ciśnieniem, w postaci bladożóltej substancji stałej, t.t. > 200°C (d).

.c. β-etyio-β-ąydroksy-β-(8-hydlΌkseadeeylo-9-o-k^o(11H)indolizyno[1,2-b]chinolin-7-ylo)-propionian tert-butylu

Zawiesinę cynku (6,5 g, 100 mmola) mieszano mieszadłem magnetycznym w bezwodnym eterze dietyiowam (50 ml) w atmosferze argonu, i aktywowano przez wkroplenie chloro-trimetyloeiianu (0,75 ml, 5,7 mmola). Mieszanie kontynuowano przez 15 minut w temperaturze otoczenia, po czym mieszaninę reakcyjną ogrzano do wrzenia. Łaźnię grzejną usunięto i bromooctan tert-butylu (15 ml, 100 mmola) wkroplony z szybkością zapewniającą utrzymanie wrzenia. Grzanie zewnętrzne przywrócono i ogrzewanie kontynuowano przez 1 godzinę. Otrzymany eterowy roztwór odczynnika Reformatskiego pozostawiono do ostygnięcia do temperatury otoczenia, po czym przeniesiono za pomocą kaniuli do zawiesiny 8-formylyksy-metylo-7-propionylomdo-izyno[1,2-b]cąinolin-9(11H)-onu (1,6 g, 4,7 mmola) w bezwodnym tetrałiydrofuranie (40 ml) w atmosferze argonu. Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 1 godzinę, po czym pozystawiyno do ostygnięcia do temperatury otoczenia i reakcję przerwano przez dodanie nasyconego roztworu chlorku amonu (100 ml) i przeprowadzono ekstrakcję chloroformem (3 x 100 ml). Połączone ekstrakty cąiorofogdowe wysuszono nad siarczanem sodu, odparowano, a pozostałość oczyszczano chromatograficznie w kolumnie z żelem krzemionkowym (1 -2% MeOIi/CIT^), otrzymując 0,64 g oczekiwanego produktu (31%) w postaci bladożóltej substancji stałej, t.t. 146-149°C.

(CDCl₃): 0,93 (t, 3H); 1,37 (s, 9H); 1,99 (m, 2H); 2,97 (dd, 2H); 3,5 (se, 1H);

5,10 (s, 2H); 5,24 (s, 2H); 7,40 (s, 1H); 7,59 (t, 1H); 7,83 (t, 1H); 7,90 (d, 1H); 8,20 (d, 1H);

8,34 (s, 1H).

NMR-C13 (CDCl3): 8,18; 27,90; 34,59; 45,34; 49,91; 58,55; 77,39; 82,42; 100,52; 127,67; 127,97; 128,10; 128,64; 129,44; 129,79; 130,42; 130,99; 142,86; 148,69; 152,75; 155,16; 162,38; 172,24.

IR (KBr): 764; 1016; 1157; 1580; 1651; 1726.

1.d. 5-etyio-4,5-diąydgo-5-ąydro-kίy-1H-ykeepino[3:,4^,:6,7]indo-izyno[1,2-b]chinolino-3,15-(4H,13H)-dion β-etylo-β-hadroksy-β-(8-hydgoksymetylo-9-okso( 11H)indolizyno[1,2-b]chinolin-7-yio)-propionian tert-butylu (1,45 g, 3,32 mmola) rozpuszczono w bezwodnym dichlorometanie (25 ml) i zadano nasyconym roztworem chlorowodoru w dichlorometanie (100 ml). Otrzymaną mieszaninę utrzymywano w -20°C przez 16 godzin. Wytrącony osad odsączono, przemyto metanolem i wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem, otrzymując 662 mg (55%) oczekiwanego produktu w postaci żółtej substancji stałej, t.t. >300°C.

NMR-H (DMSO): 0,90 (t, 3H); 1,20 (q, 2H); 3,27 (dd, 2H); 5,29 (s, 2H); 5,49 (dd, 2H); 7,42 (s, 1H); 7.73 (t, 1H); 7,90 (t, 1H); 8,16 (t, 2H); 8,71 (s, 1H).

NMR-Cⁿ (DMSO): 8,45; 36,48; 42,54; 50,68; 61,44; 73,34; 99,78; 122,71; 127,83; 128,15; 128,75; 129,08; 130,07; 130,61; 131,81; 144,66; 148,04; 152,80; 155,91; 159,26; 172,08.

IR (KBr): 761; 1127; 1204; 1285; 1580; 1653; 1757.

Preparatyka 2: Rozdzielanie 5-etyio-4,5-diąydro-5-hydroksy-lH-oksepino[3',4::6,7]-indolizynolT ,2-b]cąinoiino-3,15(4H, 13H)-dionu

Mieszaninę kwasu β-etyio-β-hydroksy-β-(8-hydlΌksymetylo)indolizyno[ 1,2-b]cąinolin-9-(11H-on-7-yio)-propionowego (19,5 g, 51 mmole) i L-(-)-α-metylobenóyloaminy (12,12 g, 100 mmola) w absolutnym etanolu (1 litr) ogrzano do wrzenia, po czym przesączono na ciepło i pozostawiono na 68 godzin. Wytrącony osad przesączono i przemyto etanolem i eterem

188 109 otrzymując 9,8 g białej substancji stałej. Analiza metodą wysokociśnieniowej chromatografii cieczowej na chiralnej fazie stacjonarnej („Chiral HPLC” w kolumnie Chiral-AGP (Chromtech, Stockholm, Szwecja) 100 x 4 mm, z eluowaniem 2% acetonitrylem w 10 mM buforze fosforanowym o pH 6,9, piki eluujące w 4,5 i 7,5 minucie) potwierdziła występowanie 2 pików o scałkowanych powierzchniach wynoszących odpowieania 24% i 76% całkowitej powierzchni 2 pików. Substancję stałą rozpuszczono w 93% etanolu (350 ml) w temperaturze wrzenia, po czym pozostawiono na 48 godzin. Wytrącony osad odsączono, po czym przemyto etanolem i eterem w celu otrzymania 4,8 g białej substancji stałej i otrzymano 2 piki o scałkowanych powierzchniach wynoszących odpowiednio 9% i 91% całkowitej powierzchni 2 pików przy zastosowaniu chiralnej HPLC. Substancję stałą rozpuszczono w 50% etanolu (48 ml) w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną, po czym pozostawiono na 48 godzin. Wytrącony osad odsączono, a następnie przemyto etanolem i eterem z wytworzeniem 2,7 g białej substancji stałej i otrzymano 2 piki o scałkowanych powierzchniach wynoszących oddowieanio 3% i 97% całkowitej powierzchni 2 pików przy zastosowaniu chiralnej HPLc. Substancję stałą rozpuszczono w 50% etanolu (22 ml) w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną, po czym pozostawiono na 48 godzin. Wytrącony osad odsączono i przemyto etanolem i eterem z wytworzeniem 1,6 g białej substancji stałej i otrzymano 2 piki o scałkowanych powierzchniach wynoszących odpowiednio 1% i 99% całkowitej powierzchni 2 pików przy zastosowaniu chiralnej HPLC. Otrzymaną sól, diastereoizomerycznie wzbogaconą, rozpuszczono w wodzie destylowanej (20 ml) i zadano kwasem octowym (0,35 ml, 6,4 mmola) na 15 minut. Wytrącony osad odsączono, przemyto wodą, acetonem i eterem, po czym wysuszono pod próżnią w 80°C z wytworzeniem 1,1 g białej substancji stałej. Związek ten rozpuszczono w absolutnym etanolu (55 ml), dodano stężony kwas solny (11,5 N, 11 ml) z wytworzeniem żółtego roztworu, który mieszano w temperaturze otoczenia przez 68 godzin. Wytrącony osad odsączono i przemyto wodą, etanolem i eterem, po czym wysuszono pod próżnią w 80°C otrzymując 770 mg 5-etylo-4,5-aihydro-5-hydroksy-1H-bksedino[3',4':6,7]mdolizyno[ 1,2-b]chinolino-3,15(4H, 13H)-dionu, enancjomerycznie wzbogaconego. Analiza metodą chiralnej HPLC (kolumna ChiralAGP, eluowanie z 2-5% gradientem acetonitrylu w 10 mM buforze fosforanowym o pH 6,9, piki eluujące w 15 i 20 minucie) potwierdziła nadmiar enancjomeryczny 98%. Powyższą procedurę przeprowadzono ponownie zastępując L-(-)-a-metylobenzyloaminę D-(+)-a-metylbenzyloaminą. W ten sposób otrzymano inny enancjomer 5-etylo-4,5-aihydro-5-hydroksy-1H-oksedino-[3',4':6,7]indolizyno[ 1 ,2-b] chinolino-3, 15(4H, 13H)-dionu.

Preparatyka 3:5,12-dietylo-4,5 -dihydro-5-hydrok sy-l H-oksepino[3',4':6,7]-indolizyno-[ 1,2-b]chinolino-3,15(4H, 13H)-dion

Związek ten otrzymano w sposób podobny jak w przykładzie 1, z tym, że w etapie 1.a., zastosowano 7-etylokamptotecynę (Sawada i inni, Chem. Pharm. Buli. 39:2574 (1991)) zamiast kamptotecyny. Oczekiwany związek otrzymano w postaci jasnożółtej substancji stałej, t.t. > 270°C.

NMR-H (DMSO): 0,92 (t, 3H); 1,39 (t, 3H); 1,93 (q, 2H); 3,08 (d, 2H); 3,25 (q, 2H); 3,51 (d, 2H); 5,32 (s, 2H); 5,52 (dd, 2H); 7,42 (s, 1H); 7,76 (t, 1H); 7,89 (t, 1H); 8,18 (d, 1H); 8,32 (d, 1H).

NMR-C^j3 (DMSO): 8,46; 14,15; 22,42; 36,50; 42,54; 49,95; 61,45; 73,35; 99,68; 122,61; 124,27; 126,76; 127,70; 128,27; 129,92; 130,18; 145,17; 145,82; 148,57; 152,15; 155,89; 159,26; 172,08.

Preparatyka 4: 5-etylo-9,10-difΊuoro-4,5-dihydra-5-hydroksy-lH-oksepmb[3',4':6,7]-inaolioyno[ 1,2-b]chinolino-3,15(4H, 13^^^

4.a. 2-etylo-2-(2-metoksy-4-pirydylo)-1,3-dioksolan

Wodę oddestylowano azeotropowo (przez noc) w aparacie Deana-Starka z mieszaniny 2-chioro-4-drodionylodirydyny (10 g, 59 mmoli) otrzymanej w sposób opisany przez Lamattina, J.L., J. Heterocyclic Chem. 20, p. 553 (1983), glikolu etylenowego (20 ml) i kwasu p-tolueno-sulfonowego (250 mg) w toluenie (150 ml). Rozpuszczalnik usunięto następnie pod zmniejszonym ciśnieniem, kwas zobojętniono nasyconym wodnym roztworem wodorowęglanu sodu (1θ0 ml) i produkt wyekstrahowano eterem. Połączone ekstrakty eterowe przemyto solanką, wysuszono nad siarczanem sodu i odparowano, i otrzymano 13,3 g (96%) surowego produktu zabezpieczonego

188 109 grupą karlb^i^^lową, który ogrzano do wrzenia z 3 równoważnikami metanolami sodu w arztonitrylu aż do zakończenia reakcji (sprawdzanie metodą chromatografii cienkowarstwowej: SiO2, eter tzrt-butylo-mety)owy/heksan (TBMO/HX) 50/50). Następnie roztwór αretonitrylowy ęrzesączznz i odparowano. Pozostałość rozpuszczono w eterze, przemyto wodą i solanką, wysuszono nad siarczanem sodu i odparowano, i otrzymano brązowy olej, który przedestylowano (70-75°C, 4 Pa); 1,07 g (ogólna wydajność 81%) produktu (F) zebrano w postaci przezroczystej cieczy.

4.b. 2-etylo-2-(3-hydroksymetylo-2-metoksy-4-pirydy)o)-1,3-dioksoląn tert-butylolit (1,7 M w pentanie, 100 ml, 170 mmoli) wkroplono za pomocą cewnika do roztworu bromomezytylenu (13 ml, 85 mmola) w bezwodnym tetrαhyerofuraniz (300 ml) w -78°C i w atmosferze argonu. Wytrącony biały osad mieszano w -78°C przez 1 godzinę, po czym dodano 2-ztylo-2-(2-metoksy-4-pirydylo)-i,3-dioksylan (10 g, 44,8 mmola) i mieszaninę reakcyjną mieszano przez. 15 minut w -78°C, przez 1 godzinę w 0°C i przez 1 godzinę w temperaturze otoczenia. Po ponownym schłodzeniu do -78°C, dodano Zzewydny N,N-dimztyloformamid (100 mmoli) i mieszaninę reakcyjną pozostawiono do ygτeaniα się do temperatury otoceenią, po czym mieszano przez 16 godzin. Analiza metodą chromatografii cienkowąrstwowej (SiO2, TBMO/HX: 50/50) potwierdziła całkowite ęrzereagowαmz materiału wyjściowego. Reakcję przerwano nasyconym roztworem chlorku amonu i mieszaninę reakcyjną wyekstrahowano eterem dietylowym (200 ml, 50 ml, 50 ml). Połączone ekstrakty wysuszono nad siąrceαnzm sodu i odparowano, i otrzymano żółty olej, który oczyszczano metodą chromatografii kolumnowej (SiO2, TbMo/HX: 0/100 do 5/95 w celu wyzluywania pochodnych mezytylzny, a następnie 20/80 do 50/50 w celu wyzluowąnia produktu), otrzymując ewiLeek pośredni, aldehyd (7 g). Aldehyd rozpuszczono w metanolu (100 ml) i zadano borowodorkiem sodu (5 g, 132 mmola) i uzyskaną mieszaninę mieszano aż do całkowitego przzreagowama związku pośredniego, aldehydu (ykyły 1 godzinę) z kontrolą analityczną metodą chromatografii cienkowarstwowej. Następnie rozpuszczalnik odparowano, pozostałość roepyseceono w eterze, przemyto wodą i solanką, wysuszono i rozpuszczalnik odparowano. W wyniku chromatografii kolumnowej (SiO2, TBMO/HX: 10/90 do 50/50) pozystąłyści otrzymano 7 g (ogólna wydajność 62%) produktu (G) w postaci żółtego oleju.

4.c. 2-(3-Bznzyloksymetylo-2-metyksy-4-ęirydy)o)-2-ety)o-1,3-diyksolαn

Roztwór 2-etylo-2-(3-hydroksymetylo-2-mztyksy-4-pirydy)o)-i,3-diyksolanu (7 g, 30 mmola) i chlorku benzylu (5 ml, 45 mmola) w bezwodnym tetrahydrofuranie (50 ml) wkroęlyno do zawiesiny wodorku sodu (80% w oleju mineralnym, 1,85 g, 61 mmoli) w bezwodnym tetrahydrofuranie (100 ml) i mieszaninę reakcyjną utrzymywano w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 16 godzin. Mieszaninę reakcyjną ęoeostαwiony następnie do ostygnięcia do temperatury ytyrzenią, reakcję przerwano wodą (50 ml) i mieszaninę reakcyjną zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość rozpuszczono w eterze dietylowym (150 ml), przemyto wodą i solanką, wysuszono i odparowano. W wyniku oczyszczania metodą chromatografii kolumnowej (SiO2, TBMO/HX: 5/95 do 20/80) otrzymano produkt zabezpieczony benzylem (II), 9 g, (87%) w postaci przezroczystego oleju.

4.d. 1 -(3-bznzyloksymetylo-2-metoksy-4-pirydylo)-proęan-1 -on

2-(3-beneyloksymztylo-2-mztoksy-4-ęirydy)o)-2-ety)o-1,3-dioksyląn (9 g, 27 mmola) zadano kwasem trifluyrΰoctowym (10 ml) i wodą (5 ml) w temperaturze łaźni 120°C na 3 godziny. Mieszaninę reakcyjną eαtężono pod zmniejszonym ciśnieniem i resztki kwasów zobyjętniyny przez dodanie nasyconego wodnego roetwyru wydorowęgląnu sodu. Przeprowadzono ekstrakcję eterem, a następnie oczyszczanie metodą chromatografii kolumnowej (SiO2, TBMO/HX: 10/90) i otrzymano 5,5 g (70%) produktu (I).

4.z. β-etyly-β-hyeroksy-β-(3-bzneyloksymetylo-2-mztyksy-4-piryeylo)-prypionian tert-butylu Brzmooctαn tert-butylu (ł3 ml, 80 mmola) wkrzplono do zawiesiny cynku (5,3 g, 80 mmoli) aktywowano 6N HCl w ciągu 10 s, po czym przemyto kolejno wodą aż do uzyskania obojętnego pH, acetonem i eterem dietylowym w bezwodnym tetrahydrofuranie (60 ml) w temperaturze wrzenia. Mieszaninę reakcyjną utrzymywano w temperaturze wreznia pod rhłyenirL zwrotną

188 109 przez kolejne 10 minut po zakończeniu skraplania. Następnie dodano roztwór l-(3-benzyloksymetylo-2-metoksy-4-pirydylo)-propan-l-onu (5,8 g, 20 mmola) w bezwodnym tetrahydrofuranie (20 ml) i mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez kolejną godzinę. Reakcję przerwano w 0°C nasyconym wodnym roztworem chlorku amonu (100 ml) i mieszaninę reakcyjną wyekstrahowano eterem dietylowym. Połączone ekstrakty wysuszono nad siarczanem sodu i odparowano, i otrzymano żółty olej, który oczyszczano metodą chromatografii kolumnowej (SiO2, ΤΒΜΟ/ΗΧ: 5/95 do 10/90) w celu otrzymania estru tert-butylowego (J) (7 g, 95%) w postaci przezroczystej cieczy.

4.f. p-etylo-P-hydroksy-P-(3-hydroksymetylo-2-metoksy-4-pirydylo)-propioniantert-butylu p-etylo-P-hydroksy-P-(3-benzyloksymetylo-2-metoksy-4-pirydylo)-propionian tert-butylu (lg, 2,5 mmola) poddano hydrogenolizie pod ciśnieniem atmosferycznym i w temperaturze otoczenia stosując 5% pallad na węglu jako katalizator (50 mg) i absolutny etanol jako rozpuszczalnik (10 ml). Po zakończeniu reakcji (6 godzin), katalizator odsączono i rozpuszczalnik odparowano, otrzymując 0,7 g (90%) produktu (K) o wystarczającej czystości do zastosowania w następnej syntezie.

4. g. 5 -etylo-1,5 -dihydro-5-hydroksy-9-metoksy-oksepino[3,4-c]pirydyn-3 (4H)-on P-etylo-|3-hydroksy-P-(3-hydroksymetylo-2-metoksy-4-pirydylo)-propionian tert-butylu (8,8 g, 28 mmola) zadano kwasem trifluorooctowym (30 ml) na 3 godziny w temperaturze otoczenia. Składniki lotne odparowano i pozostałość oczyszczano metodą chromatografii kolumnowej (S1O2, CFhCh/MeOH: 100/0 do 98/2), i otrzymano przezroczysty olej, z którego po obróbce toluenem otrzymano 5,9 g produktu (L) (89%) w postaci białych kryształów, t.t. 97-98°C.

4.h. 5-etylo-1,5-dihydro-5-hydroksy-oksepino[3,4-c]pirydyno-3,9(4H,8H)-dion 5-etylo-l,5-dihydro-5-hydroksy-9-metoksy-oksepino[3,4-c]-piiydyn-3(4H)-on (0,5 g, 2,1 mmola) ogrzano w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 9 godzin w IN kwasie solnym (20 ml). Mieszaninę reakcyjną zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość dalej suszono przez dwukrotne dodanie i odparowanie toluenu, po czym pozostawiono na noc pod zmniejszonym ciśnieniem w obecności pentatlenku fosforu. Otrzymany olej rozpuszczono w bezwodnym acetonitrylu (5 ml) i mieszano w atmosferze argonu przez 24 godziny. Wytrącony osad odsączono i wysuszono, otrzymując 0,23 g (49%) białej substancji stałej (M), LL 118-119°C.

4.i. 2-chloro-6,7-difluoro-3-chinolinometanol

Zastosowano procedurę, którą opisali Meth-Cohn i współpracownicy, J. Chem. Soc.

Perkin Trans. I, 1520 (1981); Meth-Cohn, J. Chem. Soc. Perkin Trans. I, 2509 (1981). 3,4-difluoroacetanilid (38 g, 22 mmole) dodano do odczynnika Vilsmeyera otrzymanego przez wkroplenie tlenochlorku fosforu (103 ml, 1,1 mola) do bezwodnego dimetyloformamidu (34 ml, 44 mmole), schłodzonego w łaźni z lodem i wodą i mieszano przez 0,5 godziny w atmosferze argonu. Otrzymaną mieszaninę ogrzewano w 70°C przez 16 godzin. Po schłodzeniu do temperatury otoczenia, mieszaninę reakcyjną dodano do mieszaniny lodu i wody (400 ml), mieszano przez 2 godziny, po czym przesączono i przemyto kolejno wodą, etanolem i eterem z wytworzeniem 9 g 2-chloro-6,7-difluorochinolino-3-karboaldehydu w postaci żółtej substancji stałej, t.t. 222-224°C. Ten związek pośredni zadano borowodorkiem sodu (2 g, 52 mmola) w metanolu (400 ml) w temperaturze otoczenia na 0,5 godziny, po czym nadmiar odczynnika rozłożono przez dodanie kwasu octowego (2 ml). Rozpuszczalnik usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem, pozostałość rozpuszczono w octanie etylu i przemyto kolejno rozcieńczonym roztworem wodorowęglanu sodu, wodą i nasyconym wodnym roztworem chlorku sodu. Fazę organiczną wysuszono nad siarczanem sodu, przesączono i zatężono. Otrzymaną substancję stałą rekrystalizowano z 1 ^-dichloroetanu z wytworzeniem 8 g 2-cłdoro-6,7-difhioro-3-chinolino-metanolu w postaci beżowej substancji stałej.

4.j. 5-etylo-8-(2-chloro-6,7-difluoro-3-chinolinometylo)-1,5-dihydro-5-hydroksy-oksepino-[3,4-c]pirydyno-3,9(4H,8H)-dion

Azodikarboksylan dietylu (570 1, 3,6 mmola) wkroplono w ciągu 5 minut do roztworu

5-etylo-l,5-dihydro-5-hydroksy-oksepino[3,4-c]pirydyno-3,9(4H,8H)-dionu (400 mg, 1,79 mmola), związku otrzymanego w poprzednim etapie 4.i. (770 mg, 2,23 mmola) i trifenylofosfiny (934 mg, 3,58 mmola) w bezwodnym N,N-dimetyloformamidzie (45 ml) i uzyskaną mieszaninę mieszano w atmosferze argonu w temperaturze otoczenia przez 16 godzin. Mieszanmę

188 109 reakcyjną zatężono następnie pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość rozpuszczono w eterze (100 ml). Otrzymany roztwór przemyto solanką (4 x 50 ml), wysuszono nad siarczanem sodu i odparowano. Pozostałość oczyszczano metodą chromatografii kolumnowej (SiO2, CH2Cl2/MeOH: 99/1 do 98/2), i otrzymano 650 mg (66%) produktu (O) w postaci białej substancji stałej, t.t. 165-167°C.

4.k. 5-etylo-9,10-difluoro-4,5-dihydro-5-hydroksy-1H-oksepino[3’,4,:6,7]indolizyno-[1,2-b]chinolino-3,15(4H, 13H)-dion

5-etylo-8-(2-chloro-6,7-difluoro-3-chinolinometylo)-1,5-dihydro-5-hydroksy-oksepino-[3,4-c]pirydjyno-3,9(4H,8H)-dion (600 mg, 1,1 mmola), bromek tetrabutyloiamoinowy (352 mg,

1,1 mmola), octan sodu (359 mg, 4,4 mmola) i octan palladu II (98 mg, 0,43 mmola) rozpuszczono w bezwodnym acetonitrylu (40 ml) i ogrzewano w 90°C w atmosferze argonu przez 16 godzin. Po schłodzeniu do temperatury otoczenia, wytrącony biały osad oddzielono od czerwonawego roztworu. Osad ten odsączono i wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt zawieszono w wodzie, przesączono i wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem nad pentatlenkiem fosforu i otrzymano 250 mg oczekiwanego związku w postaci klarownej żółtej substancji stałej, t.t. >250°C.

NMR-H (DMSO): 0,91 (t, 3H); 1,87 (m, 2H); 3,08 (d, 1H); 3,51 (d, 1H); 4,45 (s, 4H);

5,19 (s, 2H); 5,47 (dd, 2H); 6,02 (se, 1H); 7,33 (s, 1H); 7,54 (s, 1H); 7,55 (s, 1H); 8,43 (s, 1H).

NMR-C13 (DMSO): 8,43; 36,47; 42,54; 50,52; 61,43; 64,43 (2C); 73,31; 99,07; 112,27; 113,14; 122,00; 124,24; 128,18; 129,74; 144,59; 145,01; 145,33; 147,63; 150,88; 155,88; 159,23; 172,07.

Preparatyka 5: 5-etylo-4,5-dihydro-5,10-dihydroksy-1 H-oksepino[3',4':6,7]indolizyno-[1,2-Β]οΜηο1ϊηο-3, 15(4H, 13H)-dion

10-benzyloksy-5-etykI-4,5-dihydro-5-hydroksy-1l·l-oksepino[3',4':6,7]indoIizyno[1,2-b]-chinolino-3,15(4H,13H)-dion (370 mg, 0,79 mmola) poddano obróbce wodorem pod ciśnieniem atmosferycznym i w temperaturze otoczenia stosując 10% pallad na węglu jako katalizator (60 mg) i kwas trifluorooctowy jako rozpuszczalnik (15 ml). Po zakończeniu reakcji (16 godzin), dichlorometan (50 ml) i metanol (50 ml) dodano do mieszaniny reakcyjnej, katalizator odsączono i lotne składniki odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem otrzymując oczekiwany surowy związek zawierający ślady kwasu triffuorooctowego. Ślady te usunięto w wyniku współdestylacji z 1,4-dioksanem. Produkt otrzymano w postaci pomarańczowej substancji stałej, t.t. 150°C (d), o wystarczającej czystości do zastosowania w następnej syntezie.

NMR-H (DMSO): 0,89 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,02 (d, 1H); 3,45 (d, 1H); 5,19 (s, 2H);

5,37 (d, 1H); 5,50 (d, 1H); 5,98 (se, 1H); 7,26 (s, 1H); 7,31 (s, 1H); 7,40 (d, 1H); 8,00 (d, 1H); 8,42 (s, 1H); 10,32 (s, 1H).

NMR-C13 (DMSO): 8,47; 36,50; 42,61; 50,57; 61,46; 73,35; 98,84; 109,02; 121,83; 123,18; 129,50; 129,85; 130,12; 130,80; 143,39; 145,10; 149,69; 155,97; 156,82; 159,30; 172,11.

Preparatyka 6: 5-etylo-9-fluoro-4,5-dihydro-5-hydroksy-10-metoksy-1H-oksepino-[3',4',6,7]indoHzyno [1,2-bjchinolino-3,15(4H,13H)-dion

Związek ten otrzymano z 3-fluoro-4-metoksyaniliny sposobem opisanym w etapach 4i, 4j i 4k preparatyki 4. Żółta substancja stała, t.t. >250°C.

NMR-H (DMSO): 0,89 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,08 (d, 1H); 3,49 (d, 1H); 4,00 (s, 3H);

5,25 (s, 2H); 5,39 (d, 1H); 5,51 (d, 1H); 6,00 (s, 1H); 7,32 (s, 1H); 7,72 (d, 1H); 7,91 (d, 1H);

8,58 (s, 1H).

NMR-C13 (DMSO): 8,43; 36,48; 42,51; 50,68; 56,60; 61,42; 73,29; 99,25; 108,68; 113,52; 122,23; 126,33; 129,99; 130,30; 143,79; 144,70; 148,42; 151,18; 153,19; 155,81; 159,20; 172,06.

IR (KBr): 1259; 1503; 1602; 1737.

Preparatyka 7: 9-chloro-5-etylo-4,5-dihydro-5-hydroksy-10-metylo-1 H-oksepino [3',4' : 6,7] -indolizyno[ 1,2-b]chinolmo-3,15(4H, 13H)-dion

Związek ten otrzymano z 3-chloro-4-metoksyaniliny sposobem przedstawionym w etapach 4i, 4j i 4k preparatyki 4. Żółta substancja stała, t.t. >250°C.

188 109

NMR-'H (DMSO): 0,85 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 2,55 (s, 3H); 3,07 (d, 1H); 3,45 (d, 1H);

5,25 (s, 2H); 5,39 (d, 1H); 5,51 (d, 1H); 6,05 (s, 1H); 7,39 (s, 1H); 8,10 (s, 1H); 8,20 (s, 1H); 8,60 (s, 1H).

NMR-C’3 (DMSO): 8,43; 20,20; 36,47; 42,49; 50,67; 61,41; 73,28; 99,87; 122,82; 126,98; 127,99; 129,60; 130,53; 131,08; 135,64; 136,56; 144,39; 147,11; 153,10; 155,85; 159,18; 172,03.

IR (KBr): 1208; 1479; 1606; 1656; 1724.

Preparatyka 8: 8-etylo-2,3,8,9-tetrahydro-8-hydroksy-10H,12H-[1,4]dioksyno[2,3-g]-oksepino[3',4':6,7]indoIizyno[1,2-b]chinolino-10,13(15H)-dion

Związek ten otrzymano z 3,4-etylenodioksyaniliny sposobem przedstawionym w etapach 4i, 4j i 4k preparatyki 4. Żółta substancja stała, t.t. >250°C.

NMR-'H (DMSO): 0,85 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,07 (d, 1H); 3,47 (d, 1H); 5,25 (s, 2H);

5.39 (d, 1H); 5,51 (d, 1H); 6,05 (s, 1H); 7,39 (s, 1H); 8,15 (q, 1H); 8,25 (q, 1H); 8,68 (s, 1H).

NMR-C¹³ (DMSO): 8,41; 36,45; 42,48; 50,68; 61,40; 73,25; 99,92; 114,44; 115,42;

115,58; 122,96; 125,52; 130,56; 131,46; 144,21; 145,25; 142,36; 153,41; 155,85; 159,15; 172,00.

IR (KBr): 1266; 1512; 1581; 1618; 1751.

Preparatyka 9: 7-etylo-7,8-dihydro-7-hydroksy-9H,11H-[1,3]diok(olo[4,5-g]oSsepinc-^^'óJjindoHzynof 1,2-b]chinolino-9,12(14H)-dion

Związek ten otrzymano z 3,4-metylenodioksyaniliny sposobem przedstawionym w etapach 4i, 4j i 4k preparatyki 4. Kremowa substancja stała, t.t. >250°C.

NMR-H (DMSO): 0,85 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,07 (d, 1H); 3,45 (d, 1H); 5,20 (s, 2H);

5.39 (d, 1H); 5,51 (d, 1H); 6,00 (s, 1H); 6,30 (s, 2H); 7,30 (s, 1H); 7,49 (d, 2H); 8,45 (s, 1H).

NMR-C¹⁵ (DMSO): 8,43; 36,49; 42,56; 50,58; 61,42; 73,31; 98,87; 102,75; 103,33;

104,92; 121,76; 125,74; 128,59; 130,33; 145,08; 146,69; 148,78; 150,19; 151,49; 155,90; 159,24; 172,08.

IR (KBr): 1248; 1459; 1606; 1731.

Preparatyka 10: 9-chloro-5-etylo-4,5-dihydro-5-hydroksy-10-metoksy-1 H-oksepino-[3',4^,'6,7]indolizyno[1,2-b]chinolino-3,l5(4H, 13H)-dion

Związek ten otrzymano z 3-chloro-4-metoksyaniliny sposobem przedstawionym w etapach 4i, 4j i 4k preparatyki 4. Biała substancja stała, t.t. >250°C.

NMR-'H (DMSO): 0,85 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,07 (d, 1H); 3 ,45(d, 11^; 4,01 (s, 3H); 5,22 (s, 2H); 5,39 (d, 1H); 5,51 (d, 1H); 6,02 (s, 1H); 7,31 (s, 1H) ; 7,88 (s, 1H); 8,20 (s, 1H);

8.55 (s, 1H).

NMR-C13 (DMSO): 8,22; 36,27; 42,30; 50,48; 56,69; 61,23; 73,08; 99,16; 107,44; 122,16; 127,12; 128,12; 129,25; 130,02; 130,53; 143,29; 144,37; 151,12; 153,29; 155,71; 158,98; 171,84.

IR (KBr): 1056; 1256; 1483; 1592; 1657; 1747.

Preparatyka 11: 5-etylo-4,5-dihydrιc-5-hydroksy-10-metoksy-1H-oksepino[3',4':6,7]-indclizyno[1,2-b]chinolino-3,15(4H, 13H)-dion

Związek ten otrzymano z 4-metoksyaniliny sposobem przedstawionym w etapach 4i, 4j i 4k preparatyki 4. Żółta substancja stała, t.t. >250°C.

NMR-1H (DMSO): 0,85 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,07 (d, 1HH ; HH) 3,95 (s, 3H))

5,28 (s, 2H); 5,40 (d, 1H); 5,51 (d, 1H); 6,00 (s, 1H); 7,38 (s, 1H}; ;,51 (d, 21H 8,07 (d, HH)

8.55 (s, 1H).

NMR-C13 (DMSO): 8,45; 36,48; 42,51; 50,64; 55,92; 61,42; 73,33; 99,01; 106,49; 122,02; 123,19; 129,59; 130,20; 130,43; 144,17; 144,94; 150,40: 155.92; 158,31; 159,26; 172,07.

IR (KBr): 1251; 1604; 1655; 1735.

Preparatyka 12: 9,11-dichloro-5-etylo-4,5-dihydro-5-hydroksy-1H-oksepino[3',4':6,7]-indolizyno[ 1,2-b]chinolino-3,15(4H, 13H)-dion

Związek ten otrzymano z 3,5-dichlOToan^liny sposobem przedstawionym w etapach 4i, 4j i 4k preparatyki 4. Żółta substancja stała, t.t. >250°C.

188 109

NMR-Ή (DMSO): 0,85 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,07 (d, 1H); 3,45 (d, 1H); 5,30 (s, 2H); 5,41 (d, 1H); 5 55 (d, 1H); 6,08 (s, 1H); 7,41 (s, 1H); 8,05 (s, 1H); 8,21 (s, 1H); 8,91 (s, 1H).

NMR-Ci³ (DMSO): 8,39; 36,45; 42,51; 51,03; 61,39; 73,25; 100,62; 123,55; 124,63; 127,60; 128,08; 128,56; 132,06; 132,19; 134,53; 143,77; 148,80; 154,88; 155,82; 159,13; 171,98.

IR(KBr): 1064; 1275; 1586; 1651; 1743.

Preporotyko 13: 5-utylo-9-fluyry-4,5-dihydry-5-hydroksy-10-met;^yi^-1 H-yksupino[3',4':6,71-izdylizyny[ 1,2-b]chinolino-3, 15(4H, 13H)-dion

Związek ten otrzymano _z 3-fluyro-4-mutylyoailizy sposobem przedstawionym w etapach 4i, 4j i 4k preparatyki 4. Żółta substancja stała, t.t. >250°C.

NMR-H (DMSO): 0,89 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 2,49 (s, 3H); 3,08 (d, 1H); 3,49 (d, 1H); 5,21 (s, 2H); 5,39 (d, 1H); 5,51 (d, 1H); 6,05 (s, 1H); 7,39 (s, 1H); 7,87 (d, 1H); 8,05 (d, 1H); 8,61 (s, 1H).

NMR-C13 (DMSO): 8,40; 15,14; 36,45; 42,52; 50,60; 61,41; 73,28; 99,71; 112,00; 122,66; 125,38; 127,66; 129,59; 130,28; 144,49; 147,88; 152,88; 155,85; 159,18; 162,25; 172,02.

IR (KBr): 1054; 1580; 1651; 1760.

Preparatyka 14: 5-utyly-10-fluyry-4,5--dihydro-5-hydroksy-1H-oksepizy[3',4':6,7]indylizynn-[ 1,2-b]chinolino-3,15(4H, 1 S^-dion

Związek ten otrzymano z 4-fluoroazilizy sposobem przedstawionym w etapach 4i, 4j i 4k preparatyki 4. Biała substancja stała, t.t. >250°C.

NMR-‘H (DMSO): 0,85 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,07 (d, 1H); 3,45 (d, 1H); 5,22» (s, 2H);

5.39 (d, 1H); 5,55 (d, 1H); 6,30 (s, 1H); 7,39 (s, 1H); 7,80 (q, 1H); 7,99 (q, 1HH 8,23 (q, 1H); 8,68 (s, 1H).

NMR-C13 (DMSO): 8,40; 36,46; 42,48; 50,66; 61,41; 73,31; 99,68; 111,83; 122,75; 128,93; 130,93; 131,22; 131,93; 144,46; 145,27; 152,60; 155,89; 159,21; 172,04.

IR (KBr): 1209; 1589; 1659; 1739.

Preparatyka 15: 10-chloro-5-utyly-4,5-dihydro-5-hydroksy-1H-yksupino[3',4':6,71-izdolizyzy[ ki-bjchinohno-B, 15(4H, 13H)-dion

Związek ten otrzymano z 4-chlyryaziliny sposobem przedstawionym w etapach 4i, 4j i 4k preparatyki 4. Żółta substancja stała, t.t. >250°C.

NMR- -H (DMSO): 0,85 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,07 (d, 1H); 3,47 (d, 1H); ;,25 (s, 2H);

5.39 (d, 1H); 5,51 (d, 1H); 6,05 (s, 1H); 7,39 (S, 1H); 7,89 (d, 1H); 8,19 (d, 1HH 8,29 (s, 1H);

8,67 (s, 1H).

NMR-C13 (DMSO): 8,40; 36,46; 42,47; 50,70; 61,42; 73,31; 100,00; 122,96; 127,31; 127,42; 128,87; 131,11; 132,12; 144,34; 146,53; 153,38; 155,88; 159,20; 172,04.

IR (KBr): 1069; 1483; 1606; 1741.

Preparatyka 16: 9-chlory-5-utylo-10-fluyro-4,5-dihydro-5-hydroksy-1I)-oksepiao[3',4':6,7']-indolizyay[1,5-b1chiaolino-3,15(4H, 13H)-^c^i^n

Związek ten otrzymano z 4-chlory-3-fluyroaziliny sposobem przedstawionym w etapach 4i, 4j i 4k preparatyki 4. Żółta substancja stała, t.t. >250°C.

NMR-H (DMSO): 0,85 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,07 (d, 1H); 3,45 (d, 1H); 5,25 (s, 2H);

5.39 (d, 1H); 5 51 (d, 1H); 6,05 (s, 1H); 7,40 (s, 1H); 8,20 (d, 1H); 8,40 (d, 1H); 8,68 (s, 1H).

NMR-Cⁿ (DMSO): 8,38; 36,47; 42,58; 50,71; 61,40; 73,26; 99,99; 113,59; 123,09; 124,28; 127,74; 130,64; 131,31; 144,13; 145,08; 153,57; 154,13; 155,84; 156,61; 159,14; 172,00.

IR (KBr): 1488; 1583; 1655; 1743.

Preparatyka 17:5,15-dietylo-9-flιιyry-4,5-dihydry-5-hydroksy-10-mutoksy-1 H-oksupiay-[3',4':6,7]indolizyno[1,2-b1chizyliay-3,15(4H,13H)-diyz

17.a. 5-fluyro-4-metoksy-2-prupiyzylooziliza (Produkt ten otrzymano w sposób opisany przez Sugasawa T; Toyoda T; Adachi M; Sosokura K,J. Am. Chem.. Soc., 100 (1978), 4842-4852). Trichlorek boru (1M w hupeozie, 156 ml, 156 mmoli) wkryplono, w atmosferze argonu w 0°C do roztworu 3-fluyry-4-mutoksyazilizy (20 g, 142 mmole) w bezwodnym dichlorometanie (200 ml). Otrzymaną różową zawiesinę

188 109 utrzymywano w warunkach mieszania przez 5 minut, po czym wkroplono propionitryl (33 ml, 420 mmoli), a następnie dodano małymi porcjami trichlorek glinu (20,8 g, 156 mmoli). Mieszaninę reakcyjną ogrzano w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 3 godziny, schłodzono do 0°C, powoli zhydrolizowano ostrożnie dodając 2N kwas solny (100 ml), po czym ogrzewano w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 45 minut. Po schłodzeniu do 0°C otrzymano osad, który odsączono, przemyto dichlorometanem, a następnie rozpuszczono w wodzie (300 ml). Fazę wodną z.alkalizowano do zasadowego pH, wyekstrahowano dichlorometanem, a następnie octanem etylu. Fazę organiczną wysuszono (MgSO^t), a następnie odparowano otrzymując surowy produkt, który oczyszczano metodą chromatografii kolumnowej (SiO₂, AcOEt/Hpt: 1/99 do 20/80). Otrzymano 15,3 g żółtej substancji stałej.

NMR-H (CDCl3): 1,20 (t, 3H); 2,92 (q, 2H); 3,83 (s, 3H); 6,2 (s, 2H); 6,40 (d, 2H); 7,32 (d, 2H).

IR (KBr): 857; 1148; 1240; 1561; 1583; 1662.

17.b. 4-etylo-7-fluoro-2-hydroksy-6-metoksy-3-chinoli.nokarboksylan etylu

Do roztworu 5-fluoro-4-metoksy-2-propionyloaniliny (15,3 g, 77,5 mmola) i trietyloaminy (13,9 ml, 100 mmoli) w bezwodnym acetonitrylu (110 ml) wkroplono w atmosferze argonu w temperaturze 0°C roztwór chlorku etylomalonylu (12,9 ml, 100 mmoli) w bezwodnym acetonitrylu (30 ml). Mieszaninę reakcyjną pozostawiono do ogrzania się do temperatury otoczenia, po czym wkroplono w atmosferze argonu za pomocą kaniuli roztwór etanolami sodu (otrzymany z 1,8 g, 78 mmoli sodu w 80 ml etanolu), następnie mieszaninę reakcyjną mieszano przez 12 godzin w temperaturze otoczenia. Mieszaninę reakcyjną wylano do wody schłodzonej lodem (100 ml) i mieszano przez 2 godziny, po czym osad odsączono i przemyto wodą, etanolem i eterem. Otrzymano 19,4 g białej substancji stałej.

NMR-Ή (DMSO): 1,25 (m, 6H); 2,78 (q, 2H); 3,92 (s, 3H); 4,30 (q, 2H); 7,15 (d, 2H);

7,40 (d, 2H); 11,93 (s, 1H).

IR (KBr): 786; 1083; 1410; 1521; 1644; 1725.

17.c. 2-chloro-4-etylo-7-fluoro-6-metoksy-3-chmolmokarboksylan etylu

Zawiesinę 4-etylo-7-fluoro-2-hydiOksy-6-metoksy-3-chinolinokarboksylanu etylu (19,4 g, 0,66 mola) w chlorku fosforylu (243 ml) ogrzewano w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 6 godzin. Chlorek fosforylu oddestylowano. Mieszaninę reakcyjną zdekantowano do wody schłodzonej lodem, po czym roztworzono w dichlorometanie w celu rozpuszczenia. Fazę organiczną przemyto wodą, a następnie nasyconym roztworem chlorku sodu. Fazę organiczną wysuszono nad siarczanem magnezu, a rozpuszczalnik odparowano. Pozostałość zawieszono w eterze i nieprzekształcony materiał wyjściowy (4 g) odsączono. Przesącz odparowano i pozostałość oczyszczano metodą chromatografii kolumnowej (SiO₂, AcOEt/Hpt: 5/95 do 20/80). Otrzymano 10,9 g białej substancji stałej.

NMR-H (DMSO): 1,30 (t, 3H); 1,39 (t, 3H); 3,08 (q, 2H); 4,09 (s, 3H), 4,49 (q, 2H); 7,64 (d, 2H); 7,86 (d, 2H).

IR (KBr): 865; 1016; 1082; 1190; 1224; 1253; 1272; 1508; 1571; 1732.

17.d. 2-chloro-4-etylo-7-fluoro-6-metoksy-3-chinolinometanol

Do roztworu 2-chloro-4-etylo-7-fluoro-6-metoksy-3-chinolinokarboksylanu etylu (10,8 g, 35 mmola) w bezwodnym dichlorometanie (200 ml) wkroplono w temperaturze otoczenia w obojętnej atmosferze wodorek diizobutyloglinu (1 M w dichlorometanie, 65 ml, 65 mmoli), po czym całość ogrzewano w 40°C przez 4 godziny. Po schłodzeniu do 0°C ostrożnie dodano 20% wodny roztwór soli Rochelle'a (105 ml) i dichlorometan (200 ml) i mieszaninę reakcyjną mieszano przez 1 godzinę, po czym zdekantowano ją i przemyto 3 razy wodą. Fazę organiczną wysuszono nad siarczanem magnezu i rozpuszczalnik odparowano. Pozostałość oczyszczano metodą chromatografii kolumnowej (SiO₂, AcOEt/Hpt: 5/95 do 50/50). Otrzymano 6 g białej substancji stałej.

NMR-Ή (DMSO): 1,28 (t, 3H); 3,25 (q, 2H); 4,04 (s, 3H); 4,77 (d, 2H); 5,27 (t, 1H);

7,55 (d, 2H); 7,73 (d, 2H).

IR (KBr): 840; 864; 1023; 1232; 1267; 1317; 1444; 1511; 1569.

188 109 . e. 5,12-diztyly-9-fluoro-4,5-dihydlΌ-5-hyeroksy-10-mztoksy-1 H-oksepino^ \4': 6,7] -ineylizyny[ 1©-b^hinolino-S, 15(4H, 13H)-eiyn

2-rhlory-4-ztylo-7-ίΊuyrr-6-metoksy-3-chmolinymztanol sprzęgnięto ze ewiąekiem (M) w sposób opisany w etapie 4.j. preparatyki 4. Otrzymany produkt sprzęgania poddano ^ΙΜ^cji w sposób opisany w etapie 4.k. Otrzymano żółtą substancję stałą, t.t. >275°C.

NMR-'H (CF3 COOD): 1,07 (m, 3H); 1,62 (m, 3H); 2,27 (m, 2H); 3,44 (d, 1H); 3,54 (m, 2H); 3,91 (d, 1H); 4,25 (s, 3H); 5,60 (d, 1H); 5,74 (s, 2H); 5,98 (d, 1H); 7,85 (m, 1H); 8,16 (m, 1H); 8,31 (s, 1H).

NMR-C¹³ (CF3COOD): 9,03; 14,20; 26,68; 38,77; 43,98; 53,79; 58,27; 64,73; 77,93; 106,85; 109,24; 110,15; 128,99; 129,20; 131,61; 137,32; 141,23; 144,13; 154,79; 158,32; 160,25; 160,81; 179,30.

IR (KBr): 1013; 1068; 1265; 1466; 1514; 1601; 1655; 1748.

Preparatyka 18: 5-etyIo-4,5-dihyero-5-hydroksy-12-meiy)o-1H-okszpmo[3:,4':6,7]-indolieyno[ 1,2-Z]chinoliny-3,15(4H, 13H)-dion

Sposób opisany w przykładach 17.b., 17.c. i 17.d. ząstysywąny w odniesieniu do 2-aretylo-aniliny w celu otrzymania 2-rhloro-4-mztylo-3-chmolmymetąnolu. Związek ten sprzęgnięto ze związkiem (M) w sposób opisany w etapie 4.j. preparatyki 4. Otrzymany produkt sprzęgania poddano cyklieαcji w sposób opisany w etapie 4.k. Otrzymano żółtą substancję stałą,

t.t. >260°C.

NMR-H (DMSO): 0,87 (t, 3H); 1,87 (q, 2H); 2,78 (s, 3H); 2,80 (d, 1H); 3,55 (d, 1H); 5,27 (s, 2H); 5,42 (d, 1H); 5,52 (d, 1H); 6,04 (s, 1H); 7,39 (s, 1H); 7,75 (t, 1H); 7,88 (t, 1H); 8,13 (d, 1H); 8,25 (d, 1H).

NMR-C¹³ (DMSO): 8,23; 36,26; 42,36; 62,00; 73,11; 78,65; 79,13; 79,25; 99,52; 122,36; 124,30; 127,67; 129,54; 129,55; 129,56; 140,11; 145,06; 148,07; 152,00; 155,79; 159,09; 171,89.

IR (KBr): 1649; 1751; 3404.

Preparatyka 19: 10-bznzylyksy-5-etyly-9-fluyry-4,5-dihydro-5-hydroksy-1 H-ykszęino-[3',4':6,7] indolizyno [ 1,2-Z]chmolmy-3,15(4H, 13H)-dion

Sposób przedstawiony w etapie 4.i. zastosowano w ydnizsizniu do 3-fluyry-4-mztyksy-acetanilidu w celu otrzymania 2-rhloro-7-fluylo-6-metySsy-chinoliny-3-karboαldzhydu, do którego dodano nadmiar tribromku boru w dichlorometanie w temperaturze ytyrzeniα na 24 godeiny. Otrzymano 2-chlory-7-ίluoro-6-hydryksy-chinoliny-3~kαrbyąldehyd, który O-beneylywαny w dimetyloformamidzie w obecności bromku benzylu i węglanu potasu w celu otrzymania

6-Zzneyloksy-2-rhloro-7-fluororhinolmo-3kąu·boaldzhydu, który zredukowano borywodrrkizm sodu w metanolu w celu otrzymania odęywieenizgy rhinylinometαnolu. Związek ten sprzęgnięto ze związkiem (M) w sposób opisany w etapie 4.j. preparatyki 4. Otrzymany produkt sprzęgania poddano cyklieacji w sposób opisany w etapie 4.k. Otrzymano żółtą substancję stałą, t.t. >275°C.

NMR-H (DMSO): 0,86 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,05 (d, 1H); 5,25 (s, 2H); 5,37 (s, 2H);

5,45 (dd, 2H); 6,05 (s, 1H); 7,4-7,6 (m, 5H); 7,88 (d, 1H); 7,95 (d, 1H); 8,56 (s, 1H).

Preparatyka 20: 5-etylo-9-fluory-4,5-dihydry-5,10-dihydroksy-1I-)-ykszpmo[3:,4':6,7]-indylieyny[ 1,2-b]chinolino-3,15(4H, 13H)-dion

Związek z preparatyki 19 (0,79 mmola) roepuszceynzgo w kwasie trifluorooctowym (15 ml) poddano działaniu wydyru stosując 10% pallad na węglu (60 mg). Otrzymano żółtą substancję stałą, t.t. >275°C.

NMR-*H (DMSO): 0,86 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,05 (d, 1H); 5,25 (s, 2H)) 5,37 (is, 2H);

5,45 (dd, 2H); 6,05 (s, 1H); 7,8 (d, 1H); 7,90 (d, 1H); 8,56 (s, 1H).

Powyższe preparatyki będą służyć jako podstawa do zilustrowania wynalazku w poniższych przykładach.

Przykład 1

5-etylo-9,10-difluoro-4,5-dihydro-5-(2-ąmino-1-yksoetyksy)-1H-okseęino[3',4':6,7]-indolieyny[1,2-b]chinoliny-3,15(4H, 13H)-dion

a. Chlorowodoreo 5-6Ζυ.ο-Ζ, 10-difluoeo-4,Zl0i4ydeo-5-e2-(t-b2-ytobsykyrboką(oaminrąc -1 -yksyetyksy)-1 H-ykszęiny-[3',4':6,7]indylizyny[ 1,2-b]chinolino-3,15(4H, 13H)-dionu

188 109

Do mieszaniny 5-etylo-9,10-difluoro-4,5-dihydro-5-hydroksy-1H-oksepino[3',4':6,7]-indalizyno[ 1,2-b]chinolmo-3,15(4H,13H)-dionu (200 mg, 0,526 mmola, otrzymanego zgodnie z preparatyką 4), N-Boc-glicyny (185 mg, 1,051 mmola) i katalitycznej ilości 4-dimetylo-aminodirydyny (20 mg) w bez.wodnej pirydynie (10 ml) dodano w 0°C i w atmosferze argonu dicykloheksylokarbodiimid (239 mg, 1,16 mmola), po czym mieszano w temperaturze otoczenia przez 48 godzin. Składniki lotne usunięto pod próżnią, a pozostałość poddano chromatografii (SiO2, 1% metanol w chloroformie) w celu otrzymania żądanego związku pośredniego (40 mg, 14%), żółta substancja stała.

NMR-’H (CDCl3): 1,20 (t, 3H); 1,38 (s, 9H); 1,40-1,70 (m, 2H); 3,10 (d, 1H); 4,00 (d, 2H);

4.30 (d, 1H); 5,00 (t, 1H); 5,20 (s, 2H); 5,30-5,90 (dd, 2H); 7,20 (s, 1H); 7,50-8,10 (m, 2H);

8.30 (s, 1H).

b. Chlorcwodomo aretkl5-9,10-difluoaOi4,5-dihydao-5-C2-amino-l-oksoerokry)-lH-oksepinol3',4':6,77indoliioyno[ 1,2-b]chinolino-3,15(4H, DUj-dionu

Związek pośredni otrzymany powyżej (40 mg, 0,072 mola) w dichlorometanie (10 ml) utrzymywano w 0°C i wkrodiono dioksan nasycony chlorowodorem (8 ml). Powstałą żółtą zawiesinę mieszano przez 2 godziny, po czym składniki lotne usunięto pod próżnią. Pozostałość rozpuszczono w wodzie (5 ml) i przemyto dichlorometanem (3 x 30 ml). Fazę wodną zamrożono i liofilizowano w celu otrzymania oczekiwanej soli, higrbskodijnej żółtej substancji stałej (20 mg, 50%).

NMR-H (CDCl3): 1,00 (t, 3H); 2,15 (m, 1H); 2,30 (m, 1H); 3,60 (d, 1H); 3,90 (d, 1H);

4,15 (s, 2H); 5,10 (s, 2H); 5,40 (d, 1H); 5,70 (d, 2H); 7,40 (s, 1H); 7,80 (m, 2H); 8,50 (s, 1H).

Przykład 2

5-etyio-9,10-difluorb-4,5-aihydro-5-(2-amino-1-oksbpropoksy)-1H-okyedino[3',4':6,7]-indolioyno[l,2-b]chinblino-3,15(4FI,l3H)-dion

Sposób z przykładu 1 zastosowano w odniesieniu do 5-etylo-9,l0-dif[uoro-4,5-dihyaro-5-hydroksy-1H-oksepino[3',4':6,7]indołizyno[ 1,2-b]chinołino-3,15(4H, 13H)-dionu, stosując N-Boc-b-alaninę zamiast N-Boc-glicyny, a następnie grupę zabezpieczającą Boc w otrzymanym związku pośrednim kwasem trifluorooctowym w dichlorometanie. Składniki lotne odparowano pod próżnią, a pozostałość rozpuszczono w dichlorometanie. Otrzymany roztwór przemyto rozcieńczonym roztworem wodorowęglanu sodu, wysuszono i odparowano. Otrzymano żółtą substancję stałą.

Stosując sposoby z przykładów 1 i 2 w odniesieniu do innych związków uzyskano podobne wyniki. W ten sposób otrzymać można całą klasę analogów kamptotecyny w postaci „proJeków”.

Przykład 3 l,8-dietyio-8,9-diłydiro-8-hydroksy-2H,10H,l2H-[1,3]oksazyno[5,6f|bksedino[3',4^,:6,7]-indolizyno [1,2-b] chinolino-10,13(15H)-dion

Do zawiesiny 5-etylo-4,5-dihyaro-5,10-dihydroksy-lH-oksepino|3',4':6,7]mdoiioyno-[1,2-b]chinolino-3,15(4H,13H)-dionu (84 mg otrzymanego ogbdnie z preparatyką 5) w kwasie octowym (2,5 ml) dodano 1,3,5-trietyloheksahyarotriazynę (0,5 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano w 70°C przez 30 minut, a następnie odparowano pod próżnią. Pozostałość rozpuszczono w etanolu, przesączono i przemyto eterem. Otrzymano substancję stałą, t.t. >275°C.

NMR-H (DMSO): 0,87 (t, 3H); 1,50 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 2,77 (q, 2H); 3,05 (d, 1H);

3,47 (d, 1H); 4,37 (s, 2H); 5,00 (s, 2H); 5,22 (s, 2H); 5,45 (dd, 2H); 6,00 (s, 1H); 7,34 (s, 1H); 7,36 (d, 1H); 7,93 (d, 1H); 8,53 (s, 1H).

NMR-C¹³ (DMSO): 8,46; 13,48; 36,46; 42,49; 45,49; 46,44; 50,75; 61,43; 73,33; 82,06; 99,02; 112,90; 122,00; 122,98; 125,42; 127,04; 129,04; 130,20; 144,09; 144,97; 149,87; 152,92; 155,98; 172,07.

IR (KBr): 1045; 1215; 1502; 1604; 1657, 1722.

Przykład 4

8-etyio-8,9-dihyarb-8-hydroksy-1 -metylo-2H, 1 OH, 12H-[ 1,3]oksaoyno[5,6fjoksedino-[3',4''6,7]indolizyno[ 1,2-b] chinolino-10,13(15H)-dion

Do zawiesiny 5-etylo-4,5-dihydro-5,10-dihyaroksy-1H-oksepmb[3',4':6,7]indoiioyno-[1,2^]οΗηο1ϊηο-3, 15(4H,13H)-dionu (200 mg otrzymanego zgodnie z preparatyką. 5) w kwasie

188 109 octowym (5 ml) dodano heksaąadro-1,3,5-tgimetyiotriaóanę (110 mg). Mieszaninę reakcyjną mieszano w 70°C przez 30 minut, a następnie odparowano pod próżnią. Pozostałość rozpuszczono w etanolu, przesączono i przemyto eterem. Otrzymano substancję stałą, t.t. >275°C.

NMR-H (DMSO): 0,87 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,04 (d, 1H); 3,48 (d, 1H); 4,33 (s, 2H);

4,93 (s, 2H); 5,28 (s, 2H); 5,45 (dd, 2H); 6,01 (s, 1H); 7,35 (s, 1H); 7,38 (d, 1H); 7,94 (d, 1H); 8,49 (s, 1H).

NMR-C'13 (DMSO): 8,46; 36,43; 37,85; 42,55; 48,68; 50,79; 61,43; 73,35; 83,82; 99,04; 112,49; 122,04; 123,00; 125,46; 127,14; 129,07; 130,27; 144,99; 149,95; 152,46; 155,99; 172,09.

IR (KBr): 1047; 1058; 1219; 1246; 1295; 1439; 1504; 1604; 1655; 1735.

Przykład 5

8-etylo-8,9-diąydgo-8-ąyd.roksy-1 -benzylo-2H, 1OH, 12H-[ 1 dUksazynoU/r-rjoksepino-[3’,4’:6,7]indoiizyno[ 1,2-^^^01^0-10,13(15H)-diyn

Do zawiesiny 5-etylo-4,5-dihadgy-5,10-diąydroksy-1H-oksepino[3:,4':6,7]indolizyno-1,2^^111101^0-3, U^H^Hydionu (200 mg otrzymanego zgodnie z preparatyką 5) w kwasie octowym (5 ml) dodano 1,3,5-tribenóaioheksaąydgotriaóanę (285 mg). Mieszaninę reakcyjną mieszano w 70°C przez 30 minut, a następnie odparowano pod próżnią. Pozostałość rozpuszczono w etanolu, przesączono i przemyto eterem. Otrzymano substancję stałą, t.t. >275°C.

NMR-‘H (DMSO): 0,85 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,05 (d, 1H); 3,47 (d, 1H); 3,96 (s, 2H); 4,33 (s, 2H); 5,04 (s, 2H); 5,17 (s, 2H); 5,44 (dd, 2H); 6,01 (s, 1H); 7,38 (m, 6H); 7,42 (d, 1H); 7,97 (d, 1H); 8,42 (s, 1H).

NMR-C15 (DMSO): 8,42; 19,96; 36,45; 42,51; 46,36; 50,78; 55,38; 61,39; 73,31; 99,00; 112,55; 122,01; 123,08; 125,38; 127,09; 127,47; 128,70; 129,14; 130,35; 128,40; 139,19; 144,18; 149,99; 152,84; 155,92; 159,24; 172,05.

IR (KBr): 1056; 1205; 1225; 1248; 1504; 1535; 1599; 1655; 1726.

Przykład 6

8-etylo-8,9-dihydro-4-fluoro-8-ąydroksy-1 -benzylowi!, 1 OH, 12H-[ 1,3]okeaóano[5,6-f]-okeepmo[3^,'4':6,7]indo-iz;yιno[1,2-b]cąinolino-10,13(15H)-dion

Do zawiesiny 5-etalo-9-fluoro-4,5-dihadro-5,10-dihydroksy-1H-oksepino[3',4::6,7]-indolióynθ[1,2-b]cąinolino-3,15(4H,13H)-dionu (200 mg otrzymanego zgodnie z preparatyką 20) w kwasie octowym (5 ml) dodano r,3,5-tgibenóΛ^;iyhekeahydgotgiaóanę (285 mg). Mieszaninę reakcyjną mieszano w 70°C przez 30 minut, a następnie odparowano pod próżnią. Pozostałość rozpuszczono w etanolu, przesączono i przemyto eterem. Otrzymano substancję stalą, t.t. >250°C.

NMR-*H (DMSO): 0,85 (t, 3H); 1,85 (q, 2H); 3,05 (d, 1H); 3,48 (d, 1H); 3,95 (s, 2H);

4,45 (s, 2H); 5,20 (s, 4H); 5,45 (dd, 2H); 6,05 (s, 1H); 7,40 (s, 7H); 7,90 (d, 1H); 8,45 (s, 1H).

IR (KBr): 1248; 1451; 15001; 1598; 1657; 1727.

Przykład 7

Wytworzono w konwencjonalny sposób tabletki do podawania doustnego o następującym składzie:

związek z przykładu 3: 1 mm krzemionka koloidalna (Acrosil): 1 mm celuloza mikrokrystaliczna (Avicel): 50 mg żywica celulozowa: 5 mm stearynian magnezu: 1 mg.

Fa^^t^^l^^i^zne badanie produktów według wynalazku

Test na aktywność relaksacyjną DNA wywołaną przez topoióomeraóę I

Wszystkie reakcje przeprowadzono w 20 pl buforu do reakcji składającego się z 50 mM

Tris-HCl (pH 7,5), 50 mM KCl, 0,5 mM ditiotreityiu, 10 mM MgCl MgCl2, 0,1 mM kwasu etylenodiaminotetraoctowego (EDTA), 30 pg/ml albuminy z surowicy bydlęcej i 300 ng superskręconego pUC19 (Pharmacia Biotech, Orsay, France) z dodatkiem lub bez badanych związków w określonych stężeniach. Wszystkie badane związki wstępnie rozpuszczono w dime-tylsulfotlenku (DMSO) lub w wodzie, dla związków rozpuszczalnych w układzie wodnym, inne rozcieńczenia wykonano w wodzie destylowanej. Końcowe stężenie DMSO nie przekraczało 1%o (v/v). Reakcję zapoczątkowano dodaniem 1 jednostki topyizymeraóy I

188 109

DNA z oczyszczonej grasicy cielęcej (Gibco-BRL, Paisley, Wielka Brytania), i reakcję prowadzong przez 15 minut w 37°C. Reakcje zakończono dodając 3 μΐ mieszaniny zawierającej 1% dgdncclosiaóczanu sodu, 20 mM EDTA i 500 μg/ml póoteinaoc K (Boehringer Mannheim, Meylan, Francja). Po 30 minutach dodatkowej inkubacji w 37°C do próbek dodano 2 μl buforu do nakładania na żel zawierającego 10 mM Na2HPO4, 0,3% błękitu bromofenolowego i 16% środka Ficoll, a następnie poddano nlektógforezin w 1,2% żelach agarozowych przy 1 V/cm przez 20 godzin w buforze zawierającym 36 mM Tris-HCl o pH 7,8, 30 mM Na2HPO4, 1 mM EDTA i 2 μg/ml chlgrochininc. Żele wybawiono 2 μg/ml bromku etydyny, sfotografowano aparatem w postaci urządzenia ze sprzężeniem ładunków (ccd) w świetle UV o długości 312 nm oraz zmierzono intensywność fluoóesunncji przy pomocy urządzenia analizującego obraz bigPógfil (Vilber Lourmat, Lyon, Francja) w celu oznaczenia procentowej zawartości zrelaksowanego DNA.

W każdym z doświadczeń superskręcony plazmidowy DNA inkubowang sam lub z topgizgmeóazą I. Reakcję prowadzono przez 15 minut. Dla każdego badanego związku lub kontroli (sam nośnik nazywany jest tutaj kontrolą) inkubowano superskręcony plaomidgky DNA w obecności maksymalnego stężenia wybranego do doświadczenia badanego związku lub kontroli bez enzymu lub w obecności badanego związku przy stężeniach w zakresie 1 μM do 200 μM lub kontroli w obecności enzymów. Jak wskazano w tabeli I związki z przykładów 3 do 6 hamują aktywność relaksacyjną wywoływaną przez tgpgioomeóaoę I w sposób zależny od stężenia.

Tabela I

	Stężenie mikromolowe
	10	50	100	200
Przykłady
Kamptotecyna	88,7	62,4	52,9	46,9
3	79,7	46,9	33,5	23,2
4	86,2	32,7	35,1	32,1
5	56,2	30,4	28,0	24,2
6	55,6	39,9	38,9	30,0

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 4,00 zł.

Claims (23)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Nowe analogi kamptotecyny o wzorze I w postaci racemicznej lub enancjomeru, lub kombinacji takich form, w którym

   R1 oznacza niższy alkil, niższy alkenyl, niższy fluorowcoalkil lub niższy alkoksy-niższy-alkil; każdy z R2, R3 i R4 oznacza niezależnie H, atom fluorowca, niższy fluorowcoalkil, niższy alkil, grupę nitrową, amidową, niższy amidoalkil, grupę hydrazynową, niższy hydrazynoalkil, grupę azydową, niższy azydoalkil, (CH2)_mNIR,R7, (CfRmOR^, (CH2)mSR6, (CH2)_mC(O)Rg, OC(O)nRćR7 podstawiony lub niepodstawiony (CH2)_n[N=X] lub (CH2)_mOC(O)[N=Xj lub 0C(O)[N=X1;

   lub R3 i R4 tworzą razem łańcuch o 3 lub 4 ogniwach, przy czym ogniwa łańcucha wybrane są z grupy obejmującej CH, CH2, O, S, N i NR9;

   R5 oznacza H, atom fluorowca, niższy fluorowcoalkil, niższy alkil, niższy alkoksyl, niższy-alkoksy-niższy alkil, niższy-alkiltio-niższ.y alkil, cykloalkil, cykloalkilo-niższy-alkil, grupę cyjanową, cyjanoalkil, niższy hydroksyalkil, grupę nitrową, (CH2)_mC(O)Rg, (CIRmNRó-C(O)Rg, (CH2)mNR6R7, (CH2)mN(CH3)(CH2)^INR6R7, (CH2)mOC(O)Rg, (CH2)mOC(O)NRR7 lub podstawiony lub niepodstawiony (CH2)_n[N=X1, OC(O)[N=X], (CH2)_mOC[N=X1, aryl lub niższy aryloalkil;

   każdy z Ró i R7 oznacza niezależnie H, niższy alkil, niższy hydroksyalkil, niższy-alkilo-amino-niższy alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, niższy-cykloalkiloalkil, niższy-alkoksy-niższy alkil, aryl, niższy aryloalkil lub niższy fluorowcoalkil;

   Rg oznacza H, niższy alkil, niższy hydroksyalkil, grupę niższo-alkiloaminową, niższy-alkilo-amino-niższy-alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, niższy-cykloalkiloalkil, niższy alkenyl, niższy alkoksyl, niższy-alkoksy-niższy-alkil, niższy fluorowcoalkil, aryl lub niższy aryloalkil;

   R9 oznacza H, niższy alkil lub niższy fluorowcoalkil;

   R10 oznacza H, niższy alkil, niższy fluorowcoalkil lub niższy alkoksyl; każdy z Rig, R19 i R20 oznacza niezależnie H; m oznacza liczbę całkowitą w zakresie od 0 do 6; n wynosi 1 lub 2;

   a [N=X] oznacza grupę heterocykliczną, o 4-7 ogniwach, X oznacza niezbędny łańcuch uzupełniający tę grupę heterocykliczną, wybrany z grupy obejmującej O, S, CH2, CH, N, NR9 i COR10;

   Rp oznacza H lub grupę łatwo ulegającą odszczepieniu, korzystnie wybraną z grup o wzorze -C(O)-A-NR22R23, gdzie A oznacza liniowy lub rozgałęziony alkilen, ewentualnie podstawiony grupą wybraną spośród wolnego, zestryfikowanego lub przekształconego w sól hydroksylu, atomu fluorowca, wolnego, zestryfikowanego lub przekształconego w sól karboksylu, grupy aminowej, mono- i dialkiloaminowej, a R22 i R23, niezależnie oznaczają H, niższy alkil, niższy

   188 109 hydroksyalkil, niższy-alkiloamino-niższy alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, niższy cykloalkilo-alkil, niższy alkenyl, niższy-alkoksy-niższy alkil, niższy fluorowcoalkil lub podstawiony albo niepodstawiony aryl lub niższy aryloalkil (np. podstawiony 1-4 razy przy grupie arylowej), gdzie podstawnik stanowi niższy alkil, atom fluorowca, grupa nitrowa, grupa aminowa, grupa niższo-alkiloaminowa, niższy fluorowcoalkil, niższy hydroksyalkil, niższy alkoksyl lub niższy-alkoksy-niższy alkil;

   lub R22 i R23 tworzą razem 5-, 6- lub 7-członowy pierścień ewentualnie podstawiony, ewentualnie obejmujący inne heteroatomy wybrane spośród O, N, S;

   przy czym należy rozumieć, że jeśli Rp oznacza atom wodoru, wówczas R3 i R4 tworzą razem łańcuch o 3- lub 4-ogniwach; oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
2. 2. Związki według zastrz. 1, w których Ri oznacza etyl; i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
3. 3. Związki według zastrz. 1, w których R5 oznacza H, niższy alkil lub (CH2)_mNR6R7 albo (CH2)_n[N=X] niepodstawiony lub podstawiony niższym alkilem; i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
4. 4. Związki według zastrz. 1, w których R3 i R4 tworzą ewentualnie podstawiony pierścień oksazyny; i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
5. 5. Związki według zastrz. 1, w których Rp oznacza grupę łatwo ulegającą odszczepieniu; lub ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
6. 6. Związki według zastrz. 5, w których Rp oznacza grupę C(O)-(Ai)-N-R₂₂-R23, gdzie Ai oznacza CH2m lub rozgałęziony niższy alkilen, a m oznacza liczbę całkowitą od 0 do 6; i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
7. 7. Związek według zastrz. 4, znamienny tym, że wybrany jest spośród następujących związków:

   - 1,8-dietylo-8,9-dihydro-8-hydroksy-2H,10H,12H-[1,3]oksayno[5,6-f]oksepino[3',4':6,7]-indolizyno[ 1,2-b] chinolino-10,13(15H)-dionu;

   - 8-etylo-8,9-dihydro-8-hydroksy-1 -metylo-2H, 1 OH, 12H-[ 1,3]oksazyno[5,6-f]oksepino-[3',4':6,7jindolizyno[ 1,2-b]chinolino-10,13(15H)-dionu;

   - 8-etylo-8,9-dihydro-8-hydroksy-1-benzylo-2H,10H,12H-[1,3]oksazyno[5,6-f]oksepino-[3',4':6,7]indolizyno[ 1,2-b]chinolino-10,13(15H)-dionu;

   - 8-etylo-8,9-dihydro-4-fluoro-8-hydroksy-1 -benzylo-2H, 1 OH, 12H-[ 1,3]oksazyno[5,6-f] -oksepino[3',4':6,7]indolizyno[ 1,2-b]chinolino-10,13( 15H)-dionu;

   i ich farmaceutycznie dopuszczalnych soli.
8. 8. Związek według zastrz. 5, znamienny tym, że wybrany jest spośród następujących związków:

   - 5-etylo-9,10-difluoro-4,5-dihydro-5-(2-amino-1-okso-etoksy)-1H-oksepino[3:,4':6,7]-indolizyno[ 1,2-b] chinolino-3,15 (4H, 13H)-dionu;

   - 5-etylo-9,10-difluoro-4,5-dihydro-5-(2-anino-1-okso-propoksy)-lH-oksepino[3',4':6,7]-indolizyno[1,2-b]chinolino-3,15(4H,13H)-dionu; i ich farmaceutycznie dopuszczalnych soli.
9. 9. Nowe analogi kamptotecyny o wzorze II w postaci racemicznej, enancjomeru lub kombinacji takich form, w którym R1 oznacza niższy alkil, niższy alkenyl, niższy fluorowcoalkil lub niższy alkoksy-niższy-alkil;

   188 109 każdy z R2, R3 i R4 oznacza niezależnie H, atom fluorowca, niższy fluorowcoalkil, niższy alkil, grupę nitrową, amidową, niższy amidoalkil, grupę hydrazynową, niższy hydra-zynoalkil, grupę azydową, niższy azydoalkil, (C^jmNRcR?, (CH2)_mOR6, (CH2)_mSRć, (CH2)_mC(O)R8, OC(O)NR.6R₇ podstawiony lub niepodstawiony (CH2)_n[N=X] lub (CH2)_mOC(O)[Ń=X] lub OC(O)[N=X]; lub R3 i R4 tworzą razem łańcuch o 3 lub 4 ogniwach, przy czym ogniwa łańcucha wybrane są z grupy obejmującej CH, CH2, O, S, N i NR9;

   R5 oznacza H, atom fluorowca, niższy fluorowcoalkil, niższy alkil, niższy alkoksyl, niższy-alkoksy-niższy alkil, niższy-alkiltio-niższy alkil, cykloalkil, cykloalkilo-niższy-alkil, grupę cyjanową, cyjanoalkil, niższy hydroksyalkil, grupę nitrową, (CH2)_mC(O)Rs, (CH2)_mNR6C(O)R₈, (CH2)_mNR₆R₇, (C^m^CHgKC^nNR^, (CH2)_mOC(O)R₈, (CH2)_mOC(O)NR6R₇ lub podstawiony lub niepodstawiony (CH2)_n[N=Xj, OC(O)[N=X], (CH₂)mOC[N=X], aryl lub niższy aryloalkil;

   każdy z R6 i R₇ oznacza niezależnie H, niższy alkil, niższy hydroksyalkil, niższy-alkilo-amino-niższy alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, niższy-cykloalkiloalkil, niższy-alkoksy-niższy alkil, aryl, niższy aryloalkil lub niższy fluorowcoalkil;

   Rg oznacza H, niższy alkil, niższy hydroksyalkil, grupę niższo-alkiloaminową, niższy-alkiloamino-niższy-alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, niższy-cykloalkiloalkil, niższy alkenyl, niższy alkoksyl, niższy-alkoksy-niższy-alkil, niższy fluorowcoalkil, aryl lub niższy aryloalkil;

   R9 oznacza H, niższy alkil lub niższy fluorowcoalkil;

   R10 oznacza H, niższy alkil, niższy fluorowcoalkil lub niższy alkoksyl;

   Ri6 oznacza OR2i;

   R17 oznacza OR6 lub NR.6R7;

   każdy z Rig, R19 i R20 oznacza niezależnie H;

   R21 oznacza H, niższy alkil, CHO lub C(O)(CH2 )_mCH3; m oznacza liczbę całkowitą w zakresie od 0 do 6; n wynosi 1 lub 2;

   a [N=X] oznacza grupę heterocykliczną, o 4-7 ogniwach, X oznacza niezbędny łańcuch uzupełniający tę grupę heterocykliczną, wybrany z grupy obejmującej O, S, CH2, CH, N, NR9 i COR10;

   Rp oznacza H lub grupę łatwo ulegającą odszczepieniu, korzystnie wybraną z grup o wzorze -C(O)-ANR2₂2R23, gdzie A oznacza liniowy lub rozgałęziony alkilen, ewentualnie podstawiony grupą wybraną spośród wolnego, zestryfikowanego lub przekształconego w sól hydroksylu, atomu fluorowca, wolnego, zestryfikowanego lub przekształconego w sól karboksylu, grupy aminowej, mono- lub dialkiloaminowej, a R22 i R23 niezależnie oznaczają H, niższy alkil, niższy hydroksyalkil, niższy-alkiloamino-niższy alkil, niższy aminoalkil, cykloalkil, cykloalkilo-niższy alkil, niższy alkenyl, niższy-alkoksy-niższy alkil, niższy fluorowcoalkil lub podstawiony albo niepodstawiony aryl lub niższy aryloalkil (np. podstawiony 1-4 razy przy grupie arylowej), gdzie podstawnik stanowi niższy alkil, atom fluorowca, grupa nitrowa, grupa aminowa, grupa niższo-alkiloaminowa, niższy fluorowcoalkil, niższy hydroksyalkil, niższy alkoksyl lub niższy-alkoksy-niższy alkil;

   lub R22 i R23 tworzą razem 5-, 6 - lub 7-członowy pierścień ewentualnie podstawiony, ewentualnie obejmujący inne heteroatomy wybrane spośród O, N, S;

   przy czym należy rozumieć, że jeśli Rp oznacza atom wodoru, wówczas R3 i R4 tworzą razem łańcuch o 3- lub 4- ogniwach; i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
10. 10. Związki według zastrz. 9, w których Ri oznacza etyl; oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
11. 11. Związki według zastrz. 9, w których R5 oznacza H, niższy alkil lub (CI-ŁjmNIR^ albo (CH2)_n[N=X] niepodstawiony lub podstawiony niższym alkilem; i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
12. 12. Związki według zastrz. 9, w których R3 i R4 tworzą ewentualnie podstawiony pierścień oksazyny; i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
13. 13. Związki według zastrz. 9, w których Rp oznacza grupę łatwo ulegającą odszczepieniu; lub ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.

    188 109
14. 14. Związki według zastrz. 13, w których Rp oznacza grupę C(O)-(Ai)-N-R.22-R23, gdzie Ai oznacza CH2m lub rozgałęziony niższy alkilen, a m oznacza liczbę całkowitą od 0 do 6; i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
15. 15. Związki określone w zastrz. 1 oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole do zastosowania jako leki.
16. 16. Związki określone w zastrz. 9 oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole do zastosowania jako leki.
17. 17. Kompozycje farmaceutyczne, znamienne tym, że zawierają jako substancję czynną co najmniej jeden związek określony w zastrz. 1.
18. 18. Kompozycje farmaceutyczne, znamienne tym, że zawierają jako substancję czynną co najmniej jeden związek określony w zastrz. 9.
19. 19. Zastosowanie związku określonego w zastrz. 1 do wytwarzania leków przeciwnowotworowych.
20. 20. Zastosowanie związku określonego w zastrz. 9 do wytwarzania leków przeciwnowotworowych.
21. 21. Sposób wytwarzania związków o wzorze Ia odpowiadających produktom o wzorze I, w którym R3 i R4 tworzą pierścień oksazyny, określonych w zastrz. 4, znamienny tym, że:

    - związek P-hyd^^^^^la^t^<^^<^^,w^ o wzorze ogólnym D w którym R3 oznacza hydroksyl, R4 oznacza H, a R1, R2, Ris R19 i R20 mają znaczenie podane wyżej, poddaje się działaniu pierwszorzędowej aminy, w warunkach reakcji Mannicha, z wytworzeniem związku β-hydroksylaktonowego o wzorze ogólnym Ia w którym R1, R2, R5, R9, Ris, R19 i R20 mają znaczenie podane wyżej.
22. 22. SposóS wytwarzania zodiaków o wzorzelbodpowładających pryduktom o omorze I, w którym Rp nie bonacoa atomu wodoru, określonych w zastrz. 1, znamienny tym, że:

    - związek o wzorze ogólnym D lub Ia

    188 109 acyluje się, korzystnie pochodną rodnika C(O)-A-N-R₂2—23 określonego w zastrz. 9, z wytworzeniem związku β-hydroksylaktonowego o wzorze ogólnym I, w którym Rp nie oznacza atomu wodoru.
23. 23. Sposób wytwarzania związków o wzorze II określonych w zastrz. 9, znamienny tym, że:

    - lakton o wzorze ogólnym I otwiera się w środowisku zasadowym z wytworzeniem po zobojętnieniu związku o wzorze II w którym R_b R₂, R₅, R9, R₁₂, R₁₈, R.19 i R20 mają znaczenie podane wyżej; Ri oznacza OR₂i, gdzie R21 oznacza H lub niższy alkil; R17 oznacza ORó lub NHR^, a R6 oznacza H, niższy alkil, cykloalkil, niższy-cykloalkiloalkil, niższy alkenyl, niższy-alkoksy-niższy alkil lub aryl lub niższy-aryloalkil.