NL1010159C1 - Werkwijze en inrichting voor het vervaardigen van een uitgericht spaakwiel. - Google Patents

Description

WERKWIJZE EN INRICHTING VOOR HET VERVAARDIGEN VAN EEN UITGERICHT SPAAKWIEL

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een 5 werkwijze voor het vervaardigen van een spaakwiel, waarbij spaken in een spaakwiel worden geplaatst en onder mechanische spanning worden gezet.

De onderhavige uitvinding heeft tevens betrekking op een 10 inrichting die is voorzien van middelen voor het stabiliseren van spaken in een spaakwiel.

Een dergelijke werkwijze en inrichting zijn bekend uit EP-A-0 360 355, waarin een werkwijze en inrichting worden 15 beschreven die meestal niet gespannen spaken in een spaakwiel onderwerpen aan een stabilisatiebewerking, waarin de spaken worden voorgerekt en zodoende versterkt, en zich beter zetten in spaakopeningen in velg en asflens van het spaakwiel. Hiermee wordt getracht de noodzaak tot 20 nacentreren na een korte gebruiksperiode gedeeltelijk op te heffen. Na de stabilisatiebewerking wordt het spaakwiel uit de bekende inrichting gelost, teneinde naar een volgende inrichting, zoals een inrichting voor het uiteindelijke spannen van de spaken, te worden gevoerd.

25

Nadeel van de bekende werkwijze is dat naar verhouding omslachtige handelingen moeten worden verricht om een technisch goed eindprodukt in de vorm van een niet noodzakelijkerwijze na een korte gebruiksperiode na te 30 centreren spaakwiel te verkrijgen.

Daartoe heeft de werkwijze overeenkomstig de uitvinding het kenmerk dat na tenminste een stabilisatiebewerking van de spaken een uiteindelijke richtbewerking van het 35 spaakwiel plaats vindt en dat beide bewerkingen in eenzelfde inrichting worden uitgevoerd; en heeft de inrichting volgens de uitvinding het kenmerk dat de inrichting tevens van richtmiddelen is voorzien voor het axiaal en/of radiaal richten van het spaakwiel.

1 01 01 59 - 2 -

De onderhavige uitvinding berust op het inzicht dat, om een werkelijk goed eindprodukt te verkrijgen, de wisselwerking, tussen het tenminste een maal stabiliseren en het uiteindelijke richten, waarbij door de spanning in 5 een of meer spaken te veranderen vormafwijkingen in de velg worden gecorrigeerd, van groot praktisch belang is voor een kwalitatief hoogwaardig eindprodukt en het best in een en dezelfde inrichting kunnen worden uitgevoerd, opdat een achtereenvolgens in- en uit de desbetreffende 10 inrichtingen nemen van het spaakwiel niet langer noodzakelijk is. Dit leidt naast een compacter, minder omvangrijk machinepark tot minder inzet van arbeidskrachten en verspilling van tijd, hetgeen bovendien tot opbrengstverhoging van de aldus multifunctionele 15 inrichting volgens de uitvinding leidt. Het is verder gebleken dat het voorafgaande aan het stabiliseren spannen van de spaken in de praktijk belangrijk is om het stabiliseren effectief te laten zijn. Omdat de werkwijze overeenkomstig de uitvinding de mogelijkheid biedt om 20 zelfs meer dan één richt- en stabilisatiecyclus aan de uiteindelijke richtbewerking vooraf te laten gaan, legt zij de kern om daarmede op relatief eenvoudige wijze een hogere mate van uniformiteit in de verdeling van de verschillende spankrachten in de spaken van het spaakwiel 25 te bereiken, dan voorheen het geval kon zijn. Minder snel dan voorheen treden daardoor uitschieters in de spankracht op die na een zekere gebruiksperiode steeds tot lokale vervorming van de velg aanleiding vormden en nacentreren na kortere tijd noodzakelijk maakten.

30

Te dezer plaatse wordt opgemerkt dat uit EP-A-0 476 749 op zich een werkwijze en inrichting voor het richten van een velg van een spaakwiel bekend zijn, welke echter zodanig complex zijn dat van enige multifunctionaliteit geen 35 sprake kan zijn.

1010159 - 3 -

Om tot een kwalitatief beter eindprodukt te komen, dat zelfs na een wat langere normale gebruiksperiode niet hoeft te worden nagericht, noch in radiale richting, noch in axiale richting, worden in een uitvoeringsvorm van de 5 werkwijze overeenkomstig de uitvinding een of meer tussentijdse richtbewerkingen van het spaakwiel afgewisseld met een of meer tussentijdse stabilisatiebewerkingen. Verrassenderwijze blijkt de kwaliteit in termen van noodzaak tot en periodes tussen 10 nacentrering sterk toe te nemen, hetgeen in het bijzonder voor het nog steeds toenemende professionele rijwiel marktsegment van cruciaal belang is. De mate van het bijstellen van de spanning in een spaakwiel ten tijde van de uiteindelijke richtbewerking zal bij tussentijdse 15 bewerkingen afnemen, terwijl de gebruikseigenschappen van het eindprodukt gedurende langere tijd juist op een hoger niveau gehandhaafd zullen blijven, in het bijzonder als meer dan een richt- en stabilisatiecyclus aan de uiteindelijke richtbewerking voorafgaan, hetgeen in de 20 onderhavige gecombineerde stabilisatie/richt-inrichting goedkoop, doch doeltreffender te realiseren is.

Alhoewel bij voorkeur tijdens een richtbewerking de gemiddelde mechanische spanning, uitgaande van een 25 minimale waarde, wordt verhoogd, teneinde tijdens de stabilisatie-bewerking(en) ontstane speling en afwijkingen van de velg uit het spaakwiel te nemen, kan tijdens de richtbewerking de momentele mechanische spanning in een individuele spaak worden verhoogd of verlaagd om na de 30 uiteindelijke richtbewerking een zo uniform mogelijke spanningsverdeling over de spaken te krijgen, waarbij axiale- en radiale vormafwijkingen van het spaakwiel, ook bij later gebruik, stabieler worden en ook na langdurig normaal gebruik binnen nauwe grenzen blijven.

35

Bij voorkeur wordt dus het gemiddelde van de mechanische spanning in de spaken van het spaakwiel bij elke 1 01 01 59 - 4 - richtbewerking -uit meerdere combinaties van achtereenvolgende stabilisatie/richtbewerkingen- verhoogd, zodat daarmede in eerste aanleg de grootste en gaandeweg de kleinere vormafwijkingen in het spaakwiel kunnen worden 5 gecorrigeerd.

In de praktijk zal de mate van verhoging van de gemiddelde minimale mechanische spanning in de spaken van het spaakwiel afhangen van het effect van de juist 10 voorafgaande stabilisatiebewerking op de betreffende momentele mechanische spanning. Dat effect zal bij de eerste stabilisatiebewerking groter zijn dan bij een volgende stabilisatiebewerking, zodat ook de nauwkeurigheid waarmee gaandeweg kleiner wordende 15 vormafwijkingen worden gecorrigeerd toeneemt.

Een uitvoeringsvorm van de inrichting volgens de uitvinding heeft het kenmerk dat de inrichting op althans een gedeelte van de stabiliseer- en richtmiddelen 20 aangesloten processormiddelen heeft voor het aansturen van de stabiliseer- en richtmiddelen.

Thans zal de onderhavige uitvinding, tezamen met de verdere voordelen en aan de hand van de bijgaande tekening 25 nader worden toegelicht.

De figuur toont een voorkeursuitvoeringsvorm van een inrichting 1, waarmede het althans mogelijk is om spaken S en S1 in een spaakwiel 2 door middel van schematisch 30 weergegeven spaakspan-richtmiddelen, die onder meer een nippelsleutel 3 bevatten, zodanig te spannen dat de velg 4 van het spaakwiel 2 van axiale- als radiale vormafwijkingen wordt ontdaan. Door middel van de nippelsleutel 3 worden de tussen een flens 5 nabij de vastgeklemde as 6 35 en de velg 4 mechanisch enigszins voorgespannen spaken S en S' ter plaatse van de velg 4 met de roteerbare nippelsleutel 3 gespannen of ontspannen gedurende het 1 ni m co - 5 - uitrichten van het spaakwiel 2. Het spaakwiel 2 wordt tijdens het uitrichten in een richting bewogen of, afwisselend, in de ene of andere richting bewogen, waarbij het laatste de voorkeur verdiend in verband met een dan 5 mogelijke besparing van tijd die nodig is voor het richten.

In de weergegeven uitvoeringsvorm van de inrichting 1 is de nippelsleutel 3 roteerbaar door middel van een rotatiemotor 7. De nippelsleutel 3 is 10 verschuifbaar door middel van een orgaan 8, dat vast op een in twee draaipunten A, en B scharnierbaar verplaatsbare ligger 9 is gemonteerd. Met de draaipunten A, en B zijn twee verdere liggers 10 en 11 gekoppeld die tevens scharnierbaar in draaipunten C, en D zijn 15 gemonteerd, welke draaipunten in een blokligger 12 zijn aangebracht. Liggers 9-11, en blokligger 12 met respectieve draaipunten A, B, C, en D vormen een stelmechanisme voor de nippelsleutel 3. Ligger 9 is verplaatsbaar door middel van een tussen ligger 10 en 20 blokligger 12 gemonteerd verplaatsingsorgaan 13, welke bijvoorbeeld een lineaire motor kan zijn, en dient voor het afhankelijk van het type spaakwiel 2, instellen van de gewenste, veelal ongeveer 90 graden zijnde, hoek tussen spaak S, S' en nippelsleutel 3. Blokligger 12 is als 25 geheel verschuifbaar met hoogte instelorgaan 14 ten behoeve van het instellen van de hoogte die afhangt van de plaats en de soort velg 4 van het spaakwiel 2. De ene verplaatsbare ligger 9 is korter dan het andere deel op blokligger 12, dat zich uitstrekt tussen de draaipunten C 30 en D. De kortere ligger 9 van het in zekere positie een trapeziumvorm bezittende stelmechanisme bevindt zich in de weergegeven uitvoeringsvorm nabij het spaakwiel 2. De inrichting 1 bezit een stelorgaan 15 waarmede de nippelsleutel 3 langs de spaak S, S' naar de betreffende 35 nippel beweegbaar is. Het de vier draaipunten omvattende stelmechanisme zorgt hierbij voor optimale hoogteverstel-en hoekhandhavings-eigenschappen, zodat de nippelsleutel 3 1 n i n 1 ς o - 6 - altijd onder de juiste haakse hoek goed op de betreffende nippels past.

De figuur toont nog dat links en rechts van het spaakwiel 5 2 stelmechanismes zijn opgesteld ten behoeve van het juist aandraaien van nippels die zich op groepen spaken S en S' bevinden die onder verschillende hoeken ten opzichte van de velg 4 staan. Een velgaandrijving met veelal tenminste een stappenmotor 16 zorgt voor het om de in te klemmen as 10 6 roteren van het spaakwiel 2. Vanzelfsprekend worden elk van de organen 8 en 13-15 op achtereenvolgende, ingeprogrammeerde tijdstippen, op in aan het type spaakwiel, velg en aantal spaken aangepaste mate aangestuurd, door programmeerbare, niet weergegeven, ! 15 processormiddelen.

De inrichting 1 is verder voorzien van stabilisatie-middelen 17, waarmede de spaken S en S' worden gerekt, opdat deze zich beter in flens 5 en velg 4 van het 20 spaakwiel 2 zetten. De getoonde stabilisatiemiddelen 17 zijn uitgevoerd als naar elkaar toe beweegbare, uit bijvoorbeeld kunststof vervaardigde, drukstukken die tijdens stilstand van het spaakwiel 2 door een op de processormiddelen aangesloten cilinder 18 met een : 25 voorgeschreven kracht op de spaken S en S' drukken. De stabilisatiemiddelen 17 zitten in deze uitvoeringsvorm vast aan een veerconstructie 19 die ervoor zorgt dat het spaakwiel 2 in het midden blijft en aan beide zijden tegelijk door de stabilisatiemiddelen 17 kan worden 30 gestabiliseerd, zonder dat dit tot vervorming of onaanvaardbare krachten, bijvoorbeeld ter plaatse van de inklemming van de as 6 leidt. Een dergelijke constructie hoeft evenwel daartoe niet noodzakelijkerwijze verend te zijn uitgevoerd.

35

De onder een veelal minimale mechanische voorspanning gezette spaken S en S' worden aanvankelijk gestabiliseerd 101 01 59 - 7 - door de stabilisatiemiddelen 17, waarbij de eerste ongewenste bramen in openingen in velg 4 en flens 5, waarin zich de spaken bevinden, worden weggedrukt en de spaken worden voorgerekt. Daarna zou een uiteindelijke 5 richtbewerking van het spaakwiel 2 in de inrichting 1 kunnen plaats vinden. In dezelfde inrichting 1 kunnen meerdere tussentijdse richt- en stabilisatiebewerkingen elkaar, voorafgaande aan de uiteindelijke richtbewerking, afwisselen. Tijdens een richtbewerking wordt de momentele 10 mechanische spanning in een spaak wordt verhoogd of verlaagd ten behoeve van een juist uitrichten van het spaakwiel 2. Veelal, doch niet noodzakelijkerwijze, wordt het gemiddelde van de mechanische spanning in de spaken van het spaakwiel 2 bij elke richtbewerking verhoogd. De 15 mate van verhoging van de gemiddelde minimale mechanische spanning in elke spaak van het spaakwiel kan afhangen van het effect van de stabilisatiebewerking op de betreffende momentele mechanische spanning.

20 Het instellen van de eerder genoemde ongeveer 90 graden zijnde hoek tussen tussen de spaken S, S' en de nippelsleutel 3 vindt plaats aan de hand van voorafgaande metingen door niet weergegeven meetmiddelen, waarin wordt gemeten of bepaald: de diameter van het spaakwiel 2, de 25 afstand tussen de beide flensen 5 op de as 6, het type wiel, te weten een achterwiel of een derailleurwiel, en de velghoogte. De velghoogte kan bijvoorbeeld bepaald worden door aan weerszijden van het spaakwiel 2 sensoren te plaatsen die net zolang een commando tot verplaatsen geven 30 aan instelorgaan 14, totdat een van de sensoren omschakelt, waarbij de verplaatsing wordt gemeten door bijvoorbeeld een pulsteller, waaruit de velghoogte kan worden afgeleid.

1010159

Claims (8)

1. Werkwijze voor het vervaardigen van een spaakwiel, waarbij spaken in een spaakwiel worden 5 geplaatst, onder mechanische spanning worden gezet, en een stabilisatiebewerking ondergaan, met het kenmerk dat na tenminste een stabilisatiebewerking van de spaken een uiteindelijke richtbewerking van het spaakwiel plaats vindt en dat beide bewerkingen in eenzelfde inrichting 10 worden uitgevoerd.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk dat een of meer tussentijdse richtbewerkingen van het spaakwiel worden afgewisseld met een of meer tussentijdse 15 stabilisatiebewerkingen.

3. Werkwijze volgens conclusie l of 2, met het kenmerk dat na het plaatsen in het spaakwiel de spaken onder een minimale mechanische spanning worden gezet. 20

4. Werkwijze volgens conclusie 3, met het kenmerk dat tijdens een richtbewerking de momentele mechanische spanning in een spaak wordt verhoogd of verlaagd.

5. Werkwijze volgens een van de conclusies 1-4, met het kenmerk dat het gemiddelde van de mechanische spanning in de spaken van het spaakwiel bij elke richtbewerking wordt verhoogd.

6. Werkwijze volgens conclusie 5, met het kenmerk dat de mate van verhoging van de gemiddelde minimale mechanische spanning in elke spaak van het spaakwiel afhangt van het effect van de stabilisatiebewerking op de betreffende momentele mechanische spanning. 35

7. Inrichting voor het vervaardigen van een spaakwiel, welke inrichting is voorzien van middelen voor 1010159 - 9 - het stabiliseren van spaken in een spaakwiel, met het kenmerk dat de inrichting tevens van richtmiddelen is voorzien voor het axiaal en/of radiaal richten van het spaakwiel. 5

8. Inrichting volgens conclusie 7, met het kenmerk dat de inrichting op althans een gedeelte van de stabiliseer- en richtmiddelen aangesloten processormiddelen heeft voor het aansturen van de 10 stabiliseer- en richtmiddelen. 1 0 1 01 F 9