NL1023514C2 - Inrichting en werkwijze voor het richten van gespaakte wielen. - Google Patents

Description

* .

Inrichting en werkwijze voor het richten van gespaakte wielen

De uitvinding betreft een inrichting in overeenstemming met de aanhef van conclusie 1. Een dergelijke inrichting is bekend uit EP A 0476749. Met de bekende inrichting wordt een 5 velg door het verstellen van de spanning in de spaken zodanig gericht dat de velg een axiale en een radiale afwijking heeft van een gemiddelde positie die kleiner is dan een instelbare waarde. Daarbij wordt tevens de gemiddelde axiale positie van de velg op een ingestelde axiale positie ten 10 opzichte van de naafbus gebracht.

Het nadeel van de bekende inrichting is dat de ingestelde gemiddelde axiale positie van velg niet voor elke rotatie-positie van de as hetzelfde is omdat de rotatieas van de naafbus niet altijd overeenkomt met de hartlijn van de as. 15 Dit heeft tot gevolg dat als het wiel in een fiets wordt geplaatst op een wijze dat de velg midden tussen de vork en de velgrem is aangebracht, dat dan de velg ter plaatse van de weg niet altijd in het midden van de fiets is en de fiets niet goed uitgelijnd is.

20 Ten einde dit nadeel te vermijden is de inrichting uitgevoerd in overeenstemming met conclusie 1. Hiermee is het op eenvoudige wijze mogelijk de scheefstand van de as ten opzichte van de rotatieas van de naafbus te meten terwijl volstaan kan worden met het op één positie in de inrichting 25 meten van de axiale positie van de velg zodat aanpassen aan de verschillende wieldiameters geen problemen oplevert.

In overeenstemming met een verbetering is de inrichting uitgevoerd volgens conclusie 2. Hiermee is het mogelijk om de gehele axiale slag ten gevolge van scheefstand van de 30 rotatieas te meten en waardoor nauwkeurig de axiale positie van de velg gecorrigeerd kan worden voor deze scheefstand.

I 2 Η I In overeenstemming met een verdere verbetering is de in- I richting uitgevoerd volgens conclusie 3. Hiermede is op I eenvoudige wijze mogelijk de axiale positie van de as ten opzichte van de velg te bepalen.

I 5 In overeenstemming met een verdere verbetering is de in- richting uitgevoerd volgens conclusie 4. Hiermee is een I stabiele en nauwkeurige meting mogelijk.

I In overeenstemming met een verdere verbetering is de in- I richting uitgevoerd volgens conclusie 5. Hierdoor is een 10 compacte constructie mogelijk van de roterende asklem.

I In overeenstemming met een verdere verbetering is de in- I richting uitgevoerd volgens conclusie 6. Hiermee wordt een I eenvoudig te besturen inrichting verkregen.

I Tevens omvat de uitvinding een werkwijze volgens conclusie 15 7. Hierdoor kan op eenvoudige wijze de besturing ingesteld I worden op de voor het richten noodzakelijke correctie.

De uitvinding wordt hierna toegelicht aan de hand van een I uitvoeringsvoorbeeld met behulp van een tekening. In de te- kening toont I 20 Figuur 1 een schematische doorsnede van een wiel in een I richtmachine, I Figuur 2 perspectivisch aanzicht van een asklem zoals toe I te passen in de richtmachine van figuur 1, en I Figuur 3 een doorsnede van de asklem zoals getoond in fi- I 25 guur 2.

I In figuur 1 is een wiel getoond dat bestaat uit een velg 14 die met spaken 12 aan een naaf bevestigd is, de lengte van de spaken 12 kan veranderd worden door een nippel 13 meer of minder op een spaak te schroeven. De naaf bestaat uit 30 een naafbus 16 met kogelbanen waarin kogels 17 kunnen rond- I lopen. De kogels 17 lopen aan de ene zijde van de naafbus over een eerste asmoer 9 en aan de andere zijde over een I tweede asmoer 18. De eerste en tweede asmoeren 9 3 en 18 zijn op een as 20 geschroefd. Deze as 20 wordt bij gebruik van het wiel in het frame van bijvoorbeeld een fiets gemonteerd en heeft een as-hartlijn 8. Doordat de eerste asmoer 9 en/of de tweede asmoer 18 niet altijd nauw-5 keurig gemaakt zijn kan de baan van de kogels 17 excentrisch om de as-hartlijn 8 lopen en dan roteert de naafbus 16 om een rotatieas 7 die een hoek maakt met de as-hartlijn 8.

Het wiel is in een richtmachine geplaatst, van deze richt-10 machine zijn slechts enkele onderdelen schematisch weergegeven omdat de meeste onderdelen overeenkomen met die van de bekende richtmachines. De as 20 is aan weerszijden in een ashouder 19 geklemd, de ashouder 19 maakt deel uit van een asklem 6 die bevestigd is op een slede 5 die over een 15 rails 4 in de richting van ashartlijn 8 beweegbaar is. De beweging en/of positie van de asklemmen 6 langs de rails 4 wordt gemeten door encoders 2. Daartoe wordt een getande riem 3 onder spanning gebracht door een veer 1, de riem 3 wordt om de encoder 2 geleid en bevestigd aan de asklem 6. 20 De rotatiepositie van de encoders 2 wordt elektronisch afgelezen en in een niet getoonde besturing verwerkt.

De asklemmen 6 zijn voor het inklemmen van de as 20 door een niet getoonde veer naar elkaar getrokken en vervolgens om de as 20 geklemd. Hierdoor rusten de ashouders 19 tegen 25 de eerste asmoer 9 en de tweede asmoer 18. De velg 14 is aan de onderzijde tussen twee aandrijfrollen 21 geklemd. Door strakken of lossen van de spaken 12 nabij de aandrijf-rollen 21 wordt de naafbus 16 in richting van een van de slede's 4 bewogen, de nieuwe positie wordt gemeten door de 30 encoders 2. De besturing zal het strakken of lossen zodanig uitvoeren dat een haaks vlak 15, dat haaks op de as 20 midden tussen de aandrijfrollen 21 loopt, een eerste afstand a en een tweede afstand b van de ashouders 19 is. De waarden I a en b zijn instelbaar en zijn afhankelijk van het gebruik I van het wiel en bepalen ondermeer of het voorwiel van een I fiets en het achterwiel recht achter elkaar staan. Tijdens I het richten wordt na elkaar de gehele omtrek van de velg 14 5 tussen de aandrijfrollen 21 bewogen en wordt steeds de as I 20 op de ingestelde waarden voor de eerste afstand a en de I tweede afstand b gebracht totdat de afwijking daarvan bin- nen de ingestelde tolerantie is. Tegelijk wordt ook de ra- I diale slag door een niet getoonde meetinrichting gemeten en I 10 binnen de ingestelde tolerantie gebracht. Dan worden de as- I klemmen 6 ontkoppeld en door een luchtcilinder naar buiten I bewogen en het wiel wordt uit de machine gèhaald.

In figuur 1 is zichtbaar gemaakt wat het gevolg is van deze I handelswijze als de rotatie-as 7 van het wiel een hoek I 15 maakt met de as-hartlijn 8. Door het richten van het wiel ligt het midden van de velg 14 in een middenvlak 11. Dit I middenvlak 11 gaat midden tussen de aandrijfrollen 21 en I maakt ook een hoek met de as-hartlijn 8. In de positie te- I genover de aandrijfrollen 21 ligt het middenvlak 11 een af- 20 stand c naast het haakse vlak 15. Door aanpassen van de in- I gestelde afstanden a en b afhankelijk van de maximaal geme- ten scheefstand kan de maximaal optredende afwijking ver- kleind worden. Daartoe wordt bij stilstaande velg 14 de as I 20 over ongeveer 360° geroteerd terwijl met de encoders 2 I 25 de axiale verplaatsing van de as 20 gemeten wordt. De inge- I stelde waarden voor de afstanden a en b worden aan de hand van de gemeten resultaten gecorrigeerd en de gecorrigeerde I waarden worden gebruikt tijdens het richten van het wiel, waardoor het nadelige effect van de hoek tussen as-hartlijn 30 8 en de rotatie-as van het wiel 7 geminimaliseerd wordt.

I In de figuren 2 en 3 is de asklem 6 in meer detail weerge- I geven. De asklem 6 heeft een behuizing 37 waarin lagers 31 zijn gemonteerd. De behuizing is bevestigd op de slede 5 5 (zie figuur 1) die langs de rails 4 kan bewegen. In de lagers 31 kan een roteerbaar deel 29 roteren. Het roteerbare deel 29 is voorzien van twee ashouders 19. De ashouders 19 kunnen elk om een in het roterende deel 29 gemonteerde pen 5 27 roteren en zijn elk aan het naar de as 20 gerichte einde voorzien van een centrerende uitsparing 39 waartussen de as 20 geklemd kan worden. Onder invloed van een veer 28 worden centrerende uitsparingen 39 van de ashouders 19 uit elkaar getrokken waardoor de as 20 ertussen geplaatst kan worden. 10 Een wig 30 drukt de andere einden van de ashouders 19 uit elkaar waardoor de centrerende uitsparingen 39 naar elkaar toe bewegen en de as 20 vastklemmen.

De wig 30 maakt deel uit van een in het roterend lichaam 29 bewegend lichaam dat voorzien is van een zuiger 34 die af-15 dichtend beweegt in een cilinder 40 in het roterend lichaam 29. Onder invloed van luchtdruk beweegt de zuiger 34 in de cilinder 40 en drukt de van de as 20 afgekeerde uiteinden van de ashouders 19 uit elkaar waardoor de centrerende uitsparingen 39 uit elkaar bewegen. Door veerdruk van een veer 20 32 wordt de zuiger 34 teruggeduwd waardoor de centrerende uitsparingen 39 door de veer 28 weer uit elkaar bewegen. De hartlijn van de cilinder 40 komt overeen met de hartlijn van het roterend lichaam 29.

Op het roterend lichaam 29 is een riemschijf 36 aange-25 bracht. De riemschijf 36 wordt geroteerd door een getande riem 24, die wordt aangedreven door een riemschijf 26 die gemonteerd is op de as van een draaicilinder 25. De draai-cilinder 25 heeft twee stabiele posities en daartussen kan de as van de draaicilinder 25 over 270° roteren. Doordat de 30 verhouding van het tandental van de riemschijf 36 en de riemschijf 26 is als drie staat tot vier zal het roterend lichaam 29 over 360° roteren. Om de behuizing 37 en het I 6 uitstekende deel van het rotatielichaam 29 is een afdekkap I 38 gemonteerd.

I Voor het bewegen van de zuiger 34 is een luchtaansluiting I 23 via een ringvormig luchtkanaal 35 verbonden met de bin- I 5 nenzijde van de cilinder 40. In het geval dat de zuiger 34 I de wig 30 tussen de ashouders 19 drukt en er is geen as 20 tussen de centrerende uitsparingen 39 zal de zuiger 34 zo I ver in de cilinder 40 bewegen dat de zuiger 34 openingen in de wand van de cilinder 40 vrijgeeft waardoor een ringvor- I 10 mig luchtkanaal 33 verbonden wordt met de binnenzijde van de cilinder 40. Hierdoor blaast lucht door openingen in de I wand van de cilinder 40 in het kanaal 33 naar de luchtaan- I sluiting 22. Een niet getoonde detector neemt het blazen van lucht waar en geeft een signaal aan de besturing waar- I 15 door het in de besturing bekend is of er wel of geen as 20 in de asklem 6 aanwezig is.

Claims (7)

1. Inrichting voor het richten van gespaakte wielen die elk een naafbus (16) omvatten voorzien van een as (20), een velg (14) en gemonteerd tussen de naafbus en de velg 5 spaken (12) met op de spaken schroefbare nippels (13), waarbij de inrichting een asklem (6) omvat voor het klemmen van de as, meetmiddelen (2) voor het in een eerste omtrekspositie meten van de positie in axiale en radiale richting van een doorsnede van de velg ten opzich-10 te van de as, richtmiddelen voor het afhankelijk van de gemeten positie(s) roteren van één of meer nippels ten opzichte van de bijbehorende spaken en aandrijfmiddelen (21) voor het langs de eerste omtrekspositie bewegen van de velg met het kenmerk dat de asklem (6,19) is voorzien 15 van rotatiemiddelen (25,29) voor het roteren van de as (20) ten opzichte van de eerste omtrekspositie.

2. Inrichting volgens conclusie 1 waarbij de rotatiemiddelen (25,29) de asklem (6,19) over ten minste 360° kunnen roteren.

3. Inrichting volgens conclusie 1 of 2 waarbij de inrich ting is voorzien van aandrijfrollen (21) voor het roteren en in axiale richting positioneren van de velg (14) en de meetmiddelen een sensor (2) omvatten voor het meten van de axiale verplaatsing van de asklem (6).

4. Inrichting volgens conclusie 1, 2 of 3 waarbij de asklem en de rotatiemiddelen op een in axiale richting verplaatsbare slede (5) geplaatst zijn.

5. Inrichting volgens een der voorgaande conclusies waarbij de asklem (6) een door een zuiger (34) beweegbare wig 30 (30) omvat, welke zuiger een hartlijn heeft die overeen komt met de hartlijn (8) van de as (20). I 8

6. Inrichting volgens een der voorgaande conclusies waarbij I de rotatiemiddelen een aandrijving (10) met twee uiter- I ste standen zoals een draaicilinder (25) omvatten.

7. Werkwijze voor het richten van een gespaakt wiel waarbij I 5 een wiel, opgebouwd uit een naafbus (16) met een as (20) I en een velg (14) met tussen de naafbus en de velg spaken I (12), in een richtinrichting geplaatst wordt door het in I een asklem (6) klemmen van de as van het wiel waarna I tijdens het richten de velg door aandrijfmiddelen (21) 10 om de stilstaande as geroteerd wordt met het kenmerk dat I voorafgaande aan het richten de as (20) over ten minste I 360° geroteerd wordt ten opzichte van de velg (14).