PL196019B1

PL196019B1 - Środek szkodnikobójczy

Info

Publication number: PL196019B1
Application number: PL345131A
Authority: PL
Inventors: Elżbieta Przybysz; Bolesław Morytz; Józef Kroczyński; Amin Idris Al; Mirosław Grzęda; Andrzej Borowski; Jerzy Kazimierczak; Bogumiła Huras; Krzysztof Kryczka; Danuta Bombińska
Original assignee: Inst Przemyslu Organiczego
Priority date: 2001-01-12
Filing date: 2001-01-12
Publication date: 2007-11-30
Also published as: PL345131A1

Abstract

Środek szkodnikobójczy zawierający znane substancje pomocnicze, znamienny tym, że jako substancję biologicznie czynną zawiera mieszaninę od 0,001 do 99,999% wagowych fosforanu (Z,E)- -2-bromo-1-(2,4-dichlorofenylo)-winylo-dietylu i od 0,001 do 99,999% wagowych (Z)-(1RS)-cis-3- -(2-chloro-3,3,3-trifluorofenylo)-2,2-dimetylocyklopropanokarboksylan (RS)-a-cyjano-3-fenoksybenzylu w ilości od 0,1% do 100%.

Description

Przedmiotem wynalazku jest środek do zwalczania owadów i roztoczy. Zwalcza szkodniki upraw rolniczych, warzywniczych, sadowniczych, skutecznie eliminuje owady o znaczeniu sanitarnym (karaczany, muchy, komary itd.) oraz niszczy pasożyty zewnętrzne zwierząt, głównie pchły, wszy, wszoły, kleszcze, meszki itp.

Znane są środki owado- i przędziorkobójcze takie jak związki fosforoorganiczne np. fosforan (Z,E)-2-bromo-1-(2,4-dichlorofenylo)-winylo-dietylu (bromfenwinfos) i syntetyczne pyretroidy jak np.

(Z)-(1RS)-c/'s-3-(2-chloro-3,3,3-trifluorofenylo)-2,2-dimetylocyklopropanokarboksylan (RS)-a-cyjano-3-fenoksybenzylu (cyhalotryna). Znane są również z polskiego opisu patentowego nr 121 592 mieszaniny bromfenwinfosu z (1RS)-c/s,trans-3-(2,2-dichlorowinylo)-2,2-dimetylocyklopropanokarboksylanem 3-fenoksybenzylu (permetryna), (1RS)-c/s,trans-3-(2,2-dichlorowinylo)-2,2-dimetylocyklopropanokarboksylanem (RS)-a-cyjano-3-fenoksybenzylu (cypermetryna) oraz (1R,3R)-3-(2,2-dibromowinylo)-2,2-dimetylocyklopropanokarboksylanem(S)-a-cyjano-3-fenoksybenzylu(deltametryna).

Wadą środków zawierających pojedyncze substancje owadobójcze jest:

- szybki rozwój odporności przy zbyt często powtarzanym stosowaniu tej samej substancji biologicznie czynnej lub tej samej grupy insektycydów używanej do zwalczania szkodników;

- wysoka toksyczność insektycydów fosforoorganicznych dla organizmów wyższych;

- słabsze działanie w wysokich temperaturach obserwowane dla większości pyretroidów.

Zwiększenie asortymentu preparatów z różnych grup chemicznych i ich mieszanin przyczynia się do spowolnienia rozwoju odporności owadów.

Nieoczekiwanie stwierdzono bardzo wysoką skuteczność działania owadobójczego mieszaniny cyhalotryny z bromfenwinfosem, wielokrotnie przekraczającą tzw. działanie sumujące tych dwóch substancji. Jest to nieoczekiwany efekt synergistyczny między cyhalotryną i bromfenwinfosem. Przedmiotem wynalazku jest środek o działaniu szkodnikobójczym zawierający jako substancję biologicznie czynną mieszaninę od 0,001% do 99,999% wagowych bromfenwinfosu i od 0,001 do 99,999% wagowych cyhalotryny, w ilości 0,1% do 100%, oraz nośnik, rozpuszczalnik lub inną substancję dodatkową.

Środek według wynalazku może być stosowany w postaci roztworów do emulgowania i zamgławiania, w postaci koncentratów do sporządzania konwencjonalnych zawiesin wodnych, w formie do bezpośredniego stosowania, w postaci granul i mikrogranul, granul rozpuszczalnych i rozpraszalnych w wodzie, proszków, maści, kremów, roztworów wodnych, olejowych i emulsji do rozprowadzania na skórze i sierści oraz w innych formach użytkowych.

W skład środka według wynalazku obok substancji biologicznie czynnych mogą wchodzić nośniki, rozpuszczalniki oraz inne substancje, takie jak: emulgatory, dyspergatory, zwilżacze, środki przyczepne, przeciwpienne, inhibitory rozkładu substancji biologicznie czynnych, inne stabilizatory, barwniki oraz substancje zapachowe. Jako rozpuszczalniki stosuje się ciecze organiczne takie jak węglowodory aromatyczne i alifatyczne, ketony alifatyczne lub cykliczne, estry, alkohole, glikole, oleje roślinne. Jako nośniki stosuje się substancje mineralne naturalne lub syntetyczne, takie jak kaolin, talk, mączka fylitowa, krzemionki. Jako środki powierzchniowo czynne stosuje się sole kwasów ligninosulfonowych, alkilobenzenosulfonowych, niejonowe addukty tlenków alkilenowych i alkilofenoli lub alkoholi tłuszczowych, kopolimery tlenków alkilenowych, estry sorbitu i kwasów tłuszczowych, a także pochodne N-metylotauryny, sole kwasów naftalenosulfonowych i siarczanów alkilowych.

Środek według wynalazku wykazuje szerokie spektrum działania i może być stosowany do zwalczania organizmów szkodliwych na roślinach, do zwalczania uciążliwych owadów w higienie sanitarnej i do zwalczania pasożytów zewnętrznych u zwierząt.

Zaletą środka będącego przedmiotem wynalazku jest to, że wykazuje niższą toksyczność dla organizmów wyższych w porównaniu do bromfenwinfosu oraz w niniejszym stopniu niż pyretroidy reaguje na zmiany temperatury. Stosowany w mniejszych dawkach niż pojedyncze komponenty przy zachowanej wysokiej skuteczności działania, powoduje wprowadzenie do środowiska znacznie mniejszej ilości związków toksycznych.

Działanie owadobójcze środka według wynalazku ilustruje przykład l, natomiast sposób wytwarzania przykłady II, III, IV i V.

P r z y k ł a d I

Przygotowano roztwór w acetonie stosując 8-10 stężeń w malejącym postępie geometrycznym dla mieszaniny, zaczynając od stężenia zawierającego 0,001% cyhaloryny i 0,099% bromfenwinfosu

PL 196 019 B1 lub preparatów jednoskładnikowych. Roztwory nanoszono metodą indywidualnego dawkowania (w ilości 1 μΐ/osobnika) na karaczana wschodniego (Blatta orientalis L.) i na muchę domową (Musca domestica L.).

Każde stężenie badano na 30-45 owadach. Procenty śmiertelności ustalano po 24 godz. trwania doświadczenia. Dawkę powodującą 50% śmiertelności (LD50) obliczano metodą logarytmiczno-probitową. Wyniki skuteczności owadobójczej środka według przykładu I w porównaniu z pojedynczymi składnikami biologicznie czynnymi zamieszczono w Tabelach 1 i 2.

T a b e l a 1

Aktywność owadobójcza mieszaniny bromfenwinfosu z cyhalotryną w zwalczaniu karaczana wschodniego (Blatta orientalis).

Składniki biologicznie czynne (sbc) w [%]	Dawka eksperymentalna LD50 w ąg/osobnika [D-eksp.*]	Dawka sumująca LD₅₀wyliczone wg zawartości składników [D-sum.**]	WWD***)
Środek wg wynalazku o składzie: bromfenwinfos 99% cyhalotryna 1% otrzymany wg przykładu I	0,01919	0,4470 044699 0,000006	23,3
Środek wg wynalazku o składzie: bromfenwinfos 96% cyhalotryna 4% otrzymany wg przykładu I	0,0073	043346 0,43344 0,000024	59,4
Środek wg wynalazku o składzie: bromfenwinfos 1% cyhalotryna 99% otrzymany wg przykładu I	0,0011	0,00511 0,00452 0,00059	4,7
Pojedyncze koncentraty: bromfenwinfos 100% cyhalotryna 100%	04515 0,0006

-* D-eksp. = Dawka eksperymentalna preparatu powodująca 50% śmiertelności (LD50)

-** D-sum. = Dawka sumująca teoretyczna preparatu powodująca 50% śmiertelności (LD50)

-·” WWD

D - sum.

D-eksp.

Wskaźniki Wzmożenia Działania WWD , będące ilorazem działania sumującego i działania eksperymentalnego, niezależnie od składu procentowego komponentów środka, wynoszące od 4,7 do 59,4 świadczą o bardzo dużym efekcie synergistycznym składników mieszaniny w odniesieniu do karaczana wschodniego.

Aktywność owadobójcza mieszaniny bromfenwinfosu z cyhalotryną w zwalczaniu muchy domowej (Musca domestica L.)

Składniki biologicznie czynne (sbc) w [%]	Dawka eksperymentalna LD50 w ąg/osobnika [D-eksp.*]	Dawka sumująca LD50 wyliczone wg zawartości składników [D-sum.**)]	WWD***
1	2	3	4
Środek wg wynalazku o składzie: bromfenwinfos 99% cyhalotryna 1% otrzymany wg przykładu I	0,02235	0,145903 0,1459 0,000003	6,5
Środek wg wynalazku o składzie: bromfenwinfos 96% cyhalotryna 4% otrzymany wg przykładu I	0,0027	0,141512 0,1415 0,000012	52,4

PL 196 019 B1 cd. tabeli

1	2	3	4
Środek wg wynalazku o składzie: bromfenwinfos 1% cyhalotryna 99% otrzymany wg przykładu I	0,0006	0,00177 0,00147 0,0003	3,0
Pojedyncze koncentraty: bromfenwinfos 100% cyhalotryna 100%	0,1474 0,0003

- ** D-sum. = Dawka sumująca teoretyczna preparatu powodująca 50% śmiertelności (LD50)

- *** WWD = ^{D - sum.}

D - eksp.

Wskaźniki Wzmożenia Działania (WWD) mieszaniny w stosunku do muchy domowej wynoszące od 3,0 do 52,4 świadczą o znacznym efekcie synergistycznym zachodzącym między komponentami środka.

P r z y k ł a d II

W 88 częściach wagowych mieszaniny ksylenów rozpuszczono 9,0 części wagowych bromfenwinfosu, 1,0 część wagową cyhalotryny. 6,0 części wagowych Ethylanu KEO, 1,0 część wagową Ethylanu 55 oraz 5,0 części wagowych dodecylobenzenosulfonianu wapniowego i stosowano dla psów do zwalczania pcheł i innych ektopasożytów.

P r z y k ł a d III

W 89,9 częściach wagowych oleju rzepakowego rozpuszczono 10 części wagowych bromfenwinfosu, oraz 0,1 część wagową cyhalotryny i stosowano dla krów i owiec do zwalczania wszołów, gzów, much i kleszczy.

P r z y k ł a d IV

W mieszalniku do sypkich materiałów umieszczono 96 części wagowych talku i po uruchomieniu dodano 1,0 część wagową cyhalotryny i 3,0 części wagowe bromfenwinfosu. Całość dokładnie wymieszano do uzyskania proszku o jednorodnym składzie substancji biologicznie czynnych. Otrzymany proszek stosowano do zwalczania pcheł u psów.

P r z y k ł a d V

Środek według wynalazku w postaci dyfuzora aerozolowego otrzymywano za pomocą rozpuszczenia 4 części wagowych substancji biologicznie czynnych (0,1 części wagowej cyhalotryny i 3,9 części wagowych bromfenwinfosu) w 96 częściach wagowych alkoholu izopropylowego, a następnie otrzymany roztwór wprowadzano do pojemników aerozolowych w ilości 80,0 g roztworu na jeden pojemnik. Pojemnik zamykano zaworem aerozolowym i dopełniano gazem nośnym np. Driwosolem 35 w ilości 80 g na jeden pojemnik. Aerozolem zwalczano owady latające i biegające.

P r z y k ł a d VI

Roztwór 10 części wagowych bromfenwinfosu i 0.5 części wagowej cyhalotryny mieszano z 12 częściami wagowymi rozpuszczalnika ESSO 200 (frakcja alkilonaftalenów) 4 częściami wagowymi emulgatora Rokafenol N-8 (etoksylowany nonylofenol) i z 73,5 częściami wagowymi Dowanolu DPM (eter metylowy glikolu dipropylenowego).

Roztwór stosowano do zwalczania pasożytów zewnętrznych u psów, kotów, koni i bydła opasowego.

Claims

Środek szkodnikobójczy zawierający znane substancje pomocnicze, znamienny tym, że jako substancję biologicznie czynną zawiera mieszaninę od 0,001 do 99,999% wagowych fosforanu (Z,E)-2-bromo-1-(2,4-dichlorofenylo)-winylo-dietylu i od 0,001 do 99,999% wagowych (Z)-(1RS)-cis-3-(2-chloro-3,3,3-trifluorofenylo)-2,2-dimetylocyklopropanokarboksylan (RS)-a-cyjano-3-fenoksybenzylu w ilości od 0,1% do 100%.