PL167773B1

PL167773B1 - Sposób wytwarzania nowych bispilokarpinianów PL PL PL PL

Info

Publication number: PL167773B1
Application number: PL91299375A
Authority: PL
Inventors: Tomi Jarvinen; Pekka Peura; Pekka Suhonen; Arto Urtti; Hannu Hanhijarvi; Esko Pohjala
Original assignee: Leiras Oy
Priority date: 1990-11-30
Filing date: 1991-11-27
Publication date: 1995-11-30
Also published as: EP0559700A1; CZ282229B6; RU2100352C1; FI905930A; CA2096444A1; JPH06504270A; WO1992009583A1; HUT67273A; NO931960L; EP0559700B1; DE69132143T2; SK52393A3; CZ102593A3; NZ240781A; PL168715B1; LV10094A; LT3532B; LV10094B; FI98815B; NO931960D0

Abstract

wzór 1 | | w którym Y oznacza atom wodoru lub grupe o wzorze -C-R, w którym R oznacza atom wodoru, C 1-C 18-alkil, C 2 -C 18-alkenyl, C 2 -C 18-alkinyl, ewentualnie podstawiony C3-C7-cykloalkil lub C3-C 7-cykloal- kenyl, ewentualnie podstawiony aryl lub aryl-nizszy alkil, Y ’ oznacza | | atom wodoru lub grupe o wzorze -C -R ’ , w którym R ma znaczenie podane wyzej dla R , przy czym R ’ moze byc taki sam lub rózny od R, natomiast A oznacza ewentualnie podstawiony hydroksy lub podstawiony chronio n y-h yd ro k syC 1- C 18-alkilen,C 2-C 18-alkenylen lu b C 2-C 18-alkinylen, które m oga byc podstawione przez ewentualnie podstawiony C 3-C7-cykloalkil, C3-C7-cykloalkenyl, aryl lub aryl-nizszy alkil, albo A oznacza ewentualnie podstawiony C3-C7-cykloalkilen lub C3-C7-cykloalkenylen lub arylen, albo A oznacza wspom nia- ny alkilen, alkenylen lub alkinylen, który jako czlon pierscienia zaw iera wspomniana grupe cykloalkilenow a, cykloalkenylenow a lub arylenow a, znamienny tym, ze kwas polikarpowy wzorze 2 wzór 2 lub jego sól poddaje sie reakcji ze zwiazkiem o wzorze X - A -X ’ , w którym X i X ’ ozna- czaja niezaleznie hydroksyl lub grupe odszczepialna, taka jak chlorowiec, acyloksy, albo alkilo lub arylosulfonyloksy, a A ma wyzej podane znaczenie, przy czym otrzymuje sie zwiazek o wzorze 3 wzór 3 w którym Z-H oznacza grupe o wzorze 4 wzór 4 1 zw iazek o wzorze 3 ewentualnie przeksztalca sie w zwiazek o wzorze 1, w którym Y je st rózne od wodoru, przez poddanie go reakcji z kwasem o wzorze RCO2H, a je zeli R jest rózne od R ’ , to z kwasem o wzorze R ’CO2H, w których to wzorach R i R ’ maja wyzej podane znaczenie, albo / pochodna funkcyjna tych kw asów i ewentualnie zw iazek o wzorze 1 przeksztalca sie w jego kwasowa sól addycyjna PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych bispilokarpinianów. Są to związki pochodzące od pilokarpiny użyteczne w leczeniu jaskry.

(+)-Pilokarpina,(3S-cis)-3-etylo-dihydro-4-[( 1 -metylo-1 H-imidazolilo-5)metylo]-2(3H)furanon, jest lekiem, który jest użyteczny w leczeniu jaskry, obniżając ciśnienie oczne przez zwiększenie przepływu płynu komorowego z oka. Działanie redukowania ciśnienia śródocznego pilokarpiny wynika z działania kurczenia mięśnia rzęskowego tego leku, rozszerzającego kąt przedniej komory, które jest ważne ze względu na wypływ płynu komorowego, w tych warunkach ułatwiony.

Jednak obniżenie ciśnienia śródocznego nie jest jedynym działaniem pilokarpiny w oku. Jeżeli stężenie leku jest wystarczająco wysokie, to działanie kurczące pilokarpiny na mięsień rzęskowy wzrasta, powodując przystosowanie soczewek ocznych do widzenia na bliską odległość. Następnie jest trudne dla pacjenta skomodowanie oka dla widzenia na większą odległość, co jest niedogodne. Pilokarpina wywołuje również kurczenie się tęczówki oka, przy czym źrenica oka znacznie się zmniejsza. Poza tymi działaniami wywieranymi na oko, zbędnymi z punktu widzenia medycznego i nieprzyjemnymi dla pacjenta, pilokarpina może powodować skutki uboczne poza okiem. Takimi skutkami są między innymi ślinienie się 1 rzadkoskurcz.

167 773

Zwykle pacjenci z jaskrą przyjmują pilokarpinę miejscowo jako krople do oczu. Jednak podawana w ten sposób dawka pilokarpiny jedynie w około 1% jest absorbowana przez oko a w około 70% w strumieniu krwi. Niski stopień absorpcji pilokarpiny w oku wynika z trzech głównych czynników :

1) kropla jest szybko spłukiwana z powierzchni oka,

2) szybkie absorbowanie pilokarpiny do strumienia krwi przez spojówkę wewnętrznej powierzchni powieki,

3) nikłą zdolność pilokarpiny do penetracji rogówki.

Pilokarpina jest absorbowana do oka przez rogówkę. W rogówce jest najpierw absorbowana w gęstej nabłonkowej warstwie na powierzchni oka zawierającej w obfitości lipidy (tłuszcz) błony komórkowej. Jednak pilokarpina nie jest dobrze rozpuszczalna w tłuszczu i dlatego przenika ona w stosunkowo niewielkim stopniu do nabłonka rogówkowego. Nabłonek rogówkowy działa jednocześnie jako błona ograniczająca absorpcję pilokarpiny i jako magazyn, który dostarcza pilokarpinę przez wodne podścielisko i śródbłonek rogówki do płynu przedniej komory. Z płynu komorowego pilokarpina ma łatwy dostęp do swojego miejsca działania, mięśnia rzęskowego. Czas trwania działania pilokarpiny w oku jest znacznie ograniczony przez częściowe przekształcenie się jej w nieczynny kwas pilokarpinowy i szybkie ubywanie pilokarpiny z oka na skutek cyrkulacji płynu komorowego i krążenia krwi w tęczówce.

Niska absorpcja do wewnętrznych części oka i krótki czas działania pilokarpiny podawanej do oka sprawia trudności w stosowaniu leku. W celu poprawienia działania leku i przedłużenia czasu trwania jego działania pilokarpina musi być używana w stosunkowo dużych dawkach.

Z tego wynika, że otrzymuje się wysokie stężenie pilokarpiny w płynie komorowym, w tęczówce i w mięśniu rzęskowym, które prowadzi do silnego skurczenia źrenicy i przystosowania oka do widzenia na małą odległość. Zwiększenie dawki pilokarpiny jest ponadto stosunkowo nieskuteczną drogą przedłużania działania leku, leku należącego do rodzaju, który jest szybko wydalany z oka i dlatego pilokarpinowe krople do oczu są podawane 3 do 8 razy dziennie w zależności od pacjenta. Stosowanie kropli do oczu tak często jest niewygodne z punktu widzenia pacjenta, zwłaszcza, jeżeli po podaniu kropli występują zawsze uboczne skutki w oku. Stosowanie dużych dawek pilokarpiny również zwiększa ilość pilokarpiny absorbowanej do krwioobiegu i wskutek tego wzrasta ryzyko występowania innych skutków ubocznych.

Podejmowano wysiłki zmierzające do rozwiązania omówionych wyżej niedogodności dotyczących słabej absorpcji pilokarpiny przez używanie pilokarpinowych pochodnych prolekowych, które wnikają lepiej do nabłonka rogówki. Takie pochodne muszą być bardziej rozpuszczalne w tłuszczu niż pilokarpina w celu poprawienia absorpcji. W dodatku muszą one rozkładać się tak dalece jak to możliwe w nabłonku rogówki w celu uwolnienia skutecznej farmaceutycznie pilokarpiny i nieskutecznej grupy pro. Stopień rozkładu w rogówce jest zależny od czasu przebywania tej pochodnej w nabłonku rogówki i szybkości jej rozkładu w nabłonku. Czas pozostawania tej pochodnej w nabłonku wzrasta ze wzrostem lipofilności i ze spadkiem współczynnika dyfuzji.

Dotychczas rozwijano dwa rodzaje prolekowych pochodnych pilokarpiny. Bodor ujawnił w patencie St. Zjedn. Ameryki nr 4 061 722 pilokarpinowe proleki oparte na czwartorzędowych związkach amoniowych. Bundgaard i wsp. ujawnili w europejskim zgłoszeniu patentowym nr 0 106 541 dwuestry kwasu pilokarpinowego, dzięki którym osiągnięto poprawę absorpcji ocznej. Jednak wspomniane dwuestry pilokarpinowe są związane z pewnymi niedogodnościami, takimi jak niecałkowity rozkład w rogówce, w wyniku czego nienaruszony prolek osiąga płyn komorowy, powodując w ten sposób znikome korzyści możliwe do uzyskania z tym prolekiem. Również z dwuestrów uwalniane są duze liczby niepożądanych produktów ubocznych w porównaniu do czynnika aktywnego jako takiego, pilokarpiny.

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych estrów kwasu bispilokarpinowego, czyli bispilokarpinianów, dzięki którym wspomniane wyżej niedogodności mogą być w znacznym stopniu wyeliminowane lub co najmniej zminimalizowane. Tak więc pochodne prolekowe otrzymane według wynalazku rozkładają się co najmniej równie szybko do pilokarpiny i ugrupowania pro jak proleki Bundgaarda i wsp. o odpowiedniej lipofilności, jak również poprawiają co najmniej w takim samym stopniu penetrację pilokarpiny przez

167 773 rogówkę. W dodatku pochodne bispilokarpinianowe wnoszą do rogówki jedno ugrupowanie pro na każde dwie cząsteczki pilokarpiny, natomiast pochodne Bundgaarda i wsp. wnoszą jedno ugrupowanie pro na każdą cząsteczkę pilokarpiny. Współczynniki dyfuzji pochodnych bispilokarpinianowych w nabłonku rogówkowym są mniejsze niż te współczynniki związków Bundgaarda, dlatego jeszcze nierozłożone pochodne bispilokarpinianowe pozostają dłużej w nabłonku rogówkowym. Dzięki temu będzie więcej czasu pozostawania dla proleku na jego całkowite rozbicie. W dodatku nowe związki otrzymane sposobem według wynalazku mają lepszą rozpuszczalność i są dzięki temu bardziej odpowiednie do wytwarzania preparatów leczniczych.

Tak więc wynalazek pozwala na przedłużenie powolnego uwalniania leku z rogówki do wewnętrznych części oka, dzięki czemu możliwe jest skuteczne przedłużenie czasu trwania działania pilokarpiny i również redukuje się piki wysokiego stężenia pilokarpiny w oku, co jest ważne z punktu widzenia obniżenia wspomnianych skutków ubocznych.

Sposób wytwarzania nowych bispilokarpinianów o wzorze 1,

II w którym Y oznacza atom wodoru lub grupę o wzorze -C-R, w którym R oznacza atom wodoru, Ci-Cig-alkil, C2-Ci8-alkenyl, Ca-Cig-alkinyl, ewentualnie podstawiony C3-C7-cykloalkil lub C 3-C7-cykloalkenyl, ewentualnie podstawiony aryl lub aryl-nizszy alkil, Y’ oznacza atom

O

II wodoru lub grupę o wzorze -C-R’, w którym R’ ma znaczenie podane wyżej dla R, przy czym R’ może być taki sam lub różny od R, natomiast A oznacza ewentualnie podstawiony hydroksy lub podstawiony chroniony-hydroksy Ci-Cig-alkilen, C2-Ci8-alkenylen lub Cż-Cis-alkinylen, które mogą być podstawione przez ewentualnie podstawiony C 3-C7-cykloalkil, C 3-C7-cykloalkenyl, aryl lub aryl-niższy alkil, albo A oznacza ewentualnie podstawiony C3-C7-cykloalkilen lub C3-C7-cykloalkenylen lub arylen, albo A oznacza wspomniany alkilen, alkenylen lub alkinylen, który jako człon pierścienia zawiera wspomnianą grupę cykloalkilenową, cykloalkenylenową lub arylenową, polega na tym, że kwas pilokarpowy o wzorze 2

wzór 2

167 773 lub jego sól poddaje poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze X-A-X’, w którym X i X’ oznaczają niezależnie hydroksyl lub grupę odszczepialną, taką jak chlorowiec, acyloksy, albo alkilo lub arylosulfonyloksy, a A ma wyżej podane znaczenie, przy czym otrzymuje się związek o wzorze 3

w którym Z-H oznacza grupę o wzorze 4

wzór 4 i związek o wzorze 3 ewentualnie przekształca się w związek o wzorze 1, w którym Y jest różne od wodoru, przez poddanie go reakcji z kwasem o wzorze RCO 2H, a jeżeli R jest różne od R’, to z kwasem o wzorze R’CC>2H, w których to wzorach R i R’ mają wyżej podane znaczenie, albo z pochodną funkcyjną tych kwasów i ewentualnie związek o wzorze 1 przekształca się w jego kwasową sól addycyjną.

W związku ze wspomnianymi podstawnikami Ci -Ci 8-alkil jest prosty lub rozgałęziony, korzystnie jest to niższy alkil z 1-1C atomami węgla, korzystniej 1-4 atomami węgla, taki jak metyl, etyl, propyl, izopropyl lub butyl, izobutyl, s-butyl, tert-butyl lub pentyl, heksyl, heptyl, oktyl, nonyl i decyl.

C 2-Ci8-Alkenyl może być prosty lub rozgałęziony i jest korzystnie niższym alkenylem z 2-1C atomami węgla, korzystniej 2-4 atomami węgla i oznacza etynyl, 1-metyloetynyl, 1-propenyl, alkil lub 1-, 2- lub 3-butenyl, 2-metylo-2-propenyl lub również 1-, 2-, 3- lub 4-pentenyl, izopentenyl, 3-metylo-2-butenyl, heksenyl, heptenyl, oktenyl, nonenyl lub decenyl. Wspomniane alkenyle mogą być albo w postaci E albo w postaci Z albo mogą być sprzężonymi lub niesprzęzonymi dienylami, takimi jak 3,7-dwumetylo-2,6-oktadien, tienylo, takie jak farnezyl lub polienyle.

C2-Ci--Alkiny 1 może być prosty lub rozgałęziony i jes t korzystnie niższym alkinylem z 2-1C atomami węgla, korzystniej 2-4 atomami węgla i oznacza na przykład etynyl, 1-propynyl, propargil lub butynyl lub również pentynyl, heksynyl, heptynyl, oktynyl, nonynyl lub decynyl. Wchodzą w rachubę również sprzężone lub niesprzężone di-, tri- i polinyle i alkenyle.

Cykloalkil, alkenyl i cykloalkilen oraz - alkenylen odpowiednio zawierają 3-7 atomów węgla i mogą być mepodstawione lub podstawione nizszym alkilem, przy czym niższy alkil korzystnie zawiera 1-4 atomów węgla.

167 773

Aryl oznacza podstawiony lub niepodstawiony aromatyczny pierścień karbocykliczny, taki jak fenyl, albo bicykliczny nienasycony lub częściowo nasycony uklad pierścieniowy, taki jak na przykład naftyl, indenyl, indanyl, tetrahydronaftyl lub bifenyl itd. W rachubę wchodzą jako podstawniki niższy alkil, nizszy alkoksyl, nitro lub chlorowiec, przy czym niższy alkil i niższy alkoksyl korzystnie zawierają 1-4 atomów węgla.

Jednocykliczny aryl i aralkil i może być przedstwiony wzorem 5

wzór 5 w którym grupy Q niezależnie mają znaczenie C i-C 4 alkil, C1-C4-alkoksyl, chlorowiec lub nitro, n jest liczbą całkowitą 0-3, m jest 0 lub 1, a D oznacza prosty lub rozgałęziony Ci-C6-alkilen lub sprzężony albo niesprzężony C2-C6-alkenylen lub -alkinylen. Chlorowcem jest chlor, brom, fluor lub jod.

A oznacza jako dwuwartościowa grupa alkilenowa, alkenylowa lub alkinylenowa, taką grupę jak prosta lub rozgałęziona grupa dwuwartościowa, która odpowiednio zawiera 1-18 lub 2-18 atomów węgla, jednak korzystnie odpowiednio 1-10 atomów węgla, taką jak metylen, etylen, propylen, butylen, ale również pentylen, heksylen, heptylen, oktylen, nonylen i decylen i odpowiednie nienasycone grupy dwuwartościowe, które jako podstawnik pierścienia mogą zawierać określone poprzednio grupy cykloalkilową, cykloalkenylową, arylową lub aralkilową, albo które mogą być podstawione grupą hydroksy lub chronioną hydroksy. Chronioną hydroksy jest grupa -OR lub -OCOR, w których R oznacza C1 -C4-alkil, aryl lub arylo-Ci-C4-alkil, w którym aryl ma wyżej podane znaczenie.

A może jako odpowiednio cykloalkilen i cykloalkenylen oznaczać na przykład cyklopropylen, cyklobutylen, cyklopentylen, cykloheksylen lub cykloheptylen i odpowiednie grupy nienasycone. Ostatnio wymienione układy dwupierścieniowe mogą również stanowić część wspomnianych grup alkilenowej, alkenylenowej i alkinylenowej.

Arylen jako taki lub jako człon łańcucha może być zilustrowany następującym wzorem

-(D)_m-Ar-(D’)_m w którym dwuwartościowy Ar ma znaczenie określonej wyżej, ewentualnie podstawionej grupy arylowej, Di D’ są takie same i różne, i mają znaczenie powyższego D, zwłaszcza oznaczają metylen lub etylen, a m i m’ są niezależnie całościami 0 lub 1. Arylen jest korzystnie fenylenem lub naftylenem.

Kwasowymi solami addycyjnymi związków o wzorze 1 są korzystnie dopuszczalne farmaceutycznie sole addycyjne z nietoksycznymi kwasami nieorganicznymi lub organicznymi. Jako przykłady odpowiednich kwasów można wymienić kwas chlorowodorowy, bromowodorowy, siarkowy, azotowy, fosforowy itd., a jako kwasy organiczne mogą to być na przykład kwasy octowy, propionowy, stearynowy, szczawiowy, malonowy, bursztynowy, glutarowy, adypinowy, maleinowy, fumarowy, jabłkowy, winowy, cytrynowy, askorbinowy, benzoesowy, pamowy lub sulfonowy, taki jak kwas mezylowy lub tosylowy.

Szczególnie korzystnymi związkami są bispilokarpiniany o wzorze 1, w którym Y i Y’ oznaczają atomy wodoru, a więc zwłaszcza 0,0’-dwuwodoro(1,4-, 1,3-, 1,2-, 1,2-ksylileno)- i (1,2-propyleno)bispilokarpianian.

Korzystnymi dwuacylobispilokarpinianami o wzorze 1 są O,O’-dwupropionylo-, O,O’dwubutyrylo- i O,O’-dwucyklopropylokarbonylo( 1,4-ksylido)bispilokarpinian.

Korzystne są również O,O’-dwupropionylo(etyleno)- i O,O’-dwupropionylo(2-hydroksy1,3-propyleno)bispilokarpinian i O,O’-dwucyklopropylokarbonylo( 1,5-pentyleno)bispilokarpinian i (1,6-heksyleno)bispilokarpinian.

W reakcji jako funkcjonalne pochodne kwasowe korzystnie są używane ich halogenki, bezwodniki, alkilo i arylosulfoniany. Jako środowisko reakcji są używane takie rozpuszczalniki

167 773 jak węglowodory, chlorowcowane węglowodory, etery, ketony itp., które są obojętne wobec reagentów. Odpowiednimi węglowodorami są węglowodory aromatyczne, takie jak benzen i alkilobenzeny, takie jak toluen i ksylen. Odpowiednimi chlorowcowanymi węglowodorami są na przykład dwuchlorometan, chloroform i chlorobenzen. Jako ketony mogą być wymienione aceton, etylometyloketon i izobutylometyloketon, a jako etery mogą być wymienione eter etylowy, eter izopropylowy, eter butylowy i 1,4-dioksan. Inne odpowiednie rozpuszczalniki obejmują dwumetylosulfotlenek, dwumetyloformamid i acetonitryl.

Temperatura reakcji nie jest krytyczna lecz może zmieniać się na przykład od -1C°C do temperatury wrzenia rozpuszczalnika. Stosowanajest temperatura pokojowa. Czas reakcji może zmieniać się w szerokich granicach a dogodnie jest równy 12-72 godzin, zwykle około 24 godzin. Korzystne jest używanie czynników wiążących kwas w tych reakcjach, takich jak węglany metalu alkalicznego i metalu ziem alkalicznych lub zasady organiczne. Odpowiednie węglany metalu obejmują węglan sodu i węglan potasu a jako zasady organiczne pirydynę i jej homologi,

4-(dimetyloamino)pirydyna, chinolina i jej homologi, N,N-dimetyloanilina i trialkiloaminy, zwłaszcza trójetyloamina.

Wiązania estrowe związków według wynalazku mogą być utworzone również przez użycie znanych, odszczepiąjących wodę reagentów, takich jak karbodiimidy. W pewnych przypadkach również znane, katalizowane kwasem reakcje estryfikacji mogą wchodzić w grę.

Kompozycje farmaceutyczne są wytwarzane w znany sposób przez użycie rozczynników i innych substancji pomocniczych znanych ze stanu techniki. Rozczynnikami mogą na przykład być ciecze, zawiesiny lub emulsje, albo kremy i maści. Kompozycja może być również formułowana w stałą postać farmaceutyczną do wprowadzania do oka. Odpowiednią postacią do podawania jest na przykład roztwór kropli do oczu, który zawiera związek otrzymany sposobem według wynalazku w odpowiednim stężeniu, na przykład C,1 do 4% w jałowym roztworze wodnym, buforowanym do odpowiedniego pH lub doprowadzanym do odpowiedniego pH kwasem lub zasadą, przy czym związek stosuje się korzystnie w postaci jego rozpuszczalnej w wodzie kwasowej soli addycyjnej. Roztwór kropli do oczu o wspomnianym, pożądanym stężeniu stosuje się do oka, w zależności od pacjenta, korzystnie 1 do 3 razy dziennie. Raport z badania

Metody badawcze

Związki otrzymane sposobem według wynalazku badano w następujących testach. Dwuestry pilokarpiny znane z europejskiego zgłoszenia patentowego EP-O 106 541 badano w odpowiednich testach, w takich samych warunkach i porównano z bispilokarpininami otrzymanymi według wynalazku.

1) Trwałość związków.

Trwałość związków oceniano przez hydrolizy buforowe. Siłajonowa (μ) buforów była C,5 używane wartości pH 4,2 6,C, 7,4 i 9,C a stosowane temperatury 37°C, 5C°C, 6C°C i 7C°C.

Czasy półtrwania T1/2 obliczano na podstawie stałej rozkładu otrzymanej dla każdego badanego związku (Tt/2=0,693/K; K=2,3C3 x kk, w którym kk jest współczynnikiem kątowym wykresu, który ilustruje logarytm pozostającego estru jako funkcję czasu) w roztworze buforowym o wspomnianym pH, są wskazane w poniższej tabeli 1, które to wartości dotyczą czasów półtrwania w 37°C.

Wyniki w tabeli 1 wskazują, że bispilokarpiniany otrzymane według wynalazku są bardziej trwałe w kwaśnym roztworze niż w zasadowym i co najmniej tak trwałe jak dwuestry według europejskiego zgłoszenia patentowego C 106 541.

Trwałość podczas przechowywania pochodnych w różnych warunkach magazynowania może być oceniona przez oznaczenie stałych rozkładu w różnych temperaturach i obliczenie stałej rozpadu k w pożądanych temperaturach z równania wykresu odpowiadającego równaniu Arrheniusa (1), w którym log kjest podany jako funkcja [1/T].

Log k

Log A

Σ a J_ 2,303R ^X T (1)

167 773

Ze stałej rozkładu (k) otrzymanej w pożądanej temperaturze można obliczyć progowy czas trwania tio% (tio%=O, 104/k) wskazujący czas, podczas którego zostaje rozłożone 10% leku. Jako przykład można podać, że czas tio% 0,0’-dwuizopropionylo(l,4-ksylileno)bispilokarpmianu w 4°C jest prawie 500 dni.

2) Lipofilowość.

Lipofilowość związków badano przez określanie współczynników podziału na części (P) związków przy pH 7,40. Pomiary były wykonywane albo w mieszaninie oktanolo-buforowej przez oznaczenie stężenia tego związku poddawanego badaniu w buforowej fazie przez HPLC. Współczynniki podziału na części bardzo lipofilowych związków były jednak oznaczane przez odwrócenie fazy (RP) chromatografii cieczowej (HPLC) z czasu retencji (pompa Beckmanna 116 i detektor 166 UV; zasilanie próbki autom. Marathon).

Wartości log P i współczynniki pojemności k’ badanych związków, pilokarpiny i bispilokarpinianów otrzymanych według wynalazku w 22°C są podane w poniższej tabeli 1. Z wyników można wywnioskować, że związki otrzymane według wynalazku są znacznie bardziej lipofilowane od pilokarpiny.

3) Hydroliza enzymu.

Pół-czasy hydrolizy enzymu nowych bispilokarpinianów otrzymanych według wynalazku i znanych dwuestrów kwasu pilokarpowego były oznaczane w mieszaninie plazma/bufor pH 7,4 (80%-20%) w 37°C. Stale rozkładu (k) dla badanych związków i określone z wykresu podającego logarytm pozostającego dwuestru jako funkcji czasu i półtrwania T1/2 są podane niżej w tabeli 2.

Z wyników można zobaczyć, że w roztworach buforowych trwały badany związek rozkłada się pod wpływem enzymu (esterazy) do przejściowego O,O’-dwuwodorobispilokarpininu, który spontanicznie rozpada się przy pH 7,40 do pilokarpiny. Zgodnie z tym, wpływ przejściowego bispilokarpinianu na szybkość tworzenia pilokarpiny jest bardzo duży. Tworzenie pilokarpiny było prawie całkowicie niezależne od możliwości epimeryzacji tego związku pośredniego. Ilość izopilokarpiny wytworzonej zmienia się od 0 do 10%, jak również wytworzona pilokarpina epimeryzowana, jeżeli trwanie hydrolizy było bardzo długie.

4) Przenikalność rogówka.

Przenikalność rogówka chlorowodorku pilokarpiny i jego najbardziej obiecujące pochodne prolekowe według ocen z opisanych wyżej testów badano w komorze dyfuzyjnej, w której przeprowadzano migrację związku z fazy doprowadzającej (strona nabłonkowa) przez rogówkę do strony akceptorowej (strona śródbłonkowa) komory dyfuzyjnej. W badaniu stosowano rogówki oczu królika.

Z próbek pobranych ze strony akceptorowej komory dyfuzyjnej były oznaczane zarówno stężenie proleku jak i leku uwolnionego w fazie akceptorowej przez HPLC. W ten sposób oznaczono szybkość rozkładu proleku w rogówce.

Współczynniki przenikalności (Papp, cm/s) obliczono z szybkości przenikania ^mol/min), ich średnie odchylenia (RSD) i liczbę badań podano poniżej w tabeli 2.

Z wyników można wywnioskować, ze związki z obu grup umożliwiają znaczne poprawienie przenikalności pilokarpiny. Wyniki wskazują również, ze estry pilokarpiny rozkładają się w rogówce tworząc pilokarpinę i że wraz z grupami przyłączonymi do kwasu pilokarpowego możliwe jest regulowanie przenikalności rogówkowej proleku i szybkości tworzenia się pilokarpiny.

167 773

Tabela 1

	Współczynnik pojemności (22°C) k'	r-
	Współczynnik podziała na części loa P
U o r— KS 3 o Ci }-« o 5-1 σ μο 3 >> GO rt N O 1 rM Ό	9,00	LO	CT) ’ζΤ r- σ>
7, 40		/2 /V 547 748
6,00	co	\ mo uo £-1 co CO ’νΤ CO co U0
pH 4,20	CM	7668 2179
Związek	r^-1	Pilokarpina Związki z patenła europejskieoa na 106541 (CH H c_A ²\ 0=7 \-0R₁ or₂ ^R1 ^r2 acetyl benzyl propionyl benzyl

167 773

Tabela 1 - ciąg dalszy

		r-< <—1 rH CO CN CJ ΟΊ O ΟΊ O CO CN CO CO CO rHCNCNCNC^LDLOrH co co co <—i co r^- co co OOO^-IOOOO
co		rH τ—1 c-i i—1 rH i—1 τ—1 τ—1 COt-HCNCOO^E^O lOOlD^COt-HCNCO r-ocNr^cor-coco rH O O CO CO O <—ł CO CN rN CN CN c-4 t—li—1 O
u)	η m O i-l LJ LT) CO t—1 ¹ rH	o
	S 5 5? ~L A O oj ° co	-X
co	r-i co r, r- co o ¹ CO CO LO rH t-H	* ¹ ~ σ> o i— co
CN	r- £ - s S ' co o	COOOOiOCOCOO lq co t—t o in o CNOCNOr^COCNO CN CN t—ł^rco^r^^
rH	walerya benzyl benzoia benzyl acetyg metylo-cykloheksyl propionya benzyl	Związia otrzymana według wynalazku O,0'-dwuwodoro(1,4-ksylileno)bispilokarpinian O,0'-dwuwodoro(1,3-ksylileno)bispilokarpinian 0,0'-dwuwodoro(1,2-ksylileno)bispilokarpinian 0,0'-dwuwodoro(1,7-heptyleno)bispilokarpinian 0,0'-dwuwodoro(1,6,-heksyleno)bispilokarpinian 0,0'-dwuwodoro(l, 5,-pentyleno)bispilokarpinian 0,0'-dwuwodoro(l,4-butyleno)bispilokarpinian 0,0'-dwuwodoro(1,3-propyleno)bispilokarpinian

167 773

Tabela 1 - ciąg dalszy

I 2 I 3 I 4 I 5 I 6 I 7

1,3987	2,3038	4,0127	1 7, 3861	2,4684	5, 9304	3,4557	3,7658	4,4810	4,2785	7,3354
OJ OJ co sp O	OJ co sp CO O	OJ SP O kO Ln	OJ un ko rH O	OJ un r—1 O OJ	OJ OJ SP	OJ CO CO o OJ	OJ co o sp	OJ OJ SP OJ co	OJ r* CO ł—1 r^-	04 O O O O
co	sp	lO	Γ	sp	ko	lO	m	lO	LO	r·

co

Ol co o co sp Γ- θ CO

sp co co ko o

O (N O co oj un co co co

LC sp un co

ΓUO UO oj rlO lO UO kO un un lO kO sp sp sp ld co oj co r* οί sp er, r-ι ko sp

OJ 1-ł co rH σϊ co

OJ co co kO t-ι rko co r*“ v—i sP sp t—I sp t^-i CO sp

CO

CO in

Współczynnia rozkłada na częśca określoyg z mieszaniyg oktanoa - bufor

Loa P określnya z równania loa k' = 0,18a Lc>a P - 0, 4086

167 773

Liczba 1

badań n

CO

co

CO

iO

JO

Współczynnik

przenikalności Względna stan-

dardowa odchylę 1

| nia (RSD)

LO

CL CM CM

o rd

co co CM

co CM

CO CO CM

*» OsJ

ϊ *Ο Ρ, •Η ·Ρ \ Ν Ρ Ρ Η τζ CL Ρ .Μ 3

Papp

iD i o :—1 X co £ u

0,41

> t—1 r^-1

co t—t

LT) t—1 i—1

r- co o

CM r-~ *. o

c •P e.

Współcjsy^ntika rozk czasóa /T·,/,,/

Osi ' t—4 . E-I

co

16

co

CL

27

co t—1

22

72

(80%, 37°C

i—ł 1 c •P £

<N

0,04353

0,10801

0,07876

0,02556

0,03800 | !

0,03132

0,00967

106541

1—I to J4 Φ JG O <P

Λί Φ N <0* •P C<3

t-H

0 Cn Φ •P Λί CO •m (1) α 0 P 3 Φ □ -P c Φ -P (0 CL N *P N ni •P CMJ

CM OŚ

rp >1 N C Φ JO

<—i >1 N C Φ J3

1-1 >1 N C Φ JO

1—1 >1 N c Φ JO

i—1 >1 N G Φ JO

r—H >1 N G Φ JO

>1 υ 1 0 r—1 >1 JJ Φ £

Pilokarpina

t—f (X

rp >, 4-1 Φ υ 10

1-1 >1 G O •P Ch 0 G α

'—[ >1 G Φ i—ł r0 2

i—i •P O c Π3 -P O

1-i •P o N c Φ JO

I—1 •P o N c Φ JO 1 o G O <-4 JG υ 1 ro

•—i >1 4-1 Φ υ Φ

167 773

Tabela 2 - ciąg dalszy

I 2 I 3 I 4 I 5 I 6

MD <7t

CM cn cn rLf)

0Ί o

>1

N

C

CD

Xt >1 c

o •H a

o

Ul a

CM cn cn

Γ— cn

cn ΟΊ	ιΓ) Ο	Lf) t-1
ο	cn	CM

CM co cn cn co lo co <\i

MD cn cm

ΟΊ

MD

CM

ΟΊ co co co

CM rkO

ΓΟΟ

CM o

o σι

LO o

o

ΟΊ

CM o

o o

Γση ro

Γόη co σι kO o

cn r—

Lf)

O

CO

ΟΊ σ>

o r— cn r— o

o co

MD cn o

o o

Lf) o

ΓΟΟ

CM o

Lf) 1—ł o

o β

(0

I β

Xi

Ο >1

N c

Φ

X) >1

N

C

Φ

Λ >1

N

C

Φ

Λ χ: n 3 •—t 3 β £ a

rM

Ό

Φ

C

C (0 •β

C •β a β 3 Xi O ‘—1 β a co a β 03 χ: o •—! Ή a

0Ί

-β

X5

O β

φ β

•β β

•β a

β o

I-i

Ή a

β •H α

•H a

β o —I •β a

ο β

φ

I—ł

Η

I—ł >! 3 Χ4 I β· β

•Η β β 3 >1 Ul Φ r—ł fO 5 r—j •H o

N c

ω

Xi o

N β

Φ

Xt i

o

Ui O I—l JS O I n

N

Ul

4-1

O

-H

Λί

IM •H

CM o

β φ

i—i •β I—I tn χ:

i e* >1

4-1

Φ υ

(0

I

O >.

CO

Χί

I

W >, β

o •H a

o μ

a

-g

I

O

X4

I

O —H >! β >, 4-) 3 /4 3

I

O o

β φ

l—I •β '—I >! 3 XI I β· >, β Φ •—I 3 5 3

I

Ο oooo >, β

Ο ja β

ο •—!

a ο

β a

ο r-Η

Λί >, υ

U

I ο

ο a β 3 Χ4 Ο »—! •β a

β

X!

θ' β φ ι—ί •β '—I >1 3 Χ4 I a β 3 χ: ο •—I •β a

•β

X!

θ' β Φ <—I •β <—I >, 3 Χί I

-Τ β

•β β

•β a

β χ:

ο a

-β

Λ >.

Ν β

Φ

Χ4

Ό •β

Ο

Ν β

Φ

Χ4

Ό ι

Ο >1 β

>!

υ χ:

I

Ο β 3 4-) 3 •—! a ι

Ο β

-β β

•β a

β χ:

ο ι—I •β a

β

X!

θ’ ‘—I >, Ν β Φ Xt 3 2 Ό β 3 •Η C •Η a β 3 χ: ο •—! •β a

-β

X!

θ' '—! >1 Ν β Φ X! 3 2 Ό

Ο a

>,

Ό

I

Ο

Ή ο

β ε

a ι

Ο a ο ο ο ο ο

O, O-tereftaloilo(dwubenzylo)bispilokarpinian 0,00322 215

167 773

5. Wniosek.

Związki otrzymane według wynalazku, jak dowiedziono, są trwałe również w roztworach opartych na wodzie i dlatego są przydatne do wytwarzania preparatów tych kropli do oczu Zostało również wykazane, ze przez zmianę grup przyłączonych do kwasu pilokarpowego, można zgodnie z zamierzonym celem łatwo regulować lipofilowość, rozkład enzymatyczny i przenikalność rogówkową tej pochodnej i dzięki temu tworzenie się pilokarpiny w oku. Enzymy esterazy oka inicjują hydrolizę bispilokarpinianów, do związku pośredniego, który samorzutnie rozkłada się do pilokarpiny.

Jeżeli porównuje się związki otrzymane według wynalazku ze związkami według europejskiego zgłoszenia 0 106 541, to stwierdza się, ze na wszystkich polach związki otrzymane według wynalazku są co najmniej równie dobre jak związki znane. Jednak istotną zaletą związków otrzymanych według wynalazku jest to, ze bispilokarpiny otrzymane według wynalazku dają dwie cząsteczki pilokarpiny na jedną cząsteczkę bispilokarpiny, z czego wynika z kolei stosunkowo mniej produktów metabolicznego rozszczepienia struktury proleku, zwłaszcza jednokarboksylowych kwasów, aldehydów itd na cząsteczkę pilokarpiny. Przez minimalizację ilości produktów metabolizmu możliwe jest ograniczenie drażnienia i pieczenia oka wywołane stosowaniem leku do oczu.

Przez zastosowanie związków otrzymanych według wynalazku możliwe jest ograniczenie w znacznym stopniu niedogodności związanych z leczeniem pilokarpiną (słaba dostępność biologiczna, skutki uboczne o charakterze ogólnoustrojowym i dotyczące oka, częstotliwość podawania i wynikająca z tego słaba uzyteczność dla pacjenta. Ze względu na lepszą przenikalność rogówkową, związki otrzymane według wynalazku mogą być podawane w znacznie mniejszych dawkach a liczba dawek/dzień może być obniżona, co zmniejsza skutki uboczne, więc przydatność dla pacjenta jest lepsza a leczenie chorych najaskrę staje się bardziej skuteczne.

Następujące przykłady ilustrują wynalazek bez ograniczania go w jakimkolwiek stopniu.

Użyte urządzenia. Oznaczenie współczynnika topnienia: aparat Reichert Thermovar. Oznaczanie współczynnika refrakcji: aparat Atago Illuminator. Oznaczanie wartości pKa: miareczkowanie pochodnej w mieszaninie woda -etanol (50%-50%).

Widmo masowe: VC-70-250SE

Warunki badania w jonizatorze bomby elektronowej:

Energia elektronu: 70eV (o ile nie podano inaczej) prąd jonizacji: 500 μ A temperatura komory jonizującej: 150°C temperatura obsadki próbki 30°C => 500°C n 2-3 minut rozpuszczenie: 10 000 Spektrometr masowy - Thermospray: VC thermospray/plasmospray

VG Trio-2 ąuadropoli pompa Beckmana 112

Warunki badania w jonizacji thermospray optymalizowane codziennie

Spektrometr NMR: Bruker AC 250/Aspect 3000 'H/ⁱ³C próba podwójna 5 mm

CD3 OD 20mg/ml δ ppm (czterometylosilan = 0).

Przykład I.

O,O’-Dwuwodoro(l,4-ksyilleno)bispilokarpinian.(Wzór 1: Y = Y’ =H; A= 1,4-ksylilen). a) Sól sodowa kwasu pilokarpowego.

Chlorowodorek pilokarpiny (3,92 g, 16,00 moli) rozpuszczono w wodzie destylowanej (4 ml) 1 roztwór ochłodzono do około 0°C. Do tego roztworu dodano w czterech porcjach 18 ml lodowato zimnego 2M NaOH. Roztwór pozostawiono w około 0°C na jedną godzinę. Po zobojętnieniu nadmiaru NaOH 5 ml 1M HCl, roztwór odparowano pod obniżonym ciśnieniem. Pozostałość rozpuszczono w 60 ml absolutnego etanolu i mieszano 10 minut w 60°C. Po ochłodzeniu do 4°C usunięto przez odsączenie nierozpuszczony NaCl. Przesącz odparowano pod obniżonym ciśnieniem, przy czym otrzymano 3,93 g pilokarpinianu sodu jako białej, wybitnie higroskopijnej substancji.

167 773

b) O,O-Dwuwodoro( 1 ,4-ksy llieno)bispiiokarpin ian.

Do roztworu zawierającego 8,CC mmoli (1987 mg) soli sodowej kwasu pilokarpowego w 6C ml dwumetylosulfotlenku dodano kroplami w ciągu około jednej godziny 3,CC mmoli α ,α-dwuchloro-p-ksylenu (524 mg) w dwumetylosulfotlenku. Roztwór mieszano w temperaturze pokojowej w ciągu 48 - 72 godzin i wylano do 10C ml wody destylowanej. Mieszaninę ekstrahowano dwiema porcjami, po 10C ml każda, chloroformu. Połączone wyciągi chloroformowe przemyto 10Ó ml wody destylowanej, 1ϋϋ ml 2% roztworu wodorowęglanu sodu i 1CC ml wody destylowanej. Wyciągi chloroformowe osuszono nad siarczanem magnezu i chloroform odparowano pod obniżonym ciśnieniem, a otrzymany bispilokarpinian krystalizowano z mieszaniny chloroformu/eteru naftowego, przy czym otrzymano 77C mg (1,39 mmoli) tytułowego związku.

T.t. 170- 171°C. pKa = 6,25 k’ =0,8101

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): nie ma piku [M+], 2C8 (19%), 2C7 (6%), 96 (42%), 95 (1CC%).

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 555 [M+l] (12%), 417 (3%), 384 (4%), 347 (46%), 267 (1C%), 25C (5%), 2C9 (1CC%).

NMR: δ 7,47 br 2H, 7,39 s 4H, 6,69 br 2H, 5,C9 s 4H, 3,51 m 4H, 3,48 s 6H, 2,65 m 2H,

2.53 m 2H, 2,42 m 2H, 1,97 m 2H, 1,67 m 4H i C,84 t 6H.

Przykład II. O,O'-Dwuwodoro(l,3-ksylileno)bispilokarpinian. (Wzór 1: Y = Y’ = H; A = 1,3-ksylilen).

Związek otrzymano z soli sodowej pilokarpiny (1287 mg, 5,18 mmola) i α ,α-dwubromom-ksylenu (342 mg, 1,3C mmola) metodą ujawnioną w przykładzie I. Otrzymany bispilokarpinian krystalizowano z mieszaniny octanu etylu/eteru. Wydajność była 38C mg (C,69 mmola).

T.t. 116-117°C. pKa = 6,30. k’ = C,8291

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): nie ma piku [M+], 2C9 (11%), 2C8 (38%), 96 (44%), 95 (1^%).

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 555 [M+l] (7%), 417 (7%), 385 (8%), 347 (46%), 267 (9%), 25C (1C%), 2C9 (^%).

NMR: 5 7,47 bs 2H, 7,44 bs 1H, 7,35 m 3H, 6,7C bs 2H, 5,C9 bs 4H, 3,52 m 4H, 3,48 s 6H, 2,66 m 2H, 2,52 m 2H, 2,43 m 2H, 1,97 m 2H, 1,67 m 4H i C,85 t 6H.

Przykład III. O,O'-Dwuwodoro(l,2-ksylileno)bispilokarpinian. (Wzór 1: Y = Y’ = H; A = 1,2-ksylilen).

Związek otrzymano z soli sodowej pilokarpiny (1166 mg, 4,7C mmola) i α ,α-dwubromoo-ksylenu (31C mg, 1,18 mmola) metodą ujawnioną w przykładzie I. Otrzymany bispilokarpinian krystalizowano z mieszaniny octanu etylu/eteru naftowego. Wydajność była 38C mg (C,69 mmola).

T.t. 62- 64°C. pKa = 6,3C. k’ =0,8291

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): nie ma piku [M+], 2C8 (12%), 96 (19%), 95 (OCO^).

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 555 [M+l] (11%), 417 (7%), 385 (8%), 347 (46%), 267 (9%), 25C (14%), 2C9 (1CC%).

NMR: 5 7,47 bs 2H, 7,34 m 4H, 6,7C bs 2H, 5,24 s 4H, 3,52 m 4H, 3,48 s 6H, 2,66 m 2H,

2.53 m 2H, 2,42 m 2H, 1,97 m 2H, 1,67 m 4H i C,85 t 6H.

Przykład IV. O,O’-Dwuwodoro(l,7-heptyleno)bispilokarpinian. (Wzór 1: Y = Y’ = H; A = 1,7-heptylen).

Związek otrzymano z soli sodowej pilokarpiny (1994 mg, 8,C3 mmola) i 1,7-dwubromoheptanu (518 mg, 2,01 mmola) metodą ujawnioną w przykładzie I. Otrzymany bispilokarpi167 773 man krystalizowano z mieszaniny chloroformu/eteru naftowego. Wydajność była 1050 mg (1,91 mmola).

T.t.l 17 -120°C. pKa = 6,30. k’ = 1,1266

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 208 (16%), 96 (2%), 95 (100%).

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 549 [M+l] (4%), 341 (16%), 267 (7%), 250 (5%), 209 (100%).

NMR: δ 7,50 bs 2H, 6,73 bs 2H, 4,05 t 4H, 3,59 s 6H, 3,53 m 4H, 2,72 m 2H, 2,50 m 2H,

2.47 m 2H, 1,99 m 2H, 1,68 m 4H, 1,64 bm 8H, 1,38 m 2H i 0,89 t 6H.

Przykład V. 0,0’-Dwuwodoro(l,6-heksyleno)bispilokarpinian. (Wzór 1: Y = Y' = H; A = 1,6-heksylen).

Związek otrzymano z soli sodowej pilokarpiny (1353 mg, 5,45 mmola) i 1,6-dwubromoheksanu (499 mg, 2,04 mmola) metodą ujawnioną w przykładzie I. Otrzymany bispilokarpinian krystalizowano z mieszaniny chloroformu/eteru naftowego. Wydajność była 717 mg (1,34 mmola).

T.t.l 15 -118°C. pKa = 6,30. k' = 0,8924

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): nie ma piku [M+], 208 (16%), 96 (24%), 95 (100%%).

HpLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 535 [M+l] (5%), 327 (26%), 267 (13%), 250 (7%), 209 (100%).

NMR^ 7,49 bs 2H, 6,73 bs 2H, 4,05 14H, 3,60, s 6H, 3,53 m 4H, 2,72 m 2H, 2,51 m 2H,

2.47 m 2H, 1,99 m 2H, 1,67 m 4H, 1,65 m 4H, 1,41 m 4H i 0,88 t 6H.

Przykład VI. O,O’-Dwuwodoro( 1,5-pentyIeno)bispilokarpinian. (Wzór 1: Y = Y' = H; A = 1,5-pentylen).

Związek otrzymano z soli sodowej pilokarpiny (1051 mg, 4,23 mmola) i 1,5-dwubromopentanu (244 mg, 1,06 mmola) metodą ujawnioną w przykładzie I. Otrzymany bispilokarpinian krystalizowano z mieszaniny octanu etylu/eteru naftowego. Wydajność była 395 mg (0,75 mmola).

T.t. 84 - 87°C. pKa = 6,30. k' = 0,7532

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 209 (8%), 208 (9%), 96 (27%), 95 (100%).

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 521 [M+l] (15%), 417 (6%), 351 (9%), 313 (73%), 267 (11%), 250 (12%), 209 (100%).

NMR: δ 7,50 bs 2H, 6,73 bs 2H, 4,07 14H, 3,60 s 6H, 3,55 m 4H, 2,73 m 2H, 2,52 m 2H,

2.48 m 2H, 1,99 m 2H, 1,68 m 4H, 1,64 m 4H, 1,52 m 2H i 0,89 t 6H.

Przykład VII. O,O’-Dwuwodoro(l,4-butyleno)bispilokarpinian. (Wzór 1: Y = Y’ = H; A = 1,4-butylen).

Związek otrzymano z soli sodowej pilokarpiny (1069 mg, 4,31 mmola) i 1,4-dwubromobutanu (233 mg, 1,08 mmola) metodą ujawnioną w przykładzie I. Otrzymany bispilokarpinian krystalizowano z mieszaniny chloroformu/eteru/octanu etylu. Wydajność była 185 mg (0,37 mmola).

T.t. 127 - 129°C. pKa = 6,35 k’ = 0,6582

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 299 (21 %), 267 (11 %), 209 (20%), 208 (7%), 139 (49%), 96 (39%), 95 (100%).

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 507 [M + l] (18%), 417 (6%), 337 (6%), 299 (66%), 267 (11%), 250 (11%), 209 (100%).

NMR:5 7,50 bs 2H, 6,73 bs 2H, 4,08 14H, 3,60 s 6H, 3,54 m 4H, 2,73 m 2H, 2,52 m 2H, 2,47 m 2H, 2,00 m 2H, 1,81 m 4H, 1,68 m 2H i 0,89 t 6H.

167 773

Przykład VIII. O,O’-Dwuwodoro( 1,3-propyleno)bispilokarpmian. (Wzór 1: Y = Y’ = H; A = 1,3-propylen).

Związek otrzymano z soli sodowej pilokarpiny (1021 mg, 4,11 mmola) i 1,3-dwubromopropanu (208 mg, 103 mmola) metodą ujawnioną w przykładzie I. Otrzymano bispilokarpinian krystalizowano z mieszaniny octanu etylu/eteru. Wydajność była 330 mg (0,70 mmola).

T.t.71 - 73°C. pKa = 6,40. k’ =0,6139

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 303 (4%), 209 (46%), 208 (15%), 96 (27%), 95 (100%).

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 493 [M+l] (25%), 417 (7%), 323 (9%), 285 (73%), 267 (9%), 250 (10%), 209 (100%).

NMR: δ 7,50 bs 2H, 6,72 bs 2H, 4,10 14H, 3,60 s 6H, 3,54 m 4H, 2,72 m 2H, 2,53 m 2H,

2,49 m 2H, 1,99 m 2H, 2,08 qv 2H, 1,68 m 4H i 0,89 t 6H.

Przykład IX. O,O’-Dwuacetylo(l,4-ksyhleno)bispilokarpinian. (Wzór 1: Y = Y’ = acetyl; A = 1,4-ksylilen, furman).

Do mieszaniny zawierającej 679 mg (1,22 mmola) 0,0’-dwuwodoro(1,4-ksyhleno)bispilokarpinian (patrz przykład I) i 2026 mg węglanu potasu (14,66 mmola) w toluenie (150 ml) dodano kroplami, w ciągu 30 do 40 godzin 767 mg (9,77 mmola) chlorku acetylu. Całość mieszano przez 40 do 72 godzin. Do mieszaniny reakcyjnej dodano 2% roztwór wodorowęglanu sodu (150 ml) i mieszaninę mieszano 3 godziny w temperaturze pokojowej. Warstwy rozdzielono i fazę toluenową przemyto dwukrotnie wodą (2 x 150 ml), osuszono na siarczanie wapnia (30 minut) i odparowano pod obniżonym ciśnieniem, przy czym otrzymano jako olej O,O’-dwuacetylo(1,4-ksylileno)bispilokarpinian (wolna zasada) (780 mg, 1,22 mmola). Otrzymany olej rozpuszczono w toluenie (20 ml) i dodano roztwór kwasu fumarowego (425 mg, 3,66 mmola) w 2-propanolu (10 ml). Sól wytrącono eterem naftowym. Mieszaninę pozostawiono na noc, po czym wyizolowano przez odsączenie fumaranu O,O’-dwuacetylo( 1,4-ksylileno)bispilokarpinianu, przy czym otrzymano 750 mg (0,76 mmola) soli fumarowej.

no° = 1,5230 (wolna zasada)

T.t. 58-60°C. pKa = 6,03 k’ = 1,3987

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 638 [M+], (5%), 5,65 (3%), 458 (22%), 443 (19%), 387 (24%), 208 (21%), 207 (45%), 96 (20%), 95 (100%).

HR-MS = ciężar cząsteczkowy = 638,32739 (zmierzony) = 638,33156 (obliczony)

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 677 (35%), 661 (21%), 639 [M+l] (100%), 469 (13%), 431 (50%), 389 (37%), 209 (55%).

NMR: δ 8,46 bs 2H, 7,41 s 4H, 7,19 bs 2H, 6,71 (fumaran), 5,15 m 4H, 4,06 m 4H, 3,71 s 6H, 2,71 m 4H, 2,56 m 2H, 2,36 m 2H, 2,00 s 6H, 1,60 m 4H i 0,86 t 6H.

Przykład X. 0,0’-DwupiOpionylo(1,4-ksylileno)bispilokarpinian. (Wzór 1: Y = Y’ = propionyl; A = 1,4-ksylilen, fumaran).

Związek otrzymano z O,O’-dwuwodoro( 1,4-ksylileno)bispilokarpinianu (473 mg, 0,85 mmola) [patrz przykład I] i chlorku propionylu (631 mg, 6,82 mmola) według metody opisanej w przykładzie IX. Związek krystalizowano z mieszaniny 2-propanol/toluen/eter naftowy. Wydajność była 730 mg (0,72 mmola).

nD = 1,5205 (wolna zasada)

T.t. 86-89°C. pKa = 5,80 k’ =2,3038

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 666 [M+], (5%), 472 (53%), 457 (45%), 401 (58%), 209 (14%), 208 (13%), 207 (34%), 96 (43%), 95 (100%).

HR-MS = ciężar cząsteczkowy = 666,35667 (zmierzony)

167 773 = 666,36296 (obliczony)

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne)· 705 (46%), 689 (22%), 667 [M+l] (i00%), 459 (i8%), 404 (ii%), 35i (4i%), 209 (80%).

NMR: δ 8,39 bs 2H, 7,41 s 4H, 7,i5 bs 2H, 6,72 (fumaran), 5,i5 m 4H, 4,07 m 4H, 3,69 s 6H, 2,7i m 4H, 2,55 m 2H, 2,36 m 2H, 2,30 q 4H, i ,69 m 4H i i ,08 t 6H, 0,86 t 6H.

Przykład XI. 0,0’-Dwubutyrylo(l,4-ksylileno)bispilokarpiman. (Wzór i: Y = Y’ = butyryl; A = i,4-ksylilen, fumaran).

Związek otrzymano z O,O’-dwuwodoro(l,4-ksylileno)bispilokarpinianu (43img, 0,78 mmola) [patrz przykład I] i chlorku butyrylu (663 mg, 6,22 mmola) według metody opisanej w przykładzie IX. Związek krystalizowano z mieszaniny 2-propanolu/toluenu/eteru naftowego. Wydajność była 800 mg (0,77 mmola).

nd° = i ,5070 (wolna zasada)

T.t. 90-92°C. pKa = 6,00 k’ =4,0i27

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 694 [M+], (3%), 486 (26%), 47i (i4%), 4i5 (i7%), 209 (i5%), 208 (20%), 207 (37%), 96 (26%), 95 (i00%).

HR-MS = ciężar cząsteczkowy = 694,39378 (zmierzony) = 694,394i5 (obliczony)

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 732 (77%), 7i7 (36%), 695 [M+l] (i00%), 525 (9%), 487 (i3%), 455 (7%), 4i7 (i4%), 297 (7%), 209 (28%).

NMR: δ 8,5i bs 2H, 7,4i s4H, 7,2i bs 2H, 6,7i (fumaran), 5,i5 m 4H, 4,07 m 4H, 3,72 s 6H, 2,72 m 4H, 2,55 m 2H, 2,36 m 2H, 2,27 14H, i ,69 m 4H i ,59 m 4H, 0,9 i t 6H i 0,86 t 6H.

Przykład XII. O,O’-Dwuwalerylo(i,4-ksylileno)bispilokarpinian. (Wzór i: Y = Y’ = waleryl; A = i ,4-ksylilen, fumaran).

Związek otrzymano z O,O’-dwuwodoro(i,4-ksylileno)bispilokarpinianu (359 mg, 0,7 mmola) [patrz przykład I] i chlorku walerylu (685 mg, 5,68 mmola) według metody opisanej w przykładzie IX. Związek krystalizowano z mieszaniny 2-propanolu/toluenu/eteru naftowego. Wydajność była 567 mg (0,53 mmola).

nd° = i ,5080 (wolna zasada)

T.t. 84-86°C. pKa = 6,00 k’ = 7,3861

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 722 [M+], (9%), 500 (60%), 485 (3i%), 429 (4i%), 209 (i4%), 208 (i7%), 207 (34%), 96 (46%), 95 (i00%).

HR-MS = ciężar cząsteczkowy = 722,42308 (zmierzony) = 722,42546 (obliczony)

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 76i (86%), 745 (33%), 723 [M+l] (i00%), 43i (i6%), 362 (9%), 209 (35%).

NMR: δ 8,35 bs 2H, 7,4i s 4H, 7,i3 bs 2H, 6,72 (fumaran), 5,i5 m 4H, 4,07 m 4H, 3,69 m 6H, 2,70 m 4H, 2,55 m 2H, 2,36 m 2H, 2,29 t 4H, i ,69 m 4H, i ,55 m 4H, i ,33 m 4H, 0,91 t 6H i 0,86 t 6H.

Przykład XIII. O,O’-Dwucyklopropylokarbonylo(l,4-ksylileno)bispilokarpinian. (Wzór i: Y = Y’ = cyklopropylokarbonyl; A = i,4-ksylilen, fumaran).

Związek otrzymano z O,O’-dwuwodoro( i ,4-ksylileno)bispilokarpinianu (547 mg, 0,99 mmola) [patrz przykład I] i chlorku cyklopropylokarbonylu (788 mg, 7,92 mmola) według metody opisanej w przykładzie IX. Związek krystalizowano z mieszaniny 2-propanolu/toluenu/eteru naftowego. Wydajność była 843 mg (0,8i mmola).

nD = i ,5290 (wolna zasada)

T.t. 73-75°C. pKa = 6,00 k’ = 2.4684

167 773

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 690 [M+], (5%), 484 (36%), 469 (19%), 413 (30%), 209 (7%), 208 (16%), 207 (46%), 96 (30%), 95 (100%).

HR-MS = ciężar cząsteczkowy = 690,36014 (zmierzony) = 690,36286 (obliczony)

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 728 (89%), 713 (42%), 691 [M+l] (100%), 623 (12%), 521 (23%), 480 (30%), 453 (32%), 415 (46%), 209 (73%).

NMR: δ 8,95 bs 2H, 7,41 s 4H, 7,24 bs 2H, 6,71 (fumaran), 5,16 m 4H, 4,08 m 4H, 3,73 s 6H, 2,74 m 4H, 2,57 m 2H, 2,38 m 2H, 1,70 m 4H, 1,69 m 2H, 0,87 t 6H i 0,86 m 8H.

Przykład XIV. O,O’-Dwubenzoilo( 1,4-ksylileno)bispilokarpinian. (Wzór 1: Y = Y' = benzoil; A = 1,4-ksylilen, fumaran).

Związek otrzymano z O,O’-dwuwodoro(1,4-ksylileno)bispilokarpinianu (486 mg, 0,88 mmola) [patrz przykład I] i chlorku benzoilu (990 mg, 7,04 mmola) według metody opisanej w przykładzie IX. Związek krystalizowano z mieszaniny 2-propanolu/toluenu/eteru naftowego. Wydajność była 464 mg (0,42 mmola).

nB = 1,5605 (wolna zasada)

T.t. 72-75°C. pKa = 5,80 k' = 5,9304

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 762 [M+], (1%), 243 (10%), 208 (15%), 207 (38%), 96 (26%), 95 (100%).

HR-MS = ciężar cząsteczkowy = 762,36774 (zmierzony) = 762,36286 (obliczony)

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 785 (28%), 763 [M+l] (100%), 593 (16%), 555 (21%), 489 (7%), 451 (8%), 209 (42%).

NMR: δ 8,41 bs 2H, 7,93 m 4H, 7,60 m 2H, 7,46 m 4H, 7,32 s 4H, 7,20 bs 2H, 6,71 (fumaran), 5,07 m 4H, 4,32 m 4H, 3,71 s 6H, 2,82 m 4H, 2,65 m 2H, 2,53 m 2H, 1,75 m 4H i 0,89 t 6H.

Przykład XV. O,O’-Dwucyklopropylokarbonylo( 1,6-heksyleno)bispilokarpinian. (Wzór 1: Y = Y’ = cyklopropylokarbonylo; A = 1,6-heksylen, fumaran).

Związek otrzymano z O,O'-dwuwodoro(l,6-heksyleno)bispilokarpinianu (600 mg, 1,12 mmola) [patrz przykład V] i chlorku cyklopropylokarbonylo (766 mg, 7,33 mmola) według metody opisanej w przykładzie IX. Związek krystalizowano z mieszaniny 2-propanolu/toluenu/eteru naftowego. Wydajność była 620 mg (0,61 mmola).

nd° = 1,,5020 (wolna zasada)

T.t. 60-63°C (sól fumaranowa) pKa = 6,00 (wolna zasada)

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 670 [M+], (2%), 464 (13%), 449 (10%), 337 (10%), 209 (10%), 207 (21%), 96 (53%), 95 (100%).

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 671 [M+l] (100%)

NMR: δ 8,53 bs 2H, 7,24 bs 2H, 6,72 (fumaran), 4,12 bm 8H, 3,81 s 6H, 2,77 m 4H, 2,52 m 2H, 2,38 m 2H, 1,70 m 8H, 1,61 m 2H, 1,-45 m 4H, 0,91 m 6H, 0,90 m 8H.

Hydroliza enzymatyczna w 80% plazmie (pH 7,40 i 37°C): t,/2 = 15 min.

Hydroliza chemiczna (50°C): pH 7,40. t, = 664 t pH 6,00: ti/2 = 3405 t pH 4,20: t1/= 3221 t

Log (P) = 0,880 (pH 5,0)

Przykład XVI. O,O’-Dwucyklopropylokarbonylo(1,5-pentyleno)bispilokarpiman. (Wzór 1: Y = Y’ = cyklopropylokarbonyl; A = 1,5-pentylen, fumaran).

Związek otrzymano z 0,0'-dwuwodoro(1,5-pentyleno)bispilokarpinianu (424 mg, 0,82 mmola) [patrz przykład VI] i chlorku cyklopropylokarbonylu (682 mg, 6,52 mmola) według metody opisanej w przykładzie IX. Związek krystalizowano z mieszaniny 2-propanolu/toluenu/eteru naftowego. Wydajność była 230 mg (0,23 mmola).

T.t. 56-59°C.

167 773

Widmo HR-MS; m/e (natężenie względne): 656 [M+], (3%), 45C (39%) 435 (23%), 379 (13%), 363 (13%), 2C9 (15%), 2C7 (29%), 96 (5C%) 95(^%).

HPLC-MS (thermospray): m/e (natężenie względne): 657 [M+1] (92%).

NMR: δ 8,34 bs 2H, 7,15 bs 2H, 6,71 (fumaran), 4,12 bm 8H, 3,77 s 6H, 2,77 m 4H, 2,51 m 2H, 2,38 m 2H, 1,71 m 8H, 1,61 m 2H, 1,48 m 4H, C,91 m 6H, C,88 m 8H.

Hydroliza enzymatyczna w 8C% plazmie (pH 7,4C i 37°C). tj/2 = 13 min.

Hydroliza chemiczna (5C°C): pH 7,4C: 12 = 553 t pH 6^: ti/2 = 2368 t pH 4,2C: 11/2 = 4624 t

Log (P) = C,4C1 (pH 5,C).

167 773

Departament Wydawnictw UP RP Nakład 90 egz

Cena 1,50 zł

Claims

Zastrzeżenie patentowe

Sposób wytwarzania nowych bispilokarpinianów o wzorze 1

CH, w którym Y oznacza atom wodoru lub grupę o wzorze -C-R, w którym R oznacza atom wodoru, C 1-Ci8-alkil, C2-Ci8-alkenyl, C2-Ci8-alkinyl, ewentualnie podstawiony C3-C7-cykloalkil lub C3-C7-cykloalkenyl, ewentualnie podstawiony aryl lub aryl-niższy alkil, Y’ oznacza atom

O

II wodoru lub grupę o wzorze -C-R’, w którym R ma znaczenie podane wyżej dla R, przy czym R’ może być taki sam lub różny od R, natomiast A oznacza ewentualnie podstawiony hydroksy lub podstawiony chroniony-hydroksy Ci-Ci-alkilen, C2-Ci8-alkenylen lub C2-Ci8-alkinylen, które mogą być podstawione przez ewentualnie podstawiony C 3-C7-cykloalkil, C 3-C7-cykloalkenyl, aryl lub aryl-niższy alkil, albo A oznacza ewentualnie podstawiony C 3-C7-cykloalkilen lub C3-C7-cykloalkenylen lub arylen, albo A oznacza wspomniany alkilen, alkenylen lub alkinylen, który jako czlon pierścienia zawiera wspomnianą grupę cykloalkilenową, cykloalkenylenową lub arylenową, znamienny tym, że kwas polikarpowy wzorze 2 lub jego sól poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze X-A-X’, w którym X i X’ oznaczają niezależnie hydroksyl lub grupę odszczepialną, taką jak chlorowiec, acyloksy, albo alkilo lub arylosulfonyloksy, a A ma wyżej podane znaczenie, przy czym otrzymuje się związek o wzorze 3

167 773 i związek o wzorze 3 ewentualnie przekształca się w związek o wzorze 1, w którym Y jest różne od wodoru, przez poddanie go reakcji z kwasem o wzorze RCO 2 H, a jeżeli R jest różne od R’, to z kwasem o wzorze R’CCbH, w których to wzorach R1R’ mają wyżej podane znaczenie, albo z pochodną funkcyjną tych kwasów i ewentualnie związek o wzorze 1 przekształca się w jego kwasową sól addycyjną.