PL195420B1 - Środek szkodnikobójczy - Google Patents

Abstract

Środek szkodnikobójczy zawierający znane substancje pomocnicze, znamienny tym, że jako substancje biologicznie czynną zawiera mieszaninę od 0,001 do 99,999% wagowych fosforanu (Z,E)- -2-bromo-1-(2,4-dichlorofenylo)winylodietylu (bromfenwinfosu) i od 0,001 do 99,999% wagowych rac- -5-amino-1-(2,6-dichloro-4-trifluorometylofeny[o)-4-trifluorometanosulfinylo-1-H-pirazolo-3-karbonitrylu (fipronil).

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest środek do zwalczania owadów i roztoczy. Zwalcza szkodniki upraw rolniczych, warzywniczych, sadowniczych, skutecznie eliminuje owady w pomieszczeniach mieszkalnych i gospodarczych oraz niszczy ektopasożyty zwierząt, głównie pchły, wszy, wszoły, kleszcze itp.

Znane są środki owado- i przędziorkobójcze, takie jak związki fosforoorganiczne np. fosforan (Z,E)-2-bromo-1-(2,4-dichlorofenylo)winylodietylu (bromfenwinfos), związki z grupy fenylopirazoli, np. rac-5-amino-1-(2,6-dichloro-4-trifluorometylofenylo)-4-trifluorometanosulfinylo-1H-pirazolo-3-karbonitryl (fipronil). Zarówno bromfenwinfos, jak i fipronil posiadają szerokie spektrum działania owadobójczego. Mechanizm działania związków fosforoorganicznych polega na blokowaniu aktywności acetylocholinoesterazy, enzymu rozkładającego acetylocholinę - mediatora w przenoszeniu bodźców nerwowych, a fenylopirazole to blokery kanału chlorowego bezkręgowców regulowanego przez kwas gamma-amino-masłowy (GABA). Wiadomo, że szybciej następuje rozwój odporności owadów na pojedyncze związki, dlatego celowym jest poszukiwanie mieszanin o różnych sposobach działania na szkodniki, ponieważ takie mieszaniny mogą spowalniać rozwój odporności.

Nieoczekiwanie stwierdzono, że mieszanina wymienionych związków umożliwia, przy zachowaniu bardzo wysokiej skuteczności działania, stosowanie obydwu składników mieszaniny w znacznie mniejszych dawkach, co jest nieoczekiwanym efektem synergistycznym obydwu komponentów przy jednoczesnym spowalnianiu rozwoju odporności.

Przedmiotem wynalazku jest środek o działaniu owado- i przędziorkobójczym zawierający jako substancje biologicznie czynne mieszaninę od 0,001% do 99,999% wagowych bromfenwinfosu i od 0,001 do 99,999% wagowych fipronilu.

Środek według wynalazku wykazuje szerokie spektrum działania i może być stosowany do zwalczania organizmów szkodliwych na roślinach, do zwalczania uciążliwych owadów w higienie sanitarnej i do zwalczania ektopasożytów u zwierząt.

Środek według wynalazku może być stosowany w postaci roztworów do emulgowania i zamgławiania, do sporządzania konwencjonalnych zawiesin wodnych, w formie do bezpośredniego stosowania, do wytwarzania granul i mikrogranul, granul rozpuszczalnych i rozpraszalnych w wodzie, proszków, maści, kremów, roztworów wodnych, olejowych i emulsji do rozprowadzania na skórze i sierści oraz w innych formach użytkowych.

W skład środka według wynalazku obok substancji biologicznie czynnych wchodzą nośniki, rozpuszczalniki oraz inne substancje, takie jak emulgatory, dyspergatory, zwilżacze, środki przyczepne, przeciwpienne, inhibitory rozkładu substancji biologicznie czynnych, inne stabilizatory, barwniki oraz substancje zapachowe.

Jako rozpuszczalniki stosuje się ciecze organiczne, takie jak węglowodory aromatyczne i alifatyczne, ketony alifatyczne lub cykliczne, estry, alkohole, glikole. Jako nośniki stosuje się substancje mineralne naturalne lub syntetyczne, takie jak kaolin, talk, mączka fylitowa, krzemionki.

Jako środki powierzchniowo czynne stosuje się sole kwasów ligninosulfonowych, alkilobenzenosulfonowych, niejonowe addukty tlenków alkilenowych i alkilofenoli lub alkoholi tłuszczowych, kopolimery tlenków alkilenowych, estry sorbitu i kwasów tłuszczowych, a także pochodne N-metylotauryny, sole kwasów naftalenosulfonowych i siarczanów alkilowych.

Zaletą mieszaniny jest to, że zmniejszona zawartość składników biologicznie czynnych, przy bardzo wysokiej skuteczności działania, powoduje wprowadzenie do środowiska mniejszej ilości związków toksycznych.

Działanie owadobójcze środka według wynalazku ilustruje przykład I, natomiast sposób wytwarzania - przykłady II, III, IV i V.

P r z y k ł a d I

Środek według wynalazku rozpuszczony w acetonie nanoszono metodą indywidualnego dawkowania (w ilości 1 μΐ/osobnika) na karaczana wschodniego (Blatta orientalis L.) i na muchę domową (Musca domestica L.) stosując 8-10 stężeń w malejącym postępie geometrycznym dla mieszaniny, zaczynając od stężenia zawierającego 0,012% fipronilu i 0,108% bromfenwinfosu lub preparatów jednoskładnikowych. Każde stężenie badano na 30-45 owadach.

Procenty śmiertelności ustalano po 24 godz. trwania doświadczenia Dawkę powodującą 50% śmiertelności (LD50) obliczano metodą logarytmiczno-probitową. Wyniki skuteczności owadobójczej środka według wynalazku w porównaniu z pojedynczymi składnikami biologicznie czynnymi zamieszczono w tabelach1 i 2.

PL 195 420 B1

Ta be l a 1

Aktywność owadobójcza mieszaniny bromfenwinfosu z fipronilem w zwalczaniu karaczana wschodniego (Blatta orientalis)

Składniki biologicznie czynne (s.b.cz.)	LD50 eksperymentalne w pg/osobnika	Stosunek s.b.cz.	LD50 wyliczone wg zawartości składników BF
Mieszanina według wynalazku (BF)	0,02910	9:1	-
*D-eksp. składniki:
bromfenwinfos (B)	0,84614	90	0,7615
fipronil (F)	0,00567	10	0,000567
D-sum**	-	-	0,762067
WWD***	-	-	26,19

D-eksp. = LD50 preparatu BF eksperymentalne D-sum. = LD50 sumujące działanie teoretyczne D-eksp. = D-sum./D-eksp.

Działanie mieszaniny według wynalazku wyrażone LD₅₀ wynosi 0,02910 μg/osobnika, działanie sumujące będące sumą iloczynów LD50 wyliczonych według procentowej zawartości poszczególnych składników mieszaniny wynosi 0,762067. Wskaźnik wzmożenia działania WWD będący ilorazem działania sumującego i działania eksperymentalnego wynosi dla karaczana wschodniego 26, co świadczy o bardzo dużym efekcie synergistycznym składników mieszaniny.

Ta be l a 2

Aktywność owadobójcza mieszaniny bromfenwinfosu z fipronilem w zwalczaniu muchy domowej (Musca domestica L.)

Składniki biologicznie czynne (s.b.cz.)	LD50 eksperymentalne w pg/osobnika	Stosunek s.b.cz.	LD50 wyliczone wg zawartości składników BF
Preparat (BF)	0,02765	9:1	-
* D-eksp.składniki:
bromfenwinfos (B)	0,14085	90	0,126765
fipronil (F)	0,00796	10	0,000796
D-sum**	-	-	0,127561
WWD***	-	-	4,61

Wskaźnik wzmożenia działania (WWD) mieszaniny w stosunku do muchy domowej wynoszący

4,6 świadczy o wzmożonym współdziałaniu komponentów. Aktywność mieszaniny według wynalazku o innym stosunku s. b. cz. w zwalczaniu karaczana prusaka przedstawiono w tabeli 3.

Ta be l a 3

Aktywność owadobójcza mieszaniny bromfenwinfosu z fipronilem karaczana wschodniego (Blatta orientalis)

Składniki biologicznie czynne (s.b.cz.)	LD50 eksperymentalne w pg/osobnika	Stosunek s.b.cz.	LD50 wyliczone wg zawartości składników BF
1	2	3	4
Mieszanina według wynalazku (BF)	0,31042	166:1	-
*D-eksp. składniki:

PL 195 420 B1 ciąg dalszy tabeli 3

1	2	3	4
bromfenwinfos (B)	0,84614	99,4	0,84106
fipronil (F)	0,00567	0,6	0,00034
D-sum**	-	-	0,84140
WWD***	-	-	2,7

Przy zmniejszonej zawartości fipronilu obserwuje się mniejsze wzmożenie współdziałania komponentów.

Pr zy kł a d II

W 88 częściach wagowych mieszaniny ksylenów rozpuszczono 9,0 części wagowych bromfenwinfosu, 1,0 część wagową fipronilu, 6,0 części wagowych Ethylanu KEO, 1,0 część wagową Ethylanu 55 oraz 5,0 części wagowych dodecylobenzenosulfonianu wapniowego. Otrzymany płyn stosowano do zwalczania ektopasożytów u bydła opasowego.

Pr zy kł a d III

W mieszalniku do sypkich materiałów umieszczono 96 części wagowych talku i po uruchomieniu dodano 1,0 część wagową fipronilu i 3,0 części wagowe bromfenwinfosu. Całość dokładnie wymieszano do uzyskania proszku o jednorodnym składzie substancji biologicznie czynnych. Otrzymany proszek stosowano do zwalczania pcheł u psów.

Pr zy kł a d IV

Środek według wynalazku w postaci dyfuzora aerozolowego otrzymywano za pomocą rozpuszczenia 4 części wagowych substancji biologicznie czynnych (0,1 części wagowej fipronilu i 3,9 części wagowych bromfenwinfosu) w 96 częściach wagowych alkoholu izopropylowego, a następnie otrzymany roztwór wprowadzano do pojemników aerozolowych w ilości 80,0 g roztworu na jeden pojemnik. Pojemnik zamykano zaworem aerozolowym i dopełniano gazem nośnym, np. Driwosolem 35 w ilości 80 g na jeden pojemnik. Aerozol przeznaczony jest do zwalczania owadów latających i biegających.

Pr zy kł a d V

Roztwór 10 części wagowych bromfenwinfosu i 0,5 części wagowej fipronilu mieszano z 12 częściami wagowymi rozpuszczalnika ESSO 200 (frakcja alkilonaftalenów), 4 częściami wagowymi emulgatora Rokafenol N-8 (etoksylowany nonylofenol) i z 73,5 częściami wagowymi Dowanolu DPM (eter metylowy glikolu dipropylenowego). Roztwór stosowano do zwalczania ektopasożytów u psów, kotów, koni i bydła opasowego.

Claims (1)

1. Zastrzeżenie patentowe

   Środek szkodnikobójczy zawierający znane substancje pomocnicze, znamienny tym, że jako substancje biologicznie czynną zawiera mieszaninę od 0,001 do 99,999% wagowych fosforanu (Z,E)-2-bromo-1-(2,4-dichlorofenylo)winylodietylu (bromfenwinfosu) i od 0,001 do 99,999% wagowych rac-5-amino-1-(2,6-dichloro-4-trifluorometylofeny[o)-4-trifluorometanosulfinylo-1-H-pirazolo-3-karbonitrylu (fipronil).