TR201809224T4 - Bilhassa araç şasileri, araç üstyapıları vb. için parabolik yayların veya pitman kollarının üretimi için yöntem. - Google Patents

Abstract

BİLHASSA ARAÇ ŞASİLERİ, ARAÇ ÜSTYAPILARI VB. İÇİN PARABOLİK YAYLARIN VEYA PİTMAN KOLLARININ ÜRETİMİ İÇİN YÖNTEM Buluş, bilhassa araç şasileri, araç üstyapıları ve benzerleri için metal bir malzemeden mamul parabolik yayları veya pitman kollarını üretmek üzere bir yönteme ilişkindir. Malzeme bir ısıtma işleminden, onu izleyen bir haddeleme işleminden, olası başka işlem adımlarından, bir sertleştirme işleminden ve son olarak bir tavlama sürecinden geçirilir.

Description

BILHASSA ARAÇ SASILERI, ARAÇ ÜSTYAPILARI VB. IÇIN PARABOLIK YAYLARIN VEYA PITMAN KOLLARININ ÜRETIMI ICIN YÖNTEM Bulus, bilhassa araç sasileri, araç üstyapilari ve benzerleri için metal bir malzemeden mamul parabolik yaylari veya pitman kollarini üretmek üzere bir yönteme iliskindir (bkz. örnegin istem 1'in giris kisminin temelini olusturan DE196 37 968 A1). Malzeme bir isitma isleminden, onu izleyen bir haddeleme isleminden, olasi baska islem adimlarindan, bir sertlestirme isleminden ve son olarak bir tavlama sürecinden geçirilir. Araç sasileri, araç üstyapilari, bilhassa ticari araç üstyapilari ve benzerleri için olan pitman kollarinin ve parabolik yaylarin (asagida kisaca yaylar ya da kollar olarak anilir) üretimi külfetlidir ve farkli isleme adimlari için bir malzemenin enlemesine kesitinin biçimlendirilmesini, malzemenin farkli yüzlerinin ayri olarak isitilmasini ve ardindan isitilan her yüzün ayri olarak haddelenmesini gerektirir. Buna ihtiyari olarak bir göz biçimi vermeyi içeren bir biçimlendirme ve bunun ardindan bir sertlestirme ve bir tavlama islemi eklenebilir.

DE 195 46 204 Cl 'den islah çeliginden mamul yüksek dayanimli nesnelerin üretimi için bir yöntem ve bu yöntemin yaylarin üretilmesi için kullanimi bilinir. Buna göre yari mamul önce 1050 C ile 1200 C sicaklikta çözelti tavlamasi yapilir ve ardindan malzeme yeniden kristallesme sicakliginin üzerinde olan bir sicaklikta birinci asamada sicak olarak biçimlendirilir. Bunun ardindan malzeme yeniden kristallesme sicakliginin altinda ama ArS sicakliginin üzerinde olmak üzere ikinci asamada sicak biçimlendirilir. Bunlari bir sogutma süreci ve son olarak malzemenin tavlanmasi izler. Böyle bir yöntemde yaprak yaylar üretilebilir ancak araç sasileri için bükmeyle ve merdaneyle dogrultulmak zorunda olan pitman kollari veya parabolik yaylar üretilemez.

Mevcut bulusun amaci, giris bölümünde anilan türde bir yöntemi, üretim sürecinin genel olarak zaman ve maliyet bakimindan iyilestirilmis olarak yürütülebilecegi sekilde iyilestirmektir.

Bu amaca ulasmak için giris kisminda anilan türdeki yöntem, istem 1'de belirtilen özelliklerle sunulur. Yöntemin diger baslica düzenlemeleri için istem 2 ila 15'e atif yapilir.

Böylece öncelikle, malzemenin üretim isleminin baslangicinda yalnizca bir kez isitilmasinin yeterli oldugu bir yöntem sunulur. Malzemenin iyilestirilmis bir tasima hattinda otomatik veya kismen otomatik olarak tasinmasi sayesinde, her bir sicaklik araliginda tarif edilen islem adimlarinin yürütülebilmesi için malzemenin sicaklik safhalarindan yararlanilabilir.

Bunda ayni zamanda esas olan, ayrica birinci hadde istasyonundan ikinci hadde istasyonuna zaman alici aktarma islemi ve bunlarin arasinda malzemenin isitilmasi islemi olmadan, bir hadde isleminin malzemenin her iki yüzüne paralel olarak uygulanabilmesidir.

Aynisi malzemenin her iki yüzüne paralel olarak gerçeklesen olasi bir malzeme dogrultma islemi için de geçerlidir. Bunlarin hepsiyle, bir kolun veya yayin çok daha hizli ve de uygun maliyetle üretilebilmesini saglayan bir prosedür sunulur.

Bulusun ayrintili olarak açiklanmasi için asagidaki tarifnameye ve çizimlere atif yapilir.

Sekil 1 bir yayin veya kolun üretilmesine ait akis semasinin münferit görünümleri a), b), Clid)e).f),9),h),I),i),k)i l),m). n).0),i0),Q)ir),S),t)1U)iV), Sekil 2 malzemeyi iki sikistirma ünitesi ve bir merdane çiftiyle haddelemek üzere tertibatin sematik yandan görünümü; Sekil 3 malzemenin diger sikistirma ünitesine teslim edildigini gösteren Sekil 2'ye benzer bir görünüm; Sekil 4 öteleme yönünde hareketli bir sikistirma ünitesini gösteren Sekil 2 ve Sekil 3'e benzer bir görünüm; Sekil 5 bir sikistirma ünitesi ve öteleme yönünde hareketle kilavuzlanan iki merdane çiftini gösteren Sekil 4'e benzer bir görünüm ve Sekil 6 sikistirma ünitesinin malzemenin boylamasina yönünde öteleme hareketini saglayan bir kizak, ancak malzemenin boylamasina yönüne dik yönde bir hareket olanagi sayesinde ayrica sikistirma kizaginin yükseklik ayarini da içeren bir düzenleme örnegi. Çizimde ayni etkiye sahip parçalar ayni referans isaretleriyle isaretlenmistir. Sekil 1a'da münferit malzemelerin 3 tek tek, boy malzeme veya kesilmis malzeme olarak hasil olabilecekleri gösterilir. Bunlar önce Sekil 1b'ye uygun olarak, ok isaretlerine 6.1 ve 6.2 uygun tasima hareketleri yürütebilen bir tasima tertibati 6 üzerinde tasinarak bir gaz, elektrik, kondüksiyon veya indüksiyon firininda 7 1000°C ve 1400°C sicakliga isitilirlar. Bu sirada kontinü isitma islemi kesintili olarak da gerçeklesebilir. Isitma islemi, malzemenin 3 müteakiben (parabolik yay veya pitman kolu seklinde) islenmesinde baska isitma islemi gerektirmeyecek sicaklik düzeyleri olacak sekilde seçilir. Malzeme bu firindan 7 çikarak yine tasima tertibati 6 (Sekil 1d) üzerinden, malzemenin istenen uzunluga getirilmesi için kesici tasi veya kesici salamosu 9 içerebilen bir boy kesme düzenegine 8 (Sekil 1e) tasinir.

Malzeme bir tasima tertibati 6 (Sekil 1f) üzerinden merdane çiftleri 2 ve Sekil 1g'de gösterilmeyen, Sekil 2, 3, 4, 5 ve 6'daki farkli düzenleme örneklerinde ayrintili olarak açiklanacak olan bir sikistirma ünitesi içeren bir hadde istasyonuna 10 ulasir. Malzeme tasima tertibati 6 üzerinden bir dogrultma ünitesine 11 ulasir; burada 750°C ile 1250°C sicakliklar arasinda her iki yüzünde eszamanli dogrultma islemi, örnegin bükerek ve yuvarlayarak dogrultma islemi gerçeklesir. Malzeme sonra tasima tertibati 6 (Sekil 1j) üzerinden, pitman kolu ya da yay için hangisinin gerekli olduguna bagli olarak kesme, istampalama, kabartma veya damgalama tertibatina ulasir. Münferit istasyonlar veya istasyonlarin hepsi ihtiyari olarak süreçten çikarilabilir. Islem paralel veya art arda gerçeklesebilir. Bunda esas olan, malzemenin hala 750°C ile 1250°C arasinda bir sicaklikta olmasidir (Sekil tk).

Eger malzemede bir göz biçimi verilecekse, malzeme tasima tertibati 6 (Sekil 1I) üzerinden bir göz biçimi verme istasyonuna 3 ulasir ve burada, yine 700°C ile 1200°C sicakliklar arasinda bir göz 3.1 biçimi verilir (Sekil 1m). Göz 3.1 sonra tasima tertibati 6 (Sekil 1n) Üzerinden bir pres istasyonunda 14, 700°C ile 1200°C sicakliklar arasinda sikistirilabilir.

Ancak bu istasyon atlanabilir, dolayisiyla malzeme sikistirmayla veya sikistirma olmadan da imal edilebilir. Burada pres istasyonunun 14 istampasi 14.1 malzemeye alttan etki eder (Sekil 10). Malzeme 3 sonra tasima tertibati 6 (Sekil 1p) Üzerinden, ihtiyari olarak göz 3.1 biçimi verilmis halde, 700°C ile 1200°C sicakliklar arasinda dirsekleme, bükme ve dövme islemlerinin yapilabilecegi istasyona 15 ulasir. Bu dirsekleme, bükme ve dövme islemi asamali olarak veya bir islemde gerçeklesebilir (Sekil tq). Malzeme sonra tasima tertibati 6 üzerinden bir sertlestirme düzenegine 16 ulasir ve burada 700°C ile 1200°C sicakliklar arasindaki bir sertlestirme sicakliginda bir sertlestirici ortamda 16.1 malzemeye su verilir (Sekil 1s).

Malzeme sonra tasima tertibati 6 üzerinden bir tavlama istasyonuna 17 iletilebilir ve burada 250°C ile 600°C sicakliklar arasinda tavlanir. Bunun için, ardinda su dusu içeren bir sogutma hatti olan bir kontinü firin öngörülmüs olabilir. Bunun sogutma hatti olmadan da uygulanmasi mümkündür. Malzeme tasima tertibati 6 üzerinden bir depolama veya sevk istasyonuna götürülebilir (Sekil 1v).

Sekil 2 ila 6'da hadde istasyonunun (Sekil 19) düzenleme örnekleri ayrintili olarak gösterilir.

Burada 1 ile genel olarak, örn. malzemenin biçimine bükme kuvvetleri uygulamaksizin uyum saglayabilen bir sikistirma ünitesi isaretlenmistir. Bunun için, uygun açilari ayarlayabilmek amaciyla örnegin sikistirma pabuçlari 20 (Sekil 6) gibi ayarlanabilir iç parçalar öngörülmüs olabilir. Bunlar örnegin iki parçali yapida da olabilirler ve bir düsey ve bir yatay eksen etrafinda döndürülebilen yarilar içerebilirler. Sikistirma düzeneginin ayarlanabilir sikistirma kuvvetiyle malzemeye güvenli sekilde uyum saglayabilmesi için sensörler öngörülmüs olabilir.

Sekil 2'deki düzenleme örneginde, dogrusal yani öteleme yönünde hareket edebilen toplam iki sikistirma ünitesi öngörülmüstür. Bu uygulama örneginde bir merdane çifti 2 öngörülmüstür. buradaki sekil, solda bir merdane çifti gösterse de, bir kez Sekil 2'de soldaki sikistirma ünitesinin etkin oldugunu ve sonra sekilde sagdaki sikistirma ünitesini 1, malzeme 3 birinci sikistirma ünitesinden ikinci sikistirma ünitesine (sag) teslim edildikten sonra göstermeyi amaçlar. Bu Sekil 3'te ayrintili olarak gösterilmistir. Haddeleme isini merkezi merdane çifti 2 üstlenir.

Sekil 4'teki düzenleme örneginde yine dogrusal yani öteleme yönünde kilavuzlanan bir sikistirma ünitesi 1 öngörülmüstür; burada bir is adiminda malzemenin 3 her iki yüzünü islemek için toplam iki merdane çifti öngörülmüstür. Sekil 5'teki düzenleme örneginde öteleme yönünde ilerletilebilen sikistirma ünitesi 1 yerine, her iki merdane çiftinin 2 ok isaretlerinin gösterdigi gibi öteleme yönünde sola ve saga hareket ettirilebilmesi öngörülmüstür.

Sekil 6'da sikistirma ünitesi 1 özel bir düzenleme örnegiyle ayrintili olarak gösterilmistir.

Bunun bir çubuk 22 içeren bir sikistirma kizagi 21 vardir, sikistirma kizagi 21 bu çubuk boyunca malzemenin 3 boylamasina eksenine paralel olarak Öteleme yönünde hareket edebilir. Bu sikistirma kizaginda düsey yönde çubuklar 23 yükselir, sikistirma ünitesi 1, sikistirma ünitesinin haddelenecek malzemeye uyum saglayabilmesi için malzemenin boylamasina eksenine dik ve dolayisiyla yükseklik yönünde hareketli olarak kilavuzlanir.

Claims (1)

1. ISTEMLER Yöntem olup, bilhassa araç sasileri, araç üstyapilari vb. için isitma isleminden, onu izleyen bir haddeleme isleminden, baska islem adimlarindan, bir sertlestirme isleminden ve son olarak bir tavlama sürecinden geçirilen malzemelerden mamul parabolik yaylarin veya pitman kollarinin üretimi içindir, özelligi sunlardir: a) malzeme (3) muhtemelen gerekli olabilecek bir ayrimdan sonra bir firinda (7) 1000°C ile 1400°C arasinda bir sicakliga isitilir, böylece malzemenin (3) müteakip islenme süreci için baska bir isitma islemine gerek kalmaz; arasinda bir sicaklikta boy kesme isleminden geçirilir; sicaklikta haddelenir; sicaklikta bükerek veya yuvarlanarak dogrultulur; e) malzeme (3) bir isleme tertibatina tasinir ve ?50°C ile 1250°C arasinda bir sicaklikta kesme, istampalama, kabartma ve/veya damgalama islemi uygulanir; t) malzeme (3) 750°C ile 1200°C arasindaki sicakliklarda bir göz biçimi verme isleminin yapildigi ve 700°C ile 1200°C arasindaki sicakliklarda bir sikistirma isleminin yapildigi baska bir isleme tertibatina tasinir; g) malzeme (3) 700°C ile 1200°C arasindaki sicakliklarda asamali olarak veya bir islemde dirsekleme, bükme ve/veya dövme isleminden geçirilir; h) malzeme (3) baska bir isitma islemi olmaksizin 700°C ile 1200°C arasindaki bir sertlestirme sicakliginda bir sertlestirme islemine sokulur; i) bu sekilde sertlestirilen malzeme (3) müteakip bir sogutma hatti içeren veya içermeyen bir kontinü firinda (7) 250°C ile 600°C arasindaki sicakliklarda bir tavlama isleminden geçirilebilir. sicakliga isitilmasi isleminin kontinü bir süreçte kontinü veya adim adim gerçeklesmesidir. istem 1 veya 2'den herhangi birine uygun yöntem olup, özelligi malzemenin (3) 1000°C ile 1400°C arasindaki bir sicakliga isitilmasi isleminin bir gaz, elektrik, indüksiyon veya kondüksiyon tirininda (7) gerçeklesmesidir. istem 1 ila Siten herhangi birine uygun yöntem olup, özelligi uzun bir malzemenin (3) olasi bir boy kesme isleminin yüzer veya yüzmez sekilde gerçeklesmesidir. 5) Istem 1 ila 4iten herhangi birine uygun yöntem olup, özelligi uzun bir malzemenin (3) olasi bir boy kesme isleminin taslayarak kesme, aievle kesme veya mekanik kesme yöntemiyle gerçeklesmesidir. 6) Istem 1 ila 5'ten herhangi birine uygun yöntem olup, özelligi sunlardir: malzeme (3) bir sikistirma ünitesinde (3) sabitlendikten sonra malzeme (3) bir merdane çifti (2) araciligiyla haddelenir ve merdane çifti (2) araciligiyla önce bir bölge haddelenir ve sonra malzemenin (3) haddelenmis bölgesi ikinci bir sikistirma ünitesine (1) verilir ve burada sabitlenebilir ve bundan sonra merdane çifti (2) araciligiyla henüz haddelenmemis bir bölge haddelenir. 7) Istem Giya uygun yöntem olup, özelligi sikistirma ünitelerinden (1) hiç degilse birinin, malzemeyi (3) diger sikistirma ünitesine (1) aktarma islemi için öteleme yönünde hareket ettirilmesidir. 8) Istem 6 veya 7'den herhangi birine uygun yöntem olup, Özelligi malzemeyi (3) aktarmak üzere her iki sikistirma ünitesinin (1) hareket ettirilmesidir. 9) Istem 1 ila 5`ten herhangi birine uygun yöntem olup, özelligi malzemenin (3) iki merdane çifti (2) tarafindan haddelenmek üzere haddelemeye maruz kalmasi ve haddeleme islemi sirasinda bir sikistirma ünitesinin (1) malzemeyi (3) her iki merdane çiftine (2) tasimasidir. 10) Istem 9ia uygun yöntem olup, özelligi sikistirma ünitesinin (1) malzemeye (3) göre hareket ettirilmesidir. 11) Istem 1 ila 5'ten herhangi birine uygun yöntem olup, özelligi malzemenin (3) sikistirma ünitesinin (1) disinda uzanan iki merdane çifti (2) tarafindan haddelenebilmesi, haddeleme islemi sirasinda sikistirma merdanesi çiftlerinin (2) ileri geri hareket etmeleridir. 12) Istem 1 ila 11'den herhangi birine uygun yöntem olup, özelligi bükerek veya yuvarlayarak dogrultma isleminin 750°C ile 1250°C arasindaki sicakliklarda malzemenin (3) her iki yüzünde paralel gerçeklesmesidir. 13) Istem 1 ila 12'den herhangi birine uygun yöntem olup, özelligi malzemenin (3) kesme, istampalama, kabartma ve son olarak damgalama sirasiyla islenmesidir. 14) Istem 1 ila 13'ten herhangi birine uygun yöntem olup, özelligi malzemenin (3) dirsekleme, bükme ve/veya dövme islemlerinin asamali olarak veya bir islemde gerçeklesmesidir. 15) Istem 1 ila 14'den herhangi birine uygun yöntem olup, özelligi tavlama isleminin 250°C ile 600°C arasindaki sicakliklarda bir kontinü firinda (7) gerçeklesmesidir.