PL179460B1

PL179460B1 - sposób ich wytwarzania oraz srodki lecznicze zawierajace te zwiazki PL PL PL PL PL PL PL PL

Info

Publication number: PL179460B1
Application number: PL94305091A
Authority: PL
Inventors: Gerd Schubert; Guenter Kaufmann; Lothar Sobeck; Michael Oettel; Walter Elger; Anatoli Kurischo
Original assignee: Jenapharm Gmbh
Priority date: 1993-09-20
Filing date: 1994-09-19
Publication date: 2000-09-29
Also published as: KR100190775B1; HU219399B; RU2130944C1; KR950008531A; NO942952L; UA39101C2; SK95894A3; EP0648779A3; AU682373B2; EP0648779B1; FI943688A0; CZ196994A3; SK280315B6; PL305091A1; ES2102144T3; DE4332284C2; HUT68315A; JPH07149790A; GR3023644T3; RU94029667A

Abstract

1. Nowe pochodne 11-benzaldoksy- mo-17 ß -metoksy-17 a-metoksymetylo-estradienu o wzorze ogólnym 1, w którym Z oznacza grupy -CO-CH3, -CO-O-C2H5, -CO-NH-fenyl, -CO-NH-C2H5, -CO-C2H5, -CH3 albo -CO-fenyl. 3. Sposób wytwarzania pochodnych 1 1 ß-benzaldoksymo-estra-4,9-dienu o wzorze ogól- nym 1, w którym Z oznacza grupy -CO-CH3, -CO- -O-C2 H5, -CO-NH-fenyl, -CO-NH-C2H5 ) -CO-C2H5, -CH3 albo -CO-fenyl, znamienny tym, ze zwiazek o wzorze 2 przez wprowadzenie srodka acylujacego wybranego sposród chlorków kwaso- wych, bezwodników kwasowych w obecnosci zasady wybranej sposród aminy, pirydyny lub alkoholanów estryfikuje sie lub eteryfikuje w obojetnych rozpu- szczalnikach. 4. Preparaty farmaceutyczne, znamienne tym, ze obok nosnika zawieraja pochodne 11 ß-benza- ldoksymo-estra-4,9-dienu o wzorze ogólnym 1, w którym Z oznacza grupy -CO-CH3, -CO-O-C2H5, -CO-NH-fenyl, -CO-NH-C2H5, -CO-C2H5, -CH3 albo -CO-fenyl. Wzór 1 PL PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku są nowe pochodne 11-benzaldoksymoestradieniu, sposób ich wytwarzania oraz środki lecznicze zawierające te związki.

β-podstawione fenylo-estratrieny są już znane. Wytwarzanie 11β-arylo- 17a-propynylo-estra-4,9-dienów opisane jest już np. w opisie patentowym EP nr 057 115, a reakcja l^-(4-formylofenylo)-estra-4,9-dien-3-onów z hydroksyloaminami w opisie patentowym DE nr 3 504 421. W podanym sposobie jest oksymowana zarówno grupa 11 β-formylofenylowa jak też 3-ketogrupa. Poza tym powstają przy C-3 syn- i anty-izomery. O działaniu opisanych związków dotychczas nic nie wiadomo.

Progesteron jest wydzielany podczas cyklu i w ciąży w dużych ilościach przez jajnik i łożysko. Jego znaczenie regulacyjne przypuszczalnie nie jest wyjaśnione we wszystkich aspektach.

Zapewnione jest to, że progesteron we współdziałaniu z estrogenami powoduje cykliczne zmiany błony śluzowej macicy w cyklu miesiączkowym i ciąży. Pod wpływem zwiększonego poziomu progesteronu po owulacji błona śluzowa macicy zostaje przeprowadzona w stan, który dopuszcza zagnieżdżenie się zarodnika (blastocysta). Utrzymanie tkanek, w których rozszerza się rosnący zarodek, jest również zależne od progesteronu.

W ciąży zachodzi dramatyczna zmiana mięśniowej czynności macicy. Mięsień ciężarnej macicy reaguje w sposób silnie osłabiony albo w ogóle nie reaguje na hormonalne i mechaniczne bodźce, które poza ciążą wyzwalają bóle porodowe. Nie może być żadnej wątpliwości co do tego, że przy tym progesteron odgrywa kluczową rolę, chociaż w niektórych fazach ciąży, np. bezpośrednio przed porodem, istnieje wysoka reaktywność przy krańcowo wysokich poziomach progesteronu we krwi.

Inne typowe przebiegi ciąży są również wyrazem bardzo wysokiego poziomu progesteronu. Przykładami na to są rozbudowa gruczołów sutkowych oraz mocne zamknięcie ujścia macicy aż do blisko terminu porodu.

Progesteron ma w subtelny sposób udział przy sterowaniu przebiegami owulacji. Wiadomo, że progesteron w wysokich dawkowaniach posiada właściwości antyowulacyjne. Te wynikają z hamowania przysadkowego wydzielania gonadotropiny, która jest warunkiem dla dojrzewania pęcherzyka i jego owulacji. Z drugiej strony jest łatwe do poznania, że porównywalnie małe wydzielanie progesteronu przez dojrzewający pęcherzyk odgrywa aktywną rolę dla przygotowania i uruchomienia owulacji. Przy tym mechanizmy przysadkowe /czasowo ograniczonego tak zwanego dodatniego sprzężenia zwrotnego (positiver feed back) progesteronu na wydzielanie gonadotropiny/ rozpoznawalnie odgrywają ważną rolę (Loutradie D.; Humań Reproduction 6,1991,1238-1240).

Mniej dobrze analizowane są czynności progesteronu w dojrzewającym pęcherzyku i samym ciałku żółtym, o którego istnieniu nie ma żadnej wątpliwości. Ostatnio przyjmowane są również tu stymulujące i hamujące działania na wewnątrzwydzielnicze czynności pęcherzyka i ciałka żółtego.

Ważna rola progesteronu i receptorów progesteronu jest uznana także w procesach patofizjologicznych. Receptory progesteronu wykryto w ogniskach gruczolistości, ale również w guzach macicy, sutka i ośrodkowego układu nerwowego (oponiaki). Rola tych receptorów dla zachowania się wzrostu tych patologicznie ważnych tkanek nie koniecznie jest związana z występowaniem poziomów progesteronu we krwi. Wykazano, że substancje, które są określane jako czynniki antagonistyczne progesteronu, RU 486 = mifepryston (opis patentowy EP-0 057 115) i ZK 98299 = onapryston (opis patentowy DE-OS-35 04 421) wyzwalają w tych tkankach głęboko sięgające zmiany czynnościowe także wtedy, gdy we krwi występują dające się pominąć małe poziomy progesteronu. Wydaje się możliwe, że przy tym zmiany działań transkrypcyjnych nie obsadzonego progesteronem receptora progesteronu przez antagonistów odgrywają ważną rolę (Chwalisz K. i współpracownicy, Endocrinology, 129,317-322, 1991).

Działanie progesteronu w tkankach narządów płciowych i innych tkankach następują przez oddziaływanie wzajemne z receptorem progesteronu. W komórce progesteron z wysokim powinowactwem wiąże się ze swym receptorem. Przez to są wywoływane zmiany proteiny

179 460 receptora: zmiany konformacyjne, dimeryzacja dwu jednostek receptora w kompleks, obnażenie miejsc wiązań DNA receptora przez zdysocjowanie proteiny (HSP 90), wiązanie do odpowiedzialnego hormonu elementów DNA. Ostatecznie jest regulowana transkrypcja określonych genów (Gronemeyer H. i współpracownicy, J. Steroid Biochem. Molec. Biol. 41, 3-8, 1992).

Działanie progesteronu albo antagonistów progesteronu zależy nie tylko od ich stężenia we krwi. Stężenie receptorów w komórce jest również silnie regulowane. Estrogeny pobudzają syntezę receptorów progesteronu w większości tkanek. Progesteron hamuje syntezę receptorów estrogenów i syntezę jego własnego receptora. Przypuszczalnie są to te i inne oddziaływujące zależności między estrogenami i gestagenami, które mogą wyjaśnić, dlaczego gestageny i antygestageny mogą wywierać wpływ na procesy zależne od estrogenów, nie będąc związanymi z receptorem estrogenu. Te zależności mają oczywiście duże znaczenie dla terapeutycznego zastosowania antygestagenów. Te substancje okazują się odpowiednie, celowe do interweniowania w procesy reprodukcji kobiety, np. poowulacyjnie, aby przeszkodzić zagnieżdżeniu jaja płodowego, w późniejszej ciąży, aby podwyższyć reaktywność macicy dla prostaglandyny i oksytocyny albo aby osiągnąć rozwarcie i zmiękczenie („dojrzewanie”) szyjki.

Antygestageny hamują owulację u różnych człekokształtnych gatunków prymatów. Mechanizm tego działania nie jest jednoznacznie wyjaśniony. Obok hamowania wydzielania gonadotropiny dyskutowane są także jajnikowe mechanizmy przez zaburzenie para- i autokrynowych czynności progesteronu w jajniku.

Antygestageny mają zdolność modulowania albo osłabiania efektów estrogenów, chociaż one same przeważnie nie posiadają powinowactwa do receptora estrogenów na cytoplazmatycznej płaszczyźnie i chociaż mogą one powodować wzrost stężenia receptora estrogenów. Od odpowiednich efektów można oczekiwać w ogniskach gruczolistości albo w tkankach guzowych, które wyposażone są w receptory estrogenów i progesteronu, korzystnego wpływu na stany chorobowe. Szczególne korzyści dla pomyślnego wpływu na stany chorobowe jak gruczolistość mogłyby być dane wtedy, gdy do efektów hamowania antygestagenu przez działanie w tkance występowałoby hamowanie owulacji. Z hamowaniem owulacji odpadłaby także część produkcji hormonu jajnikowego, a zatem przypadający na ten udział efekt stymulacji na patologicznie zmienione tkanki. W przypadku występowania ciężkiej gruczolistości byłoby pożądane hamowanie owulacji i poza tym odwracalne przeprowadzenie w stan spoczynku ciągle znajdujących się w przebudowie tkanek kanału rodnego.

Także dla antykoncepcji dyskutowany jest sposób, w którym traktowanie antygestagenem powstrzymuje owulację, i przez następne traktowanie gestagenem zostaje pobudzone wydzielnicze przekształcenie błony śluzowej macicy, tak że z dni traktowania antygestagenami i gestagenami oraz dni wolnych od traktowania wynika około 28-dniowy cykl z regularnymi pozbawieniami krwawień (Baulieu E.E., Advances in Contraception 7, 345-351, 1991).

Antygestageny mogą posiadać różnorodne właściwości hormonalne i antyhormonalne. Przy tym szczególne terapeutyczne znaczenie mają antyglukokortykoidowe właściwości. Są one niekorzystne dla terapeutycznych zastosowań, w przypadku których hamowanie receptorów progesteronu stoi na pierwszym planie terapii, ponieważ one przy terapeutycznie wymaganych dawkowaniach powodują niepożądane działania uboczne, przeszkadzają stosowaniu terapeutycznie sensownej dawki albo mogą prowadzić do przerwania leczenia. Częściowa albo całkowita redukcja antyglukokortykoidowych właściwości jest ważnym warunkiem dla terapii antygestagenami, zwłaszcza dla takich wskazań, które wymagają leczenia trwającego tygodniami albo miesiącami.

Przedmiotem wynalazku są nowe pochodne 11 |3-benzaldoksymoestra-4,9-dienu o wzorze ogólnym 1 oraz sposób ich wytwarzania. Dalszym zadaniem wynalazku jest opracowanie środków leczniczych, które zawierają związek o wzorze ogólnym 1.

We wzorze ogólnym 1 Z oznacza grupę -CO-CH₃, -CO-O-C₂H₅, -CO-NH-fenyl,

-CO-NH-C₂H₅, -CH₃ albo -CO-fenyl.

179 460

Korzystnymi związkami według wynalazku są następujące:

β-[4-(acetoksyiminometylo)-fenylo]-17|3-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-on, β- {4-[(etoksykarbonylo)oksyiminometylo]-fenylo} -17β-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-on, lβ-{4-[(etyloaminokarbonylo)oksyiminometylo]-fenylo}-17β-metoksy-17oc-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-on,

17β-metoksy-17α-metoksymetylo-l 1 β-{4-[(fenyloaminokarbonylo)-oksyiminometylo]-feny lo} -estra-4,9-dien-3 -on, β-[4-(propionyloksyiminometylo)-fenylo]-17 β-metoksy-17a-metoksymety lo-estra-4,9-dien-3-on, β-[4-(metyloksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-on i llβ-[4-(benzoiloksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-on.

Przedmiotem wynalazku jest poza tym sposób wytwarzania związków o wzorze ogólnym 1, który polega na tym, że związek o wzorze 2 poddaje się estryfikacji.

Wytwarzanie związków o wzorze ogólnym 1 przeprowadza się za pomocą estryfikacji, eteryfikacji albo utworzenia uretanu. Estryfikację przeprowadza się środkami acylującymi jak bezwodnikami kwasowymi albo chlorkami kwasowymi albo chlorkami kwasowymi w obecności zasad, korzystnie pirydyny, eteryfikację jodkiem metylu w obecności zasad, korzystnie tert-butanolanu potasu albo diazometanem w metanolu, a tworzenie uretanu przez reakcję z izocyjanianami alkilu albo arylu w obojętnych rozpuszczalnikach, korzystnie w toluenie, albo przez reakcję z chlorkami karbamoilu w obecności zasad, korzystnie trietyloaminy.

Wytwarzanie związku wyjściowego o wzorze 2 przeprowadza się z 5a,10a-epoksydu o wzorze 3 (porównaj np. Nedelec Buli. Soc. chim. Francja (1970), 2548).

Wprowadzenie grupy fenylowej w pozycję 11β z utworzeniem Δ 9(10),5a-hydroksystruktury o wzorze 4 dokonuje się przez reakcję Grignard'a katalizowaną za pomocą soli Cu(I) (Tetrahedron Letters 1979, 2051) z ketalem p-bromobenzaldehydu, korzystnie z ketalem dimetylowym p-bromobenzaldehydu w temperaturze 0 - 30°C.

Ugrupowanie -CH₂-O-CH₃ wprowadza się w pozycję 17 w zasadzie znanym sposobem poprzez spiroepoksyd o wzorze 5 przez reakcję z jodkiem trimetylosulfoniowym i tert-butanolanem potasu w dimetylosulfotlenku (Hubner i współpracownicy: J. prakt. Chem. 314, 667 (1972); Arzneim. Forsch. 30, 401 (1973)) i następne otwarcie pierścienia alkoholanami (Ponsold i współpracownicy; Z. Chem. 11, 106 (1971)); powstałe przy tym 17a-CH₂-O-CH₃związki o wzorze 6 można albo przez kwasową hydrolizę, korzystnie kwasem p-toluenosulfonowym w acetonie (Teutsch i współpracownicy, opis patentowy DE 2801416) rozszczepić do aldehydów odpowiednich, albo po eteryfikacji wolnych grup hydroksylowych halogenkami alkilowymi w obecności tert-butanolanu potasu najpierw można przeprowadzić w 5a,17p-dietery (Kasch i współpracownicy, opis patentowy DD 290 893), które potem przez kwasową hydrolizę, korzystnie kwasem p-toluenosulfonowym w acetonie, przekształcone zostaną w odpowiednie aldehydy, po czym tak otrzymane aldehydy przez reakcję z hydroksyloaminą przeprowadza się w związki o wzorze 2.

Przedmiotem wynalazku są również środki lecznicze do stosowania doustnego, odbytniczego, podskórnego, dożylnego albo domięśniowego, które obok zwykłych nośników i rozcieńczalników zawierają związek o wzorze ogólnym 1 jako substancję czynną.

Środki lecznicze wynalazku wytwarza się w znany sposób ze zwykłymi stałymi albo ciekłymi nośnikami albo rozcieńczalnikami i stosowanymi zazwyczaj farmaceutycznietechnicznymi substancjami pomocniczymi odpowiednio do pożądanego sposobu stosowania o odpowiednim dozowaniu. Korzystne preparaty stanowią postacie podawania, które odpowiednie są do stosowania doustnego. Takimi postaciami podawania są na przykład tabletki, tabletki powlekane, drażetki, kapsułki, pigułki, proszki, roztwory albo zawiesiny albo postacie o przedłużonym działaniu.

179 460

Oczywiście w rachubę wchodzą także preparaty pozajelitowe jak roztwory do wstrzykiwań. Poza tym jako preparaty można wymienić na przykład także czopki.

Odpowiednie tabletki można wytwarzać na przykład przez zmieszanie substancji czynnej ze znanymi substancjami pomocniczymi, na przykład obojętnymi rozcieńczalnikami takimi jak dekstroza, cukier, sorbit, mannit, poliwinylopirolidon, ze środkami rozkruszającymi jak skrobią kukurydzianą albo kwasem alginowym, ze środkami wiążącymi jak skrobią albo żelatyną, ze środkami poślizgowymi jak stearynianem magnezu albo talkiem i/albo ze środkami służącymi do uzyskania przedłużonego działania jak karboksypolimetylenem, karboksymetylocelulozą, octanoftalanem celulozy albo polioctanem winylu. Tabletki mogą także składać się z kilku warstw.

Odpowiednio drażetki można wytwarzać przez powleczenie sporządzonych analogicznie do tabletek jąder zwykłymi środkami stosowanymi do powłok drażetko wy ch, na przykład poliwinylopirolidon albo szelak, guma arabska, talk, ditlenek tytanu albo cukier. Przy tym otoczka drażetkowa może także składać się z kilku warstw, przy czym można stosować substancje pomocnicze wymienione wyżej przy tabletkach.

Roztwory albo zawiesiny z substancją czynną według wynalazku mogą zawierać dodatkowo środki poprawiające smak jak sacharynę, cyklaminian albo cukier oraz np. substancje aromatyczne jak wanilinę albo ekstrakt pomarańczowy. Poza tym mogą one zawierać substancje ułatwiające przeprowadzenie w stan zawiesiny jak sól sodową karboksymetylocelulozy, albo substancje konserwujące jak p-hydroksybenzoesany. Kapsułki zawierające substancje czynne można wytwarzać na przykład w ten sposób, że substancję czynną miesza się z obojętnym nośnikiem jak cukrem mlekowym albo sorbitem i zamyka w kapsułkach żelatynowych.

Odpowiednie czopki można wytwarzać na przykład przez zmieszanie z przewidzianymi do tego nośnikami jak obojętnymi tłuszczami albo glikolem polietylenowym albo ich pochodnymi.

Zgodnie z wynalazkiem 11 β-podstawione benzaldoksymo-estra-4,9-dieny są antygestagennie działającymi substancjami, które przy przewyższającym działaniu in vivo (porównaj tabela 2) posiadają w porównaniu z RU 486 wyraźnie zredukowaną aktywność antyglukokortykoidową, wykazaną przez zmniejszone wiązanie receptora glukokortykoidu (porównaj tabela 1).

Tabela 1

Wiązanie receptorów przez wybrane substancje przytoczone w przykładzie I i II

Związek według przykładu	Względne molowe powinowactwo wiązania (RBA) (%) do receptora glukokortykoidu (deksametazon = 100%)
I (J 914)	73
II (J 900)	66
dla porównania RU 486 (mifepryston)	685
ZK 98299 (onapryston)	39

Ta kombinacja właściwości pozwala oczekiwać od zgodnych z wynalazkiem antygestagenów silniejszego hamowania progesteronu, przy jednocześnie zredukowanej aktywności antyglukokortykoidowej. Ta korzyść jest szczególnie ważna ze względu na wskazania, które z powodu okresu trwania stosowania wymagają szczególnie dobrej tolerancji. W cyklu ciężar macicy jest określany zdecydowanie przez cyrkulujące estrogeny. Zredukowane ciężary macic są wyrazem hamowania tego działania estrogenów. Stwierdzone, przewyższające RU 486 hamowanie ciężarów macic w cyklu świnki morskiej, jest wskazówką na (pośrednie) antyestrogenne właściwości związków według wynalazku. Z odpowiednich efektów należy oczekiwać szczególnie korzystnego wpływu na patologicznie zmienione tkanki, w których estrogeny po179 460 średniczą w impulsach wzrostu (ogniska gruczolistości, mięśniaki, raki sutka i narządów płciowych, łagodny przerost gruczołu krokowego).

Tabela 2

Wczesnoporonne działanie RU 486 i J 914 (przykład I) oraz J 900 (przykład II) u szczura po podskórnym zastosowaniu 5. - 7. dnia ciąży (stosowanie 0,2 ml/zwierzę/dzień w układzie benzoesan benzylu/olej rycynowy [1+4 objętość/objętość])

Grupa, substancja	Dawka (mg/ zwierzę/dzień)	Całkowite zahamowanie ciąży⁺	ED50” mg/zwierzę/dzień
N7N	%
nośnik	-	0/25	0	-
RU 486	3,0	5/5	100
1,0	2/5	40	1,1
0,3	0/5	0
J900	1,0	9/10	90	0,6
0,3	0/5	0
J914	3,0	5/5	100
1,0	7/10	70	0,6
0,3	1/5	20
0,1	0/6	0

+ - pusta macica

N - liczba samic zapładnianych N^x - liczba samic nieciężamych ++ - oznaczenie graficzne

Następujące przykłady objaśniają wynalazek.

Przykład I.

180 mg 11 β- [4-(hydroksyiminometylo)-fenylo]-17 β-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-onu acetyluje się w 5 ml układu bezwodnik kwasu octowego/pirydyna (1:1). Po dodaniu wody ekstrahuje się trzykrotnie octanem etylu, fazę organiczną przemywa rozcieńczonym kwasem solnym i wodą, suszy nad siarczanem sodu i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Otrzymuje się 172 mg surowego produktu, który oczyszcza się przez preparatywną chromatografię cienkowarstwową na żelu krzemionkowym PF₂₄5₊₃₆₆ mieszaniną eluentów toluen/aceton 4:1.

Otrzymuje się 115 mg llβ-[4-(acetyloksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-onu.

Produkt krystalizuje z octanu etylu.

Temperatura topnienia: 115 - 120°C (octan etylu) a_D = +218° (CHC1₃)

Widmo IR w KBr (cm-¹): 175 (OAc); 1654 (C=C-C=C-C=O);

1602 (fenyl)

Widmo UV w MeOH: X_max = 271 nm ε = 28 157

X_max = 297 nm ε = 26 369

Widmo ‘H-NMR w CDC1₃ (δ, ppm): 0,511 (s, 3H, H-18); 2,227 (s, 3H, OCOCH₃);

3,247 (s, 3H, 17β-ΟΟΗ₃); 3,408 (s, 3H, 17a-CH₂OCH₃); 3,386, 3,431, 3,544, 3,580 (m, 2H,

CH₂OCH₃); 4,399 (d, 1H, J=7,2 Hz, H-lla); 5,785 (s, 1H, H-4); 7,242, 7,266, 7,618, 7,647 (m, 4H, układ ΑΑ'ΒΒ' protonów aromatów); 8,315 (s, 1H, CH=NOAc).

MS m/e: 446 C₂₈H₃₂NO₄ M⁺ -CH₂OCH₃ ⁺

179 460

Przykład II.

Do 210 mg llβ-[4-(hydroksyiminometyło)-fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-onu w 5 ml pirydyny wkrapla się przy chłodzeniu wodą 0,3 ml estru etylowego kwasu chloromrówkowego. Powstaje biały osad. Po 30 minutach dodaje się wody, powstaje roztwór, potem wytrąca się biały osad, który odsącza się pod zmniejszonym ciśnieniem i przemywa wodą. Wydajność po wysuszeniu: 133 g. Fazę wodną ekstrahuje się chloroformem, przemywa ekstrakt rozcieńczonym kwasem solnym i wodą, suszy i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Wydajność: 66 mg. Obydwie substancje łączy się i oczyszcza przez preparatywną chromatografię cienkowarstwową na żelu krzemionkowym PF_245+366 stosując mieszaninę eluentów toluen/aceton 4:1.

Otrzymuje się 150 mg llβ-[4-(etoksykarbonyloksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-onu, który przekrystalizowuje się z układu aceton/heksan.

Temperatura topnienia: 137 - 148°C (¾ = +204° (CHC1₃)

Widmo UV w MeOH: Z_max = 270 nm ε = 27 094

X_max = 297 nm ε = 25 604 llldA

Widmo 'H-NMR w CDC1₃ (δ, ppm): 0,507 (s, 3H, H-18); 1,383 (t, 3H, J=7,0 Hz, OCH₂CH₃); 3,246 (s, 3H, 17β-ΟΟΗ₃); 3,410 (s, 3H, 17a-CH₂OCH₃); 3,39-3,56 (m, 2H, CH₂OCH₃); 4,35 (d, 1H, J=7,0 Hz, H-lla); 5,784 (s, 1H, H-4); 7,23, 7,26, 7,61, 7,64 (m, 4H, układ ΑΑ'ΒΒ' protonów aromatów); 8,303 (s, 1H, CH=NR).

MS m/e: 431,24701 C₂₈H₃₃NO₃ M⁺ - C₂H₅OCOOH

Przykład III.

190 mg 11 β- [4-(hydroksyiminometylo)-fenylo] -17 β-metoksy-17a-metoksymety lo-estra-4,9-dien-3-onu przeprowadza się w stan zawiesiny w 10 ml toluenu. Kolejno dodaje się 0,5 ml izocyjanianu fenylu i 1 ml trietyloaminy. Miesza się przez 3 godziny w temperaturze pokojowej, ogrzewa przez 2 godziny przy orosieniu, odsącza biały osad pod zmniejszonym ciśnieniem i odparowuje rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem. Otrzymuje się 310 mg jasnobrunatnej substancji stałej, którą oczyszcza się przez preparatywną chromatografię cienkowarstwową na żelu krzemionkowym PF_245+366 stosując mieszaninę eluentów toluen/aceton 9:1.

Wyodrębnia się 65 mg 17β-metoksy-17α-metoksymetylo-llβ-{4-[(fenyloaminokarbonylo)oksyiminometylo]-fenylo}-estra-4,9-dien-3-onu.

Temperatura topnienia: 241 - 246°C (aceton)

0^ = +178° (CHC1₃)

Widmo UV w MeOH: X_max = 23 8 nm ε = 29 444

X_max = 300 nm ε = 29 649

Widmo Ή-NMR w CDC1₃ (δ, ppm): 0,474 (s, 3H, H-18); 3,245 (s, 3H, 17β-ΟΟΗ₃); 3,405 (s, 3H, 17a-CH₂OCH₃); 3,406-3,545 (m, 2H, układ ΑΒΧ, 17a-CH₂OCH₃); 4,413 (d, 1H, J=6,8 Hz, H-lla); 5,797 (s, 1H, H-4); 7,264 (m, 5H, aromat); 7,272, 7,293, 7,548, 7,575 (m, 4H, układ ΑΑ'ΒΒ' protonów aromatów); 8,0 (s, 1H, CH=N-).

MS m/e: 431,24249 C₂₈H₃₃NO₃ M⁺ - C₆H₅CNO + H₂O

Przykład IV.

708 mg 1 lβ-[4-(hydroksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-onu rozpuszcza się w 15 ml toluenu. Po kolei dodaje się 1,5 ml izocyjanianu etylu i 3 ml trietyloaminy. Miesza się przez 6 godzin w temperaturze pokojowej, odstawia przez noc, dodaje się 20 ml wodnego roztworu amoniaku, rozdziela fazy, fazę wodną ekstrahuje uzupełniająco toluenem, fazę organiczną przemywa wodą, wodnym roztworem chlorku amonu i wodą, suszy nad siarczanem sodu i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Otrzymuje się 800 mg jasnożółtej substancji stałej, którą oczyszcza się przez preparatywną chromatografię cienkowarstwową na żelu krzemionkowym 60 PF_254+366 stosując mieszaninę eluentów toluen/aceton 9:1.

179 460

Wyodrębnia się 610 mg llβ-{4-[(etyloaminokarbonylo)oksyiminometylo]-fenylo}-17β-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-onu.

Temperatura topnienia: 142 - 147°C rozkład na świetle (eter/aceton/heksan)

Widmo 'H-NMR w CDC1₃ (δ, ppm): 0,522 (s, 3H, H-18); 1,241 (t, 3H, >7,5 Hz, NHCH₂CH₃); 3,253 (s, 3H, 17p-OCH₃); 3,415 (s, 3H, 17a-CH₂OCH₃); 3,366-3,574 (m, 4H, układ ΑΒΧ, 17a-CH₂OCH₃, NHCH₂CH₃); 4,410 (d, 1H, >7,2 Hz, H-lla); 5,790 (s, 1H, H-4); 6,238 (m, 1H, NHCO); 7,258, 7,286, 7,561, 7,589 (m, 4H, układ ΑΑ'ΒΒ' protonów aromatów); 8,294 (s, 1H, CH=N-).

Przykład V.

500 mg 11 β-[4-(hydroksyiminometylo)-fenylo]-l 7β-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3onu w 4 ml układu bezwodnik kwasu propionowego/pirydyna 1:1 (objętość:objętość) miesza się przez 2,5 godziny pod gazem ochronnym. Wylewa się do wody z lodem, kleistą masę ekstrahuje chloroformem, fazę organiczną przemywa rozcieńczonym kwasem solnym i wodą, suszy nad siarczanem sodu i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Jasnożółtą pianę oczyszcza się drogą chromatografii i przekrystalizowuje z octanu etylu. Wydajność 306 mg llβ-[4-(propionyloksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-onu.

Temperatura topnienia: 110 -114°C (octan etylu)

Widmo Ή-NMR w CDC1₃ (δ, ppm): 0,515 (s, 3H, H-18); 1,241 (t, 3H, >7,6 Hz, OCOCH₂CH₃); 3,253 (s, 3H, 17β-ΟΟΗ₃); 3,415 (s, 3H, 17a-CH₂OCH₃); 3,4-3,6 (m, 2H, układ ΑΒΧ, 17a-CH₂OCH₃); 4,128 (d, 1H, >7,2 Hz, H=lla); 5,790 (s, 1H, H-4); 7,244, 7,271, 7,627, 7,655 (m, 4H, układ ΑΑ'ΒΒ' protonów aromatów); 8,322 (s, 1H, CH=N-)

Przykład VI.

Do 170 mg llβ-[4-(hydroksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-30onu w 5 ml metanolu dodaje się podczas chłodzenia lodem eterowy roztwór diazometanu aż do słabego żółtego zabarwienia. Miesza się przez 2 godziny w temperaturze 5°C, dodaje rozcieńczony ług sodowy, ekstrahuje eterem, fazę organiczną przemywa do zobojętnienia, suszy nad siarczanem sodu i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Żółtą żywicę oczyszcza się przez preparatywną chromatografię cienkowarstwową na żelu krzemionkowym 60 PF_254+366 stosując mieszaninę eluentów toluen/aceton (4:1).

Otrzymuje się 110 mg llβ-[4-(metoksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-onu w postaci bezbarwnych blaszek.

Temperatura topnienia: 83 - 89°C a_D = +197° (CHC1₃)

Widmo IR w CHC1₃ (cm-¹): 1700 (C=NOCH₃);

1649 (C=C-C=C-C=O); 1590 (aromat)

Widmo UV w MeOH: ż_max = 275 nm ε = 23 098 ż_max = 300 nm ε = 22 872

Widmo Ή-NMR w CDC1₃ (δ, ppm): 0,529 (s, 3H, H-18); 3,247 (s, 3H, 17β-ΟΟΗ₃); 3,408 (s, 3H, 17a-CH₂OCH₃); 3,39 - 3,598 (m, 2H, układ ΑΒΧ, 17a-CH₂OCH₃); 4,381 (d, 1H, >7,5 Hz, H-lla); 5,773 (s, 1H, H-4); 7,173, 7,201, 7,463, 7,491 (m, 4H, układ ΑΑ'ΒΒ' protonów aromatów); 8,023 (s, 1H, CH fenyl).

Przykład VII.

Do500 mg llβ-[4-(hydroksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-onu dodaje się przesączoną mieszaninę złożoną z 2 ml chlorku benzoilu i 3 ml pirydyny. Po 2 godzinach przenosi się do 150 ml wody z lodem podczas mieszania. Steroid wytrąca się jako lepka masa. Dodaje się 5 ml rozcieńczonego kwasu solnego, rozprowadza w octanie etylu, rozdziela fazy, fazę organiczną przemywa wodnym roztworem wodorowęglanu i wodą, suszy nad siarczanem sodu, sączy i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Żółty olej (1,57 g) przez chromatografię na 40 g żelu krzemionkowego 60 z gradientem toluen/octan etylu uwalnia się od niepolamych produktów. Główną frakcję (0,7 g) oczyszcza się przez preparatywną chromatografię cienkowarstwową na żelu krzemionkowym 60 PF_254+366 stosując mieszaninę

179 460 eluentów chloroform/aceton. Otrzymuje się 410 mg substancji w postaci bezbarwnej piany, którą przekrystalizowuje się z metanolu. Otrzymuje się 263 mg lip-[4-(benzoiloksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-onu w postaci bezbarwnych kryształów.

Temperatura topnienia: 115 - 122°C (metanol)

0¾ = +216° (CHC1₃)

Widmo UV w MeOH: Z_max = 279 nm ε = 33 720 ΐιίαχ.

X_max = 299 nm ε = 30 120

Widmo ‘H-NMR w CDC1₃ (δ, ppm): 0,527 (s, 3H, H-18); 3,253 (s, 3H, 17β-ΟΟΗ₃); 3,415 (s, 3H, 17a-CH₂OCH₃); 3,403-3,589 (m, 2H, układ ΑΒΧ, 17a-CH₂OCH₃); 4,416 (d, 1H, J=7,2 Hz, H-lla); 5,792 (s, 1H, H-4); 7,299-7,615 (m, 5H, protony aromatów, COfenyl); 7,701, 7,729, 8,111, 8,140 (m, 4H, układ ΑΑΈΒ' protonów aromatów); 8,520 (s, 1H, CHfenyl).

Przykład VIII. Pomiar powinowactwa wiązania receptorów

Powinowactwo wiązania receptorów oznaczano przez kompetycyjne wiązanie specyficznie wiążącego ³H-znaczonego hormonu (wskaźnik izotopowy) i związku przeznaczonego do testowania na receptorach w cytosolu ze zwierzęcych narządów docelowych. Przy tym dążono do nasycenia receptora i równowagi reakcji. Wybrano następujące warunki inkubacji:

Receptor glukokortykoidu: cytosol grasicy szczura z wyciętym nadnerczem, grasica przechowywana w temperaturze -30°C; bufor: TED, wskaźnik izotopowy: ³H-deksametazon, 20 mM; substancja porównawcza : deksametazon.

Po czasie inkubacji wynoszącym 18 godzin w temperaturze 0 - 4°C następowało rozdzielenie związanego i wolnego steroidu przez domieszanie aktywnego węgla/dekstranu (1 %/0,1 %), odwirowanie i pomiar związanej ³H-aktywności w nadsączu.

Z pomiarów szeregu stężeń ustalono IC₅₀ dla przeznaczonego do testowania związku i dla substancji porównawczej, i jako iloraz obydwu wartości (x 100%) względne molowe powinowactwo wiązania.

Przykład IX. Hamowanie wczesnej ciąży u szczura

Samice szczurów łączy się w okresie przedrujowym w pary. W przypadku wykrycia plemników w wymazie z pochwy następnego dnia, ten dzień liczony jest jako dzień 1 (—dl) ciąży. Traktowanie testowaną substancją albo nośnikiem następuje w d5 - d7, autopsja następuje w d9. Substancje wstrzykuje się w 0,2 ml nośnika (benzoesan benzylu/olej rycynowy 1+4) podskórnie. Stopień całkowicie zahamowanych ciąży w różnych grupach wynika z tabeli 2. Stwierdzono dla J 917 i J 900 hamowanie zagnieżdżenia jaja płodowego przewyższające RU 486.

Przykład X. 50,0mg β-[4-(acetyloimmometylo)-fenylo]-

-17 β-metoksy-17a-(metoksymetylo)-estra-4,9-dien-3 -on

130,0 mg laktoza

32,0 mg skrobia kukurydziana

2,5 mg poliwinylopirolidon

20,0 mg talk w proszku

2,0 mg aerosil

0,5 mg stearynian magnezu

3,0 mg ditlenek tytanu (E 171)

240,0 mg łączna masa tabletki, którą wytwarza się w znany sposób na tabletkarce. Można też substancję czynną według wynalazku każdorazowo z połową wyżej podanych dodatków oddzielnie sprasować na tabletkę z karbem.

Przykład XI. 50,0 mg β-[4-(etoksykarbonyloksyiminometylo)-fenylo]-17 β-metoksy-17a-(metoksymetylo)estra-4,9-dien-3-on

130,0 mg laktoza

25,0 mg skrobia kukurydziana

179 460

15,0 mg talk w proszku

2,5 mg poli-N-winylopirolidon

5,0 g żelatyna

0,5 mg stearynian magnezu

2,0 mg ditlenek tytanu

230,0 mg łączna masa tabletki, którą wytwarza się w znany sposób na tabletkarce. Można też substancję czynną według wynalazku każdorazowo z połową wyżej podanych dodatków oddzielnie sprasować na tabletkę z karbem.

Przykład XII. 100,0mg β-metoksy-17a-(metoksymetylo)-11 β- {4- [(feny loaminokarbonylo)oksyiminomety lo)-feny lo] -estra-4,9-dien-3-on

100,0 mg laktoza

25,0 mg skrobia kukurydziana

15,0 mg talk w proszku

2,5 mg poly-N-winylopirolidon

5,0 mg kwas alginowy

0,5 mg stearynian magnezu

2,0 mg ditlenek tytanu

250,0 mg łączna masa tabletki, którą wytwarza się w znany sposób na tabletkarce. Można też substancję czynną według wynalazku każdorazowo z połową wyżej podanych dodatków oddzielnie sprasować na tabletkę z karbem.

Przykład XIII. 40,0 mg β-{4-[(etyloaminokarbonylo)oksyiminometylo)-fenyło]-17 β-metoksy-17a-(metoksymety lo)estra-4,9-dien-3-on

130 mg laktoza

25,0 mg skrobia kukurydziana

15,0 mg talk w proszku

2,5 mg poli-N-winylopirolidon

5,0 mg aerosil

0,5 mg stearynian magnezu

2,0 mg ditlenek tytanu

220,0 mg łączna masa tabletki, którą wytwarza się w znany sposób na tabletkarce. Można też substancję czynną według wynalazku każdorazowo z połową wyżej podanych dodatków oddzielnie sprasować na tabletkę z karbem.

Przykład XIV. 50,0mg

[3-[4-(propionylooksyiminometylo)-fenylo]-

-17 β-metoksy-17a-(metoksymety lo) -

-estra-4,9-dien-3-on

130 mg laktoza

25,0 mg skrobia kukurydziana

15,0 mg talk w proszku

2,5 mg poliwinylopirolidon

5,0 mg żelatyna

0,5 mg stearynian magnezu

2,0 mg ditlenek tytanu

179 460

Przykład XV. 100,0mg

	11 β-[4-(metoksyiminometylo)-fenylo]- -17 β-metoksy-17a-(metoksymety lo)-estra-4,9-dien-3-on
100 mg 25,0 mg 15,0 mg 2,5 mg 5,0 mg 0,5 mg 2,0 mg	dekstroza skrobia ziemniaczana talk w proszku poli-N-winylopirolidon żelatyna stearynian magnezu ditlenek tytanu

Przykład XVI. 100,0mg

	11 β-[4-(benzylooksyiminometylo)-fenylo]- -17β-metoksy-17α-(metoksymetylo )- -estra-4,9-dien-3-on
100 mg 25,0 mg 15,0 mg 2,5 mg 3,0 mg 0,5 mg 2,0 mg 2,0 mg	laktoza skrobia kukurydziana talk w proszku poli-N-winylopirolidon glikol polietylenowy 35000 stearynian magnezu ditlenek tytanu tlenek żelaza (E 172)

179 460

Wzór 1

ΝΟΗ

Wzór 2

179 460

Wzór 4

179 460

Wzór 5

Wzór 6

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz.

Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Nowe pochodne ll-benzaldoksymo-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estradienu o wzorze ogólnym 1, w którym Z oznacza grupy -CO-CH₃, -CO-O-C₂H₅, -CO-NH-fenyl, -CO-NH-C₂H₅, -CO-C₂H₅, -CH₃ albo -CO-fenyl.
2. Związki według zastrz. 1, którymi są llβ-[4-(acetoksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3on,

11 β- {4- [(etoksykarbony lo)oksyiminomety lo] -feny lo} -17 β-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3 -on,

11 β- {4- [(ety loaminokarbony lo)oksyiminometylo]-fenylo} -17 β-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3 -on,

17 β-metoksy-17a-metoksymetylo-11 β- {4- [(fenyloaminokarbonylo)oksy iminometylo] -fenylo} -estra-4,9-dien-3 -on, llβ-[4-(propionyloksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-on,

11 β-[4-(metyloksyiminometylo)fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-on,

11 β-[4-(benzoiloksyiminometylo)-fenylo]-l 7β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-on.
3. Sposób wytwarzania pochodnych 11 β-benzaldoksymo-estra-4,9-dienu o wzorze ogólnym 1, w którym Z oznacza grupy -CO-CH₃, -CO-O-C₂H₅, -CO-NH-fenyl, -CO-NH-C₂H₅, -CO-C₂H₅, -CH₃ albo -CO-fenyl, znamienny tym, że związek o wzorze 2 przez wprowadzenie środka acylującego wybranego spośród chlorków kwasowych, bezwodników kwasowych w obecności zasady wybranej spośród aminy, pirydyny lub alkoholanów estryfikuje się lub etery fikuje w obojętnych rozpuszczalnikach.
4. Preparaty farmaceutyczne, znamienne tym, że obok nośnika zawierają pochodne 11 β-benzaldoksymo-estra-4,9-dienu o wzorze ogólnym 1, w którym Z oznacza grupy -CO-CH₃, -CO-O-C₂H₅, -CO-NH-fenyl, -CO-NH-C₂H₅, -CO-C₂H₅, -CH₃ albo -CO-fenyl.
5. Preparaty farmaceutyczne według zastrz. 4, znamienne tym, że jako substancję czynną zawierają związek wybrany spośród

11 β- {4- [(etoksykarbonylo)oksyiminometylo] -fenylo} -17 β-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-on,

11 β- {4-[(etyloaminokarbonylo)oksyiminometylo]-fenylo} -17 β-metoksy-17a-metoksymety lo-estra-4,9-dien-3 -on,

17 β-metoksy-17a-metoksymetylo-11 β- {4- [(fenyloaminokarbonylo)oksy iminometylo]-fenylo}-estra-4,9-dien-3-on,

1 lβ-[4-(propionyloksyiminometylo)-fenylo]-17β-metoksy-17α-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-on,

11 β- [4-(metyloksyiminometylo)-fenylo]-17 β-metoksy-17a-metoksymetylo-estra-4,9-dien-3-on,

11 β- [4-(benzoiloksyiminomety lo)-fenylo]-17 β-metoksy-17a-metoksymety lo-estra-4,9-dien-3-on.

179 460