PL180011B1

PL180011B1 - i regulujace wzrost roslin zawierajace fenylosulfonylomoczniki,sposób zwalczania szkodliw ych roslin i regulow ania wzrostu roslin oraz sulfonam idy i sposób ich wytwarzania PL PL PL PL PL PL PL PL

Info

Publication number: PL180011B1
Application number: PL94313971A
Authority: PL
Inventors: Klaus Lorenz; Lothar Willms; Klaus Bauer; Hermann Bieringer
Original assignee: Hoechst Schering Agrevo Gmbh
Priority date: 1993-10-15
Filing date: 1994-10-12
Publication date: 2000-11-30
Also published as: AU7855694A; US5648315A; JPH09503772A; CA2174127C; CA2174127A1; HU215464B; CZ108396A3; HUT74483A; DK0723534T3; US6239306B1; CZ290929B6; KR960704858A; US5925597A; ES2122338T3; JP3920323B2; CN1057086C; RO118713B1; ATE169006T1; BR9407832A; EP0723534B1

Abstract

1. Fenylosulfonylomoczniki o wzorze 1 oraz ich sole, którym. R 1 oznacza rodnik o wzorze CO-Q-R8, R2 i R3 niezaleznie od siebie oznaczaja atom wodoru, R4 oznacza atom wodoru, rodnik (C1-C4)alkilowy, albo oznacza rodnik (C1-C4)alkoksylowy, R5 oznacza rodnik (C1 -C4 )alkilosulfonylowy, rodnik mono- lub di-[(C1 -C4 )alkilo]-aminosulfonylowy albo [(C1 -C6)alkilo]-karbonylowy, przy czym kazdorazowo grupa alkilowa moze byc podstawiona przez jeden albo wiecej rodników wybranych z grupy takiej jak chlorowiec, (C1 -C4)alko- ksyl, albo R5 oznacza rodnik formylowy, grupe o wzorze -CO-CO-R', w któ- rym R'oznacza rodnik taki jak (C1 -C4)alkoksyl, albo R5 oznacza rodnik taki jak [(C3-C6)cykloalkilo}-karbonyl, rodnik fenylosulfonylowy lub fenylokar- bonylowy, przy czym rodnik fenylowy moze byc podstawiony grupa (C 1-C4)alkilowa, albo R5 oznacza gr u p e o wzorze 16 lub 17, przy czym w przypadku, gdy rodnik -CR2 R3 -NR4 R5 znajduje sie w pozycji para do grupy SO2 czasteczki sulfonylomocznika, wylaczone jest znaczenie R5= niepodstawiony rodnik [(C1-C6 ,)alkilo]-karbonylowy, albo R4 i R5 razem oznaczaja lancuch o wzorze (-CH2 )m B- albo -B1 - ( C H 2 ) m 1 - B - , zas m oznacza liczbe 3 albo 4 i m 1 oznacza liczbe 2 albo 3, oraz W oznacza atom tlenu albo siarki, B, B 1 niezaleznie od siebie oznaczaja SO2 albo CO, Q oznacza atom tlenu, albo -NR1 3 -, T oznacza atom tlenu albo siarki. R6 oznacza atom wodoru, R7 o z n a c z a atom wodoru albo rodnik CH3, R8 oznacza atom wodoru, grupe (C 1 -C4 )alkilowa, R9 oznacza grupe (C 1 -C4)alkilowa, R 1 0 , R 1 1 niezaleznie od siebie oznaczaja atom wodoru, rodnik taki jak (C1 -C4)alkil, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec, R 1 3 oznacza (C1 -C4)alkil, P L 1 8 0 0 1 1 B 1 WZÓR 1 PL PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku są fenylosulfonylomoczniki, sposób ich wytwarzania, środki chwastobójcze i regulujące wzrost roślin zawierające fenylosulfonylomoczniki, sposób zwalczania szkodliwych roślin albo regulowania wzrostu roślin oraz sulfonamidy i sposób ich wytwarzania. Wiadomo, że niektóre fenylosulfonylomoczniki mają właściwości chwastobójcze i regulujące wzrost roślin, porównaj opisy patentowe US-A-4,786,314, US-A-4,927,453 oraz WO 89/-10921. Jednakże w przypadku stosowania wykazują one po części niedogodności, jak na przykład dużą oporność na rozkład biologiczny albo niewystarczającą selektywność w uprawach ważnych roślin użytkowych.

Obecnie opracowano fenylosulfonylomoczniki ze specjalnymi rodnikami przy pierścieniu fenylowym, które korzystnie stosuje się jako środki chwastobójcze i regulatory wzrostu roślin.

Przedmiotem omawianego wynalazku są związki o wzorze 1 oraz ich sole, przy czym

R¹ oznacza rodnik o wzorze CO-Q-R⁸,

R² i R³ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru,

R⁴ oznacza atom wodoru, rodnik (C ] -C₄)alkilowy, albo oznacza rodnik (C ] -C₄)alkoksylowy,

180 011

R⁵ oznacza rodnik (C j - C4) alkilo sulfony Iowy, rodnik mono- lub di-[(CrC4)alkilo]-aminosulfonylowy albo [(C]-C6)alkilo]-karbonylowy, przy czym każdorazowo grupa alkilowa może być podstawiona przez jeden albo więcej rodników wybranych z grupy takiej jak chlorowiec, (Ci-C4)alkoksyl, albo R⁵ oznacza rodnik formylowy, grupę o wzorze -CO-CO-R', w którym R' oznacza rodnik taki jak (C]-C4)alkoksyl, albo R⁵ oznacza rodnik taki jak [(C3-C6)cykloalkilo]-karbonyl, rodnik fenylosulfonylowy lub fenylokarbonylowy, przy czym rodnik fenylowy może być podstawiony grupą(CpC^alkilową, albo R³ oznacza grupę o wzorze 16 lub 17, przy czym w przypadku, gdy rodnik -CR²R³-NR⁴R⁵ znajduje się w pozycji para do grupy SO2 cząsteczki sulfonylomocznika, wyłączone jest znaczenie R⁵ = niepodstawiony rodnik [(C_rC₆)alkilo]-karbonylowy, albo

R⁴ i R³ razem oznaczają łańcuch o wzorze (-CH₂)_mB- albo -Β’-^Η^,η'-Β-, zaś m oznacza liczbę 3 albo 4 i m* oznacza liczbę 2 albo 3, oraz

W oznacza atom tlenu albo siarki,

Β, B¹ niezależnie od siebie oznaczają SO₂ albo CO,

Q oznacza atom tlenu, albo -NR¹³-,

T oznacza atom tlenu albo siarki,

R⁶ oznacza atom wodoru,

R⁷ oznacza atom wodoru albo rodnik CH₃,

R⁸ oznacza atom wodoru, grupę (C]-C₄)alkilową,

R⁹ oznacza grupę (C_rC₄)alkilową,

R¹⁰, R¹¹ niezależnie od siebie oznaczająatom wodoru, rodnik taki jak (C]-C₄)alkil, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec,

R¹³ oznacza (C_rC₄)alkil,

A oznacza rodnik o wzorze 19, w którym jeden z rodników X i Y oznacza atom wodoru, atom chlorowca, rodnik (C_rC₃)alkilowy, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec albo oznacza grupę (Cj-C₃)alkoksy, ewentualnie podstawioną przez atom chlorowca lub oznacza grupę mono- lub di(C₁-C₄)alkiloaminową, drugi z rodników X i Y oznacza atom wodoru, rodnik taki jak (C_rC₃)alkil, ewentualnie podstawiony przez atom chlorowca albo oznacza grupę (C_rC₃)alkoksy, lub grupę mono- lub di(C_rC₄)alkiloaminową,

Z oznacza CH albo atom azotu.

We wzorze 1 oraz dalej rodniki takie jak alkil, alkoksy, chlorowcoalkil, alkiloamino i alkilotio oraz odpowiednie nienasycone i/albo podstawione rodniki mogą mieć każdorazowo szkielet węglowy prosty albo rozgałęziony. Rodniki alkilowe, również w złożonych znaczeniach jak alkoksy, chlorowcoalkil itd. oznaczają rodniki takie jak metyl, etyl, n- albo izopropyl, η-, izo-, tert-, albo 2-butyl; rodniki alkenylowe i alkinylowe mają znaczenie odpowiadających rodnikom alkilowym odpowiednich możliwych nienasyconych rodników, jak 2-propenyl, 2- albo 3-butenyl, 2-propynyl, 2- albo 3-butynyl. Atom chlorowca oznacza atom fluoru, chloru, bromu albo jodu; rodnik chlorowocoalkilowy oznacza rodnik alkilowy, który jest podstawiony przez jeden albo więcej atomów z grupy chlorowca; chlorowcoalkil oznacza na przykład CF₃, CHF₂, CH₂CF₃. Podstawiony rodnik fenylowy oznacza korzystnie fenyl, który jest podstawiony przez jeden albo więcej, korzystnie 1,2 albo 3 rodniki z grupy takiej jak chlorowiec, jak fluor, chlor, brom, jod, korzystnie fluor, chlor i brom, dalej alkil, chlorowcoalkil, alkoksy, chlorowcoalkoksy, hydroksy, amino, nitro, cyjano, alkosykarbonyl, alkilokarbonyl, formyl, karbamoil, mono- i dialkiloaminokarbonyl, mono- i dialkiloamino, alkilosulfinyl i alkilosulfonyl, a w przypadku rodników z atomami węgla, korzystne są rodniki o 1 do 4 atomach węgla, zwłaszcza 1 albo 2 atomach węgla. Przy tym z reguły korzystne są podstawniki z grupy takiej jak chlorowiec, np. fluor i chlor, CpC^alkil, korzystnie metyl albo etyl, CpC^chlorowcoalkil, korzystnie trifluorometyl, C_rC₄-alkoksy, korzystnie metoksy albo etoksy, C_rC₄-chlorowcoalkoksy, nitro i cyjano.

5- albo 6-członowy rodnik heterocykliczny, który ewentualnie jest skondensowany z benzenem i zawiera atom azotu (np. w przypadku N(R¹²)₂), może być nasyconym, nienasyconym albo heteroaromatycznym rodnikiem, np. rodnikiem przyłączonym przez atom azotu z grupy

180 011 takiej jak pirolidyl, piperydyl, pirazolil, morfolinyl, indolil, chinolinyl, pirymidynyl, triazolil, oksazolil, pirydyl, pirymidynyl, pirydazynyl, pirazynyl, tiazolil, oksazolil, pirolil, imidazolil oraz benzoksazolil.

Przedmiotem wynalazku są także wszystkie steroizomery, które objęte są wzorem 1, oraz ich mieszaniny. Takie związki o wzorze 1 zawierająjeden albo więcej asymetrycznych atomów węgla albo także podwójnych wiązań, które nie są szczególnie podane we wzorach ogólnych 1. Określone przez ich specyficzną odmianę przestrzenną możliwe stereoizomery, jak enancjomery, diastereoizomery, izomery Z i E są wszystkie objęte przez wzór 1 i można je otrzymywać zwykłymi metodami z mieszanin stereoizomerów albo także w wyniku stereoselektywnych reakcji w połączeniu z użyciem stereochemicznie czystych substancji wyjściowych.

Związki o wzorze 1 mogą tworzyć sole, w których atom wodoru grupy -SÓ₂-NH- zostaje zastąpiony przez rolniczo odpowiedni kation. Sole te stanowią na przykład sole metali, zwłaszcza sole metali alkalicznych albo sole metali ziem alkalicznych, szczególnie sole sodowe i potasowe, albo też sole amonowe, albo sole z organicznymi aminami.

Szczególnie korzystne są zgodne z wynalazkiem związki o wzorze 1 albo ich sole, w którym:

R⁴ oznacza atom wodoru, rodnik (C_rC₄)alkilowy, (C_rC₄)alkoksy,

R⁵ oznacza rodnik (C|-C4)alkilosulfonylowy, (CrC4)chlorowcoalkilosulfonylowy, fenylosulfonylowy albo fenylokarbonylowy, przy czym rodnik fenylowy w obydwu ostatnio wymienionych rodnikach jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej rodników (CrC4)alkilowych, albo R⁵ oznacza rodniki takie jak mono- albo di[(C]-C4)alkilo]-aminosulfonyl, [(C_rC₆)alkilo]-karbonyl, który jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej atomów chlorowca albo przez rodnik (C]-C₄)alkoksylowy, albo R⁵ oznacza rodniki takie jak formyl, albo grupę o wzorze 16 lub 17,

W oznacza atom tlenu albo siarki,

R⁶ oznacza atom wodoru,

R⁸ oznacza rodnik (C_rC₄)alkilowy,

R⁹ oznacza rodnik (C_rC₄) alki Iowy,

R¹⁰·, Rⁿ niezależnie od siebie oznaczająatom wodoru, rodnik (C]-C₄)alkilowy, który jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej atomów chlorowca,

R¹³ oznacza rodnik (C_rC₄)alkilowy.

Korzystne są związki o wzorze 1 albo ich sole, w którym W oznacza atom tlenu, zaś A oznacza rodnik o wzorze 19, przy czym X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia.

Szczególnie korzystne są związki o wzorze 1 albo ich sole, w którym:

R⁴ oznacza atom wodoru, rodniki takie jak (C_rC₄)alkil, albo (C|-C₄)alkoksyl,

R⁵ oznacza rodniki takie jak (C_]-C₄)alkilosulfonyl, CHO, [(C_rC₄)alkilo]-karbonyl, który jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej atomów chlorowca, albo oznacza grupę [(C₃-C₆)cykloałkilo]-karbonylową albo grupę o wzorze 16 lub 17, przy czym W, T, R⁹ R¹¹ mają wyżej podane znaczenia dla wzoru 1,

R⁶ oznacza atom wodoru,

A oznacza rodnik o wzorze 19,

Z oznacza CH albo atom azotu, a jeden z rodników X i Y oznacza atom chlorowca, rodniki takie jak (C]-C₂)alkil, (Cj-C₂)alkoksyl, OCF₂H, CF₃ albo OCH₂CF₃, a drugi z rodników X i Y oznacza rodniki takie jak (C]-C₂)alkil, (C^^jalkoksyl albo (C]-C₂)chiorowcoalkoksyl.

Ze względu na lepszą możliwość wytwarzania albo lepsze działanie biologiczne szczególnie korzystne są zgodne z wynalazkiem związki o wzorze 1 albo ich sole, w których grupa -CR²R³-NR⁴R⁵ znajduje się w pozycji orto albo para do grupy R' albo w pozycji orto do grupy sulfo; przy tym korzystna jest pozycja para grupy CR²R³-NR⁴R⁵ wobec grupy R¹

Przedmiotem omawianego wynalazku są również sposoby wytwarzania związków o wzorze ogólnym 1 albo ich soli, w którym podstawniki mają wyżej podane znaczenia, które polegają na tym że:

180 011

a) związek o wzorze 2 poddaje się reakcji z heterocyklicznym karbaminianem o wzorze 3, w którym R* oznacza ewentualnie podstawiony rodnik fenylowy albo (C]-C₄)alkilowy, albo

b) fenylosulfonylokarbaminian o wzorze 4 poddaje się reakcji ze związkiem aminohetcrocyklicznym o wzorze 5, albo

c) sulfonyloizocyjanian o wzorze 6 poddaje się reakcji ze związkiem aminoheterocyklicznym o wzorze H-NR⁷-A (wzór 5), albo

d) w reakcji prowadzonej w jednym naczyniu najpierw związek aminoheterocykliczny o wzorze H-NR⁷-A (wzór 5) poddaje się reakcji z fosgenem w obecności zasady i utworzony związek pośredni poddaje się reakcji z fenylosulfonamidem o wzorze 2, albo

e) sulfonylochlorek o wzorze 7 poddaje się reakcji z cyjanianem o wzorze M-OCN, w którym M oznacza grupę NH₄, atom sodu albo potasu, i ze związkiem aminoheterocyklicznym o wzorze H-NR⁷-A (wzór 5) w obecności zasady, albo

f) sulfonamid o wymienionym wzorze 2 poddaje się reakcji w obecności zasady z (tio-)izocyjanianem o wzorze 5', przy czym we wzorach 2-7 oraz 5' rodniki względnie grupy R¹ - R⁷, A albo W mająznaczenia podane dla wzoru 1 i przy czym w wariantach a) - e) najpierw otrzymuje się związki o wzorze 1, w którym W oznacza atom tlenu.

Reakcję związków o wzorach 2 i 3 korzystnie przeprowadza się w obecności zasadowego katalizatora w obojętnym rozpuszczalniku organicznym, takim jak np. dichlorometan, acetonitryl, dioksan albo THF w temperaturze między 0°C i temperaturą wrzenia rozpuszczalnika. Przy tym jako zasadę stosuje się na przykład organiczne zasady aminowe jak l,8-diazabicyklo(5.4.0)undec-7-en (DBU), zwłaszcza w przypadku, gdy R* oznacza (podstawiony) rodnik fenylowy (porównaj opis patentowy EP-A-44807), albo trimetyloglin lub trietyloglin, ostatnie zwłaszcza, gdy R* oznacza rodnik alkilowy (porównaj opis patentowy EP-A-166516).

Sulfonamidy o wzorze 2, w którym podstawniki R¹, R², R³, R⁴, R’ i R⁶ mają wyżej podane znaczenia są związkami nowymi. Związki te są również przedmiotem wynalazku. Przedmiotem wynalazku jest również sposób wytwarzania związków o wzorze 2, w którym podstawniki mają wyżej podane znaczenie polegający na tym, że w związku o wzorze 15 odszczepia się zabezpieczającą grupę tert-butylowej, przy czym rodniki R¹ - R⁶ we wzorze 15 mają znaczenia jak we wzorze 2.

Na przykładzie związku o wzorze 2, w którym R² = R³ i oznaczają atom wodoru, a Q oznacza atom tlenu, dalej objaśniono bliżej możliwości wytwarzania, które z nieznacznymi modyfikacjami można stosować również do związków, w których R² i R³ sąróżne od atomu wodoru względnie Q jest różne od atomu tlenu.

Wychodząc z ewentualnie podstawionych kwasów metyloanilinosulfonowych o wzorze 8 (patrz DRP 48583, strona 242), które najpierw przez diazowanie i reakcję z układem KCN/CuCN według Sandmeyer’a przekształca się w nitryle o wzorze 9, po zmydłeniu nitrylu, estryfikacji grupy kwasu karboksylowego i przeprowadzeniu grupy kwasu sulfonowego w zabezpieczoną przez grupę tert-butylową grupę sulfonamidową analogicznie do sposobu znanego z literatury, otrzymuje się sulfonamid o wzorze 10 jako produkt pośredni (patrz schemat 1).

Poza tym sulfonamidy o wzorze 10 otrzymuje się wychodząc z ewentualnie podstawionych kwasów metylonitrobenzoesowych o wzorze 11 w wyniku estryfikacji, redukcji grupy nitrowej, diazowania i sprzęgania z układem SO₂/CuCl (patrz. H. Meerwein i współpracownicy, Chem, Ber. 90, 841-1178 (1957)) oraz aminolizy tert-butyloaminą (patrz schemat 2).

Sulfonamidy o wzorze 10 można wytwarzać również wychodząc z ewentualnie podstawionych metylonitroanilin o wzorze 12. Przez diazowanie i sprzęganie z układem KCN/CuCN otrzymuje się odpowiednie nitryle, które w wyniku hydrolizy grupy cyjanowej i estryfikacji można przekształcić w estry kwasu nitrobenzoesowego o wzorze 13. Następnie można grupę nitrową jak opisano w schemacie 2, przekształcić w grupę tert-butyloaminosulfonylową (patrz schemat 3).

W celu wytworzenia sulfonamidów o wzorze 2 postępuje się w ten sposób, że w związkach o wzorze 10 poddaje się chlorowcowaniu łańcuch boczny otrzymując związek o wzorze 14, na

180 011 stępnie atom chlorowca w związku 14 zastępuje się grupą aminową albo azydowąz następną redukcją do benzyloamin o wzorze 15' i dalej funkcjonalizuje się grupę aminową oraz odszczepia zabezpieczającą grupę tert-butylową analogicznie do znanego sposobu (np. za pomocą CF₃COOH) i tak otrzymuje sulfonamidy o wzorze 2' (patrz schemat 4).

Sposób postępowania można zastosować analogicznie także do wytwarzania innych związków o wzorze 2, przy czym w ostatnim etapie stosuje się związek o wzorze 15.

Karbaminiany o wzorze 3 można wytwarzać metodami opisanymi w południowoafrykańskich zgłoszeniach patentowych 82/5671 i 82/5045 albo w opisie patentowym EP-A 70804 (US-A-4 480 101) albo RD 275056.

Reakcję związków o wzorze 4 ze związkami aminoheterocyklicznymi o wzorze 5 przeprowadza się korzystnie w obojętnych, aprotonowych rozpuszczalnikach, takich jak np. dioksan, acetonitryl albo tetrahydrofuran, w temperaturze między Ó°C i temperaturą wrzenia rozpuszczalnika. Potrzebne substancje wyjściowe o wzorze 5 sąznane z literatury albo można je wytwarzać sposobami znanymi z literatury. Fenylosulfonylokarbaminiany o wzorze 4 otrzymuje się analogicznie do opisów patentowych US-4 684 393 albo US-4 743 290.

Fenylosulfonyloizocyjaniany o wzorze 6 można wytwarzać analogicznie do opisu patentowego US-4 481 029 i poddawać reakcji ze związkami aminoheterocyklicznymi o wzorze 5.

Fosgenowanie związków o wzorze 5 według wariantu d) można przeprowadzać korzystnie w obecności zasad jak organicznych zasad aminowych ze steryczną przeszkodą, na przykład trietyloaminy. Następną reakcję ze związkami o wzorze 2 według wariantu d) można przeprowadzić analogicznie do znanych sposobów (porównaj opis patentowy EP-A-232 067).

Sulfochlorki o wzorze 7 można otrzymywać z odpowiednich kwasów sulfonowych, np. metodami standardowymi jak przez reakcję soli potasowej z tlenochlorkiem fosforu albo chlorkiem tionylu w obojętnych rozpuszczalnikach jak acetonitrylu i/albo sulfolanie, albo w substancji przez ogrzewanie do orosienia (porównaj Houben-Weyl-Klamann, „Methoden der organischen Chemie”, 4. wydanie, tom E ΧΙ/2, strony 1067-1073. Thieme Verlag Stuttgart, 1985).

Odpowiednie kwasy sulfonowe dostępne są z odpowiednich nitrozwiązków analogicznie do reakcji związków o wzorze 11.

Alternatywnie w sporadycznych przypadkach sulfonylochlorki o wzorze 7 można wytwarzać przez sulfonowanie (+ chlorowanie) albo sulfochlorowanie odpowiednich podstawionych estrów kwasu benzoesowego. Przy tym sulfochlorowanie prowadzi się analogicznie do Houben-Weyl-Klamann, „Methoden der organischen Chemie”, 4. wydanie, tom E ΧΙ/2, strona 1067 i następne, Thieme Verlag Stuttgart, 1985; Houben-Weyl-Miiller, „Methoden der ogranischen Chemie”, 4. wydanie, tom IX, strona 563 i następne, Thieme Verlag Stuttgart, 1955, a sulfonowanie analogicznie do Houben-Weyl-Klamann, „Methoden der organischen Chemie, 4. wydanie, tom E ΧΙ/2, strona 1055 i następne, Thieme Verlag Stuttgart, 1985; Houben-WeylMiiller, „Methoden der organischen Chemie”, 4. wydanie, tom IX, strona 435 i następne, Thieme Verlag Stuttgart, 1955.

(Tio-)izocyjaniany o wzorze 5' można otrzymywać sposobami znanymi z literatury (opis patentowy EP-A-232067 oraz EP-A-166516). Reakcję (tio-)izocyjanianów o wzorze 5' ze związkami o wzorze 2 prowadzi się w temperaturze -10 -100°C, korzystnie 20 -100°C, w obojętnym, aprotonowym rozpuszczalniku, np. w acetonie albo acetonitrylu, w obecności odpowiedniej zasady, np. N(C₂H₅)₃ albo K₂CO₃.

Sole związków o wzorze 1 wytwarza się korzystnie w obojętnych, polarnych rozpuszczalnikach, np. wodzie, metanolu albo acetonie, w temperaturze 0 - 100°C. Odpowiednimi zasadami do wytwarzania zgodnych z wynalazkiem soli są na przykład węglany metali alkalicznych jak węglan potasu, wodorotlenki metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, np. NaOH albo KOH, albo amoniak lub etanoloamina.

Jako określone w powyższych wariantach sposobu „obojętne rozpuszczalniki” rozumie się każdorazowo rozpuszczalniki, które są obojętne w danych warunkach reakcji, jednak nie muszą 1___i. ___... J_____1_____1.________1---1- ---w uuwuinyui waiuiinauii ινακνμ.

180 011

Zgodnie z wynalazkiem związki o wzorze 1 wykazujądoskonałą skuteczność chwastobójczą wobec szerokiego spektrum rolniczo ważnych jedno- i dwuliściennych roślin szkodliwych.

Przedmiotem wynalazku jest w związku z tym sposób zwalczania szkodliwych roślin albo regulowania wzrostu roślin polegający na tym, że związek o wzorze 1 albo jego sól, przy czym podstawniki we wzorze 1 mająwyżej podane znaczenia nanosi w skutecznej ilości 0,005 - 5 kg/ha na szkodliwe rośliny względnie rośliny, nasiona roślin albo na powierzchnię, na której one rosną. Substancje czynne obejmują również trudne do zwalczenia wieloletnie chwasty, które wyrastają z kłączy, karp albo innych trwałych organów. Przy tym obojętne jest, czy substancje nanosi się metodą przedsiewną, przedwschodową albo powschodową.

Szczegółowo można wymienić dla przykładu niektórych przedstawicieli jedno- i dwuliściennych chwastów, które można kontrolować związkami według wynalazku, przy czym to wymienienie nie powinno być ograniczeniem do określonych gatunków.

W przypadku jednoliściennych gatunków chwastów obejmowane są dobrze np. Avena, Lolium, Alopecurus, Phalaris, Echinochloa, Digitaria, Setaria oraz gatunki Cyperus z grupy jednorocznej, a z wieloletnich gatunków Agropyron, Cynodon, Imperata oraz Sorghum oraz także wieloletnie gatunki Cyperus.

W przypadku dwuliściennych gatunków chwastów spektrum działania rozciąga się na gatunki jaknp. Galium, Viola, Veronica, Lamium, Stellaria, Amaranthus, Sinapis, Ipomoea, Matricaria, Abutilon i Sida w przypadku chwastów jednorocznych, a w odniesieniu do wieloletnich chwastów na gatunki Convolvulus, Cirsium, Rumex i Artemisia.

Zgodne z wynalazkiem substancje czynne zwalczają również doskonale występujące w specyficznych warunkach uprawy w ryżu chwasty jaknp. Sagittaria, Alisma, Eleocharis, Scirpus i Cyperus.

Jeżeli zgodne z wynalazkiem związki stosuje się na powierzchnię gleby przed kiełkowaniem, wówczas albo zapobiega się całkowicie wschodom siewek chwastów, albo chwasty wyrastają do stadium liścieni, jednak potem ich wzrost zostaje wstrzymany i wreszcie całkowicie obumierają po upływie 3-4 tygodni.

W przypadku stosowania substancji czynnych na zielone części roślin metodą powschodową następuje również bardzo szybko po traktowaniu drastyczne zahamowanie wzrostu i chwasty zatrzymująsię w stadium wzrostu istniejącym w chwili stosowania substancji czynnych albo obumierają całkowicie po pewnym czasie, tak że w ten sposób bardzo wcześnie i trwale usuwa się szkodliwą dla roślin uprawnych konkurencję chwastów.

Chociaż związki według wynalazku wykazuje doskonałą aktywność chwastobójczą wobec jedno- i dwuliściennych chwastów, rośliny uprawne rolniczo ważnych upraw jak np. pszenicy, jęczmienia, żyta, ryżu, kukurydzy, buraków cukrowych, bawełny i soi zostają uszkodzone tylko nieznacznie albo w ogóle nie. Z tych względów omawiane związki nadająsię bardzo dobrze do selektywnego zwalczania niepożądanej wegetacji w rolniczych uprawach roślin użytkowych.

Poza tym związki według wynalazku wykazują znakomite właściwości regulujące wzrost w przypadku roślin uprawnych. Ingerująone regulujące we właściwą roślinie przemianę materii i dlatego można je stosować do ukierunkowanego wywierania wpływu na substancje zawarte w roślinach oraz do ułatwienia zbioru jak np. przez wywołanie wysuszania i tłumienie wzrostu. Dalej nadająsię one do ogólnego sterowania i hamowania niepożądanego wegetatywnego wzrostu, nie powodując przy tym niszczenia roślin. Hamowanie wegetatywnego wzrostu odgrywa dużą rolę w przypadku wielu jedno- i dwuliściennych upraw, ponieważ można przez to zmniejszyć wylęganie ich albo całkowicie uniemożliwić wylęganie.

Zgodnie z wynalazkiem związki można stosować w zwykłych preparatach w postaci proszków zawiesinowych, dających się emulgować koncentratów, odpowiednich do rozpylania roztworów, środków do opylania albo granulatów. Przedmiotem wynalazku są dlatego również chwastobójcze i regulujące wzrost roślin środki zawierające w ilości 0,1 - 99% wag. związki o

180 011 wzorze 1 lub ich sole, oraz przyjęte w ochronie roślin środki pomocnicze preparatów, przy czym podstawniki we wzorze 1 mają wyżej podane znaczenie.

Związki o wzorze 1 można preparować w różny sposób, zależnie od danych biologicznych i/albo chemiczno-fizycznych parametrów. Jako możliwe preparaty wchodzą w rachubę na przykład: proszki zawiesinowe (WP), proszki rozpuszczalne w wodzie (SP), koncentraty rozpuszczalne w wodzie, dające emulgować koncentraty (EC), emulsje (EW) jak emulsje oleju w wodzie i wody w oleju, odpowiednie do rozpylania roztwory, koncentraty zawiesinowe (SC), dyspersje na bazowe oleju albo wody, roztwory mieszalne z olejem, zawiesiny kapsułkowane (CS), środki do opylania (DP), środki do zaprawiania, granulaty do stosowania przez posypywanie i doglebowo, granulaty (GR) w postaci mikrogranulatów, granulatów rozpyłowych, granulatów powlekanych i adsorpcyjnych, dające się dyspergować w wodzie granulaty (WG), rozpuszczalne w wodzie granulaty (SG), preparaty ULV, mikrokapsułki i woski.

Te poszczególne typy preparatów są w zasadzie znane i opisane na przykład w: WinnackerKiichler, „Chemische Technologie”, tom, 7, C. Hauser Verlag Monachium, 4. wydanie 1986, Wadę van Valkenburg, „Pesticide Formulations”, Marcel Dekker, N.Y., 1973; K. Martens, „Spray Drying” Handbook, 3. wydanie, 1979, G. Goodwin Ltd Londyn.

Potrzebne środki pomocnicze do preparatów jak materiały obojętne, substancje powierzchniowo czynne, rozpuszczalniki i dalsze dodatki sąrównież znane i opisane przykładowo w: Watkins, „Handbook of Insecticide Dust Diluents and Carriers”, 2. wydanie, Darland Books, Caldwell N.J., H.v. Olphen, „Introduction to Clay Colloid Chemistry”; 2. wydanie, J. Wiley & Sons, Ν.Υ.; C. Marsden, „Solvents Guide”, 2. wydanie, Interscience, N. Y. 1963; Mc Cutcheon’s „Detergents and Emulsifiers Annual”, MC Publ. Corp., RidgewoodN.J.; Sisley and Wood, „Encyclopedia of Surface Active Agents”, Chem. Publ. Co., N.Y. 1964; Schonfeldt, „Grenzflachenaktive Athylenoxidaddukte”, Wiss. Verlagsgesell., Stuttgart 1976; Winnacker-Kuchler, „Chemische Technologie”, tom 7, C. Hauser Verlag Monachium, 4. wydanie 1986.

Na bazie tych preparatów można wytwarzać także kompozycje z innymi skutecznymi środkami ochrony roślin jak na przykład środkami owadobójczymi, roztoczobójczymi, chwastobójczymi, grzybobójczymi oraz z antidotami, nawozami i/albo regulatorami wzrostu, np. w postaci gotowego preparatu albo jako mieszankę zbiornikową.

Proszki zawiesinowe są preparatami dającymi się równomiernie dyspergować w wodzie, przy czym obok substancji czynnej poza rozcieńczalnikiem albo substancją obojętną zawierają jeszcze substancje powierzchniowo czynne rodzaju jonowego i/albo niejonowego (środki zwilżające, środki dyspergujące), np. polioksyetylenowane alkilofenole, polioksyetylenowane alkohole tłuszczowe, polioksyetylenowane aminy tłuszczowe, siarczany eterów poliglikoli i alkoholi tłuszczowych, alkanosulfoniany, alkilobenzenosulfoniany, ligninosulfonian sodu, 2,2'-dinaftylometylo-6,6'-disulfonian sodu, dibutylonaftalenosulfonian sodu albo tekże oleoilometylotaurynian sodu. W celu wytworzenia proszku zawiesinowego miele się subtelnie substancje czynne na przykład w zwykłych aparatach, takich jak młyny młotkowe, młyny udarowe wirnikowe i młyny powietrzne strumieniowe, i jednocześnie albo następnie miesza ze środkami pomocniczymi preparatów.

Dające się emulgować koncentraty wytwarza się przez rozpuszczenie substancji czynnej w organicznym rozpuszczalniku, na przykład takim jak butanol, cykloheksanon, dimetyloformamid, ksylen albo także wysokowrzące związki aromatyczne lub węglowodory, albo w mieszaninach organicznych rozpuszczalników z dodatkiem jednej albo więcej substancji powierzchniowo czynnych rodzaju jonowego i/albo niejonowego (emulgatory). Jako emulgatory można stosować na przykład alkiloarylosulfoniany wapnia jak dodecylobenzenosulfonian wapnia albo niejonowe emulgatory jak estry kwasów tłuszczowych i poliglikoli, alkiloarylopoliglikoloetery, etery alkoholi tłuszczowych i poliglikoli, produkty kondensacji tlenek propylenu-tlenek etylenu, alkilopolietery, estry sorbitanu jak na przykład estry sorbitanu z kwasami tłuszczowymi albo estry sorbitanu polioksyetylenowanego jak na przykład estry polioksyetylenowanego sorbitanu z kwasami tłuszczowymi.

180 011

Środki do opylania wytwarza się przez zmielenie substancji czynnej z subtelnie rozdrobnionymi substancjami stałymi, na przykład talkiem, naturalnymi glinkami jak kaolinem, bentonitem i pirofilitem, albo ziemią okrzemkową.

Koncentraty zawiesinowe można wytwarzać na bazie wody albo oleju. Miele się je na przykład na mokro za pomocą młynów perełkowych znajdujących się w handlu i ewentualnie dodaje substancje powierzchniowo czynne, jakie przytoczono na przykład wyżej w przypadku innych typów preparatów.

Emulsje, na przykład emulsje oleju w wodzie (EW), można wytwarzać na przykład za pomocą mieszadeł, młynów koloidalnych i/albo statycznych mieszalników przy zastosowaniu uwodnionych rozpuszczalników organicznych i ewentualnie substancji powierzchniowo czynnych, jakie na przykład przytoczono już wyżej w przypadku innych typów preparatów.

Granulaty można wytwarzać albo przez rozpylenie substancji czynnej na adsorpcyjny, granulowany materiał obojętny, albo przez naniesienie koncentratów substancji czynnych za pomocą środków klejących, np. polialkoholu winylowego, poliakrylanu sodu albo też olejów mineralnych, na powierzchnię nośników jak piasku, kaolinitu, albo granulowanego materiału obojętnego. Odpowiednie substancje czynne można granulować także w sposób przyjęty do wytwarzania-granulatów nawozowych - ewentualnie w mieszaninie z nawozami.

Dające się dyspergować w wodzie granulaty wytwarza się z reguły używanymi sposobami jak przez suszenie rozpyłowe, granulowanie w złożu fluidalnym, granulowanie talerzowe, mieszanie w szybkoobrotowych mieszalnikach i wytłaczanie bez stałego materiału obojętnego. Odnośnie wytwarzania granulatów metodą talerzową, w złożu fluidalnym, przez wytłaczanie i granulatów rozpyłowych patrz np. sposób w „Spray-Drying Handbook” 3. wydanie 1979, G. Goodwin Ltd., Londyn; J.E. Browning, „Agglomeration”, Chemical and Engineering 1967, strony 147 i następne; Perry’s Chemical Engineer’s Handbook”, 5. wydanie, McGraw-Hill, Nowy Jork 1973, strony 8 - 57.

W odniesieniu do dalszych szczegółów preparowania środków ochrony roślin patrz np. G.C. Klingman, „Weed Control as a Science”, John Wiley and Sons, Inc., Nowy Jork, 1961, strony 81 - 96 i J.D. Freyer, S.A. Evans, „Weed Control Handbook”, 5. wydanie, Blackwell Scientific Publications, Oxford, 1968, strony 101 - 103.

Agrochemiczne preparaty zawierają z reguły 0,1 - 99% wagowych, zwłaszcza 0,1 - 95% wagowych substancji czynnej o wzorze 1. W proszkach zawiesinowych stężenie substancji czynnej wynosi np. około 10 - 90% wagowych, a resztę do 100% wagowych stanowią zwykłe składniki preparatów. W przypadku dających się emulgować koncentratów stężenie substancji czynnej może wynosić około ł - 90% wagowych, korzystnie 5 - 80% wagowych. Preparaty w postaci pyłu zawierają 1 - 30% wagowych, korzystnie najczęściej 5 - 20% wagowych substancji czynnej, odpowiednie do rozpylania roztwory zawierają około 0,05 - 80% wagowych, korzystnie 2 - 50% wagowych substancji czynnej. W przypadku dających się dyspergować w wodzie granulatów zawartość substancji czynnej zależy częściowo od tego w jakiej postaci, ciekłej czy stałej, występuje skuteczny związek i jakie zastosowano środki pomocnicze do granulowania, napełniacze itd. w dających się dyspergować granulatach zawartość substancji czynnej wynosi na przykład 1 - 95% wagowych, korzystnie 10 - 80% wagowych.

Wymienione preparaty substancji czynnej oprócz tego zawierają ewentualnie każdorazowo stosowane środki zwiększające przyczepność, zwilżające, dyspergujące, emulgujące, penetracyjne, konserwujące, zapobiegające zamarzaniu i rozpuszczalniki, napełniacze, nośniki i barwniki, środki przeciw pienieniu, środki hamujące parowanie oraz środki wpływające na wartość pH i lepkość.

Jako składniki kompozycji dla substancji czynnych według wynalazku w preparatach mieszanych albo w mieszance zbiornikowej odpowiednie są na przykład znane substancje czynne, jakie opisano np. w Weed Research 26,441 - 445 (1986) albo „The Pesticide Manuał” 9. wydanie, The British Crop Protection Council, 1990/91. Bracknell, Anglia, i cytowanej tam literaturze. Jako znane z literatury środki chwastobójcze, które można łączyć ze związkami o wzorze 1, należy wymienić np. następujące substancje czynne (uwaga: związki są określone albo

180 011 „nazwą zwyczaj ową” według ISO (International Organization for Standardization), albo nazwą chemiczną, ewentualnie razem ze stosowanym numerem kodowym):

acetochlor, acifluorfen, aclonifen, AKH 7088, to znaczy kwas [[[l-[5-[2-chloro-4-(trifluorometylo)-fenoksy]-2-nitrofenylo]-2-metoksyetylideno]-amino]-oksy]-octowy i ester metylowy tego kwasu, alachlor, alloxydim, ametryn, amidosulfuron, amitrol, AMS, to znaczy sulfaminian amonu, anilofos, asulam, atrazin, azimsulfurone (DPX-A8947), aziprotryn, barban, BAS 516 H, to znaczy 5-fluoro-2-fenylo-4H-3,l-benzoksazyn-4-on, benazolin, benfluralin, benfuresate, bensulfuron-methyl, bensulide, bentazone, benzofenap, benzofluor, benzoyl-propethyl, benzthiazuron, bialaphos, bifenox, bromacil, bromobutide, bromofenoxim, bromoxynil, bromuron, buminafos, busoxinone, butachlor, butamifos, butenachlor, buthidazole, butralin, butylate, cafenstrole (CH-900), carbetamide, cafentrazone (ICI-A0051), CD AA, to znaczy 2-chloro-N,N-di-2-propenyloacetamid, CDEC, to znaczy dietyloditiokarbaminian 2-chloroallilu, chlomethoxyfen, chloramben, chlorazifop-butyl, chlormesulon (ICI-A0051), chlorbromuron, chlorbufam, chlorfenac, chlorflurecol-methyl, chloridazon, chlorimuron ethyl, chlomitrofen, chlorotoluron, chloroxuron, chlorpropham, chlorsulfuron, chlorthal-dimethyl, chlorthiamid, cinmethylin, cinosulfuron, clethodim, clodinafop i jego pochodne estrowe (np. clodinafop-propargyl), clomazone, clomeprop, cloproxydim, clopyralid, cumyluron (JC 940), cyanazine, cycloate, cyclosulfamuron (AC 104), cycloxydim, cycluron, cyhaiofop i jego pochodne estrowe (np. ester butylowy, DEH-112), cyperąuat, cyprazine, cyprazole, daimuron, 2,4-DB, dalapon, desmedipham, desmetryn, di-allate, dicarńba, dichlobenil, dichlorprop, diclofop i jego pochodne estrowe jak diclofop-methyl, diethatyl, difenoxuron, difenzoąuat, diflufenican, dimefuron, dimethachlor, dimethametryn, dimethenamid (SAN-582H), dimethazone, clomazon, dimethipin, dimetrasulfuron, dinitramine, dinoseb, dinoterb, diphenamid, dipropetryn, diquat, dithiopyr, diuron, DNOC, eglinazine-ethyl, EL 177, to znaczy 5-cyjano-l-(l,l-dimetyloetylo)-N-metylo-lH-pirazolo-4-karboksyamid, endothal, EPTC, esprocarb, ethalfuralin, ethametsulfuron-methyl, ethidimuron, ethiozin, ethofumesate, F5231, to znaczy N-[2-chloro-4-fluoro-5-[4-[(3-fluoropropylo)-4,5-dihydro-5-okso-lH-tetrazoll-ilo]-fenylo]-etanosulfonamid, ethoxyfen i jego estry (np. ester etylowy, HN-252), etobenzanid (HW 52), fenoprop, fenoxan, fenoxaprop i fenoxaprop-P oraz ich estry, np. fenoxaprop-P-ethyl i fenoxaprop-ethyl, fenoxydim, fenuron, flamprópmethyl, flazasulfuron, fluazifop i fluazifop-P oraz ich estry, np. fluoazifop-butyl oraz fluazifop-P-butyl fluchloralin, flumetsulam, flumeturon, flumiclorac i jego estry (np. ester pentylowy, S-23031), flumioxazin (S-482), flumipropyn, flupoxam (KNW-739), fluorodifen, fluoroglycofen-ethyl, flupropacil (UBIC-4243), fluridone, flurochloridone, fhiroxypyr, flurtamone, fomesafen, fosamine, furyloxyfen, glufosinate, glyphosate, halosaten, halosulfuron i jego estry (np. ester metylowy, NC-319), haloxyfop i jego estry, haloxyfop-P (=R-haloxyfop) i jego estry, hexazinone, imazamethabenz-methyl, imazapyr, imazaquin i sole jak sól amonowa, imazethamethapyr, imazethapyr, imazosulfuron, ioxynil, isocarbamid, isopropalin, isoproturon, isouron, isoxaben, isoxapyrifop, karbutilate, lactofen, lenacil, linuron, MCPA, MCPB, mecoprop, mefenacet, mefluidid, metamitron, metazachlor, methabenzthiazuron, metham, methazole, methoxyphenone, methyldymron, metabenzuron, methobenzuron, metobromuron, metolachlor, metosulam (XRD 511), metoxuron, metribuzin, metsulfuron-methyl, MH, molinate, monalide, monocarbamide dihydrogensulfate, monolinuron, monuron, MT 128, to znaczy 6-chloro-N-(3-chloro-2-propenylo)-5-metylo-N-fenylo-3-pyridazynoamina, MT 5950, to znaczy N-[3-chloro-4-(l-metyloetylo)-fenylo]-2-metylopentanoamid, naproanilide, napropamide, naptalam, NC 310, to znaczy 4-(2,4-dichlorobenzoilo)-l-metylo-5-benzyloksypirazol, neburon, nicosulfuron, nipyraclophen, nitralin, nitrofen, nitrofluorfen, norflurazon, orbencarb, oryzalin, oxadiargyi. (RP-020630), oxadizon, oxyfluorfen, paraquat, perbulate, pendimethalin, perfluidone, phenisopham; nhenmedinham. nicloram. oioeroohos. niributicarb, pirifenop-butyl, nretilachlor, primisulfuronJ 4 * Λ * A A A · A a “ · A a

180 011 methyl, procyazine, prodiamine, profluralin, proglinazine-ethyl, prometon, prometryn, propachlor, propanil, propaąuizafop i jego estry, propazine, propham, propisochlor, propyzamide, prosulfalin, prosulfocarb, prosulfuron (CGA-152005), prynachlor, pyrazolinate, pyrazon, pyrazosulfuronethyl, pyrazoxyfen, pyridate, pyrithiobac (KIH-2031), pyroxofop i jego estry (np. ester propargilowy), quinclorac, quinmerac, quinofop i jego pochodne estrowe, quizalofop i quizalofop-P oraz ich pochodne estrowe, np. quizalofop-ethyl, quizalofop-P-tefiiryl i -ethyl, renriduron, rimsulfuron (DPX-E 9636), S 275, to znaczy 2-[4-chloro-2-fluoro-5-(2-propynyloksy)-fenylo]-4,5,6,7-tetrahydro-2H-indazol, secbumeton, sethoxydim, siduron, simazine, simetryn, SN 106279, to znaczy kwas 2-[[7-[2chloro-4-(trifluorometylo)-fenoksy]-2-naftalenylo]-oksy]-propanowy i ester metylowy tego kwasu, sulfentrazon (FMC-97285, F-6285), sulfazuron, sulfometuronmethyl, sulfosate (1CI-A0224), TCA, tebutam (GCP-5544), tebuthiuron, terbacil, terbucarb, terbuchlor, terbumeton, terbuthylazine, terbutryn, TFH 450, to znaczy N,N-dietylo-3-[(2-etylo-6-metylofenylo)-sulfonylo] -1 Η-1,2,4triazolo-1 -karboksyamid, thenylchlor, (NSK-850), thiazafluron, thizopyr (Mon-13200), thidiazimin (SN-124085), thifensulfuron-methyl, thiobencarb, tiocarbazil, tralkoxydim, triallate, triasulfuron, triazofenamide, tribenuron-methyl, triclopyr, tridiphane, trietazine, trifluralin, triflusulfuron i estry (np. ester metylowy, DPX-66037), trimeturon, tsitodef, vernolate, WL 110549, to znaczy 5-fenoksy-l-[3-(trifluorometylo)-fenylo]-lH-tetrazol, UBH-509, D-489, LS 82-556, KPP-300, NC-324, NC-330, KH-218, DPX-N8189, SC-0774, DOWCO-535, DK8910, V-53482, PP-600, MBH-001, KIH-9201, ET-751, KIH-6127 i KIH-2023.

W celu zastosowania preparaty występujące w handlowej postaci ewentualnie rozcieńcza się w zwykły sposób, np. w przypadku proszków zawiesinowych, dających się emulgować koncentratów, dyspersji i dających się dyspergować w wodzie granulatów, za pomocą wody. Preparatów w postaci pyłu, granulatów doglebowych albo do posypywania oraz odpowiednich do rozpylania roztworów przed zastosowaniem zazwyczaj już nie rozcieńcza się dalszymi substancjami obojętnymi.

Potrzebna do stosowania ilość związków o wzorze 1 zmienia się z zewnętrznymi warunkami jak temperaturą, wilgotnością, rodzajem zastosowanego środka chwastobójczego i innymi. Może ona wahać się w obrębie szerokich granic, np. 0,001 - 10,0 kg/ha albo więcej substancji czynnej, korzystnie wynosi ona jednak 0,005 - 5 kg/ha.

A. Przykłady chemiczne

Dane % oraz stosunki ilościowe odnoszą się do ciężaru, jeżeli nic bliżej nie zaznaczono. PrzykładAl. N-tert-butylo-5-bromometylo-2-metoksykarbonylobenzenosulfonamid. Roztwór 54,8 g (1 92 mmoli) N-tert-butylo-2-metoksy karbonylo-5-metylobenzenosulfonamidu w 420 ml tetrachlorometanu, po dodaniu 36 g (202 mmoli) N-bromosukcynoimidu i 0,5 g azobisizobutyronitrylu (AIBN), ogrzewa się w atmosferze azotu jako gazu ochronnego przez 6-8 godzin przy orosieniu podczas jednoczesnego napromieniania lampą o świetle dziennym. Następnie roztwór sączy się i przemywa kolejno roztworem wodorosiarczynu sodu, roztworem wodorowęglanu sodu i wodą, suszy nad Na₂SO₄ i zatęża całkowicie pod zmniejszonym ciśnieniem. Po krystalizacji pozostał ości z ukł adu eter diizopropylowy/octan etylu otrzymuj e się 41,9 g (57%) N-tert-butylo-5-bromometylo-2-metoksykarbonylobenzenosulfonamidu o temperaturze topnienia 88 - 90°C.

Przykład A2.N-tert-butylo-5-azydometylo-2-metoksykarbonylobenzeno-sulfonamid

Roztwór 25,5 g (70 mmoli) N-tert-butylo- 5-bromometylo-2-mctoksy- karbonylobenzenosulfonamidu i 5,9 g (90 mmoli) azydku sodu w 240 ml etanolu ogrzewa się przez 6 godzin przy orosieniu. Następnie zatęża się całkowicie i pozostałość przerabia ekstrakcyjnie stosując układ woda/octan etylu. Ekstrakcja na ciepło surowego produktu eterem diizopropylowym daje

180 011

16,6 g (75,5%), N-tert-butylo-5-azydometylo-2-metoksykarbonylobenzenosulfonamidu o temperaturze topnienia 63 - 65°C.

Przykład A3. N-tert-butylo-5-aminometylo-2-metoksykarbonylobenzenosulfonamid 16,3 g (50 mmoli) N-tert- butylo-5-azydometylo-2-metoksykatbonylobenzenosulfonamidu rozpuszcza się w 300 ml metanolu i uwodornia nad układem Pd/C (5%). Mieszaninę reakcyjną sączy się i zatęża całkowicie. Otrzymany surowy produkt oczyszcza się przez eluowanie z kolumny żelu krzemionkowego układem octan etylu/metanol 4:1. Otrzymuje się 11,2 g (74%) N-tert-butylo-5-aminometylo-2-metoksykarbonylobenzenosulfonamidu w postaci lepkiego oleju.

Ή NMR (100 MHz, CDC1₃): 5= 1,25 (s, 9H, C(CH₃)₃), 1,80 (bs, 2H, NH₂), 3,95 (s, 3H, OCH₃), 4,00 (s, 2H, Ar-CH₂), 6,20 (bs, 1H, SO₂NH), 7,58 (dd, 1H, Ar-H), 7,80 (d, 1H, Ar-H), 8,10 (dd, 1H, Ar-H).

Przykła d A4. N-tert-butylo-5-acetamidometylo-2-metoksykarbonylobenzenosulfonamid Do ochłodzonego do temperatury 0°C roztworu 2,01 g (6,7 mmoli) N-tertbutylo-5-aminometylo-2-metoksykarbonylobenzenosulfonamidu i 0,93 ml (6,7 mmoh) trietyloaminy w 30 ml dichlorometanu wkrapla się roztwór 0,63 g (8 mmoli) chlorku acetylu w 10 ml dichlorometanu i następnie miesza dalej przez 2 godziny w temperaturze pokojowej. Roztwór reakcyjny przemywa się wodą, suszy i zatęża całkowicie pod zmniejszonym ciśnieniem. Otrzymuje się 2,1 g (91%) N-tert- butylo-5-acetamido- metylo- 2-metoksy karbonylobenzenosulfonamidu w postaci lepkiego oleju.

Ή NMR (100 MHz, CDC1₃): δ = 1,25 (s, 9H, C(CH₃)₃),

2,05 (s, 3H, COCH₃), 3,95 (s, 3H, OCH₃), 4,50 (s, 2H, Ar-CH₂), 6,15 (s, 1H, SO₂NH), 6,38 (bt, 1H, NH), 7,47 (dd, 1H, Ar-H), 7,75 (d, 1H, Ar-H), 7,95 (dd, 1H, Ar-H).

Przykład A5. 5-acetamidometylo-2-metoksykarbonylobenzenosulfonamid Roztwór 2,09 g (6,1 mmoli) N-tert-butylo-5-acetamidometylo-2-metoksy- karbonylobenzenosulfonamidu w 25 ml kwasu trifluorooctowego miesza się przez 14 godzin w temperaturze pokojowej, po czym zatęża całkowicie. Po krystalizacji pozostałości z octanu etylu otrzymuje się 1,33 g (76%) 5-acetamidometylo-2-metoksykarbonylobenzenosulfonamidu o temperaturze topnienia 173 - 175°C.

Przykład A6. N-[(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)aminokarbonylo]-5-acetamido metylo-2-metoksykarbonylobenzenosulfonamid

Do zawiesiny 1,3 g (4,54 mmoli) 5-acetamidometylo-2-metoksy karbonylo benzeno- sulfonamidu i 1,25 g (4,54 mmoli) N-(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)fenylokarbaminianu w 20 ml acetonitrylu dodaje się w temperaturze 0°C 0,69 g (4,54 mmoli) 1,8-diazabicyklo/5,4,0/undec-7-enu (DBU). Po 2 godzinach w temperaturze pokojowej rozcieńcza się wodą i eterem dietylowym, zakwasza kwasem solnym od pH 1 - 2 i wytrącony osad odsącza się oraz suszy. Otrzymuic się 1,32 g (62%) N-[(4,6-dimetoksypirymidyn-2-ylo)aminokarbonylo]-5-acetamidometylo-2metoksykarbonylobenzenosulfonamidu o temperaturze topnienia 149 - 150°C.

180 011

Analogicznie do przykładów Al - A6 otrzymuje się podane w poniższych tabelach 1-4 związki o wzorze 1, przy czym W oznacza atom tlenu, A oznacza rodnik pirymidynylowy albo triazynylowy.

Znaczenia skrótów w tabelach:

T.t. = temperatura topnienia w °C

Zw. = numer związku = numer przykładu

Me = rodnik metylowy (CH₃)

Et = rodnik etylowy (C₂H₅)

Bu = n-Bu = rodnik n-butylowy (n-C₄H₉)

Ph - rodnik fenylowy

Tabela 1

Związek o wzorze la

Zw.	R¹	R⁴	R⁵	R⁷	X	Y	z	T.t. c
1	2	3	4	5	6	7	8	9
1	CO₂CH₃	H	CHO	H	och₃	och₃	CH	124-125’
2	co,ch₃	H	coch₃	H	och₃	och₃	CH	149-150
3	co₂ch₃	ch₃	CHO	H	och₃	och₃	CH	171-175
4			»»	H	och₃	ch₃	CH	135-140
5		»ł		H	ch₃	ch₃	CH	123-126
6		»5	»»	H	och₃	ch₃	N	105
7	CO₂CH₃	ch₃	CHO	H	och₃	Cl	CH	125-130
8	co₂ch₃	ch₃	coch₃	H	och₃	och₃	CH	146-149
9	co₂ch₃	H	so₂ch₃	H	och₃	och₃	CH	192-194
10	co₂ch₃	ch₃	so₂ch₃	H	och₃	och₃	CH	107-109
11	co₂ch₃	och₃	CHO	H	och₃	och₃	CH	142-145
12	co₂ch₃	och₃	coch₃	H	och₃	och₃	CH	195-196
13	co₂ch₃	H	coc₂h₅	H	och₃	och₃	CH	150-152
14	co₂ch₃	H	cocf₃	H	och₃	och₃	CH	158
15	co₂ch₃	ch₃	cocf₃	H	och₃	och₃	CH	144-147
16	co₂ch,	H	cooch₃	H	och₃	och₃	CH	160-161
17	co₂ch₃	ch₃	cooch₃	H	och₃	OCH,	CH	157-159
18	co₂ch₃	ch₃	so₂nhch₃	H	och₃	och₃	CH	171-173
19	CO₂CH 3	H	SO₂N(CH₃)₂	H	och₃	och₃	CH	162
20	CO₂CH₃	ch₃	SO₂N(CH₃)₂	H	och₃	och₃	CH	127-129
21	co₂ch₃	H	coch₂ci	H	och₃	och₃	CH	144-145
22	co₂ch₃	ch₃	coch₂ci	H	och₃	och₃	CH	138-140
23	co₂ch₃	och₃	cocf₃	H	och₃	och₃	CH	159-161
24	co₂ch₃	OCH,	coch₂och₃	H	och₃	och₃	CH	130-131
25	co₂ch₃	och₃	coco, c₂h₅	H	och₃	och₃	CH	158-159
26	co₂ch₃	och₃	cooch₃	H	och₃	OCHj	CH	137-138
27		och₃	cyklopropyl	H	och₃	och₃	CH	118-120

180 011

c. d. tabeli

1	2	3	4	5	6	7	8	9
28	CO₂CH₃	och₃	COCH(CH₃)₂	H	och₃	och₃	CH	126-128
29	co₂ch₃	och₃	so₂ch₃	H	och₃	och₃	CH	146-148
30	co₂ch₃	och₃	so₂nhch₃	H	och₃	och₃	CH	179-180
31	co₂ch₃	och₃	SO₂N(CH₃)₂	H	och₃	och₃	CH	179-180
32	co₂ch₃	C₂H₅	CHO	H	och₃	och₃	CH	168-170
33	co₂ch₃	c₂h₅	SO₂CH₃	H	och₃	och₃	CH	154-155
34	co₂ch₃	c₂h₅	so₂nhch₃	H	och₃	och₃	CH	150-152
35	co₂ch₃	ch₃	CHO	H	och₃	och₃	CH	sól Na 236-238
36	co,ch₃	H	SO₂CH₃	H	och₃	och₃	CH	sól Na 170-173
37	co₂ch₃	ch₃	so₂ch₃	H	och₃	och₃	CH	sól Na 191
38	co₂ch₃	och₃	CHO	H	och₃	och₃	CH	sól Na 215-216
39	co₂ch₃	och₃	coch₃	H	och₃	och₃	CH	sól Na 224-225
40	co₂ch₃	H	cooch₃	H	och₃	och₃	CH	sól Na 203-205
41	co₂ch₃	ch₃	SO₂N(CH₃)₂	H	och₃	och₃	CH	sól Na 122
42	co₂ch ₃	ch₃	CONHEt	H	och₃	och₃	CH	sól Na 190-192
43	CO₂CH₃	ch₃	CONHEt	H	och₃	och₃	CH	150-152
44	co₂ch₃	-co-ch₂ch₂-co-	H	och₃	och₃	CH	220-221
45	co₂ch₃	-co-ch₂ch₂-co-	H	och₃	och₃	CH	sól Na 210-212
46	co₂ch₃	och₃	cocf₃	H	och₃	och₃	CH	sól Na 228-229
47	co_?ch₃	och₃	cooch₃	H	och₃	och₃	CH	sól Na 184-185
48	co₂ch₃	och₃	cyklopropyl	H	och₃	och₃	CH	sól Na 216
49	co₂ch₃	och₃	so₂ch₃	H	och₃	och₃	CH	sól Na 183-185
50	co,ch₃	c₂h,	CHO	H	och₃	och₃	CH	sól Na 237-239
51	co₂ch₃	c₂h₅	cyklopropyl	H	och₃	och₃	CH	sól Na 178-180
52	co,ch₃	c₂h₅	COCC1₃	H	och₃	och₃	CH	109-111
53	co₂ch₃	c₂h_s	COCC1₃	H	och₃	OCH,	CH	sól Na 174-176
54	co₂ch₃	c₂h₅	cocooch₃	H	och₃	OCH,	CH	138-140
55	co₂ch₃	c₂h,	coch₂och₃	H	och₃	OCH,	CH	121-123

180 011

c. d. tabeli

1	2	3	4	5	6	7	8	9
56	CO₂CH₃	c₂h₅	SO₂CH₃	H	OCH,	och₃	CH	154-155
57	CO,CH,	c₂h₅	so₂ch₃	H	och₃	och₃	CH	sól Nalól
58	co,ch₃	c₂h₅	so₂nhch₃	H	OCH,	och₃	CH	150-152
59	co₂ch₃	c₂h₅	so₂nhch₃	H	och₃	och₃	CH	sól Na 165-168
60	co₃ch₃	oc₂h₅	so₂ch₃	H	OCH,	och₃	CH	163-164
61	co₂ch₃	oc₂h₅	so₂ch₃	H	och₃	och₃	CH	sól Na 166-168
62	co₂ch₃	oc₂h₅	CHO	H	och₃	OCH,	CH	165-166
63	co₂ch₃	oc₂h₅	CHO	H	och₃	och₃	CH	sól Na 207-208
64	co₂ch₃	och₃	CONHPh	H	och₃	och₃	CH	178-179
65	co₂ch₃	och₃	CONHEt	H	och₃	och₃	CH	155-157
66	co,ch₃	och₃	COCC1₃	H	och₃	och₃	CH	165-168
67	co₂ch₃	och₃	COCC1₃	H	och₃	och.,	CH	sól Na 100
68	co₂ch₃	och₃	COCHC1,	H	och₃	och₃	CH	145-150
69	co₂ch₃	och₃	COCHC1₂	H	och₃	och₃	CH	sól Na 235

Tabela 2

Związek o wzorze Ib

Zw.	R¹	R⁴	R^s	R⁷	X	Y	z	T.t. °C
1	CO₂CH₃	H	CHO	H	och₃	och₃	CH	142-144
2	co₂ch₃	H	COCH₃	H	och₃	och₃	CH	167-169
3	co₂ch,	ch₃	CHO	H	och₃	och₃	CH	160-162
4	co₂ch₃	ch₃	COCH3	H	och₃	och₃	CH	166-168
5	co₂ch₃	H	COC2H5	H	och₃	och₃	CH	196
6	co₂ch₃	H	COCH2OCH3	H	och₃	och₃	CH	192-195
7	co₂ch₃	H	COCO2C2H5	H	och₃	och₃	CH	183-185
8	co₂ch_?.	H	COCF3	H	och₃	och₃	CH	180-182
9	co₂ch₃	ch₃	COCF3	H	och₃	och₃	CH	144-147
10	co₂ch₃	H	COOCH3	H	och₃	och₃	CH	178-180
11	co₂ch₃	H	COCH2CI	H	OCH,	och₃	CH	170-172
12	co₂ch₃	H	COCHCb	H	OCH₃	och₃	CH	158-160
13	co₂ch₃	H	COCCI3	H	och₃	och₃	CH	194-196
14	co₂ch₃	H	COCH(CH₃)₂	H	och₃	och₃	CH	195-196
15	co₂ch₃	H	CO-cyklopropyl	H	och₃	och₃	CH	202-203
16	co₂ch₃	H	CONHCH2CH2CI	H	och₃	och₃	CH	178-182
17	co₂ch₃	H	CONH-n-C₄H₉	H	och.,	och₃	CH	183-184

180 011

Tabela 3

Związek o wzorze le

Zw.	R¹	R⁴	R⁵	R⁷	X	Y	Z	Tt.°C
1	CO₂CH₃	H	coch₃	H	och₃	och₃	CH	198-200
2	co₂ch₃	H	coch₃	H	och₃	och₃	CH	270

Tabela 4

Związek o wzorze 1 d

Zw.	R¹	R⁴	R^s	R⁷	X	Y	z	Tt. °c
1	CO₂CH₃	ch₃	CHO	H	och₃	och₃	CH	150-151

Β. P r zy kła dy preparatów

a) Środek do opylania otrzymuje się w ten sposób, że miesza się i rozdrabnia w odśrodkowym młynie udarowym 10 części wagowych związku o wzorze 1 i 90 części wagowych talku jako substancji obojętnej.

b) Dający się łagodnie dyspergować w wodzie proszek zawiesinowy otrzymuje się w ten sposób, że miesza się i miele w młynie palcowym 25 części wagowych związku o wzorze 1, 64 części wagowe kwarcu zawierającego kaolin jako substancji obojętnej, 10 części wagowych ligninosulfonianu potasu i 1 część wagową soli sodowej oleoilometylotauryny jako środka zwilżającego i dyspergującego.

c) Dający się łatwo dyspergować w wodzie koncentrat dyspersyjny otrzymuje się w ten sposób, że 20 części wagowych związku o wzorze 1 miesza się i miele w ciernym młynie kulowym do miałkości poniżej 5 mikronów z 6 częściami wagowych alkilofenolopoliglikoloeteru (^(R)Triton X 207), 3 częściami wagowymi izotridekanolopoliglikoloeteru (8 EO) i 71 częściami wagowymi parafinowanego oleju mineralnego o zakresie temperatur wrzenia np. około 255 do powyżej 277°C.

d) Zdolny do emulgowania koncentrat otrzymuje się z 15 części wagowych związku o wzorze 1,75 części wagowych cykloheksanonu jako rozpuszczalnika i 10 części wagowych oksyetylenowanego nonylofenolu jako emulgatora.

e) Dający się dyspergować w wodzie granulat otrzymuje się w ten sposób, że mieszaninę złożoną z 75 części wagowych związku o wzorze 1, części wagowych ligninosulfonianu wapnia, części wagowych laurylosiarczanu sodu, części wagowych polialkoholu winylowego, części kaolinu miele się w młynie palcowym i proszek granuluje w złożu fluidalnym przez natryskiwanie wody jako cieczy granulującej.

f) Dający się dyspergować w wodzie granulat otrzymuje się także w ten sposób, że części wagowych związku o wzorze 1, części wagowych 2,2'-dinaftylometano-6,6'-disulfonianu sodu, części wagowe soli sodowej oleilometylotauryny, część wagową polialkoholu winylowego, części wagowych węglanu wapnia i części wagowych wody homogenizuje się w młynie koloidalnym i rozdrabnia wstępnie, a następnie miele w młynie perełkowym i tak otrzymaną zawiesinę rozpyla się w zraszanej wieży za pomocą rozpyłowej dyszy hydraulicznej i suszy.

C. Przykłady biologiczne

1. Działanie na chwasty w stosowaniu przedwschodowym

180 011

Nasiona albo kawałki kłączy jedno- i dwuliściennych chwastów ułożono w piaszczystej ziemi gliniastej i przykryto ziemią. Następnie na powierzchnię ziemi przykrywającej zastosowano spreparowane w postaci proszków zawiesinowych albo koncentratów emulsyjnych zgodne z wynalazkiem związki o wzorze 1 albo ich sole jako wodną zawiesinę względnie emulsję przy użyciu wody w ilości przeliczonej z 600 - 800 1/ha, stosując różne dawkowania.

Po potraktowaniu ustawiono doniczki w cieplarni i trzymnano je tam w dobrych warunkach wzrostu dla chwastów. Optycznej oceny uszkodzenia roślin bądź wschodów dokonano po wschodach roślin doświadczalnych, po czasie trwania doświadczenia 3-4 tygodnie, w porównaniu z nie traktowanymi kontrolami. Wyniki prób wykazały, że zgodne z wynalazkiem związki posiadają dobrą chwastobójczą skuteczność przedwschodową wobec szerokiego spektrum chwastów jedno- dwuliściennych. Na przykład związki z przykładów 1,2,3 - 5,6,7,8,9,10,11,12,13,14, 15,16,17,18,19,20,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30,31,32,33,34,35 - 43,44,45-53,54,55 i 56-69 z tabeli 1 oraz związki przykładów 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16 i 17 z tabeli 2 oraz związki przykładów 1 i 2 z tabeli 3 jak też związek przykładu 1 z tabeli 4 wykazują bardzo dobre działanie chwastobójcze wobec roślin szkodliwych jak Sinapis alba, Stellaria media, Chrysanthemum segetum i Lolium multiflorum w metodzie przedwschodowej przy stosowaniu substancji czynnej w ilości wynoszącej 0,3 - 0,005 kg/ha.

2. Działanie na chwasty w stosowaniu powschodowym

Nasiona albo kawałki kłączy jedno- i dwuliściennych chwastów ułożono w doniczkach plastikowych w piaszczystej ziemi gliniastej, przykryto ziemią i hodowano w cieplarni w dobrych warunkach wzrostu. Po upływie 3 tygodni od wysiewu potraktowano rośliny doświadczalne w stadium 3 liści. Zielone części roślin opryskano spreparowanymi jako proszki zawiesinowe względnie jako koncentraty emulsyjne zgodnymi z wynalazkiem związkami o wzorze 1 albo ich solami w różnych dawkowaniach stosując wodę w ilości przeliczonej z 600 800 1/ha. Potem rośliny doświadczalnej ustawiono w cieplarni w optymalnych warunkach wzrostu i po około 3-4 tygodniach oceniono optycznie działanie preparatów w porównaniu z nie traktowanymi kontrolami. Środki według wynalazku również w przypadku stosowania powschodowego wykazują dobrą skuteczność chwastobójczą wobec szerokiego spektrum rolniczo ważnych chwastów jedno- i dwuliściennych. Przykładowo związki z przykładów 1,2,3 - 5, 6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30,31,32,33, 34,35-43,44,45-53,54,55 i 56-69 z tabeli 1 oraz związki przykładów 1,2,3, 4,5,6,7,8,9,10, 11,12,13,14,15,16 i 17 ztabeli 2 jak też związki przykładów 1 i 2 ztabeli 3 oraz przykładu 1 ztabeli 4 wykazują bardzo dobre chwastobójcze działanie wobec szkodliwych roślin jak Sinapis alba, Stellaria media, Chrysanthemum segetum i Lolium multiflorum w metodzie powschodowej przy stosowaniu substancji czynnej w ilości wynoszącej 0,3 - 0,005 kg/ha.

3. Tolerowanie przez rośliny uprawne

W dalszych doświadczeniach prowadzonych w cieplarni nasiona większej liczby roślin uprawnych i chwastów ułożono w piaszczystej ziemi gliniastej i przykryto ziemią.

Część doniczek potraktowano natychmiast w sposób opisany pod 1., a pozostałe ustawiono w cieplarni i trzymano je tam do momentu rozwinięcia się 2 - 3 właściwych liści, i potem opryskano, jak opisano pod 2., zgodnymi z wynalazkiem związkami o wzorze 1 albo ich solami stosując różne dawkowania.

Po upływie 4-5 tygodni od zastosowania i czasu stania w cieplarni stwierdzono drogą optycznej oceny, że związki według wynalazku nie powodują uszkodzenia dwuliściennych upraw jak np. soi, bawełny, rzepaku, buraków cukrowych i ziemniaków w stosowaniu przed- i powschodowym, nawet przy wysokich dawkowaniach substancji czynnej. Poza tym niektóre związki ochraniały również uprawy typu traw, takiejak np. jęczmień, pszenica, żyto, sorgo, kukurydza albo ryż. Związki o wzorze 1 albo ich sole wykazują zatem wysoką selektywność przy zastosowaniu do zwalczania niepożądanej wegetacji w rolniczych uprawach.

nr⁴r⁵

WZÓR 1

WZÓR 1b

R -O-CO-NR⁷-A

IaIZOR 3

nr⁴r⁵

WZÓR 4

I-I - NR⁷- A

WZÓR 5

W =C = N-A

WZÓR 5’ r²r³c so₂-n=c=o nr⁴r⁵

WZÓR 6

NR⁴R⁵

WZÓR 7

WZÓR 15

WZÓR 16

W

-C-NR¹⁰R¹¹

WZÓR 17

180 011

ΙαΙ

-C-N(R¹²

WZÓR 18

X

N=^

WZÓR 19

X¹

WZÓR 20

180 011

IaIZOR 23

180 011

WZÓR 25

WZÓR 26

180 011

CH₃ y—CH₃

WZÓR 27

180 011

₆ COOR⁸

SO2NHCI 0-(3)3

CI-I3

WZÓR 10

Schemat 1

180 011

.COOH R^NO₂ch₃ WZÓR 11

6 COOR⁸ ^HxA_xSO₂NHC(CH₃I₃ ----[G) ćh₃ WZÓR 10

Schemaf 2

180 011

NH, _Dć COOR⁸ < 1 NO, ^R ALⁿO2 „ r Ύ _____„

CH ch/

WZÓR 12 UZÓR 13 ⁽^^5Ο₂ΝΗ0(0Η₃)3 ch₃

WZÓR W

Schemat^- 3

180 011

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz.

Cena 6,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Fenylosulfonylomoczniki o wzorze l oraz ich sole, którym:

R¹ oznacza rodnik o wzorze CO-Q-R⁸,

R² i R³ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru,

R⁴ oznacza atom wodoru, rodnik (C i -C₄)alkilowy, albo oznacza rodnik (C j -C₄)alkoksylowy,

R⁵ oznacza rodnik (Cj-C^alkilosulfonylowy, rodnik mono- lub di-[(CrC4)alkilo]-aminosulfonylowy albo [(CrC6)alkilo]-karbonylowy, przy czym każdorazowo grupa alkilowa może być podstawiona przez jeden albo więcej rodników wybranych z grupy takiej jak chlorowiec, (Cj-C4)alkoksyl, albo R⁵ oznacza rodnik formylowy, grupę o wzorze -CO-CO-R', w którym R' oznacza rodnik taki jak (CrC₄)alkoksyl, albo R⁵ oznacza rodnik taki jak [(C3-C6)cykloalkilo]-karbonyl, rodnik fenylosulfonylowy lub fenylokarbonylowy, przy czym rodnik fenylowy może być podstawiony grupą (CpĆ^alkilową albo R⁵ oznacza grupę o wzorze 16 lub 17, przy czym w przypadku, gdy rodnik -CR²R³-NR⁴R⁵ znajduje się w pozycji para do grupy SO2 cząsteczki sulfonylomocznika, wyłączone jest znaczenie R⁵ = niepodstawiony rodnik [(C_rC₆)alkilo]-karbonylowy, albo

R⁴ i R⁵ razem oznaczają łańcuch o wzorze (-CH₂)_mB- albo -Β'-ίΟΙ^'-Β-, zaś m oznacza liczbę 3 albo 4 i m¹ oznacza liczbę 2 albo 3, oraz

W oznacza atom tlenu albo siarki,

Β, B¹ niezależnie od siebie oznaczają SO₂ albo CO,

Q oznacza atom tlenu, albo -NR¹³-,

T oznacza atom tlenu albo siarki,

R⁶ oznacza atom wodoru,

R⁷ oznacza atom wodoru albo rodnik CH₃,

R⁸ oznacza atom wodoru, grupę (C]-C₄)alkilową

R⁹ oznacza grupę (C]-C₄)alkilową

R¹⁰, R¹¹ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru, rodnik taki jak (C_rC₄)alkil, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec,

R¹³ oznacza (C|-C₄)alkil,

A oznacza rodnik o wzorze 19, w którym jeden z rodników X i Y oznacza atom wodoru, atom chlorowca, rodnik (C]-C₃)alkilowy, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec albo oznacza grupę (C^Cjjalkoksy, ewentualnie podstawioną przez atom chlorowca lub oznacza grupę mono- lub di(C]-C₄)alkiloaminową drugi z rodników X i Y oznacza atom wodoru, rodnik (C!-C₃)alkilowy, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec albo oznacza grupę (C_rC₃)alkoksy, lub grupę mono-lub diiCpC^alkiloaminową

Z oznacza CH albo atom azotu.
2. Fenylosulfonylomoczniki oraz ich sole według zastrz. 1, znamienne tym, że

R⁴ oznacza atom wodoru, rodnik (C_rC₄)alkilowy, (C_rC₄)alkoksy,

R⁵ oznacza rodnik (CrC4)alkilosulfonylowy, (C]-C4)chlorowcoalkilosulfonylowy, fenylosulfonylowy albo fenylokarbonylowy, przy czym rodnik fenylowy w obydwu ostatnio wymienionych rodnikach jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej rodników (CrC4)alkilowych, albo R⁵ oznacza rodniki takie jak mono- albo di-[(CrC₄) alkilo]-aminosulfonyl, [(C]-C₆)alkilo]-karbonyl, który jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej atomów chlorowca, albo przez rodnik (C ₍-C₄)-alkoksylowy, albo R⁵ oznacza rodniki takie jak formyl, albo grupę o wzorze 16 lub 17,

180 011

W oznacza atom tlenu albo siarki,

R⁶ oznacza atom wodoru,

R⁸ oznacza rodnik (C]-C₄)alkilowy,

R⁹ oznacza rodnik (C_rC₄)alkilowy,

R¹⁰’, R¹¹ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru, rodnik (C_rC₄)alkilowy, który jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej atomów chlorowca,

R¹³ oznacza rodnik (C_rC₄)alkilowy.
3. Fenylosulfonylomoczniki oraz ich sole według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że R⁴ oznacza atom wodoru, rodniki takie jak (C_rC₄)alkil albo (C_rC₄)alkoksyl,

R⁵ oznacza rodniki takie jak (C]-C₄)alkilosulfonyl, CHO, [(C_rĆ₄)alkilo]-karbonyl, który j est niepodstawiony albo podstawiony przez jeden, albo więcej atomów chlorowca, albo oznacza grupę [(C₃-C₆)cykloalkilo]-karbonylową, albo grupę o wzorze 16 lub 17, przy czym W, T, R⁹ R¹¹ mająwyżej podane znaczenia dla wzoru 1,

R⁶ oznacza atom wodoru,

A oznacza rodnik o wzorze 19,

Z oznacza CH albo atom azotu, a jeden z rodników X i Y oznacza atom chlorowca, rodniki takie jak (C_rC₂)alkil, (C₁-C₂)alkoksyl, OCF₂H, CF₃ albo OCH₂CF₃, a drugi z rodników X i Y oznacza rodniki takie jak (C_rC₂)alkil, (C_rC₂)alkoksyl albo (C₁-C₂)chlorowcoalkoksyl.
4. Sposób wytwarzania fenylosulfonylomoczników o wzorze 1 albo ich soli, w którym:

R¹ oznacza rodnik o wzorze CO-Q-R⁸,

R² i R³ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru,

R⁴ oznacza atom wodoru, rodnik (C ] -C₄)alkilowy, albo oznacza rodnik (C ₍-C₄)alkoksylowy,

R⁵ oznacza rodnik (C]-C4)alkilosulfonylowy, rodnik mono- lub di-[(CrC4)alkilo]-aminosulfonylowy albo [(CrC6)alkilo]-karbonylowy, przy czym każdorazowo grupa alkilowa może być podstawiona przez jeden albo więcej rodników wybranych z grupy takiej jak chlorowiec, (C]-C4)alkoksyl, albo R⁵ oznacza rodnik formylowy, grupę o wzorze -CO-CO-R', w którym R' oznacza rodnik taki jak (CrC₄)alkoksyl, albo R^s oznacza rodnik taki jak [(C3-C6)cykloalkilo]-karbonyl, rodnik fenylosulfonylowy lub fenylokarbonyIowy, przy czym rodnik fenylowy może być podstawiony grupą (CrC4) alki Iową, albo R⁵ oznacza grupę o wzorze 16 lub 17, przy czym w przypadku, gdy rodnik -CR²R³-NR⁴R⁵ znajduje się w pozycji para do grupy SO2 cząsteczki sulfonylomocznika, wyłączone jest znaczenie R⁵ = niepodstawiony rodnik [(C]-C₆)alkilo]-karbonylowy, albo

R⁴ i R⁵ razem oznaczają łańcuch o wzorze (-CH₂)_mB- albo -B^CH^-B-, zaś m oznacza liczbę 3 albo 4 i m¹ oznacza liczbę 2 albo 3, oraz

W oznacza atom tlenu albo siarki,

Β, B¹ niezależnie od siebie oznaczają SO₂ albo CO,

Q oznacza atom tlenu, albo -NR¹³-,

T oznacza atom tlenu albo siarki,

R⁶ oznacza atom wodoru,

R⁷ oznacza atom wodoru albo rodnik CH₃,

R⁸ oznacza atom wodoru, grupę (C]-C₄)alkilową,

R⁹ oznacza grupę (C_rC₄)alkilową,

R¹⁰, R^{! 1} niezależnie od siebie oznaczająatom wodoru, rodnik taki jak (C |-C₄)alkil, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec,

R¹³ oznacza (C_rC₄)alkilowy,

A oznacza rodnik o wzorze 19, w którym jeden z rodników X i Y oznacza atom wodoru, atom chlorowca, rodnik (C]-C₃)alkilowy, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec albo oznacza grupę (Ci-C₃)alkoksy, ewentualnie podstawioną przez atom chlorowca lub oznacza grupę mono- lub di(C_rC₄)alkiloaminową, drugi z rodników X i Y oznacza atom wodoru, rodnik taki jak (C_rC₃)alkil, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec albo oznacza (C ] -C₃)aikoksyi, lub grupę mono- lub di(C ] -C₄)alkiloaminową

180 011

Z oznacza CH albo atom azotu, znamienny tym, że

a) związek o wzorze 2 poddaje się reakcji z heterocyklicznym karbaminianem o wzorze 3, w którym R* oznacza ewentualnie podstawiony rodnik fenylowy albo (C_rC₄)alkilowy, albo

b) fenylosulfonylokarbaminian o wzorze 4 poddaje się reakcji ze związkiem aminoheterocyklicznym o wzorze 5, albo

c) sulfonyloizocyjanian o wzorze 6 poddaje się reakcji ze związkiem aminoheterocyklicznym o wzorze 5 (H-NR⁷-A), albo

d) w reakcji prowadzonej w jednym naczyniu najpierw związek aminoheterocykliczny o wzorze H-NR⁷-A (wzór 5) poddaje się reakcji z fosgenem w obecności zasady i utworzony związek pośredni poddaje się reakcji z fenylosulfonamidem o wzorze 2, albo

e) sulfonylochlorek o wzorze 7 poddaje się reakcji z cyjanianem o wzorze M-OCN, w którym M oznacza grupę NH₄, atom sodu albo potasu, i ze związkiem aminoheterocyklicznym o wzorze H-NR⁷-A (wzór 5) w obecności zasady,

f) sulfonamid o wymienionym worze 2 poddaje się reakcji w obecności zasady z (tio-)izocyjanianem o wzorze 5', przy czym we wzorach 2-7 oraz 5' rodniki względnie grupy R¹ - R⁷, A albo W mają znaczenia podane dla wzoru 1 i przy czym w wariantach a) - e) najpierw otrzymuje się związki o wzorze 1, w którym W oznacza atom tlenu.
5. Środek chwastobójczy i regulujący wzrost roślin, znamienny tym, że zawiera w ilości 0,1-99% wagowych związku o wzorze 1 albo jego sól, w którym:

R¹ oznacza rodnik o wzorze CO-Q-R⁸,

R² i R³ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru,

R⁴ oznacza atom wodoru, rodnik (C! -C₄)alkilowy, albo oznacza rodnik (C, -C₄)alkoksylowy,

R⁵ oznacza rodnik (C]-C4)alkilosulfonylowy, rodnik mono- lub di-[(CrC4)alkilo]-aminosulfonylowy albo [(C]-C6)alkilo]-karbonylowy, przy czym każdorazowo grupa alkilowa może być podstawiona przez jeden albo więcej rodników wybranych z grupy takiej jak chlorowiec, (C j -C4)alkoksy 1, albo R⁵ oznacza rodnik formy Iowy, grupę o wzorze -CO-CO-R', w którym R' oznacza rodnik taki jak (Cj-C4)alkoksyl, albo R⁵ oznacza rodnik taki jak [(C3-C6)cykloalkilo]-karbonyl, rodnik fenylosulfonylowy lub fenylokarbonylowy, przy czym rodnik fenylowy może być podstawiony grupą (C]-C4)alkilową albo R⁵ oznacza grupę o wzorze 16 lub 17, przy czym w przypadku, gdy rodnik -CR²R³-NR⁴R⁵ znajduje się w pozycji para do grupy SO2 cząsteczki sulfonylomocznika, wyłączone jest znaczenie R⁵ = niepodstawiony rodnik [(C]-C₆)alkilo]-karbonylowy, albo

R⁴ i R⁵ razem oznaczają łańcuch o wzorze (-CH₂)_mB- albo -B^CH^J-B-, zaś m oznacza liczbę 3 albo 4 i m¹ oznacza liczbę 2 albo 3, oraz

W oznacza atom tlenu albo siarki,

Β, B¹ niezależnie od siebie oznaczają SO₂ albo CO,

Q oznacza atom tlenu, albo -NR¹³-,

T oznacza atom tlenu albo siarki,

R⁶ oznacza atom wodoru,

R⁷ oznacza atom wodoru albo rodnik CH₃,

R⁸ oznacza atom wodoru, grupę (C_rC₄)alkilową

R⁹ oznacza grupę (C,-C₄)alkilową,

R¹⁰, R¹¹ niezależnie od siebie oznaczająatom wodoru, rodnik taki jak (C_rC₄)alkil, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec,

R¹³ oznacza (C_rC₄)alkil,

A oznacza rodnik o wzorze 19, w którym jeden z rodników X i Y oznacza atom wodoru, atom chlorowca, rodnik (C_rC₃)alkilowy, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec albo oznacza grupę (C_rC₃)alkoksy, ewentualnie podstawioną przez atom chlorowca lub oznacza grupę mono- lub di(C_rC₄)alkiloaminową drugi z rodników X i Y oznacza atom wodoru, rodnik taki jak (C_rC₃)alkil, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec albo oznacza grupę (C_rC₃)alkoksy, lub grupę mono- lub di(Cj-C₄)alkiloaminową

Z oznacza CH albo atom azotu, oraz przyjęte w ochronie roślin środki pomocnicze preparatów.

180 011
6. Środek chwastobójczy i regulujące wzrost roślin według zastrz. 5, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera związek o wzorze 1 lub jego sól, w którym:

R⁴ oznacza atom wodoru, rodnik (C_rC₄)alkilowy, (C_rC₄)alkoksylowy,

R⁵ oznacza rodnik (C]-C4)alkilosulfonylowy, (CrC4)chlorowcoalkilosulfonylowy, fenylosulfonylowy albo fenylokarbonylowy, przy czym rodnik fenylowy w obydwu ostatnio wymienionych rodnikach jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej rodników (Cj-C4)alkilowych, albo R^s oznacza rodniki takie jak mono- albo di-[(CrC₄)alkilo]-aminosulfonyl, [(Ć]-C₆)alkilo]-karbonyl, który jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej atomów chlorowca, albo przez rodnik (C_} -C₄)-alkoksylowy, albo R⁵ oznacza rodniki takie jak formyl, albo grupę o wzorze 16 lub 17,

W oznacza atom tlenu albo siarki,

R⁶ oznacza atom wodoru,

R⁸ oznacza rodnik (C_rC₄)alkilowy,

R⁹ oznacza rodnik (C]-C₄)alkilowy,

R¹⁰’, R¹¹ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru, rodnik (C_rC₄)alkilowy, który jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej atomów chlorowca,

R¹³ oznacza rodnik (C_rC₄)alkilowy.
7. Środek chwastobójczy i regulujący wzrost roślin według zastrz. 5, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera związek o wzorze 1 albo jego sól o wzorze 1, w którym:

R⁴ oznacza atom wodoru, rodniki takie jak (Cj-CJalkil, albo (C_rC₄)alkoksyl,

R⁵ oznacza rodniki takie jak (C_rC₄)alkilosulfonyl, CHO, [(C]-C₄)alkilo]-karbonyl, który jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej atomów chlorowca, albo oznacza grupę [(C₃-C₆)cykloalkiIo]-karbonylowąalbo grupę o wzorze 16 lub 17, przy czym W, T, R⁹ - R*¹mają wyżej podane znaczenia dla wzoru 1,

R⁶ oznacza atom wodoru,

A oznacza rodnik o wzorze 19,

Z oznacza CH albo atom azotu, a jeden z rodników X i Y oznacza atom chlorowca, rodniki takie jak (CpC^alkil, (C]-C₂)alkoksyl, OCF₂H, CF₃ albo OCH₂CF₃, a drugi z rodników X i Y oznacza rodniki takie jak (C^C^alkil, (C_rC₂)alkoksyl albo (Cj-C₂)chlorowcoalkoksyl.
8. Sposób zwalczania szkodliwych roślin albo regulowania wzrostu roślin, znamienny tym, że związek o wzorze 1 albo jedną z jego soli, w którym:

R¹ oznacza rodnik o wzorze CO-Q-R⁸,

R² i R³ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru,

R⁴ oznacza atom wodoru, rodnik (C ] -C₄)alkilowy, albo oznacza rodnik (C, -C₄)alkoksylo wy,

R⁵ oznacza rodnik (C]-C4)alkilosulfonylowy, rodnik mono- lub di-[(CrC4)alkilo]-aminosul fenylowy albo [(C!-C6)alkilo]-karbonylowy, przy czym każdorazowo grupa alkilowa może być podstawiona przez jeden albo więcej rodników wybranych z grupy takiej jak chlorowiec, (CrC4)alkoksyl, albo R⁵ oznacza rodnik formylowy, grupę o wzorze -CO-CO-R', w którym R' oznacza rodnik taki jak (C । -C4)alkoksyl, albo R³ oznacza rodnik taki jak [(C3-C6)cykloalkilo] -karbonyl, rodnik fenylosulfonylowy lub fenylokarbonylowy, przy czym rodnik fenylowy może być podstawiony grupą (C,-C4)alkilową albo R⁵ oznacza grupę o wzorze 16 lub 17, przy czym w przypadku, gdy rodnik -CR²R³-NR⁴R⁵ znajduje się w pozycji para do grupy SO2 cząsteczki sulfonylomocznika, wyłączone jest znaczenie R⁵=niepodstawiony rodnik [(C ] -C₆)alkilo]-karbonylowy, albo

R⁴ i R⁵ razem oznaczają łańcuch o wzorze (-CH₂)_mB- albo -Β ‘-(ΟΗ^'-Β-, zaś m oznacza liczbę 3 albo 4 i m¹ oznacza liczbę 2 albo 3, oraz

W oznacza atom tlenu albo siarki,

Β, B¹ niezależnie od siebie oznaczają SO₂ albo CO,

Q oznacza atom tlenu, albo -NR¹³-,

T oznacza atom tlenu albo siarki,

R⁶ oznacza atom wodoru,

K⁷ oznacza atom wodoru albo rodnik CH₃,

180 011

R⁸ oznacza atom wodoru, grupę (C_rC₄)alkilową

R⁹ oznacza grupę (C_rC₄)alkilową,

R¹⁰, R¹¹ niezależnie od siebie oznaczająatom wodoru, rodniki takie jak (C₁-C₄)alkil, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec,

R¹³ oznacza (C_rC₄)alkil,

A oznacza rodnik o wzorze 19, w którym jeden z rodników X i Y oznacza atom wodoru, atom chlorowca, rodnik (C₁-C₃)alkilowy, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec albo oznacza grupę (C_rC₃)alkoksy, ewentualnie podstawionąprzez atom chlorowca lub oznacza grupę mono- lub di(C]-C₄)alkiloaminową drugi z rodników X i Y oznacza atom wodoru, rodnik (C_rC₃)alkilowy, ewentualnie podstawiony przez chlorowiec albo oznacza grupę (C_rC₃)alkoksy, lub grupę mono- lub di(C₁-C₄)alkiloaminową

Z oznacza CH albo atom azotu nanosi w skutecznej ilości 0,005-5 kg/ha na szkodliwe rośliny względnie rośliny, nasiona roślin albo na powierzchnię, na której one rosną.
9. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że stosuje się związek o wzorze 1, lubjego sól, w którym:

R⁴ oznacza atom wodoru, rodnik (Cj-CJalkilowy, (C]-C₄)alkoksylowy,

R⁵ oznacza rodnik (Cl-C4)alkilosulfonylowy, (C1-C4)chlorowcoalkilosulfonylowy, fenylosulfonylowy albo fenylokarbonylowy, przy czym rodnik fenylowy w obydwu ostatnio wymienionych rodnikach jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej rodników (CpC^alkilowych, albo R⁵ oznacza rodniki takie jak mono- albo di[(CrC₄)alkilo]-aminosulfonyl, [(CpC^alkiloj-karbonyl, który jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej atomów chlorowca albo przez rodnik (C!-C₄)-alkoksylowy, albo R⁵ oznacza rodniki takie jak formyl, albo grupę o wzorze 16 lub 17,

W oznacza atom tlenu albo siarki,

R⁶ oznacza atom wodoru,

R⁸ oznacza rodnik (C]-C₄)alkilowy,

R⁹ oznacza atom rodnik (C_rC₄)alkilowy,

R¹⁰-, R¹¹ niezależnie od siebie oznaczająatom wodoru, rodnik (C_rC₄)alkilowy, który jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcj atomów chlorowca,

R¹³ oznacza rodnik (C₁-C₄)alkilowy.
10. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że stosuje się związki o wzorze 1, w którym:

R⁴ oznacza atom wodoru, rodniki takie jak (C]-C₄)alkil, albo (C_rC₄)alkoksy, i

R⁵ oznacza rodniki takie jak (C₁-C₄)alkilosulfonyl, CHO, [(C]-C₄)alkilo]-karbonyl, który jest niepodstawiony albo podstawiony przez jeden albo więcej atomów chlorowca, albo oznacza [(C₃-C₆)cykloalkilo]-karbonyl albo grupę o wzorze 16 lub 17, przy czym W, T, R⁹ - R¹¹ mają wyżej podane znaczenia dla wzoru 1,

R⁶ oznacza atom wodoru,

A oznacza rodnik o wzorze 19,

Z oznacza CH albo atom azotu, a jeden z rodników X i Y oznacza atom chlorowca, rodniki takie jak (C_rC₂)alkil, (C]-C₂)alkoksyl, OCF₂H, CF₃ albo OCH₂CF₃, a drugi z rodników X i Y oznacza rodniki takie jak (C_rC₂)alkil, (C]-C₂)alkoksyl albo (C^C^chlorowcoalkoksyl.
11. Związki o wzorze 2, w którym:

R¹ oznacza rodnik o wzorze CO-Q-R⁸,

R² i R³ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru,

R⁴ oznacza atom wodoru, rodnik (C । -C₄)alkilowy, albo oznacza rodnik (C _t -C₄)alkoksylowy,

R⁵ oznacza rodnik (CrC4)alkilosulfonylowy, rodnik mono- lub di-[(C1-C4)alkilo]-aminosulfonylowy albo [(C1-C6)alkilo]-karbonylowy, przy czym każdorazowo grupa alkilowa może być podstawiona przez jeden albo więcej rodników wybranych z grupy takiej jak chlorowiec, (C^C^alkoksyl, albo R⁵ oznacza rodnik formy Iowy, grupę o wzorze -CO-CO-R', w którym R' oznacza rodnik taki jak (C]-C4)alkoksyl, albo R⁵ oznacza rodnik taki jak [(C₃-C₆)cykloalkilo]karbonyl, rodnik fenylosulfonylowy lub fenylokarbonylowy, przy czym rodnik fenylowy może być podstawiony grupą (C_rC₄)alkilową, albo R⁵ oznacza grupę o wzorze 16 lub 17, przy czym

180 011 w przypadku, gdy rodnik -CR²R³-NR⁴R⁵ znajduje się w pozycji para do grupy SO2 cząsteczki sulfonylomocznika, wyłączone jest znaczenie R⁵ = niepodstawiony rodnik [(CrC₆)alkilo]-karbonylowy, albo

R⁴ i R⁵ razem oznaczają łańcuch o wzorze (-CH2)mB- albo -B¹ -(CH2)_m ¹-B-, zaś m oznacza liczbę 3 albo 4 i m¹ oznacza liczbę 2 albo 3, oraz

W oznacza atom tlenu albo siarki,

B, B¹ niezależnie od siebie oznaczają SO₂ albo CO,

Q oznacza atom tlenu, albo -NR¹³-,

T oznacza atom tlenu albo siarki,

R⁶ oznacza atom wodoru.
12. Sposób wytwarzania związków o wzorze 2, w którym:

R¹ oznacza rodnik o wzorze CO-Q-R⁸,

R² i R³ niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru,

R⁴ oznacza atom wodoru, rodnik (C i -C₄)alkilowy, albo oznacza rodnik (C ] -C₄)alkoksylowy,

R⁵ oznacza rodnik (CrC4)alkilosulfonylowy, rodnik mono- lub di[(CrC4)alkilo]-aminosulfonylowy albo [(CpC^alkiloJ-karbonylowy, przy czym każdorazowo grupa alkilowa może być podstawiona przez jeden albo więcej rodników wybranych z grupy takiej jak chlorowiec, (C]-C4)alkoksyl, albo R⁵ oznacza rodnik fonnylowy, grupę o wzorze -CO-CO-R', w którym R' oznacza rodnik taki jak (CrC₄)alkoksyl, albo R⁵ oznacza rodnik taki jak [(C₃-C₆)cykloalkilo]-karbonyl, rodnik fenylosulfonylowy lub fenylokarbonylowy, przy czym rodnik fenylowy może być podstawiony grupą (Cj-Ć₄)alkilową albo R⁵ oznacza grupę o wzorze 16 lub 17, przy czym w przypadku, gdy rodnik -CR²R³-NR⁴R⁵ znajduje się w pozycji para do grupy SO2 cząsteczki sulfonylomocznika, wyłączone jest znaczenie R⁵ = niepodstawiony rodnik [(CrC₆)alkilo]- karbonylowy, albo

R⁴ i R⁵ razem oznaczają łańcuch o wzorze (-CH2)mB- albo -B¹-(CH2)_m ¹-B-, zaś m oznacza liczbę 3 albo 4 i m¹ oznacza liczbę 2 albo 3, oraz

W oznacza atom tlenu albo siarki,

B, B¹ niezależnie od siebie oznaczają SO₂ albo CO,

Q oznacza atom tlenu, albo -NR¹³-,

T oznacza atom tlenu albo siarki,

R⁶ oznacza atom wodoru, znamienny tym, że ze związku o wzorze 15 odszczepia się zabezpieczającą grupę tert-butylową przy czym rodniki R¹ - R⁶ we wzorze 15 mają znaczenia jak we wzorze 2.

* * *