PL149348B1

PL149348B1 - Nematocides and insecticides

Info

Publication number: PL149348B1
Application number: PL1986263008A
Authority: PL
Priority date: 1985-12-16
Filing date: 1986-12-15
Publication date: 1990-02-28
Also published as: CS270216B2; FI865102A; EP0231714A1; DD262992A5; NO864972D0; BR8606201A; ZA869432B; CN86108233A; AU6653686A; PH24070A; MA20827A1; RO96327B; FR2591593B1; FI865102A0; OA08447A; FR2591593A1; IL80980A0; PT83944A; PH21726A; PL263008A1

Description

Przedmiotem wynalazku jest środek nicieniobójczy i owaaoobjczy.

Oimniany środek według wynalazku zawiera jako substancję czynną co najmniej jeden związek o wzorze ogólnym 1, w którym n oznacza lizzbę całkowitą 1,2 lub 3> X oznacza atom tlenu lub siarki, R oznacza podstta^ii^j., które mogą być takie same lub różne, takie jak atom wodoru lub ewennualnie chlooowcowany rodnik alkioowy zawierający od 1 do 6 atomów węgla, R^ i R£> która mogą być takie same lub różne, oznaczają atom wodoru lub atom chlorowca, albo rodnik alkiowwy lub chloroweowany alkioowy zawierający od 1 do 3 atomów węgla, Y oznacza atom chlorowca, albo eweniualnie podstawiony kation fosfoniowy, sulfoniowy lub amoniowy, albo rodnik o wzorze XR, w którm R oznacza ewie^^m^ chlorowcowany rodnik alkinowy zawierający od 1 do 6 atomów węgla albo rodnik o wsorze C/X/-R', SCCfFlub -N=C/RRr/, w których to wzorach R^zn^za rodnik alkiowwy zawierljący od 1 do 6 atomów węgla lub grupę fenylową eweniualnie podstawioną co najmniej jednym rodniktom alkilowyym zawierającym od 1 do 4 atomów węgla i/lub co najmniej jednym atomem chlorowca, albo alternatywnie, rodnik o wzorze XR^ lub NR^R^, w których to wzorach R^ i R^, które mogą być takie same lub różne, oznaczają atom wodoru lub ewenniuatole podstawiony rodnik alkioowy zawierający od 1 do 4 atomów wgla, albo o przypadku gdy związek zawiera lsymenΓyczny atom węgla, jeden z jego nnancjomeΓjo, lub, w przypadku, gdy związek zawiera więcej niż jeden asymeeryczny atom węgla, Jeden z jego OiasnenooZoomnΓÓo lub jeden z jego odpooWednich enancjomerów.

Związki, które zawierają jeden asymetryczny atom węgla, występują w dwu postaciach emncj ome rycznych, R lub S. W takim przypadku, w^ó^ir podany powżej należy rozumieć tak, że obejmuje on także mieszaninę ich obu, w równoważnym stosunku (racemat, albo o takim stosunku, w którym jeden lub drugi z nich przeważa.

149 348

Związki, które zawierają więcej niż jeden asymetryczny atom węgla, występują w postaciach diastereoizomerycznych, przy czym każdy diastereoioomer na ogół występuje w dwu postaciach enancjomerycznych. W takim przypadku, wzór podany pow^j należy rozumieć tak, że obejmuje on także mieszaninę diastereozoomerów i enancjomerów, albo w stosunku równoważnym, albo w takim w którym jeden lub drugi składnik przeważa.

Korzystne środki wdług wynalazku zawierają Jako substancję czynną co najmniej jeden związek o wzorze ogólnym 1, w którm n oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, X oznacza atom tlenu, R_x, k₁ i R2 oznaczają atomy wodoru, albo rodniki mtylowe lub chlorowcometylowe, a Y oznacza atom chlorowca. *

Sposób w^wrzarda niektórych związków o «orze 1, w którm Y oznacza atom chlorowca, polega na tym, że poddaje się związek o wzorze 2, w którym η, Y, R*, R^ i R2 mają w^^ej podane znaczenie, reakcj ze środkiem chlorowcującym, takim Jak SOC^, Ρ/0/ϋρ PCl^, PBr^, P/O/Br^, w obecności neutralizatora produktów kwaśnych, takiego jak amina trzecoozęędowa lub piiydyna, zgodnie z mtodami znanymi, (patrz zwłaszcza wśród irnych odnośników: J. March, A^^anced Organie Ihendssry, w^· III, w^· John Wiley and Sons, 1985, str.

Niektóre ze związków o «orze 2 są to związki znane. Inne są związkami nowymi 1 obejmuje je wzór ogólny 2, w którm R, R2, R*, X i n mją w±ej podane znaczerde, pod warunkiem, że jednocześnie, n ma zna czernie inne niż icezba całkowita 1 lub 2, X ma znaczenie inne niż tlen lub siarka, a R₂ i R_x mją znaczenie inne niż atomy wodoru.

Sposób wywarzania pewnych związków o wzorze 1, w któiym Y oznacza atom chlorowca, polega na tym, że poddaje się związek o wzorze ogólnym 3, w któiym η, X, R_x, R, R₂ i R* mają tyżej podane znaczenie, reakcj z solą o wzorze M-hal - w któiym hal oznacza atom chlorowca, a M oznacza atom metalu alializinego lub metalu ziem alkalccznych, w szczególności litu, sodu lub potasu, zgodnie z metodami znanymi (patrz zwłaszcza poprzedni odnoś^k, str.

Związki o wzorze 3 są to związki nowe, z ^jątkeem pochodnej p-toluenosulfonaanowej

2-/hydroisymorylo/tetΓahydropiΓait. Sposób wywarzania tych związków polega na tym, że poddaje się związek o wzorze 2 reakcj z pochodną o wzorze R*SO2ll, w którm R*ma wyżej podane znaczenie, w obecności za tora produktów kwaśnych, takiego jak zasada, np. amina ^j^^^c^oorędd^^a lub piiydyma (patrz zwłaszcza: J. terch, Adyaroed Organie Iheemstry, w^d»

III, wyd. John Wiley Sons, 1985, str. 357 - 358).

Sposób wytwarzania niektórych związków o «orze 1, w którm Y oznacza atom fluoru lub Jodu, polega na tym, że poddaje się związek o wzorze 1*, w któiym η, X, R, R2 i Rx mmją w^ej podane znaczenie, Y^znacza atom bromu lub chloru, reakeci z solą o wzorze M-Y',' w którym Y^oznacza atom fluoru lub jodu, a M ma wyż ej podane znaczenie, zgodnie z metodami znanymi (patrz zwłaszcza poprzedni odno&Uk, str. 381).

Sposób wytwarzania niektórych związków o wzorze 1, w którm Y oznacza atom chlorowca, a X oznacza atom tlenu, polega na tym, że poddaje się alkohol o wzorze 4, w którm n,

Rx, R- i R2 mają w^ej podane znaczenie, cykl i za cj i zgodnie z metodami znanymi, w obecności środka chlorowcującegozertryfikuJącego, takiego Jak N-brzmosιtic^nimię lub podbromin tert-butylu (patrz zwłaszcza: i wsp., Bul. Soc. Ihlrn. Beograd, 4^r7/8, 407-415/1982/), albo z użyciem ode żarnika takiego Jak tetraoctan otoidu^ M i hal mją tyżej podane znaczerie/· Patrz zwłaszcza: S. i wsp· ,Heterocycles, 23/8, 2035-2039 (1985).

Sposób wywarzania niektórych ^^eta^w^r^iych związków oraz nici eni obój cze właściwości zai^w^iraj^ący^ch je środków objaśniają następujące przykłady, nie ograinLczające w żaden sposób zakresu wynalazku. Budowę związków chemicznych stanowiących produkty potwierdzono za pomocą sperirogrraii NMR (magnetyczny rezonans jądrowy) i/tob speeirogΓoffi IR (podczerwień) i/tob MS (spektrografia rasowa) i/tab mikrzanaaizy·

149 348

Przykład I. OtrzymywaJe 2-/bTo>roometylo/tetrahydropiranu (związek 1).

Do 250 M kolby okrągłodennej wprowadza się 120 ml toluenu, 62 g trójboomku fosforu i 11,5 g pirydyny. Zawartość kolby miesza się i oziębia do temperatury poniżej 0°C. Następnie wlewa się 80 g 2-hydroksyym tytootetrahydropiranu i 4,6 g pirydyny. Podczas dodawania odczynników utrzymuje się, przy Meszaniu, temperaturę poniżej 0°C. Mieszanie w tej samej temperaturze, kontynuuje się w ciągu godziny, po czym pozwala się powócić mieszaninie do temperatury otoczenia i mieszaninę odstawia się na noc. Następnie Mieszaninę sączy się, prze mywa toluenem i zatęża za pomocą odparowania do sucha· Otrzymaną pozostałość w postaci cieczy o barwie pomrończowo-żżłłej destyluje się pod ΣMdej^^(^^^^o ciśni ienimm (2400 Pa) z użyciem pompy do sączeMa, w wyniku czego otrzymuje się 35,5 g 2-bromoootylo/etrahydΓopiraiu i wzorze 5, w postaci bezbarwnej cieczy o temperaturze wrzenia 74°C (2400 Pa).

Przykład II. Otrzymywanie 2-/bromomotyioo/etrahydrofuranu (związek 2). Proces prowadzi się w sposób podobny do sposobu opisanego w powyższym przykładzie I, z tą różnicą, że zamiast 2-/hydroksylleiylo0tetrahydropiranu stosuje się 2-/hydroksy-oeiylo/tetrahydrofuran, w w^iku czego otrzymuje się 60,0 g 2-^γοοζοι tyło tetra hydro furanu o wzorze 5a, w postaci bezbaiwnej cieczy o temperaturze wrzenia 70°C (2400 Pa).

Przykład III. Otrzymywanie b0s/2,6jb/ooo[noiylo0titrahydr/eiΓanu (związek 3) . Proces prowadzi się w sposób jak wy^^ej opisano w przykładzie I, z użyciem 5,0 g cis-bis/2,6hydroksyymtylo/tetΓahydropiranu, 6,1 g tróbboornku fosforu, 1,3 g pirydyny i 30 Mi toluenu, w wydku czego otrzymuje się 0,7 g cis-bis/2,6-bΓOπlOoeiylo/tetrahydropiranu .o wzorze 6, w postaci proszku o barwie białej, o temperaturze topnienia 37°C.

Przykład IV. Otrzymywanie 2-/1jbroooetylo/tetΓahydropiranu (związek 4). Proces prowadzi się w sposób podobny do sposobu opisanego w powyższym przykładzie I, z tą różnicą, że zamiast 2-/hydroksyMiylo/tetΓahydropiranu stosuje się 2-/1-hydroksyliylo/tetrahydropiran, w w^iku czego otrzymuje się 23 g 2-/1-bromooeyyo/tetrahydropiranu/ mieszanina dwóch diasteiooi/omerów w stosunku 55 : 45/ o wzorze 7, w postaci bezbarwnej cieczy.

Πρ^Ο : 1,4855.

Przykład V. Otrzymywanie 2-/ch0oroMtylo/tetrahydropirjuiu (związek 5). Do roztworu 30 g 2-/hydroksme tylo/tetrahydropi ranu w 44 ml pirydyny dodaje się 22 M chlorku tionylu wtaki sposób, aby yimpeΓatura Meszaniny reakcyjnej utrzymyroła się na poziomie około 40 - 45°C. Następnie Meszaninę, przy kontynuowaniu Meszania, ogrzewa się w temperaturze 45°C w ciągu 8 godzin, w w^iku czego otrzymuje się olej, który rozpuszcza się w eterze i otrzymaną fazę eterową przemywa się wodą, po czym nasyconym rozOw/rem NaHCOj i w końcu nasyconym rozOo/Γem Na(CL, a następnie osusza Na₂S0^ i zatęża. Otrzymaną ciekłą pozostałość destyluje się pod zmiiejszonym ciśnieneoo (2000 Pa), w wniku czego otrzymuje się 20,2 g 2-/chlorometylo/tetrahydropiranu o wzorze 8, w postaci bezbarwnej cieczy o temperaturze wrzenia 55°C (2000 Pa).

Przykład VI. Otrzymywanie 2-/jodomeiylo/tetrahydropiΓαϊu (związek 6). Do naczynia reakcyjnego wprowadza się 5,4 g 2-/bromo/iylo/tiyrahldr/piΓanu (związek 1) i 4,5 g jodku sodowego w 50 M acetonitrylu. Otrzymaną Meszaninę reakcyjną miesza się i ogrzewa w temperaturze wrzenia rozpuszczalnika pod chłodnicą zwrotną w ciągu 14 godzin. Następnie mieszarMnie pozwala się ochłodzić do temperatury otoczenia, po czym odsącza się utworzony osad bromku sodowego. Następnie przesącz zatęża się za pomocą odparowania do sucha, w wyniku czego otrzymuje się pozostałość o barwie brązowej, którą destyluje się pod ΣΜύ^εζοηγο ΜίϋβΜοο (1600 Pa) z użyciem poopy stłumieni owej wodnnj, z otrzymaniem 3 g 2-jodooetylotetrahydΓopirsilu o wzorze 9, w postaci cieczy o barwie brązowej, o temperaturze wzenia 88°C (1600 Pa).

Przykład VII. Otrzymywanie 2-/tosylokslmeiylo/tetΓa-hydΓopiranu (związek 7).

Do naczynia reakcyjnego wprowadza się 35 g 2-/hydroksymiylo0tetΓahydropiranu w 60 ml pirydyny. Meszaninę reakcyjną Mesza się i oziębia do temperatury 5°C. Dodaje się porcjami 69 g

149 343 chlorku tosylu, utrzymując w tym czasie temperaturę poMżej 10°C. Po zakończeMu dodawania kontynuuje się MeszaMe w ciągu godziny w temperaturze 5°C, po czym pozwala się powrócić mieszaninie do temperatury otoczenia i Mesznie kontynuuje się w ciągu 2 godzin. Następnie otnymaną mieszaninę odstawia się na noc, po czym wylewa na lód i poddaje ekstrakcji toluenem. Fazę toluenową przemywa się 10 % HCl, ' a następnie wodą, osusza Νβ2$0^ 1 zatęża, w wyniku czego otrzymuje się 33 g 2-/tosyloksymetylo/-tetrahydropiranu, o wzorze 10, w postaci ciała stałego o barwie białej, o tempra turze topnienia 73°C.

Przykład VIII. OtrzymywardLe ?-/jnuim^^l^:^^o/i^€itral^^^i^c^pJLaJMiu (związek 8).

Do naczynia reakcyjnego wprowadza się 13» 5 g 2-/tosyloksymeiylu/tetrahydΓoeirίmu (związek 7) i 13»5 g fluorku potasowego w 60 ml glikolu etylenowego. Otrzymaną meszaninę reakcyjną Mesza się i ogrzewa w tenęeraturze 130°C w ciągu 3 godzin, po czym ochładza do temperatury otoczenia i rozcieńcza 200 ml wody, a następnie poddaje ekstrakcji 2 razy po 100 M eteru. Otrzymane ekstrakty eterowe łączy się 1 przemywa wodą, osusza N&2S0ą 1 zatęża za pomocą odparowania do sucha. Otrzymaną pozostałość destyluje się pod ciśnieniem atmosferycznym, w wyniku czego otrzymuje się 1,8 g 2-/fluouometylu/tetrahydΓopiaanu o wzorze 11, w postaci bezbarwnej cieczy o temperaturze wrzenia 110°C (101 kPa).

Przykład IX. Otrzymywanie 2-/mesyloks:metyloU'tetrahldrueiΓanu (związek 9). froces prowadzi się w sposób podobny do sposobu opisanego w powyższym przykładzie VII, z tą różnicą, że zaMast chlorku t^osylu stosuje się chlorek meeylu, w wyniku czego otrzymuje się 22 g 2-/mesyloksyymtyll0tetrahydtopiΓanu o wzorze 12, w postaci lepkiego oleju o barwie żółtej.

¹³C NMR ^prz^y 62,90 MHz : : 75,1/72,4/68^ 37,5/27,3/253/223

TMS

Przykład X. Otrzymywanie 6,6-dimetylo-2-/Uodumeiylu/-tetrahydroeiranu (związek 10). Do roztworu 44,3 g tetraoctanu ołowiu w 200 ml 1,2-d i-net oksy etanu dodaje się przy Meszaniu, w temperaturze 0°C, roztwór 7,2 g 2-meiylo-6-hepten-2-ulu w 100 μ_ 1,2-dimeyoksyetanu. dodaje się roztwór 15 g jodku sodowego w 200 ml 1,2-dimituksyetanl i mieszaninie kontynuuje się w temppraturze 0°C w ciągu 30 Mnut. Następnie otrzymaną mieszaninę reakcyjną wlewa się do roztworu złożonego z 1500 M wody o temperaturze lodu i 500 M 10 % HCl, po czym poddaje się ją ekstrakcji eterem. Otrzymaną fazę eterową przemywa się kolejno nasyconym roztworem wodorowęglanu sodowego, 10 % roztworom ^08^0™ sodowego 1 nasyconym roztworom chlorku sodowego, po czym osusza siarcaanem sodowym 1 zatęża za pomocą odparowania do sucha. Otrzymaną pozostałość o barwie żółtej destyluje się pod z^^n^;jszonym ciśnieneem /2,67 Pa/, w wyniku czego otrzymuje się 4 g 6,6-dimeiylu-2-/jodumeiyloOtetrahydropiranu o wzorze 13» w postaci cieczy o barwie żółtej, o temperaturze wrzenia 34°C (2,67 Pa) . nj»- 1^,5110.

^Przy^kład XI. Otrzymywanie 2-/«$ ,*C -dimetylo- ^C -bromouetyloUtetΓahydΓoperanu (związek 11) i 5,5-dimetylo-2-/buomumeiylo/tetnhnldtupiranu (związek 12).

Do naczynia roakcyjrego wprowadza się 12,8 g 6-meiylu-5-heptin-1-ulu i 19 g N-broM^o^t^c^^y^il^^du w 75 M tetrachlorku węgla. Otrzymaną Meszaninę Mesza się w ciągu 8 godzin w temperaturze otoczenia, po czym sączy i przemywa 10 % roztworem ^2820^» a następnie wodą. Po osuszeniu Na2^0^ i zatężeniu za pomocą odparowaiHa do sucha, otrzmaną pozostałość poddaje się jhΓomarougaafi na kolumnie z krzemionką, z użyciem do elucji układu heptan: octan etylu 98 : 2, w wyniku czego otrzymuje się 1,5 g 2-/«# ,<£-dlrnetylo- o- - bromouiyloOtetrahydropiranu o wzorze 14 (związek 11), w postaci bezbarwnej cieczy.

¹³C NMR ^prz^y 62^,90 Wiz : α«^_J/^eeM': 85,0/69,0/68,0/30,7/30,1/26,9/25,8/233.

Tms

Powtarza się ten sam sposób postępowania z użyciem 14,2 g 2,2-dimetylo-5-heksen-1olu i 21 g N-bromosukcmieidu w 150 ni tetrachlorku węgla, w wyniku czego otrzymuje się 8,0 g

5,5 -dimetylo-2-/buomomeeylo/tetΓahldroeiΓεmu o wzorze 15 (związek 12), o tempra turze wrze149 348 nia 48°C (6,65 Pa).

Przykład XH. Otrzymywanie dwu diastereoizomerów 2-bromometylo-6-metylotetrahydropiranu (związki 13 i 14).

Proces prowadzi się w sposób podobny de sposobu opisanego w powyższym przykładzie XI, z tą różnicą, że zamiast 6-metyle-5-hepten-1-elu stosuje się 6-hepten-2-ol.

Po chromotrzymuje się w. ten sposób:

g bezbarwnej cieczy stanowiącej diastereozoomer A, g bezbarwnej cieczy stanowiącej diastereoieooer B

2-broooeetyloe6-motyloeetrrhydΓepiΓanu o wzorze 16.

^1}C NMR ^prz^y 62,90 MHz : (^CDR/^o/ :

TMS ·

Izomer A : 77,1/74,6/35,6/33,0/29,5/21,6.

Izomer B : 70,6/67,9/34,2/31,1/28,0/19,4/18,1.

Przykład XII. Otrzymywanie związków 15 - 36.

Proces prowadzi się w sposób podobny do sposobu postępowania opisanego w powyższym przykładzie X lub przykładzie X, z użyciem jako związków wejściowych ^^^c^v^i^i^ii.ch rlkohoei, w wi*iku czego otrzymuje się związki 15 - 36 o wzorze ogólnym 17, objaśnionym poniżej.

Związek nr	«1	*2	tei	Rx₂		R4	^RX}	Rx₆	^7	%8
15	H	H	CR	CH}	H	H	H	H	H	H
16	H	H	H	H	H	H	CH}	CH}	H	H
17	H	H	H	H	H	H	H	H	CH}	CH}
18	H	H	H	H	CH}	H	H	H	H	H
19	H	H	H	H	H	H	CH}	H	H	H
20	H	H	H	H	H	H	H	H	CH}	H
21	H	CH}	CH5	CH}	H	K	H	H	H	. H
22	H	CH}	H	H	CH}	CR	H	H	H	H
23	H	CH}	H	H	H	H	CH}	CH}	H	H
24	H	CH}	H	H	H	H	H	H	CH}	CH3
25	H	CR	CH,	H	H	H	H	H	H	H
26	H	CH}	H	H	CH}	H	H	H	H	H
27	H	CH}	H	H	H	H	CH}	H	H	H
28	H	CH}	H	H	H	H	H	H	CH}	H
29	CR	CH}	CH}	CR	H	H	H	H	H	H
30	CH}	CH}	H	H	CH}	CH}	H	H	H	H
51	CH}	CH}	H	H	H	H	CH}	CH}	H	H
52	CH}	CH}	H	H	H	H	H	H	CR	CH}
53	CH}	CH,	CH}	H	H	H	H	H	H	H
54	CH}	CH5	H	H	CR	H	H	H	H	H
55	CH}	CH}	H	H	H	H	CH}	H	H	H
36	CH}	CH}	H	H	H	H	H	H	CH}	H

Przykład XIV. Otrzymywanie 2-/broooeetrloOtetrrhyddoeiopirrmu (związek 37). Proces prowadzi się w sposób podobny do sposobu opisanego w powyższym przykładzie I, z tą różnicą, że zamiast 2-/hydreksyrarrylo/tetrahydropirαnu stosuje się 2-/hydroksleetyle/ /tetrahldrotiopiran, w wmi-ku czego otrzymuje się 109 g 2-/bΓemoeotrloetetΓrhydΓotIopiΓanu o wzorze 18, w postaci bezbarwnej cieczy o temperaturze wrzenia 58°C (66,5 Pa).

149 348

Przykład XV. Test nicieniobójczy in vitro (jajobójczy i larwobó jczy).

Korzenie pomidorów, zakażone od około 2 1/2 miesiąca, przemywa się i grubo miele. Jaja oddziela się od korzeniowego debris przez przesiewanie (wielkość porów 20 m). Otrzymuje się zawiesinę wodną zawierającą około 4000 jaj z zarodkami lub 4000 larw/ml wody destylowanej.

Związek, który o> zostać poddany badaniu, rozpuszcza się w acetonie lub przeprowadza w zażesinę wodną przy użyciu rozcieracza Pottera, w wodzie destylowanej, do której dodano 0,02 % produktu kondensacji tleiku etylenu i monoooiinianu sorbitu zawierającego 20 mom tlerku etylenu. Kooejne rozcieńczenia przeprowadza się wodą destylowaną w celu uzyskania pewnego zakresu stężeń.

m roztworu lub zawiesiny związku, który ma być badany, Miesza się z 1 M zawiesiny jaj lub larw Meeoidogyne incognita w probówce do bemooizy. Po ręcznym wstrząsaniu meszaninę tę umieszcza się na szkiełkach mikroskopowych, z których każde posiadało zagłębienia. Badanie każdego rozcieńczenia prowadzi się w pięciu powtórzeniach. Szkiełka te umieszcza się na podstawce w płytce Petri'ego, zawie rającej na dnie wilgotną bibułę, aby zabezpieczyć podłoże przed wrscłhiięciem w trakcie badania. Po upływie 5-8 dni od rozpoczęcia badania, każde ze szkiełek sprawdza się z użyciem szkła powiększającego i oblicza procent śmiertelności larw nicieni.

W tych warunkach obserwuje się powodowanie przez związki o numerach 1 i 2, w dawce 100 ppm, ndpowied]OLo, całkowitej i 50 % śmiertelności jaj, larw i całkowite tłumienie ulęgania się z jaj przez związek 1 w dawce 200 ppm. Nawwt przy 10 ppm, związek 1 powoduje całkowitą śmiertelność larw toloidogyne enco^r0^ta.

Przykład XI. Test nicieniobójczy wobec Meeodogyne encogni.ta w cieplarni.

Tak jak w przykładzie poprzednim, Jaja nicienia będącego przedmiotem badań otrzymano z zakażonych korzeni pomidora, przez przesiewanie. Otrzymuje się wodną zawiesinę zawierającą około 1500 ja j/ml wody destylowanej, przy czym co najmniej 10 - 15 % z nich zawiera zarodki. Sporządza się mieszaninę zawierającą w równych częściach piasek rzeczny, kompost i glebę.

Do mieszaniny tej wprowadza się przez zmieszanie zawiesinę jaj, tak, aby otrzymać w litrze gleby mdej więcej 3000 jaj.

Zżązki, które mają zostać poddane badaniu, rozpuszcza się albo w acetonie, przy czym następnie Miesza się z glinką attapulgmową i otrzymaną mieszaninę po zbomogenizowaniu wprowadza, przez zmieszanie, do zakażonej gleby, albo w wodzie i w tym przypadku otrzymany roztwór wprowadza się do zakażonej gleby bezpośrednio.

Zakażoną glebę po takiej obróbce rozdziela się do doniczek (w dwóch powtórzeniach na każdą dawkę) i dornLczki przetrrz^muje się w ζ^^Ιζ^ pomieszczeniu) temperatura 20°C, wilgotność względna 100 %) w ciąg^u 2 tygodni. W każdej doniczce sadzi się dwie sadzonki pomidora (Lycopersicum esculentum) odmiany Mrmande, mTej więcej jednomiesięczne. Glebę utrzymuje się w stanie wilgotnym przez regularne nawadManie. Po upływie 3-4 tygodni rośliny pozbawia się korzeni., które przemywa się wodą.

Slαttecznnść nicieniobójczą ocenia się wizualnie i rejestruje procentowe rM0ejsrenie ilości brodawek, które pojawiły się na korzeniach roślin wrosłych w glebie poddanej działaniu, w stosunku do ilości brodawek obecnych na korzeniach roślin hodowanych oi glebie nie poddanej działaniu (użytej dla porówlolia).

W tych warunkach obserwuje się, że związek 1 wiązuje skuteczność 100 % przy dawce 10 kg/ha, a związki 2-6 wskazując całkowitą skuteczność (90 %) przy dawce 50 kg/ha. Ponadto, przy tej dawce nie obserwuje się fitotoksyczności.

Przykłady te jasno wrikzują doskonałe właściwości nicieMobójcze śrcrików według ^yn^lazku. Stąd też, są one od powie dnie do z^Iczć^^i nicieni pasożytniczych wobec roślin. Korzystnie stosuje się je w dawkach 0,5 - 50 kg substancji czymnej/ha, korzystniej od 1 do 25 kg/ha. Dawki te w użyciu mogą się różnić w szerokich granicach, zwłaszcza w zależności

149 348 od zjadliwości atakującego organizmu i od warunków klimatycznych*

W praktycznym zastosowaniu rzadko używa się samych związków wytworzonych sposobem według wynlazku. Najczęściej są one składnikami środków. Środki te, których można użyć do ochrony roślin przed pasożytniczymi nicieniami i owadam, zawierają jako substancję czynną związek ^tworzony sposobem według wynnlazku, Jak opisano powZżJ, w kombinncji ze stałymi lub płynnymi, rolniczo dozwolonymi . nośnikami i również rolniczo dozwolonymi środkami powierzchniowo czynnymi. W szczególności, można użyć zwykłych nośników i zwkłych środków powierzchniowo czynnych.

Po^ysze środki mogą także zawierać składniki jakiegokolwiek innego typu, takie jak koloidy ochronne, środki powodujące przyleganie, środki zagęszczające, środki tiksorropowe, środki ułatwiające przenikanie, stabilizatory, odczynniki mskujące itp., jak również inne znane substancje czynne o właściwościach,szkodnikobójczych (a zwiaszcza nicieniobójczych, owadobójczych lub grzybobójczych), albo o właściwościach sprzyjających wzrostowi roślin (szczególnie nawozy sztuczne) lub o właściwościach polegających na regulowaniu wzrostu roślin. Ogóónnej, związki wytwarzane sposobem według wynalazku można łączyć ze wszystkimi stałymi lub płynnymi dodatkami odpowiadającymi zwyczajnym metodom formułowania.

Na ogół, bardzo odpowiednie są środki zawierające 0,5 do 5000 ppm substancji czynne;). Warrości te przyjmuje się jeśli chodzi o środki gotowe do użycia. Ppm oznacza części na ^mlion. Zakres ^0,5 - ⁵⁰⁰⁰ p^pm o^owiato zakresowi o^d 5 . 10“^ ^do ^0,5 %/wi^a/. Co ^do środków przeznaczonych do przechowywania i transportu, to korzystniej zawierają one od 0,5 do 95% /wag/ substancji czynnej.

Tak więc, środki według wynalazku do użytku w rolnictwie mogą zawierać substancje czynne w torclzo szerokic^i granicach i zakresie o^d 5.¹⁰*^ do 95 % /wag/.

Jak to Już stwierdzono, substancję czynną w środku według wynnilazku stosuje się ogólnie i koi^^naj! z nośnikami i ewe^^lnie środkami pow.erzchniowo czynnymi.

W niniejzzm opisie termin nośnik oznacza mmaeriał organiczny lub nieorganiczny, naturalny lub syntetyczny, który i komornej! z substancją czynną jest przeznaczony do ułatwiania nanoszenia jej na rośliny, nasiona lub glebę· To też, nośnik ten Jest, ogólnie, obojętny i mni być rolniczo dozwolony, w szczególności w odniesieniu do roślin, na które się działa. Nośnik może być stały (gliny, naturalne i syntetyczne krzemiany, krzemionka, żywice, wooki, stałe nawozy sztuczne itp), albo płymny^oda, alkohole, ketony, frakcje ropy naftowej, węglowodory ar ontyczne lub parafinowe, chlorowane węglowodory, upłynnione gazy itp.).

Środkiem powierzchni owo czynnym może być środek emulgujący, dyspergujący lub zwilżający typu jonowego lub niejonowego. Miżna tu wżenić np. sole politoasów akrylowych, sole kwasów 1ignosulfonowych, sole kwasów fenolosulOznoiych lub nrftalznosufdzriwych, polikondensaty tlenku etylenu z alkoholami tłuszcdowymi, kwasami tłuzccoiwmi lub aminami tłuszczowymi, podstawione fenole (zwłaszcza alkilofenole lub rrylofenole), sole estrów kwasu sulfobursztynowego, pochodne tauryny (zwłaszcza alkilotaurynirzz) i estry kwasu fosforowego z polikondensatami tlenku etylenu z alkoholami lub fenolami. Obecność chociaż jednego środka powierzchniowo czynnego jest na ogół istotna wtedy, gdy substancja czynna i/lub obojętny nośnik nie są rozpuszczalne w wods^e, a nośnikiem do nanoszenia jest woda.

środki, których stosowanie opisuje wynaLazek mogą występować w całkowicie odmiennych postaciach, a mianowicie jako stałe lub płynne. Jako stałe postacie środków wżenić można proszki do opylania (możliwa jest zawartość substancji czynnej i zakresie do 100 %).

Jako płynne postacie śrockói, lub postacie przeznaczone do formułowania śr Kików płynnych przy stosowaniu, można wyimić roztwory, zwłaszcza koncentraty rozpuszczalne i iodzze, koncentraty do emu^owa^a, emillje, preparaty zdolne do swobodnego spływania, aerozole, proszki zawiesinowe (lub proszek do opryskiwana), granulki i pasty.

koncentraty do em^^gr^^^a lub koncentraty rozpuszczalne najczęściej zawierają

149 348

- 80 % substancji czynnej podczas gdy emulsje lub roztwory gotowe do użycia zawierają do 20 % subsSancji czynne. Jako dodatek do substancji czynnej i rozpuszczaanika, koncenCraty do euulgowwaiia uogą zawierać, gdy Jest to potrzebne, odpowiedni korozpuszczalnik i od 2 do 20 % stosowanych dodatków, takich Jak stabilizatory, środki powierzchniowo czynne, zwłaszcza środki emul/gujące, środki ułatwiające przerdkanie, inhibitory korozzi, barwinki i środki powcoiujące przyleganie. Z tego rodzaju koncentratów, ża pomocą rozcieńczenia wodą, można otrzymać emulsje o każdym żądanym stężeniu i są one szczegóónie odpowied nie w zastosowaniu do zbóż.

Preparaty zdolne do swobodnego spływarda, których można użyć także do opryskiwania, wytwarza się w taki sposób, aby uzyskać stabilny produkt płynny, w którm nie zachodzi osiadanie i który zwkle zawiera od 10 do 75 % subasannci czynnej od 0,5 do 15 % środków powierzchniowo czynnych, od 0,1 do 10 % środków tiksotropowych, od 0 do 10 % odpowiednich dodatków, takich Jak środki przeciwpienne, inhibitory korozji, stabilizatory, środki ułatwiające przenikanie i środki powodujące przyleganie, oraz Jako nośrdk, wodę lub ciecz organiczną, w której subsstamcja czynna Jest słabo rozpuszczalna lub nierozpuszczalna, zaś niektóre stałe substancje organiczne lub sole nieorganiczne mogą być rozpuszczone w nośrdku, aby dopomóc w zapobieganiu sedmennaaci albo Jako substancje zapobiegające zamarzaniu wody.

Poidżej podany Jest przykaadowo skład kilku wodnych zawiesin według wynalazku.

Przykład XII. Otrzymuje się zawiesinę wodną zawie rającą następujące składniki:

Substancja czynna (związek nr 1) środek zwilżający (prlikorrinnsat tlerku · etylenu z syntetycznym alkoholem zawierającym 13 atomów węgla)

Środek dyspergujący (przeprowadzony w sól produkt konde^saci tlenku etylenu z polłi^k^sso^a^em ary-ofernlu)

Substancja zapobiegająca zamazaniu wody (glikol propylenowy) środek zagęszczający (polisacharyd)

Środek biobójczy (4-/hydroksymenylo/benzoesan sodowy)

Woda q.s.

Otrzymuje się tak ciecz zdolną do swobodnego spływania.

Przykład XIII. Zawiesina wodna. Otrzymuje się zawiesinę wodną zawie rającą następujące składanki:

500 g/litr g/litr g/litr

100 g/litr 1,6 g/litr

3,3 g/litr do 1 lirra

Substancja czynna (związek nr 1) środek zwilżający (polikondensat tlerku etylenu z alkiocennoeem)

Środek dyspergujący (naftolenosulfonian sodowy)

Substancja zapobiegająca zamakaniu (glikol propylenowy) środek zagęszczający (polisacharyd) środek biobójczy (formaldehyd)

Woda

100 g/litr g/litr g/litr

100 g/litr 3 g/litr 1 g/litr

q.s. do 1 litra

Przykład XIX. ^^n^ie^.1^ wodna. Otrzymuje się zawiesinę wodną zawinrającą następujące składUki:

Substancja czynna (związek nr 1) 250 g/litr środek zwilżający (orlikondecsat tlenku etylenu z syntetycznm alkoholem zaeterającym 13 atomów węgla) 10 g/litr

149 348 środek dyspergujący (ϋ no sulfonian sodowy) Substancja zapobiegająca zamarzaniu (moocnik) środek zagęszczający (polisacharyd) środek biobójczy (formaldehyd)

Woda i/Htr 50 g/1itr 2,5 g/1itr 1

q.s. do 1 litra

Proszki zawiesinowe (Tub proszek do opryskiwania) wytwarza się w taki sposób, aby zawierały 20 do 95 % substannj czynnej' i zazwyczaj zawierają one, w uzupeenieniu do stałego nośnika, od 0 do 5 % środka zwilżającego, od 3 do 10 % środka dyspergującego, oraz, Jeżeli Jest to konieczne, od 0 do 10% jednego, lub większej ilości stabili^^ton^w i/lub innych dodatków, takich Jak środki ułatwiające przenikanie, środki powodujące przyleganie lub środki przeciwzbrylające, barwinki itp. .

Ponnżej podany Jest przykaadowo skład killu proszków zawiesinowych według wynalazku.

Przykład XX. 50 % proszek zawiesinowy.

Substancja czynna (związek nr 1 wytworzony sposobem według wynlazku) 50 % środek zwilżający (produkt kondensa^i tlenku etylenu z alkoholem tlusccliwm) 2,5 % środek dyspergujący (produkt kondensa^i tlenku etylenu ze atyΓylolinoeem) 5 %

Nośnik obojętny (kreda) 42,5 5

Przykład XXI. 10 % proszek zawiesinowy.

Substancja czynna (związek nr 1 wytworzony sposobem według wynalazku) 10 %

Środek zwilżający (produkt kondensa^! tlenku etylenu (8-10 Jednostek tlenku etylenu/ z syntetycznym okaoalktholem zawierającym 13 atomów węgla - typ rozgałęziony) 0,75 % środek dyspergujący (obojętny lgno sulfonian wapnia) 12 %

Obo^tny w^P^elⁿilCi (węglan wapnia) q.s. do 100 %

Przykład XXII. 75 % proszek zawiesinowy, zawierający te same składaki Jak w przykładzie poprzednim, w następujących Hościach:

Substancja czynna 75 % środek zwilżający 1,50 % środek dyspergujący 8 %

Obooętny wT^eenla^cz (węglan wapiMa) q.-s. do 100 %

Przykład XXII. 90 % proszek zawiesinowy.

Substancja czynna (związek nr 1 wytworzony sposobem według wynalazku) 90 % środek zwilżający (produkt konde^saj! tlenku etylenu z alkoholem tluzc¢lowm) 4 % środek dyspergujący (produkt konde^s^i , tlenku etylenu ze atytylolinoeem) 6 %

Przykład XXIV. 50 % proszek zawiesinowy*

Substancja czynna (związek nr 1 wytworzony sposobem według wyma azku) 50 % środek zwilżający (mieszanina anionowych i niejonowych środków eoWl^Γzchniowl czynnych) 2,5 % środek dyspergujący (obojętny linl>allfonian sodowy) 5 %

Obooętny nośnik (glirka kaolinowa) 42,5 %

149 348

W celu otrzymania tych proszków do opryskiwania lub proszków zawiesinowych, substancję czynną dokładnie miesza się w odpowiednich mieszalnikach z substancjami dodatkowymi i otrzymaną mieszaninę mele się w odpowiednich młynach lub rozcieraczach. Otrzymuje się w ten sposób proszki do opryskiwania o korzystnej zwilżalności i zawiesz^ncście Można je zawiesić w wodzie w każdym pożądany stężeniu. Otrzymaną zawiesinę można używać z dużym powodzeniem, zwłaszcza w przypadku nanoszenia na liście roślin.

Związki wytwarzane sposobem według wynalazku korzystnie formułuje się w granulki, nadające się do dyspergowania w wodzie. Także tego rodzaju gra^t^u^^ objęte są zakresem niniejszego wynalazku.

Te nadające się do dyspergowania granulki o ciężarze nasypowym na ogół mędzy około 0,3 a 0,6 mają cząstki o wielkości na ogół między około 150 a 2000,0^ korzystnie mędzy 300 a 15(03,/^.

Zawartość substancji czynnej w tych granulkach mieści się na ogół między około 1 % a 90 %, korzystnie między 25 % a 90 %.

Pozostała część zawartości granulek składa się zasadniczo z obojętnego wypełniacza i, jeżeli jest to konieczne, ad^iantów powierzchniowo czynnych, które nadają granulkom właściwość dyspergowania w wodzie. Grandki te mogą występować w dwóch zasadniczo różniących się typach, zależnie od tego, czy zastosowany wpeeniacz Jest rozpuszczalny w wodzie, czy też nierozpuszczalny. W przypadku wypełniacza rozpuszczalnego w wadzie, może nim być substancja nieorganiczna, a korzystnie organiczna. Doskonałe wydki uzyskuje się z moccnnkiem. W przypadku wy^>θłcircir nierozpuszczalnego, korzystnie stanowi go substancja nieorganiczna, taka jak np. kaolin lub bentodt. Towarzyszą mu wtedy środki powierzchniowo czynne, a ich zawartość w granulkach wyrosi 2 do 20 % (wag), lub adiuwanty powierzchniowo czynne, w których więcej niż połowę stanowi co najmdej jeden, w zasadzie anionowy środek dyspergujący, taki jak polinaftatenctdfonian metalu rlkrljzcnegc lub metalu ziem alkaljzznych, albo H^^d^nian meealu alka^^nego lub me^u ziem alkalćcznych, a resztę stanowią niejonowe lub anionowe środki zwilżające, takie jak αlkiConafratcnotulfociac meealu alkaljznnegc lub meealu ziem alkaljcznych. Oprócz tego, aczkolwiek nieobowiązkowo, można dodawać inne adiuaanty, takie jak środki przeciwpienne.

Grandki według wynalazku można wytworzyć za pomocą z^esza^a niezbędnych składników, a następnie granulowana, według różnych znanych metod (grmdator paniiow, złoże fluidalne, rozpylacz, wytłaczanie itp.). Sposób postępowania na ogół uzupełnia się kruszeniem, a następnie przestawacdem do wielkości cząstek wybranej w w^aj podanych granicach.

Korzystnie wytwarza się grandki metodą wtłaczania, z wykorzystaniem sposobu postępowada opisanego w poniższych przykładach.

Przykład XXV. GrandRi nadające się do dyspergowana, zawierające 90 % substrncji czynnej.

W mieszalniku miesza się 90 % (wag) ^^T^^^^njii czynnej (związek nr 1) i 10 % ka w tabletkach. Otrzymaną mieszaninę rozdrabnia się w dynie kołkowym. Otrzymuje się proszek, który zwilża się wodą użytą w ilości około 8 % (wag). Wilgotny proszek wytłacza się w perforowanej wytłaczarce obrotowej Otrz^uje się granulat, który poddaje się suszeniu, a następnie kruszeniu i przesiewaniu. Zatrzymuje się tylko te gro^ub^i, których wielkość mieści się, odpowiednCo, między 150 a 2000ytm.

Przykład XXV. Grodki nadające się do dyspergowana, zawierające 75 % substancji czynnej

W mieszaadku miesza się następujące składinki:

Substancja czynna (związek nr 1) 75 % środek zwilżający (rlkiConafraeenosdfociαl sodowy)

149 348 środek dyspergujący (polinaftalenosulfonian sodowy) 8 %

OboOętny wyp^niacz nierozpuszczalny w wodzie (kaolin) 15 %

Otrzymaną meszaninę granuluje się w złożu fluddalnm· w obecności wody, a następnie poddaje się suszeniu, kruszeniu i przesiewani, tak, aby otrzymać granulki o w.elkości między 0,16 a 0,40 mm·

Granulek tych można używać jako takich, albo po rozpuszczeniu lub zdyspergowoaiu w wodzie w taki sposób, aby otrzymać żądaną dawkę. Mogą być one także wzorzysta przy otrzymywaniu komminacci z innymi substancjami czynnymi, zwłaszcza grzybobójczymi, przy czym te ostatnie mają postać proszków zawesinowych, granulek lub zawiesin wodnych.

Wielkość granulek do posypywania mieści się mędzy 0,1 a 2 mm. Można je wytwarzać metodą aglome^aj! lub impregnowana. Na ogół, granulki zawwerają 0,5 do 25 % substannji czynnej i 0 do 10 % dodatków, takich jak stabilizatory, czyunki spowaaniające uw^Cj^^o^^i, lepiszcza i rozpuszccaCmki.

Pomżej podany jest przykCadowo skład dwóch środków w postaci granulek.

Przykłady XXII - XXIII.

Substancja czynna	50 g	200 g
Glikol propylenowy	50 g	50 g
Eter cetnloao-poOiglikoOawy	2,5 g	2,5 g
Glikol etlienyeltoay	35 g	35 g
Kaooin (wielkość cząstek 0,3 do 0,8 mi)	910 g	760 g

Związki wytworzone sposobem według wynalazku można także formułować w postaci zakapsułkowannch roztworów organicznych, szczególnie na drodze polimeryzacci mędzyfazowel, w kapsułkach otoczonych poDerem, np. na bazie poliamid-polimoccnik lub poliamid-mocznik. Kapsuuki te występują w postaci stężonej dyspeerji wodnej i można ją rozcieńczyć przed użyciem w celu otrzymania mieszaniny do opryskiwania.

Jak to już stwierdzono, w>dne dyspersje lub ονι^ι takie jak środki obramieni zc pomocą rozcieńczenia wcdą proszku zawiesinowego lub koncentratu do emulgowana według wynalazku, objęte są ogólnym zakresem środków, których można użyć w sposobie według wynalazku. Emisje mogą być typu woda w oleju lub olej w wodzie i mogą mieć gęstą konsystencję podobną do konsyssemci majonezu.

Sposób stosowanie środka według wmalczku polega na naniesieniu na miejsce prowadzenia upraw skutecznej ilości środka zawierającego jako substancję czynną związek o wzorze 1. Termin skuteczna ilość oznacza ilość wystarczającą do zwlczenia i cnLscjClnic nicieni i owadów obecnych w tych uprawach. Tym niimnej jednak, wielkość stosowanych dawek może się zmieniać w szerokich granicach, w zależności od rodzaju szkodnika, typu uprawy, «runków kimmatycznych i zastosowanego związku.

W praktyce, dobre rezultaty ogólnie dają dawki w zakresie od 1 g/hl do 500 g/hL, odpowiadające zasadniczo dawkom substaroci czynnej nc hektar około 10 g/hc do 5000 g/ha.

Claims

1. środek nici eni obó jczy i owaCot)ilccn do ochrony roślin przed nicieniami i roślinożernymi owadami znamienny tym, żi zawiera jako substancję czynną co najmnej jeden związek o wzorze ogólnym 1, w którym n oznacza lcz^lDę całkowitą 1 2 lub 3, X oznacza atom tlenu lub siarki, R* oznacza pod starto i, które mogą być takie same lub różne, takie jak atom wodoru lub eweinuaCnie chlotawcowann rodnik αliitowy zawaeΓający od 1 do 6 atomów

149 348 węgla, R^ 1 Rj, które mogą być takie same lub różne, oznaczają atom wodoru lub atom chlorowca, albo rodnik alkiOowy lub chlorowcowany alkiOowy zawierający od 1 do 3 atomów węgla, Y oznacza atom chlorowca, albo ewwntualnie podstawiony kation fosfoniowy, sulfoniowy lub amoniowy, albo rodnik o wzorze XR, w którym R oznacza ewoniualnί.n chlorowcowany rodnik alkioowy zawierający od 1 do 6 atomów węgla, albo rodnik o wzorze C/X/-R', Si^R^lub -N=C/R^Rr/, w których to . wzorach R*oznacza rodiMk alkioowy zawwerający od 1 do 6 atomów węgla, lub grupę fenylową ewentualnie podstawioną co najmiiej jednym rodnikom alkiowwm · zawierającym od 1 do 4 atomów węgla i/lub co najm^ej Jednym atomem chlorowca, albo, alternatywnie, rodnik o wzorze XR^ lub N/R^Rą/, w których to wzorach R^ i Rr, które mogą byó takie same lub różne, oznaczają atom wodoru lub nwoniualnie podstawiony rodnik alkioowy zawwerający od 1 do 4 atomów węgla, albo, w przypadku gdy związek zawiera asymeeryczny atom węgla, jeden z jego enancjomerów lub w przypadku, gdy związek zawiera więcej niż jeden asymeeryczny atom węgla, jeden z jego diαsteneoioomnrów lub jeden z jego odpożednich enancjomerów. ·

2. Środek według zastrz.1, znamienny t y m, że we wzorze 1 n oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, X oznacza atom tlenu, R*, R- i R oznaczają atomy wodoru lub rodniki metylowe lub chlorowcometylowe, a Y oznacza atom chlorowca.