PL198554B1

PL198554B1 - Elastyczna folia opakowaniowa i jej zastosowanie

Info

Publication number: PL198554B1
Application number: PL348161A
Authority: PL
Inventors: Hans Dieter Flieger; Karlheinz Hausmann
Original assignee: Du Pont
Priority date: 1998-11-09
Filing date: 1999-11-09
Publication date: 2008-06-30
Also published as: DE69923866D1; WO2000027633A1; PL348161A1; EP1140495B1; ATE289544T1; EP1140495A1; DE69923866T2

Abstract

1. Elastyczna folia opakowaniowa, z lo zona z co najmniej dwóch warstw, z których jedn a sta- nowi warstwa uszczelniaj aca, znamienna tym, ze warstw e uszczelniaj ac a stanowi jonomerowy ma- teria l o wytrzyma lo sci na temperatur e 70 - 110°C, wytworzony z mieszanki 65 - 90% wagowych ko- polimeru etylenu i a, ß-nienasyconego kwasu C 3 -C 8 karboksylowego, którego zawarto sc w kopolime- rze wynosi 1 - 30% wagowych, przy czym grupy kwasowe s a zoboj etnione w 10 - 99,5% kationami metali, oraz 10 - 35% wagowych pó lkrystalicznego poliamidu. PL PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest elastyczna folia opakowaniowa i jej zastosowanie jako materiału do pakowania żywności odpornego na podwyższoną temperaturę.

Do wytwarzania folii opakowaniowych stosuje się kompozycje kopolimerów etylenu. W szczególności takie kopolimery można stosować jako materiały uszczelniające w elastycznych foliach o zł o ż onej strukturze, przydatnych np. do pakowania porcji mię sa i drobiu, które mają być poddawane w tym opakowaniu działaniu podwyższonej temperatury przez krótki czas, powszechnie stosowanym w celu pasteryzacji i sterylizacji.

Jako odpowiednie kopolimery przydatne są jonomery będące żywicami termoplastycznymi, które oprócz cząsteczek organicznych o budowie łańcuchowej, zawierają jony metali. Jonomery mają charakterystyczne dla polimerów usieciowanych cechy ciała stałego oraz podatność na przetwarzanie w stanie stopionym, charakterystyczną dla nieusieciowanych polimerów termoplastycznych: patrz np. opis patentowy US 3264272. Głównym zastosowaniem jonomerów są opakowania.

W szczególności jonomery znalazły szerokie zastosowanie w pakowaniu mięsa, gdzie niska temperatura zgrzewania, wysoka wytrzymałość zgrzeiny i wysoka wytrzymałość połączenia na gorąco, są ważne dla uzyskania dużej szybkości pakowania i dużej niezawodności materiału uszczelniającego. W przypadku pakowania mięsa wykorzystuje się inną cechę jonomerów, ich przyczepność do mięsa, dla uzyskania dodatkowej korzyści, jaką jest zatrzymywanie w mięsie wody. Jest to szczególnie pożądane dla zachowania dobrego wyglądu opakowanego mięsa lub kiełbasy.

Jedna z głównych wad jonomerów jest również ich zaletą. Oprócz niskiej temperatury zgrzewania cechują się one również niską temperaturą topnienia, a tym samym ich zastosowania są ograniczone do tych opakowań, które nie wymagają ekspozycji na wysokie temperatury, stosowane powszechnie w procesach sterylizacji i pasteryzacji, w których opakowanie wraz z zawartością ogrzewa się do temperatury 70 - 110°C, korzystniej 75 - 90°C przez 5 do 20 minut. W tych warunkach wytrzymałość zgrzeiny zazwyczaj ulega pogorszeniu, a przyczepność do mięsa zostaje całkowicie utracona.

Jak ujawniono w JP 05193081, do wytwarzania folii opakowaniowych można stosować mieszanki jonomerów z poliamidami. Stopy te cechują się lepszą odpornością na przekłucia i stanowią lepszą barierę dla tlenu. Wynika to z ich doskonałej zgodności z poliamidami. W ten sposób można poprawić pewne właściwości mechaniczne, a jednocześnie zachować większość korzystnych właściwości jonomerów, znanych fachowcom, takich jak niska temperatura zgrzewania, wysoka wytrzymałość zgrzeiny i wysoka wytrzymałość połączenia na gorąco, jak również dobra przyczepność do mięsa. Jednakże właściwości termiczne, takie jak temperatura mięknienia według Vicata, zazwyczaj nie ulegają poprawie w wyniku sporządzenia tych mieszanek.

W JP 08332702A zastrzeżono złożoną, wielowarstwową folię, zawierającą warstwę uszczelniającą wykonaną z równych w przybliżeniu części jonomeru, krystalicznego poliamidu, polipropylenu i kopolimeru kwasu. Kompozycja ta, oprócz tego że zawiera cztery trudno mieszające się składniki, ma także słabe właściwości optyczne i wykazuje tendencję do rozwarstwiania się na skutek niedostatecznego powinowactwa pomiędzy polipropylenem a pozostałymi składnikami.

W JP 07276591A zastrzeż ono laminowaną folię, w której warstwa uszczelniają ca składa się z mieszanki poliamidów z nie więcej niż 10% jonomeru. Mimo wymaganej odpornoś ci termicznej, ten rodzaj kompozycji cechuje się podwyższoną temperaturą zgrzewania, z uwagi na to, że fazę ciągłą tworzy poliamid.

W EP 0720910 A1 ujawniono co najmniej trójwarstwową folię, która może zawierać warstwę opartą na znaczącej ilości krystalicznego poliamidu, rozcieńczonego niewielką ilością materiału, który niszczy krystaliczność krystalicznego poliamidu. Korzystnym materiałem stosowanym do niszczenia krystaliczności krystalicznego poliamidu jest inny poliamid, choć można także zastosować takie materiały jak kopolimery etylen-kwas. Źródło to również nie ujawnia zastosowania warstwy opartej na krystalicznym poliamidzie jako warstwy uszczelniającej.

Nieoczekiwanie stwierdzono, że opakowania z warstwami uszczelniającymi, wykonanymi z odpowiednich mieszanek i poddane opisanej powyżej obróbce termicznej bardzo dobrze wytrzymują tę obróbkę i zachowują doskonałą przyczepność do mięsa, mimo iż fazę ciągłą w tych mieszankach stanowi jonomer.

Wynalazek dotyczy elastycznej folii opakowaniowej, złożonej z co najmniej dwóch warstw, z których jedną stanowi warstwa uszczelniają ca, charakteryzują cej się tym, ż e warstwę uszczelniającą stanowi jonomerowy materiał o wytrzymałości na temperaturę 70 - 110°C, wytworzony

PL 198 554 B1 z mieszanki 65 - 90% wagowych kopolimeru etylenu i α,β-nienasyconego kwasu C₃-C₈ karboksylowego, którego zawartość w tym kopolimerze wynosi 1 - 30% wagowych, przy czym grupy kwasowe są zobojętnione w 10 - 99,5% kationami metali, oraz 10 - 35% wagowych półkrystalicznego poliamidu.

Korzystnie kationy metali są wybrane spośród Na, K, Li, Mg, Ca i Zn.

Korzystnie kationy metali są wybrane spośród Li, Na i Zn.

Korzystnie kationy metali stanowią kationy Zn.

Korzystnie kopolimer zawiera komonomer zmiękczający wybrany spośród akrylanów alkilu i metakrylanów alkilu.

Korzystnie α,β-nienasycony kwas C₃-C₈ karboksylowy jest wybrany spośród kwasu akrylowego i kwasu metakrylowego.

Korzystnie stopień zobojętnienia grup kwasowych w kopolimerze wynosi 20 - 80%.

Korzystnie elastyczna folia opakowaniowa jest zorientowana lub dwukierunkowo zorientowana.

W szczególności mieszanka zawiera jonomer jako fazę ciągłą i poliamid jako fazę nieciągłą.

Wynalazek dotyczy również zastosowania elastycznej folii opakowaniowej zdefiniowanej powyżej jako opakowania do mięsa, które zachowuje przyczepność po poddaniu obróbce cieplnej w temperaturze 70 - 110°C.

Wynalazek dotyczy także zastosowania elastycznej folii opakowaniowej zdefiniowanej powyżej jako opakowania do mięsa w postaci kurczliwej torebki, torebki formowanej termicznie lub opakowania do kiełbas.

Kompozycja kopolimeru etylenu stosowana zgodnie z wynalazkiem pozwala pokonać omówione powyżej problemy związane z niedostateczną odpornością termiczną przez zapewnienie doskonałej trwałości, nieoczekiwanie osiąganej dzięki mieszance z małym udziałem polimeru o wyższej temperaturze topnienia, który tworzy w opisanej powyżej mieszance fazę nieciągłą, przy zachowaniu wszystkich zalet uszczelniających samego jonomeru lub kopolimeru kwasu.

Jonomery w opisanych powyżej kompozycjach tworzą fazę ciągłą folii i mimo, iż ich temperatura topnienia nie przekracza 100°C, właściwości termiczne folii uszczelniających o składzie w powyższym zakresie znacznie przewyższają właściwości samego jonomeru, dzięki czemu mogą one wytrzymywać typowe warunki sterylizacji i pasteryzacji.

Składniki mieszanki stosowane do wytwarzania materiału jonomerowego opisano bardziej szczegółowo poniżej.

Kopolimery kwasu i jonomery stosowane zgodnie z wynalazkiem otrzymuje się z bezpośrednich kopolimerów etylenu i α,β-etylenowo nienasyconego kwasu (C₃-C₈)-karboksylowego („kopolimerów etylen-kwas) przez zobojętnienie jonami metalu. Określenie „bezpośredni kopolimer oznacza, że ten kopolimer wytwarza się przez jednoczesną polimeryzację monomerów, w odróżnieniu od „kopolimeru szczepionego, gdzie monomer jest przyłączany lub polimeryzowany na istniejącym łańcuchu polimeru. Sposoby wytwarzania takich jonomerów są dobrze znane i zostały opisane w US 3264272. Wytwarzanie bezpośrednich kopolimerów etylen-kwas, na których oparte są te jonomery, ujawniono w US 4351931.

Kopolimerami etylen-kwas, stosowanymi do wytwarzania kopolimeru jonomerowego, mogą być kopolimery E/X/Y, gdzie E oznacza etylen; X oznacza komonomer zmiękczający, a Y oznacza α,β-etylenowo nienasycony kwas (C₃-C₈)-karboksylowy, zwłaszcza kwas akrylowy lub metakrylowy. Jednakże korzystnie jest, aby kopolimer etylen-kwas był dipolimerem (bez komonomeru zmiękczającego). Korzystne mery kwasowe pochodzą od kwasu metakrylowego i kwasu akrylowego.

Przez „zmiękczanie należy rozumieć, że polimer staje się mniej krystaliczny. Odpowiednimi komonomerami „zmiękczającymi (X) są monomery wybrane spośród akrylanu alkilu i metakrylanu alkilu, w których grupy alkilowe zawierają 1-12 atomów węgla, przy czym jeśli takie komonomery są obecne, to mogą stanowić do 30% wag. (korzystnie do 25, a zwłaszcza do 15) kopolimeru etylen-kwas.

Zawartość merów kwasowych w kopolimerze etylen-kwas może mieścić się w szerokim zakresie. Mery kwasowe mogą występować w ilości 1 - 30% wag. kopolimeru kwasowego, korzystnie w ilości około 5 - 30% wag., korzystniej około 5 - 25, a zwłaszcza około 10 - 25, albo około 10 - 20% wag. tego kopolimeru. Wytwarzanie kopolimerów etylen-kwas o dużej zawartości kwasu w reaktorach do ciągłej polimeryzacji jest trudne, ze względu na rozdział faz monomer-polimer. Trudności tej można jednak uniknąć stosując „technologię współrozpuszczalnikową przedstawioną w US 5028674, lub stosując nieco wyższe ciśnienie niż w przypadku wytwarzania kopolimerów o niższej zawartości kwasu.

PL 198 554 B1

Kopolimery etylen-kwas zobojętnia się częściowo (w 10 - 99,5%) kationami metali, zwłaszcza kationami metali jednowartościowych i/lub dwuwartościowych. Korzystnie zobojętnia się około 10 - 80%, korzystniej 20 - 80%, a zwłaszcza od 25 do około 70% kwasu. Do korzystnych kationów metali należą kationy litu, sodu i cynku lub połączenia tych kationów. W mieszankach z poliamidem najkorzystniejszy jest cynk.

Kopolimery etylen-kwas mogą ponadto zawierać akrylan i mogą być przetwarzane np. przez wytłaczanie lub wylewanie arkuszy albo przez rozdmuchiwanie folii.

Korzystnymi dipolimerami etylen-kwas są kopolimery etylen/kwas akrylowy i etylen/kwas metakrylowy. Do konkretnych innych kopolimerów należą kopolimery etylen/akrylan n-butylu/kwas akrylowy, etylen/akrylan n-butylu/kwas metakrylowy, etylen/akrylan izobutylu/kwas metakrylowy, etylen/akrylan izobutylu/kwas akrylowy, etylen/metakrylan n-butylu/kwas metakrylowy, etylen/metakrylan metylu/kwas akrylowy, etylen/akrylan metylu/kwas akrylowy, etylen/akrylan metylu/kwas metakrylowy, etylen/metakrylan metylu/kwas metakrylowy i etylen/metakrylan n-butylu/kwas akrylowy.

Odpowiednie jonomery do stosowania zgodnie z wynalazkiem są dostępne w handlu jako produkty oznaczone znakiem towarowym SURLYN^®; odpowiednie kopolimery etylen/kwas są dostępne jako produkty oznaczone znakiem towarowym NUCREL^®; oba te produkty są wytwarzane przez DuPont Company.

Półkrystaliczne poliamidy, stosowane zgodnie z wynalazkiem, są dobrze znane fachowcom. Zazwyczaj półkrystaliczne poliamidy wytwarza się z laktamów lub aminokwasów, jak w przypadku nylonu 6 lub nylonu 11, albo przez kondensację diamin, takich jak heksametylenodiamina, z kwasami dwuzasadowymi, takimi jak kwas bursztynowy, adypinowy lub sebacynowy. Należą tu również kopolimery i terpolimery tych poliamidów.

Korzystnymi półkrystalicznymi poliamidami są polife-kaprolaktam) (nylon 6), poli(heksametylenoamid kwasu adypinowego) (nylon 66), najkorzystniej nylon 6. Do innych półkrystalicznych poliamidów, stosowanych zgodnie z wynalazkiem, należą nylon 11, nylon 12, nylon 12,12 oraz kopolimery i terpolimery, takie jak nylon 6/66, nylon 6/10, nylon 6/12, nylon 66/12, nylon 6/66/610 i nylon 6/6T. W mieszankach trójskładnikowch nylon 6 jest najkorzystniejszym półkrystalicznym poliamidem.

Jako składnik mieszanek do wytwarzania materiału jonomerowego można również stosować bezpostaciowe poliamidy, dobrze znane fachowcom (zwłaszcza poliamidy, wybrane spośród wymienionych w US 4952628 i US 4990562). Określenie „bezpostaciowy poliamid dotyczy tych poliamidów, które nie mają struktury krystalicznej, co przejawia się brakiem endotermicznego piku topnienia fazy krystalicznej w pomiarach metodą różnicowej kalorymetrii skaningowej („DSC) (ASTM D-3417), przy szybkości ogrzewania 10°C/minutę.

Do przykładów bezpostaciowych poliamidów należą te, które wytwarza się z następujących diamin: heksametylenodiaminy, 2-metylopentametylenodiaminy, 2,2,4- i 2,4,4-trimetyloheksametylenodiaminy, bis(4-aminocykloheksylo)metanu, 2,2-bis(4-aminocykloheksylo)izopropylidenu, 1,4- i 1,3-diaminocykloheksanu, m-ksylilenodiaminy, 1,5-diaminopentanu, 1,4-diaminobutanu, 1,3-diaminopropanu, 2-etylodiaminobutanu, 1,4-diaminometylocykloheksanu, p-ksylilenodiaminy, m- i p-fenylenodiaminy oraz m- i p-fenylenodiaminy, podstawionych grupami alkilowymi. Te przykładowe bezpostaciowe poliamidy wytwarza się z następujących kwasów dikarboksylowych: kwasu izo- i tereftalowego, kwasu izoi tereftalowego podstawionych grupami alkilowymi, kwasu adypinowego, kwasu sebacynowego, kwasu butanodikarboksylowego itp.

Konkretnymi przykładami bezpostaciowych poliamidów, które można stosować, są izoftalamid/tereftalamid heksametylenodiaminy, w którym stosunek grup izoftalowych do tereftalowych wynosi 100/0 do 60/40, mieszaniny tereftalamidu 2,2,4- i 2,4,4-trimetyloheksametylenodiaminy, kopolimery heksametylenodiaminy i 2-metylopentametylenodiaminy z kwasem izo- lub tereftalowym albo z mieszaninami tych kwasów. Mogą być również użyteczne poliamidy na bazie izo/tereftalamidu heksametylenodiaminy, z dużym udziałem grup kwasu tereftalowego, z tym że dla uzyskania dającego się przetwarzać polimeru bezpostaciowego zostanie dodana druga diamina, taka jak 2-metylodiaminopentan.

Bezpostaciowe poliamidy mogą zawierać jako komonomery małe ilości laktamów, takich jak kaprolaktam lub laurylolaktam, o ile nie nadają one poliamidowi struktury krystalicznej, chociaż polimery oparte wyłącznie na tych monomerach nie są bezpostaciowe. Ponadto w skład bezpostaciowego poliamidu może wchodzić do około 10% wag. ciekłego lub stałego plastyfikatora, takiego jak gliceryna, sorbit, mannit lub aromatyczne związki sulfonoamidowe (takie jak „Santicizer 8, produkowany przez Monsanto).

PL 198 554 B1

Bezpostaciowy poliamid można również wybrać spośród poliamidów zawierających mniej niż około 100 meq końcowych grup karboksylowych/kg poliamidu, ujawnionych w US 5126402. Korzystnie można stosować bezpostaciowe poliamidy zawierające mniej niż 85 lub mniej niż 55 meq/kg.

Wynalazek ilustrują następujące przykłady.

Stosowane materiały:

Jonomer 1: 10% MAA, MFI=5 (190C/2,16 kg)

Jonomer 2: 15% MAA, MFI=14 (190C/2,16 kg)

Jonomer 3: 20% MAA, MFI=2,5 (190C/2,16 kg)

Jonomery 1, 2 i 3 produkty handlowe E.I. du Pont de Nemours and Company oznaczone znakami towarowymi Surlyn® 1652, 1702, 8140.

PA6, produkt handlowy BASF, Ultramid B36 o MVR 36.

Bynel^® 41E623 to materiał na warstwę wiążącą powszechnie stosowany w opakowaniach mięsa, które można pasteryzować. Materiał ten jest produktem handlowym firmy DuPont.

Następnie materiały te wymieszano na sucho i wprowadzono do 50 mm wytłaczarki Reifenhaeusera. Wytłaczarka stanowiła część linii Reifenhaeusera do wytwarzania trójwarstwowej folii rozdmuchiwanej, wyposażonej w trójwarstwową głowicę BARMAG, w której wytworzono poniższe trójwarstwowe struktury:

PA6/warstwa wiążąca/warstwa uszczelniająca

PA6	Podawany do wytłaczarki 1	Ultramid B36
Warstwa wiążąca	Podawana do wytłaczarki 2	Bynel 41E623
Warstwa uszczelniająca	Podawana do wytłaczarki 3	Opisana w przykładach

Dobrano następujący profil temperaturowy:

	1	2	3	4	5	Głowica
Wytłaczarka 1	220	220	230	240	240	240
Wytłaczarka 2	170	180	190	200	210	220
Wytłaczarka 3	180	190	200	210	220	230

Tak otrzymaną trójwarstwową folię rozdmuchiwaną o średnicy około 6 cm następnie wypełniono przetworzonym mięsem i uzyskano typową kiełbasę. Następnie opakowania gotowano w wodzie w temperaturze 95°C przez 10 minut.

Otrzymano następujące wyniki.

Temperaturę topnienia warstwy uszczelniającej mierzono metodą różnicowej kalorymetrii skaningowej, zgodnie z ASTM 1238. Przyleganie do mięsa mierzono przez ściąganie warstwy folii z mięsa po ugotowaniu, a następnie ochłodzenie opakowania do temperatury pokojowej. Kiełbasę rozkrojono i usunięto opakowanie. Jakiekolwiek przetworzone mięso, pozostałe na folii opakowaniowej, usunięto z pustego opakowania nożem, zważono, a otrzymaną masę podzielono przez zmierzoną powierzchnię folii opakowaniowej.

Przykłady:	Jonomer	PA6	Tem. top.	Przyleganie do mięsa
Przykład porównawczy 1	100% Jonomeru 3	0	80	0
Przykład 1	70% Jonomeru 3	30%	80	0,5 (g/dm²)
Przykład 2	80% Jonomeru 2	20% PA6	85	0,3
Przykład 3	85% Jonomeru 3	15% PA6	95	0,2

Nieoczekiwanie stwierdzono, że chociaż temperatury topnienia tych mieszanek są podobne do temperatury topnienia jonomerów tworzących te mieszanki, to dzięki dodaniu niewielkich ilości PA przyleganie do mięsa znacząco wzrasta. Jest to zgodne ze wzrostem trwałości termicznej, która jest ważna dla tych zastosowań, w których występuje obróbka termiczna.

PL 198 554 B1

Tak więc takie materiały można stosować jako materiały uszczelniające w foliach kurczliwych, ewentualnie dających się formować termicznie, które mogą być zorientowane lub dwukierunkowo zorientowane, wraz z co najmniej jedną inną warstwą strukturalną lub barierową i warstwą wiążącą. Do przykładów należą takie struktury, jak PA/warstwa uszczelniająca, LDPE/warstwa wiążąca/EVOH/warstwa wiążąca/warstwa uszczelniająca, warstwa uszczelniająca/warstwa wiążąca/EVOH/warstwa wiążąca/warstwa uszczelniająca lub PA/warstwa wiążąca/EVOH/ warstwa wiążąca/warstwa uszczelniająca. EVOH oznacza kopolimer etylen-alkohol winylowy, typową warstwę barierową dla tlenu, stosowaną do pakowania mięsa, zamiast częściej stosowanego poliamidu.

Claims

1. Elastyczna folia opakowaniowa, zł o ż ona z co najmniej dwóch warstw, z których jedną stanowi warstwa uszczelniająca, znamienna tym, że warstwę uszczelniającą stanowi jonomerowy materiał o wytrzymałości na temperaturę 70 - 110°C, wytworzony z mieszanki 65 - 90% wagowych kopolimeru etylenu i α,β-nienasyconego kwasu C₃-C₈ karboksylowego, którego zawartość w kopolimerze wynosi 1 - 30% wagowych, przy czym grupy kwasowe są zobojętnione w 10 - 99,5% kationami metali, oraz 10 - 35% wagowych półkrystalicznego poliamidu.

2. Elastyczna folia opakowaniowa według zastrz. 1, znamienna tym, że kationy metali są wybrane spośród Na, K, Li, Mg, Ca i Zn.

3. Elastyczna folia opakowaniowa według zastrz. 1, znamienna tym, że kationy metali są wybrane spośród Li, Na i Zn.

4. Elastyczna folia opakowaniowa według zastrz. 1, znamienna tym, że kationy metali stanowią kationy Zn.

5. Elastyczna folia opakowaniowa według zastrz. 1, znamienna tym, że kopolimer zawiera komonomer zmiękczający wybrany spośród akrylanów alkilu i metakrylanów alkilu.

6. Elastyczna folia opakowaniowa według zastrz. 1, znamienna tym, że α,β-nienasycony kwas C3-C8 karboksylowy jest wybrany spośród kwasu akrylowego i kwasu metakrylowego.

7. Elastyczna folia opakowaniowa według zastrz. 1, znamienna tym, że stopień zobojętnienia grup kwasowych w kopolimerze wynosi 20 - 80%.

8. Elastyczna folia opakowaniowa według zastrz. 1, znamienna tym, że jest zorientowana lub dwukierunkowo zorientowana.

9. Elastyczna folia opakowaniowa według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 6, albo 7, albo 8, znamienna tym, że mieszanka zawiera jonomer jako fazę ciągłą i poliamid jako fazę nieciągłą.

10. Zastosowanie elastycznej folii opakowaniowej zdefiniowanej w zastrz. 1 jako opakowania do mięsa, które zachowuje przyczepność po poddaniu obróbce cieplnej w temperaturze 70 - 110°C.

11. Zastosowanie elastycznej folii opakowaniowej zdefiniowanej w zastrz. 1 jako opakowania do mięsa w postaci kurczliwej torebki, torebki formowanej termicznie lub opakowania do kiełbas.