Przedmiotem wynalazku jest srodek szkodnikobójczy o dzialaniu grzybobójczym, który jako substancje czynna zawiera co najmniej jeden zwiazek o wzorze 1, w którym Ri oznacza grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla, grupe alkoksylowa o 1—4 atomach wegla lub atom chlorowca, 5 R2 oznacza atom wodoru, grupe alkilowa o 1—3 atomach wegla, alkoksylowa o 1—4 atomach wegla lub atom chlo¬ rowca, R3 oznacza atom wodoru, grupe alkilowa o 1—3 ato¬ mach wegla lub atom chlorowca, R4 oznacza atom wodoru lub grupe metylowa, przy czym calkowita ilosc atomów we- 10 gla w podstawnikach R15 R2, R3 i R4 wynosi nie wiecej jak 8, symbol X oznacza ugrupowanie o wzorze -CH(CH3)- -COOCH3, -CH(CH3)CH2OCH3 lub o wzorze 2, R5 ozna¬ cza atom wodoru lub grupe metylowa, a Re oznacza ewen¬ tualnie podstawiona chlorowcem grupe alkilowa o 1—6 15 atomach wegla, alkenylowa o 2—4 atomach wegla lub cykloalkilowa o 3—6 atomach wegla albo grupe o wzorze -N(R7)R8, gdzie R7 oznacza atom wodoru lub grupe alki¬ lowa o 1—4 atomach wegla, a R8 oznacza ewentualnie pod¬ stawiona chlorowcem grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, 20 ewentualnie razem ze znanym nosnikiem i/lub innymi substancjami dodatkowymi.Jako grupy alkilowe lub ugrupowania alkilowe w gru¬ pie alkoksylowej w zaleznosci od ilosci atomów wegla wymienia sie grupy takie jak: metylowa, etylowa, propy- 25 Iowa, butylowa, pentylowa lub heksylowa, jak i ich izomery, jak np. grupa izopropylowa, izobutylowa, Il-rzed.-butylowa, III-rzed.-butylowa lub izopentylowa.Jako grupy alkenylowe o 2—4 atomach wegla wymienia sie np. grupe winylowa, allilowa i 2-butenylowa. 30 Jako grupy cykloalkilowe o 3—6 atomach wegla wymie¬ nia sie grupe cyklopropylowa, cyklobutylowa, cyklopenty- lowa i cykloheksylowa.Chlorowiec oznacza fluor, chlor, brom lub jod.Zwiazki o wzorze 1 mozna wytworzyc, jesli zwiazek o wzorze 3, w którym Rt, R2, R3, R^ Rg i X maja wyzej podane znaczenie, a Me oznacza atom wodoru lub anion metalu alkalicznego lub metalu ziem alkalicznych, podda sie reakcji ze zwiazkiem o wzorze HalS02R6, w którym Hal i R* maja wyzej podane znaczenie.Reakq'e mozna prowadzic bez lub w obecnosci obo¬ jetnego wobec reagentów rozpuszczalnika lub rozcienczal¬ nika, jak np. alifatyczne lub aromatyczne weglowodory, takie jak benzen, toluen, ksyleny, eter naftowy; chloiowco- wane weglowodory, jak chlorobenzen, chlorek metylenu, chlorek etylenu, chloroform; eter i zwiazki typu eterów, jak eter dwualkilowy, dioksan, tetrahydrofuran; nitryle, jak acetonitryl; N,N-dwualkilowane amidy, jak dwumetylofor- mamid, dwumetylosulfotlenek i mieszaniny tych rozpusz¬ czalników ze soba.Jezeli we wzorze 3 symbol Me oznacza atom wodoru, to reakcje prowadzi sie w obecnosci srodka wiazacego kwas.Jako srodek wiazacy kwas odpowiednie sa np.: trzecio¬ rzedowe aminy, jak trójetyloamina, dwumetyloanilina, zasady pirydynowe, zasady nieorganiczne, jak wodoro¬ tlenki i weglany metyli alkalicznych i metali ziem alkali¬ cznych zwlaszcza weglan sodu i weglan potasu. Reakcje prowadzi sie w temperaturze od —40 do 180°, korzystnie od —20 do 60°C, pod normalnym cisnieniem. 110 213110 213 3 Zwiazek wyjsciowy o wzorze 3 mozna wytworzyc sposo¬ bem analogicznym do znanych metod (patrz np. opis RFN DOS nr 2417781), jak np. zgodnie z podanym na rysunku schematem, gdzie w podanych wzorach symbole RL, R5 oraz X maja wyzej podane znaczenie, Me oznacza 5 atom metalu, korzystnie jon metalu alkalicznego lub metalu ziem alkalicznych, a R, oznacza reszte weglowodorowa, jak np. grupa alkilowa o 1—9 atomach wegla lub rodnik fenylowy.W zwiazku o wzorze 1 moga wystepowac dwa asyme- 10 tryczne atomy wegla umiejscowione w pozycji 1 i 2 uwido¬ cznione na rysunku wzoru la, przy czym atom wegla w pozycji 1 jest zawsze asymetryczny, natomiast w pozycji 2 ; jedynie wówczas,—g4y Rs oznacza grupe metylowa.Zwiazki o "wzorze 1 mbzna wyodrebnic w znany sposób, 15 w postaci optycznych afatypodów. Te rózne konfiguracje zwiazku o wzorze 1 wykazuja rózna aktywnosc biocydowa, przy czym wystapienie dalszych mozliwych centr asymetrii w czasteczce i atropoizbmeria dookola osi fenyl-N< wy¬ wiera znikomy wplyw na ogólna aktywnosc czasteczki. 20 Jesli synteza prowadzona jest normalnie bez specjalnego ukierunkowania, to produkt otrzymuje sie w postaci mie¬ szaniny izomerów.Zwiazki o wzorze 1 posiadaja dla potrzeb praktycznych widmo mikrobiocydowe bardzo dogodne dla ochrony 25 roslin uprawnych. jako rosliny uprawne wymienia sie np. zboza, kukurydze, ryz, jarzyny, buraki cukrowe, soje, orzechy ziemne, drzewa owocowe, rosliny ozdobne ale przede wszystkim winorosl, chmiel, rosliny ogórkowe (ogórki, dynia, melon), sola- 30 naceae, jak ziemniaki, tyton i pomidory, jak i drzewa bana¬ nowe, krzewy kakao i drzewa kauczukowe. Za pomoca substancji czynnej o wzorze 1 mozna stlumic lub zniszczyc grzyby atakujace rosliny lub czesci roslin (owoce, kwiaty, listowie, lodygi, bulwy, korzenie), przy czym czesci roslin 35 wyrastajace pózniej beda równiez chronione przed tego rodzajugrzybami.Substancja czynna srodka wedlug wynalazku o wzorze 1 wykazuje aktywnosc wobec fitopatogennych grzybów nastepujacych rodzajów: workowców (Ascomycetes) np. 40 Brisjphaceae; podstawczaków (Basidiomycetes), jak przede wszystkim grzyb rdzawnikowy; Fungi imperfecti, np.Moniliales m. in. Cercospora; nastepnie nalezacych do klasy grzybów z rzedu glonkowców (Phycomycetes) Ocmycetes, jak Phytophthora, Pythium lub Plasmopara. 45 Ponadto zwiazki o wzorze 1 dzialaja systemicznie. Poza tym zwiazki te mozna stosowac w postaci zapraw jako srodek do zaprawiania nasion (owoców, bulw, ziarna) i zielonych sadzonek roslinnych w celu ochronienia ich przed zakazeniem grzybami, jak i przed wystepujacym 50 w glebie fitopatogennymi grzybami.Szczególnie korzystne sa nastepujace grupy zwiazków, jak i ich mieszaniny ze soba.Interesujaca grupa ze wzgledu na aktywnosc stanowia te zwiazki o wzorze 1, w którym Rt oznacza, grupe metylowa, R2 oznacza umiejscowiony w pozycji 6 grupe metylowa lub atom chloru, R3 oznacza atom wodoru, atom chloru, bromu lub grupe metylowa, R4 oznacza atom wodoru lub grupe metylowa. 60 Inna interesujaca grupe zwiazków stanowi grupa zwiaz¬ ków o wzorze 1, w którym X oznacza ugrupowanie o wzorze -CH (CH3)COOCH3 lub o wzorze 2.Jako korzystne podstawniki oznaczone symbolem R* wymienia sie grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla lub 65 4 grupe o wzorze NHR8, w którym R8 oznacza ewentualnie podstawiona chlorem grupe metylowa lub etylowa.Sposród wyzej wymienionych grup zwiazków, korzyst¬ ne sa te zwiazki o wzorze 1, w którym R$ oznacza atom wodoru, jak równiez i takie zwiazki o wzorze 1, w którym Rj oznacza grupe metylowa lub metoksylowa, R2 oznacza grupe metylowa, etylowa lub atom chloru, R3 oznacza atom wodoru, grupe metylowa, atom chloru lub grupe metylowa, Rs oznacza atom wodoru, a R« oznacza ewentual¬ nie podstawiona chlorem grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, winylowa, allilowa, cykloheksylowa lub grupe o wzorze N(R7)R8, gdzie R7 oznacza atom wodoru, grupe metylowa lub etylowa, a R8 ma wyzej podane znaczenie.W ramach wyzej wymienionych grup, szczególnie ko¬ rzystne sa zwiazki o wzorze 1, w którym X oznacza grupe o wzorze -CH (CH3)COOCH3.W opisach patentowych RFN DOS nr nr 23 49 256 i 24 17 764 sa opisane podobne zwiazki, ale rózniace sie tym, ze jako grupe X we wzorze 1 zawieraja ugrupowanie -CH2 OR, przy czym te znane zwiazki nie wykazuja aktywnosci bakteriobójczej.Substancje czynna srodka wedlug wynalazku mozna stosowac sama jako taka lub razem z odpowiednim nosni¬ kiem i/lub innymi substancjami dodatkowymi. Jako odpo¬ wiednie nosniki lub substancje dodatkowe mozna stosowac produkty stale lub ciekle ogólnie znane do wytwarzania preparatów, jak np. naturalne lub regenerowane substancje mineralne, rozpuszczalniki, srodki dyspergujace, srodki powierzchniowo-czynne, srodki wiazace lub zageszczajace.Preparaty wytwarza sie w znany sposób przez staranne zmniejszanie i zmielenie skladników. Do stosowania od¬ powiednie sa preparaty o nizej podanym skladzie, w któ¬ rym najkorzystniejsza ilosc substancji czynnej podano w procentach wagowych, jak preparaty o postaci stalej, np. proszki do opylania, do rozsiewania (do 10% substancji czynnej). Granulaty, granulaty w otoczce, granulaty napa¬ wane substancja czynna i granulaty homogeniczne, peletki (ziarna), 1—80% substancji czynnej; b) preparaty ciekle: a) tworzace w wodzie zawiesine koncentraty substancji czynnej, jak proszki do spryskiwania (proszki zwilzalne), pasty zawierajace 25—90% w produkcie handlowym i 0,01—15% w preparacie do stosowania, roztwory, emulsje* i koncentraty roztworów (zawierajace 10—50%; i 0,01— —15% w gotowym do stosowania roztworze).Wymienione preparaty handlowe zawieraja 0,1—95% wagowych substancji czynnej.Srodek wedlug wynalazku moze zawierac i inne sub¬ stancje czynne w celu uzupelnienia zakresu jego dzialania, jak np. odpowiednie pestycydy, zwiazki bakteriobójcze, owadobójcze, roztoczobójcze, chwastobójcze, lub wplywa¬ jace na wzrost roslin.Sklad niektórych korzystnych preparatów, w których jako krede stosowano krede z Szampanii: A. 5% i 3% proszek do opylania. Proszek 5%-owy zawiera 5 czesci substancji czynnej i 95% talku. Proszek 3%-owy — 3 czesci substancji czynnej, 1 czesc kwasu krzemowego o wysokim stopniu zdyspergowania, oraz 97 czesci talku. Wymienione skladniki miesza sie z substan¬ cja czynna i miele, po czym mieszanine mozna bezposred¬ nio rozpylac.B. Granulat 5%-owy zawiera 5 czesci substancji czynnej, 0,25 czesci epichlorchydryny, 0,25 czesci eteru cetylo- poliglikolowego, 3,50 czesci glikolu polietylenowego i 91 czesci kaolinu o ziarnie 0,3—0,8 mm. Substancje aktywna miesza sie z epichlorohydryna i rozpuszcza w 6 czesciach110 213 acetonu, po czym do roztworu dodaje glikol polietylenowy i eter cetylopoliglikolowy. Otrzymany roztwór nanosi sie na kaolin przez spryskiwanie, po czym odparowuje aceton pod obnizonym cisnieniem. Otrzymany tym spo¬ sobem mikrogranulat jest szczególnie odpowiedni do zwal¬ czania grzybów gleby.C. Proszek do opryskiwania. Nizej podano sklad prepa¬ ratów zawierajacych substancje czynna w ilosci (a) 70%, (b) 40%, (c) i (d) po 25% i (e) 10%. a) 70 czesci substancji czynnej 5 czesci butylonaftenosulfonian sodu 3 czesci kondensatu wytworzonego z kwasu nafteno- sulfonowego, sulfofenolu i formaldehydu (3:2:1) 10 czesci kaolinu 12 czesci kredy b) 40 czesci substancji czynnej 5 czesci soli sodowej kwasu ligninosulfonowego 1 czesc soli sodowej kwasu dwubytylonaftaleno- sulfonowego 54 czesci kwasu krzemowego c) 25 czesci substancji czynnej 4,5 czesci ligninosulfonianu wapnia 1,9 czesci mieszaniny kredy z hydroksyetylocelu- loza (1:1) 1,5 czesci dwubutylonaftenosulfonianu sodu 19,5 czesci kwasu krzemowego 19,5 czesci kredy z Szampanii 28,1 czesci kaolinu d) 25 czesci substancji czynnej 2,5 czesci etanolu izooktylofenoksy-politlenku ety¬ lenu 1,7 czesci mieszaniny kredy z hydroksyetylocelu¬ loza (1:1) 8,3 czesci glinokrzemianu sodu 16,5 czesci zelu krzemionkowego 46,0 czesci kaolinu e) 10 czesci substancji czynnej 3 czesci mieszaniny soli sodowej siarczanów nasy¬ conych kwasów tluszczowych 5 czesci kondensatu kwasu naftenosulfonowego z formaldehydem 82 czesci kaolinu.Substancje czynna miesza sie starannie z wymienio¬ nymi skladnikami w odpowiednich mieszalnikach i miele w odpowiednich mlynach i walcach. Otrzymuje sie proszek do spryskiwania o wybitnej zwilzalnosci i zdolnosci rozpyla¬ nia, tworzacy z woda zawiesine dajaca sie rozcienczac do 10 15 20 30 35 40 45 zadanego stezenia, odpowiednia zwlaszcza do stosowania na liscie.D. Koncentraty zdolne do wytwarzania emulsji. Kon¬ centrat 25%: 25 czesci substancji czynnej 2,5 czesci epoksydowanego oleju roslinnego 10,0 czesci mieszaniny alkiloarylosulfonianu z eterem poliglikolowym i alkoholem tluszczowym 5 czesci dwumetyloformamidu 57,5 czesci ksylenu Z koncentratów o powyzszym skladzie mozna wytwo¬ rzyc emulsje o zadanym stezeniu, które nadaja sie szczegól¬ nie do nanoszenia na liscie.W nizej podanych przykladach I-III zilustrowano spo¬ sób wytwarzania substancji czynnej srodka wedlug wyna¬ lazku stanowiacej nowe zwiazki, a w przykladach IV-VII wlasciwosci biologiczne substancji czynnej.Przyklad I. Wytwarzanie N-(r-metoksykarbonylo- etylo)-N- (metoksysulfonoksy)-acetylo-2,6-dwumetyloanili- ny o wzorze 4 (zwiazek nr 1).Do 26,5 g N-(r-metoksykarbonyloetylo)-N-hydroksy- acetylo-2,6-dwumetyloaniliny i 8,7 g pirydyny w 150 ml acetonitrylu, mieszajac, w temperaturze 5°C, wkrapla sie 12,6 g metanosulfochlorfeu w 50 ml acetonitrylu i miesza dalej w ciagu 18 godzin w temperaturze pokojowej, po czym mieszanine poreakcyjna wlewa do 500 ml wody i ekstrahuje trzema 150 ml porcjami chlorku metylenu. Polaczone ekstrakty suszy sie siarczanem sodu, przesacza i odparo¬ wuje rozpuszczalnik. Stala pozostalosc przekrystalizowuje sie z mieszaniny eteru z eterem naftowym (40—-60°C).Otrzymany produkt topnieje w temperaturze 58—61 °C.Przyklad II. Wytwarzanie N- (r-metylo-2,-meto- ksyetylo) -N-(metylosulfonoksy) -acetylo-2,6-dwumetylo- aniliny o wzorze 5 (zwiazek nr 26).Do 25,0 g N-(l,-metylo-2,-metoksyetylo)-N-hydroksy- acetylo-2,6-dwumetyloaniliny i 8,7 g pirydyny w 100 ml acetonitrylu, mieszajac w temperaturze 10 °C wkrapla sie 12,6 g metanosulfochlorku w 60 ml acetonitrylu i miesza dalej w ciagu 16 godzin w temperaturze pokojowej, a na¬ stepnie w ciagu 30 minut w temperaturze 40°C, po czym mieszanine poreakcyjna wlewa do 300 ml wody i ekstrahuje trzema 100 ml porqami chlorku metylenu. Ekstrakty suszy sie siarczanem sodu, przesacza i odparowuje rozpuszczalnik.Otrzymuje sie oleista pozostalosc, która destyluje sie w wy¬ sokiej prózni w temperaturze 134—136°C przy 0,06 tora.Wedlug opisanych w przykladach sposobów wytwo¬ rzono dalsze zwiazki wymienione w nizej podanych tabli¬ cach I, II, III, gdzie „t.t." oznacza temperature topnienia, a „t.wrz." — temperature wrzenia.Zwiazek o wzorze 1, w którym X TablicaI -CH(CH3)-COOCH3; R5 = H, a R1SR2, R4 i Re maja nizej podane znaczenie 1 Zwiazek nr i 2 3 4 5 6 7 8 9 Ri CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 R2 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 1 R3 H H H H H H 3—CH3 3—Cl 3—Cl | R4 H H H H H H H H H 1 R* CH3 C2H5 C3H7(n) C4H9(n) -NHCH3 -CH2CH2CH2C1 CH3 -CH3 -NHCH3 Wlasciwosci fizyczne , tt. 58—61° t. wrz. 165°/0,08tor t. wrz. 180°/0,1 tor t. wrz. 186—190°/0,ltor n20:1,5375 olej t.t. 121—131° t.t. 108—116° t.t. 90—101° 1110 213 7 8 T a b 1 i c a II Zwiazek o wzorze 1, w którym X oznacza grupe o wzorze 2; R5 = H, a. R13 R2, R3, R4 i R6 maja nizej podane znaczenie 1 Zwiazek nr 10 11 I 12 13 14 15 16 17 18 19 20 | 21 Ri 1 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 R2 1 1 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 6—CH3 R3 H H H H H 3—CH3 3—CH3 3—CH3 3—CH, 3—CH3 3—Cl 3-C1 R4 I H H H H H H H 5^CH3 5—CH, 5—CH3 H H R6 1 CH3 C2H5 C3H7(i) 1 C4H9(n) NHCH3 -CH3 -NHCHj -CH3 -C2H5 -NHCH3 -CH3 -HNCH3 Wlasciwosci fizyczne 1 t.t. 138—139° t.t. 119—121° t.t. 111—119° t.t. 78—80° t.t. 138—141° tx 116—118° t.t. 136—143° t.t. 180—183° t.t. 124—126° t.t. 162—165° t.t. 184—190° t.t. 171° (rozklad) | TablicaIII Zwiazek o wzorze 1, w którym R5 = CH3, a R1-R4,1*6 i X maja nizej podane znaczenie | Zwiazek nr 23 24 " 1 25 f 26 Ri CH3 CH3 1 CH3 CH3 R3 6—CH3 6 ' CH3 6—CH3 6—Cl 1 * H H H H 1 R4 H H H H 1 x -—-"¦ -C(CH3)HCOOCH3 grupa 0 wzorze 2 -C(CH3)HCH2OCH3 -C(CH3)HCH2OCH3 R6 CH3 CH3 CH3 CH3 Przyklad III. Wytwarzanie 3- [N-(metylosulfbnylo- 30 ksyacetylo)-N- (2,6-dwumetytofenylo) -ammo-tetrahydro-* furanonu-2 o wzorze 7. 13,2 g 3-[N,*(hydroksyacetylo)-N-(2,6-dwunietylofeny- lo)]-arninotetrahydrofuranonu-2 wprowadza sie do 100 ml absolutnego acetonitrylu zadaje tie 4,7 g absolutnej 35 pirydyny, po czym mieszajac w temperaturze 0—5°C, wkrapla sie 6,9 g metanosulfochlorku i miesza w ciagu kilkunastu godzin, ponownie dodaje 6,9 g metanosulfo¬ chlorku i miesza jeszcze w ciagu 48 godzin w temperaturze pokojowej. Mieszanine poreakcyjna odparowuje sie, ekstra- 40 huje chlorkiem metylenu, myje trzykrotnie woda i suszy siarczanem sodu. Brazowa zywice przekrystalizowuje sie z octanu etylu/eteru. Otrzymuje sie zwiazek 10 (o wzorze 7), który topnieje w temperaturze 138—139 °C.Przyklad IV. Aktywnosc wobec Cercospora arachi- 45 dicola na sadzonkach orzecha ziemnego. Trzytygodniowe sadzonki orzecha ziemnego spryskuje sie zawiesina, zawie¬ rajaca 0,02% substanqi czynnej, wytworzona z proszku do opryskiwania. Po okolo 12 godzinach rosliny opyla sie konidialnymi zarodnikami grzybaCa. Nastepnie, zakazone 50 rosliny inkubuje sie, w ciagu okolo 24 godzin przy wzglednej wilgotnosci powietrza powyzej 90%, po czym pozostawia w szklarni utrzymywanej w temperaturze okolo 22 °C i po 12 dniach przeprowadza ocene stopnia zaatakowania roslin przez grzyby. M Przyklad V. Aktywnosc wobec Phytophtora infe- stans na pomidorach. Sadzonki pomidorów gatunku „Roter gnom" po trzytygodniowej hodowli spryskano zawiesina ruchliwych zarodników grzyba Phytophtora infestans i inkubowano w pomieszczeniu w temperaturze 18—20°C 60 w warunkach nasyconej wilgotnosci. Po uplywie 24 godzin przerwano nawilzanie i po obschnieciu roslin spryskano je zawiesina, zawierajaca 0,06% substancji czynnej, wytwo¬ rzona z proszku do opryskiwania. Po obeschnieciu naniesio¬ nego preparatu rosliny utrzymywano w nawilzanym po- 65 mieszczeniu w ciagu 4 tygodni. Ilosc i wielkosc wystepuja¬ cych po tym okresie czasu typowych plam na lisciach stano¬ wi jednostke oceny aktywnosci badanej substancji. b) Dzialanie zapobiegawczo-systemiczne. Substancje czynna w postaci proszku do opylania naniesiono w steze¬ niu 0,006% (w przeliczeniu na objetosc gleby) na powierz¬ chnie gleby zawierajacej trzytygodniowe sadzonki pomi¬ dorów gatunku „Roter gnom". Po uplywie trzech tygodni spodnia powierzchnie lisci roslin spryskano zawiesina ru¬ chliwych zarodników Phytophtora infestans, po czym rosliny utrzymywano w kabinie do opryskiwania w ciagu 5 dni w temperaturze 18—20 °C w warunkach nasyconej wilgotnosci. Po tym okresie czasu tworza sie typowe plamy na lisciach. Wielkosc i ilosc plam stanowi podstawe do oceny aktywnosci badanej substanqi.Przyklad VI. Aktywnosc wobec Piricularia oryzae na ryzu. a) Pozostalosciowe dzialania ochronne. Sadzomki ryzu po dwutygodniowej hodowli opryskano zawiesina (0,02% aktywnej substancji) wytworzona z proszku do opryskiwa¬ nia. Po 48 godzinach rosliny zakazono zawiesina konidial- nych zarodników grzyba. Po 5 tygodniowej inkubacji w temperaturze 24 °C, w warunkach 95—100% wilgotnosci wzglednej powietrza, przeprowadzono ocene stopnia za¬ atakowania rosliny przez grzyby. b) Dzialanie systemiczne. Dwutygodniowe sadzonki ryzu podlano zawiesina substancji czynnej (0,006% w prze¬ liczeniu na objetosc gleby) wytworzona z proszku do opry¬ skiwania. Nastepnie doniczki wypelniono taka iloscia wody, aby najnizsze czesci lodyg sadzonek ryzu pozostawaly pod woda. Po uplywie 48 godzin sadzonki zakazono zawie¬ sina konidialnych zarodników grzyba. Zakazone sadzonki inkubowano w ciagu 5 dni w temperaturze okolo 24 °C przy 95—100% wilgotnosci wzglednej powietrza, po czym przeprowadzono ocene wyników.Przyklad VII. Aktywnosc wobec Pythyium de-110 213 9 baryanum na burakach cukrowych. Grzyby wyhodowane na sterylnych ziarnach owsa wprowadzono do mieszaniny gleby z piaskiem i tak zakazona gleba wypelniono kwiatowe doniczki, do których wysiano nasiona buraków cukrowych.Równoczesnie z wysiewaniem ziemie podlano wodna za¬ wiesina substancji czynnej (20 ppm substancji czynnej w przeliczeniu na objetosc gleby) wytworzona z proszku do opryskiwania. Doniczki utrzymywano w szklarni w ciagu 2—3 tygodni w temperaturze 20—24 °C, przy stalym utrzy¬ mywaniu gleby w stanie wilgotnym przez równomierne, lekkie opryskiwanie jej woda. W celu przeprowadzenia oceny wyników okreslono ilosc jak i stopien zakazenia wzeszlych roslin.Przeprowadzone badania wykazaly, ze przy uzyciu nizej wymienionych zwiazków, stopien zaatakowania roslin przez, miedzy innymi, nizej wymienione grzyby wynosil ponizej 20% w porównaniu z roslinami kontrolnymi.Ponizej wymieniono zwiazki szczególnie skuteczne przy zakazeniu grzybem: a) Cercospora arachidicola zwiazek nr 11 b) Phytophthora infestans zwiazek nr 1, 5, 6, 7, 26, 15 c) Plasmopara viticola zwiazek nr 1 d) Phythium debaryanum zwiazek nr 1, 5, 7, 26, 15 Zastrzezenia patentowe 1. Srodek szkodnikobójczy o dzialaniu grzybobójczym, zawierajacy substancje czynna razem ze znanym nosnikiem i/lub srodkiem powierzchniowo-czynnym oraz innymi znanymi substancjami dodatkowymi, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera co najmniej jeden zwiazek o ogólnym wzorze 1, w którym R4 oznacza grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla, grupe alkoksylowa o 1—4 atomach wegla lub atom chlorowca, R2 oznacza atom wodoru, grupe alkilowa o 1—3 atomach wegla, grupe alkoksylowa o 1—4 atomach wegla lub atom chlorowca, R3 oznacza atom wodoru, grupe alkilowa o 1—3 atomach wegla lub atom chlorowca, R4 oznacza atom wodoru lub grupe metylowa, przy czym calkowita ilosc atomów wegla zawarta w pod¬ stawnikach R13 R3, R3 i R4 wynosi nie wiecej jak 8, X ozna¬ cza ugrupowanie o wzorze -CH(CH3)COOCH3, R5 oznacza atom wodoru lub gtupe metylowa, R* oznacza ewentualnie podstawiona chlorowcem grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, grupe alkenylowa o 2—4 atomach wegla lub grupe cykloalkilowa o 3—6 atomach wegla albo grupa 10 o wzorze N(R7)R8, w którym R7 oznacza atom wodoru lub grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla, a R8 oznacza podstawiona chlorowcem grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla. 5 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera co najmniej jedna substancje czynna z grupy jak: N-(l'-metoksykarbonyloetylo)-N- - (metylosulfonoksy) -acetylo-2,6 -dwumetyloanilina, N- - (r-metoksykarbonyloetylo) -N-(etylosulfanoksy) -acety- 10 lo-2,6-dwumetyloanilina, N-(l'-metoksykarbonyloetylo)- -N- (n-propylosulfonoksy) -acetylo-2,6 -dwumetyloanilina, N-(r-metoksykarbonyloetylo) -N-(n-butylosulfonoksy)- -acetylo -2,6-dwumetyloanilina, N-(-r-metoksykarbony¬ loetylo) -N- (metoloaminosulfonoksy) -acetylo-2,6-dwume- 15 tyloanilina lub N-(r-metoksykarbonyloetylo) -N- (metylo¬ sulfonoksy) -acetylo-2,3,6-trójmetyloanilina. 3. Srodek szkodnikobójczy o dzialaniu grzybobójczym, zawierajacy substancje czynna razem ze znanym nosni¬ kiem i/lub srodkiem powierzchniowo-czynnym oraz innymi 20 znanymi substancjami dodatkowymi, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera co najmniej jeden zwiazek o ogólnym wzorze 1, w którym Rj oznacza grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla, grupe alkoksylowa o 1—4 atomach wegla lub atom chlorowca, R2 oznacza atom wodoru, 25 grupe alkilowa o 1—3 atomach wegla, grupe alkoksylowa o 1—4 atomach wegla lub atom chlorowca, R3 oznacza atom wodoru, grupe alkilowa o 1—3 atomach wegla lub atom chlorowca R» oznacza atom wodoru lub grupe me tylo¬ wa, przy czym calkowita ilosc atomów wegla zawarta w pod- 30 stawnikach R13 R2, R3 i R* wynosi nie wiecej jak 8, X ozna¬ cza ugrupowanie o wzorze -CH (CH3)CH2OCH3 lub o wzorze 2, R, oznacza atom wodoru lub grupe metylowa, Re oznacza ewentualnie podstawiona chlorowcem grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, grupe alkenylowa o 2—4 35 atomach wegla, lub grupe cykloalkilowa o 3—6 atomach wegla albo grupe o wzorze N(R7)R8 w którym R7 oznacza atom wodoru lub grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla, a Rg oznacza podstawiona chlorowcem grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla. 40 4. Srodek wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze zawiera 3-(N- metylosulfonoksy -acetylo-2', 6'-deum atylofenylo- amino) -y-butyrolakton, 3-(N-metylosulfonoksy-acetylo- -2', 3', ó^trójmetylofenyloamino) -y-butyrolakton lub N- (r-metylo-2,-metoksyetylo) -N-(metylosulfonoksy)- 45 -acetylo-2,6-dwumetyloaniline.110 213 ^ CH3 CH3 -CH-(H-0-CHs R< OVn R ii CH-0S02Rfc CH *C-(HPSPfH 2 0 R5 Wzort 3 0 flzór 5 R R R, r N^C-CH-0S0^ 0 Rz 0 R5 -0 -® Wzór 6 Wzór fa ^J* Wzdr J?i Ra N: \C-CH0Me Ó R5 CH3 CH5 M_ ^-COCCH, M ^-C-CHOSOAlj CH, i R2 "€-CH-0-C-R9 ii ii 0 R5 0 MeOCH.Hzor J Schemat ^ X-CHt-0S02-CHs Wzd/-7 LDD Z-d 2, z. 444/1400/81, n. 105+20 egz.Cena 45 zl PL