PL52152B1 - - Google Patents

Description

Pierwszenstwo: 14. V. 1963 Szwajcaria Opublikowano: 5.1.1967 52152 KI. 12 o, 25 MKP O OT f cele. M|0 UKD Wspóltwórcy wynalazku: dr H. J. Schultze, dr inz. Clau Berther Wlasciciel patentu: Inventa A. G. fur Forschung und Patentverwertung, Zurych (Szwajcaria) Sposób rozdzielania mieszanin zawierajacych a-dodekalaktam i kwas cyklododekakarboksylowy Przedmiotem wynalazku jest sposób rozdziela¬ nia mieszaniny poreakcyjnej uzyskanej w wyniku dzialania czynników nitrozylujacyclli jak kwas nl- trozylosiarkowy, lub trójtlenek azotu w obecnosci kwasu siarkowego, badz oleum, na kwas cyklodo¬ dekakarboksylowy, która to mieszanina zawiera obok kwasu siarkowego, badz oleum, produkt stanowiacy co-dodekaiaktam oraz czesc nieprzereagowanego substratu czyli kwasu cyModbdiekakarboksylowego.Ilosc nieprzereagowanego substratu zalezy od war rucnków, w których reakcja byla prowadzona.Znany sposób dalszej przeróbki tej mieszaniny poreakcyjnej polega na wymieszaniu jej z woda z lodem, przy czym oba zwiazki organiczne, co-dlo- dekalaktam i kwas cyklododekakarboksylowy, wy¬ dzielaja sie jako nierozpuszczalne w rozcienczonym kwasie. Zwiazki te wydzielone lacznie rozdziela sie w dalszym ciagu dzialaniem alkaliów w celu prze¬ prowadzenia kwasu cyklododekakarboksylowego w rozpuszczalna sól i wyodrebnienia co-dodekalakta- mu jako nierozpuszczalnego w wodzie. Równiez mo¬ na calosc mieszaniny reakcyjnej wprowadzic do wodnego roztworu alkaliów, aby zobojetnic równo¬ czesnie zarówno kwas siarkowy jak i kwas cyklodo¬ dekakarboksylowy i wydzielic nierozpuszczalny co-dodekalaktam. Nastepnie przez ponowne zakwa¬ szenie uwalnia sie z roztworu soli wolny kwas cyklododekakarboksylowy.Sposób wedlug wynalazku jest prostszy i bardziej dogodny, gdyz nie posluguje sie alkaliami i nie lt 15 20 wymaga ponownego zakwaszania, lecz polega na selektywnym wytracaniu z mieszaniny reakcyjnej najpierw nieprzereagowanego substratu, a nastepnie produktu, w miare rozcienczania tej mieszaniny woda.Stwierdzono, ze 1 litr kwasu siarkowego o ste¬ zeniu 65—85% wagowych rozpuszcza okolo 500 g €o-dodeJkalaiktamu. Ilosc kwasu siarkowego w mie¬ szaninie poreakcyjnej jest z reguly wieksza niz po¬ trzebna do zachowania w roztworze najwiekszej ilosci co-dodekalaktamu jaka moze znajdowac sie w tej mieszaninie. Stwierdzono równiez, ze zarówno kwas siarkowy o tym stezeniu, jak i roztwór co-do- dekaiafctamu w tym kwasie, praktycznie nie rozpu¬ szczaja kwasu cyklododekakarboksylowego. Wobec tego przy rozcienczeniu mieszaniny do wymienione¬ go stezenia kwas cyklododekakarlbóksyiowy wydzie¬ la sie praktycznie ilosciowo. Ponadto stwierdzono, ze co-dodekalaktani jest praktycznie calkowicie nierozpuszczalny w kwasie siarkowym o stezeniu 20—30% wagowych, co pozwala na wytracanie go z roztworu w bardziej stezonym kwasie przez roz¬ cienczanie tego roztworu.Wedlug wynalazku mieszanine poreakcyjna za¬ wierajaca obok kwasu siarkowego lub oleum co-do¬ dekalaktam i kwas cyklododekakarboksylowy roz¬ ciencza sie woda do osiagniecia stezenia kwasu siarkowego 65—85% korzystnie 75% wagowych i odsacza wydzielony kwas cyklododekakarboksylo¬ wy. Przesacz rozciencza sie dalej do stezenia kwasu 5215252152 3 4 Przyklad II. Z roztworu 24 g co-dodekalakta- mu i 7,6 g kwasu cykiododekakarboksylowego w okolo 75 ml 100 procentowego kwasu siarkowego uzyskano po rozcienczeniu 30 ml wody i odsaczeniu 9 na nuczy 7,17 g kwasu cyklododekakarboksylowego (temperatura topnienia 93,5—95°C), co odpowiada 94,3% wydajnosci teoretycznej. Przez dalsze roz¬ cienczanie kwasnych lugów macierzystych, jak po¬ dano w przykladzie I, uzyskano 23,45 g co-dode- 11 kalaktamu (temperatura topnienia 147,5°C). Wydaj¬ nosc (D-dodekalaktamiu wynosi 97,7% wartosci teo¬ retycznej siarkowego 20—30% wagowych korzystnie 25% wa¬ gowych i odsacza wytracony co-dodekalaktam. Oba osady po przemyciu stanowia zwiazki o wysokiej czystosci. Kazdy z nich moze zawierac jedynie minimalne zanieczyszczenia drugim zwiazkiem.Przyklad I. Roztwór 25 g w-dodekalaktamu i 23,75 g kwasu cyklododekakarboksylowego w 75 ml 100 procentowego kwasu siarkowego miesza sie podczas ochladzania i dobrego mieszania z 25 ml wody. Przy tym oddziela sie kwas cyMododekakar- boksylowy w postaci krysztalów. Krysztaly odsacza sie przez szklo spiekane i przemywa odrobina 75 procentowego kwasu siarkowego, a potem natych¬ miast czysta woda az do uzyskania przesaczu po¬ zbawionego kwasu siarkowego. Po wysuszeniu uzy¬ skuje sie 23,5 g kwasu cyklododekakarboksylowego (temperatura topnienia 94—95°C), co stanowi 98,8% teoretycznej wydajnosci. Nastepnie lugi macierzyste zawierajace laktam i kwas siarkowy doprowadza sie do 20% stezenia kwasu siarkowego przez pola¬ czenie z kwasem siarkowym zastosowanym do prze¬ mywania kwasu karboksylowego oraz wody uzy¬ tej do przemywania* Przy tym oddziela sie co-do¬ dekalaktam, który odsacza sie na porowatym szkle i przemywa woda. Po wysuszeniu uzyskuje sie 24,17 g (o-dodekalaktamu (temperatura topnienia 148—150°C), co odpowiada 96,8% pierwotnej ilosci. PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Sposób rozdzielania mieszaniny kwasu cyklodode¬ kakarboksylowego i co-dodekalaktamu otrzymanej przez nitrozylowanie kwasu cyklododekakarboksy¬ lowego w kwasie siarkowym lub oleum, znamienny tym, ze mieszanine poreakcyjna rozciencza sie wo¬ da tak dlugo, az stezenie kwasu siarkowego wynie¬ sie 65—85%, zwlaszcza 75% wagowych, odsacza wy¬ padajacy kwas cyklododekakarboksylowy, przesacz rozciencza woda, korzystnie do stezenia kwasu siar¬ kowego 20—30%, zwlaszcza 25%wagowych, a wy¬ padajacy przy tym dodekalaktam oddziela przez filtrowanie. ii ll „Prasa" Wr. Zam. 6976/66. Naklad 310 egz. PL