Przedmiotem wynalazku jest kombinowane urza¬ dzenie hamulcowe dzialajace elektropneumatycznie i pneumatycznie, zwlaszcza do pojazdów szyno¬ wych, z zaworem sterujacym, który posiada czesc sterujaca elektropneumatycznie i czesc sterujaca pneumatycznie i z zaworem maszynisty, który ma elektryczny wlacznik do uruchamiania elektro¬ pneumatycznej czesci sterujacej i regulator cisnie¬ nia z organem przenoszacym, do uruchamiania pneumatycznej czesci sterujacej oraz zawór szyb¬ kiego hamowania, przy czym organ przenoszacy, podczas pracy elektropneumatycznej czesci steru¬ jacej jest wylaczony, a przy przerwie w pracy tej elektropneumatycznej czesci jest wlaczany.Przy urzadzeniach tego rodzaju konieczne jest, aby przy przerwie w pracy elektropneumatycznej czesci sterujacej, samoczynnie wlaczyla sie pneu¬ matyczna czesc sterujaca, poniewaz ona przy nor¬ malnej pracy hamulca jest wylaczana.Wynalazek ma na celu stworzenie urzadzenia, które przy przerwie w pracy elektropneumatycznej czesci sterujacej zapewni wlaczenie pneumatycznej czesci sterujacej, nawet wtedy, kiedy elektropneu- matyczna czesc sterujaca jest jeszcze sprawna.Cel ten zostal osiagniety dzieki temu, ze organ wlaczajacy, uruchamiany przez pneumatyczna czesc sterujaca do wylaczania elektropneumatycz¬ nej czesci sterujacej, ma wlacznik, który przy uruchamianiu zaworu szybkiego hamowania, sa¬ moczynnie wlacza organ przenoszacy. 20 25 30 2 Korzystne jest, jezeli wlacznik jest polaczony z zaworem elektromagnetycznym umieszczonym w przewodzie, miedzy regulatorem cisnienia a orga¬ nem przenoszacym, przez który to organ przeno¬ szacy jest wlaczany.Zaleta wynalazku jest pewne zabezpieczenie pracy urzadzenia i latwe przejscie od pracy elek¬ tropneumatycznej czesci sterujacej do pneuma¬ tycznej .Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schemat zaworu sterujacego, a fig. 2 — schemat zaworu maszynisty.Do zaworu sterujacego, przedstawionego na fig. 1, sa przylaczone: przewód zasilajacy 10, przewód glówny 11, zbiornik pomocniczy powietrza 12, cy¬ linder hamulcowy 13 i przewód wstepnego stero¬ wania obciazeniem 14.Przez jeden, jedyny wspólny kurek zamykajacy 15, uzyskuje sie zamykanie lub otwieranie: prze¬ wodu zasilajacego 10, przewodu glównego 14, zbior¬ nika pomocniczego 12 i przewodu wstepnego ste¬ rowania obciazeniem 14.Przewód zasilajacy 10 jest przylaczony przez filtr 16, zawór zwrotny 17 i nastawny dlawik 18 do zbiornika pomocniczego 12. Tak samo jest przy¬ laczony przewód glówny 11 przez filtr 19, zawór zwrotny 20 i dlawik 1$ do zbiornika pomocnicze¬ go 12. Zbiornik pomocniczy 12 jest przylaczony przez filtr 21 i zawór dwudrogowy 22 do cylindra 107 562107 562 hamulcowego 13 i przez regulator cisnienia 23 do elektropneumatycznej czesci sterujacej 24, a takze do zaleznego od obciazenia zaworu 25.Elektropneumatyczna czesc sterujaca 24 ma trzy zawory elektromagnetyczne 26, 27 i 28, które sa polaczone z regulatorem cisnienia 23, a takze trzy komory sterujace 29, 30 i 31, które sa ograniczone przez trzy róznej wielkosci tloki 32, 33, 34, Te trzy tloki 32, 33, 34 sa mocowane do wspólnego tlo- czyska 35, które opiera sie przez drag sterujacy 36 na wspólosiowym tloczysku 37, które ze swej stro¬ ny opiera sie na koncu belki wagi 38.Do regulatora cisnienia 23 jest podlaczona pneu¬ matyczna czesc sterujaca 39, 40, która posiada za¬ wór 41 sterowany^ przez cisnienie w przewodzie glównym 11. Czesc sterujaca 39 posiada komore 42, która jest ograniczona przez tlok 43, który jest mocowany.:do. .tloczyska 44. Do tloczyska 44 jest ¦mocowany' tlok- 45, który ogranicza komore 46, do której jest przylaczony przewód glówny 11. Spre¬ zyna 47, która opiera sie o tlok 45 usiluje otwie¬ rac zawór 41 przeciw cisnieniu przewodu glównego jakie panuje w komorze 46. Komora 42 jest pola¬ czona z jedna komora 48 pneumatycznej czesci sterujacej 40, która jest ograniczona przez tlok 49, który jest mocowany do tloczyska 37. Obydwie komory 42 i 48 sa nastepnie polaczone z komora 50, która jest ograniczona przez tlok 51, który jest mocowany* do draga sterujacego 36. Dzieki cisnie¬ niu powietrza w komorze 50 mozna, przeciw sile sprezyny 52 przesuwac drag sterujacy 36 z polo¬ zenia dzialania w polozenie niedzialania, w którym sila tloczyska 35 nie moze byc wiecej przeniesiona na -tloczyska 37.Zalezny od obciazenia zawór 25 ma tloczysko 53, które opiera sie o drugi koniec belki wagi 38.Do tloczyska 53 jest mocowany tlok 54, który ogra¬ nicza komore 55 polaczona z komora 56, która jest ograniczona przez tlok 57 mocowany do tloczyska 58 wspomnianego zaworu 22. Do tloczyska 58 sa mocowane jeszcze dwa dalsze tloki 59 i 60, które ograniczaja komory 61 i 62, z których pierwsza komora 61 jest polaczona bezposrednio z cylin¬ drem hamulcowym 13, podczas gdy druga komo¬ ra 62 jest polaczona przez zawór elektromagnety¬ czny 63, równiez z cylindrem hamulcowym 13.Przy otwartym zaworze elektromagnetycznym 63 obydwie komory 61, 62 sa polaczone miedzy soba, a przy zamknietym zaworze elektromagnetycznym 63 komora 61 jest zamknieta, a komora 62 odpo¬ wietrzana.Nastepnie do tloczyska 58 jest mocowany jeszcze tlok 64 ograniczajacy komore 65, która jest pola¬ czona z jednej strony ze wzmacniaczem 66, a z drugiej strony z dwoma zaworami elektromagne¬ tycznymi 67 i 68. Przez zawór elektromagnetyczny 67 mozna odpowietrzac komore 65, a przez zawór elektromagnetyczny 68 komora 65 moze byc pola¬ czona po:rzez regulator cisnienia 23 ze zbiornikiem pomocniczym 12.Do komory 56 zaworu dwudrogowego 22 jest przylaczony jeszcze wzmacniacz 69.Zawór sterujacy przedstawiony na fig. 1, ma zreszta odmienne elektryczne wlaczniki, mianowi- 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 sterujacy 36, wlacznik 71, który jest uruchamiany przez tlok 72 cisnieniem panujacym w komorze 56 i wlacznik 73, który jest uruchamiany przez tlok 74 cisnieniem panujacym w komorze 61.Belka wagi 38 opiera sie na rolce 75; która jest przesuwana przez tloczysko 76. Tloczysko 76 jest mocowane do tloka 77, który ogranicza komore 78, do której jest przylaczony przewód wstepnego ste¬ rowania obciazeniem 14.Sprezyna 79 usiluje naciskac tlok 77 wzgledem zderzaka 80..Zgodny, z fig. 2 zawór maszynisty posiada dzwi¬ gnie sterujaca 81, która jest polaczona napedowo, przez kola zebate 82 i 83 z tuleja sterujaca 84.Tuleja sterujaca 84 posiada wystep 85, który opiera sie o powierzchnie oddzielajaca 86, która umozliwia osiowy przesuw tulei sterujacej 84, przy obracaniu wokól jej osi. Tuleja sterujaca 84 zawie¬ ra sprezyne 87, która opiera sie z jednej strony . na srubie nastawczej 89, a z drugiej strony na tarczy 89. Do tarczy 89 jest mocowany popychacz "90, który sluzy do uruchamiania zaworu 91. Za¬ wór 91 jest przylaczony do przewodu zasilajacego 10, co umozliwia kierowanie sprezonego powietrza z przewodu zasilajacego 10 do komory 92 ograni¬ czonej przez tarcze 89 lub odpowietrzanie komory 92. Cisnienie w komorze 92 odpowiada sile spre^ zyny 87, której naprezenie wstepne jest nasta¬ wiane z jednej strony od sruby nastawczej 88, a z. drugiej strony od dzwigni sterujacej 81.Te wyzej opisane elementy stanowia razem re¬ gulator cisnienia 100.Komora 92 jest polaczona przez kurek przestaw¬ ny 93 i zawór elektromagnetyczny 94 z komora 95 organu przenoszacego 96. Organ przenoszacy 96 posiada tlok 97, który jest zasilany z jednej stro¬ ny cisnieniem wstepnego sterowania panujacego w komorze 92, a z drugiej strony cisnieniem po¬ wietrza z przewodu glównego 11. Tloczysko 98 mo¬ cowane do tloka 97, sluzy do uruchamiania zaworu 99, który jest przylaczony do przewodu zasilaja¬ cego 10. , Zawór 99 umozliwia podwyzszenie lub obnizenie cisnienia w przewodzie glównym 11, w którym sprezone powietrze jest kierowane z prze¬ wodu zasilajacego 10, przez zawór odcinajacy 101 do przewodu glównego 11 lub odpowietrzenie prze¬ wodu glównego 11 przez zawór odcinajacy 101 do atmosfery. Dalej jest zawór szybkiego hamowania 102,; przez który przewód glówny 11 bezposrednio moze byc odpowietrzany do atmosfery.Zawór odcinajacy 101, jak równiez zawór szyb¬ kiego hamowania 102 sa uruchamiane przez wy¬ stepy 104 i 103 umieszczone odpowiednio na tulei sterujacej 84.Róznego rodzaju elektryczne wlaczniki 108 sa uruchamiane przez dzwignie sterujaca 81, za po¬ moca kól sterujacych 82 i 105 oraz wystepów 106 i 107. Wlaczniki 108 sa polaczone w blizej nie przedstawiony sposób z zaworami elektromagne¬ tycznymi 26, 27 i 28 elektropneumatycznej czesci sterujacej 24 (fig. 1).Do przewodu laczacego, miedzy komora 92, re¬ gulatorami cisnienia 100 i komora 95 organu prze¬ noszacego 96 jest przylaczony zbiornik sterujacy cie wlacznik 70, który jest uruchamiany przez drag e5 1G9.5 107 5«2 A Sposób dzialania urzadzenia hamulcowego jest nastepujacy: Urzadzenie hamulcowe jest przygoto¬ wane do pracy, jezeli wlaczy sie przeplyw steru¬ jacy, a dzwignie sterujaca 81 sprowadzi sie w polozenie jazdy. W tym polozeniu "dzwigni steru¬ jacej 81 otwarty jest elektryczny wlacznik 108, trzy zawory elektromagnetyczne 26, 27 i 28 sa bez pradu, a trzy komory 29, 30, 31 sa odpowietrzane.Wystep 85 tulei sterujacej 84 znajduje sie na najnizszym poziomie polozenia powierzchni 86.Sprezyna regulatora cisnienia 87 jest wiec napre¬ zona do maksymalnej wielkosci i popycha przez tarcze 89 i popychacz zaworu 90 zawór 91. Spre¬ zone powietrze wyplywa tak dlugo z przewodu za¬ silajacego do komory 92, az cisnienie powietrza dziaJajace na tlok 89 odpowiada sile nacisku spre¬ zyny 87 i zawór 91 zamyka sie. Sruba nastawcza 88 umozliwia dokladne ustawienie tego nacisku.Poniewaz w polozeniu jazdy dzwigni steruja¬ cej 81, zawór elektromagnetyczny 94 zaworu ma¬ szynisty jest nie wzbudzony, sprezone powietrze dostaje sie z komory 92 do zbiornika sterujacego 109 i do komory 95 organu przenoszacego 96, przez -co popychacz zaworu 98 naciska na zawór 99 i z przewodu zasilajacego 10 sprezone powietrze moze plynac przez otwarty zawór odcinajacy 101 i za¬ mkniety zawór szybkiego hamowania 102 do prze¬ wodu glównego 11. Jezeli cisnienie w przewodzie glównym 11 wzrosnie do cisnienia w zbiorniku ste¬ rujacym 109, a wiec po obydwu stronach tloka 97 panuje takie samo cisnienie, zamyka sie zawór 101 i cisnienie w przewodzie glównym 11 nie moze dalej wzrastac.Wystep 104 na tulei sterujacej 84 jest tak uksztaltowany i umieszczony, ze w polozeniu jazdy dzwigni sterujacej 81 i wszystkich polozen hamul¬ ca, zawór odcinajacy 101 jest otwarty. Przez cy¬ linder dlawiacy 110 zwalnia sie jednak tylko ogra¬ niczony przekrój pierscieniowy przeplywu powie¬ trza z przewodu zasilajacego 10 do przewodu glów¬ nego 11, aby ograniczyc zasilanie przy hamowaniu awaryjnym lub rozdzielanie powietrza do wielkosci dopuszczalnej w czasie pracy.Zawór szybkiego hamowania 102 jest zamykany dzwignia sterujaca 81 \ve wspomnianym polozeniu.Do elektropneumatycznego hamowania dzwignia sterujaca 81 wychyla sie z polozenia jazdy, w po¬ lozenie hamowania. Przez to wzbudza, zaleznie od polozenia dzwigni sterujacej 81 jeden lub wie¬ cej z trzech zaworów elektromagnetycznych 26, 27 i 28 (fig. 1). Wzbudzone zawory elektromagnetycz¬ ne 26, 27 i 28 otwieraja sie i sprezone powietrze przeplywa ze zbiornika powietrza pomocniczego 12 przez filtr 21, regulator cisnienia 23, otwarte za¬ wory elektromagnetyczne 26, 27 i 28 do komór 29, 30 i 31. Tloczysko 35 naciska przez tloczysko 37 na dzwignie wagowa 38.Ta dzwignia, w zaleznosci od obciazenia pojazdu przenosi wieksza lub. mniejsza sile na tloczysko 53 i otwiera zawór 25 i sprezone powietrze przeplywa ze zbiornika 12, przez filtr 21, regulator cisnie¬ nia 23, otwarty zawór 25 do komór 55 i 56.Tloczysko 58 otwiera zawór 22 i ze zbiornika pomocniczego powietrza 12 przeplywa sprezone po¬ wietrze przez filtr 21, otwarty zawór 22 do cylin¬ dra hamulcowego 13 i komór 61 i 62, Sprezone powietrze ze zbiornika pomocniczego powietrza 12, przeplywa tak dlugo do cylindra hamulcowego 13 i do komór 61 i 62, az miedzy cisnieniem, w ko- 3 imorze 56 z jednej strony, a cisnieniem w komo¬ rach 61 i 62 z drugiej strony panuje równowaga wtedy zawór 22 ponownie sie zamyka.Przez to wytwarza sie odpowiednie cisnienie w elektropneumatycznym stopniu hamulca i odpo¬ wiednie cisnienie obciazenia pojazdu w cylindrze hamulcowym 13, W polozeniach hamowania za¬ mkniety jest wlacznik 108 (fig. 2) zaworu maszy¬ nisty i pobudzany zawór elektromagnetyczny 94.Polaczenie miedzy komora 92 regulatora cisnienia 100j a komora 95 organu przenoszacego jest dla¬ tego przerwane.Cisnienie w komorze 92 opada, a cisnienie w zbiorniku sterujacym 109 i przez to w przewodzie glównym 11 zostaje jednak utrzymane.Jesli przez zaburzenia w doprowadzeniu prze- plywu elektropneumatyczna czesc sterujaca nie pracuje, wtedy natychmiast takze zawór elektro- pneumatyczny 94 pozostaje bez napiecia i otwiera sie.W komorze 92 cisnienie wysterowania wstepne¬ go wytwarza odpowiednie naprezenie wlasne spre¬ zyny regulatora cisnienia &?. To cisnienie wyste¬ rowania wstepnego dociera przez otwarty zawór elektromagnetyczny 94 do komory 95 organu prze¬ noszacego SJ6, przez co obniza sie odpowiednio cis¬ nienie w przewodzie glównym 11. Równiez odpo¬ wiednio obniza sie cisnienie przewodu glównego • 11 w zaworze sterujacym w komorze 46 polaczo¬ nej z przewodem glównym 11 pneumatycznej czesci sterujacej 39, a sprezyna 47 jest w polozeniu otwierajacym zawór 41.Ze zbiornika 12 przeplywa powietrze przez filtr 21, zawór regulatora cisnienia 23, otwarty zawór 41 do komory 42 i z tej komory do komór 48 i 50 elektropneumatycznej czesci sterujacej 40. Przez cisnienie panujace w komorze 48 tloczysko wla¬ czajace 36 przesuwTa sie i polaczenie miedzy tlo- czyskami 35 i 37 przerywa sie. Cisnienie w ko¬ morze 48 powoduje, ze tloczysko 35 przyciska dzwignie wagi 38. Dzwignia ta przenosi w zalez¬ nosci od obciazenia pojazdu wieksza lub mniejsza sile na tloczysko 53 i otwiera zawór 25. Ze zbior¬ nika powietrza pomocniczego 12 sprezone powie¬ trze przeplywa nastepnie przez filtr 21, regulator cisnienia 23, otwarty zawór 25 do komór 55 i 56.Tloczysko 58 otwiera zawór 22 i sprezone ^owie- trze przeplywa ze zbiornika 12 przez filtr 21, otwarty zawór 22 do cylindra hamulcowego 13.Jesli nastapi szybkie hamowanie, wtedy trzeba obrócic dzwignie sterujaca 81 zaworu maszynisty do odpowiedniego polozenia, a zawór szybkiego hamowania 102 otworzy sie i powietrze moze wy¬ plynac z przewodu glównego 11; przebieg hamo¬ wania nastepuje dalej tak samo, jak zostalo opi¬ sane w przypadku hamulców pneumatycznych.Opisana kombinacja elektropneumatycznego urzadzenia hamulcowego z pneumatycznym urza¬ dzeniem hamulcowym wymaga pewnego zapew¬ nienia zabezpieczenia, aby przy awarii elektro- i& 20 25 30 35 40 45 50 55 807 107 562 s pneumatycznej czesci sterujacej 24 niezawodnie dzialala pneumatyczna czesc sterujaca 39 i 40.Moze sie zdarzyc, ze przy elektropneumatycz- nych hamulcach, z wymienionymi siedmioma sto¬ pniami hamowania, przekroczony zostaje omylko¬ wo najwyzszy stopien hamowania, a dzwignia ste¬ rujaca wychyli sie ponad ostatni stopien hamowa¬ nia, co powoduje, ze uruchomi sie zawór szybkie¬ go hamowania 102. Kiedy omylke natychmiast roz¬ pozna sie, mozna dzwignie sterujaca 81 ponownie obrócic do zadanego polozenia, zanim zadziala cal¬ kowicie zawór szybkiego hamowania 102, to ana- czy zanim obnizy sie znacznie predkosc jazdy.Chociaz przy elektropneumatycznym hamowaniu cisnienie w przewodzie glównym 11 ma pozostac stale, poniewaz organ przenoszacy jest wylaczony przez zawór elektromagnetyczny 94, wiec cisnie¬ nie w przewodzie glównym 11, przez wspomniane niewlasciwe postepowanie opada z powodu krót¬ kiego czasu uruchamiania zaworu szybkiego hamo¬ wania 102, co jak zaznaczono, nie spowoduje istot¬ nego obnizenia predkosci pojazdu.Obnizenie cisnienia w przewodzie glównym 11 powoduje obnizenie cisnienia w komorze 46 pneu¬ matycznej czesci sterujacej 39, 40 (fig. 1). Spre¬ zyna 47 jest przez to w polozeniu otwierajacym zawór 41, przez co sprezone powietrze ze zbiornika pomocniczego powietrza 12, przez komore 42 prze¬ plywa do obydwu komór 48 i 50, przy tym tlo¬ czysko 36 przesuwa sie, a elektropneumatyczna czesc sterujaca 24 jest wylaczona, poniewaz tlo- czysko 35 elektropneumatycznej czesci sterujacej juz nie jest polaczone z tloczyskiem 37. Tloczysko 37 nie moze wiec wywierac sily na dzwignie wa¬ gi 38.Poniewaz zawór szybkiego hamowania 102 na¬ tychmiast znowu zamyka sie, cisnienie w prze¬ wodzie glównym 11 podnosi sie do cisnienia pracy i komory 46, 48 i 50 sa znowu odpowietrzane.W tej sytuacji, bez wyzej omawianego wynalaz¬ ku normalne zahamowanie pociagu nif byloby mozliwe, poniewaz teraz elektropneumatyczna jak i pneumatyczna czesc zaworu sterujacego sa wy¬ laczone.Dopóki elektropneumatyczna czesc sterujaca pra¬ cuje, zawór elektromagnetyczny 94 jest pod na¬ pieciem, a organ przenoszacy 96 zaworu maszy¬ nisty jest wylaczony.Przez wspomniane niewlasciwe postepowanie, a mianowicie przez omylkowe uruchomienie zawo¬ ru szybkiego hamowania 102, czesc sterujaca 24 wylacza sie w opisany sposób, to jest przez prze¬ suniecie tloczyska wylaczajacego 36.Pneumatyczna czesc sterujaca 39, 40 jednak nie pracuje, poniewaz zawór elektromagnetyczny 94 pozostaje pod napieciem. Drag sterujacy 36 nie moze wrócic w swoje polozenie dzialania, dopóki przez cisnienie w jednej lub szeregu komór 29, 30* i 31 tloczysko 35 jest naciskane do dolu.Zeby uniknac, jako nastepstwa tego niewlasci¬ wego poslugiwania, niemozliwosci dalszego hamo¬ wania pociagu, wlacznik 70 zgodnie z wynalaz¬ kiem, jest w taki sposób polaczony poprzez prze¬ wód A (fig. 1 i 2) z zaworem elektromagnetycz¬ nym 94, ze przy wlocie sprezonego powietrza do komory 95 i przy przesuwaniu draga sterujacego 36, przez co juz nie mozna uruchamiac górnego tloczyska 35 dolnym tloczyskiem 37, wlacznik 70 jest uruchamiany i zawór elektromagnetyczny 94 ^pozostaje bez przeplywu i otwiera sie. To umozli¬ wia nastepnie wlaczanie organu przenosizacego 96 zaworu maszynisty w celu hamowania pneuma¬ tycznego.Zastrzezenia patentowe 1. Kombinowane urzadzenie hamulcowe, dziala¬ jace elektropneumatycznie i pneumatycznie, zwla¬ szcza do pojazdów szynowych, z zaworem steru¬ jacym, który posiada .czesc sterujaca elektropneu¬ matycznie i czesc sterujaca pneumatycznie i z za¬ worem maszynisty, który ma elektryczny wlacznik do uruchamiania elektropneumatycznej czesci ste¬ rujacej i regulator cisnienia z organem przenosza¬ cym, do uruchamiania pneumatycznej czesci ste¬ rujacej oraz zawór szybkiego hamowania, przy czym organ przenoszacy, podczas pracy elektro¬ pneumatycznej czesci sterujacej jest wylaczony, a przy przerwie w pracy tej elektropneumatycz¬ nej czesci jest wlaczany, znamienny tym, ze organ wlaczajacy (50, 51), uruchamiany przez pneuma¬ tyczna czesc sterujaca (39, 40), do wylaczania elek¬ tropneumatycznej czesci sterujacej (24) ma wlacz¬ nik (70), który jest samoczynnie wlaczany przez organ przenoszacy (96), podczas uruchamiania za¬ woru szybkiego hamowania (102). 2. Kombinowane urzadzenie wedlug zastrz, 1, znamienne tym, ze wlacznik (70) jest polaczony z zaworem elektromagnetycznym (94), umieszczo¬ nym w przewodzie, miedzy regulatorem cisnienia (100), a organem przenoszacym (96), przez który to organ przenoszacy (96) jest wlaczany. 10 15 20 25 30 35 40 45107 562 FIG t U 15-HJ 81 k ioo-FToY FIG. 2 PL PL PL