NL8501659A

NL8501659A - Werkwijze voor het bereiden van fotobad-concentraten in brijvorm, werkwijze ter verwerking van dergelijke concentraten tot gebruiksklare fotografische verwerkingsbaden, een voor deze verwerking geschikte inrichting alsmede een tot deze inrichting behorende pompopstelling.

Info

Publication number: NL8501659A
Application number: NL8501659A
Authority: NL
Original assignee: Chemco Inc
Priority date: 1985-06-07
Filing date: 1985-06-07
Publication date: 1987-01-02
Also published as: ES555828A0; ES8900178A1; EP0204372A1

Description

1 & N.0» 33061 - Werkwijze voor het bereiden van fotobad-concentraten in brijvora, werkwijze ter verwerking van dergelijke concentraten tot gebruiksklare fotografische verwerkingsbaden, een voor deze verwerking geschikte inrichting alsmede een tot deze inrichting behorende pompopstelling.-5

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor de bereiding van geconcentreerde fotografische verwerkingsbaden voor zilverhalogeni-de-bevattende fotografische materialen, zoals ontwikkelaars en fixeer-baden, in een zodanige vorm dat de chemische componenten ten dele vast 10 en ten dele als vloeistof in het concentraat aanwezig zijn (een dergelijk mengsel wordt veelal als brij aangeduid).

Het is algemeen bekend dat de concentraties van de diverse componenten in een fotografisch verwerkingsbad binnen betrekkelijke nauwe begrenzingen dienen te liggen om een produkt met optimale fotografische 15 eigenschappen te verkrijgen; zie bijvoorbeeld het boek van L.F.A. Mason "Photographic Processing Chemistry" (The Focal Press, London, 2nd edition, 1975). Het belangrijkste oplosmiddel bij het verwerken van lichtgevoelig materiaal op basis van zilverhalogeniden is water. Hierin kunnen de meeste anorganische zouten goed in oplossing gebracht worden, terwijl 20 de oplosbaarheid in water van de in deze tak van fotografie gebruikelijke organische chemicaliën, zoals ontwikkelstoffen en sluierwerende stof- i fen, ook voldoende groot is.

Een groot bezwaar van gebruiksklare oplossingen is echter dat het watergehalte ervan hoog is, waardoor een belangrijk deel van de hand-25 ling-, transport- en opslagkosten, welke gemaakt dienen te worden om het produkt van fabrikant naar gebruiker over te brengen op rekening van het water geboekt kunnen worden. Mede gezien het feit dat degene, die de verwerking van het fotografische materiaal uitvoert, normaliter ook de beschikking heeft over water, ligt het voor de hand om aan de gebruiker 30 een zodanig mengsel van stoffen aan te bieden, dat hieruit door toevoegen van of oplossen in een aangegeven hoeveelheid water het fotobad op eenvoudige wijze samen te stellen is.

Alhoewel het in principe voor de gebruiker mogelijk is om zelf zijn fotobaden aan de hand van receptuur aan te zetten, kleven hieraan in de 35 praktijk een aantal bezwaren. Industriële preparaten zijn veelal tot stand gekomen via uitgebreide onderzoek- en ontwikkelingsprogramma’s en met gebruikmaking van beschermde en/of moeilijk te verkrijgen grondstoffen, waardoor dergelijke receptuur niet zonder meer vrij beschikbaar is.

De volgens gepubliceerde, niet-beschermde receptuur samengestelde foto-40 baden zijn dan ook veelal verre van optimaal qua fotografische eigen- 8501659 «4r 2 schappen.

In het eerder geciteerde boek van L.F.A. Mason wordt op blz. 141 ingegaan op de twee belangrijkste soorten samengestelde ontwikkelaars en regeneratiebaden, te weten de vloeibare concentraten en de poedermeng-5 seis. De vloeibare concentraten hebben als voordeel het gemak in gebruik, als nadelen zijn onder meer te vermelden de relatief hoge kosten van verpakking ten opzichte van de poeders, de noodzaak tot gebruik van water-mengbare organische oplosmiddelen, zoals di- en triethyleenglycol, en de kans op bevriezen onder winterse omstandigheden.

10 Een poeder heeft het voordeel dat dit een zeer hoge concentratie mogelijk maakt. Als nadelen zijn te noemen de extra aan de chemicaliën te stellen eisen (het moeten vaste, niet-vervloêiende stoffen zijn), het stuiven van het fijne stof tijdens de oplosprocedure, de noodzaak om chemicaliën apart te verpakken en de ten opzichte van vloeistoffen moei-15 lijkere doseer- en mengprocedures. In de chemische en aanverwante industrie heeft stofbestrijding bovendien een hoge prioriteit; het werken met mogelijk stuivende chemische mengsels dient vanuit het oogpunt van industriële hygiëne en veiligheid derhalve vermeden te worden.

In de moderne fotografische vakliteratuur komt men het ontwikkel-20 concentraat in brijvorm volgens Huebl, zoals deze in de oude fotografische literatuur, zoals bijvoorbeeld het "Ausführliches Handbuch der Photographie" onder redactie van Prof. Dr J.M. Eder en Dr Lueppo-Cramer (dritter Band, zweiter Teil, Verlag von Wilhelm Knapp, 1930) op pagina 123 beschreven is, niet meer tegen. Deze ontwikkelaar bevat als ontwik-25 kelstof "glycine" oftewel para-hydroxyfenylaminoazijnzuur en wordt als volgt bereid: 50 g natriumsulfiet-7-water wordt in 80 ml heet water opgelost; vervolgens wordt 20 g "glycine" toegevoegd en daarna wordt langzaam 110 g kaliumcarbonaat toegevoegd. Bij deze laatste handeling ontstaat onder een kooldioxide-ontwikkeling 150 ml van een goed-houdbare 30 brij. Om hieruit gebruiksklare ontwikkelaar te maken, neemt men van de brij, die eerst goed opgeroerd moet worden, 1 vol.dl en verdunt dit met 15 vol.dln water. Toch is deze concentraatvorm qua toepassingen beperkt gebleven tot de glycine-brij volgens Huebl, daar de nadelen zoals de noodzaak tot oproeren en het wat moeilijker afmeten van volumina duide-35 lijk niet tegen de voordelen hebben opgewogen. Daarnaast is "glycine" als ontwikkelstof al decennia lang achterhaald door andere ontwikkel-stoffen, zoals de van fenyleendiamine afgeleide fijnkorrel-ontwikkel-stoffen. Een ander belangrijk praktisch nadeel van de brijvorm volgens Huebl is verder het feit, dat er zich bij veroudering (opslag) vrij gro-40 te, harde en nauwelijks in oplossing te brengen kristallen vormen.

8501 659

' * I

3 1

Er werd nu gevonden dat het zeer wel mogelijk is alle in de fotografische- en reprografische industrie gangbare verwerkingsbaden voor zilverhalogeniden, zoals ontwikkelbaden, regeneratiebaden, rejuvenatie-baden, stopbaden, fixeerbaden, bleekbaden, bleekfixeerbaden, versterkers 5 en verzwakkers in een stabiel en houdbaar concentraat in brijvonn te brengen. Essentieel hierbij is de toepassing van een viscositeitverho-gend en kristalgroei-remmend middel. Het is uit de literatuur bekend dat bepaalde polymere verbindingen via adsorptie aan het kristaloppervlak agglomeratie van kristallen tegengaan. Evenzo is het bekend dat stoffen 10 uit bepaalde klassen van wateroplosbare organische oplosmiddelen een stabilisatie van het kristaloppervlak bewerkstelligen, waardoor processen zoals agglomeratie sterk vertraagd worden; zie bijvoorbeeld het boek van A.L. Smith (ed.): "Partiele Growth in Suspensions" (Academie Press,

London, 1973). Organische polymeren zoals carboxymethylcellulose, gela-15 tine, agar-agar, caseine, alginaten, polyvinylalcohol en polyvinylpyrro-lidinon of organische met water mengbare oplosmiddelen, zoals methyl- en ethylcellosolve en di-, tri- en polyethyleenglycol en de hiervan afgeleide derivaten, blijken de vorming van grote kristalbonken te voorkomen en hebben aldus een gunstig effekt op de houdbaarheid en de oplossnel-20 heid van het concentraat. De te bereiken concentraties blijken zelfs hoger te liggen dan die welke via poeder-mengsels te bereiken zijn.

Voorts werd gevonden dat de inhoud van met de brij af gevulde houders in een speciaal daarvoor ontwikkeld handmatig te bedienen of automatisch werkende inrichting via uitspuiten en overbrengen in een mengvat 25 met een vooraf vastgestelde hoeveelheid water zich op eenvoudige wijze in zijn geheel laat oplossen tot een gebruiksklare oplossing. Overeenkomstig dit aspect van de vinding zijn dus de bezwaren tegen de noodzaak tot homogeniseren (het oproeren) en de te verwachten moeilijkheden bij het afmeten van de brij-volumina voor de gebruiker geheel en al verval-30 len.

In fig. 1 is een inrichting volgens de uitvinding weergegeven, waarmede het mogelijk is met een vooraf vastgestelde hoeveelheid water de fabrieksmatig met brij af gevulde houders leeg te spuiten en in een mengvat over te brengen.

35 De werking van de inrichting kan als volgt worden weergegeven:

Een met de Instructies overeenkomende hoeveelheid water wordt in het mengvat (1) gebracht. Vervolgens worden de met brij gevulde houders (A j en B) in de daarvoor bestemde, van losneembare deksels voorziene ruimten (9 en 10) gebracht. Dan wordt de pomp (2) ingeschakeld, waardoor het wa-40 ter door een leiding (3) via spuitkoppen (4) en (5) onder hoge druk de 8501659 4

V? -V

brij uit de houders spuit. Het water-brijmengsel valt onder invloed van de zwaartekracht in het mengvat, hierbij een in een behuizing (6) aangebracht snelronddraaiend mes (7) passerend, welk mes als taak heeft eventuele nog in de brij aanwezige klonten te verkleinen. In de behuizing 5 (6) bevinden zich een of meer openingen (8), die de verbinding vormen tussen de behuizing (6) en het mengvat (1). Op bovengenoemde wijze wordt voorkomen dat er te grote brokstukken in het mengvat terecht komen. Door namelijk de zeer intensieve menging in de behuizing (6) zullen klonten en brokstukken via oplossing al spoedig zodanig verkleind zijn, dat ze 10 alsnog via de gaten in de behuizing naar het mengvat kunnen gaan. In het mengvat vindt wel een roering plaats, maar deze is minder intensief dan in de genoemde behuizing. Nadat de brij in het mengvat volledig in oplossing is gegaan, kan de aldus verkregen oplossing direkt als fotografisch verwerkingsbad worden ingezet.

15 Tenslotte heeft de uitvinding betrekking op een pompopstelling om vattende een pomp (2), een aan het pomphuis verbonden leiding (3), welke van twee spuitkoppen (4) en (5) is voorzien, een behuizing (6), welke aan de onderzijde van een of meer openingen (8) is voorzien, een op de pompas aangebracht mes (7) alsook twee van een losneembare deksel voor-20 ziene ruimten (9) en (10), bestemd voor de met brij gevulde houders (A) en (B).

De volgende, de uitvinding niet beperkende voorbeelden lichten de uitvinding nader toe.

Voorbeeld 1 25 Een ontwikkelconcentraat in twee delen met de volgende samenstel ling werd bereid:

Deel A: water 300 g natriumcarbonaat 300 g 30 kaliumcarbonaat 500 g kaliloog 50% 800 g natriumsulfiet-7-water 1200 g natriumwaterstofsulfiet 600 g kaliumbromide 100 g 35 carboxymethylcellulose, laagviskeus 30 g

Deel B: triethyleenglycol 1000 g polyethyleenglycol 100 g 40 1,2,3-benzotriazool 2 g 8501659

J

e ψ i l-fenylpyrazolidon-3 20 g hydrochinon 600 g j kaliumsulfiet 400 g ! 5 Door deze delen A en E, elk circa 2 liter volume innemend, te doen verdunnen met 25 liter water, wordt circa 30 liter gebruiksklare fotografische ontwikkelaar verkregen.

Het ware te prefereren geweest de delen A en B tot een deel te combineren; dit is echter niet mogelijk door de instabiliteit van het 1-fe-10 nylpyrazolidon-3 in sterk alkalisch milieu.

Voorbeeld II

Een fixeerconcentraat in twee delen met de volgende samenstelling werd bereid:

Deel A: 15 water 300 g carboxymethylcellulose, laagviskeus 15 g ammoniumthiosulfaat 2000 g natriumsulfiet 300 g j boorzuur 100 g 20

Deel B: water 100 g carboxymethylcellulose, laagviskeus 10 g ammoniumthiocyanaat 1500 g 25 ijsazijn 100 g ammoniumacetaat 500 g

Door deze delen A en B, elk circa 2 liter volume innemend, te doen verdunnen met 25 liter water, wordt circa 30 liter gebruiksklare fixeer- 30 badoplossing verkregen.

Het ware te prefereren geweest de delen A en B te combineren tot een deel; dit is echter niet mogelijk door de instabiliteit van het ammoniumthiosulfaat bij lage pH-waarden.

8501659

Claims

1. Geconcentreerde fotografische verwerkingsbaden voor zilverhalo-genide-bevattende fotografische materialen, met het kenmerk, dat deze 5 een brijvorm bezitten, in welke brij tevens een kristalgroei-remmend middel is opgenomen.

2. Geconcentreerde fotografische verwerkingsbaden volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat dit kristalgroei-remmende middel een wateroplosbaar organisch polymeer is.

3. Geconcentreerde fotografische verwerkingsbaden volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat dit kristalgroei-remmende middel een met water mengbaar organisch oplosmiddel is.

4. Geconcentreerde fotografische verwerkingsbaden volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat het wateroplosbare organische polymeer carboxy-15 methylcellulose is.

5. Geconcentreerde fotografische verwerkingsbaden volgens conclusie 3, met het kenmerk, dat het met water mengbare organische oplosmiddel een mengsel van tri- en polyethyleenglycol is.

6. Werkwijze voor het bereiden van gebruiksklare fotografische ver-20 werkingsbaden voor zilverhalogenide-bevattende fotografische materialen, met het kenmerk, dat men de brijvormige concentraten volgens een of meer der conclusies 1 tot en met 5 uit de hiermee gevulde houders verwijdert door middel van uitspuiten met behulp van een vooraf ingestelde hoeveelheid water en het op deze wijze verkregen produkt opvangt.

7. Gebruiksklare fotografische verwerkingsbaden, verkregen volgens de werkwijze van conclusie 6.

8. Inrichting, geschikt voor het verwerken van de brijvormige concentraten volgens een of meer der conclusies 1 tot en met 5 tot ge- * bruiksklare fotografische verwerkingsbaden, gekenmerkt door enerzijds 30 een mengvat (1), en anderzijds een pompopstelling, omvattende een pomp (2), een aan het pomphuis verbonden leiding (3) welke van twee spuitkoppen (4) en (5) is voorzien, een behuizing (6), welke aan de onderzijde van een of meer openingen (8) is voorzien, een op de pompas aangebracht mes (7), alsook twee van een losneembare deksel voorziene ruimten (9) en 35 (10), bestemd voor de met brij gevulde houders (A) en (B).

9. Pompopstelling, gedefinieerd volgens conclusie 8. *** 8501659