PL162513B1

PL162513B1 - Sposób wytwarzania nowych pochodnych i midazolu PL PL PL PL PL

Info

Publication number: PL162513B1
Application number: PL28455290A
Authority: PL
Inventors: Arto J Karjalainen; Reino O Pelkonen; Marja L Sodervall; Matti A Lahde; Risto A S Lammintausta; Arja L Karjalainen; Arja M Kalapudas
Original assignee: Orion Yhtymae Oy
Priority date: 1989-03-30
Filing date: 1990-03-30
Publication date: 1993-12-31
Also published as: HU901894D0; NZ233127A; IE64655B1; AU627559B2; AU5232590A; LV11027B; HU205345B; UA13471A; CN1086812A; HUT53357A; DK0390558T3; EP0390558B1; PT93606B; DE69012184D1; NO901451L; PL284552A1; HU206685B; CZ281611B6; DE69012184T2; EP0390558A1

Abstract

i m i d a z o l u o ogólnym wzorze 1, w którym R1 i R2 niezaleznie oznaczaja atom wodoru, metyl, etyl, propyl, metoksyl, grupe nitrowa, trójfluorometyl, dwufluorometyl, fluoro- metyl lub atom chlorowca: R’ oznacza atom wodoru lub grupe o wzorze 2, w którym R3 oznacza atom wodoru, mety i lub atom chlorowca: R4 oznacza atom wodoru, R5 oznacza atom wodoru lub hydroksyl, wzglednie R4 i R5 razem tworza wiazanie: X oznacza wiazanie lub prosto- la ncuchowy C 1-2-alkil albo j eden z tych lancuchów al- kilowych oznacza odpowiedni alkenyl, a z oznacza zero, 1 lub 2, lub ich nietoksycznych, farmakologicznie do puszczalnych soli addycyjnych z kwasami, znamienny tym , ze pochodna imidazolu o ogólnym wzorze 3, w którym R’ i z maja wyzej podane znaczenie, a R oznacza alkil, poddaje sie reakcji z odczynnikiem Grignarda o ogólnym wzorze 20, w którym R 1, R2 i X maja wyzej podane znaczenie, a Hal oznacza atom chlorowca, otrzy- mujac zwiazek o wzorze 22a, w którym R', R 1, R2. X 1 z maja wyzej podane znaczenie 1 ewentualnie powstaly zwiazek o ogólnym wzorze 22a poddaje sie reakcji prze- noszenia wodoru, z wytworzeniem zwiazku o wzorze 21, w którym R 1. R2. X i z maja wyzej podane znaczenie, lub powstaly zwiazek o ogólnym wzorze 22a poddaje sie odwodnieniu, z wytworzeniem zwiazku o wzorze 23a, w którym R'. R1, R2. X 1 z maja wyzej podane znaczenie: po czym powstaly zwiazek o wzorze 23a uwodornia sie z wytworzeniem zwiazku o wzorze 21a, w którym R', R1, R2, X i z maja wyzej podane znaczenie, i ewentualnie powstaly zwiazek o wzorze 21 a w którym R' oznacza ewentualnie podstawiony benzyl, poddaje sie uwodor- nieniu lub reakcji przenoszenia wodoru. PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych imidazolu, podstawionych w pozycji 4 lub 5 pierścienia imidazolowego, a także ich farmakologicznie dopuszczalnych addycyjnych soli z kwasami. Związki te stanowią inhibitory aromatazy i dezmoiazy.

Sposobem według wynalazku wytwarza się związki o ogólnym wzorze 1, w którym Ri, R2 niezależnie oznaczają atom wodoru, metyl, etyl, propyl, metoksyl, grupę nitrową, trójfluorometyl, dwufluorometyl, fluorometyl lub atom chlorowca, R’ oznacza atom wodom lub grupę o wzorze 2, w którym R3 oznacza atom wodom, metyl lub atom chlorowca, R4 oznacza atom wodom, R5 oznacza atom wodom lub hydroksyl, względnie R4 i Rs razem tworzą wiązanie, zaś X oznacza wiązanie, prostołańcuchowy Ci-2-alkil lub jeden z łańcuchów alkilowych oznacza odpowiedni alkenyl, a z oznacza zero, 1 lub 2.

Do nietoksycznych, farmakologicznie dopuszczalnych addycyjnych soli związków o wzorze 1 z kwasami należą sole kwasów zarówno organicznych, jak i nieorganicznych, np. chlorki, bromki, siarczany, azotany, fosforany, sulfoniany, mrówczany, winiany, maleiniany, cytryniany, benzoesany, salicylany, askorbiniany, itp.

Zgodnie z wynalazkiem związki o wzorze 1 można wytwarzać w sekwencji reakcji obejmującej jako pierwszy etap poddawanie pochodnej imidazolu o ogólnym wzorze 3, w którym R oznacza alkil, korzystnie niższy alkil, a R’ oznacza atom wodom lub gmpę o wzorze 2, a zatem związku o wzorze odpowiednio 4 lub 5, reakcji Grignarda z odpowiednim halogen162 513 kiem arylomagnezowym lub aryloalkilomagnezowym o ogólnym wzorze 6, w którym Hal oznacza atom chlorowca, n oznacza zero, 1 lub 2, a Ri i R2 mają wyżej podane znaczenie. W tym pierwszym etapie w wyniku reakcji Grignarda powstaje związek o ogólnym wzorze 7.

Jako halogenek arylo- lub aryloalkilomagnezowy można stosować np. bromek arylo- lub aryloalkilomagnezowy, który wytwarza się drogą reakcji odpowiedniego bromku arylu lub aryloalkilu z magnezem. Odczynnika Grignarda o wzorze 6 nie można wytworzyć gdy Ri i/lub R2 oznacza hydroksyl, hydroksymetyl lub grupę aminową. Odpowiednimi rozpuszczalnikami są w tej reakcji różne etery, korzystnie tetrahydrofuran (THF).

Halogenek arylo- lub aryloalkilomagnezowy wytwarza się w znany sposób, przez wkroplenie halogenku arylu lub aryloalkilu w odpowiednim rozpuszczalniku, np. w THF, do wiórków magnezowych pokrytych tHf, w temperaturze wrzenia mieszaniny reakcyjnej. Gdy wiórki magnezowe ulegną reakcji, mieszaninę chłodzi się nieco i w małych porcjach dodaje się do niej związek o wzorze 4 lub 5 w postaci stałej albo wkrapla się go w THF. Po zakończeniu dodawania mieszaninę utrzymuje się w stanie wrzenia w warunkach powrotu skroplin do pełnego przereagowania związku o wzorze 4 lub 5. Czas reakcji wynosi 1-5 godzin.

Zgodnie z wynalazkiem związki o wzorze 1, w których R4 i R5 oba oznaczają atomy wodoru lub razem tworzą wiązanie, wytwarza się drogą odwodnienia związków o wzorze 1, w których R5 oznacza hydroksyl oraz katalityczne wprowadzenie wodoru w drugim etapie. Wodę odszczepia się znanymi sposobami, np. drogą ogrzewania ze stężonym kwasem solnym lub ogrzewania z suchym wodorosiarczanem potasowym. Nienasycone związki o wzorze 8 (to jest związki o wzorze 1, w którym R4 i R5 razem tworzą wiązanie) wyodrębnia się, a następnie poddaje uwodornieniu. Alternatywnie można je uwodorniać bezpośrednio w środowisku kwaśnym, bez uprzedniego wyodrębniania. Uwodornianie wygodnie prowadzi się w temperaturze pokojowej, w trakcie intensywnego mieszania w alkoholu, np. etanolu, w obecności katalizatora, w atmosferze wodoru. Odpowiednimi katalizatorami są np. tlenek platyny, pallad na węgiu i nikiel Raneya.

Omówione etapy ilustruje schemat i, na którym R', Ri, R2, z i n mają wyżej podane znaczenie.

Gdy R’oznacza ewentualnie podstawiony benzyl, grupę tę można usunąć również drogą uwodornienia. W tym przypadku uwodornienie prowadzi się w środowisku kwaśnym, takim jak mieszanina kwasu solnego i etanolu, w podwyższonej temperaturze.

Schemat 2 przedstawia reakcję uwodornienia, w której ze związku o wzorze 9 otrzymuje się związek o wzorze 1, w którym R’, R4 i R5 oznaczają atomy wodoru, to jest związek o wzorze 10.

Inną metodą usuwania benzylowej grupy R’ jesi reakcja przenoszenia wodoru, w której wyjściowy związek o wzorze 9 ogrzewa się w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin z mrówczanem amonowym, w obecności 10% Pd/C, w odpowiednim niższym alkoholu, takim jak metanol lub etanol, względnie w jego roztworze wodnym. Związki o wzorze 10 można także wytwarzać bezpośrednio ze związków o wzorze 8 drogą reakcji przenoszenia wodoru prowadzonej z użyciem mrówczanu amonowego, względnie przez równoczesne uwodornienie podwójnego wiązania i zabezpieczającej grupy benzylowej. Związki o wzorze 10 można także wytworzyć bezpośrednio ze związków o wzorze 7 drogą reakcji przenoszenia wodoru, w której wyjściowy związek o wzorze 7 ogrzewa się w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin z mrówczanem amonowym i 10% Pd/C w środowisku kwaśnym, np. w kwasie octowym.

Związki o wzorze 10 można także wytwarzać ze związków o wzorze 7, w których R’ oznacza ewentualnie podstawiony benzyl, przez usunięcie benzylowej grupy R’ drogą reakcji przenoszenia wodoru lub uwodornienia, z wytworzeniem związku o wzorze 11, w którym Ri, R2, z i n mają wyżej podane znaczenie, a następnie przez odwodomienie związku o wzorze 11 wyżej opisanymi sposobami. W rezultacie otrzymuje się związek o wzorze 12, to jest związek o wzorze 1, w którym R4 i R5 razem tworzą wiązanie. Związki o wzorze 12 uwodornia się dalej wyżej opisanymi sposobami, z wytworzeniem związków o wzorze 10.

Związki o wzorze 1, w których R’ oznacza benzyl, to jest związki o wzorze 15, można wytwarzać drogą benzylowania odpowiednich związków, w których R’ oznacza atom wodoru.

162 513

Na wyjściowy związek o wzorze 13 działa się najpierw mocną zasadą, taką jak wodorotlenek sodowy w wodzie lub wodorek sodowy w odpowiednim rozpuszczalniku, np. dwumetyloformamidzie (DMF), z wytworzeniem soli metalu alkalicznego i imidazolu, którą w drugim etapie łączy się z halogenkiem benzylu o wzorze 14. Reakcje te ilustruje schemat 3. Przed rozpoczęciem reakcji benzylowania wolne grupy hydroksylowe, hydroksymetylowe i aminowe należy zabezpieczyć.

Przebieg reakcji można łatwiej kontrolować gdy zamiast estru o wzorze 3 zastosuje się amid o wzorze 16 lub nitryl o wzorze 17.

Dzięki dobraniu właściwych warunków odwadniania związków o wzorze 1, w którym R5 oznacza hydroksyl, można uzyskać odpowiednie związki o wzorze 1, w którym zamiast alkilowego łańcucha X znajduje się łańcuch alkenylowy.

Wyjściowe związki o wzorach 4 i 5 można wytwarzać np. z kwasu imidazoliloalkanokarboksylowego o wzorze 18 lub jego benzylowej pochodnej o wzorze 19, w których to wzorach z i R3 mają wyżej podane znaczenie, drogą ich estryfikowania przy użyciu metody opisanej w opisie patentowym St. Zjedn. Ameryki nr 3 759 944.

Jak już wspomniano, związki wytwarzane sposobem według wynalazku, wykazują zdolność inhibitowania aromatazy, a zatem są użyteczne w leczeniu chorób zależnych od estrogenów, np. raka sutka.

Estrogeny są steroidami niezbędnymi dla prawidłowej fizjologii i prawidłowego funkcjonowania normalnie rozwiniętych sutków i narządów płciowych u kobiet. Z drugiej strony znane jest działanie estrogenów stymulujące wzrost zależnych od estrogenów postaci raka, a w szczególności raka sutka i raka śluzówki macicy, przy czym mogą one także zwiększać ryzyko powstawania raka sutka, gdy w dawkach farmakologicznych podaje się je przez długi okres czasu.

Nadmierne wytwarzanie estradiolu może również wywołać inne, łagodne zaburzenia w narządach, których działanie zależy od hormonów. Rolę estrogenów jako stymulatorów i/lub regulatorów wzrostu raka podkreśla fakt, iż przeciwestrogeny zyskały główne znaczenie jako leki w leczeniu nowotworów sutka, w którym liczba receptorów estrogenów jest wysoka.

Przeciwestrogeny działają w ten sposób, że wiążą się z receptorami estrogenów, a zatem mhibitują biologiczne działanie estrogenów. Innym sposobem blokowania działania estrogenów jest inhibitowanie ich syntezy. Uzyskano to w warunkach klinicznych przy użyciu niespecyficznego inhibitora syntezy sterydów o nazwie aminoglutethimide. Syntezę estrogenów można blokować specyficznie przez inhibitowanie aromatazy, będącej kluczowym enzymem w biochemicznym łańcuchu syntezy estrogenów. Inhibitowanie aromatazy jest ważne, gdyż kilka typów raka sutka syntetyzuje estradiol i estron in situ, a zatem zapewnia stałą stymulację wzrostu (Alan Lipton i inni, Cancer 59: 779-782, 1987).

Tak więc co najmniej niektóre związki wytwarzane sposobem według wynalazku oraz ich nietoksyczne, farmakologicznie dopuszczalne addycyjne sole z kwasami mogą stanowić substancję czynną leków jako substancje wykazujące różny stopień działania inhibitującego aromatazę i dezmolazę, w zależności od rodzaju podstawników R’, Ri, R2, Rf i R2’.

Związki o wzorze 1 ich nietoksyczne, farmakologicznie dopuszczalne addycyjne sole z kwasami i ich mieszaniny można podawać pozajelitowo, dożylnie lub doustnie. Na ogół skutecznie działającą ilość substancji czynnej łączy się z odpowiednim nośnikiem farmaceutycznym. Skutecznie działająca ilość oznacza tu ilość zapewniającą żądaną aktywność, bez wywoływania szkodliwych efektów ubocznych. Konkretną dawkę stosowaną w danym przypadku określa się w zależności od licznych czynników, takich jak sposób podawania, gatunek ssaka, leczony stan, itd., a także budowa danego związku.

Farmaceutycznymi nośnikami stosowanymi ze związkami wytwarzanymi sposobem według wynalazku mogą być substancje stałe lub ciekłe, w zależności od sposobu podawania. Tak więc np. jako stałe nośniki można stosować laktozę, sacharozę, żelatynę i agar, zaś jako nośniki ciekłe wodę, syrop, olej arachidowy i olej z oliwek. Inne nośniki są dobrze znane fachowcom z dziedziny farmacji. Substancję czynną można łączyć z nośnikiem w postaci licznych dopuszczalnych postaci leku, takich jak tabletki, kapsułki, czopki, roztwory, emulsje i proszki.

162 513

Tabela 2

Badany związek	Liczba guzów 0 wielkości
zmniejszającej się	stałej	wzrastającej
Grupa kontrolna	3	21	42
Związek nr 9 (3 mg/kg)	2	14	37
Związek nr 9 (30 mg/kg)	21	3	15

Wartość LD50 (toksyczności ostrej) określono w próbie na młodych dorosłych samicach myszy ze szczepu NMRI. Związki podawano doustnie. Wartość LD50 dla związków o wzorze 1 wynosiła 350 mg/kg, lub powyżej.

Wynalazek ilustrują następujące przykłady. Widma Ή NMR badanych związków sporządzono na aparacie Bruker WP 80 DS (80 MHz). Wzorcem wewnętrznym był czterometylosilan. Widma masowe sporządzono na aparacie Kratos MS80RF Autoconsole.

Przykład I. 4-(4,4-Dwufenylobutylo)-lH-imidazol.

W mieszaninie 20 ml 2n kwasu solnego i 10 ml etanolu, z użyciem 10% Pd/C jako katalizatora, uwodorniono w 80°C 0,6gchlorowodorku l-benzylo-5-(4,4-dwufenylobutylo)- 1Himidazolu. Po ustaniu wchłaniania wodoru mieszaninę reakcyjną ochłodzono, przesączono i przesącz odparowano do sucha. Po dodaniu wody mieszaninę zalkalizowano dodatkiem NaOH. Produkt wyekstrahowano chlorkiem metylenu, który przemyto wodą, wysuszono nad siarczanem sodowym i odparowano do sucha. Pozostałość stanowiącą produkt w postaci zasady przeprowadzono w chlorowodorek w octanie etylu działając bezwodnym chlorowodoicm. ^Otrz^ymano ^{0,2g p}ro^duktu o tem^peraturze to^pmema ²⁰⁴-²⁰⁶°C. 'Η ^NMR (w postaci chkrowodorku, MeOH-dą): 1,40-1,90 (m, 2H), 1,90-2,30 (m, 2H), 2,75 (t, 2H), 3,95 (t, 1H), 7,00-7,40 (m, 11H), 8,72 (d, 1H).

Przy użyciu powyższego sposobu otrzymano także następujące związki. 4-(4,4-Bis(3metylofenylo)butylo]-lH-imidazol. Temperatura topnienia chlorowodorku 122-129°C. H NMR (w postaci chlorowodorku, MeOH-cU): 1,40-1,90 (m, 2H), 1,90-2,30 (m, 2H), 2,26 (s, 6H), 2,73 (t, 2H), 3,85 (t, 1H), 6,80-7,25 (m, 9H), 8,73 (d, 1H). 4-(4-(3,5-Dwumetylofenylo)-4-(3metylofenylo)butylo]-lH- imidazol. Temperatura topnienia chlorowodorku 75-82°C. NMR (w postaci chlorowodorku, MeOH-dą): 1,40-1,90 (m, 2H), 1,90-2,30 (m, 2H), 2,22 (s, 3H), 2,23 (s, 3H), 2,27 (s, 3H), 2,74 (t, 2H), 3,81 (t, 1H), 6,75-7,30 (m, 8H), 8,72 (d, 1H). 4-(4-(3,5Dwumetylofenylo)-4-fenylobutylo]-lH-imidazol. Temperatura topnienia chlorowodorku 104W⁶°^C. 'Η NM^r (w ^postaci chlorowo^r^ ^Me^OH-d^ą): 1,⁴⁰^^{90 2}Ηξ U⁹⁰-^{2,30 2H}L

2,23 (s, 6H), 2,74 (t, 2H), 3,85 (t, 1H), 6,84 (m, 3H), 7,22 (m, 6H), 8,72 (d, 1H). 4-(4-(3,4-Dwumetylofenylo)-4-fenylobutylo]-lH- imidazol. Temperatura topnienia chlorowodorku 118121°C. 4-[4- (2-Metylofenylo)-4-fenylobutylo]-lH-imidazol. Temperatura topnienia

I51-154,5°C.

^]H NMR (w postaci chlorowodorku, CDCb): 1,:50-2,20 (m, 4H), 2,22 (s, 3H), 2,71 (t, 2H), 4,09 (t, 1H), 6,81 (s, 1H), 7,0-7,4 (m, 9H), 9,04 (s, 1H). 5-[4-(3-Metylofenylo)-4-fenylobutyloJ1H- imidazol. Temperatura topnienia chlorowodorku 140-153°C.

*H NMR (w postaci chlorowodorku, MeOH-dą): 1,40-1,85 (m, 2H), 1,85-2,25 (m, 2H), 2,27 (s, 3H), 2,74 (t, 2H), 3,90 (t, 1H), 6,80-7,30 (m, 10H), 8,69 (d, 1H). 4-[4-(4-Metylofenylo)-4fenylobutylo]-lH-imidazol. Temperatura topnienia chlorowodorku 173-177°C.

'^{H NMR} (w postaci cHorowo^i-k^ CDCb + ² kro^ple ^Me^OH-cU): ¹,⁴⁰- ^1,80 (im ^2Hk 1,80-2,25 (m, 2H), 2,28 (s, 3H), 2,71 (t, 2H), 3,87 (t, 1H), 6,86 (d, 1H), 7,09 (s, 4H), 7,21 (s, 5H), 8,71 (d, 1H). 4-[4-(4-Metoksyfenylo)-4-fenylobutylo]-lH-imidazol. Temperatura topnienia chlorowodorku 156-159°C.

¹H NMR (w postaci chlorowodorku, CDCb): 1 ,-40-1,90 (m, 2H), 1,90- 2,30 (m, 2H), 2,71 (t, 2H), 3,76 (s, 3H), 3,87 (t, 1H), 6,82 (d, 2H), 6,90 (s, 1H), 7,13 (d, 2H), 7,21 (m, 5H), 8,68 (s,

162 513

1Η). 4- L4,4-Bis(4-metoksyfenylo)butyIo]-l H-imidazol. Temperatura topnienia chlorowodorku 138-142°C.

'H NMR (w postaci chlorowodorku, CDCb): 1,40-2,25 (m, 4H), 2,71 (t, 2H), 3,75 (s, 6H) pod którym znajduje się (t, 1H), 6,78 (d, 4H), 6,83 (s, 1H), 7,08 (d, 4H), 9,02 (s,lH). 4-(4,5D wufenylopentylo)-1 H-imidazol *H NMR (w postaci chlorowodorku, CDCb): 1,20-1,90 (m, 4H), 2,57 (t, 2H), 2,83 (m, 3H), 6,71 (s, 1H), 6,80-7,40 (m, 10H), 8,84 (s, 1H). 4,(5,5-Dwufenylopentylo)-lH-imidazol.

'H NMR (w postaci chlorowodorku, MeOH-cU): 1,3-1,5 (m,2H), 1,5-1,7 (m,2H), 1,8-2,3 (m, 2H), 2,656 (t, 2H), 3,746 (t, 1H), 7,06- 7,2 (m, 11H), 8,716 (d, 1H). 4-(6,6-Dwufenyloheksylo)-lH- imidazol 'H NMR (w postaci zasady, CDCb): 1,1-1,7 (m, 6H), 1,8-2,2 (m, 2H), 2,530 (t, 2H), 3,847 (t, 1H), 6,635 (s, 1H), 7,2 (s, 10H), 7,470 (s, 1H), 9,6 (szeroki s, 1H).

4-[4,4-Bis(4-metylofenylo)butylo]-lH-imidazol. Temperatura topnienia chlorowodorku 176-179°C. 4- [4-(4-Fluorofenylo)-4-fenylobutylo] - 1H-imidazol. Temperatura topnienia chlorowodorku 175-182°C. 4-[4-(2-Fluorofenylo)-4-fenylobutylo]-lH-imidazol. Temperatura topnienia chlorowodorku 182-190°C. 4-[4-(4-Etylofenylo)-4-fenylobutylo]-l H-imidazol 'hNM^{r (}w postacⁱ c^hlorowo^dor^ku^{, M}e°H-tb): ^1,18 (t, ^3HX b40-^1,90 (m,^2H), ^90-^2,30(m, 2H), 2,57 (q, 2H), 2,75 (t, 2H), 3,91 (t, 1H), 6,95-7,30 (m, 10H), 8,73 (d, 1H). 4-[4,4-Bis(4fluorofenylo)butylo]-lH-imidazol *^{H Nmr} (w postac chlorowo^k^ ^Me^OH-U): 1,40-1,85 (m, 2¾ 190-^2,30 (m, ^2Hb 2,77 (t, 2H), 3,98 (t, 1H), 6,80-7,40 (m, 9H), 8,72 (d, 1H).

Przykład Π. 4-(4,4-Dwufenylobutylo)-l H-imidazol.

a) 1 -Benzylo-5-(4-hydroksy-4,4-dwufenylobutylo)-lH-imidazol.

0,49g wiórków magnezowych pokryto 4 ml bezwodnego THF i do mieszaniny wkroplono 3,18g bromobenzenu w 7 ml bezwodnego THF, z taką prędkością, by reakcja nie była gwałtowna. Mieszaninę reakcyjną utrzymywano w stanie wrzenia w warunkach powrotu skroplin przez 1 godzinę, po czym wkroplono l,10g 4-(l-benzylo-lHiimidazoiilo-5)maślanu etylu w 15 ml bezwodnego THF i mieszaninę reakcyjną utrzymywano w stanie wrzenia w warunkach powrotu skroplin przez 2 godziny.

Do ochłodzonej mieszaniny reakcyjnej dodano nasycony roztwór chlorku amonowego i po odparowaniu THF otrzymano l,41g produktu. Temperatura topnienia chlorowodorku wynosiła 197-201°C.

'Η NMR (w postaci chlorowodorku, MeOH-(U): 1,35-1,80 (m, 2H), 2,20-2,45 (m, 2H), 2,61 (t, 2H), 5,33 (s, 2H), 7,0-7,5 (m, 16H), 8,81 (d, 1H).

b) l-Benzylo-5-(4,4-dwufenylobuten-3-ylo)-lH-imidazol.

1,3g l-benzylo-5-(4-hydroksy-4,4-dwufenylobutylo)-lH-imidazolu utrzymywano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin w 20 ml etanolu zawierającego 5% HCL, przez 1 godzinę.

Po odparowaniu rozpuszczalnika wytrącono chlorowodorek w octanie etylu. Otrzymano 1, 1g produktu o temperaturze topnienia 161- 168°C.

*H NMR (w postaci chlorowodorku, MeOH-<U): 2,22-2,60 (m, 2H), 2,60-2,90 (m, 2H), 5,29 (s, 2H), 6,06 (t, 1H), 6,90-7,60 (m, 16H), 8,88 (d, 1H).

c) l-Benzylo-5-(4,4-dwufenylobutylo)-lH-imidazol.

Chlorowodorek l-benzylo-5-(4,4-dwufenylobuten-3-ylo)-lH-imidazolu uwodorniono w etanolu. Temperatura topnienia otrzymanego chlorowodorku wynosiła 200-202°C.

d) 4-(4,4-Dwufenylobutylo)-1 H-imidazol.

Grupę benzylowąw l-benzylo-5-(4,4-dwufenylobutylo)-lH-imidazolu uwodorniono sposobem z przykładu 1 d.

Przykład 41. 4-(4,4-Dwufenylobutylo)-lH-imidazol.

l-Benzylo-5-(4-hydroksy-4,4-dwufenylobutylo)-lH-imidazol poddano redukcji 5 równoważnikami mrówczanu amonowego we wrzącym kwasie octowym stosując jako katalizator 10% Pd/C (10% wagowych/wagowych) według sposobu z przykładu II. Temperatura topnienia chlorowodorku wynosiła 203-205°C.

162 513

Dawka doustna związków wytwarzanych sposobem według wynalazku wynosi od 20 do około 200 mg dziennie.

Związki wytwarzane sposobem według wynalazku badano pod względem ich zdolności inhibitowania enzymu aromatazy w próbie in vitro metodą M. Pasanena (Biological Research in Pregnancy, vol. 6, No. 2, 1985, str. 94-99). W próbie zastosowano ludzką aromatazę, otrzymaną z łożyska kobiecego, bogatego w ten enzym. Frakcję mikrosomową otrzymano drogą wirowania (strącanie przy prędkości 100000 x g). Preparat enzymatyczny stosowano bez ^da^lsze^go oczyszczama. Ba^dany związek ^do^dawano wraz z ^{100000 dp}m ¹,²-[³H]- an^drostenodionu-3,17 i układem generującym NADPH. Stężenie badanych związków wynosi 0,°°1,0,01, 0,1 lub 1,0 mmol. Inkubację prowadzono w 37°C przez 40 minut.

^W wyniku aromat^yzacj^{i 1},2-[^3hJ- androstenodrnnu-^3,17 otrz^ymuje się ^3h2O. Irytowaną wodę i irytowany substrat łatwo oddziela się w minikolumnie Sep-Pak, która absorbuje steryd a przepuszcza wodę. Radioaktywność określa się przy pomocy ciekłego licznika scyntylacji. Inhibitowanie aromatazy ocenia się przez porównanie radioaktywności Ή2Ο próbek potraktowanych inhibitorem i próbek kontrolnych nie traktowanych inhibitorem. Wartość IC50 oblicza się jako wartość stężenia, przy którym inhibitowanie enzymu zachodzi w 50%. Wartości tego stężenia dla badanych związków przedstawiono w tabeli 1.

Aktywność rozszczepiania bocznego łańcucha cholesterolu (dezmolaza) mierzono metodą Pasanena i Pelkonema (Steroids, 43:517-527, 1984). Inkubację prowadzono w plastykowych probówkach Eppendorfa o pojemności 1,5 ml, stosując układ złożony z wytrząsarki Eppendorfa, wirówki i inkubatora. Inkubowana objętość wynosiła 300 μΐ, zaś substrat (5 gmoli) sporządzono metodą Hanukoglu i Jefcoate (J. Chromatogr. 190:256-262, 1980) i dodano 100000 dpm radioaktywnego 3H-cholesterolu-4(czystość związku sprawdzono metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej) w 0,5% Tween 20,10 mmoli MgCh, 5 μιηοΐΐ cyjanoketonu i 2 mmole NADPH. Próbki kontrolne zawierały wszystkie te substancje, lecz preparat enzymu został uprzednio zdezaktywowany przez dodanie 900 μΐ metanolu. Frakcję mitochondrialną (1 mg białka) z łożyska kobiecego lub nadnercza bydlęcego stosowano jako źródło enzymu.

Po 30 minutach inkubowania w 37 °C reakcję zakończono przez dodanie 900 μΐ metanolu, do każdej probówki dodano 1500 dpm ¹⁴C- pregnenolonu- 14jako markera i zawartość probówek poddano intensywnemu wytrząsaniu. Po 1°-minutowym równoważeniu wytrącone działaniem metanolu białka odwirowano (8000 x g przez 2 minuty) i supematan odessano plastykową strzykawką o pojemności 1 ml, a następnie wprowadzono do wyrównoważonej uprzednio (75% metanol) minikolumny.

Kolumnę wyeluowano 1 ml 75% metanolu i 3 ml 80% metanolu. Eluat w 80% metanolu wprowadzono do fiolki, do której dodano 10 ml płynu scyntylacyjnego. Radioaktywność określono przy użyciu programu z podwójnym znacznikiem i ciekłego licznika scyntylacji (LKB RackBeta). Typowa wartość aktywności w przypadku enzymu w preparacie z ludzkiego łożyska lub bydlęcego nadnercza wynosiła odpowiednio 0,5-3 i 50-100 nmoli powstałego pregnenolonu /mg białka/ minutę.

W próbach inhibitowania badaną substancję dodawano do inkubowanej mieszaniny w ilości 10-20 μΐ, zwykle w postaci roztworu metanolowego lub etanolowego (końcowe stężenie 1-1000 pmoli). Tę samą objętość cieczy rozpuszczającej dodawano do fiolki z próbkami kontrolnymi.

Wartość IC50 (stężenia powodującego inhibitowanie w 50%) określono graficznie i przedstawiono w tabeli 1.

Poniżej przedstawiono związki poddane wyżej opisanym próbom:

1.4-[4-(4-metylofenylo)-4-fenyIobutyIo]-lH-imidazol

2. ł-benzylo-5-[4-(4-metylofenylo)-4-fenylobutylo]-lH-imidazol

3. ł-benzylo-5-[4-(3-metylofenylo)-4-fenylobutylo]-IH-imidazol

4. 4-[4-(3-metylofenylo)-4-fenylobutylo]- IH-imidazol

5. 4-[4-(2-metylofenylo)-4-fenylobutyloJ-lH-imidazol

6. l-benzylo-5-[4-(2-metylofenylo)-4-fenylobutylo]-lH-imidazol

7. l-benzylo-5-(4,5-dwufenylopentylo)- IH-imidazol

8. 4-(4,5-dwufenylopentylo)-lH-imidazol

162 513

9. 4-(4,4-dwufenylobutylo)-lH-imidazol

10. l-benzylo-5-(4,4-dwufenylobutylo)-l H-imidazol

11. 4-[4-(4-metoksyfenylo)-4-fenylobutylo]-lH-imidazol

12. 4-[4,4-bis(4-metoksyfenylo)butylo]-lH-imidazol

13. 4-|4,4-bis(3-metylofenylo)butylo]-lH-imidazol

14.4- [4-(3,5-dwumetylofenylo)-4-fenylobutylo]-1 H-imidazol

15. 4-[4-(3,4-dwumetylofenylo)-4-fenylobutylo]-lH-imidazol

16. 4-[4-(3,5-dwumetylofenylo)-4-(3-metylofenylo)butylo]-lH- inudazol

17. 4-[4,4-bis(4-metylofenylo)butylo]-lH-imidazol

18. 4-(5,5-dwufenylopentylo)- lH-imidazol

19. 4-(6,6-dwufenyloheksylo)-lH-imidazol

20.4- [4-(2-fluorofenylo)-4-fenylobutylo]-l H-imidazol

21.4- [4-(4-fluorofenylo)-4-fenylobutylo]-lH-imidazol

22. 4-(4,4-dwufenylobuten-1 -ylo)-1 H-imidazol

23. 4-[4,4-bis(4-fluorofenylo)butylo]-lH-imidazol

24. 4-[4,4-bis(4-nitrofenylo)butylo]-lH-imidazol

25. 4-[4,4-bis(4-aminofenylo)butylo]-lH-imidazol

26. 4-[4-(4-etylofenylo)-4-fenylobutylo]-l H-imidazol.

Tabela 1

Związek nr	Inhibitowame aromatazy ICso (pmole4itr)	Inhibitowame dezmolazy IC50 (gmole/litr)
1	2,9	96
2	19	50
3	13	38
4	2,5	7,5
5	3,4	29
6	8,5	32
7	15
8	4,7	27
9	2	320
10	7
11	3,5	190
12	10	46
13	28	48
14	7,5	65
15	5,0	39
16	125	95
17	3,5	110
18	1,7	68
19	14,5	61
20	16	38
21	2,8	80
22	8,5	165
23	3,3	175
24	20	37
25	26	210
26	8,5	65

162 513

P r z y k ł a d IV. 4-(4-Hydroksy-4,4-dwufenylobutylo)-lH- imidazol. l-Benzyło-5-(4-hydroksy-4,4-dwufenylobutylo)-lH-imidazol poddano redukcji mrówczanem amonowym w wodnym roztworze etanolu stosując jako katalizator 10% Pd/C.

^]H NMR (w postaci zasady, CDCb): 1,35-1,65 (m, 2H), 2,10-2,30 (m, 2H), 2,51 (t, 2H),

6,60 (s, 1H), 7,0-7,4 (m, 11H).

(-CCHrCH^OHiCHRCR^ylR

Wzór 1

-c

Ri

-RWzór 2 jCokhZchCzCHj-c-or

Λ· ^Wz^ór ³ ^R o

N CMCH-tH/ ZCHAOR

Wzór 4 ^HHCHiHCHHzCHfÓ-OR

^R3 Wzór- 5

Wzór 6

162 513

Wzór 11 ^CH£H(oV£H-ę(ęM

Ri

-R2 /F \, zN

H

R:

Wzór 12

Ί¹,

R

Wzór 16

Wzór 17 ę* ^CHO+pOzOtcaiH

Rp-('MMgrtol

Wzór 20 j^-^^C^^H2CH2(CH₂)²CH2-ęHH<-X|^^¹

Wzór 21

Ri

162 513

Wzór 22

Ή

R2

R2·

Wzór 22a

Ri

Wzór 23

Ri

R2

R'

Rf

Ri

Wzór 2 3a

162 513

Νχ OH < J--CH₂CH₂(CH₂)_zGH;2^-CCH₂)n

R, (CHnA

R AA ΓΊ wzór 7 R->—tf-rrRi

-H0

Η2

Wzór 9 R₂ 3-R

Schemat 1 //

T

R'

Wzor 9 .:CH_;-CW_CHu (ĆHjR @'^R'

h₂

1) mocna zasado, P

2) -CH₂ -CCHiz-CHRrCRs-K-OCi

R3 fy i ^Rj ^{Wzór 14} CH,-®-R₃ .. R,

Wzor 15

Schemat 3

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz.

Cena 10 000 zł

Claims

Zastrzeżenie patentowe

Sposób wytwarzania nowych pochodnych imidazolu o ogólnym wzorze 1, w którym Ri i R2 niezależnie oznaczają atom wodoru, metyl, etyl, propyl, metoksyl, grupę nitrową, trójfluorometyl, dwufluorometyl, fluorometyl lub atom chlorowca; R’ oznacza atom wodoru lub grupę o wzorze 2, w którym R3 oznacza atom wodoru, metyl lub atom chlorowca; R4 oznacza atom wodoru, Rs oznacza atom wodoru lub hydroksyl, względnie R4 i R5 razem tworzą wiązanie; X oznacza wiązanie lub prostołańcuchowy Ci-2-alkil albo jeden z tych łańcuchów alkilowych oznacza odpowiedni alkenyl, a z oznacza zero, 1 lub 2, lub ich nietoksycznych, farmakologicznie dopuszczalnych soli addycyjnych z kwasami, znamienny tym, że pochodną imidazolu o ogólnym wzorze 3, w którym R’ i z mają wyżej podane znaczenie, a R oznacza alkil, poddaje się reakcji z odczynnikiem Grignarda o ogólnym wzorze 20, w którym Ri, R2 i X mają wyżej podane znaczenie, a Hal oznacza atom chlorowca, otrzymując związek o wzorze 22a, w którym R’, R1, R2, X i z mają wyżej podane znaczenie i ewentualnie powstały związek o ogólnym wzorze 22a poddaje się reakcji przenoszenia wodoru, z wytworzeniem związku o wzorze 21, w którym Ri, R2, X i z mają wyżej podane znaczenie; lub powstały związek o ogólnym wzorze 22apoddaje się odwodnieniu, z wytworzeniem związku o wzorze 23a, w którym R’, Ri, R2, X i z mają wyżej podane znaczenie; po czym powstały związek o wzorze 23a uwodornia się z wytworzeniem związku o wzorze 21a, w którym R’, Ri, R2, X i z mają wyżej podane znaczenie, i ewentualnie powstały związek o wzorze 21 a, w którym R’ oznacza ewentualnie podstawiony benzyl, poddaje się uwodornieniu lub reakcji przenoszenia wodoru z wytworzeniem związku o wzorze 21, w którym Ri, R2, X i z mają wyżej podane znaczenie; albo powstały związek o wzorze 22a, w którym R’ oznacza ewentualnie podstawiony benzyl poddaje się reakcji przenoszenia wodoru z wytworzeniem związku o wzorze 22, w którym Rb R2, X i z mają wyżej podane znaczenie; po czym powstały związek o wzorze 22 poddaje się odwodnieniu z wytworzeniem związku o wzorze 23, w którym Ri, R2, X i z mają wyżej podane znaczenie; i powstały związek o wzorze 23 poddaje się uwodornieniu z wytworzeniem związku o wzorze 21, w którym Ri, R2, X i z mają wyżej podane znaczenie.