Opis patentowy opublikowano: 31.03.1984 Int. Cl.8 B60T 13/28 Twórca wynalazku: Uprawniony z patentu: Werkzeugmaschinenfabrik Oerlikon-Buihrle, Zurich (Szwajcaria) Hamulec pneumatyczny dzialajacy posrednio Wynalazek dotyczy hamulca pneumatycznego, dzialajacego posrednio, z regulatorem cisnienia, z glównym zaworem sterujacym i urzadzeniem do wytwarzania „przeladowania niskiego cisnienia", który posiada dodatkowy tlok polaczony roboczo z glównym zaworem sterujacym oraz zawór do za¬ silania dodatkowego tloka.Znany jest zawór hamulcowy kierowcy wspom- nianego wyzej rodzaju z niemieckiego opisu pa¬ tentowego nr 1 160 876, który sklada sie z regula¬ tora cisnienia, glównego zaworu sterujacego zwa¬ nego równiez zaworem przekaznikowym i z urza¬ dzenia do „przeladowania niskiego cisnienia".Urzadzenie do „(przeladowania niskiego cisnienia" posiada rure, umieszczona na zaworze sterujacym glównym w rodzaju dodatkowego tloka i zawór do zasilania dodatkowego tloka sprezonym powie¬ trzem z przewodu sprezonego powietrza.Znany jest ponadto zawór hamulcowy kierowcy tego samego rodzaju z niemieckiego opisu paten¬ towego nr 1 150 703, który sklada sie z regulatora cisnienia zwanego równiez zaworem wstepnego wy¬ sterowania, glównego zaworu sterujacego zwanego równiez zaworem przekaznikowym i z urzadzenia do „przeladowania niskiego cisnienia". Urzadzenie do „przeladowania niskiego cisnienia" posiada do¬ datkowy tlok, zwlaszcza tlok membranowy, umie¬ szczony na glównym zaworze sterujacym i zawór do zasilania dodatkowego tloka sprezonym powie- 10 15 20 30 2 trzem z przewodu zasilania, zwany zaworem ude¬ rzeniowym.Omówione wyzej zawory hamulcowe kierowcy maja te wade, ze „przeladowanie niskiego cisnie¬ nia" wytworzone w glównym przewodzie powietrza zanika znowu stosunkowo powoli poprzez dlawik i ze hamowanie robocze jest znacznie utrudnione, dopóki w glównym przewodzie powietrza panuje jeszcze „przeladowanie niskiego cisnienia".Zadaniem wynalazku jest ulepszenie wyzej wspo¬ mnianych zaworów hamulcowych kierowcy przez znaczne ulatwienie kierowcy hamowania robocze¬ go bezposrednio po „przeladowaniu niskiego cisnie¬ nia tzn. dopóki w glównym przewodzie panuje podwyzszone cisnienie".Hamulec wedlug wynalazku charakteryzuje sie tym, ze posiada dodatkowy zawór odpowietrzajacy do podniesienia zasilania dodatkowego tloka przy hamowaniu. Dodatkowy zawór odpowietrzajacy za¬ woru hamulcowego wedlug wynalazku, charakte¬ ryzuje sie tym, ze posiada on tlok uruchamiajacy od-graniczajacy dwie komory zasilane cisnieniem odpowiednimi przewodami.Hamulec pneumatyczny wedlug wynalazku jest przedstawiony w przykladzie wykonania na zala¬ czonym rysunku.Do przewodu zasilajacego 11 jest przylaczony ogranicznik cisnienia 12 jak równiez glówny za¬ wór sterujacy 13. Ogranicznik cisnienia 12 ma za zadanie, zeby niezaleznie od wahan cisnienia w 116 802116 802 3 4 górna komora 47 jest polaczona z komora 35 pod dodatkowym tlokiem 33, a dolna komora 48 jest stale podpowietrzana przez otwór 49.Do przewodu sterujacego 19 jest przylaczony l zbiornik sterowniczy 50, a do przewodu 51 miedzy elektropneuonatycznym zaworem 37 i komora 35 — ponizej dodatkowego tloka — jest przylaczony dalszy zbiornik 52. Doprowadzane powietrze do zbiornika 52 i do komory 35 jest sterowane przy ia otwartym elektropneumatycznyim zaworze 37 przez pierwszy dlawik 53 a wylot powietrza z komory 35 w atmosfere jest sterowany przez drugi dlawik 54.Sposób dzialania opisanego pneumatycznego 15 hamulca jest nastepujacy: aby przed odjazdem pociagu zluzowac hamulec, zostaje dzwignia ha¬ mulcowa kierowcy 18 tak obrócona, ze regulator cisnienia 15 wytwarza mozliwie duze cisnienie w przewodzie sterujacym 19 i zatem takze w dolnej 20 komorze 21 glównego sterujacego zaworu 13. Przy tym polozeniu ramienia dzwigni kierowcy 18 ele¬ ktryczny wlacznik 38 jest zwarty, przez co elek- tropneumatyczny zawór 37 jest otwarty. Z odgalez- nego przewodu 14 plynie zatem sprezone powie- 25 trze do dolnej komory 35 ponizej dodatkowego tloka 33, przy czym dlawik 53 i zbiornik 52 wy¬ woluja opóznienie. Przez to maksymalne zasilanie tloka 22 i dodatkowego tloka 33 zostajepodniesiony grzybek zaworu 25 ze swojego stalego gniazda za- 30 woriu 26 i z (przewodu zasilajacego plynie sprezo¬ ne powietrze przez odgalezny przewód 29, komore zaworu 29, górna komore 20 i przewód odgalezny 23 do glównego przewodu powietrznego.Przy tym wzrasta cisnienie w komorze 20 po- wyzej tloka 22 tak dlugo, az cisnienie w trzech komorach 20, 21 i 35 jest w równowadze, a glów¬ ny zawór sterujacy 13 osiagnie polozenie zamknie¬ cia. W tym polozeniu zamkniecia sprezone powie¬ trze plynie z komory 35 przez dlawik 54 do atmo- sfery, a do otrzymania równowagi sprezone powie¬ trze musi ujsc z komory 20 przez otwór odpowie¬ trzajacy 30 do atmosfery, przez co cisnienie wolno obniza sie w glównym przewodzie powietrznym 24.Jezeli podczas powyzszego przebiegu przeplywu 45 sprezonego powietrza nalezy hamowac, wówczas nadcisnienie w glównym przewodzie powietrznym 24 musi zostac szybciej zredukowane niz zostalo to powyzej opisane, to znaczy w nastepujacy spo- M SÓb: do hamowania dzwignia hamulcowa kierowcy 18 zostaje w ten sposób obrócona, ze regulator cisnie¬ nia 15 wytwarza odpowiednia depresje w przewo¬ dzie sterujacym 19. Depresja ta w przewodzie ste- rujacym 19 wytwarza sie równiez w glównym sterujacym zaworze 13 i w zaworze odpowietrza¬ jacym 41. W komorze 43 zaworu odpowietrzajacego 41 spada cisnienie, a tlok 42 podnosi grzybek za¬ woru 46 z jego stalego gniazda zaworu, przez co komora 35 ponizej dodatkowego tloka 33 zostaje calkowicie odpowietrzona przez komory 47 i 48 i otwór 49. przewodzie zasilajacym 11 panowalo w przewodzie odgaleznym 14 stale cisnienie. Do przewodu odga- leznego 14 jest przylaczony regulator cisnienia 15 zaworu hamulcowego kierowcy. Do uruchamiania regulatora cisnienia 15 sluzy zamocowana na wale 17 tarcza krzywkowa 16. Wal 17 jest ulozyskowany obrotowo i zaopatrzony jest w dzwignie hamul¬ cowa kierowcy 18. Za pomoca regulatora cisnienia 15 i dzwigni hamulcowej kierowcy 18 moze zostac w znany sposób blizej tu nieopisany, dowolnie obnizone lub podwyzszone cisnienie w przewodzie sterujacym 19 przylaczonym do regulatora cisnie¬ nia 15.Glówny zawór sterujacy 13 zawiera dwie komory 20 i 21, które oddzielone sa jedna od drugiej przez tlok 22. Górna komora 20 jest polaczona poprzez przewód odgalezny 23 z glównymi przewodem po- h ^wietrznym 24, a dolna komora 21 jest przylaczona do wspomnianego przewodu sterujacego 19. Glów¬ ny zawór (sterujacy 13 zaopatrzony jest w grzybek zaworowy 25 na jednej stronie ze 'stalyim gnia¬ zdem zaworu 26, a z drugiej strony wspóldziala z ruchomym gniazdem zaworu 27. Grzybek zawo¬ ru 25 odgranicza komore zaworu 28 od komory 20.Komora zaworu 28 jest przylaczona poprzez prze¬ wód odgalezny 29 do przewodu zasilajacego 11.Grzybek zaworu 25 posiada otwór odpowietrzajacy 30, który sluzy do odpowietrzania górnej komory 20, kiedy ruchome gniazdo zaworu 27 jest odciete od grzybka zaworu 25.Sprezyna 31, która z jednej strony opiera sie na grzybku zaworu 25, a z drugiej strony na obudo¬ wie glównego sterujacego zaworu 13, ma za zada¬ nie naciskac grzybek zaworu 25 ku stalemu gnia¬ zdu zaworu 26. Wispomniane ruchome igniazdo -za¬ woru 27 jest przymocowane do tloka 22 poprzez tloczysko 32. Tloczysko 32 przechodzi przez dolna komore 21 i opiera sie o dodatkowy tlok 33. Do¬ datkowy tlok 33 odgranicza równiez jedna od drugiej komory 34 i 35, z których górna komora 34 jest stale odpowietrzana przez otwór 36, a dol¬ na komora 35 jest polaczona poprzez elektropneu- matyczny zawór 37 z przewodem odgaleznym 14.Przy otwarciu zaworu 37 panuje zatem w dolnej komorze 35 wspomniane stale cisnienie.Do uruchomiania elektropneumatycznego zaworu 37 jest przewidziamy elektryczny wlacznik 38, któ¬ ry jest uruchamiany za pomoca tarczy krzywkowej 39. Tarcza Krzywkowa 39 jest takze zarciocowaria na wale i moze zatem byc uruchamiana przez dzwi¬ gnie hamulcowa kierowcy 18 przy luzowaniu ha¬ mulca w celu wytwarzania niskiego cisnienia la¬ dowania. Elektryczny wlacznik 38 jest polaczony poprzez elektryczny przewód 40 z elekropneumaty- cznym zaworem 37.Do odpowietrzania komory 35 sluzy zawór od¬ powietrzajacy 41. Zawór odpowietrzajacy posiada tlok uruchamiajacy 42, który odgranicza jedna od drugiej komory 43 i 44.Górna komora 43 jest polaczona z przewodem sterujacym 19 a dolna komora 44 jest przylaczona do odgaleznego przewodu 14. Tlok uruchamiajacy 42 jest polaczony poprzez tloczysko 45 z grzyb¬ kiem zaworu 46. Grzybek zaworu 46 odgranicza dwie komory 47 i 48 jedna od drugiej, z których W glównym zaworze sterujacym 13 obniza sie cisnienie w komorze 21 ponizej tloka 22. Zatem gg w glównym zaworze sterujacym 13 zostaje odcia- L116 802 rzony zarówno tlok 22 jak równiez dodatkowy tlok 33, na ich dolnej stronie.Oba tloki 22 i 33 opuszczaja sie i sprezone po¬ wietrze z komory 20 i przez przewód odgalezny 23 z glównego przewodu powietrznego 24 plynie 5 przez otwór odpowietrzajacy 30 do atmosfery.Przez odpowietrzenie komory 35 ponizej dodat¬ kowego tloka 33 zanika natychmiast nadcisnienie w glównym przewodzie powietrznym 24 i proces hamowania moze zostac spokojnie przeprowadzo¬ ny w zwykly sposób. Zamiast zasilania tloka 42 z jednej strony sprezonym powietrzem z przewodu sterujacego 19, a z drugiej strony sprezonym po¬ wietrzem z przewodu 14, mozna w komorze 44 po¬ nizej tloka 42 umiescic sprezyne 55. 10 15 PL PL PL PL PL