PL207157B1 - Zespół klucza i bębenka zamka bębenkowego oraz system zabezpieczeń utworzony z zestawu zamków bębenkowych - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest zespół klucza i bębenka zamka bębenkowego wyposażonego w cylindryczną obudowę oraz w osadzony w niej obrotowo bę benek z przednim końcem wysunię tym z obudowy i zaopatrzonym w otwór szczelinowy na klucz i w połączone z nim zagłębienie zaopatrzone w dodatkową powierzchnię sterującą, współpracującą z powierzchnią sterującą usytuowaną w rozszerzonej części trzonu klucza, zaopatrzonego ponadto w znane otwory sterujące, współpracujące z kołkami zastawkowymi, osadzonymi przesuwnie w bębenku.

Przedmiotem wynalazku jest również system zabezpieczeń utworzony z zestawu zamków bębenkowych wyposażonych w klucze i bębenki z dodatkowymi powierzchniami sterującymi.

Zamki bębenkowe są znane i stosowane w różnego rodzaju odmianach konstrukcyjnych od wielu lat. Wyposażenie w takie zamki pomieszczeń z cenną zawartością wymaga, aby nie mogły być one kopiowane za pomocą uniwersalnych obrabiarek, takich jak wiertarki i frezarki.

Z europejskiego opisu patentowego nr EP 0 128 475 A2 znany jest zamek bębenkowy, którego bębenek jest wyposażony w kołki zapadkowe uruchamiane przez powierzchnie sterujące odpowiednio ukształtowanego klucza. Zamek ten jest zaopatrzony w element blokujący przyporządkowany przynajmniej jednemu kołkowi zapadkowemu i wsuwany do szczelinowego otworu bębenka albo cylindra przeznaczonego dla klucza. Z otworem tym styka się zagłębienie bębenka przeznaczone dla elementu mostkującego klucza, który po całkowitym wsunięciu klucza wsuwa się do specjalnej wnęki wykonanej w szczelinowym otworze dla klucza. W celu zabezpieczenia zamka przed nieuprawnionym uruchomieniem w bębenku umieszczona jest specjalna dźwignia blokowana występem klucza i sprzęgnięta z elementem blokującym, wskutek czego po wyciągnięciu klucza element ten cofa się i wsuwa do wnętrza cylindra otaczającego bębenek, blokując zamek. Natomiast po całkowitym wsunięciu klucza, element blokujący przemieszcza się do wnętrza bębenka całkowicie zamykając znajdujący się w nim szczelinowy otwór dla klucza.

Z europejskiego opisu patentowego nr EP 0 621 384 B znany jest zamek bę benkowy wyposażony w klucz bezpieczeństwa z elementem sterującym w postaci kołka osadzonego w trzonie klucza. Elementowi sterującemu podporządkowany jest dodatkowy kołek zastawkowy w cylindrze zamka. Klucz taki jest bardzo trudny do skopiowania, zwiększając bezpieczeństwo zastosowania zamka.

Z europejskiego opisu patentowego nr EP 0802 289 znany jest klucz profilowy, zaopatrzony w podobny do wyż ej opisanego element sterują cy, utrudniają cy skopiowanie klucza.

Z europejskiego opisu patentowego nr EP 0 816 598 A1 znany jest zamek bę benkowy zaopatrzony w osadzony wewnątrz bębenka dodatkowy czop oraz w dwa klucze, z których jeden - określony jako klucz główny - służy do przemieszczania tego czopa w położenie blokujące, zamykające za pomocą zderzaka otwór przeznaczony na drugi klucz, określony jako normalny. Zderzak uniemożliwia całkowite wsunięcie klucza normalnego do otworu w położeniu zablokowanym zamka. Odblokowanie zamka wymaga obrócenia klucza głównego w celu odsunięcia zderzaka i dopiero następnie wsadzenia w otwór zamka klucza normalnego i obrócenia go w tym samym kierunku.

Z brytyjskiego opisu patentowego nr GB 2 356 016 A znany jest zamek bębenkowy z kluczem bezpieczeństwa, w którym między jego uchwytem a trzonem znajduje się przewężona szyjka, przy czym materiał w obszarze szyjki jest odkształcony, tworząc wystające poprzecznie ucho. Ucho to po wsunięciu klucza do bębenka stanowi zderzak ograniczający wielkość jego zagłębienia w zamku.

Z niemieckiego opisu patentowego nr DE 19 901 054 A1 znany jest zamek bębenkowy, którego bębenek jest w jednym położeniu kątowym zabezpieczony przed obrotem względem otaczającego go cylindra za pomocą kołka zastawkowego. Szczelinowy otwór bębenka, przeznaczony na wsunięcie klucza, jest dodatkowo zaopatrzony w poprzeczną wnękę, w której może się przemieszczać kształtowy występ częściowo wsuniętego do bębenka klucza.

Zasadniczą niedogodnością wszystkich opisanych wyżej zamków bębenkowych jest wysoki koszt ich wykonania związany z trudną technologią wytwarzania kluczy z dodatkowymi elementami sterującymi oraz kosztami wykonania dodatkowych kołków zastawkowych. Ponadto zastosowanie elementów sterujących utrudnia tworzenie odpowiedniej kombinatoryki w systemach zabezpieczeń.

Celem wynalazku jest opracowanie konstrukcji zespołu klucza i bębenka zamka bębenkowego, którego klucz jest bardzo trudny do skopiowania, a mimo tego tani w procesie jego wytwarzania.

Cel ten zrealizowano w zespole klucza i bębenka zamka bębenkowego według wynalazku, który charakteryzuje się tym, że zagłębienie znajdujące się w przednim końcu bębenka łączy się ze znajdującym się w tym bębenku szczelinowym otworem dla klucza i jest skierowane promieniowo do osi

PL 207 157 B1 bębenka, a także jest otwarte od strony powierzchni czołowej tego przedniego końca bębenka. Klucz jest przy tym zaopatrzony przynajmniej w jedną dodatkową powierzchnię sterującą, utworzoną na bocznym poszerzeniu rozszerzonej części trzonu klucza, a uzyskaną w wyniku wykonania przynajmniej jednego zagłębienia, przy czym grubość tego poszerzenia jest równa grubości trzonu pomniejszonej o głębokość zagłębienia, mierzoną prostopadle od powierzchni roboczej trzonu do dodatkowej powierzchni sterującej.

Przedni koniec bębenka jest korzystnie przedłużony i wystaje z czoła cylindra obudowy.

Szerokość zagłębienia tworzącego dodatkową powierzchnię sterującą bębenka jest korzystnie mniejsza od znajdującego się w przednim końcu bębenka otworu szczelinowego dla klucza.

Wykonane w przednim końcu bębenka zagłębienie jest korzystnie połączone ze znajdującym się w nim szczelinowym otworem dla klucza i przesunięte w kierunku bocznym, tworząc jego przedłużenie.

Zagłębienie w przedniej części bębenka ma korzystnie głębokość wynoszącą od 0,5 mm do 3 mm.

Zagłębienie w przedniej części bębenka ma korzystnie głębokość wynoszącą od 1 mm do 2 mm.

Dodatkowa powierzchnia sterująca jest korzystnie utworzona na jednym poszerzeniu rozszerzonej części trzonu klucza.

Rozszerzona część jego trzonu jest korzystnie zaopatrzona w dwa obustronne poszerzenia z dodatkowymi powierzchniami sterują cymi.

Klucz osadzany w otworze szczelinowym bębenka ma korzystnie trzon wyposażony w dużą liczbę otworów sterujących, współpracujących z kołkami zastawkowymi bębenka.

Znajdujące się w przednim końcu bębenka zagłębienie, tworzące dodatkową powierzchnię sterującą, współpracującą z dodatkową powierzchnią sterującą klucza, jest korzystnie zamknięte od strony powierzchni obwodowej bębenka.

Celem wynalazku jest również opracowanie całego systemu zabezpieczeń utworzonego z zestawu zamków bębenkowych wyposażonego w zespoły klucza i bębenka według wynalazku.

Cel ten został zrealizowany w systemie zabezpieczeń utworzonych z tych zamków, który charakteryzuje się tym, że powierzchnie sterujące wchodzących w ten zestaw kluczy różnią się względem siebie kształtem oraz ewentualnie położeniem w stosunku do trzonu klucza.

Bębenki zamków bębenkowych wchodzących w skład tego systemu są korzystnie wyposażone w różniące się od siebie dodatkowe powierzchnie sterujące.

Dodatkowe powierzchnie sterujące bębenków są korzystnie utworzone przez zagłębienia o różnej szerokości, długości i różnym położeniu względem osi bębenka.

Badania eksploatacyjne zamków bębenkowych wyposażonych w zespół klucza i bębenka według wynalazku wykazały, że są one stosunkowo trudne do sforsowania, zaś konstrukcja zastosowanych w nich kluczy w znacznym stopniu utrudnia ich kopiowanie. Ponadto okazało się, że stosując różniące się między sobą pod względem kształtu i położenia odmienne powierzchnie sterujące kluczy oraz odpowiadające im zagłębienia bębenka o różnej szerokości i różnym usytuowaniu można łatwo stworzyć cały system zabezpieczeń oparty na zastosowaniu wyposażonych w takie klucze i bębenki zamków bębenkowych według wynalazku. System ten, oparty o zasady kombinatoryki, jest znacznie uproszczony w stosunku do znanych dotychczas systemów zabezpieczeń i umożliwia łatwe jego znaczne poszerzenie.

Zespół klucza bezpieczeństwa i bębenka zamka bębenkowego według wynalazku jest uwidoczniony w przykładowym rozwiązaniu konstrukcyjnym na rysunku, na którym: fig. 1a - przedstawia klucz bezpieczeństwa, a fig. 1b i 1c - jego środkową część w widoku perspektywicznym; fig. 2a do 2b odpowiadające kluczom 1a-1c bębenki zamka bębenkowego z otworami szczelinowymi na klucze, w widoku perspektywicznym; fig. 3 - wkładkę z zamkiem bębenkowym według wynalazku z częściowo wsuniętym do bębenka kluczem, w widoku z boku; fig. 4 - tę samą wkładkę bez klucza, w widoku z przodu, a fig. 5a do 5h - bębenki z otworami szczelinowymi dostosowanymi odpowiednio do kształtu zastosowanych kluczy.

Klucz zamka bębenkowego według wynalazku, przedstawiony na fig. 1a do 1c, składa się z trzonu 6 w postaci wydłużonego prostokąta, zakończonego u dołu trójkątną końcówką 6a, a u góry rozszerzoną częścią 6b i połączonego z trapezową główką 14. Klucz przedstawiony na fig. 1a do 1c jest płaski, lecz może mieć on również w przekroju inny kształt, na przykład wycinka pierścienia. Trzon jest zaopatrzony na swej powierzchni roboczej w otwory sterujące 7 o osiach prostopadłych do tej powierzchni. Otwory sterujące 7 są rozmieszczone w sposób odpowiadający położeniu nieuwidocznionych na rysunku i osadzonych przesuwnie w bębenku czterech kołków zastawkowych 33.

PL 207 157 B1

Bębenek 4 przedstawiony na fig. 2a do 2c ma postać walca osadzonego obrotowo w cylindrycznej obudowie 3, mającej postać wkładki 32 zamka i jest w swej przedniej, wysuniętej z tej obudowy części 4a oraz ewentualnie w tylnej, wysuniętej części 4b zaopatrzony w otwór szczelinowy 5 dla klucza.

W celu otwarcia zamka klucz jest wsuwany swą trójkątną końcówką 6a do szczelinowego otworu 5 dla klucza. Wsunięcie klucza 1 do szczelinowego otworu 5 powoduje odpowiednie ustawienie kołków zastawkowych 33 i odblokowanie bębenka 4, umożliwiając obrót trzymanego za główkę 14 klucza 1 wraz z bębenkiem 4 i otwarcie zamka.

W swej rozszerzonej części 6b trzon 6 jest zaopatrzony w wystające obustronnie poszerzenia 16, 16', 16 (fig. 1a do 1c), których czołowe powierzchnie sterujące 9, 9', 9'' współpracują z odpowiednimi powierzchniami sterującymi 8, 8', 8'' utworzonymi przez zagłębienie 10, 10'. 10. a w przedniej części 4a - bębenka 4, przy czym zagłębienie 10 w rozwiązaniu konstrukcyjnym przedstawionym na rysunku stanowi przedłużenie szczelinowego otworu 5.

Boczne poszerzenia 16, 16', 16'' rozszerzonej części 6b trzonu 6 klucza 1 utworzone są przez wykonanie zagłębień 13, 13', 13'' w rozszerzonej części 6b trzonu 6 i mają grubość mniejszą od grubości klucza o głębokość zagłębienia 13, 13'' lub łącznych zagłębień 13', przy czym boczne poszerzenie 16 klucza 1 (fig. 1a) licuje z górną powierzchnią roboczą 15 klucza, natomiast poszerzenie 16' klucza 1' (fig. 1b) znajduje się symetrycznie po środku między obustronnymi powierzchniami roboczymi 15 tego klucza, zaś poszerzenie 16'' klucza 1'' (fig. 1c) licuje z dolną powierzchnią roboczą tego klucza. W związku z powyższym zagłębienia 10 w przednim końcu 4a bębenka 4 są odpowiednio dostosowane do położenia bocznych występów klucza 1. I tak zagłębienie 10 bębenka 4 (fig. 2a) licuje z górną powierzchnią szczelinowego otworu 5 na klucz, zagłębienie 10' bębenka 4' znajduje się symetrycznie po środku tego otworu szczelinowego 5, a zagłębienie 10 bębenka 4'' (fig. 2c) licuje z dolną powierzchnią otworu szczelinowego 5 na klucz.

W przypadku stosowania klucza o przekroju stanowiącym wycinek pierścienia, wszystkie powierzchnie sterujące 9 tego klucza oraz odpowiadające im powierzchnie sterujące 8 zagłębienia 10 winny stanowić współosiowe powierzchnie pierścieni.

Po włożeniu trzonu 6 klucza do otworu szczelinowego 5 przedniego końca 4a bębenka 4, trzon 6 klucza przemieszcza się do wnętrza zagłębienia 10 w położenie, w którym powierzchnia sterująca 9 klucza przylega do powierzchni sterującej 8 zagłębienia 10, stanowiącej powierzchnię oporową dla klucza 1. Zagłębienie 10 ma w przykładowym rozwiązaniu konstrukcyjnym przedstawionym na fig. 2a do 2c postać otworu szczelinowego otwartego z boku i od strony czołowej przedniego końca 4a bębenka 4. Oczywiście może mieć ono również inny kształt, dostosowany do kształtu bocznego występu 13 klucza 1, jak również może być zamknięte z boku.

Fig. 3 i 4 przedstawiają wkładkę 32 wyposażoną w cylindryczną obudowę 3, w której jest obrotowo osadzony bębenek 4. Przedni koniec 4a bębenka 4 wystaje z obudowy 3, zaś klucz 1 ma postać klucza profilowego, z którym współpracują osadzone przesuwnie w bębenku 4, prostopadle do jego osi, kołki zastawkowe 33, blokujące bębenek 4. Po osadzeniu klucza następuje przesunięcie kołków zastawkowych 33 i odblokowanie bębenka, umożliwiając jego obrót w cylindrze 3.

Na fig. 5a do 5h przedstawiono przykładowo różnego kształtu zagłębienia 30, 30', 30'', 30''', 30^IV, 31, 31', 31'', 31''', 31^IV wykonane w przednim końcu 4a bębenka 4 i stanowiące przedłużenie szczelinowego otworu 5 na klucz. Odpowiadające tym zagłębieniom klucze są zaopatrzone w odpowiednie powierzchnie sterujące bocznych powierzchni 16, 16', 16'' które współpracują z wymienionymi powierzchniami sterującymi tych zagłębień.

Wynalazek umożliwia łatwe wykonywanie zestawów zamków, których zespoły kluczy 1 są zaopatrzone w boczne występy 13 z różniącymi się od siebie powierzchniami sterującymi 9, zaś bębenki 4 są zaopatrzone w zagłębienia 10 z powierzchniami sterującymi 8, dostosowanymi kształtem i wymiarami odpowiednio do powierzchni sterujących 8 kluczy 1. Tak utworzony grupowy zestaw zamków bębenkowych tworzy system zabezpieczeń podobnej konstrukcji i jednakowym stopniu bezpieczeństwa. W systemie tym mogą być stosowane bębenki 4 wyposażone w różne dodatkowe powierzchnie sterujące zagłębień 10, umożliwiające zastosowanie do ich otwierania różnych kluczy. Te różne powierzchnie sterujące można uzyskać zarówno przez stosowanie różnej szerokości zagłębień 10, jak i przez różne ich usytuowanie.

Wynalazek obejmuje również wszelakie zmiany i modyfikacje objęte jego ideą, na przykład różne rodzaje przekroju kluczy, różne układy otworów sterujących i występów, a także różne konstrukcje bębenków obrotowych.

Claims (13)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Zespół klucza i bę benka zamka bę benkowego wyposaż onego w cylindryczną obudowę oraz w osadzony w niej obrotowo bę benek z przednim koń cem wysunię tym z obudowy i zaopatrzonym w otwór szczelinowy na klucz i w połączone z nim zagłębienie zaopatrzone w dodatkową powierzchnię sterującą, współpracującą z powierzchnią sterującą usytuowaną w rozszerzonej części trzonu klucza, zaopatrzonego ponadto w znane otwory sterujące, współpracujące z kołkami zastawkowymi, osadzonymi przesuwnie w bębenku, znamienny tym, że zagłębienie (10, 30, 31) znajdujące się w przednim końcu (4a) bębenka (4) łączy się ze znajdującym się w tym bębenku szczelinowym otworem (5) dla klucza i jest skierowane promieniowo do osi bębenka (4) i jest otwarte od strony powierzchni czołowej tego przedniego końca (4a) bębenka (4), przy czym klucz (1) jest zaopatrzony przynajmniej w jedną dodatkową powierzchnię sterującą (9, 9', 9''), utworzoną na bocznym poszerzeniu (16, 16', 16) rozszerzonej części (6b) trzonu (6) klucza (1), a uzyskaną w wyniku wykonania przynajmniej jednego zagłębienia (13, 13', 13), przy czym grubość tego poszerzenia (16, 16', 16) jest równa grubości trzonu (6) pomniejszonej o głębokość zagłębienia (13, 13', 13''), mierzoną prostopadle od powierzchni roboczej (15) trzonu (6) do dodatkowej powierzchni sterującej (9, θ', θ'').
2. 2. Zespół klucza i bębenka według zastrz. 1, znamienny tym, że przedni koniec (4a) bębenka (4) jest przedłużony i wystaje z czoła cylindra (3) obudowy (32).
3. 3. Zespół klucza i bębenka według zastrz. 1, znamienny tym, że szerokość zagłębienia (10), tworzącego dodatkową powierzchnię sterującą (8) bębenka (4), jest mniejsza od znajdującego się w przednim końcu (4a) bębenka (4) otworu szczelinowego (5) dla klucza (1).
4. 4. Zespół klucza i bębenka według zastrz. 1, znamienny tym, że wykonane w przednim końcu (4a) bębenka (4) zagłębienie (10) jest połączone ze znajdującym się w nim szczelinowym otworem (5) dla klucza (1) i przesunięte w kierunku bocznym, tworząc jego przedłużenie.
5. 5. Zespół klucza i bębenka według zastrz. 1, znamienny tym, że zagłębienie (10) w przedniej części (4a) bębenka (4) ma głębokość wynoszącą od 0,5 mm do 3 mm.
6. 6. Zespół klucza i bębenka według zastrz. 5, znamienny tym, że zagłębienie (10) w przedniej części (4a) bębenka (4) ma głębokość wynoszącą od 1 mm do 2 mm.
7. 7. Zespół klucza i bębenka według zastrz. 1, znamienny tym, że dodatkowa powierzchnia sterująca (9, 9', 9'') jest utworzona na jednym poszerzeniu (16, 16', 16'') rozszerzonej części (6b) trzonu (6) klucza (1).
8. 8. Zespół klucza i bębenka według zastrz. 1, znamienny tym, że rozszerzona część (6b) jego trzonu (6) jest zaopatrzona w dwa obustronne poszerzenia (16, 16', 16'') z dodatkowymi powierzchniami sterującymi (9, 9', 9'').
9. 9. Zespół klucza i bębenka według zastrz. 1, znamienny tym, że jego klucz (1) osadzany w otworze szczelinowym (5) bębenka (4) ma trzon (6) wyposażony w dużą liczbę otworów sterujących (7) , współpracujących z kołkami zastawkowymi (33) bębenka (4).
10. 10. Zespół klucza i bębenka według zastrz. 1, znamienny tym, że znajdujące się w przednim końcu (4a) bębenka (4) zagłębienie (30, 31), tworzące dodatkową powierzchnię sterującą (8), współpracującą z dodatkową powierzchnią sterującą (9) klucza (1), jest zamknięte od strony powierzchni obwodowej bębenka (4).
11. 11. System zabezpieczeń utworzony z zestawu zamków bębenkowych wyposażonych w klucze i bębenki z dodatkowymi powierzchniami sterującymi określonymi w zastrz. 1, znamienny tym, że powierzchnie sterujące (9) wchodzących w ten zestaw kluczy (1) różnią się względem siebie kształtem oraz ewentualnie położeniem w stosunku do trzonu klucza.
12. 12. System według zastrz. 11, znamienny tym, że bębenki (4) zamków bębenkowych wchodzących w skład tego systemu są wyposażone w różniące się od siebie dodatkowe powierzchnie sterujące (8).
13. 13. System według zastrz. 12, znamienny tym, że dodatkowe powierzchnie sterujące (8) bębenków (4) są utworzone przez zagłębienia (10, 30, 31) o różnej szerokości, długości i różnym położeniu względem osi bębenka (4).