Przedmiotem wynalazku jest sposób, w którym szybko poruszana powierzchnie wodnej zawiesiny polimeru opartego na polichlorku winylu w kil¬ ku komorach kolejno doprowadza sie d3 zetknie¬ cia z atmosfera gazu.Przedmiotem wynalazku jest równiez urzadze¬ nie do obróbki zawiesin polimerów chlorku winy¬ lu, skladajace sie z lezacego zbiornika cylindrycz¬ nego, który przez prostopadle do osi cylindra scia¬ ny rozdzielajace podzielony jest na komory, za¬ wiera otwór wprowadzajacy i wyprowadzajacy dla zawiesiny lub gazu i w .kazdej komorze za¬ wiera co najmniej jedno mieszadlo.Zawiesimy tworzywa sztucznego, jakie powstaja przy homo-, kopolimeryzacji albo polimeryzacji „szczepionej" chlorku winylu w wodnej emulsji albo zawiesinie albo przez pózniejsze zdyspergo- wanie gotowego polimeru, zawieraja czesto la- twolotne skladniki, w szczególnosci nieprzerea^o- wane monomery, których usuniecie jest pozadane z rozmaitych powodów.Te latwopalne skladniki moga wywierac nieko¬ rzystny wplyw na zdolnosc do dalszej przeróbki zawiesin albo otrzymanych z nich stalych prosz¬ ków tworzywa sztucznego, jak równiez na wlas¬ ciwosci produktów wytworzonych przy dalszej przeróbce.Moze np. wystepowac tworzenie pecherzy, nie¬ pozadany zapach, pogorszone wlasciwosci mecha¬ niczne i pogorszona odpornosc na dzialanie wyso¬ kiej temperatury. Szczególnie wazne jest mozliwie najdalej idace usuniecie skladników latwolotnych, które budza zastrzezenia pod wzgledem fizjolo¬ gicznym albo wprost sa szkodliwe dla zdrowia, przy czym w takich przypadkach proces usuwania tych substancji musi byc przeprowadzony z unik¬ nieciem szkodliwych emisji dla otoczenia.Do fizjologicznie szkodliwych latwolotnych skladników zaliczaja sie czesto nieprzereagowane monomery, w szczególnosci chlorek winylu, któ¬ rego zawartosc w polimerach na podstawie now¬ szych badan dotyczacych szkodliwosci dla zdro¬ wia nie powinna przekroczyc mozliwie 10 ppm.Znane jest zwiekszenie szybkosci procesów, w których zachodza procesy dyfuzji, przez zwiek¬ szenie powierzchni zetkniecia reagujacych faz a w przypadku procesów, w których zachodzi wy¬ miana masy miedzy dwiema fazami o póznej ge¬ stosci fazowej, zastosowanie zasady przeciwpradu.Jak to zostanie blizej wykazane, nie stosowano dotychczas tych znanych, ogólnych zasad przy rozwijaniu w szeregu konkretnych patentowanych lub zgloszonych do opatentowania wynalazków procesów technicznych, które dotycza usuwania skladników lotnych z zawiesin tworzywa sztucz¬ nego przez obróbke gazami.Jednakze prawie wszystkie te procesy osiagaja zwiekszenie powierzchni zetkniecia reagujacych faz albo przez przeprowadzanie gazu w postaci silnie rozdrobnionej (pecherzyków) przez ciecz 1071243 albo cieczy (w postaci kropelek) przez gaz. W oby¬ dwóch przypadkach wystepuja problemy tworze¬ nia'piany w przypadku zawiesin tworzywa sztucz¬ nego, które zawieraja substancje powierzchniowo- czynne.W zadnym ze znanych procesów nie opisano szybkiego poruszania obydwóch faz wzdluz pozio¬ mej powierzchni zetkniecia. Nieoczekiwane bylo to, ze ostatnia zasada pozwala osiagnac bardzo dobre usuniecie czesci lotnych z wodnej zawiesi¬ ny tworzywa sztucznego, której czesc polimerowa zawiera co najmniej 50% wagowych wpolimery- zowanego chlorku winylu, bez koniecznosci brania przy tym pod uwage wad, które wykazuja znane sposoby.Znane jest przeprowadzanie pary wodnej albo gazów obojetnych przez zawiesine polimeru w ce¬ lu usuniecia skladników lotnych z zawiesin two¬ rzywa sztucznego.Stosuje sie do tego znaczne ilosci pary lub gazu, które . powoduja trudnosci przede wszystkim w przypadku zawiesin polimeru, majacych sklon¬ nosc do spieniania. Dodanie srodków przeciwpien- -nych podraza proces, jest nie zawsze skuteczne i moze wplywac niekorzystnie na wlasciwosci za¬ wiesiny. Dla unikniecia trudnosci znane jest rów¬ niez niszczenie piany, utworzonej przy przepro¬ wadzaniu pary wodnej albo gazów obojetnych, przy predkosciach przeplywu pary powyzej 100 m/sek. przez szybkie obnizenie cisnienia, od¬ dzielania pary od lamanej piany zawiesiny i za¬ wrócenie tej ostatniej do wrzacej zawiesiny. Pro¬ ces jest prowadzony w .sposób nieciagly i ma duze zuzycie pary.W innym znanym sposobie miesza sie zawiesi¬ ne z para wodna lub goracymi gazami obojetny¬ mi w rurze i utworzona mieszanine trójfazowa wkrótce potem rozdziela sie ponownie na zawie¬ sine i faze gazowa. Znane jest równiez rozpylanie zawiesiny polimeru w parze wodnej przeplywaja¬ cej z duza predkoscia, doprowadzenie mieszaniny miedzy ogrzewanymi plytami do strefy rozpreza¬ nia, gdzie w cyklonie zostaje oddzielona zawiesina od fazy gazowej. Podobnie przebiega równiez inny znany proces, w którym wodna zawiesina obok gazu rozdzielajacego zostaje wstrzyknieta do rury kontaktujacej, w zasadzie nie zawierajacej prze¬ wezenia i w niej tworzy parowa mieszanine za¬ wiesiny i gazu rozdzielajacego o duzej szybkosci, która nastepnie przez dysze zostaje wyniesiona do niezwezonej rury do nastepnego kontaktowania i dalej do komory separatora pod zmniejszonym cisnieniem. Te trzy ostatnie wymienione procesy prowadzone sa wprawdzie w sposób ciagly, wy¬ magaja jednakze równiez duzych ilosci paty. Po¬ mimo wysokiej predkosci przeplywu mieszaniny zlozonej z kropelek zawiesiny i pary w procesie tym moze nastepowac przegrzanie zawiesiny, zja¬ wiska koagulacji i przywieranie polimeru do scian aparatu. Oprócz tego monomery, które sa zamk¬ niete w ziarnie polimeru i potrzebuja pewnego czasu dyfuzji, zostaja tylko usuniete bardzo nie¬ doskonale.W innym znanym sposobie zawiesine prowadzi sie w kolumnie przeciw strumieniowi pary wod- »7 124 4 nej. Równiez tutaj moze wystepowac pienienie przy * duzej przepustowosci, w przypadku zawiesin o ni¬ skim napieciu powierzchniowym. Oprócz tego osa¬ dy substancji stalych moga zatykac otwory w pól- 5 kach kolumny, przez które przeplywa zawiesina ku dolowi lub para ku górze.Znane jest równiez wtryskiwanie zawiesiny do atmosfery parowej w taki sposób, ze rozpylone czastki pod wplywem sily ciezkosci spadaja przez 10 pare. Do tego celu potrzebny jest duzy, stosunko¬ wo kosztowny zbiornik.W innym znanym sposobie zawiesine tworzywa sztucznego poddaje sie obróbce w absorberze zra¬ szajacym we wspólpradzie albo w przeciwpradzie 15 w temperaturze 40—100°C za pomoca strumienia gazu obojetnego. Dla usuniecia w znacznym stop¬ niu substancji lotnych do niewielu ppm, w od¬ niesieniu do zawiesiny, mozliwe sa tutaj tylko stosunkowo niewielkie przepustowosci albo po- 20 trzebna jest aparatura o duzej pojemnosci. Rury absorbera, w szczególnosci w przypadku zawiesin, które maja sklonnosc do osadzania dyspergowa¬ nego materialu, moga latwo ulegac zwezeniu lub zapchaniu wskutek wzrastajacego tworzenia osa- 25 du, tak ze maleje pojemnosc i przejmowanie cie¬ pla. Odzyskiwanie skladników lotnych z gazu obojetnego nastrecza, przy wysokich wymaganych ilosciach gazu, trudnosci i wymaga znacznych na¬ kladów. Z drugiej strony w przypadku fizjolo- 30 gicznie szkodliwych substancji lotnych nie jest dopuszczalne wypuszczanie obciazonego nimi gazu obojetnego do atmosfery ze wzgledu na ochrone srodowiska.Znane jest ponadto urzadzenie do odpedzania *5 resztek rozpuszczalnika z zawiesin polimeru przez destylacje z para wodna, skladajace sie z lezace¬ go zbiornika, zaopatrzonego w pionowy jaz. Za¬ wiesina jest doprowadzana przy koncu zbiornika i przechodzi przez przeplyw jazu do umieszczonych 40 kolejno czesci zbiornika. Kazda czesc zbiornika zawiera wielostopniowe impulsowe mieszadlo prze- ciwpradowe i przy dnie wlot pary. Para przeply¬ wa przez zawiesine i zostaje odciagnieta razem z rozpuszczalnikiem ze wspólnej przestrzeni gazo- 45 wej w górnej czesci zbiornika. Zawiesine po przejsciu wszystkich jazów odprowadza sie z* zbiornika.To urzadzenie jest mniej przydatne do odpe¬ dzania skladników lotnych z zawiesin tworzywa 50 sztucznego, które maja sklonnosc do osadzania ^dyspergowanych czastek, poniewaz moga one tworzyc na dnie powloke, która przez staly kon¬ takt z wdmuchiwana para przeksztalca sie w na- rost i moze zapchac otwór do wdmuchiwania. 55 Ponadto przy przedmuchiwaniu pary w przy¬ padku zawiesin majacych sklonnosci do spieniania wystepuja trudnosci wskutek tworzenia piany.Dla mozliwie maksymalnego usuniecia skladników lotnych potrzebne sa dluzsze czasy przebywania 60 i stosunkowo duze zuzycie pary. Odzyskiwanie takich skladników, które nie moga byc oddane do atmosfery, jest utrudnione przez wysoka ilosc gazu nosnikowego. W przypadku termicznie wraz¬ liwych zawiesin dluzsze czasy przebywania moga 95 juz powodowac uszkodzenia polimeru. Za porno-5 107 124 6 ca jazu utrwalony jest stan cieczy i tym samym przy stalej ilosci przeplywu, równiez czas prze¬ bywania zawiesiny miedzy zaporami. Wielostop¬ niowe impulsowe mieszadlo przeciwpradowe na¬ daje sie do wytwarzania przeplywu laminarnego i jest przewidziane dla malych predkosci obwo¬ dowych.. Nie daje ono duzych sprawnosci cyrku¬ lacji w przestrzeniach miedzy zaporami ani wy¬ starczajacej predkosci zawiesiny wzdluz jej po¬ wierzchni.Obecnie znaleziono sposób, który nie wykazuje wyzej opisanych wad. Jest to sposób ciaglej ob¬ róbki wodnych zawiesin polimeru, których czesc polimerowa zawiera co najmniej 50% wagowych wpolimeryzowanego chlorku winylu, za pomoca gazów w kilku komorach kolejno, który polega na tym, ze przestrzenie gazowe komór sa wzgle¬ dem siebie zamkniete i zostaja intensywnie prze¬ mieszane, transport gazu z komory do komory na¬ stepuje tylko w jednym kierunku i transport zawiesiny z komory do komory nastepuje w kie¬ runku przeciwnym, przy czym zawiesina jest szybko poruszana w komorach przez odpowiednie srcdki na powierzchni w Jrierunku powierzchni granicy faz miedzy zawiesina i gazem.Sposób powoduje, ze ciagle usuwanie skladni¬ ków lotnych z zawiesin tworzywa sztucznego, w szczególnosci opartych na polichlorku winylu, udaje sie w nieoczekiwanej mierze szybciej i pel¬ niej, jesli zawiesiny poddaje sie obróbce kolejno w zamknietych komorach za pomoca gazu i dba o to, aby w obrebie komory w jednostce czasu mozliwie duza powierzchnia zawiesiny zetknela sie z gazem, przy czym gaz w celu unikniecia róz¬ nic stezenia poddaje sie intensywnemu przemie¬ szaniu.Szybkie poruszanie powierzchni zawiesiny w kierunku powierzchni granicy faz powoduje kontakt duzej powierzchni zawiesiny z przestrze¬ nia gazowa i tym samym szybkie ustalenie rów¬ nowagi miedzy stezeniem skladników lotnych w cieczy do stezenia w przestrzeni gazowej przy wzglednie malej objetosci zabudowy aparatury.Nalezalo mozliwie uniknac skladnika ruchu po¬ wierzchni zawiesiny prostopadle do powierzchni granicy faz, jaki np. wystepuje przy przedmuchi¬ waniu pary albo innych ¦* gazów przez zawiesine, poniewaz jest on powodem tworzenia piany, która utrudnia ustalenie równowagi i prowadzi do za¬ klócen w przebiegu procesu. Powierzchnia zawie¬ siny powinna byc mozliwie gladka, jednakze po¬ winna plynac szybko poruszana.Predkosc zawiesiny na powierzchni w kierunku powierzchni granicy faz powinna wynosic co naj¬ mniej 0,1, korzystnie G,3—10 m/sek. Przy pred¬ kosciach ponizej 0,1 m/sek. pozadany efekt odpe¬ dzania skladników lotnych, zwany dalej „efek¬ tem odgazowania", mozna osiagnac ^ylko jeszcze przy nieekonomicznie duzej objetosci aparatury.Przy predkosciach powyzej 10 m/sek gladkosc po¬ wierzchni staje sia krytyczna, moze wystapic two¬ rzenie piany i1 zjawiska koagulacji. Szczególnie dobre wyniki uzyskuje sie przy predkosci 0,5— 2 m/sek.Ruch powierzchni zawiesiny wytwarza sie ko¬ rzystnie za pomoca mieszadel, które wywoluja intensywny przeplyw w kierunku osi mieszadla, co prowadzi do wyksztalcenia przeplywu konwek¬ cyjnego o kierunku przeplywu w poblizu sciany 1 odwrotnie do kierunku w poblizu osi mieszadla.Do tego nadaja sie np. podane nizej organy mie¬ szajace.Osie mieszadel moga byc umieszczone w komo¬ rach zarówno prostopadle, jak równiez pochylone pod pewnym katem do* powierzchni zawiesiny.Organ mieszajacy powinien byc zawsze calkowi¬ cie przykryty przez zawiesine. Korzystnie umie¬ szcza sie go kazdorazowo w dolnej polowie ko¬ mory. Szczególnie dobre wyniki osiaga sie, jezeli znajduje sie on w najnizej polozonej piatej czesci komory, aby uniknac wciagania pecherzy gazu z przestrzeni gazowej.Korzystnie organ mieszajacy jest tak wyksztal¬ cony i umieszczony, ze ruch powierzchni zawie¬ siny w komorze przebiega w znacznym stopniu promieniscie, w odniesieniu do punktu znajdu- • jacego sie na powierzchni. Ten punkt moze zbie¬ gac sie z punktem przeciecia prostopadlej osi srodkowej komory z powierzchnia zawiesiny, mo¬ ze on jednak równiez miec ewentualnie odstep od tego punktu przeciecia, który wynosi az do polowy odstepu w swietle miedzy scianami komo- « ry na wysokosci powierzchni zawiesmy.Korzystnie umieszcza sie komory w jednej -pla¬ szczyznie bezposrednio obok siebie, przy czym przy dnie komory w kazdej scianie rozdzielajacej, która oddziela od siebie dwie komory, pozostaje otwór, przez który nastepuje transport zawiesiny z komory do komory. Przez mieszanie zawiesiny w komorach z jednej strony, jak równiez przez ciagly przeplyw przy dnie z komory do komory zapobiega1 sie osiadaniu substancji stalych.Ten otwór w scianie rozdzielajacej przy dnie komory powinien byc celowo tak duzy, jak prze¬ krój przelotowy otworu, przez który zawiesina zostaje wprowadzona do komory pierwszej w kie¬ runku przeplywu. Otwór w scianie rozdzielajacej powinien wynosic najwyzej V5 calej powierzchni sciany rozdzielajacej, aby uniknac powrotnego przeplywu zawiesiny z komór nastepujacych w-kierunku przeplywy do lezacej przed niniL Taki powrotny przeplyw pogarsza efekt odgazo- wania.Niepozadany przeplyn powrotny mozna równiez uniemozliwic w ten sposób, ze organy mieszajace umieszczone przed i za sciana rozdzielajaca uru¬ chamia sie z odwrotnym kierunkiem obrotu, przy czyrrT w kilku polozonych obok siebie komorach uzyskuje sie zmieniajacy sie kierunek obrotu or¬ ganów mieszajacych z komory do komory.Mozliwe jest równiez, za pomoca przegród kie¬ rujacych umieszczonych w poblizu otworów .. w scianach rozdzielajacych w dolnej czesci kaz¬ dej komory takie odchylenie pradu wytworzonego przez mieszadlo przy dnie komory przeciw kie¬ runkowi przeplywu zawiesiny, ze nie walia on wcale albo t^lko oslabiony na otwór sciany roz¬ dzielajacej.Szczególnie korzystne jest umieszczenie przy otworach w scianacrf rozdzielajacych ruchomych 15 20 25 Si 35 40 45 50 56 607 107 124 8 srodków mechanicznych, które uniemozliwiaja niepozadany powrotny przeplyw zawiesiny. Takie srodki mechaniczne stanowia np. zawory klapo¬ we zwrotne, które przy zwrocie kierunku przeply¬ wu zamykaja otwory w scianach rozdzielaja¬ cych.Rozdzielanie przestrzeni gazowych poszczegól¬ nych komór od siebie ma szczególne znaczenie dla efektu odgazowania. Gaz mozna wprowadzic od¬ dzielnie do kazdej z komór i z niej ponownie odciagnac. Aby utrzymac niewielka ilosc gazu po¬ trzebna do obróbki, korzystna jest prowadzenie gazu w przeciwpradzie do zawiesiny, przy czym nalezy zapewnic, aby transport gazu z komory do komory nastepowal tylko w jednym kierunku.Mozna to spowodowac, jesli np. przewody prze¬ plywowe z komory do komory wyposazy sie w za¬ wory zwrotne albo jesli przekrój tych przewodów przeplywowych nastawia sie tak na szybkosc przeplywu gazu, ze powrotny przeplyw gazu jest w znacznym stopniu niemozliwy.W komorach umieszczonych bezposrednio obok siebie mozna w tym celu umiescic otwór, celowo o regulowanym przekroju, w górnej czesci sciany, która oddziela od siebie dwie komory.Intensywne przemieszanie przestrzeni gazowej w poszczególnych komorach mozna np. osiagnac w ten sposób, ze gaz plynie z duza predkoscia przeplywu z jednej komory do drugiej i w niej, np. przez styczne wprowadzanie do komory o okraglym przekroju, "wytwarza prad wirowy.Gaz moze równiez, przez wprowadzanie w odpo¬ wiednim odstepie do powierzchni zawiesiny pod katem ostrym do niej przy odpowiedniej pred¬ kosci przeplywu, np. wiekszej niz 2 m/sek, spo¬ wodowac zadowalajace przemieszanie przestrzeni gazowej. Korzystnie stosuje sie tylko stosunkowo niewielkie róznice cisnienia miedzy sasiednimi komorami/ i wymieszanie fazy gazowej przepro¬ wadza sie za pomoca srodków mechanicznych, np. nizej wymienionych, przy czym te srodki me¬ chaniczne napedzane sa razem przez osie, które sa uzywane do napedzania organów mieszajacych zanurzonych w zawiesinie.Szczególnie dobre wykorzystanie gazu uzyskuje sie, jesli wprowadza sie go, do ostatniej w kierun¬ ku przeplywu zawiesiny komory i wyprowadza z pierwszej w kierunku przeplywu zawiesiny ko¬ mory. Otwór wlotowy gazu znajduje sie celowo powyzej powierzchni zawiesiny.Obróbke nalezy przeprowadzac w co najmniej dwóch komorach. Korzystnie stosuje sie 3—21 komór. Efekt odgazowania wzrasta z liczba komór, lecz równiez zwieksza sie naklad aparaturowy.Pewne wyrównanie dla tego nakladu uzyskuje sie przez toy ze ze wzrastajaca szybkoscia odgazowa¬ nia przy zwiekszajacej sie liczbie komór maleje czas obróbki, potrzebny do osiagniecia okreslonego zadanego niewielkiego stezenia koncowego sklad¬ ników lotnych, np, 10 ppm resztkowego chlorku winylu, wskutek czego mozna zbudowac mniejszy aparat do odgazowania. Optimum, zalezne od po¬ czatkowego i zadanego koncowego stezenia czesci lotnych^. wybranych warunków odgazowania i ro¬ dzaju, wielkosci ziarna i porowatosci ziarna poli¬ meru, zdolnosci do odgazowania zawiesiny poli¬ meru znajduje sie przy 5 do okolo 11 komorach.Jesli zawiasina nie jest juz w przebiegu wy¬ twarzania wystarczajacego ciepla, powinna byc 5 ogrzana ewentualnie przed obróbka za pomoca gazu np. w wymienniku ciepla. Równiez podczas obróbki mozna korzystnie doprowadzac* cieplo w celu wyrównania strat ciepla albo wyregulo¬ wania temperatury zawiesiny. Korzystne moze 10 byc np. poddanie zawiesiny obróbce najpierw w nieco nizszej temperaturze, aby uniemozliwic zbyt szybkie odparowanie skladników lotnych, wystepujacych poczatkowo jeszcze w stosunkowo wysokim stezeniu, co moze prowadzic do spienia- 15 nia zawiesiny. ^ W celu doprowadzenia ciepla poszczególne ko¬ mory moga zawierac celowo przy dnie dalsze otwory wlotowe umozliwiajace wprowadzanie pa¬ ry wodnej sluzacej do bezposredniego ogrzewania. 20 Przenikanie wdmuchiwanej od dolu pary na po¬ wierzchnie zawiesiny powinno byc jednak unie¬ mozliwione, aby uniknac .niepozadanego tworze¬ nia piany.Ogrzewanie zawiesiny w komorach mozna jed¬ nak przeprowadzac równiez przez sciany komory.Moga do tego sluzyc równiez elementy wbudo¬ wane w komore, jesli nie przeszkadzaja one albo w ogóle nie uniemozliwiaja ruchu powierzchnio¬ wego zawiesiny.Obróbke wodnych zawiesin polimeru opartego na polichlorku winylu w celu usuniecia resztko¬ wych monomerów, w szczególnosci chlorku winy¬ lu, przeprowadza sie celowo w temperaturze 60—130°C, korzystnie w temperaturze 75—110°C, w szczególnosci 80—100°C.Moze byc celowym cisnieniowe wyposazenie ko¬ mór, aby np. przy obróbce wodnej zawiesiny w temperaturze powyzej 100°C uniknac silnego wrzenia i tym samym niepozadanego poruszania powierzchni zawiesiny prostopadle do powierzchni granicy faz.Do obróbki wodnej zawiesiny polimeru nadaja sie wszystkie gazy, które nie reaguja z zawiesina, albo nie rozpuszczaja sie w warunkach obróbki w niepozadanym rozmiarze w. zawiesinie. Jako „gazy" rozumie sie przy tym wszystkie substancje w postaci gazu w warunkach obróbki, np. powie¬ trze, azot, dwutlenek wegla.Szczególnie korzystnie stosuje sie do obróbki pare wodna, która moze byc ewentualnie prze¬ grzana. Przez kondensacje pary mozna substan^ cje lotne przewaznie latwo izolowac i, w szcze¬ gólnosci gdy chodzi o nieprzereagowane monome¬ ry, np. chlorek winylu, ewentualnie po oczysz¬ czeniu ponownie stosowac do wytwarzania za¬ wiesiny. ¦ - Sposób wedlug wynalazku nadaje sie do usu¬ wania substancji lotnych: z cieczy i cieklych, za¬ wiesin. Korzystnie stosuje sie go do zawiesin tworzyw sztucznych,, w .których zdyspergowane czastki maja wieksza gestosc- niz srodek., dysper¬ gujacy,--np. wodne zawiesiny, których zdyspergo^ wane czastki maja gestosc -wieksza niz 1 g/ml.Szczególnie korzystne jest zastosowanie sposobu do obróbki zawiesin itw^Dczyw^sztucznych, w .któ- so *5 40 45 50 559 rych czastki polimeru zawieraja co najmniej 50% wagowych wpolinieryzowanego chlorku winylu.Bardzo dobre wyniki otrzymuje sie w przypadku zawiesin, które zawieraja co najmniej 75% wa¬ gowych, w szczególnosci co najmniej 85% wago¬ wych wpolimeryzowanego chlorku winylu, przy czym obydwie wartosci odnosza sie do suchego polimeru.Obrabiana wedlug wynalazku zawiesine homo- polimeru, polimeru „szczepionego" albo kopoli¬ meru mozna wytwarzac w procesach polimeryza¬ cji ciaglej albo periodycznej, z zastosowaniem prepolimeru posiewnego albo bez' niego. Mozna przy tym prowadzic polimeryzacje w wodnej emulsji albo zawiesinie w obecnosci 0,001—3% wagowych, w odniesieniu do monomerów, zna¬ nych katalizatorów rodnikotwórczych, przyklado¬ wo cytowanych nizej, np. nadtlenków, dwuarylo- wych, dwuacylowych, jak nadtlenek dwuacetalu, acetylobenzoilu, dwulaureilu, dwubenzoilu, bis-2,4- -dwuchlorobenzoilu, bis-2-metylo-benzoilu; nad¬ tlenków dwualkilowych jak nadtlenek dwu-III- -rzed.-butylowy, nadestrów, jak nadweglan III- -rzed.-butylowy, nadoctan-III-rzed.-butylowy, he- ptanonadkarboksylan-III-rzed.-butylowy, nadpiwa- linian Ill-rzed.-butylowy, nadtlenodwuweglanów dwualkilowych jak nadtlenodwuweglany dwuizo- propylu, dwuetyloheksylu, dwucykloheksylu, dwu- etylocykloheksylu; mieszanych bezwodników or¬ ganicznych sulfonowych kwasów nadtlenowych i kwasów organicznych, jak nadtlenek acetylocy- kloheksylosulfonylu; a takze znanych jako kata¬ lizatory polimeryzacji zwiazków azowych, jak ni¬ tryl kwasu azodzomaslowego, a ponadto nadsiar¬ czanów, jak nadsiarczan potasowy, sodowy albo amonowy, nadtlenku wodoru, wodoronadtlenku Ill-rzed.-butylu albo innych nadtlenków rozpusz¬ czalnych w wodzie, jak równiez mieszaniny róz¬ nych katalizatorów, przy czym mozna stosowac katalizatory nadtlenkowe takze w obecnosci 0,01— 1% wagowego, w odniesieniu do monomerów, jednej lub kilku substancji redukujacych, które nadaja sie do utworzenia ukladu katalizatora re- doksy, takich jak np. siarczyny, wodorosiarczyny, podsiarczyny, tiosiarczany, aldehydo-sulfoksylany, np. formaldehydosulfoksylan. Mozna ewentualnie przeprowadzac polimeryzacje w obecnosci 0,05— 10 ppm, w odniesieniu do metalu w stosunku do monomeru - rozpuszczalnych soli metali, np. mie¬ dzi, srebra, zelaza albo chromu.Mozna równiez przeprowadzic polimeryzacje w < obecnosci 0,01—1% wagowego korzystnie 0,05—0,3% wagowego, w odniesieniu do monome¬ rów, jednego albo kilku znanych koloidów ochron¬ nych, takich, jak np. polialkohol winylowy, który ewentualnie zawiera jeszcze do 40% molowych grup acetylowych, pochodne celulozy, jak rozpu¬ szczalna w wodzie metyloceluloza, karboksymety- loceluloza, hydroksyetyloceluloza, jak równiez ze¬ latyna* ponadto kopolimery kwasu maleinowego lub jego pólestrów, styrenu, poliwinylopirolidon i kopolimery octanu winylu i winylopirolidonu.Oprócz tego mozna przeprowadzic polimeryzacje w obecnosci 0,01—r5% wagowych, w odniesieniu do monomerów, jednego albo kilku emulgatorów, 7124. 19 przy czym emulgatory mozna równiez stosowac w mieszaninie z wyzej wymienionymi koloidami ochronnymi.Jako emulgatory mozna stosowac emulgatory s anionowe, amfoteryczne, kationowe jak równiez niejonotwórcze. Jako emulgatory anionowe stosu¬ je sie np. sole metali alkalicznych, metali ziem alkalicznych, badz amonowe kwasów tluszczowych, takich jak kwas laurynowy, palmitynowy albo io stearynowy, kwasnych estrów kwasu siarkowego i alkoholu tluszczowego, kwasów parafinosulfono- wych, kwasów alkiloarylosulfonowych, takich jak kwas dodecylobenzeno- albo dwubutylenoftaleno- sulfonowy, estrów dwualkilowych kwasu sulfo- 15 bursztynowego, jak równiez sole metali alkalicz¬ nych i amonowe zawierajacych grupy epoksydo¬ we kwasów tluszczowych, jak kwas epoksysteary¬ nowy, produktów reakcji kwasów nadtlenowych, np. kwasu nadoctowego z nienasyconymi kwasami *° tluszczowymi jak kwas oleinowy lub linolowy albo nienasyconych kwasów hydroksytluszczowych, jak kwas rycynolowy.Jako emulgatory amfoteryczne lub kationowe czynne stosuje sie np. alkilobetainy, jak dodecylo- 25 betaina, jak równiez sole alkilopirydyniowe, jak chlorowodorek laurylopirydyniowy, ponadto sole alkiloamonowe, jak chlorek oksetylododecyloamo- nowy. Jako emulgatory niejonotwórcze mozna np. stososowac czesciowe estry kwasów tluszczo¬ no wyeh alkoholi wielowodorotlenowych, jak mono- stearynian gliceryny, monolaurynian — oleinian, albo — palmitynian sorbitu, etery polioksyetyle- nowe alkoholi tluszczowych albo aromatycznych hydroksyzwiazków; estry polioksyetylenowe kwa- 35 sów tluszczowych jak równiez produkty kondensa¬ cji politlenku propylenu i politlenku etylenu. .Obok katalizatorów, ewentualnie . koloidów ochronnych i/albo emulgatorów mozna przepro- 40 wadzie polimeryzacje w obecnosci substancji bu¬ forowych, jak np. octany metali alkalicznych, bo¬ raks; fosforany metaU alkalicznych, weglany tóe- tali alkalicznych, amoniak albo sole amonowe kwasów karboksylowych jak równiez regulatorów 45 wielkosci czasteczki, jak np. aldehydy alifatyczne o 2-4 atomach wegla, chloro- albo bromoweglo- wodory, jak np. dwu- i trójchloroetylen, chloro¬ form, bromoform, chlorek metylenu, jak równiez merkaptany. 50 Do kopolimeryzacji z chlorkiem winylu stosuje sie np* jeden albo kilka nastepujacych monome¬ rów: olefiny, jak etylen albo propylen, estry wi¬ nylowe prostolancuchowych albo rozgalezionych kVasów karboksylowych o 2^20, korzystnie 2—4 55 atomach wegla, jak octan, propionian, maslan, 2-etyloheksonian winylu, estry kwasu winyloizo- trójdekanowego; halogenki winylu, jak fluorek winylidenu, chlorek winylidenu, eter winylowy, winylopirydyna, kwasy nienasycone, jak kwas «o maleinowy, fumarowy, akrylowy, metakrylowy i ich mono- albo dwuestry^z alkoholami jedno- albo dwuwodorotlenowymi o 1—10 atomach we¬ gla; bezwodnik kwasu maleinowego, imid kwasu maleinowego, jak równiez jego produkty N-sub- 65 stytucji z aromatycznymi,, cykloalifatycznymi,11 . 107 124 12 jak równiez ewentualnie rozgalezionymi, alifaty¬ cznymi podstawnikami, styren.Do polimeryzacji „szczepionej" mozna np. sto¬ sowac polimery elastomerowe, które zostaly otrzymane przez polimeryzacje jednego albo kilku nastepujacych monomerów: dieny, jak butadien, cyklopentadien; olefiny, jak etylen, propylen; styren, kwasy nienasycone, jak kwas akrylowy albo metakrylowy, jak równiez ich estry z alko¬ holami jedno- albo dwuwodorotlenowymi o 1—10 atomach wegla, akrylonitryl, zwiazki winylowe, jak estry winylowe prostolancuchowych albo roz¬ galezionych kwasów karboksylowych o 2—20, ko¬ rzystnie 2—4 atomach wegla, halogenki winylu, jak chlorek winylu, chlorek winylidenu.Odpowiednie sposoby i substancje pomocnicze do polimeryzacji do wytwarzania stosowanych we¬ dlug wynalazku polimerów chlorku winylu moz¬ na znalezc np. w ksiazce „Polyvinylchlorid und Vinylchlorid-Mischpolymerisate" H. Kainer'a, Springer-Verlag, Berlin/Heidelberg/Nowy Jork, 1965, str. 12—59.Po polimeryzacji do polimerów otrzymanych w postaci wodnej zawiesiny mozna dodac dalsze substancje w celu stabilizacji lub w celu polep¬ szenia ich wlasciwosci dalszej przeróbki. W szcze¬ gólnych przypadkach mozna równiez dodac zna¬ nych srodków przeciwpieniacych, chociaz nie jest to normalnie wymagane w przypadku postepowa¬ nia sposobem wedlug wynalazku.Sposobem wedlug wynalazku mozna odgazowy¬ wac wodne zawiesiny tworzyw sztucznych bez termicznego uszkodzenia w stosunkowo krótkim czasie przy porównywalnie niewielkim zuzyciu gazu do obróbki do resztkowej zawartosci chlorku winylu wynoszacej 10 ppm, w odniesieniu do su¬ chego polimeru, i ponizej. Proces prowadzi sie w sposób ciagly i jest malo wrazliwy na zakló¬ cenia. Trudnosci spowodowane przez osady albo narosty praktycznie nie wystepuja. Przy zastoso¬ waniu latwo skraplajacych sie gazów, w szcze¬ gólnosci pary wodnej, odzyskiwanie i ponowne zastosowanie wypedzonych resztkowych monome¬ rów nie sprawia trudnosci i wymaga tylko nie¬ wielkiego nakladu.Przez usuwanie i odzyskiwanie fizjlogicznie szkodliwych substancji bezposrednio w dolaczeniu do polimeryzacji unika sie szkodliwych emisji do srodowiska juz w bardzo wczesnym stadium wy¬ twarzania polimeru. Obrabiana zawiesine mozna w znany sposób poddac dalszej przeróbce np. przez bezposrednie zastosowanie do powlekania albo przez suszenie rozbryzgowe, suszenie kontak¬ towe, jak równiez przez oddzielenie glównej ilosci fazy wodnej, 'np. za pomoca dekantora, wi¬ rówki albo filtru, i nastepne suszenie pneuma- • tyczne. Nie sa potrzebne zmiany, takie jak np. do¬ budowy do istniejacych juz urzadzen, jakie byly¬ by potrzebne bez zastosowania sposobu wedlug wynalazku ze wzgledu na przepisy bezpieczen¬ stwa.Przedmiotem wynalazku jest równiez urzadze¬ nie do ciaglej obróbki wodnych zawiesin tworzyw sztucznych, w których skladnik polimerowy za¬ wiera co najmniej 50°/o wagowych wpolimeryzo- wanego chlorku winylu, za pomoca gazów, skla¬ dajace sie z ewentualnie ogrzewanego obustronnie zamknietego, lezacego zbiornika cylindrycznego, który wewnatrz jest podzielony przez co najmniej jedna ustawiona prostopadle do osi cylindra sciane na co najmniej dwie komory, przy czym ewentual¬ nie kazda z tych komór zawiera mieszadlo zanu¬ rzone w zawiesinie, przy czym dalej przy kazdej powierzchni zamykajacej cylindra albo w jej bez¬ posrednim poblizu znajduje sie otwór do dopro¬ wadzania i odprowadzania cieczy i otwory do do¬ prowadzania i odprowadzania gazów, rozmieszczo¬ ne nad cala powierzchnia zbiornika, charakteryzu¬ jace sie tym, ze: a) sciany rozdzielajace, prostopadle do osi cy¬ lindra, zamykaja co najmniej 4/5 calego przekroju cylindra w górnej czesci, jednakze w zbiorniku tylko tak daleko siegaja w dól, ze w najnizszej czesci zbiornika pozostaje otwarta powierzchnia przekroju cylindra, która jest co najmniej tak duza, jak powierzchnia przekroju otworu do do¬ prowadzania cieczy do urzadzenia, b) przewidziane sa srodki, które powoduja ruch powierzchni zawiesiny w komorach w kierunku granicznej powierzchni faz miedzy zawiesina i ga¬ zem z szybkoscia co najmniej 0,1 m/sek, c) przewidziane sa srodki, które powoduja dobre przemieszanie przestrzeni gazowej w poszczegól¬ nych komorach.Zbiornik cylindryczny umieszcza sie na ogól z pozioma polozona osia, mozna go jednakze sto¬ sowac równiez z osia pochylona wobec pozio¬ mu.Przez otwory -w dolnej czesci scian rozdzielaja¬ cych przeprowadza sie przejsciowe polaczenie ko¬ mór miedzy soba. Otwory moga wynosic tylko V10 ogólnej powierzchni przekroju zbiornika cy¬ lindrycznego albo mniej i moga one byc równiez wykonane z mozliwoscia nastawiania wielkosci.Powinno jednak pozostawac mozliwie bezstopnio- we przejscie w najnizszej czesci zbiornika, przez które zostana ewentualne osady wyprowadzone z zawiesina razem z pradem cieczy i transporto¬ wane do wylotu, który celowo przewidziany jest w najnizszej czesci ostatniej komory. Celowo otwory te powinny byc co najmniej tak duze, jak przekrój przelotu, przez który zostaje wprowadzo¬ na zawiesina do pierwszej w kierunku przeplywu komory.Sciany rozdzielajace sa korzystnie wyposazone w ruchome srodki mechaniczne, które przy po¬ wrotnym przeplywie cieczy w kierunku otworu do doprowadzania cieczy, znajdujacego sie w po¬ blizu albo na powierzchni zamykajacej cylindra, zamykaja samoczynnie otwory w scianie rozdzie¬ lajacej w najnizszej czesci zbiornika. Do tego celu nadaja sie np. zawory klapowe zwrotne, w szcze¬ gólnosci z materialu elastycznego np. gumy.Do oczyszczania zbiornika przewiduje sie celo¬ we wlazy w górnej czesci i otwory do opróznia¬ nia przy dnie komór. Doprowadzanie zawiesiny przy drugm koncu zbiornika nastepuje celowo w miejscu, które w czasie ruchu jest calkowicie przykryte zawiesina. 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6013 107 124 14 Przy zbiorniku przewidziany jest co najmniej ^ jeden miernik stanu cieczy, za pomoca którego mozna regulowac wysokosc napelniania i tym sa¬ mymi sredni czas przebywania zawiesiny w zbior¬ niku. 5 Zbiornik zawiera przynajmniej przy jednym koncu otwór do wprowadzania gazu i przy dru¬ gim koncu otwór do wyprowadzania gazu w gór¬ nej czesci.Zawiera on takze korzystnie srodki, które umoz- i° liwiaja transport gazu z komory do komory tylko w jednym kierunku, np. otwory w górnej czesci prostopadlych scian rozdzielajacych z zaworami klapowymi zwrotnymi i/albo z urzadzeniami do regulowania przekroju otworów. Przez regulowa- 15 nie przekroju mozna tak nastawic predkosc prze¬ plywu gazu z jednej komory do nastepnej, ze uniemozliwiony zostanie przeplyw powrotny.Zbiornik moze takze zawierac rozmieszczone nad plaszczem zbiornika dalsze otwory do wpro- 20 wadzania i wyprowadzania gazu, które moga byc umieszczone zarówno w górnej czesci zbiornika, . aby doprowadzac albo odprowadzac gaz do prze¬ strzeni gazowej w komorach, jak równiez moga byc umieszczone w dolnej czesci zbiornika, aby 25 np. ogrzewac zawiesine w komorach przez skon¬ densowanie pary wodnej.Zbiornik celowo jest izolowany przeciw wypro- mieniowaniu ciepla. Moze on równiez zawierac srodki do utrzymywania stalej temperatury sciany 30 zbiornika i wewnetrznych scian rozdzielajacych, np. plaszcz podwójny, wezownice rurowe albo pólokragle, przez które przeplywa srodowisko utrzymujace stala temperature, albo elektryczne elementygrzejne. 35 Korzystnie wbudowuje sie do zbiornika cylin¬ drycznego 2—20, w szczególnosci 4—10, pionowych scian.Jako srodki do szybkiego poruszania powierz¬ chni zawiesiny stosuje sie korzystnie organy mie- 40 szajace, które wytwarzaja w cieczach odpowied¬ nia charakterystyke przeplywu. Takie odpowiednie organy mieszajace stanowia np. mieszadla wirni¬ kowe, mieszadla turbinowe, turbiny o ukosnych lopatkach, mieszadla lopatkowe. 45 Szczególnie korzystne sa mieszadla, które wy¬ twarzaja silny przeplyw na powierzchni zawie¬ siny w kierunku osi mieszadla, np. mieszadla smiglowe, które sa umieszczone blisko dna zbior¬ nika i tlocza ku dolowi. W ten sposób unika sie 50 wciagania pecherzy gazu z przestrzeni gazowej przy jednoczesnie duzej sprawnosci obiegu.Organy mieszajace sa tak umieszczone, ze mie¬ dzy dolna krawedzia organu mieszajacego i dnem zbiornika znajduje sie odstep wynoszacy maksy¬ malnie 40°/o wewnetrznej srednicy zbiornika. Ko¬ rzystnie powinien ten odstep wynosic 5—20% srednicy wewnetrznej zbiornika.Punkt srodkowy organu mieszajacego moze znajdowac sie na prostopadlej osi srodkowej kaz¬ dej komory. Organ mieszajacy moze byc jednak równiez tak umieszczony, ze jego punkt srodko¬ wy jest oddalony od prostopadlej osi srodkowej komory i znajduje sie w odleglosci wynoszacej 5—40%, korzystnie 10—20%, srednicy wewnetrznej zihjomika.Jako srodki do dobrego przemieszania przestrze¬ ni gazowej w poszczególnych komorach mozna np. stosowac rury do wprowadzania pary z ko¬ mory do komory, które wchodza pod katem pro¬ stym do powierzchni cieczy i sa tak zwymiaro- wane, ze para wychodzi z predkoscia co najmniej 2 m/sek, albo przewietrzniki osiowe, które sa umieszczone na wale mieszadla, biegna z taka sa¬ ma liczba obrotów jak mieszadlo, tlocza ku dolo¬ wi na powierzchnie cieczy i maja co najmniej taka sama, korzystnie 2- do 4-krotna predkosc ob¬ wodowa jak organ mieszajacy zanurzony wiesinie.W celu regulacji temperatury zawiesiny w przy¬ padku zaklócen w komorach celowe jest takie wyksztalcenie dolnego otworu do wprowadzania gazu, aby mozna bylo przez niego do wyboru albo wprowadzac w razie potrzeby zimna wode do za¬ wiesiny, albo jesli jest to bardziej korzystne, sto¬ sowac oddzielne doprowadzenia cieczy do komór, które moga równiez sluzyc do tego, aby we wne¬ trzu zbiornika napedzac urzadzenia spryskujace do oczyszczania i zapobiegania tworzeniu sie na- rostów na scianie zbiornika w przestrzeni gazo¬ wej komór. jyiiedzy autoklawem polimeryzacyjnym i urza¬ dzeniem wedlug wynalazku wlacza sie celowo zbiornik do buforowania i do wstepnego ogrze-- wania, w którym mozna juz przeprowadzic z grubsza wstepne odgazowanie. Zawiesine wypro¬ wadzona teraz z urzadzenia mozna poddawac dal¬ szej przeróbce w znanych aparatach bez szkody .dla srodowiska.Lezace umieszczenie zbiornika jest korzystne, jesli maja byc poddane obróbce zawiesiny sklon¬ ne do osadzania i/lub jesli intensywnosc miesza¬ nia w poszczególnych komorach ma byc rózna.Jesli takie warunki nie wystepuja i mozliwie pozwalaja na to warunki przestrzenne, mozna równiez przeprowadzic sposób wedlug wynalazku w zbiorniku cylindrycznym z osia pionowa, któ¬ ry jest podzielony przez poziome calkowicie prze¬ chodzace sciany rozdzielajace na pojedyncze ko¬ mory znajdujace sie jedna nad druga. Transport zawiesiny nastepuje przy tym przez rury przele¬ wowe, które sa prowadzone ku dolowi do nastep¬ nej komory i tam zanurzaja sie w zawiesinie.Transport gazu przebiega celowo od dolu ku gó¬ rze przez rury, które wewnatrz albo poza zbior¬ nikiem lacza ze soba przestrzenie gazowe w ko¬ morach i zawieraja srodki do regulowania prze¬ kroju przeplywu tych rur, ewentualnie w kombi¬ nacji z zaworem zwrotnym. Srodki do poruszania powierzchni zawiesiny i do przemieszania prze¬ strzeni gazowych moga byc umieszczone na wspól¬ nej osi, przebiegajacej przez caly zbiornik. Oczy¬ wiscie przy wyborze tego rodzaju rozwiazania na¬ klad potrzebny do uszczelnienia przeprowadzenia osi mieszadla przez poziome* sciany rozdzielajace komory jest wiekszy, niz w przypadku umieszcze¬ nia zbiornika w sposób opisany na wstepie. • Fig. 1 przedstawia przyklad urzadzenia wedlug wynalazku. 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60107 124 15 16 Cylindryczny zbiornik 1 z poziomo polozona osia jest podzielony przez 6 pionowych scian roz¬ dzielajacych 2 na 7 *komór. Kazda sciana rozdzie¬ lajaca pozostawia wolna najnizsza dziesiata czesc przekroju zbiornika 3. W kazdej komorze umiesz¬ czone jest mieszadlo 4, które ma u dolu smiglowy organ mieszajacy 5, który jest calkowicie przykry¬ ty zawiesina i którego dolna krawedz jest umiesz¬ czona w odleglosci wynoszacej 15Vo wewnetrznej srednicy, od dna zbiornika. Na tym samym wale mieszadla w górnej czesci komory umieszczony jest przewietrznik osiowy 6 do dobrego przemie¬ szania przestrzeni gazowej. Zbiornik zawiera w Jednym koncu po jednym otworze do wprowa¬ dzania zawiesiny 7 i wyprowadzania gazu 8, jak TÓwniez * w przeciwleglym koncu po jednym ^otworze4do wyprowadzania zawiesiny 9 i wpro¬ wadzania gazu Id. Kazda komora zawiera przy dnie otwór przez który mozna wprowadzic przez frzewody 12 zimna wode.Gaz nosnikowy prowadzi sie przez znajdujace sie na zewnatrz przewody rurowe li' o regulowa¬ nym przekroju lla z komory do komory.Zbiornik zawiera równiez miernik wysokosci stanu cieczy 14 Jak równiez plaszcz podwójny, nie pokazany na rysunku, izolowany na zewnatrz przeciw wyproinieniowaniu ciepla, przez który przeplywa srodowisko utrzymujace stala tempera¬ ture. •/-.'¦ Dalsza forme wykonania przedstawia fig. 2.Lezacy cylindryczny zbiornik 1 jest podzielony przez 3 prostopadle sciany rozdzielajace 2 na 4 komory. Kazda sciana rozdzielajaca pozostawia wolna najnizsza czesc przekroju zbiornika ozna¬ czona jako 3. Mieszadlo 4 na którym u dolu umieszczony jest mieszajacy organ smiglowy 5, jest wprowadzone mimosrodowo z boku do zbior¬ nika, nury przeprowadzajace gaz 13 znajduja sie w zbiorniku w kazdej komorze i koncza sie scisle nad powierzchnia cieczy. Ich przekrój jest tak wymierzony, ze gaz wyplywa z predkoscia co najmniej 2 m/sek. Powoduje to intensywne prze¬ mieszanie przestrzeni gazowej bez srodków me¬ chanicznych.Fig. 3 przedstawia przekrój przy III-III przez fig. 2.Ta forma wykonania jest korzystna w przy¬ padku zbiorników do odgazowania o duzych wy¬ miarach, poniewaz tutaj boczne wprowadzenie mieszadla daje korzysci aparaturowe.Nastepujace przyklady wyjasniaja blizej wyna¬ lazek. Przytoczone wartosci pomiarowe wyznaczo¬ no w nastepujacy sposób.' Resztkowa zawartosc monomeru chlorku winy¬ lu: chromatografia gazowa wedlug metody „head- -spdce", Zeitschrift f. aiialytische Chemie 255, 1971, str. 345—350.Srednia Wielkosc czastek: wedlug DIN 53734, ocena za pomoca siatki uziarnienia wedlug Rosin- -Ramler'a; w przypadku polimerów drobnoziarni¬ stych przez wyliczenie czastek w róznych klasach wielkosci za pomoca zdjec mikroskopii elektro¬ nowej, w sposób opisany w czasopismie Chemie Ingenieur-Technik,tom 43, 1971, str. 1030.Absorpcja zmiekczacza: W dwóch probówkach wirówki z dnem sitowym umieszcza sie po jed¬ nym saczku, na to nawaza sie 2 g polichlorku winylu i przewarstwia 10 ml dwu/-etylo-heksy- lo-/-ftalanu. Ewentualne róznice ciezaru oby- 5 dwóch probówek wyrównuje sie na wadze za po¬ moca dalszej ilosci dwu/-etyloheksylo-/ftalenu.Probówki wiruje sie teraz w ciagu 10 minut przy 10 000 obrotów na minute i nastepnie okresla sie przyrost ciezaru w porównaniu z nawazka poli¬ chlorku winylu i wylicza w procentach w odnie¬ sieniu do odwazonego polichlorku winylu.Uszkodzenie termiczne, przejawiajace sie w po¬ staci zabarwienia polimeru w wyniku oddzialywa¬ nia ciepla podczas procesu usuwania resztek chlor¬ ku winylu, oznaczono przez obserwacje zabarwie¬ nia proszku polimeru.Przyklady wedlug wynalazku nr 1, 5, 7 i 10 przeprowadza sie w urzadzeniu podobnym jak na fig. 1, skladajacym sie z izolowanego przeciwko stratom ciepla, wytrzymalego na cisnienie, leza¬ cego zbiornika cylindrycznego o pojemnosci 12 li¬ trów, który jest podzielony przez 5 scian rozdzie¬ lajacych aa 6 komór o jednakowej wielkosci. Scia¬ ny rozdzielajace pozostawiaja wolna przestrzen wynoszaca 15% ogólnego przekroju zbiornika w dolnej czesci zbiornika. Kazda z 6 komór za¬ wiera przenoszace w dól mieszadlo smiglowe, któ¬ re jest umieszczone scisle nad dnem komory i obra¬ ca sie z predkoscia obwodowa 5 m/sek* Odgazowy¬ wana zawiesine wprowadza sie w sposób ciagly przy jednym koncu u dolu do zbiornika i w prze¬ ciwleglym koncu u dolu odciaga sie ze zbiornika.Jako gaz do obróbki prowadzi sie pare wodna o temperaturze 150°C w przeciwpradzie do za¬ wiesiny z komory do komory przez rury, których przekroje sa tak ustawione, ze para wplywa do kazdej komory z predkoscia okolo 5 m/sek i sta¬ le przewirowuje przestrzen gazowa w komorze.Wszystkie otwory do wprowadzania gazu znajdu¬ ja sie powyzej powierzchni cieczy. Doprowadza¬ nie i odprowadzanie zawiesiny nastawia sie za pomoca pomiaru wysokosci poziomu tak, ze otrzymuje sie czasy przebywania podane w ta¬ blicy.W zbiorniku mierzy sie temperature zawiesiny; pozostaje ona podczas trwania doswiadczenia w znacznej mierze niezmienna. Cisnienie w zbior¬ niku odpowiada w wiekszosci przykladów normal¬ nemu cisnieniu powietrza. W przykladzie nr 10 utrzymuje sie cisnienie 380 torów.Przyklad 2 i 10 (druga czesc) przeprowadza sie w zbiorniku analogicznym do wyzej opisanego.Zbiornik ma pojemnosc 20 litrów i jest podzielo¬ ny przez 9 scian rozdzielajacych na 10 komór w przyblizeniu o jednakowej wielkosci.Próby porównawcze nr 3, 8 i 11 przeprowadza sie w sposób ciagly w znanym urzadzeniu, skla¬ dajacym sie z izolowane%o przeciwko ^ utracie cie¬ pla, wytrzymalego na cisnienie lezacego zbiornika cylindrycznego o pojemnosci 12 litrów, który jest podzielony przez 5 jazów, które -zamykaja kazdo¬ razowo dolna czesc zbiornika, w górnej czesci zbiornika pozostawiaja otwarte 50°/* ogólnego przekroju zbiornika, na 6 przedzialów w przy¬ blizeniu o jednakowej wielkosci. Kazdy z tych 15 20 as 30 35 40 45 to 55 6017 107 124 1S przedzialów zawiera wielostopniowe impulsowe mieszadlo przeciwpradowe, które obraca sie z predkoscia obwodowa 1 m/sek, i przy dnie przedzialu, otwór do wprowadzania gazu. Zawie¬ sine doprowadza sie w sposób ciagly przy jednym koncu zbiornika, napelnia kolejno calkowicie prze¬ dzialy i odciaga w przeciwleglym koncu zbior¬ nika. Doplyw i odplyw reguluje sie odpowiednio do podanych w tablicy wartosci dla czasu prze¬ bywania. Przez otwory przy dnie przedzialów wdmuchuje sie pare wodna o temperaturze 150°C do przedzialów i odciaga z ogólnej przestrzeni ga¬ zowej zbiornika. W pierwszych przedzialach w kierunku przeplywu zawiesiny obserwuje sie znaczne tworzenie piany, które po krótkim okre¬ sie ruchu powoduje trudnosci, dlatego trzeba bylo dodawac srodek odpieniajacy, aby mozna bylo w ogóle doprowadzic próbe do konca.Próby porównawcze nr 4, 6, 9 i 12 przeprowa¬ dza sie z przerwami w izolowanym przeciw utra¬ cie ciepla, wytrzymalym na cisnienie naczynia 0 pojemnosci 2 litrów, wyposazonym w mieszadlo smiglowe obracajace sie z predkoscia obwodowa 1 m/sek. Do naczynia wprowadza sie przy dnie pare wodna o temperaturze 150°C. Na poczatku abróbki wystapilo spienianie, które trzeba bylo stlumic przez dodanie srodka odpieniajacego. 15 25 We wszystkich próbach porównawczych mierzy sie temperature zawiesiny w zbiorniku — pozo¬ staje* ona w znacznym stopniu niezmienna. Cis¬ nienie w zbiorniku odpowiada w wiekszosci ba¬ dan porównawczych normaLnemu cisnieniu powie¬ trza. W próbach porównawczych nr. 11 i 12 utrzy¬ muje sie cisnienie 380 torów.W przykladach wedlug wynalazku nr 1 i 2, jak równiez w próbach porównawczych nr 3 i 4 pod¬ daje sie obróbce wytworzona przez polimeryzacje zawiesinowa, wodna zawiesine z homopolimeru chlorku winylu o zawartosci 33% polimeru, war¬ tosci K polimeru 55, sredniej wielkosci czastek 85 p i absorpcji zmiekczacza 10,3%.Przyklad wedlug wynalazku nr 5 i przyklad porównawczy nr 6 przeprowadza sie, poddajac ob¬ róbce wytworzona przez polimeryzacje zawiesino¬ wa, wodna zawiesine homopolimeru chlorku wi¬ nylu o zawartosci 30% poLimeru, wartosci K poli¬ meru 70, sredniej wielkosci czastek 105 u, i ab¬ sorpcji zmiekczacza 28%.Przyklady wedlug wynalazku nr 7 i 10, jak równiez próby porównawcze nr 8, 9, 11 i 12 prze¬ prowadza sie, poddajac obróbce wytworzona przez polimeryzacje zawiesinowa, wodna zawiesine ko¬ polimeru chlorku winylu i octanu winylu o za¬ wartosci 35% polimeru, wartosci K polimeru 60, I Zawiesina ho- ] mopolimeru chlorku winylu K= 55 Zawiesina ho¬ mopolimeru . chlorku winylu K = 70 Zawiesina kopo¬ limeru chlorku winylu i octa¬ nu winylu K=60 1 Nr 1 2 3v 4v 5 6v 7 iv 1 9v 10 llY 12v Liczba stopni 6 6 10 6 6 12) 12) 6 12) 6 6 12) 6 10 | " 6 6 12) ¦ 12) Tempe¬ ratura °C 99 99 99 99 99 99 99 99 99 99 ' 80 80 '80 Tablica Cisnienie tarów 3/ 757 761 759 757 756 759 760 . 758 758 380 380 380 Zawartosc chlorku winylu w zawiesinie ppm wlot 1100 12 000 1 100 1 100 12 000 12 000 2 300 2300 2 300 1800 1800 1800 1800 1800 1800 wylot 10 1 6 100 10 10 1 1 10 10 10 10 10 l 10 1 15 1 Czas przeby¬ wania 11,5 17,5 22 17,15' - 35 15 30 6 5 5 30 7 30 60 300 ppm riiep uszkcdzei 60 180 Ilosci) pary kg/kg polimeru 10 14 15 10 20 10 20 7 7 10 20 10 10 10 50 siagalna z lia termie 10 30 Uszko¬ dzenie ter¬ miczne nie nie nie nie tak nie za¬ czyna sie nie nie nie tak nie nie nie tak powodu znego nie tak ' | 1) bez ilosci do podgrzania zawiesiny polimeru 2) ruch nieciagly 1) przeliczone na wysokosc nad poziomem morza19 107 124 20 sredniej wielkosci czastek 85 \jl i absorpcji zmiek- czacza 8,6%.Wyznaczone wartosci podano W tablicy. Próby porównawcze sa zaznaczone litera v obok numeru doswiadczenia.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób ciaglej obróbki wodnych zawiesin po¬ limeru, których czesc polimerowa zawiera co naj¬ mniej 50% wagowych polimeryzowanego chlorku winylu, za .pomoca gazów obojetnych w kilku ko¬ morach kolejno w przestrzeni, która jest podzie¬ lona na komory i która ma co najmniej po jed¬ nym otworze do doprowadzania i odprowadzania gazu i cieczy, przy czym dalej po dwie komory polaczone sa ze soba przez co najmniej jeden otwór i kazda komora zawiera jedna przestrzen wypelniona ciecza i jedna przestrzen wypelniona gazem, znamienny tym, ze przestrzenie gazowe w komorach sa jedna wobec drugiej zamkniete i zostaja intensywnie przemieszane, transport ga¬ zu z komory do komory nastepuje tylko w jed¬ nymi kierunku i transport zawiesiny z komory do komory nastepuje w kierunku przeciwnym przy czym zawiesina jest szybko poruszana w ko¬ morach przez odpowiednie srodki na powierzchni w kierunku powierzchni granicznej faz miedzy za¬ wiesina i gazem. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze gaz odciaga sie tylko z komory ostatniej w kie¬ runku transportu gazu. '3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze komory znajduja sie w jednej plaszczyznie bez¬ posrednio jedna obok drugiej i transport zawie¬ siny z komory do komory nastepuje przez otwór przy dnie scian rozdzielajacych komory. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze predkosc zawiesiny na powierzchni w kierunku powierzchni granicy faz wynosi co najmniej 0,1, korzystnie 0,3—10, w szczególnosci 0,4—2 m/sek. 5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze ruch powierzchniowy zawiesiny w komorze naste¬ puje w znacznym stopniu promieniscie w odnie¬ sieniu do punktu powierzchni zawiesiny. 6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze obróbke prowadzi sie w 3—21, korzystnie 5—11 komorach. 7. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiesine tworzywa sztucznego ogrzewa sie pod¬ czas i ewentualnie przed obróbka. 8. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze do obróbki stosuje sie ewentualnie przegrzana pa¬ re wodna. 9. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze poddaje sie obróbce wodna zawiesine, której po¬ limerowa substancja stala zawiera 75—U0O% wa¬ gowych, korzystnie 85—100% wagowych, polime¬ ryzowanego chlorku winylu. 10. Urzadzenie do ciaglej obróbki wodnych za¬ wiesin polimeru, których czesc polimerowa za¬ wiera co najmniej 53% wagowych wpolimeryzo- wanego chlorku winylu, skladajace sie z ewen¬ tualnie ogrzewanego, obustronnie zamknietego, le¬ zacego cylindrycznego pojemnika, który wewnatrz jest podzielony przez co najmniej jedna ustawio¬ na prostopadle do osi cylindra sciana na co naj¬ mniej dwie komory, przy czym sciana ta zawiera co najmniej jeden otwór i ewentualnie kazda « z komór oddzielonych przez sciane zawiera mie¬ szadlo zanurzone w zawiesinie przy czym dalej przy kazdej powierzchni czolowej pojemnika albo w jej bezposrednim poblizu znajduje sie otwór do doprowadzania lub odprowadzania cieczy i nad plaszczem cylindra rozmieszczone sa otwory do doprowadzenia lub odprowadzenia gazów, zna¬ mienne tym, ze: a)' sciany rozdzielajace, prostopadle do osi cy¬ lindra, zamykaja co najmniej 4/5 ogólnego prze¬ kroju cylindra w górnej czesci, jednakze w zbior¬ niku tylko tak daleko siegaja do dolu, ze w naj¬ nizszej czesci zbiornika pozostaje otwarta po¬ wierzchnia przekroju cylindra, która jest co naj¬ mniej tak samo duza, jak powierzchnia przekro¬ ju otworu do doprowadzania cieczy do urzadze¬ nia, b) zaopatrzone jest w srodki, które powoduja poruszanie powierzchni zawiesiny w komorach w kierunku granicznej powierzchni faz miedzy zawiesina i gazem z predkoscia co najmniej 0,1 m/sek, i c) zaopatrzone jest w srodki, które powoduja dobre przemieszanie przestrzeni gazowej w posz¬ czególnych komorach. 11. Urzadzenie wedlug zastrz. 10, znamienne tym, ze komora znajdujaca sie przy koncu zbior¬ nika zawiera otwór doprowadzajacy i komofa znajdujaca sie przy przeciwleglym koncu zbior¬ nika zawiera otwór odprowadzajacy kazdorazowo w górnej czesci komory. 12. Urzadzenie wedlug zastrz. 10, znamienne tym, ze zawiera srodki, które umozliwiaja trans¬ port gazu z komory do komory tylko w jednym kierunku. 13. Urzadzenie wedlug zastrz. 10, znamienne tym, ze zbiornik zawiera 2—20, korzystnie 4—10 prostopadlych scian. 14. Urzadzenie wedlug zastrz. 10, znamienne tym, ze organ mieszajacy zanurzony w zawiesinie powoduje intensywny przeplyw w kierunku osi mieszadla i jest tak umieszczony, ze miedzy dol¬ na krawedzia tego organu mieszajacego i dnem zbiornika wystepuje odleglosc wynoszaca maksy¬ malnie 40%, korzystnie 5—20%, srednicy wewne¬ trznej zbiornika. 15. Urzadzenie wedlug zastrz. 10, znamienne tym, ze punkt srodkowy zanurzonego w zawiesi¬ nie organu mieszajacego jest umieszczony w od¬ leglosci wynoszacej 5—40%, korzystnie 10—20% wewnetrznej srednicy zbiornika od pionowej osi srodkowej komory. 16. Urzadzenie wedlug zastrz. 10, znamienne tym, ze sciany rozdzielajace prostopadle do osi cylindra zawieraja ruchome srodki mechaniczne,, które przy powrotnym przeplywie cieczy w kie¬ runku otworu doprowadzajacego ciecz, znajduja¬ ce ro sie na powierzchni czolowej pojemnika alba w jego poblizu, zamykaja samoczynnie otwory scian rozdzielajacych w najnizszej czesci zbior¬ nika. 15 20 15 30 35 40 45 50 15 60107 124 PL