PL162983B1 - Srodek szkodnikobójczy PL PL - Google Patents

Abstract

1. Srodek szkodnikobójczy, zawieraja- cy substancje czynna, nosnik powloke lub i ewentualnie znane adjuwanty, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera nowa pochodna N-fenylopirazolu o ogólnym wzo- rze 1, w którym R1 oznacza prosta grupe alkilowa zawierajaca do 4 atomów wegla, podstawiona jednym lub wieksza liczba ato- mów chlorowca, R2 oznacza prosta grupe alkilowa, zawierajaca do 6 atomów wegla, ewentualnie podstawiona jednym lub wie- ksza liczba atomów chlorowca, R oznacza grupe 2,6-dwuchloro- 4-trójfluorometylo- fenylowa, amin oznaczaja niezaleznie licz- be 0.1 lub 2. Wzór 1 PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest środek szkodnikobójczy, zwłaszcza przeciw stawonogom, nicieniom będącym szkodnikami roślin, robakom i pierwotniakom.

Środek według wynalazku zawiera nośnik lub powłokę i ewentualnie znane adjuwanty, oraz jako substancję czynną nową pochodną N- fenylopirazolu o wzorze ogólnym 1, w którym R1 oznacza prostą grupę alkilową zawierającą do 4 atomów węgla, podstawioną jednym lub większą liczbą atomów chlorowca, r2 oznacza prostą lub rozgałęzioną grupę alkilową, zawierającą do 6 atomów węgla, ewentualnie podstawioną jednym lub większą liczbą atomów chlorowca, r3 oznacza grupę 2,6-dwuchloro-4- trójfluorometylofenylową, amin oznaczają niezależnie liczbę 0,1 lub 2. Związki o wzorze 1 wykazują cenne działanie wobec szkodników takich jak stawonogi, nicienie będące szkodnikami roślin, robaki i szkodliwe pierwotniaki, a zwłaszcza wobec szkodliwych stawonogów.

Stosowane określenie atom chlorowca oznacza atom fluoru, chloru, bromu lub jodu. Gdy R1 i R2 są podstawione więcej niż jednym atomem chlorowca, atomy te mogą być takie same lub różne.

Korzystne są te związki o wzorze 1, w których R1 oznacza trójchlorowcometyl, a zwłaszcza trójfluorometyl.

Szczególnie interesujące są wymienione niżej związki oznaczone numerami 1 - 12, które zastosowano w dalszej części opisu do oznaczania związków.

162 983

1. 3-cyjano-1 -/2,6-dwuchloro-4-trójfiuorometylofenylo/-5-n-propylotio-4-trójfluorometylotiopirazol;

2. 3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-4-trójfluorometylosulfonylo-5trój fluorometylopirazol;

3. 5-chlorometylotio-3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-4-trójfluorometylosulfonylopirazol;

4.3- cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio-4-trójfluorometylosulfonylopirazol;

5. 3-cyjano-1 -/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio-4-trójfluorometylotiopirazol;

6. 3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-etylotio-4-trójfluorometylotiopirazol;

/. 3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylosulfonylo-4-trójfluorometylosulfonylopirazol;

8.3- cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio-4-trójfluorometylosulfinylopirazol;

9. 4-dwuchlorofluorometylosulfinylo-3-cyjano-1 -/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofeny lo/- 5-metylotiopirazol;

10. 4-dwuchlorofluorometylosulfonylo-3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotiopirazol;

11. 3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylosulfmylo-4-trójfluorometylosulfinylopirazol; .

12. 3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5- metylosulfonylo-4-trójfluorometylosulfinylopirazol.

Środek według wynalazku stosuje się do zwalczania szkodliwych stawonogów, nicieniowych szkodników roślin, robaków lub pierwotniaków w miejscu występowania szkodników, traktując to miejsce (np. przez nanoszenie) skuteczną ilością środka zawierającego jako substancję czynną związek o wzorze 1. Środki według wynalazku stosuje się zwłaszcza do zapobiegania zagrożeniom powodowanym przez stawonogi, robaki lub pierwotniaki, które są zewnętrznymi pasożytami kręgowców, zwłaszcza kręgowców ciepłokrwistych, np. ludzi i zwierząt domowych, takich jak bydło, owce, kozy, konie, świnie, drób, psy, koty i ryby, np. przez Acarina, włącznie z kleszczami (np. Ixodes spp.,Boophilus spp., np. Boophilus microplus, Amblyomma spp., Hyalomma spp., Rhipicephalus spp., n. Rhipicephalus appendiculatus, Haemaphysalis spp., Dermacentor spp., Omithodorus spp.,) np. Omithodorus moubata i roztocze (np. Damalinia spp., Dermahyssus gallinae, Sarcoptes spp., np. Sarcoptes scabiei, Psoroptes spp., Chorioptes spp., Demodex spp., Eutrombicula spp.,) Diptera (np. Aedes spp., Anopheles spp., Musca spp., Hypoderma spp., Gasterophilus spp., Simulium spp.,); Hemiptera (np. Triatoma spp.,); Phthiraptera (np. Damalinia spp., Linognathus spp.); Siphonaptera (np. Ctenocephalides spp.); Dictyoptera (np. Periplanetaspp., Blatellaspp.); Hymenoptera (np. Monomorium pharaonis), a także nicieniami, np. z rodziny Trichostrongylidae, Nippostrongylus brasiliensis, Trichinella spiralis. Haemonchus contortus, Trichostrongylus colubriformis, Nematodirus battus, Ostertagia circumcincta, Trichostrongylus axei, Cooperia spp. i Hymenolepis nana; do zwalczania pierwotniaków, np. Eimeria spp., np. Eimeria tenella, Eimeria acervulina, Eimeria brunetti, Eimeria maxima i Eimeria necatrix, Trypanosoma cruzi, Leishmania spp., Plasmodium spp., Babesia spp., Trichomonadidae spp., Histomonas spp., Giardia spp., Toxoplasma spp., Entamoeba histolytica i Theileria spp.; do ochrony przechowywanych produktów, np. zbożowych, z ziarnem i mąką włącznie, orzeszków ziemnych, pasz zwierzęcych, drewna i artykułów gospodarstwa domowego, np. dywanów i materiałów tekstylnych przed atakiem przez stawonogi, a zwłaszcza chrząszcze, włącznie z ryjkowcowatymi, molami i roztoczami, np. Ephestia spp. (mklik mączny), Anthrenus spp. (mrzyk), Tribolium spp. (mącznik młynarek), Sitophilus spp. (wołek zbożowy) i Acarus spp. (roztocze); do zwalczania karaczanów, mrówek i termitów oraz podobnych szkodników stawonogowych w lokalach mieszkalnych i przemysłowych oraz do zwalczania larw komarów w ciekach wodnych, studniach, zbiornikach lub w innych wodach stojących lub bieżących; do traktowania fundamentów, konstrukcji budowlanych i gleby w celu zapobiegania

162 983 zaatakowaniu budynków przez termity, np. Reticulitermes spp., Heterotermes spp., Coptotermes spp.; w rolnictwie do zwalczania dorosłych osobników, larw i jaj Lepidoptera (motyli i ciem), np. Heliothis spp., takich jak Heliothis virescens (motyl - szkodnik tytoniu), Heliothis armigera i Heliothis zea, Spodoptera spp. takich jak S.exempta, S.littoralis (gąsiennica sówki bawełnianej),

S. eridania, Mamestra configurata; Earias spp., np. E.insulana, Pectinophora spp, np. Pectinophora gossypiella (skośnik bawełniany), Ostrinia spp. takich jak O. nubilalis (omacnica prosowianka), Trichoplusia ni (sówka ni), Pieris spp. (gąsiennica żerująca na kapuście), Laphygma spp. (gąsiennice), Agrotis i Amathes spp. (gąsiennice motyli rolnic), Wiseana spp., Chilo spp., (omacnica łodyg ryżowych), Tryporyza spp. i Diatraca spp. (omacnica ryżowa i omacnica trzciny cukrowej), Sparganothis pilleriana (zwójka winorośli), Cydia pomonella (owocówka jabłkówka), Archips spp. (zwójka drzew owocowych), Plutelła ksylostella (tantniś krzyżowiaczek); do zwalczania dorosłych osobników i larw tęgopokrywych (Coleptera) (chrząszcze), np. Hypothenenius hampei, Hylesinus spp. (komikowate), Anthonomus grandis, Acalymma spp. (stonkowate), Lema spp., Psylliodes spp., Leptinotarsa decemlimeata (stonka ziemniaczana), Diabrotica spp. (pchełka długowąsa), Genocephalum spp. (larwy sprężykowatych), Agriotes spp. (dwuparce), Dermolepida i Heteronychus spp. (pędraki chrabąszczowatych), Phaedon cochleariae (żaczka chrzanówka), Lissorhoptrus oryzophilus (wodny wołek ryżowy), Meligethes spp. (słodyszek rzepakowiec), Centorhynchus spp., Rhynchophorus i Cosmopolites spp., do zwalczania Hemiptera, np. Psylla spp., Bemisia spp., Trialeurodes spp., Aphis spp., Myzus spp., Megunra viciae, Phylloxera spp., Adelges spp., Phorodon humuli (mszyca śliwowo-chmielowa), Aenedamina spp., Nephotettix spp., Empoasca spp., Nilapervata spp., Perkinsiella spp., Pyrilla spp., Aonidiella spp., (czerwiec pomarańczowy), Coccus spp., Pseucoceus spp., Helopeltis spp., Lygus spp., Dysdercus spp., Oxycarenus spp., Nezara spp., błonkówki (Hymenoptera), np. Athalia spp. i Cephus spp. (pilarzowate), Atta spp. (mrówki żerujące na liściach); dwuskrzydłe (Diptera) np. Hylemyia spp., Atherigona spp. i Chlorops spp., Phytomyza spp. (owady minujące liście). Ceratitis spp. (nasionnicowate); Thysanoptera, takie jak Thrips tabaci, Orthoptera, takie jak Locusta i Schistocerca spp. (szarańcza) i świerszcze, np. Gryllus spp. i Acheta spp.; Collembda, np. Smintharus spp. i Onychiurus spp. (skoczogony), Isoptera, np. Odontotermes spp. (termity), Dermaptera, np. Forfienta spp. (skorki), a także do zwalczania innych stawonogów o znaczeniu rolniczym, takich jak Acari (roztocze), np. Tetranychus spp., Panonychus spp., i Bryobia spp. (przędziorkowce), Eriophyes spp. (szpecidowate), Polyphagotarsonemus spp.; Blaminlus spp. (dwuparce), Scutigerella spp., (symphilidis), Oniscus spp. (równonogi) i Triops spp. (skorupiaki); nicienie atakujące rośliny i drzewa mające znaczenie w rolnictwie, leśnictwie i ogrodnictwie albo bezpośrednio, albo przenoszące choroby bakteryjne, wirusowe, lub grzybicze roślin, mątwiki korzeniowe, takie jak meloidogyne spp. (np. M. incognita), jamochłony takie jak Globodera spp. (np. G. rostochiensis); Heterodera spp. (np. H. avenae); Radopholus spp. (np. R. similis); nicienie wywołujące zakażenia, takie jak Pratylenchus spp. (np. P. pratensis); Belonolaimus spp. (np. B. gracicis); Tylenchulus spp. (np.

T. semipenetrans); Rotylenchulus spp. (np. R. reniformis); Rotylenchus spp. (R. robustus); Helicotylenchus spp. (np. H. multicinctus); Hemicycliophora spp. (np. G. gracilis); Criconemoides spp. (np. C. similis); Trichodorus spp. (np. T. primitivus); nicienie takie jak Xiphinema spp. (np. X. diversicandatum), Longidorns spp. (np. L. elongatus); Hoplolaimus spp. (np. H. coronatus) i Apchelenchoides spp. (np. A. ritzema-bosi, A. besseyc); wągorki niszczące łodygi i bulwy, takie jak Ditylenchus spp. (np. D. dipsaci).

Zwalczanie szkodników roślin będących stawonogami lub nicieniami polega na nanoszeniu na rośliny lub środowisko ich wzrastania skutecznej ilości związku o wzorze 1 w postaci środka według wynalazku.

Do zwalczania stawonogów i nicieni substancję czynną nanosi się zwykle na miejsca zainfekowane przez zwalczane stawonogi lub nicienie w ilości około 0,1 - 25 kg substancji czynnej na hektar traktowanej powierzchni. W idealnych warunkach, w zależności od zwalczanych szkodników, stosowanie w mniejszej ilości może oferować odpowiednią ochronę. Z drugiej strony, niekorzystne warunki pogodowe, odporność szkodników i inne czynniki mogą powodować, że konieczne będzie stosowanie substancji czynnej w większej ilości. Przy stosowaniu nalistnym można stosować 1 - 1000 g/ha.

162 983

S

Gdy szkodnik jest rozprzestrzeniony w glebie, na obszarze traktowanym środkiem według wynalazku rozprowadza się równomiernie preparat środka zawierający substancję czynną. Środek można nanosić, o ile to pożądane, na cały obszar uprawy lub w bezpośredniej bliskości nasion lub roślin chronionych przed atakiem szkodników. Substancję czynną można zmywać do gleby przez opryskiwanie obszaru, na który naniesiono środek, wodą lub też można to pozostawić naturalnemu działaniu opadów deszczu. Podczas stosowania lub po naniesieniu preparatu środka, preparat można, o ile to pożądane, rozprowadzać mechanicznie w glebie, np. za pomocą orki lub bronowania broną talerzową. Środek można nanosić przed zasiewem, w czasie siewu lub po zasianiu, ale przed wykiełkowaniem.

Środek według wynalazku można nanosić na glebę w postaci kompozycji stałych lub ciekłych, głównie do zwalczania znajdujących się w glebie nicieni, ale można go też nanosić nalistnie, głównie dla zwalczania nicieni atakujących napowietrzne części roślin (np. wymienionych poprzednio Aphelenchoides spp. i Ditylenchus spp.)

Związki o wzorze 1 są cenne do zwalczania szkodników żerujących na częściach roślin odległych od miejsca naniesienia środka, np. owady żerujące na liściach są zabijane przez związki stosowane na korzenie.

Związki o wzorze 1 mogą też zmniejszać zaatakowanie roślin przez szkodniki za pomocą działania zniechęcającego do żerowania lub odstręczającego.

Środki według wynalazku, zawierające jako substancję czynną związek o wzorze 1 są szczególnie przydatne do ochrony pól, paszy, plantacji, szklarni, sadów i winnic, drzew ozdobnych, szkółek i drzew rosnących w lasach, np. upraw zbóż (takich jak kukurydza, pszenica, ryż, sorgo), bawełny, tytoniu, jarzyn i sałaty (tycich jak fasola, rzepak, dynia, sałata, pomidory i papryka), upraw polowych (takich jak ziemniaki, buraki cukrowe, orzeszki ziemne, fasola, rzepak), trzciny cukrowej, użytków zielonych i pasz (takich jak kukurydza, sorgo, lucerna), plantacji (takich jak plantacje herbaty, kawy, kakao bananów, palm olejowych, palm kokosowych, drzew kauczukowych, przypraw), sadów i gajów (takich jak sady i gaje owoców pestkowych i jednonasieniowych, cytrusowych, kiwi, avokado, mango, gaje oliwne i leszczynowe), winnic, roślin ozdobnych, kwiatów i krzewów pod szkłem oraz w ogrodach i w parkach, drzew leśnych (zarówno tracących liście na zimę jak i wiecznie zielonych) w lasach, na plantacjach i w szkółkach.

Są one również cenne do zabezpieczenia drewna (drzew rosnących, ściętych, tarcicy, drewna zmagazynowanego lub budowlanego) przed atakiem owadów pilarzowatych (np. Urocerus) lub chrząszczy (np. seolytids, platypodids, lyctids, bostrychids, cerambycids, anobiids), lub termitów, np. Reticulitermes spp., Heterotermes spp, Coptotermes spp.

Środek według wynalazku znajduje również zastosowanie do ochrony takich produktów, jak ziarno, owoce, orzechy, przyprawy i tytoń, zarówno w całości jak i w stanie zmielonym bądź przetworzonym na końcowe produkty, przed atakiem moli, chrząszczy i roztoczy. Można go także stosować do ochrony przechowywanych produktów zwierzęcych, takich jak skóry, włosy, wełna i pierze, w postaci naturalnej lub przetworzonej (np. w postaci dywanów lub tekstyliów) przed atakiem moli i chrząszczy, a także do ochrony przechowywanego mięsa i ryb przed atakiem chrząszczy, roztoczy i much.

Środki według wynalazku, zawierające jako substancję czynną związek o ogólnym wzorze 1 są szczególnie cenne do zwalczania stawonogów, robaków lub pierwotniaków szkodliwych dla ludzi i zwierząt lub będących nośnikami chorób przenoszonych na ludzi i zwierzęta domowe, np. wymienione poprzednio, a zwłaszcza do zwalczania kleszczy, roztoczy, wszy, much, komarów i wszołów i muchówek.

Opisane dalej kompozycje do stosowania miejscowego i do zabezpieczenia przechowywanych produktów, artykułów gospodarstwa domowego i określonych obszarów środowiska można alternatywnie stosow ać do ochrony rosnących upraw i miejsc, w których wzrastają rośliny uprawne i do zaprawiania nasion.

W przypadku stosowania związków o wzorze 1 ogólnie w środowisku lub w specjalnych miejscach występowania szkodników, włącznie z przechowywanymi produktami, drewnem, artykułami gospodarstwa domowego i zabudowań domowych i przemysłowych, stosuje się je w postaci sprayów, mgieł, pyłów, dymów, wosków do smarowania, lakierów, granulatów i

162 983 przynęt, i w postaci preparatów do odkażania cieków wodnych, studni, zbiorników i innych miejsc z bieżącą i stojącą wodą.

W przypadku wzrastających upraw, związki o wzorze 1 stosuje się w postaci sprayów nanoszonych na liście, pyłów, granulatów, mgieł i pianek, a także w postaci zawiesin subtelnie rozdrobnionych i kapsułkowanych związków o wzorze 1. Stosuje się je także do traktowania gleby i korzeni w postaci płynów do zraszania, pyłów, granulatów, dymów i pianek oraz jako zaprawę do nasion w postaci ciekłych zawiesin i pyłów.

Związki o wzorze 1 można stosować do zwalczania stawonogów, robaków lub pierwotniaków w postaci dowolnych znanych kompozycji, nadających się do nanoszenia w celu zwalczania stawonogów w dowolnych pomieszczeniach lub na obszarach zewnętrznych, zawierających jako substancję czynną co najmniej jeden związek o ogólnym wzorze 1 w połączeniu z jednym lub większą liczbą kompatybilnych rozcieńczalników lub adjuwantów, odpowiednich do zamierzonego użycia kompozycji. Wszystkie takie środki można wytwarzać w znany sposób.

Stałe i ciekłe przynęty do zwalczania stawonogów zawierają jeden lub większą liczbę związków o ogólnym wzorze 1 i nośnik lub rozcieńczalnik, który może zawierać substancję pokarmową lub inną substancję, wywołującą spożywanie ich przez stawonogi.

Ciekłe środki obejmują koncentraty do mieszania z wodą, koncentraty do emulgowania, płynne zawiesiny, zwilżalne lub rozpuszczalne proszki zawierające jeden lub większą liczbę związków o ogólnym wzorze 1 i można ich używać do traktowania nimi podłoży lub miejsc nawiedzonych lub podatnych na nawiedzania przez stawonogi, włącznie z pomieszczeniami, zewnętrznymi lub wewnętrznymi obszarami magazynowymi lub przetwórczymi, kontenerami lub innym wyposażeniem i stojącą lub bieżącą wodą.

Stałe, homogenizowane lub heterogeniczne środki zawierają jeden lub większą liczbę związków o ogólnym wzorze 1, i mogą mieć postać np. granulatów, tabletek, brykietów lub kapsułek. Można je stosować do traktowania nimi stojącej lub bieżącej wody przez dłuższy okres czasu. Podobny efekt można osiągnąć, stosując powolne lub sporadyczne zasilanie dającymi się dyspergować w wodzie koncentratami.

Można też stosować środki w postaci aerozoli i wodnych lub niewodnych roztworów bądź dyspersje nadające się do rozpylania, tworzenia mgły i rozpylania w małych lub niezmiernie małych objętościach.

Do odpowiednich stałych rozcieńczalników, które można stosować do sporządzania środków według wynalazku, należą krzemian glinowy, krzemionka kieselguhr, kolby kukurydzy, fosforan trójwapniowy, sproszkowany korek, sadza absorbcyjna, krzemian magnezowy, glinki takie jak kaolin, bentonit lub attapulgit i rozpuszczalne w wodzie polimery. Takie stałe środki mogą, w miarę potrzeby, zawierać jeden lub większą liczbę kompatybilnych środków zwilżających, dyspergujących, emulgujących lub barwiących, które, gdy są stałe, mogą również służyć jako rozcieńczalniki.

Stałe środki w postaci pyłów, granulatów lub zwilżalnych proszków sporządza się zwykle, impregnując stałe rozcieńczalniki roztworami związku o ogólnym wzorze 1 w lotnych rozpuszczalnikach, odparowanie rozpuszczalników i jeśli trzeba, zmielenie produktów tak, aby uzyskać proszek i jeśli trzeba, granulowaniu lub prasowaniu produktu tak, aby uzyskać granule, tabletki lub brykiety, lub kapsułkując subtelnie rozdrobnioną substancję czynną w naturalnych lub syntetycznych polimerach, np. w żelatynie, żywicach syntetycznych i poliamidach.

Środki zwilżające, dyspergujące i emulgatory, które mogą być obecne w środkach według wynalazku, zwłaszcza w zwilżanych proszkach, mogą być jonowe lub niejonowe. Mogą to być np. sulforycynolany, czwartorzędowe pochodne amoniowe lub produkty kondensacji tlenku etylenu z nonylofenolem i oktylofenolem lub estry kwasów karboksylowych anhydrosorbitoli uczynione rozpuszczalnymi przez eteryfikację wolnych grup hydroksylowych na drodze kondensacji z tlenkiem etylenu lub mieszaniny tych związków. Zwilżalne proszki można traktować wodą bezpośrednio przed użyciem, uzyskując zawiesiny gotowe do stosowania.

Ciekle środki według wynalazku mogą mieć postać roztworów, zawiesin i emulsji związków o ogólnym wzorze 1, ewentualnie kapsułkowanych w naturalnych lub syntetycznych polimerach i mogą w miarę potrzeby, zawierać środki zwilżające, dyspergujące lub emulgatory.

162 983

Te emulsje, zawiesiny i roztwory można wytwarzać, stosując rozcieńczalniki wodne, organiczne lub wodno-organiczne, np. acetofenon, izoforon, toluen, ksylen, oleje mineralne, zwierzęce lub roślinne i polimery rozpuszczalne w wodzie (i mieszaniny tych rozcieńczalników) mogące zawierać jonowe lub niejonowe środki zwilżające, dyspergujące i emulgujące oraz ich mieszaniny, np. związków wymienionych wyżej. Gdy to pożądane, emulsje zawierające związki o ogólnym wzorze 1 można stosować w postaci samoemulgujących się koncentratów, zawierających substancję czynną rozpuszczoną w emulgatorach lub w rozpuszczalnikach zawierających emulgatory kompatybilne z substancją czynną. Proste dodanie wody do takiego koncentratu tworzy kompozycję gotową do użycia.

Środki zawierające związki o ogólnym wzorze 1, które mogą być stosowane do zwalczania szkodliwych stawonogów, nicieni będących szkodnikami roślin, szkodliwych robaków i pierwotniaków mogą być łączone z substancjami synergizującymi (np. butanolan piperonylu lub sesamex), substancjami stabilizującymi, innymi związkami o działaniu owadobójczym, roztoczobójczym, nicieniobójczym, robakobójczym, grzybobójczym (stosowanymi w rolnictwie i w weterynarii, jak np. nenomyl, iprodione), bakteriobójczym, atraktanty bądź repellenty stawonogów lub kręgowców lub feromony, środki potęgujące zapach, środki zapachowe, barwniki i pomocnicze środki terapeutyczne, np. pierwiastki śladowe. Są one przeznaczone do zwiększania mocy działania środka, jego trwałości, bezpieczeństwa jego stosowania, przyjmowania go w miejscach pożądanych, zwiększania spektrum zwalczanych szkodników lub pełnią inne funkcje na zwierzęciu lub obszarze, traktowanym środkiem.

Przykładowymi innymi związkami o działaniu szkodnikobójczym, które mogą być łączone ze środkami według wynalazku są: acephate, chlorpyrifos, demeton-S-methyl, disulfoton, ethoprofos, fenitrothion, malathion, monocrotophos, parathion, phosalone, pirimiphos-methyl, triazophos, cyfluthrin, cypermethrin, deltamethrin, fenpropathrin, fenvalerate, permethrin, aldicarb, carbosulfan, methomyl, oxamyl, pirimicarb, bendiocarb teflubenzuron, dicofol, endosulfan, lindane, benzoximate, cartap, cyhexatin, tetradifon, avermectins, ivermectin, milbemycins, thiophanate, trichlorfon, dichlorvos, diaveridine i dimetridazole.

Środki do zwalczania szkodliwych stawonogów, nicieni będących szkodnikami roślin, szkodliwych robaków lub pierwotniaków, zwykle zawierają 0,00001% - 95%, a korzystnie 0,0005% - 50% wagowych jednego lub większej liczby związków o ogólnym wzorze 1 lub łącznej ilości substancji czynnych (gdy związki o wzorze 1 stosuje się wraz z innymi substancjami toksycznymi dla stawonogów i nicieni będących szkodnikami roślin, związkami o działaniu robakobójczym, synergicznym, pierwiastkami śladowymi lub stabilizatorami). Konkretny środek do stosowania i jego ilość dobierany jest w zależności od pożądanych efektów przez rolnika, fachowca w dziedzinie zwalczania szkodników lub inną fachową osobę. Stałe i ciekłe kompozycje do stosowania miejscowego na drewno, przechowywane produkty lub artykuły gospodarstwa domowego zawierają zwykle 0,00005 - 90% wagowych, korzystnie 0,001 - 10% wagowych jednego lub większej liczby związków o ogólnym wzorze 1. Dodatki paszowe zawierają zwykle 0,001 - 3% wagowych jednego lub większej liczby związków o ogólnym wzorze 1. Koncentraty i dodatki uzupełniające do mieszania z karmą, zawierają zwykle 5 - 90% wagowych, a korzystnie 5 - 50% wagowych jednego lub większej liczby związków o ogólnym wzorze 1. Sole nieorganiczne do lizania zawierają zwykle 0,1 - 10% wagowych jednego lub większej liczby związków o ogólnym wzorze 1.

Kompozycje w postaci pyłów i cieczy do nanoszenia na towary, w pomieszczeniach i na obszarach zewnętrznych mogą zawierać 0,0001 - 15% wagowych, korzystnie 0,005 - 2,0% wagowych jednego lub większej liczby związków o ogólnym wzorze 1. Odpowiednie stężenie w traktowanej środkiem wodzie wynosi 0,0001 - 20 ppm, korzystnie 0,001 - 5,0 ppm jednego lub większej liczby związków o ogólnym wzorze 1. Jadalne przynęty mogą zawierać 0,01 - 5% wagowych, a korzystnie 0,01 - 1,0% wagowych jednego lub większej liczby związków o ogólnym wzorze 1.

Związki o ogólnym wzorze 1, w którym R¹ oznacza prostą grupę alkilowa zawierającą do atomów węgla, podstawioną jednym lub większą liczbą atomów chlorowca, R⁵ oznacza prostą grupę alkilową, zawierającą do 6 atomów węgla, ewentualnie podstawioną jednym lub większą

162 983 liczbą atomów chlorowca. R³ oznacza grupę 2,6- dwuchloro-4-trójfluorometylofenylową, am i n oznaczają niezależnie liczbę 0,1 lub 2 wytwarza się w ten sposób, że w przypadku wytwarzania związków o wzorze 1, w którym m oznacza liczbę 0 (i) związek o ogólnym wzorze 2, w którym Hal oznacza atom chloru, bromu lub jodu, a inne podstawniki mają wyżej podane znaczenie, w przypadku gdy Hal oznacza atom bromu lub jodu, poddaje się reakcji ze związkiem litoorganicznym, korzystnie z n- butylolitem, w obojętnym rozpuszczalniku, korzystnie tetrahydrofuranie, w temperaturze od -30° do -90°C, a następnie reakcji ze związkiem o wzorze ogólnym R²-S-X, w którym X oznacza atom chlorowca, korzystnie chloru lub grupę cyjanową, albo ze związkiem o ogólnym wzorze R²-S-S-R² lub, w przypadku gdy w związku o ogólnym wzorze 2 Hal oznacza atom chloru lub bromu, związek o ogólnym wzorze 2 poddaje się reakcji ze związkiem o ogólnym wzorze r2-S‘M⁺, w którym M oznacza atom metalu alkalicznego, korzystnie sodu lub potasu, w obojętnym rozpuszczalniku, korzystnie w Ν,Ν-dwumetyloformamidzie, w temperaturze od temperatury pokojowej do 100°Ć, lub (ii) prowadzi się dwuazowanie związku o wzorze 3, w którym wszystkie podstawniki mają poprzednio podane znaczenie, w obecności związku o ogólnym wzorze R2-S-S-R2, w którym r2 ma poprzednio podane znaczenie, korzystnie stosując do dwuazowania azotyn alkilowy np. azotyn III rzęd. -butylu, w obojętnym rozpuszczalniku, np. w chloroformie lub acetonitrylu i w temperaturze od temperatury pokojowej do temperatury wrzenia mieszaniny reakcyjnej pod chłodnicą zwrotną albo, w przypadku wytwarzania związków o wzorze 1, w którym m oznacza liczbę 2, a pozostałe podstawniki mają poprzednio podane znaczenie, związek o ogólnym wzorze 2, w przypadku gdy Hal w tym wzorze oznacza atom bromu lub jodu a pozostałe podstawniki mają wyżej podane znaczenie, poddaje się reakcji ze związkiem litoorganicznym, np. z butylolitem, w obojętnym rozpuszczalniku, np. w tetrahydrofuranie, w temperaturze -30 do -90°C i następnie reakcji ze związkiem o ogólnym wzorze (R2-SO2)2O, w którym r2 ma wyżej podane znaczenie lub, gdy Hal w związku o wzorze 2 oznacza atom chloru, bromu lub jodu, związek o wzorze 2 poddaje się reakcji ze związkiem o ogólnym wzorze r2-SC>2 ’ M+, w którym r2 i M mają wyżej podane znaczenie, w obojętnym rozpuszczalniku, np. w N,N- dwumetyloformamidzie, w temperaturze od temperatury pokojowej do 100°C i ewentualnie utlenia się otrzymany związek o ogólnym wzorze 1, w którym m i/lub n oznacza liczbę 0 do związku o ogólnym wzorze 1, w którym m i/lub n oznacza liczbę 1 lub 2 lub związek o ogólnym wzorze 1, w którym m Ł/lub n oznacza liczbę 1 ewentualnie utlenia się do związku o ogólnym wzorze 1, w którym m i/lub n oznacza liczbę 2, poddając utleniony związek o wzorze 1 reakcji ze związkiem o ogólnym wzorze ROOH, w którym R oznacza atom wodoru, trójfluoroacetyl lub korzystnie,

3-chlorobenzoil, w rozpuszczalniku, np. w dwuchlorometanie, chloroformie lub kwasie trójfluorooctowym, w temperaturze 0 - 100°C, korzystnie 0 - 60°C, lub reakcji z solą nadtlenkową, taką jak wodoronadsiarczan potasu lub sól potasowa kwasu Caro, w rozpuszczalniku, np. w metanolu i wodzie, w temperaturze od -30 do 50°C.

Związki o wzorach 2 i 3 można wytwarzać sposobem opisanym w opisie europejskiego zgłoszenia patentowego nr 295 117.

W próbach badania aktywności działania związków o ogólnym wzorze 1 wobec stawonogów, prowadzonych na reprezentatywnych związkach, uzyskano podane niżej wyniki (w których ppm wskazuje stężenie związku w częściach na milion w stosowanym roztworze).

Badanie działania wobec Spodoptera littoralis

W agarze na szalkach Petriego umieszczono krążki wycięte z liści fasoli jadalnej i zainfekowano je 5 lub 10 larwami (po drugiej wylince). Każdą próbę prowadzono na czterech szalkach i spryskiwano je pod wieżą Pottera roztworem badanego związku o odpowiednim stężeniu. Po dwóch dniach żywe larwy przeniesiono do podobnych szalek, zawierających kawałki liści w agarze, nie traktowane badanym związkiem. Po dwóch lub trzech dniach szalki usunięto z pomieszczenia o stałej temperaturze (25°C), w której były przetrzymywane i określono średnią procentową śmiertelność larw. Dane te skorygowano o śmiertelność na szalkach potraktowanych tylko 50% wodnym roztworem acetonu, służących jako próbka kontrolna.

Przy tym sposobie badania,· związki nr 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 i 11 spowodowały śmiertelność larw Spodoptera littoralis co najmniej 70% przy stężeniu poniżej 20 ppm.

Badanie działania wobec Diabrotica undecimpunctata

Na piasek gliniasty naniesiono roztwory badanych związków w odpowiednich stężeniach i dokładnie wymieszano. Tak potraktowaną glebę przeniesiono do małych doniczek i zainfekowano każdą doniczkę 5 lub 10 larwami (siedmiodniowymi). Próby dla roztworu o każdym stężeniu prowadzono w czterech doniczkach. Po siedmiu dniach przetrzymywania w temperaturze 26°C zliczono liczbę żywych i martwych larw i określono procentową śmiertelność. Uzyskane dane skorygowano o śmiertelność zaobserwowaną w doniczkach, potraktowanych samym acetonem, służących jako próbka kontrolna.

Przy tym sposobie badania, skuteczne działanie wobec larw Diabrotica undecimpunctata, powodując śmiertelność co najmniej 70% przy stężeniu poniżej 2,5 ppm (w przeliczeniu na ciężar piasku gliniastego), wykazały związki nr 1, 2, 3,4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12.

Wynalazek ilustrują następujące przykłady, przy czym przykłady I - ΧΠ ilustrują środki stosowane do zwalczania stawonogów, nicieni będących szkodnikami roślin, robaków lub szkodliwych pierwotniaków, zawierające jako substancję czynną związki o ogólnym wzorze 1. Skład środków, o ile nie wskazano inaczej, podano w procentach wagowo-objętościowych. Środki z przykładów I - VI można rozcieńczać wodą aby uzyskać środki do rozpylania w stężeniach nadających się do zastosowań polowych. Przykłady ΧΠΙ - XVII ilustrują wytwarzanie związków o wzorze 1, a przykłady XVIII i XIX - wytwarzanie związków wyjściowych. Chromatografię prowadzono na kolumnie z krzemionką (May and Baker Ltd 40/60 flash silica) pod ciśnieniem 6,8 Pa.

Przykład I. Sporządzono koncentrat rozpuszczalny w wodzie o następującym składzie:

3-cyjano-l-/2.6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio-4-trójfluorometylotiopirazol 7%

Ethylan BCP (kondensat nonylofenolu z tlenkiem etylenu) 10%

N-metylopirolidon do objętości 100% rozpuszczając Ethylan BCP w części N-metylopirolidonu i następnie dodając substancję czynną w trakcie ogrzewania i mieszania mieszaniny aż do rozpuszczenia składników. Powstały roztwór uzupełniono do pełnej objętości, dodając pozostałą część rozpuszczalnika.

Przykładu. Sporządzono koncentrat do emulgowania o następującym składzie:

3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio- 4-trójfluorometylotiopirazol 7%

Soprophor BSV (kondensat trójstyrylofenolu z tlenkiem etylenu) 4%

Arylan CA (roztwór dodecylobenzenosulfonianu wapnia o stężeniu 70% wagowo-objętościowych) 4%

N-metylopirolidon 50%

Solvesso 150 (lekki rozpuszczalnik aromatyczny składający się ze związków o 10 atomach węgla w cząsteczce) do objętości 100% rozpuszczając Soprophor BSU, Arylan CA i substancję czynną w N- metylopirolidonie i dodając Solvesso 150 do pełnej objętości.

P r z y k ł a d ΙΠ. Sporządzono zwilżalny proszek o następującym składzie:

3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio- 4-trójfluorometylotiopirazol 40% wagowych

Arylan S (dodecylobenzenosulfonian sodowy) %% waoowyhh

Darvan No. 2 (lignosulfonian sodowy) 5% wagowych

Celite PF (nośnik z syntetycznego krzemianu magnezu) do 100% wagowych mieszając składniki i mieląc mieszaninę w młynie młotkowym na cząstki o rozmiarach poniżej 50 mikronów.

Przykład IV. Sporządzono wodny płynny preparat o następującym składzie:

3-yyjano-l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio- 4-trójfluorometylotiopirazol 30%

Etylan BCP \%

162 983

30% wagowych 15% wagowych 8% wagowych do 100% wagowych

Sopropon T36 0,2

Glikol etylenowy 5%

Rhodigel 23 (polisacharydowa żywica ksantanowa) 0,15% woda do 100% objętości, mieszając dokładnie składniki i mieląc je w młynie kulowym aż do osiągnięcia średniego rozmiaru cząstek poniżej 3 mikronów.

PrzykładV. Sporządzono koncentrat zawiesiny do emulgowania o następującym składzie:

3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metyIotio- 4-trójfluorometylotiopirazoi 310%

Etylan BCP ł0%

Bentone 38 (organiczna pochodna magnezu) 0,5%

Solvesso 150 do objętości 100% dokładnie mieszając składniki i mieląc je w młynie kulowym aż do uzyskania cząstek o średnich rozmiarach poniżej 3 mikronów.

P r z y k ł a d VI. Sporządzono granulat do dyspergowania w wodzie o następującym składzie:

3-cyjano-1 -/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio- 4-trójfluorometylotiopirazol

Darvan No.2

Akrylan S

Celite PF mieszając składniki, rozdrabniając je w młynie strumieniowym i następnie granulując na wirującym urządzeniu granulującym przez natryskiwanie dostateczną ilością wody (do 10% wagowych). Powstałe granule wysuszono w suszarce ze złożem fluidalnym, usuwając nadmiar wody.

Przykład VII. Sporządzono proszek do opylania, mieszając dokładnie następujące składniki:

3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio- 4-trójfluorometylotiopirazol 1 - 10% wagowych

Bardzo drobno zmielony talk do 100% wagowych.

Proszek ten można stosować w miejscu zaatakowanym przez stawonogi, np. na wysypiskach śmieci lub magazynach polowych, na przechowywanych produktach, artykułach gospodarstwa domowego. Odpowiednimi urządzeniami do rozpraszania proszku do opylania w miejscach zaatakowanych przez stawonogi są mechaniczne urządzenia do opylania, wstrząsarki ręczne i inne urządzenia.

Przykład VIIL Sporządzono jednolitą przynętę, mieszając dokładnie następujące składniki:

3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio- 4-trójfluorometylotiopirazol 0.1 - 10%

Mąka pszenna 30%

Melasa oo ł00%

Taką jadalną przynętę można rozprowadzać w miejscach występowania szkodników, np. w pomieszczeniach domowych i przemysłowych, takich jak kuchnie, szpitale, magazyny lub na obszarach zewnętrznych, nawiedzonych przez stawonogi, np. mrówki, szarańcza, karaczany i muchy, w celu zwalczenia stawonogów poprzez spożycie środka.

Przykład IX. Sporządzono roztwór zawierający:

3-cyjano-1 -/2,ó-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio- 4-trójfluorometylotiopirazol 15%

Dwumetylosulfotlenek do objętości 100% rozpuszczając pochodną pirazolu w części dwumetylosulfotlenku i następnie dodając resztę dwumetylosulfotlenku do żądanej objętości.

162 983

Przykład X. Sporządzono zwilżalny proszek o następującym składzie:

3-cyjano-1 -/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio- 4-trójfluorometylotiopirazol 50% wagowych

Etylan BCP (produkt kondensacji nonylofenolu z tlenkiem etylenu, zawierający 9 moli tlenku etylenu na mol nonylofenolu) 5% wagowych

Aerosil (dwutlenek krzemu o mikronowych rozmiarach cząstek) 5% wagowych

Celite PF (syntetyczny nośnik z krzemianu magnezu) 40% wagowych adsorbując Ethylan BCP na Aerosilu, mieszając z innymi składnikami i mieląc mieszaninę w młynie młotkowym. Otrzymano zwilżalny proszek, który można rozcieńczać wodą do stężenia od 0,001% do 2% wagowo-objętościowych substancji czynnej i nanosić na miejsca nawiedzone przez stawonogi, np. larwy dwuskrzydłych lub nicienie będące szkodnikami roślin przez rozpryskiwanie.

Przykład XI. Z granul zawierających w różnych ilościach procentowych zagęszczacz, środek wiążący, środek powodujący powolne uwalnianie i 3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4- trójfluorometylofenylo/-5-metylotio-4-trójfluorometylotiopirazol sporządzono gałkę powolnie uwalniającą substancję czynną. Przez sprasowanie mieszaniny formowano gałki o ciężarze właściwym 2 lub większym, aby uzyskać stałe powolne uwalnianie substancji czynnej w ciągu długiego okresu czasu.

Przykład ΧΠ. Sporządzono kompozycję wolno uwalniającą substancję czynną, o składzie:

3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylotiofenylo/-5- metylotio-4-trójfluorometylotiopirazol 0,5 do 20% wagowych

Podstawa z polichlorku winylu do 100% wagowych mieszając podstawę z polichlorku winylu ze związkiem pirazolowym i odpowiednim plastyfikatorem, np. ftalanem dwuoktylu, i wytłaczając w stanie stopionym lub formowanie na gorąco w formach homogenicznej kompozycji w odpowiednie kształtki, np. granule, tabletki, brykiety lub paski, nadające się np. do dodawania do stojącej wody, w celu zwalczenia szkodliwych owadów poprzez wolne uwalnianie związku pirazolowego.

Podobne kompozycje można sporządzać, zastępując stosowany w przykładach 3-cyjano1 -/2,6-dwuchloro-4-trójgluorometylofenylo/- 5-metylotio-4-trójfluorometylotiopirazol odpowiednią ilością dowolnego innego związku o ogólnym wzorze 1.

Przykład ΧΙΠ. Wytwarzanie związków 1, 8 i 9

Do zawiesiny 5-amino-3-cyjano-l.-/2,6-dwuchloro-4- trójfluorometylofenylo/-4-trójfluorometylotiopirazolu (8,4g) w bezwodnym chloroformie (50 ml), zawierającej dwusiarczek dwu-n- propylo (6,0g), dodano w temperaturze 50°C azotyn ΠΙ rzęd. - butylu (4,lg) i mieszaninę ogrzewano w ciągu 2 godzin w warunkach wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Po odparowaniu pod zmniejszonym ciśnieniem, pozostały olej rozpuszczono w dwuchlorometanie (100 ml), przemyto wodą (50 ml), wysuszono nad bezwodnym siarczanem magnezu i odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem.

Powstały olej oczyszczono dalej przez destylację (pod ciśnieniem 26,66 hPa w celu usunięcia nieprzereagowanego dwusiarczku i następnie poddano chromatografii z eluowaniem mieszaniną eter: heksan 1 : 5, otrzymując lekko zanieczyszczony produkt. Po rekrystalizacji z heksanu w temperaturze -50°C otrzymano 3- cyjano-l/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-n-propylotio- 4-trójfluorometylotiopirazol (4,5g) o temperaturze topnienia 57 - 58°C, w postaci żółtego ciała stałego.

Postępując podobnie jak opisano wyżej, lecz zastępując dwusiarczek dwu-n-propylu dwusiarczkiem dwumetylu i poddając reakcji 5-amino-3-cyjano-l/2,6-dwuchloro-4- trójfluorometylofenylo/-4-trójfluorometylosulfinylopirazol otrzymano 3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4trójfluorometylofenylo/-5- metylotio-4-trójfluorometylosulfinylopirazol o temperaturze 148 151°C, w postaci żółtego ciała stałego, po chromatografii z eluowaniem mieszaniną eter: heksan i rekrystalizacji z mieszaniny toluen : benzyna.

Postępując w podobny sposób z 5-amino-4- dwuchlorofluorometylosulfinylo-3-cyjano-l/2,6-dwuchloro-4- trójfluorometylofenylo/pirazolu i dwusiarczku dwumetylu, stosując azotyn

162 983

ΠΙ rzęd. -butylu i w acetonitrylu jako rozpuszczalniku, otrzymano 4-dwuchlorofluorometylosulfinylo-3-cyjiano-1-/2,6- dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotiopirazol o temperaturze topnienia 173 - 176°C w postaci żółtego ciała stałego, po chromatografii z eluowaniem mieszaniną heksan: dwuchlorometan (1 : 1) i rozcieraniu z heksanem.

Przykład XIV. Wytwarzanie związków 3, 2 i 10

Roztwór 5-bromo-3-cyjano-1 -/2,6-dwuchloro-4- trójfluorometylofenylo/-4-trójfluorometylosulfonylopirazolu (3,0g) w bezwodnym tetrahydrofuranie (25 ml) mieszano w atmosferze azotu w temperaturze -78°C i traktowano wstrzykiwanym w ciągu 10 minut przez strzykawkę n-butylolitem w heksanie (2,5 m 2,55 ml). Po 1 godzinie dodano roztwór tiocyjanianu chlorometylu (0,69g) w bezwodnym tetrahydrofuranie (1 ml) i pozwolono na powolne ogrzanie się roztworu do temperatury pokojowej w ciągu 18 godzin. Po odparowaniu pod zmniejszonym ciśnieniem, pozostałość oczyszczono chromatograficznie, eluując mieszaniną eter: heksan (1 : 3). Po rekrystalizacji (z mieszaniny heksan : toluen) uzyskano 5-chlorometylotio-3-cyjjrno-l/2,6-dwuchloro-4- trójfluorometylofenylo/-4-trójfluorometylosulfonylopirazol w postaci białego ciała stałego (0,ó3g) o temperaturze topnienia 149 - 151°C.

Postępując w podobny sposób, lecz zastępując tiocyjanian chlorometylu chlorkiem trójfluorometylosulfonylu, po chromatografii z eluowaniem mieszaniną dwuchlorometan : heksan (3 : 1) i roztarciu z heksanem, otrzymano 3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro- 4-trójfluorometylofenylo/-4-trójfluorometylosulfonylo-5- trójfluorometylotiopirazol w postaci białego ciała stałego o temperaturze topnienia 98 - 100°C.

Postępując w podobny sposób z 5-bromo-4- dwuchlorofluorometylosulfonylo-3-cyjano1 -/2,6-dwuchloro-4- trójfluorometylofenylo/pirazolu i tiocyjanianu metylu, stosując jako rozpuszczalnik eter, otrzymano 4- dwuchlorofluorometylosulfonylo-3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4trójfluorometylofenylo/-5-metylotiopirazol w postaci białego ciała stałego o temperaturze 199 203°C po chromatografii z eluowaniem mieszaniną toluen : heksan (1 : 1 i rekrystalizacji z mieszaniny toluen : heksan.

Przykład XV. Wytwarzanie związków 4, 5 i 6

Do roztworu 5-bromo-3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4- trójfluorometylofenylo/-4trójfluorometylosulfonylopirazolu (l,5g) w bezwodnym N,N-dwumetyloformamidzie (20 ml) dodano metylotiolan sodowy (0,2g) i mieszaninę pozostawiono na 2 dni w temperaturze pokojowej, po czym dodano do niej wody (100 ml) i ekstrahowano ją eterem (3 x 50 ml) i dwuchlorometanem (2 x 50 ml). Połączone ekstrakty przemyto wodą (2 x 50 ml), wysuszono nad bezwodnym siarczanem magnezu i odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem, otrzymując brązowe ciało stale (1,15g). Oczyszczanie metodą chromatografii z eluowaniem mieszaniną heksan : eter (2 : 1) dało 3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/5- metylotio-4-trójfluorometylosulfonylopirazol w postaci białego ciała stałego (0,45g) o temperaturze topnienia 154 - 156°C.

Postępując w podobny sposób, lecz zastępując 5-bromo-3-cyjjUlO-l- /2,6-dwuchloro-4trójfluorometylofenylo/-4- trójfluorometylosulfonylopirazol 5-bromo-3-cyjano-1-72,6- dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-4- trójfluorometylotiopirazolem i pozwalając przebiegać reakcji w ciągu 7 dni, otrzymano 3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4- trójfluorometylofenylo/-5-metylotio-4-trójfluorometylotiopirazol o temperaturze topnienia 93 - 95°C w postaci białego ciała stałego, po chromatografii z eluowaniem mieszaniną eter: heksan (1:2); i 3-cyjano- l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5- etylotio-4-trćjfluorometylotiopirazol w postaci białego ciała stałego o temperaturze topnienia po chromatografii z eluowaniem mieszaniną eter: heksan (1 : 9) 91 - 92°C, gdy stosuje się etylotiolan sodowy.

Przykład XVI. Wytwarzanie związku 7

Do roztworu 3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluoIΌmetylofenylo/- 5-metylotio-4trójfluorometylosulfonylopirazolu (1,2 lg) w dwuchlorometanie (40 ml) dodano kwas 3-chloronadbenzoesowy (80%, l,34g). Po 12,5 godzinach dodano dalszą ilość kwasu 3chloronadbenzoesowego (0,54g) i roztwór ogrzewano w ciągu 7 godzin w warunkach wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Następnie mieszaninę rozcieńczono dwuchlorometanem (30 ml) i przemyto roztworem pirosiarczynu sodu (30 ml). Po wysuszeniu nad bezwodnym siarczanem magnezu, roztwór odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem, otrzymując białe ciało stałe

162 983 (l,62g). Po oczyszczeniu chromatograficznie z eluowaniem mieszaniną eter : heksan (1:1) otrzymano, po rekrystalizacji z mieszaniny toluen : heksan 3- cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5- metylosulfonylo-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylosulfonylo-4trójfluorometylosulfonylopirazol w postaci białego ciała stałego o temperaturze topnienia 207 208°C.

Przykład XVII. Wytwarzanie związków 11 i 12

Do roztworu 3-cyjano-1 72,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio-4trójfluorometylosulfinylopirazolu (2,38g) w kwasie trójfluorooctowym (20 ml) wkroplono w temperaturze 0°C roztwór 30% nadtlenku wodoru (1,0 ml). Roztwór pozostawiono przez noc w lodówce, po czym rozcieńczono go dwuchlorometanem (30 ml) i przemyto kolejno wodą (30 ml), nasyconym roztworem węglanu sodu (30 ml) i roztworem pirosiarczynu sodu (30 ml). Następnie roztwór wysuszono nad bezwodnym siarczanem magnezu, odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem i oczyszczono chromatograficznie, eluując dwuchlorometanem i otrzymano 3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylosulfinylo4-trójfluorometylosulfinylopirazol w postaci białego ciała stałego o temperaturze 185 190°C (0,14g) i 3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylosulfonylo4-trójfluorometylosulfinylopirazol w postaci białego ciała stałego (0,32g) o temperaturze topnienia 233 - 235°C.

Przykład XVIII. Stosowany w przykładzie 15-amino-4-dwuchlorofluorometylosulfinylo-3-cyjano-1 -/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/pIrazol wytwarzano następująco.

Roztwór 5-amino-4-chlorodwufluorometyłotio-3-cyjano-l-/2,6-dwuchłoiO-4-trójfluorometylofenylo/pirazolu (0,9g) w kwasie trójfluorooctowym (5 ml) oziębiono do temperatury 0°C i potraktowano 30% wodnym roztworem nadtlenku wodoru (0,27 ml) w kwasie trójfluorooctowym (0,5 ml). Roztwór utrzymywano w ciągu 4 godzin w temperaturze 4°C, po czym przez noc (18 godzin) w temperaturze około 6°C. Roztwór wylano do wody (20 ml) i ekstrahowano dwuchlorometanem (2x15 ml). Połączone ekstrakty dwuchlorometanowe przemyto wodnym roztworem pirosiarczynu sodu (20 ml), wodnym roztworem wodorowęglanu sodu (20 ml), wodą (20 ml), 2 m roztworem kwasu solnego (20 ml) i wodą (20 ml), po czym wysuszono (siarczan magnezu), przesączono i odparowano, otrzymując żółte ciało stałe (0,69g). Po oczyszczeniu metodą chromatografii (eluen - mieszanina dwuchlorometan : heksan, 5:1) otrzymano 5-amino-4-chlorodwufuorometylosulfinylo-3-cyjano-1 - /2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/pirazol (0,4g) w postaci białego ciała stałego o temperaturze topnienia 203 - 205°C.

Postępując w podobny sposób, lecz stosując odpowiedni związek wyjściowy, wytworzono: 5-amino-4-dwuchlorofluorometyłosulfinyło- 3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/pirazol w postaci bezbarwnego ciała stałego o temperaturze topnienia 206 - 207°C.

Przykład XIX. Stosowany w przykładzie II 5-bromo-4- dwuchlorofluorometylosulfonylo-3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4- trójfluorometylofenylo/pirazol wytworzono następująco:

Poddawaną mieszaniu w temperaturze 0°C mieszaninę 85% nadtlenku wodoru (0,65g) i chloroformu (15 ml) potraktowano bezwodnikiem trójfluorooctowym (3,33g) w chloroformie (10 ml). Po 15 minutach pozwolono na ogrzanie sie mieszaniny do temperatury pokojowej i dodano roztwór 5-biomo-4-dwuchlorof uorometylotio-3-cyjano-ł-/2.6-dwuchloro-4-trójfluoΓometylofenylo/pirazolu (1,4g) w chloroformie (20 ml), roztwór mieszano w ciągu 24 godzin, wylano do wody (50 ml) i warstwę dwuchlorometanową przemyto kolejno 5% roztworem dwutionianu sodu (10 ml), roztworem węglanu sodu (10 ml) i wodą (20 ml). Roztwór ten wysuszono następnie nad bezwodnym siarczanem magnezu i odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem, otrzymując ciało stałe, które oczyszczono chromatograficznie, eluując mieszaniną heksan : eter (4 : 1) i otrzymano 5-bromo-4dwuchłorofluorometylosulfonylo-3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylopira zol (0,37g) o temperaturze topnienia 160 - 162°C w postaci białego ciała stałego, po rekrystalizacji z mieszaniny toluen : eter naftowy.

Pośredni 5-bromo-4-dwuchiorofluorometylotio-3-cyiano-1 -/2.6- dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/pirazol wytwarzano następująco.

162 983

Roztwór 5-amino-4-dwuchlorofluorometylotio-3-cyjano-1-/2,6-dwuchioro-4-trójfluorometylofenylo/pirazolu (3,0g) mieszano w mieszaninie bromoforrnu (10 mi) i bezwodnego acetonitrylu (10 ml). Wkroplono w ciągu 5 minut azotyn ΙΠ rzęd. butylu (2,04g) i mieszaninę ogrzewano w ciągu 4 godzin w temperaturze 60 - 70°C. Po odparowaniu pod zmniejszonym ciśnieniem, otrzymano brązową stałą pozostałość, którą oczyszczano metodą bezwodnej, rzutowej chromatografii kolumnowej, eluując mieszaniną dwuchlorometan : heksan (1 : 1). Po rekrystalizacji z mieszaniny toluen : eter naftowy otrzymano 5-bromo-4dwuchlorofl uorometylotio-3-cyjano-1- /2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/pirazol w postaci jasnożółtego ciała stałego (1,81g) o temperaturze topnienia 162 - 163,5°C.

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz.

Cena 10 000 zł

Claims (5)

Zastrzeżenia patentowe

1. Środek szkodnikobójczy, zawierający substancję czynną, nośnik lub powłokę i ewentualnie znane adjuwanty, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera nową pochodną N-fenylopirazolu o ogólnym wzorze 1, w którym R¹ oznacza prostą grupę alkilową zawierającą do 4 atomów węgla, podstawioną jednym lub większą liczbą atomów chlorowca, R² oznacza prostą grupę alkilową, zawierającą do 6 atomów węgla, ewentualnie podstawioną jednym lub większą liczbą atomów chlorowca, R³ oznacza grupę 2,6-dwuchloro- 4-trójfluorometylofenylową, amin oznaczają niezależnie liczbę 0,1 lub 2.

2. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera związek o ogólnym wzorze 1, w którym R¹ oznacza trójchlorowcometyl, a r2, R3, m i n mają znaczenie podane w zastrz. 1.

3. Środek według zastrz. 2, znamienny tym, że zawiera związek o ogólnym wzorze 1, w którym R1 oznacza trójfluorometyl, a r2, r3, m i n mają znaczenie podane w zastrz. 1.

4. Środek według zastrz. 1, albo 2, albo 3, znamienny tym, że zawiera 3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-n-piOpylotio-4-trójfluorometylot.iopirazol; 3-cyjano-1-/2,6dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-4-trójfluorometylosulfonylo-5-trójfluorometylotiopirazol;

5-chlorometylotio-3-cyjano-l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-4-trójfluorom^etylosulfonylopirazol; 3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo--5-metylotio-4-trójfluorometylosulfonylopirazol; 3-cyjano-.l-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo/-5-metylotio4-trójf'luorometylotiopirazol;3-cyjano-l-/2,6-dwu-chloro-4-trójfluorome.tylofenylo--5-etylotiotio^-trójfluorometylotiopirazol; 3-cyjano-l-22,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo--5metylosulfonylo^-trójfluorometylosulfonylo-pirazol; 3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4-trójfluorometylofenylo--5-metylotio-4-tró)jfluoI'ΌmetylosulfίnylopiraLZol;4-dwuchlorofluorometylosulfit nylo-3-cyjano-l72,6-dwuchloto-4-trójf'luorometylofenylo/-5-metylotiopirazol; 4-dwuchlorofluorometylosulfonylo-3-cyjano-1 -^^-dwuchloro^-trójfluorometylofenylo-^-metylo tiopirazol; 3-cyjano- l-/2,6-dwuchloro-4-trójf'luorometylofenylo/-5-metylosulfinylo-4-trójfluorometylosulfllfinylopirazol; i/lub 3-cyjano-1-/2,6-dwuchloro-4tttójfluorometylofenylo/-5metylosulfonylo-4-trójfluorometylosulfmylopirazol.