PL169884B1

PL169884B1 - Sposób wytwarzania nowych pochodnych 2-(4-hydroksypiperydyno)-1-alkanolowych PL PL PL

Info

Publication number: PL169884B1
Application number: PL92302290A
Authority: PL
Inventors: Willard Mckowan Welch Jr
Original assignee: Pfizer
Priority date: 1991-07-17
Filing date: 1992-06-19
Publication date: 1996-09-30
Also published as: IE922311A1; HUT70528A; NO180445C; HU9400136D0; EP0594729A1; BR9206272A; AU2322592A; KR0165003B1; FI981956A0; CA2113568A1; JPH06504293A; CZ400892A3; MX9204190A; IL102473A0; TW201732B; FI940192A; FI940192A0; NO180445B; CN1068566A; PT100689A

Abstract

1-alkanolowych o wzorze (I): wzór (I) i ich dopuszczalnych farmaceutycznie soli, w którym kazdy z podstawników R1, R 2 i R 3 jest wybrany z grupy skladajacej sie z atomu wodoru, grupy alkilowej majacej 1 do 6 atom ów wegla, grupy fenylowej lub podstawionej fenylowej, przy czym podstawnik w podstawionej grupie fenylowej jest wybrany z grupy skladajacej sie z grupy hydroksylowej, grupy alkilowej majacej 1 do 4 atom ów wegla, atom ów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylo- wej, aminowej, nitrowej i alkoksylowej, majacej 1 do 4 atom ów wegla lub R 1 i R 2 wziete razem tworza grupe metylenowa, etylenowa, propylenowa lub butylenowa, m jest równe od 0 do 2, n jest równe 1 lub 2, kazdy z podstawników X i Y jest wybrany z grupy skladajacej sie z atomów wodoru, chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorome- tylowej, alkoksylowej majacej od 1 do 4 atomów wegla, grupy alkilowej majacej od 1 do 4 atomów wegla, grupy hydroksylowej, aminowej, nitrowej lub podstawionej grupy fenoksylowej, przy czym podstawnik grupy fenoksylowej jest wybrany z grupy skladajacej sie z atomu wodoru, grupy hydroksylowej, grupy alkilowej majacej 1 do 4 atomów wegla, atom ów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, nitrowej, aminowej lub alkoksylowej majacej od 1 do 4 atom ów wegla, kazdy z podstawników M i Q jest wybrany z grupy skladajacej sie z atomu wodoru, grupy hydroksylowej, aminowej, atom ów chloru, bromu, fluo ru, grupy trifluorometylowej, nitrowej, alkilowej majacej od 1 do 4 atom ów wegla, grupy alkoksylowej majacej od 1 do 4 atom ów wegla, grupy N,N-dialkiloaminowej . . . w których R7 i R8 sa wybrane z grupy skladajacej sie z atomu wodoru 1 metylu, znamienny tym, ze zwiazek chlorowy o wzorze (II) poddaje sie reakcji z piperydyna (III) a nastepnie otrzymany keton o wzorze (IV) redukuje sie do alkoholu. PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych 2-(4-hydroksypiperydyno)-1-alkanolowych o działaniu neuroochronnym (przeciwniedokrwiennym, poprzez blokowanie receptorów aminokwasów pobudzających) i ich dopuszczalnych farmaceutycznie soli. Otrzymane związki mają zastosowanie w leczeniu udaru, uszkodzeń urazowych mózgu i rdzenia kręgowego oraz degeneratywnych chorób neuronalnych, w tym, jednak bez ograniczania się do nich, demencji starczych, takich jak choroba Alzheimera, choroba Huntingtona i choroba Parkinsona u ssaków, zwłaszcza ludzi.

Ifenprodil o wzorze (A) jest związkiem racemicznym, tak zwanym d1-erytro, o następującej relatywnej strukturze stereochemicznej

który jest obecny na rynku jako lek hipotensyjny i ma wiele bliskich analogów o podobnej użyteczności. Znany jest z patentu St. Zjedn. Ameryki nr 3 509 164 i Carron i in., Drug Res., tom 21, strony 1992-1999 (1971). Ostatnio wykazano, że ifenprodil ma czynność przeciwniedokrwienną oraz blokującą receptor aminokwasów pobudzających [Gotti i in., J. Pharm. Exp. Therap., tom 247, strony 1211-21 (1988), Carter i in., loc. cit., strony 1222-32 (1988)].

Z patentu nr FR 2546166 i publikacji patentu EP-A1-351282 znane są związki o podobnej budowie. Celem, który został w znacznym stopniu zrealizowany dzięki wynalazkowi, było znalezienie związków posiadających czynność neuroochornną i jednocześnie mających obniżoną lub nieznaczną czynność hiptensyjną.

W patencie St. Zjedn. Ameryki nr 3294 804 opisano również pewne 1-fenylo-3-(4-arylo-4acyloksy-piperydyno)-1-propanole, użyteczne jako środki przeciwbólowe, w patencie japońskim Japan Kokai 53-02474 (CA 89:43498y; Derwent 14858A) i 53-59675 (CA 89:146938w; Derwent 48671 A) 1-[4-(amino- i hydroksyalkilofenylo]-2-(4-hydroksy-4-tolilopiperazyno)-1-alkanole i alkanony, posiadające czynność przeciwbólową, przeciwnadciśnieniową, psychotropową lub przeciwzapalną oraz w patencie EP 398578A i patencie DE-350327/47 pochodne 2-piperydyno-1alkanolowe o czynności przeciwniedokrwiennej.

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych 2-(4-hydroksypiperydyno)-1-alkanolowych o wzorze (I):

wzór (I)

169 884 i ich dopuszczalnych farmaceutycznie soli, w którym każdy z podstawników Ri, R2 i R 3 jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy alkilowej mającej 1 do 6 atomów węgla, grupy fenylowej lub podstawionej fenylowej, przy czym podstawnik w podstawionej grupie fenylowej jest wybrany z grupy składającej się z grupy hydroksylowej, grupy alkilowej mającej 1 do 4 atomów węgla, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, aminowej, nitrowej i alkoksylowej, mającej 1 do 4 atomów węgla lub R1 i R2 wzięte razem tworzą grupę metylenową, etylenową, propylenową lub butylenową, m jest równe od 0 do 2, n jest równe 1 lub 2, każdy z podstawników X i Y jest wybrany z grupy składającej się z atomów wodoru, chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, alkoksylowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, grupy alkilowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, grupy hydroksylowej, aminowej, nitrowej lub podstawionej grupy fenoksylowej, przy czym podstawnik grupy fenoksylowej jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy hydroksylowej, grupy alkilowej mającej 1 do 4 atomów węgla, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, nitrowej, aminowej lub alkoksylowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, każdy z podstawników M i Q jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy hydroksylowej, aminowej, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, nitrowej, alkilowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, grupy alkoksylowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, grupy N,N-dialkiloaminowej mającej w każdej z grup alkilowych od 1 do 4 atomów węgla, grupy N-alkiloaminowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, NHCOR4, NHCOOR5 i NHSO 2R6, w których to grupach odpowiednio R4 jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy alkilowej mającej od 1 do 6 atomów węgla, grupy fenylowej i podstawionej grupy fenylowej, przy czym podstawnik grupy fenylowej jest wybrany z grupy składającej się z grupy hydroksylowej, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, aminowej, nitrowej, alkilowej mającej od 1 do 4 atomów węgla i alkoksylowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, zaś każdy z podstawników R5 i R6 jest wybrany z grupy składającej się z grupy alkilowej mającej od 1 do 6 atomów węgla, grupy fenylowej i podsta wionej grupy fenylowej, przy czym podstawnik grupy fenylowej jest wybrany z grupy składającej się z grupy hydroksylowej, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, aminowej, nitrowej, alkilowej mającej 1 do 4 atomów węgla i alkoksylowej mającej 1do 4 atomów węgla lub M i Q wzięte razem tworzą dwuwartościowy rodnik Z, który to Z jest wybrany z grupy składającej się z ugrupowań o wzorach:

w których R 7 i Re są wybrane z grupy składającej się z atomu wodoru i metylu.

Określenie „dopuszczalne farmaceutycznie sole addycyjne z kwasami“ obejmuje takie sole jak chlorowodorek, bromowodorek, jodowodorek, azotan, wodorosiarczan, diwodorofosforan, mezylan, maleinian i bursztynian, nie jest jednak do nich ograniczone. Takie sole zwykle wytwarza się przez reakcję związku o wzorze (I) w postaci wolnej zasady z odpowiednim kwasem, zwykle w ilości jednego równoważnika molowego, 1 w rozpuszczalniku. Sole, które nie wytrącają się bezpośrednio po reakcji wydziela się zwykle przez odparowanie rozpuszczalnika i/lub dodanie nierozpuszczalnika, a następnie filtrację.

169 884

Korzystną grupą związków wytwarzanych sposobem według wynalazku są związki, w których p odstawniki M i Q tworzą rodnik Z, oznaczający

N/

H

R-ι i R2 oznaczają atom wodoru, a R3 oznacza metyl, mające w pozycjach 1 i 2 łańcuchu propanolu relatywną stereochemię 1r^x, 2s^x lub erytro, to jest

Drugą grupę korzystnych związków wytwarzanych sposobem według wynalazku są związki, w których M i Q tworzą rodnik Z, oznaczający

t

R1 i R2 oznaczają atom wodoru, a R3 oznacza metyl, posiadające w pozycjach 1 i 2 łańcucha propanolowego relatywną stereochemię 1sX, 2sX, to jest

Z EP 398578 znane są podobne związki zawierające grupę 8-azabicyklo[3.2.1]oktylową-8, ale nie ma w nim sugestii o możliwości zastąpienia tej grupy piperydynylem. Inną różnicą budowy między związkami znanymi z tego patentu i związkami wytwarzanymi sposobem według wynalazku jest podstawienie jednej z pozycji 4 grupy piperydynylowej związków wytwarzanych według wynalazku. Grupa piperydynylowa ma podstawnik fenyloalkoksyalkilowy, w której fenyl może być ewentualnie podstawiony w pozycji 4, natomiast pozycja 4 8-azabicyklo[3.2.1]oktylu ma zawsze podstawienie. Porównanie budowy związków znanych z wytwarzanymi sposobem według wynalazku wykazuje nieoczywistość budowy wytwarzanych związków.

Z EP 351282 znane są podobne związki do wytwarzanych sposobem według wynalazku, jednak brak w nim ujawnienia lub sugestii możliwości podstawienia grupy hydroksylowej w pozycji 4 grupy piperydynylowej. Główną różnicą w budowie związków znanych z EP351282 i wytwarzanych sposobem według wynalazku nie jest grupa fenoksyalkilowa i fenyloalkoksyalkilowa w drugiej pozycji 4 części piperydynylowej związków wytwarzanych sposobem według wynalazku i to nie ona różnicuje wytwarzane związki od znanych z EP351282. Różnica w budowie pomiędzy związkami znanymi z FR2546166 i związkami wytwarzanymi sposobem według wynalazku jest łatwo zauważalna i polega na tym, że związki znane ze wspomnianego opisu nie mają w pozycji 4 grupy piperydynylowej ani grupy hydroksylowej ani grupy fenoksyalkilowej lub fenyloalkoksyalkilowej. Związki znane z GB2071094 różnią się od związków wytwarzanych sposobem według wynalazku tym, że w pozycji 4 nie mają grupy fenoksyalkilowej lub fenyloalkoksyalkilowej.

Z powyższego omówienia budowy podobnych, znanych związków nie wynika możliwość takiego skojarzenia elementów budowy znanych związków, aby można było z niego wywnioskować wytwarzanie związków wytwarzanych sposobem według wynalazku o przewidywanej aktywności.

Przypuszczenie, że podstawowym farmakaforem jest „4-podstawiona-1-(2-hydroksy-2-fenyloetylo)piperydyna“ nie znajduje potwierdzenia w omówionych wyżej źródłach, zwłaszcza w odniesieniu do EP 398578, w którym grupa ta nie występuje. Tak więc nie jest możliwe do udowodnienia, że niezbędnym farmakoforem, przesądzającym o działaniu neuroochronnym jest szkielet

4-podstawionej-1-(2-hydroksy-2-fenyloetylo)piperydyny.

169 884

Podobieństwo budowy okazuje się zbyt słabym argumentem na poparcie zarzutu oczywistości w tym przypadku. Należałoby udowodnić, że pewne podstawienia są możliwe do dokonania, a także, że aktywność biologiczna nie ulega zmianie. Związkom ujawnionym w FR 2546166 i GB 2071094 nie przypisano wogóle żadnej aktywności, więc nie ^aogą być rozpatrywane jako podobne do związków wytwarzanych sposobem według wynalazku.

Środek farmaceutyczny, zawiera związek o wzorze (I) i stosuje się go do leczenia ssaków, w szczególności ludzi, cierpiących na zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego. Środek podaje się ssakowi w ilości w odniesieniu do związku o wzorze (I) wywierającej działanie neuroochronne. Wspomniane środki są szczególnie użyteczne w leczeniu uszkodzeń urazowych mózgu i rdzenia kręgowego, udaru, choroby Alzheimera, choroby Parkinsona, choroby Huntingtona i zbliżonych zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego.

Pośrednim związkiem wytwarzanym w sposobie według wynalazku jest związek o wzorze (IV)

w którym każdy z podstawników R2 i R3 jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy alkilowej mającej 1 do 6 atomów węgla, grupy fenylowej lub podstawionej fenylowej, przy czym podstawnik w podstawionej grupie fenylowej jest wybrany z grupy składającej się z grupy hydroksylowej, grupy alkilowej mającej 1 do 4 atomów węgla, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, grupy aminowej, nitrowej i alkoksylowej, mającej 1do 4 atomów węgla, m jest równe od 0 do 2, n jest równe 1 lub 2, każdy z podstawników X i Y jest wybrany z grupy składającej się z atomów wodoru, chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, alkoksylowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, grupy alkilowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, grupy hydroksylowej, aminowej, nitrowej i podstawionej grupy fenoksylowej, przy czym podstawnik grupy fenoksylowej jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy hydroksylowej, grupy alkilowej mającej 1do 4 atomów węgla, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, nitrowej, aminowej lub alkoksylowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, każdy z podstawników M i Q jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy hydroksylowej, aminowej, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, nitrowej, alkilowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, grupy alkoksylowej mającej od 1do 4 atomów węgla, grupy N,N-dialkiloaminowej mającej w każdym z alkili od 1 do 4 atomów węgla, N-alkiloaminowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, NHCOR4, NHCOOR5 i NHSO2R6, w których odpowiednio R4 jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy alkilowej mającej od 1do 6 atomów węgla, grupy fenylowej i podstawionej grupy fenylowej, przy czym podstawnik na podstawionej grupie fenylowej jest wybrany z grupy składającej się z grupy hydroksylowej, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, aminowej, nitrowej, alkilowej mającej od 1 do 4 atomów węgla i alkoksylowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, zaś każdy z podstawników R5 i Re jest wybrany z grupy składającej się z grupy alkilowej mającej od 1 do 6 atomów węgla, grupy fenylowej i podstawionej grupy fenylowej, przy czym podstawnik grupy fenylowej jest wybrany z grupy składającej się z grupy hydroksylowej, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, aminowej, nitrowej, alkilowej mającej od 1do 4 atomów węgla i alkoksylowej mającej od 1do 4 atomów węgla, lub M i Q wzięte razem tworzą dwuwartościowy rodnik Z, wybrany z grupy składającej się z

169 884

Η «7

przy czym w jednym z wzorów oba podstawniki R7 i Re są wybrane z grupy składającej się z atomu wodoru i metylu.

Zależnie od dokładnych wartości Ri, R2 i R3 związki o wzorze (I) mogą mieć jedno z dwóch centrów asymetrycznych i mogą zatem istnieć w różnych postaciach izomerycznych. Wszystkie takie izomery wytwarza się sposobem według wynalazku. Pojedyncze izomery mogą być rozdzielone klasycznymi metodami, dobrze znanymi specjalistom.

Sposób według wynalazku polega na reakcji związku chlorowego o wzorze II z piperydyną o wzorze (III), a następnie redukcję uzyskanego ketonu o wzorze (IV) do alkoholu, co szczegółowo opisano poniżej.

Ketonowe prekursory generalnie wytwarza się w postaci mającej początkowo podstawniki -OH i -NH 2 w związkach o wzorze (IV) w formie zabezpieczonej, na przykład jako grupy -OA1 lub -NH 2. A1 i A 2 są zdefiniowane poniżej. Takie zabezpieczone ketony na ogół wytwarza się przez reakcję odpowiednio podstawionego 2-halo-1-alkanonu o wzorze (II) z odpowiednio podstawioną pochodną piperydyny o wzorze (III), na przykład:

(IV)

169 884

Reakcja związku o wzorze (II) ze związkiem o wzorze (III) jest przeprowadzana w warunkach typowych dla podstawienia nukleofilowego. Gdy oba reagenty są w przybliżeniu jednakowo dostępne, mogą być stosowane równoważniki bliskie molowemu, jednak gdy jeden z nich jest łatwiej dostępny, jest zwykle korzystnie stosowanie go w nadmiarze w celu wymuszenia przebiegu reakcji dwucząsteczkowej do końca w krótszym okresie czasu. Reakcję zwykle prowadzi się w obecności co najmniej 1 molowego równoważnika zasady, samej pochodnej piperydyny, jeśli jest łatwo dostępna, ale częściej aminy czwartorzędowej, której moc zasadowa jest co najmniej porównywalna z nukleofilową piperydyną oraz w rozpuszczalniku obojętnym dla tej reakcji, takim jak etanol. W razie potrzeby reakcja jest katalizowana przez dodanie do jednego molowego równoważnika lub więcej soli jodkowej (na przykład NaJ, KJ). Temperatura nie jest krytyczna, ale zwykle jest nieco podwyższona w celu wymuszenia przebiegu reakcji do końca w krótszym okresie czasu, ale nie tak wysoka aby doprowadzić do niepożądanego rozkładu. Na ogół zadowalająca jest temperatura w zakresie 50 - 120°C. Dogodnie stosuje się temperaturę wrzenia mieszaniny reakcyjnej.

Stosowane w poprzednim paragrafie i w innych częściach opisu wyrażenie „rozpuszczalnik obojętny dla reakcji“ dotyczy każdego rozpuszczalnika, który nie oddziaływuje z materiałami wyjściowymi, związkami pośrednimi lub produktami w sposób wpływający niekorzystnie na wydajność wytwarzanego produktu.

W razie potrzeby ketonowe związki pośrednie o wzorze (IV), mające grupy OH lub NH 2 w postaci zabezpieczonej (OA 1 lub NHA2) mogą być na tym etapie odbezpieczone metodami konwencjonalnymi.

Na przykład gdy A1 oznacza grupę triizopropylosililową lub tert-butylodimetylosililową, grupę zabezpieczającą dogodnie usuwa się przez reakcję z fluorkiem tetrabutyloamoniowym (na ogół 2 równoważnikami molowymi) w rozpuszczalniku obojętnym dla reakcji, takim jak tetrahydrofuran. Gdy A1 oznacza benzyl lub A2 oznacza benzyloksykarbonyl, grupę zabezpieczającą zwykle usuwa się przez konwencjonalną wodorolizę wobec katalizatora metalu szlachetnego w rozpuszczalniku obojętnym dla reakcji, na przykład stosując jako katalizator 10% Pd/C, korzystnie przy niskich ciśnieniach (na przykład 0,98 · 10² kPa) i temperaturach (na przykład 20 - 75°C) i zwykle w rozpuszczalniku obojętnym dla reakcji, takim jak metanol.

Na ogół ketonowe związki pośrednie o wzorze (IV) dogodnie przekształca się w odpowiednie alkohole jedną z dwóch konwencjonalnych metod redukcji, otrzymując w sposób selektywny albo związki treo albo związki erytro o wzorze (I).

Stosowane w całym opisie określenie treo lub 1r^x, 2s^x odnosi się do względnej stereochemii w pozycjach 1 i 2 łańcucha propanolowego, na przykład

a określenie erytro lub 1rX, 2sX odnosi się do względnej stereochemii w pozycjach 1 i 2 łańcucha propanolowego, na przykład

W celu otrzymania związków erytro o wzorze (I) odpowiednie ketonowe związki pośrednie o wzorze (IV) dogodnie redukuje się borowodorkiem potasu, zwykle w nadmiarze (na przykład większym niż 5 równoważników molowych), w obecności lodowatego kwasu octowego w rozpuszczalniku protonowym, zwykle w zakresie temperatur 15 - 25°C.

W celu otrzymania związków treo o wzorze (I) odpowiednie ketonowe związki pośrednie o wzorze (IV) dogodnie redukuje się borowodorkiem sodu, zwykle w nadmiarze (na przykład większym niż 5 równoważników), w rozpuszczalniku protonowym, takim jak etanol, zwykle w

169 884 zakresie temperatur 15 - 25°C. Uzyskaną mieszaninę reakcyjną chromatografuje się na kolumnie z żelem krzemionkowym, otrzymując wspomniany związek treo o wzorze (I).

Następnie opisanymi powyżej standartowymi sposobami usuwa się wszystkie grupy zabezpieczające, które są jeszcze obecne po redukcji ketonu.

Materiały wyjściowe i reagenty potrzebne do syntezy związków według wynalazku są łatwo dostępne w handlu lub łatwe do otrzymania według metod literaturowych lub metod przedstawionych poniżej w przepisach preparaty wnych.

Związki według wynalazku o wzorze (I) posiadają selektywną czynność neuroochronną, opartą na ich czynności przeciwniedokrwiennej oraz zdolności blokowania receptorów aminokwasów pobudzających, mając jednocześnie obniżoną lub nieznaczącą czynność hipotensyjną. Czynność przeciwniedokrwienna związków według wynalazku została oznaczona zgodnie z metodami opisanymi szczegółowo przez Gotti et al. i Cartera et al., ibid lub metodami podobnymi.

Zdolność związków według wynalazku do blokowania receptorów aminokwasów pobudzających została wykazana przez ich zdolność do ratowania szczurzych neuronów płodowych w hodowli, eksponowanych na działanie ekscytotoksycznego aminokwasu glutaminianu. Poniżej przedstawiono typową procedurę.

Część 1: Izolacja komórek.

Szczurom w 17 dniu ciąży usunięto embriony i umieszczono je w roztworze Tyrode'a. Następnie usunięto mózgi i umieszczono je w świeżym roztworze Tyrode'a. Stosując noże wycinkowe usunięto tyłomózgowie i wzgórze wzrokowe. Następnie przodomózgowie rozdzielono na dwie półkule. Następnie delikatnie usunięto opony. Hipokamp był widoczny jako ciemny, sfałdowany obszar na wewnętrznej stronie krawędzi kory. Hipokamp ostrożnie wycięto z reszty tkanki i umieszczono w oddzielnym rogu płytki. Po zakończeniu preparowania tkankę hipokampu zostawioną w rogu pocięto na kawałki o wielkości 1 mm. Kawałki te usunięto, stosując pipetę Pasteura i umieszczono w jałowej tubie. Roztwór Tyrode'a delikatnie odessano i dodano roztwór Tyrode'a pozbawiony wapnia i magnezu. Tkankę przemyto 3 razy roztworem Tyrode'a pozbawionym wapnia i magnezu. Te ostatnie przemywki inkubowano przez 15 minut w 37°C. Następnie bufor usunięto i zastąpiono 1 ml świeżego roztworu Tyrode'a pozbawionego wapnia i magnezu. Dodano trypsynę w stężeniu 0,1% (100μ\ jałowego roztworu podstawionego o stężeniu 10 mg/ml). Probówkę inkubowano przez 1 godzinę w 37°C. Po inkubacji z trypsyną tkankę przemyto pożywką zawierającą osocze w celu zatrzymania działania trypsyny. Tkankę ponownie zawieszono w 1ml świeżej pożywki i roztarto pipetą Pasteura.

Następnie zliczono komórki za pomocą hemocytometru. Komórki wysiano na 96-dołkowe płytki do hodowli tkankowej typu Falco Primeria w ilości 75000 komórek na dołek w pożywce całkowitej. Pożywka całkowita składa się z minimalnej pożywki podstawowej (MEM) z solami Earle'a, 10% cielęcej surowicy płodowej (Hyclone), 10% surowicy końskiej, L-glutaminy (2 mM), penicyliny-streptomycyny (100 j. na ml) i glukozy (dla uzyskania końcowego stężenia 21 mM przygotowano 100 X roztwór podstawowy zawierający 27,8g na 1(0 ml) . Trzeciego dnia pytki zasilano świeżą pożywką. Następnie 6 dnia do hodowli ze świeżą pożywką dodano cytozynoarabinozyd w stężeniu 10 μιη. Dwa dni później cytozynoarabinozyd usunięto i zastąpiono pożywką typu Maintenance, będącą pożywką całkowitą minus cielęca surowica płodowa. Następnie płytki zasilono dwukrotnie w ciągu tygodnia. Trzy tygodnie od czasu wypreparowania płytki użyto do eksperymentów toksyczności glutaminianowej w celu zapewnienia prawidłowego rozwoju neuronów w hodowli.

Część 2: Działanie glutaminianem i dodanie leku po glutaminianie:

Po trzech tygodniach hodowli pożywkę usunięto z komórek i przemyto komórki trzy razy kontrolowanym roztworem soli pozbawionym chlorków (CSS-C1), CSS-C1 zawiera 69 mM Na2SO4, 2,67 mM K2SO4,0,33 mM NaHPO₄,0,44 mM KH₂PO₄, 1 mM NaHCOs, 10 mM HEPES (kwas N-2-hydroksyetylopiperazyno-N'-2-etanosulfonowy), 22,2 mM glukozy i 71 mM sacharozy przy pH 7,4. Po przemyciu dodano glutaminian o stężeniu 1 do 3 mM w buforze CSS-C1, zaś dołki kontrolne zawierały bufor bez glutaminianu. Płytki inkubowano w 37°C przez 15 do 20 minut. Po inkubacji z glutaminianem płytki przemyto dwukrotnie pożywką bez surowicy. Przygotowano leki badane w odpowiednich stężeniach w pożywce bez surowicy i dodano do odpowiednich dołków płytki do mikromiareczkowań (100 pm na dołek). Negatywne dołki kontrolne otrzymały świeżą

169 884 pożywkę bez leku. Do kilku dołków traktowanych glutaminianem dodano również pożywkę bez surowicy nie zawierającą leku, jako kontrolę pozytywną. Płytki inkubowano przez noc w 37°C, a następnego dnia oceniano żywotność komórek, stosując LDH (dehydrogenazę mleczanową) i MTT (metylotiotetrazolinium).

Część 3: Oznaczanie żywotności komórek.

Z każdej płytki usunięto 100 μΐ pożywki i przeniesiono na czystą płytkę w celu oznaczenia ilości uwolnionego LDH. Następnie dodano 100μl roztworu MTT na dołek. Roztwór MTT przygotowano przez dodanie 10μl podstawowego roztworu MTT (5 mg/ml w PBS, solance buforowanej fosforanem) na każde 100 μΐ pożywki bez surowicy. Płytki inkubowano w 37°C przez 4 do 6 godzin. Następnie do każdego dołka dodano 100μl roztworu kwasu w alkoholu (0,08 N HCl w izopropanolu) i dołki mieszano energicznie w celu rozpuszczenia purpurowych kryształów. Dołki kontrolne powinny zawierać pożywkę z MTT i alkoholem, ale nie zawierać komórek. Następnie płytki odczytano na czytniku do mikropłytek, stosując filtr testowy o podwójnej długości fali z filtrem testowym przy 570 nm i filtrem kontrolnym przy 630 nm. Płytki muszą być odczytane w ciągu 1 godziny.

Następnie w usuniętej pożywce oznaczano LDH. Równe objętości usuniętych probówek dodano do mieszaniny reakcyjnej LDH. W tym przypadku odpowiednie dołki połączono w celu utworzenia próbek 500μΐ. Dla każdej próbki mieszaninę reakcyjną przygotowano przez zmieszanie 480 μΐ buforu 0,1 M, fosforanu sodu o pH 7,¹5,10μlpirogronianu sodu(66mM)i 10μΐ zredukowanego NADH (zawartość każdej z fiolek zawierających 5 mg NADH rozpuszczano w 440μΐ 0,1 N NaOH i 10 μl tego roztworu wykorzystywano do jednej próbki). Próbkę szybko dodawano do mieszaniny reakcyjnej w kuwetach i mierzono zanik absorbancji przy 340 nm na spektrofotometrze Beckmann DU-8.

Oznaczano również znanymi metodami niepożądaną czynność hipotensyjną, na przykład zgodnie z metodami Carron et al., cytowanymi powyżej.

Poniżej przedstawiono tabelę 1 charakteryzującą aktywności biologiczne odniesione do konkretnych przykładów. Dane te są odbiciem wyników próby opisanej na stronach 16-20 opisu.

Tabela 1

Numer przykładu	Próbka hodowli tkankowej (ICsonM)
I	2,5
II	3,5
III	40-100
IV	32
V	5,0
VI	2,0
VII	7-30
VIII	40-50

Poniżej przedstawiono tabelę 2 z danymi porównawczymi zestawiającymi pewne związki wytworzone sposobem według wynalazku i pewne związki z EP-351282 w próbie powinowactwa ai aderenergicznego wiązania [³H] prazosin. Tabela 2 wykazuje, że związki wytwarzane sposobem według wynalazku mają wyższe wartości IC50 w próbie powinowactwa ai aderenergicznego. Wynik ten oznacza, że związki wytwarzane sposobem według wynalazku mają znacząco obniżone właściwości przeciwnadciśnieniowe. Jest to właściwość nieoczekiwana, która wyróżnia związki wytwarzane sposobem według wynalazku od związków z EP-351282.

169 884

		O in O H	,3,3	18,2	• o •k σ> ł—i
		opi.se St.Zjedn.Amnryki (odpowindniie EP-A-351282)			\\ V
	β i adrenergiczne wiązania prazosin	Związek	\ / m o	o	Q X ? o~\ <zx o
Związki z 1 na 503440J
0 ' Ο .2 Λ 0 Η	Numer' przy-a ' kładu	00	10	o CM

	O in O H	136	103	% przy 1 nM
					o o <0 i—ł
	s
	Powinowac toe	wedłuj wynalazku	Związek	OH _{βίϊΚ3 H	OH OH H ^J	co Kpi Qn / Zsh ffi
		Związki		O
		Numer p^rzy^- kładu	III	VIII	VII i

169 884

Ponadto podano poniżej dane porównawcze próbki hodowli tkankowej. Przykład 12 z opisu EP-398578 porównano u przykładami V i VI, które mają najbliższą budowę w stosunku do związku ze wspomnianego przykładu 12. Próbkę hodowli tkankowej opisano na stronach 12-15 opisu.

Przykład XII. EP-398578 IC50 = 34nM

Przykład V, P-302290 IC50 = 5,0 nM

Przykład VI, P-302290 IC50 = 2,0 nM

Jak można zauważyć, wartości IC 50 dwóch związków dowodzą znacznie większej aktywności niż aktywność związku z przykładu 12 EP-398578. W ten sposób przewaga pewnych związków wytwarzanych sposobem według wynalazku nad związkami z cytowanego patentu EP-398578 jest udowodniona.

Taka selektywna czynność neuroochronna i przeciwniedokrwienna oraz blokująca aminokwasy pobudzające sprawia, że związki według wynalazku są użyteczne w leczeniu uszkodzeń urazowych mózgu i rdzenia kręgowego, degeneratywnych zaburzeń OUN (ośrodkowego układu nerwowego), takich jak udar, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona i choroba Huntingtona, bez znaczącej możliwości niepożądanego spadku ciśnienia krwi. W systemicznym leczeniu takich chorób u ludzi za pomocą neuroochronnej ilości związków o wzorze (I) dawka wynosi typowo od około 0,02 do 10 mg/kg/dzień (1-500 mg/dzi.eń dla osoby ważącej 50 kg) w dawkach pojedynczych lub podzielonych, niezależnie od drogi podawania. Oczywiście, zależnie od związku i natury określonej choroby prowadzący lekarz może zapisywać dawki wychodzące poza ten zakres. Generalnie preferowana jest doustna droga podawania. Jednakże jeśli pacjent jest niezdolny do połykania lub też absorpcja doustna jest zaburzona w inny sposób, preferowaną drogą podawania będzie droga pozajelitowa (i.m., i.v.) lub miejscowa.

Związki według wynalazku są generalnie podawane w postaci środków farmaceutycznych, zawierających co najmniej jeden ze związków o wzorze (I) razem z dopuszczalnym farmaceutycznie podłożem lub rozcieńczalnikiem w stosunku odpowiednio 1 : 20 do 20 : 1. Takie środki są generalnie wytwarzane w konwencjonalny sposób przy wykorzystaniu stałych lub ciekłych podłoży lub rozcieńczalników: do podawania doustnego w postaci tabletek, twardych lub miękkich kapsułek żelatynowych, zawiesin, granulek, proszków i podobnych; do podawania pozajelitowego w postaci roztworów do iniekcji lub zawiesin i podobnych, a do podawania miejscowego w postaci roztworów, płynów do przemywań, maści, balsamów i podobnych.

Wynalazek zilustrowano za pomocą poniższych przykładów, ale nie jest on ograniczony przez zawarte w nich szczegóły.

169 884

Wszystkie reakcje w środowisku niewodnym prowadzono pod suchym, pozbawionym tlenu azotem ze względu na wygodę oraz w celu maksymalizowania wydajności. Wszystkie rozpuszczalniki/ rozcieńczalniki suszono zgodnie ze standartowymi procedurami lub dostarczano w postaci wstępnie osuszonej. Wszystkie reakcje mieszano albo za pomocą mieszadła magnetycznego albo za pomocą mieszadła mechanicznego. Widma NMR rejestrowano przy 300 MHz i opisywano je w ppm w dół pola od trimetylosilanu. Jako rozpuszczalnik do NMR stosowano CDCI3, jeśli nie podano inaczej. Widma IR opisywano w mikrometrach, generalnie wymieniając tylko silne sygnały.

Przykład I. /±/-3,4-Dihydro-6-/1-hydroksy-2-/1-/4-hydroksy-4-fenoksymetylo/piperydynylo/etylo/chinolin-2-/1 H/-on.

Mieszaninę 300 mg (1,23 mmola) chlorowodorku 4-hydroksy-4-/fenoksymetylo/piperydyny, 409 mg (1,84 mmola) 6-/2-chloroacetylo/-3,4-dihydrochinolin-2/1H/-onu i 0,514 ml (0,373 g, 3,7 mmola) trietyloaminy w 25 ml acetonitrylu ogrzewano przez noc do 60°C. Następnie rozpuszczalnik usunięto pod próżnią, a pozostałość rozdzielono między wodę i octan etylu, przemyto ponownie warstwę organiczną wodą oraz solanką. Warstwę octanu etylu wysuszono solanką i siarczanem magnezu i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 3,4-dihvdro-6-{1-okso-2-[1-/4-hvdroksy-4fenoksymetylo/piperydynylo]etylo}chinolin-2-/1H/-on w postaci brązowej substancji stałej, którą użyto do następnego etapu redukcji bez dodatkowego oczyszczania.

Powyższy keton rozpuszczono w 25 ml absolutnego etanolu i dodano porcjami w ciągu 20 minut 500 mg (13,1 mmola) NaBH4. Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 4 godziny, po czym usunięto rozpuszczalnik i rozdzielono rozpuszczalnik między wodę i octan etylu. Po wysuszeniu usunięto octan etylu pod próżnią i chromatografowano pozostałość na żelu krzemionkowym, otrzymując produkt, 73 mg (15%), t.t. 186-188°C. NMR (CD 3OD) δ 1,702,10 (4H, m), 2,52-3,07 (10H, m), 3,33 (2H, s), 3,83 (2H, s), 6,82-7,38 (8H, m).

Przykład 1 I. /±/-5-/1 -Hydroksy-2-/1 -/4-hydroksy-4-fenoksymetylo/piperydynylo/etylo/benzimidazolin-2-on.

Stosując procedurę z przykładu I otrzymano związek tytułowy z chlorowodorku 4-hydroksy4-/fenoksymetylo/piperydyny (1,23 mmola), 5-/2-chloroacetylo/-2-hydroksybenzimidazolu (1,84 mmola) i trietyloaminy (3,7 ml) w 25 ml acetonitrylu.Uzyskany keton mieszano z borowodorkiem sodu (13,1 mmola) w absolutnym etanolu, otrzymując po chromatografii na żelu krzemionkowym żądany związek. Wydajność 35%, t.t. 232-235°C.

Analiza dla C21H25N3O4H2O: obliczono: C 66,811 H 6,77; N 10,46.

Znaleziono: C 66^,99^·, H 6,54; N 10,32.

Przykład III. /±/-5-/1 -Hydroksy-2-/1 -/4-hydroksy-4-fenoksymetylo/piperydvnylo/ety\o/-2-oksoindol.

Stosując procedurę z przykładu I otrzymano związek tytułowy z chlorowodorku 4-hydroksy4-/fenoksymetylo/piperydyny (1,23 mmola), 5-/2-chloroacetylo/oksoindolu (1,84 ml) i trietyloaminy (3,7 mmola) w 25 ml acetonitrylu. Uzyskany keton mieszano z borowodorkiem sodu (13,1 mmola) w absolutnym etanolu, otrzymując po chromatografii na żelu krzemionkowym żądany związek. Wydajność 40%. t.t. 171-174°C.

Przykład IV. /±/-Erytro-5-/1 -hydroksy-2-/1 -/4-hydroksy-4-fenoksymetylo/piperydynylo/propylo/benzimidazolin-2-on.

Na roztwór 933 mg (2,36 mmola) /±/-1-/5-/2-hydroksybenzimidazolilo//-2-/1-/^h^yd^i^^k^sy4-fenoksymetylo/piperydynylo/propan-1-onu w 10 ml lodowatego kwasu octowego w 50 ml absolutnego etanolu podziałano porcjami 944 mg (17,48 mmola) borowodorku potasu w temperaturze 15-20°C, a uzyskany roztwór mieszano przez noc w temperaturze pokojowej. Następnie mieszaninę reakcyjną odparowano do sucha, a pozostałość przeniesiono do minimalnej ilości wody. Po ustawieniu pH tego roztworu na 7-8 za pomocą stałego NaHCO3 wytrącił się osad. Materiał ten był nierozpuszczalny w chloroformie i stosunkowo nierozpuszczalny w octanie etylu. Całość ponownie odparowano do sucha, a pozostałość która wykrystalizowała przeniesiono do etanolu i przesączono w celu usunięcia soli. Etanol odparowano, a pozostałość przeniesiono do izopropanolu 1 podziałano gazowym HCl w eterze w celu wytrącenia soli niekrystalicznej, którą wydzielono przez

169 884 filtrację i wysuszono w strumieniu suchego powietrza. Materiał ten rozpuszczono w gorącym octanie etylu z metanolem i oczyszczono odbarwiającym węglem aktywnym, po czym metanol oddestylowano. Po ochłodzeniu otrzymano bezbarwny krystaliczny produkt, 410 mg (40%), t.t. 254-255°C. IR (KBr) 5,90 pm; NMR (CD3OD) δ 1,22 (3H,d, J = 7), 1,95-2,09 (2H, m), 2,15-2,30 (2H, m), 3,42-3,76 (4H, m), 3,91 (2H, s), 5,47 (1H, s), 6,92-7,35 (8H, m).

PrzykładV. /±/-Treo-5-/Thydroksy-2-/1-/4-hydroksy-4-fenoksymetylo/piperydynylo/propylo/benzimidazolin-2-on.

Do zawiesiny 325 mg (0,82 mmola) /±/-1-/5-/2-hydroksybenzimidazolilo/-2-/1-/4hydroksy-4-fenoksymetyloopiperydynylo/propan-1-onu w 20 ml absolutnego etanolu dodano' porcjami borowodorek sodu włącznej ilości 700 mg (18,4 mmola) i mieszano mieszaninę reakcyjną przez noc w temperaturze pokojowej. Następnie rozpuszczalnik odparowano, a pozostałą pianę rozdzielono między octan etylu i wodę, i ekstrahowano warstwę wodną octanem etylu. Połączone ekstrakty octanowe wysuszono, a pozostałą pianę chromatografowano na żelu krzemionkowym, stosując etanol/octan etylu 1:1 i otrzymując produkt w postaci białej substancji stałej, t.t. >250°C. NMR (Aceton-de) δ 0,79 (3H, d, J = 7), 1,71-1,88 (2H, m), 11,90-2,08 (2H, m), 2,48-2,88 (4H, m), 3,01 (1H, t, J = 7), 3,88 (2H, s), 4,26 (1H, d, J = 7), 6,86-7,32 (8H, m).

Analiza dla C22H27N3O4 · 1,5 H2O: obliczono: C 66,22^; H 7,12; N 9,89.

Znaleziono: C 61,77; H 6,73; N 9,03.

Przykład VI. /±/-Erytro-3,4-dihydro-6-/1-hydroksy-2-/1-/4-hydroksy-4-fcnoksymetylo/piperydynylo/propylo/chinolin-2-/1 H/-on.

Na roztwór 7,13 g (17,5 mmola) /±/-T/6~/1,2,3,4-tetrahydro-2-oksochinolinylo//-2-/1-/4hydroksy-4-fenoksymetylo/piperydynylo/propan-1-onu w 135 ml absolutnego etanolu i 70 ml lodowatego kwasu octowego podziałano porcjami 6,22 g (115 mmola) KBH 4 w temperaturze 15-20°C, po czym pozostawiono na 30 minut do ogrzania do temperatury pokojowej. Mieszaninę reakcyjną odparowano do sucha, a pozostałość przeniesiono do zimnej wody z lodem, po czym zalkalizowano stałym NaHC03. Substancję stałą wytrącono przez filtrację, przemyto wodą i wysuszono na powietrzu, otrzymując 3,66 g krystalicznej wolnej zasady, t.t. 192-196°C. Przesącz ekstrahowano octanem etylu, a połączone ekstrakty wysuszono solanką i MgSO 4 oraz odparowano, otrzymując dodatkowe 786 mg produktu (wydajność łączna 62%). Próbkę 510 mg tego materiału rozpuszczono w octanie etylu i podziałano roztworem gazowego HCl w eterze, otrzymując 475 mg krystalicznej soli chlorowodorkowej o t.t. 214-216°C (z rozkładem). IR (KBr)pm; NMR (CD3OD) δ 1,15 (3H, d, J = 7), 1,86-2,04 (2H, m), 3,52-3,66 (2H, m), 3,69-3,80 (1H, m), 3,86 (2H, 5), 5,34 (1H, s), 6,81-6,96 (4H, m), 7,17-7,28 (4H, m).

Przykład VII. / ±/-Treo-3,;^dihydro-6~/1-hydroksy-2-/1-/4-hydroksy-4-fenoksymetylo/piperydynylo/propylo/chinolin-2-/1 H/-on.

Do zawiesiny 700 mg (1,71 mmola) /±/-1-/6-/1,2,3,4-tetrahydro-2-oksochinolinylo//-2-/1 /4-hydroksy-4-fenoksymetylo0piperydynylo/propHn-1-onu w 20 ml absolutnego etanolu dodano porcjami 1,50 g (39,5 mmola) NaBH4 i mieszaninę reakcyjną mieszano przez noc w temperaturze pokojowej. Rozpuszczalnik następnie odparowano, a pozostałą pianę rozdzielono między octan etylu i wodę, a warstwę wodną ekstrahowano octanem etylu. Połączone ekstrakty wysuszono i odparowano, a pozostałą pianę chromatografowano na żelu krzemionkowym, stosując octan/etylu/etanol 1:1 i otrzymując produkt w postaci białej substancji stałej, t.t. 192-196°C. Podczas tej redukcji powstała mała ilość związku erytro, która może być oddzielona z kolumny. NMR (CD3OD) δ 0,82 (3H, d, J = 7), 1,72-2,06 (4H, m), 2,50-2,82 (6H, m), 2,88-3,02 (2H, t, J = 7), 3,02 (1H, t, J = Ί), 3,84 (2H, s), 4,28 (1H, d, J = 7), 6,80-7,34 (8H, m).

Analiza dla C22H27N3O4 · 1,5 H2O: obliczono: C 65,88; H 7,60; N 664).

Znaleziono: C 65,74; H 7,09; N6,31.

Przykład VIII. /±~-Elytro-5-/1-hydroksy-2-/1-/4-hydroksy-4-fenoksymetylo/piperydynylo/etylo/-2-oksoindol.

169 884

Mieszaninę 0,5 g (2,05 mmola) chlorowodorku /4-hydroksy-4-fenoksymetylo/piperydyny, 0,5 g (2,25 mmola) 5-/2-chloropropionylo/oksoindolu i 1 ml (0,725 g, 7,18 mmola) trietyloaminy w 20 ml acetonitrylu ogrzewano do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 24 godziny. Następnie rozpuszczalnik usunięto pod próżnią, a pozostałość rozdzielono między octan etylu i wodę. Warstwę octanową przemyto wodą i solanką i wysuszono nad MgSO4 oraz zatężono, otrzymując 537 mg (66%) ketonu w postaci brązowej piany, który wykorzystano do dalszej reakcji bez dodatkowego oczyszczania.

Na roztwór 500mg (1,26 mmola) ketonu w 20ml etanolu podziałano porcjami 1,0g (26,3 mmola) NaBH4 i mieszano uzyskaną mieszaninę w temperaturze pokojowej przez 24 godziny. Rozpuszczalnik usunięto pod próżnią, a pozostałość rozdzielono między octan etylu i wodę. Warstwę octanową przemyto i wysuszono solanką i MgSO4, po czym odparowano do sucha. Pozostałość chromatografowano na żelu krzemionkowym, stosując octan etylu i stopniowo zwiększając stężenia etanolu, otrzymując produkt treo w czystych frakcjach w ilości 121 mg (24%), t.t. 204-207°C. NMR (DMSO-de) δ 0,70 (3H, d, J = 7), 1,58-1,92 (4H, m), 2,40-2,65 (4H, m), 2,86 (1H, m), 3,32-3,40 (2H, m), 3,79 (2H, s), 4,20 (1H, d, J = 7), 6,70-7,35 (8H, m), 10,34 (1H, s).

Przykład IX. /±/-1-/6-/1,2,3,4^^^t.rahy«Ji,lii^\^lc:^o--2-/ 1-/4^-hydt^c^sy-4fenoksymetylo/piperydyn ^1o/propan- 1-on.

Na zawiesinę 8,30 g (34,06 mmola) chlorowodorku 4-hydroksy-4-fenoksymetylopiperydyny i 8,09g (34,06 mmola) 6-/2-chloro-1-propionylo/-1,2,3,Φ--etrahydrochinolin-2-/1H/-onu w 100 ml acetonitrylu podziałano 16,61 ml (12,04 g, 0,12 mola) trietyloaminy i ogrzewano mieszaninę do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 3 godziny, po czym mieszano przez noc w temperaturze pokojowej.

Mieszaninę reakcyjną wylano do wody i ekstrahowano 3 razy octanem etylu i wysuszono połączone ekstrakty roztworem solanki i siarczanem magnezu, otrzymując pianę. Pianę tę rozpuszczono w gorącym metanolu i octanie etylu oraz ochłodzono, otrzymując brązową pianę, która okazała się wyjściowym chloroketonem i została odrzucona. Przesącze odparowano i rozpuszczono w octanie etylu i dodano eter w celu ułatwienia krystalizacji. Produkt odsączono i przemyto eterem, otrzymując 8,84 g (63,5%) produktu w postaci kremowo zabarwionej substancji stałej o t.t. 137-139°C. Próbkę analityczną krystalizowano z gorącego octanu etylu. NMR (CD3OD) δ 1,28 (3H, d, J = 7), 1,60-1,92 (4H, m), 2,52-2,84 (6H, m), 3,00 (2H, t, J = 7), 3,75 (2H, s), 4,22 (1H, q, J = 7), 6,82-7,00 (4H, m), 7,16 (2H, m), 7,82-7,98 (2H, m).

Analiza dla C 24H 2eN 2O 4: obliczono: C 70,56; H 6,91 ; N 6,86.

Znaleziono: C 7(,11(5 ; H (5,78 ; N 6,76.

Przykład X. /±/-1 -/5-/2-hydroksybenzimidazolilo/-2-/1 -/4-hydroksy-4-fenoksymetylo/piperydynylo/propan- 1-on.

Na zawiesinę 2,43 g (10,0 mmola) chlorowodorku 4-hydroksy-4-ftnoksymetylopiptrydyny i 2,25 g (10,0 mmola) 5-/2-cłlloro-1-propionylo/-2-hydroksybtnzimidazolu w 40ml acetonitrylu podziałano 4,88 ml (3,53 g, 35,0 mola) trietyloaminy i ogrzewano mieszaninę do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 90 minut, po czym pozostawiono na weekand w temperaturze pokojowej.

Mieszaninę reakcyjną wylano do mieszaniny wody i octanu etylu, a uzyskaną zawiesinę substancji stałej rozdzielono przez filtrację i stwierdzono, że jest to czysty produkt, po wysuszeniu 1,15 g. pH przesączu ustawiono na 7,0 i ekstrahowano kilka razy octanem etylu, otrzymując po wysuszeniu solanką i MgSO 4 bezbarwną substancję stałą, którą rekrystalizowano z gorącej mieszaniny octan metylu/metanol, otrzymując dodatkowe 560 mg produktu (wydajność całkowita 43%), t.t. 230-235°C (z rozkładem). NMR (CDeOD/DMSO-d₆) δ 1,29(2H,d, J = 7), 1,60-1,92 (4H, m), 2,54-2,84 (4H, m), 3,77 (2H, s), 4,26 (1H, q, J = 7), 6,86-7,10 (6H, m), 7,75-7,92 (2H, m).

Przykład XI. /± /-1 -/ 5-/oksoindolilo/-2-/1 -/4-hydroksy-‘4-fenoksymetylo/pi perydyn y 1o/ propan-1-on.

Stosując procedurę z przykładu X otrzymano tytułowy związek z chlorowodorku 4-hydroksy4-fenoksymttylopiptrydyny (10,0 mmola), 5-/2-chloro-1-propionylo/oksoindolu (10,0 mmola) i trietyloaminy (35 mmoli) w 50 ml acetonitrylu. Związek tytułowy wydzielono przez krystalizację z gorącego octanu etylu/metanolu, otrzymując formę amorficzną. Wydajność 66,4%. NMR

169 884 (CDCla) δ 1,28 ( 3H, d, J = 7), 1,58-1,78 (4H, m), 2,40-2,84 (4H, m), 3,54 (2H, s), 3,76 (2H, s), 4,09 (1H, q, J = 7), 6,78-6,96 (3H, m), 7,14-7,26 (2H, m), 7,84-8,05 (3H, m), 9,52 (1H; szeroki s), 9,64 (1H, szeroki s).

Przykład preparatywny 1. 3,4-Dihydrochinoiin-2-/lH/'-on.

Na zawiesinę 50,0 g (0,259 mmota) kwasu o-nittocynamonowego w 500 mi etanolu podziałano 5 łyżecckami od herbaty Ni Raneya i uwodorniano na wytrząsarce Parra przez noc przy cićnieniu począttkwyro (4,3 kPa. Rano ciśnienie zwiększono ponownie do 34,3 kPa ż kontynuowano (eakcję przez dodatkowe 5 godzin. Mieszaninę reakcyjną przesączono, usuwając katalizator, po czym przemyto przez złoże żelu krzemionkowego mieszaninę octanu etylu ί etanolu w celu usunięcia ślodów soli niklu. Po odparowaniu przesączu otirzzmano żądany produkt z wydajnością 57%. NMR (DMSO-de) δ 2,45 (2H, ( , J = 7), 2,87 (2H, ( , J = 7), 6,87 (2H, dd, J = 7), 7,12 (2H, dd, J = 7, 10), 10,08 (1H, s). t.t. 165-166°C.

Przykład prepa^at^wny 2. 6-/2-CWoropzopioyyto/-3,4-diCydrochinolin-5-/1H/-on.

Zawiesinę 72,5 g (0,5-44 mola) AICI3 w 800 ml CS2 mieszano pod (uchym N2 i dodano 14,1 ml (20,0 g, 0,177 mola) chlorku 2-chtoropzoptonylu, a następnie 20,0 g (0,136 mola) 3,4-dihydzochinolin-2-/1H/-onu. Mieszaninę (eakcyjną ogrzzwano do wrzenia pod (Wodnicą ewzoynąprzez 4 godziny, a po (ym (zasie zaobserwowano eozdzieienie ( ię (az. Reakcję przerwano przez wylanie na lód przy energicczyio mieszaniu. Utw^orzonyjasno-żółty osad wydzielono przez odsączenie, przemyto wodą i wysuszono przez noc na P2O5, otrzymując 27,7 g (91%) żądanego produktu, t.t. 236,5-238°C.

Przykład pzrparatywny 3. 5-/2-Chlozopzopioyyio/-2-hydzoksybeIieimidazol.

Stosując procedurę z przykładu prepazatywyego 2 oyyzemayo związek tytułowy z 2hydroksybenzimidazolu (0336 οω^), chlorku glinu (0,544 mola) ΐ chlorku 2-chloropropionylu (0,77 mola) w 800 ml CS2. Tytułowy związek wydzielono przez odsączenie. Wydajność 92%, tt. 245°C, z rozkładem.

Anlliza dla C10H9NCIN2O2: obliczono: C 5,,47 ( H 4,04 ( N (2,47.

Znaleziono: C 5,,47 ( H 4,07 ( N( 1,,5.

Przykład prepdzatywny 4. 5-/2-Chiozopzopionyio/oksoindol.

Stosując procedurę z przykładu preparat^wnego 2 otrzemano związek iyrułowy z oksoindolu (0,136 mnla), chlorku glinu (0,544 mola) ϊ chlorku 2-chloropropionylu (0,77 mola) w 800 ml CS2· Związek (ytutowy wydzielono przez odsączenie. Wydajność 91%, tt. 157-158°C.

Przykład prepar^tt^wny 5. 6-/2-CWoroαcetyto/-3,4-dihydzochmolin-2-/1H/-on.

Stosując procedurę z przykładu preparat^wnego 2 otrze'mαno związek tytyłowy z 3,4dihydrochinolin-2--TH/-onu (0,36 mWa), chlorku glinu (0,544 mola) ( chlorku 5-chloroacetylu (0,77 mola) w 800 CS2. Związek tytutowy wydzielono przez odsączenie. Wydajność 50%, t.t. 215-216°C.

Przykład prrpazatywyy 6. 5-/2-CWoroαcrtyto/-2-hydroksybryeimidarol.

Stosując procedurę z przykładu preparatywyego 2, otyzemayo związek tytułowy z 2hydzoksybrnzimidazolu (0,36 ιοιοΙη), chlorku glinu (0,,44 mola) ( chlorku 5-chloroacryylu (0,77 mola) w 800 CS2. Związek tytułowy wydzielono przez odsączenie. Wydajność Corctowα, t.t. 273-275°C (z rozkładem).

Przykład pzrparatywny 7. 4-/2-Cl0ozoacryyio/oksoindol.

Stosując procedurę z przykładu preparatynego 2, otyzemano związek (ytułowy z oksoindolu (0,, 36 moto), (Worku glinu (0,5514 mola) i (Worku 2-cWoroacryylu (0,77 mola) w (00 CS2. Związek tytutowy wydzielono przez odsączenie. Wydajność 90%, tt. 236,5-239°C.

Przykład preparatywny 8. CWorowodorek 7-hydroksy-7-fenoksymetytopiprzydyny.

Odolejony wodorek ( odu 2,16g, 0,09 M) dodano do osuszonego dimetytosulfotlonku (250 ml) pod gazowym azottem i ogrzewano mieszaninę do 60-65°C do utworzenia jednolicie czarnego roztworu przez około 1 godzinę. Następnie dodano 19,83 g (0,09 M) jodku (rimrtytoruUΌntowego (reakcja (ekko egzotermiczna) ź mieszano mίrszayiyę aż do pojawienia (ię brązowego zabarwienia roztworu przez około 30 minut. Roztwór 13,40 g (67,3 mM) N-t-butytoksykarboyyto-4-piperzdonu w 50 ml dimetytosulfotlonku mieszano w temperaturze pokojowej przez 1 godzinę. Następnie

169 884 mieszaninę reakcyjną wylano do 11 zimnej wody i ekstrahowano całość 4 X porcjami heksanu po 100 ml. Połączone ekstrakty heksanowe przemyto ponownie 50 ml wody oraz s olanką i wysuszono siai-rczaem magnezu, przesączono i odparowano, otrrymu jąc 11,75 g białego, k rys ta licznego produktu, ó-t-buryloksykarbonylo-1-oksa-6-azaspiro[2.5]oktanu (wydajność 78%).

Po dalszej ekstrakcji warstw wodnych 3 X 50 ml heksanu otrzymano następne 650 mg produktu, wydajność Sączna 82,5%.

T.t. 57,5-59,5°C; SIR SKBr) 5,90μηι; NMR δ 1,32-1,48 S2H, m), 1,-42 S9H, s), 1,74-1,80 S2H, m), 2,65 (2H, s), 3,31-3,43 (2H, m), 3,61-3,72 S2H, m).

Analiza dla C11H19NO3:

obliczono: C 61,94; H 8,98; N 6,57.

Znaleziono: C 62,05; H 9,09; N 6,58.

Na roztwór 10,37 g (0,11 M) fenolu w 100 ml suchego dimetylosulfotlenku podziałano porcjami S ,,)9 g (82,8 snmeIa)odolejonego wodorku s odu, uti^^inując Sempera-uaę 20-25°C za pomocą zimnej Saźni wodnej. Mieszaninę seakcyjną mieszano następnie w temperaturze pokojowej przez 45 minut; otrzymując szarą zawiesinę. Wlcroplono 11,75 g S55,2 mmlk) 6---butyle0tykahbonylo-1oksa-6-azaspiro[2.5]oktan rozpuszczono w 65 ml dimetylosulfotlenku, po czym mieszaninę reakcyjną ogrzewano do 55-60°C przez 7 godzin, a następnie mieszano w Semperatuaye pokojowej przez noc.

Następnie mieszaninę reakcyjną wylano do 11 zimnej wody i ekstrahowano 4 X eterem. Połączone ekstrak-y Sterowe przemyto S0% NaOH ΐ s olianką oraz wysuszono s iaIazynem magnezu, po szym odparowano otrzymując żądany produkt, N-t-butyloksykarbonylo-4-hydroksy-4-fenoksymetylopipeaydynę w postaci oleju, o wadze 17,01 g S100%>).

IR (fiirn) 5,91, 2,95 μΜ; NMR (CDCl) δ 1,46 S9H, s), 1,53-1,80 (4H, m), 3,13-3,30 S2H, m), 3,80 (2H, s), 3,80-3,98 (2H, m), 6,84-6,99 (2H, m), 7,22-7,^44 S3H, m).

Araliza dla C17H25NO4:

obliczono: CS 6,,42 s H 8,20; N S ,,6.

Znaleziono: CS 6,,H 8,21; N S,,7.

Roztwór S 7,0g (0,055 M) N---butyioksykarbonylo-4-hydaoksy-4--enoksymntylopίpeIayIyny w 150 ml metanolu nasycono gazowym HCl. Po ochłodzeniu mieszaniny podziałano na nią ponownie gazowym HCl s powtórzono tą procedurę Seszcze raz. Po utworzeniu krysztatów na mieszaninę rnakcjyjną podziałano 500 ml bezwodnego steru s pozostawiono z mieszaniim na noc w temperaturze pokojowjj.

Produkt odsączono i przemyto suchym etenam i wysuszono pod staumieniam suchego N 2, otr^mując S0,85 g S80,46%) kIystaeiaznego materiału, S .t. 202-204°C. IR SKBr) S,06,3,14,3,44,3,57, 3,56, 6,33, 8,06μη; NMR SD2O) δ 2,00 S4H, szeroki s), 3,44 S4H,szeroki s), 4,00 S2H, s), 6,98-7,09 (3H, m), 7,30-7,43 (2H, m.

Amiza dla C12H17NO2· HCl: obliczono: C 5,,3s H S^t; N S ,,5.

Znaleziono: C ^,,9; s H7,111 NS ,,6.

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 4,00 zł

Claims

Zastrzeżenie patentowe

Sposób wytwarzania nowych pochodnych
2-(4-hy droksypipery dy no)-1-alkanolo wych o wzorze (I):

wzór (I) i ich dopuszczalnych farmaceutycznie soli, w którym każdy z podstawników R1, R2 i R3 jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy alkilowej mającej 1 do 6 atomów węgla, grupy fenylowej lub podstawionej fenylowej, przy czym podstawnik w podstawionej grupie fenylowej jest wybrany z grupy składającej się z grupy hydroksylowej, grupy alkilowej mającej 1 do 4 atomów węgla, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, aminowej, nitrowej i alkoksylowej, mającej 1 do 4 atomów węgla lub R1 i R 2 wzięte razem tworzą grupę metylenową, etylenową, propylenową lub butylenową, m jest równe od 0 do 2, n jest równe 1 lub 2, każdy z podstawników X i Y jest wybrany z grupy składającej się z atomów wodoru, chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, alkoksylowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, grupy alkilowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, grupy hydroksylowej, aminowej, nitrowej lub podstawionej grupy fenoksylowej, przy czym podstawnik grupy fenoksylowej jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy hydroksylowej, grupy alkilowej mającej 1 do 4 atomów węgla, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, nitrowej, aminowej lub alkoksylowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, każdy z podstawników M i Q jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy hydroksylowej, aminowej, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, nitrowej, alkilowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, grupy alkoksylowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, grupy N,N-dialkiloaminowej mającej w każdej z grup alkilowych od 1do 4 atomów węgla, grupy N-alkiloaminowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, NHCOR4, NHCOOR5 i NHSO2R6, w których to ,grupach odpowiednio R4 jest wybrany z grupy składającej się z atomu wodoru, grupy alkilowej mającej od 1 do 6 atomów węgla, grupy fenylowej i podstawionej grupy fenylowej, przy czym podstawnik grupy fenylowej jest wybrany z grupy składającej się z grupy hydroksylowej, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, aminowej, nitrowej, alkilowej mającej od 1 do 4 atomów węgla i alkoksylowej mającej od 1 do 4 atomów węgla, zaś każdy z podstawników R5 i R6 jest wybrany z grupy składającej się z grupy alkilowej mającej od 1 do 6 atomów węgla, grupy fenylowej i podstawionej grupy fenylowej, przy czym podstawnik grupy fenylowej jest wybrany z grupy składającej się z grupy hydroksylowej, atomów chloru, bromu, fluoru, grupy trifluorometylowej, aminowej, nitrowej, alkilowej mającej 1 do 4 atomów węgla i alkoksylowej mającej 1do 4 atomów węgla lub M i Q wzięte razem tworzą dwuwartościowy rodnik Z, który to Z jest wybrany z grupy składającej się z ugrupowań o wzorach:

169 884

FR ' ^H2^N •N· w których R7 i Re są wybrane z grupy składającej się z atomu wodoru i metylu, znamienny tym, że związek chlorowy o wzorze (II)

R
3 (II) poddaje się reakcji z piperydyną (III) wt<y (III) a następnie otrzymany keton o wzorze (IV) redukuje się do alkoholu.

* * *

169 884