NL8802341A - Werkwijze en inrichting voor het vervaardigen van een spaakwiel. - Google Patents

Description

Werkwijze en inrichting voor het vervaardigen van een spaakwiel

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het vervaardigen van een spaakwiel, alsmede op een inrichting voor de toepassing van deze werkwijze.

Bij het vervaardigen van een spaakwiel is het gebruikelijk allereerst de spaken tussen de naaf en de velg van het spaakwiel aan te brengen en vervolgens de spaken op spanning te brengen, waarbij tevens de velg van het spaakwiel wordt gecentreerd, alvorens de band op het spaakwiel wordt gemonteerd.

Het nadeel van deze bekende vervaardigingswerkwijze is, dat reeds na een korte gebruiksduur van het spaakwiel spanningsverliezen in de spaken ontstaan. Deze vermindering van de spaakspanning ontstaat allereerst door het meegeven van de spaakbocht bij de flens van de naaf en bovendien door het indrukken van de nippel van de spaak in het velgbed en door het invreten van de spaakbocht in de flens van de naaf tijdens het gebruik. Deze vermindering van de spanning vindt niet bij alle spaken gelijkmatig plaats, hetgeen tot een slag in het tevoren goed gecentreerde spaakwiel leidt. Bij een ongunstige combinatie van spaakboog en naafflens kunnen reeds bij het transport van het complete voertuig, zoals een fiets, van de fabrikant naar de handelaar zodanig grote zettings-verschijnselen (spanningsverliezen) ontstaan, dat een nacentreren van het spaakwiel noodzakelijk wordt.

De uitvinding beoogt een werkwijze voor het vervaardigen van een spaakwiel te verschaffen, waarbij dit nadeel voor een groot deel is opgeheven.

Hiertoe wordt de werkwijze volgens de uitvinding daardoor gekenmerkt, dat voorgemonteerde spaken, voorafgaande aan het spannen hiervan, elk op trek worden belast met een aanzienlijke kracht en vervolgens weer worden ontlast.

Door dit "voorrekken" van de spaken zetten de spaken zich enerzijds goed in de flenzen van de naaf en het velgbed van de velg, terwijl de spaken anderzijds worden verstevigd. Hierdoor zal het spanningsverlies van de spaken tijdens het eerste gebruik van het spaakwiel aanzienlijk minder zijn, zodat de noodzaak tot het naspannen van de spaken wegvalt.

Een eenvoudige werkwijze volgens de uitvinding is daardoor gekenmerkt, dat de spaken elk zijdelings worden i belast, terwijl de naaf en de velg van het spaakwiel worden vastgehouden.

Hierbij is het mogelijk, dat het spaakwiel althans een omwenteling wordt verdraaid en de spaken achtereenvolgens door een belastingsorgaan worden belast.

Door deze maatregel kunnen alle spaken afzonderlijk met een gedefinieerde kracht worden voorgerekt.

Hierbij is het van voordeel, dat het spaakwiel intermitterend wordt aangedreven en de spaken tijdens de stilstandperioden door het belastingsorgaan worden belast.

Op deze wijze kan met een enkel belastingsorgaan enerzijds een grote kracht op de spaken worden uitgeoefend, terwijl anderzijds slechts weinig kracht nodig is om het ontlaste spaakwiel te verdaaien.

Zoals reeds is vermeld, omvat de uitvinding tevens een inrichting voor het vervaardigen van een spaakwiel onder toepassing van de in het voorgaande beschreven werkwijze.

Volgens de uitvinding is deze inrichting gekenmerkt door een frame; aan het frame bevestigde middelen voor de plaatsing van het spaakwiel in de inrichting; ten minste één belastingsorgaan voor het althans op trek belasten van de voorgemonteerde spaken van het spaakwiel.

Hierbij kan de inrichting zijn voorzien van middelen voor het ten opzichte van elkaar verdraaien van het belastingsorgaan en het spaakwiel om de as hiervan.

Dit is eenvoudig realiseerbaar door een assteun voor het verdraaibaar ondersteunen van het spaakwiel via de as en naaf hiervan, aandrijf middelen voor het verdraaien van het spaakwiel om de assteun, en twee belastingsorganen waartussen het spaakwiel plaatsbaar is en die zodanig beweegbaar zijn dat zij op de spaken kunnen aangrijpen.

Op deze wijze behoeft het spaakwiel slechts éénmaal te worden ingespannen, waarna de spaken aan beide zijden van het spaakwiel achtereenvolgens door het bijbehorende belastingsorgaan worden belast.

Het is hierbij een voordeel, indien elk belastingsorgaan bestaat uit een drukrol, die draaibaar is om een althans ongeveer loodrecht op de assteun verlopende draaias, welke althans in de richting van de assteun heen en weer verplaatsbaar is.

Deze drukrol maakt het mógelijk twee naburige spaken tegelijkertijd te belasten. Indien hierbij het spaak-wiel vrij draaibaar om zijn as is opgehangen, zal de drukrol een zelf-centrerende werking bezitten, zodat de door de drukrol uitgeoefende kracht zich gelijkelijk over de beide naburige spaken verdeelt.

Bij voorkeur zijn de aandrijfmiddelen voorzien van zijdelings op tegenovergelegen zijden van de velg van het spaakwiel plaatsbare velgrollen, waarvan ten minste één door een aandrijfmotor aandrijfbaar is.

Op deze wijze dienen de aandrijfmiddelen tevens voor het zijdelings opsluiten van de velg van het spaakwiel tijdens de belasting van de spaken door de belastingsorganen.

De uitvinding omvat voorts een inrichting voor het vervaardigen van een wiel met een velg en een naaf, die wordt gekenmerkt door een frame; een velgsteun voor het aanvankelijk ondersteunen van het wiel op de velg; een assteun voor het uiteindelijk ondersteunen van het wiel op de naafas; en middelen voor het centreren van het wiel ten opzichte van de assteun, welke middelen zijn voorzien van drie op gelijke afstand van de assteun aangebrachte verplaatsbare velg-centreerorganen, die met elkaar zijn gekoppeld zodanig dat hun afstand tot de assteun onderling gelijk blijft.

Door deze maatregelen kan elk wiel ongeacht de diameter hiervan ten opzichte van de assteun worden gecentreerd, zodanig dat het ophangen van het wiel in de inrichting altijd automatisch kan plaatsvinden zonder aanpassing van de inrichting aan een andere wiel-diameter.

De uitvinding zal hierna worden toegelicht aan de hand van de tekeningen, die een uitvoeringsvoorbeeld van de werkwijze en inrichting volgens de uitvinding weergeven.

Fig. 1 en 2 zijn zijaanzichten van een deel van een inrichting voor het vervaardigen van een spaakwiel volgens de uitvinding, in verschillende stadia.

Fig. 3-6 zijn vooraanzichten van de inrichting ; van fig. 1 en 2, in verdere stadia van de bewerking.

Fig. 7 is een op grotere schaal weergegeven detail van de inrichting.

De tekeningen tonen een deel van een inrichting voor het vervaardigen van een spaakwiel 1, voorzien van een velg 2, een as en naaf 3 en een aantal de velg met de naaf verbindende spaken 4. De getoonde inrichting zal in de meeste gevallen deel uitmaken van een produktielijn, waarin de spaakwielen vanaf de losse onderdelen tot aan het gerede produkt worden samengesteld.

Bij de inrichting volgens de uitvinding zullen de spaakwielen arriveren in een toestand, waarin de spaken 4 in het wiel 1 zijn gevlochten, doch de spaken 4 meestal nog niet zijn gespannen. Het doel van de inrichting en de werkwijze volgens de uitvinding is het "voorrekken" van de spaken 4, waardoor de spaken 4 zich goed in de flenzen van de naaf 3 en het velgbed van de velg 2 zetten en aldus geen ongewenst spanningsverlies na het spannen van de spaken 4 en een tenietgaan van de centrering van het spaakwiel 1 zullen optreden. Tevens worden de spaken 4 door het voorrekken verstevigd.

De inrichting is voorzien van een frame 5, dat bestaat uit een aantal staanders 6 en dwarsbalken 7. Tevens omvat het frame 5 twee evenwijdige stationaire assen 8. In het langsmidden van de inrichting is een enigszins schuin aflopende V-vormige goot 9 aan het frame 5 bevestigd voor het in- en uitlaten en tijdelijk ondersteunen van het spaakwiel 1. Geleiders zorgen daarbij dat het spaakwiel 1 niet zijdelings omvalt.

Een assteun 10 voor het ondersteunen van de as in de naaf 3 van het spaakwiel bestaat uit twee tegenovergelegen in- en uitschuifbare asklemmen voor het inklemmen van de as van het spaakwiel 1. De assteun 10 verloopt horizontaal en loodrecht op de doorvoerrichting van het spaakwiel 1 door de inrichting.

De inrichting is uitgevoerd met middelen voor het centreren van het spaakwiel ten opzichte van de assteun 10. Deze middelen omvatten drie diabolorollen 11, 12 en 13, die elk aan een bijbehorende zwenkarm 14, 15 en 16 draaibaar zijn aangebracht. Deze zwenkarmen zijn verzwenkbaar om assen, die evenwijdig verlopen aan de assteun 10. Voorts zijn de zwenkarmen 14, 15 en 16 onderling gekoppeld; de zwenkarmen 14 en 15 door een tandwieloverbrenging tussen de bijbehorende assen en de zwenkarmen 14 en 16 door een kettingoverbrenging. De werkzame lengte van de zwenkarmen - tussen de hartlijn van de diabolorol en de zwenkas - zijn onderling gelijk. Voorts zijn de zwenkarmen 14, 15 en 16 zodanig opgesteld, dat de verbindingslijnen door de hartlijnen van de diabolorollen 11, 12 en 13 in hun werkgebied althans ongeveer een gelijkbenige driehoek met horizontale basis vormen. Daar voorts door de afstemmingen en koppeling van de zwenkarmen 14, 15 en 16 de afstend tussen de diabolorollen 11, 12 en 13 en de assteun 10 onderling gelijk zijn en blijven tijdens de verzwenking van de zwenkarmen, zal bij binnenwaartse verplaatsing van de diabolorollen het aangegrepen spaakwiel 1 steeds ten opzichte van de assteun 10 worden gecentreerd, ongeacht de diameter van het spaakwiel 1. Zodoende kan elk spaakwiel 1 automatisch in de assteun worden ingeklemd.

Over de onderste diabolorollen 11 en 12 is een kabel 17 vrij geleid, welke kabel 17 aan het ene uiteinde vast is gebonden en aan het andere uiteinde door een gewicht 18 is belast, waardoor de kabel 17 steeds strak wordt gehouden. De kabel 17 dient er voor te zorgen, dat spaakwielen 1 met zeer kleine diameters bij het bovenwaarts verplaatsen van de onderste diabolorollen 11 en 12 door de kabel 17 worden opgetild alvorens door de diabolorollen 11 en 12 te worden aangegrepen, waardoor wordt verhinderd, dat de diabolorollen 11 en 12 over een klein spaakwiel 1 heengrijpen.

Het zal duidelijk zijn dat de middelen voor het centreren van een spaakwiel ten opzichte van een assteun ook in andere stadia van het vervaardigen van een spaakwiel, zoals bij het spannen van de spaken of het monteren van een band, gebruikt zouden kunnen worden.

De inrichting volgens de uitvinding omvat voorts tegenover elkaar aan weerzijden van het langsmidden hiervan opgestelde armen 19 en 20 die elk om de bijbehoremde as 8 verzwenkbaar zijn en een velgrol 21, respectievelijk 22 dragen. Deze velgrollen 21 en 22 kunnen op de tegenoverliggende zijden van de velg 2 van het spaakwiel 1 aangrijpen. De velgrol 21 is aandrijfbaar door middel van een elektromotor 23, die op een om de as 8 verzwenkbare arm 24 is bevestigd en door middel van een frictierol 25 de velgrol 21 kan aandrijven teneinde het ingebrachte spaakwiel l om zijn as te doen draaien.

Naast de armen 19 en 20 van de velgrollen 21 en 22 zijn verdere armen 26 en 27 verzwenkbaar op de assen 8 aangebracht, welke armen 26 en 27 drukrollen 28 en 29 dragen. De drukrollen 28 en 29 zijn vrij draaibaar om loodrecht op de assteun 10 verlopende assen en dienen als belastingsorganen voor de spaken 4 van het spaakwiel 1. Door het binnenwaarts verzwenken van de armen 26 en 27 kunnen de drukrollen 28 en 29 op de spaken 4 van het in de inrichting ondersteunde spaakwiel 1 aangrijpen en deze zijdelings belasten met een aanzienlijke kracht. Deze kracht is afhankelijk van de soort en de grootte van het betreffende spaakwiel, doch kan in de orde van 90 kg bedragen.

In het weergegeven uitvoeringsvoorbeeld zijn de drukrollen 28 en 29 van poly-urethaan vervaardigd, doch uiteraard kunnen ook andere materialen worden toegepast. Wel dient er voor te worden gezorgd dat de spaken 4 niet door de drukrollen 28 en 29 worden beschadigd.

De verschillende (zwenk)armen worden in het weergegeven uitvoeringsvoorbeeld bediend met behulp van pneumatische cilinder-stangsamenstellen, doch uiteraard kunnen ook andere bedienings- respectievelijk aandrijf middelen worden toegepast.

De werking van de getoonde en beschreven inrichting is als volgt:

Allereerst wordt een spaakwiel 1 ingelaten, waarvan 3e spaken 4 nog niet echt zijn gespannen. Het wiel wordt door geleiders opgevangen en komt in de V-vormige goot 9 ongeveer bussen de buitenwaarts verplaatste diabolorollen 11, 12 en 13 Ln tot stilstand. Vervolgens worden de zwenkarmen 14, 15 en 16 tegelijkertijd binnenwaarts verzwenkt waardoor het spaakwiel 1 door de diabolorollen 11 en 12 wordt opgeteld en uiteindelijk tussen de drie diabolorollen 11, 12 en 13 wordt ingeklemd, zodanig dat de as van het spaakwiel 1 in lijn ligt met de openstaande asklemmen van de assteun 10 (zie fig. 1). Daarna wordt de assteun 10 gesloten en worden de zwenkarmen 11, 12 en 13 naar hun uitgangsstand terug verzwenkt zodat het spaakwiel 1 vrij in de assteun 10 hangt (zie fig. 2 en 3).

Vervolgens worden de armen 19 en 20 binnenwaarts verzwenkt zodanig dat de velgrollen 21 en 22 aangrijpen op de betreffende zijden van de velg 2 van het spaakwiel 1 (zie fig. 4). Daarna wordt een van de drukrollen 28 en 29 - in het weergegeven geval de drukrol 28 - door het verzwenken van de bijbehorende arm 26 tegen het spaakwiel 1 gedrukt. Doordat zowel het spaakwiel 1 als de drukrol 28 op dat moment vrij draaibaar zijn, verdraaien de drukrol 28 en het spaakwiel 1 zodanig dat de drukrol 28 gelijktijdig op twee spaken 4 aangrijpt (zie fig. 7) en deze met een aanzienlijke gelijke kracht zijdelings belast, waardoor de uiteinden van deze spaken 4 zich goed zetten en de spaken 4 tevens worden verstevigd (zie fig. 5). Hierna wordt de arm 26 en derhalve de drukrol 28 terug verplaatst, terwijl gelijktijdig de frietie-rol 25 van de elektromotor 23 met de velgrol 21 in ingrijping wordt gebracht, waardoor het spaakwiel 1 wordt aangedreven en om zijn as wordt verdraaid. Het spaakwiel 1 wordt zover verdraaid totdat de volgende twee spaken 4 ongeveer voor de drukrol 28 zijn gebracht, waarop de drukrol 28 weer tegen het spaakwiel 1 wordt gedrukt. Dit gaat door totdat alle spaken 4 aan de betreffende zijde van het spaakwiel 1 door de drukrol 28 zijn belast. Vervolgens herhaalt de bovengenoemde procedure zich voor de ander drukrol 29, die de spaken 4 dan aan die zijde van het spaakwiel 1 belast (zie fig. 6).

Tenslotte wordt het spaakwiel 1 uit de inrichting gelost teneinde naar een volgende inrichting, zoals een inrichting voor het spannen van de spaken, te worden gevoerd.

De uitvinding is niet beperkt tot het in de tekening weergegeven en in het voorgaande beschreven uitvoerings-voorbeeld, dat op verschillende manieren binnen het kader van de uitvinding kan worden gevarieerd.

Claims (17)

1. Werkwijze voor het vervaardigen van een spaak-wiel, met het kenmerk, dat voorgemonteerde spaken voorafgaande aan het spannen hiervan elk op trek worden belast met een aanzienlijke kracht en vervolgens weer worden ; ontlast.

2. Werkwijze volgens conclusie l,met het kenmerk, dat de spaken elk zijdelings worden belast, terwijl de naaf en de velg van het spaakwiel worden vastgehouden.

3. Werkwijze volgens conclusie 2, m e t het kenmerk, dat het spaakwiel althans een omwenteling wordt verdraaid en de spaken achtereenvolgens door een belastingsorgaan worden belast.

4. Werkwijze volgens conclusie 3, m e t het kenmerk, dat het spaakwiel intermitterend wordt aangedreven en de spaken tijdens de stilstandperiode door het belastingsorgaan worden belast.

5. Werkwijze volgens de conclusie 3 of 4, m e t het kenmerk, dat telkens twee spaken tegelijk worden belast door hetzelfde belastingsorgaan, dat zichzelf centreert.

6. Inrichting voor het vervaardigen van een spaakwiel onder toepassing van de werkwijze volgens een der voorgaande conclusies, gekenmerkt door een frame; aan het frame bevestigde middelen voor de plaatsing van het spaakwiel in de inrichting; ten minste één belastingsorgaan voor het althans op trek belasten van de voorgemonteerde ongespannen spaken van het spaakwiel.

7. Inrichting volgens conclusie 6, gekenmerkt door middelen voor het ten opzichte van elkaar verdraaien van het belastingsorgaan en het spaakwiel om de as hiervan.

8. Inrichting volgens conclusie 7, gekenmerkt door een assteun voor het verdraaibaar ondersteunen van het spaakwiel via de as en naaf hiervan, aandrijfmiddelen voor het verdraaien van het spaakwiel om de assteun, en twee belastingsorganen waartussen het spaakwiel plaatsbaar is en die zodanig beweegbaar zijn dat zij op de spaken kunnen aangrijpen.

9. Inrichting volgens conclusie 8, m e t het kenmerk, dat elk belastingsorgaan bestaat uit een druk-rol, die draaibaar is om een althans ongeveer loodrecht op de assteun verlopende draaias, welke althans in de richting van de assteun heen en weer verplaatsbaar is.

10. Inrichting volgens conclusie 8 of 9, m e t het kenmerk, dat de aandrijfmiddelen zijn voorzien van zijdelings op tegenovergelegen zijden van de velg van het spaakwiel plaatsbare velgrollen, waarvan ten minste één door een aandrijfmotor aandrijfbaar is.

11. Inrichting volgens conclusie 10, met het kenmerk, dat de aandrijfmotor afwisselend in en buiten ingrijping met een van de velgrollen brengbaar is.

12. Inrichting voor het vervaardigen van een wiel, voorzien van een velg en een naafas, gekenmerkt door een frame; een velgsteun voor het aanvankelijk ondersteunen van het wiel op de velg; een assteun voor het uiteindelijk ondersteunen van het wiel op de naafas; en middelen voor het centreren van het wiel ten opzichte van de assteun, welke middelen zijn voorzien van drie op gelijke afstand van de assteun aangebrachte, verplaatsbare velgcentreerorganen, die met elkaar zijn gekoppeld zodanig dat hun afstand tot de assteun onderling gelijk blijft.

13. Inrichting volgens conclusie 12, m e t het kenmerk, dat de denkbeeldige verbindingslijnen door de assen van de als rollen uitgevoerde velgcentreerorganen althans ongeveer een gelijkbenige driehoek met horizontale basis vormen.

14. Inrichting volgens conclusie 13, met het kenmerk, dat de velgcentreerorganen zijn uitgevoerd als diabolorollen.

15. Inrichting volgens conclusie 13 of 14, met het kenmerk, dat tussen de twee onderste velgcentreerorganen een strak getrokken kabelvormig element is aangebracht.

16. Inrichting volgens conclusie 15, m e t het kenmerk, dat het kabelvormige element vrij over de velgcentreerorganen is geleid en aan één uiteinde vast is aangebracht en aan het andere uiteinde door een gewicht is belast.

17. Inrichting volgens één der conclusies 12 - 16, met het kenmerk, dat de velgcentreerorganen zijn bevestigd aan onderling gekoppelde zwenkarmen met in hoofdzaak gelijke werkzame lengte.