PL188582B1

PL188582B1 - Kompozycja grzybobójcza

Info

Publication number: PL188582B1
Application number: PL98336497A
Authority: PL
Inventors: Gertrude Knauf-Beiter; Jürg Speich
Original assignee: Syngenta Participations Ag
Priority date: 1997-05-15
Filing date: 1998-05-13
Publication date: 2005-02-28
Also published as: ES2253622T3; EP1374680A3; ATE259147T1; AU735803B2; DK0984691T3; EP0984691B2; CN1255830A; HUP0002978A3; DK1374680T3; UA55450C2; DE69821615T3; PT984691E; GB9709907D0; DE69821615T2; PL336497A1; DK0984691T4; AU8104198A; PL189646B1; EP1374680B1; EP0984691A2

Abstract

1. Kompozycja grzybobójcza, znam ienna tym, ze zawiera 4-fenoksychinoline o wzorze 1 (skladnik a) w polaczeniu z azolow ym srodkiem grzybobójczym o ogólnym wzorze 2 (skladnik b), w którym A stanowi grupe wybrana sposród grup o wzorach ( i), (ii), (iii), (iv), (v), (vi), (vii), (viii), (ix), (x) i (xi), w których to grupach w egiel ß jest przylaczony do pierscienia benzenowego w zwiazku o wzorze 2 , zas R 1 oznacza H, F, Cl, grupe 4-fluorofe n oksy lub grupe 4-chlorofenoksy; R2 oznacza H, Cl lub F; R3 i R4 n i e z a le z n i e o z n a c z a j a H lu b C H 3 , R5 oznacza alkil C1 -4 lub cyklopropyl; R6 oznacza 4-chlorofenyl lub 4-fluorofenyl; R7 oznacza fenyl, a R8 oznacza grupe alliloksy, alkil C 1-4 lub 1,1,2,2-czterofluoroetoksymetyl, i z solami takich azotowych srodków grzybobójczych; przy czy m stosunek wagowy skladnika a) do skladnika b) wynosi 10:1 do 1.50. PL PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest nowa kompozycja grzybobójcza. W szczególności, przedmiotem wynalazku jest kompozycja zawierająca 4-fenoksychinolinę, nadająca się do zwalczania fitopatogennych chorób roślin uprawnych.

Wiadomo, że niektóre pochodne fenoksychinoliny wykazują działanie przeciw grzybom powodującym choroby roślin. Przykładowo, w opisie EP-A-0326330 ujawniono właściwości pochodnych fenoksychinoliny oraz sposoby ich wytwarzania. Znane jest też stosowanie molowych środków·' grzybobójczych do ochrony różnych upraw' i roślin hodowlanych. Jednakże tolerancja upraw i działanie przeciw grzybom chorobotwórczym dla roślin nie zawsze zaspokajają potrzeby rolnictwa.

Celem wynalazku jest opracowanie kompozycji o wysokiej skuteczności działania.

Według wynalazku kompozycja grzybobójcza, charakteryzuje się tym, że zawiera 4-fenoksychinolinę o wzorze 1 (składnik a)

Cl

188 582 w połączeniu z azolowym środkiem grzybobójczym o ogólnym wzorze 2 (składnik b),

w którym A stanowi grupę wybraną spośród grup o wzorach (i), (ii), (iii), (iv), (v), (vi), (vii), (viii), (ix), (x) i (xi),

OH (i) — C— .

I

CR₃R₄Rj

OH

I (iii) — CHj—CH₂— Cβ !

CRjR₄R₅ \z (ii) O O

CR₃R₄R₃

- CH-C * β *6 (V) C , (_vi)

CN (vii)

(viii)

(ix) -CH(x) -Si' r₆ (xi) — CHj

r.

r₃

188 582 w których to grupach węgiel β jest przyłączony do pierścienia benzenowego w związku o wzorze 2, zaś

R1 oznacza H, F, Cl, grupę 4-fluorofenoksy lub grupę 4-chlorofenoksy;

R2 oznacza H, Cl lub F;

R3 i R4 niezależnie oznaczają H lub CH3;

R5 oznacza alkil Cm lub cyklopropyl;

Rg oznacza 4-chlorofenyl lub 4-fluorofeny

R7 oznacza fenyl, a

Rg oznacza grupą alliloksy, alkil C1-4 lub 1,1,2,2-czterofluoroetoksymetyl, i z solami takich azolowych środków grzybobójczych; przy czym stosunek wagowy składnika a) do składnika b) wynosi 10:1 do 1:50.

Korzystnie, kompozycja zawiera, jako środek azolowy o wzorze 2 (składnik b), związek wybrany z grupy obejmującej cyprokonazol, heksakonazol, difenokonazol, etakonazol, propikonazol, tebukonazol, tritykonazol, flutriafol, epoksykonazol, fenbukonazol, bromukonazol, penkonazol, imazalil, tetrakonazol, flusilazol oraz metkonazol. W szczególności, kompozycja zawiera związek wybrany z grupy obejmującej penkonazol, propikonazol, cyprokonazol lub difenokonazol.

Nieoczekiwanie stwierdzono, że kompozycja według wynalazku jest szczególnie skuteczna w zwalczaniu chorób roślin uprawnych, powodowanych przez grzyby, oraz w zapobieganiu takim chorobom.

Kompozycje według niniejszego wynalazku mogą również zawierać więcej niż jeden spośród czynnych składników b), jeśli pożądane jest rozszerzenie wachlarza zwalczanych chorób.

Sole azolowych składników czynnych wytwarza się przez reakcje z kwasami, np. z kwasami chlorowcowodorowymi, takimi jak kwas fluorowodorowy, kwas solny, kwas bromowodorowy i kwas jodowodorowy, albo z kwasem siarkowym, kwasem fosforowym lub kwasem azotowym, lub też z kwasami organicznymi, takimi jak kwas octowy, kwas trójfluorooctowy, kwas trój chlorooctowy, kwas propionowy, kwas glikolowy, kwas mlekowy, kwas bursztynowy, kwas cytrynowy, kwas benzoesowy, kwas cynamonowy, kwas szczawiowy, kwas mrówkowy, kwas benzenosulfonowy, kwas p-toluenosulfonowy, kwas metanosulfonowy, kwas salicylowy, kwas p-aminosalicylowy i kwas 1,2-naftalenodwusulfonowy.

Kompozycje według niniejszego wynalazku, zawierające związek o wzorze 1 (składnik a) oraz związek o wzorze 2 (składnik b), skutecznie działają przeciw grzybom chorobotwórczym dla roślin, należącym do następujących klas: workowców' (np. Venturia, Podosphaera, Erysiphe, Monilinia, Mycosphaerella, Uncinula); podstawczaków (np. rodzaju Hemileia, Rhizoctonia, Puccinia); grzybów niedoskonałych (np. Botrytis, Helminthosporium, Rhynchosporium, Fusarium, Septoria, Cercospora, Altemrria, Pyricularia i Pseudocercosporella herpotrichoides (Tapesia spp.)); lęgniowców (np. Phytophthora, Peronospora, Bremia, Pythium, Plasmopara).

Kompozycje nadają się do ochrony upraw, zwłaszcza roślin takich jak: zboża (pszenica, jęczmień, żyto, owies, ryż, proso i uprawy pokrewne); buraki (buraki cukrowe i buraki pastewne); drzewa jabłkowate, owoce pestkowe i owoce miękkie (jabłonie, grusze, śliwy, brzoskwinie, migdały, wiśnie, truskawki, maliny i jeżyny); rośliny strączkowe (fasola, soczewica, groch, soja); rośliny oleiste (rzepak, gorczyca, mak, oliwki, słoneczniki, orzechy kokosowe, rącznik, ziarno kakaowe, orzechy ziemne); rośliny ogórkowe (dynie, ogórki, melony); rośliny włókniste (bawełna, len, konopie, juta); owoce cytrusowe (pomarańcze, cytryny, grejpfruty, mandarynki); warzywa (szpinak, sałata, szparagi, kapusta, marchew, cebula, pomidory, ziemniaki, papryka); rośliny wawrzynowe (awokado, cynamon, kamfora); albo takie rośliny, jak kukurydza, tytoń, orzechy, kawa, trzcina cukrowa, herbata, winorośle, chmiel, banany i drzewa kauczukowe, a także rośliny ozdobne (kwiaty, krzewy, drzewa szerokolistne i wiecznie zielone, takie jak drzewa iglaste).

Kompozycje według wynalazku szczególnie skutecznie działają przeciw mączniakowi zbożowemu i rd^om, Rhynchosporium i Pyrenophora, oraz grzybom Leptosphaeria, a zwłaszcza przeciw czynnikom chorobotwórczym dla roślin jednoliściennych, takich jak zboża, a wśród nich pszenicy i jęczmienia.

Kompozycja według niniejszego wynalazku jest stosowana w ilości zależnej od różnych czynników, przykładowo, takich jak rodzaj konkretnego związku aktywnego, obiekt podda6

188 582 wany obróbce (roślina, gleba, nasiona), sposób prowadzenia obróbki (np. opryskiwanie, opylanie, powlekanie nasion), cel obróbki (profilaktyczny lub terapeutyczny), rodzaj grzybów, które mają być zwalczane oraz czas stosowania.

Szczególnie korzystnymi składnikami mieszanin spośród związków o ogólnym wzorze 2, w których:

R1 oznacza Cl, R2 i R3 oznaczają H, R4 oznacza CH3 oraz R5 oznacza cyklopropyl, zaś A oznacza grupę o wzorze (i), tj. związek znany jako cyprokonazol;

R1 i R2 oznaczają Cl, R3 i R4 oznaczają H, R5 oznacza propyl, zaś A oznacza grupę o wzorze (i), tj. związek znany jako heksakonazol;

R1 oznacza grupę 4-chlorofenoksy, R2 oznacza Cl, R3, R4 i R₅ oznaczają H, zaś A oznacza grupę o wzorze (ii), tj. związek znany jako difenokonazol;

R1 i R2 oznaczają Cl, R3 i R4 oznaczają H, R5 oznacza etyl, zaś A oznacza grupą o wzorze (ii), tj. związek znany jako etakonazol;

R1 i R2 oznaczają Cl, R 3 i R4 oznaczają H, R5 oznacza propyl, zaś A oznacza grupę o wzorze (ii), tj. związek znany jako propikonazol;

R1 oznacza Cl, R2 oznacza H, R3, R4 i R5 oznaczają CH3, zaś A oznacza grupą o wzorze (iii), tj. związek znany jako tebukonazol;

R1 oznacza Cl, R2 oznacza H, zaś A oznacza grupę o wzorze (iv), tj. związek znany jako tritykonazol;

R1 oznacza H, R2 oznacza F, Rg oznacza 4-fluorofenyl, zaś A oznacza grupę o wzorze (v), tj. związek znany jako flutriafol;

R1 oznacza H, R2 oznacza Cl, R_h oznacza 4-fluorofenyl, zaś A oznacza grupę o wzorze (vi), tj. związek znany jako epoksykonazol;

Ri oznacza Cl, R2 oznacza H, R7 fenyl, zaś A oznacza (vii), tj. związek znany jako fenbukonazol;

Ri i R2 oznaczają Cl, zaś A oznacza grupą o wzorze (viii), tj. związek znany jako bromukonazol;

Ri i R2 oznaczają Cl, Rs oznacza propyl, zaś A oznacza grupę o wzorze (ix), tj. związek znany jako penkonazol;

Ri i i R2 oznaczają Cl, Rs oznacza grupę alliloksy, zaś A oznacza grupę o wzorze (ix), tj. związek znany jako imazalil;

Ri i R2 oznaczają Cl, Rs oznacza 1,1,2,2-czterofluoroetoksymetyl, zaś A oznacza grupę o wzorze (ix), tj. związek znany jako tetrakonazol;

Ri oznacza F, R2 oznacza H, R5 oznacza CH3, Rg oznacza 4-fluorofenyl, zaś A oznacza grupę o wzorze (x), tj. związek znany jako flusilazol; lub

Ri oznacza chlor, R2 oznacza wodór, R3 i R4 oznaczają metyl, zaś A oznacza grupę o wzorze (xi), tj. związek znany jako metkonazol.

Szczególnie korzystnymi związkami azolowymi są propikonazol, difenokonazol, penkonazol i cyprokonazol.

Związek o wzorze 2 (składnik b) jest dostępny w handlu lub może zostać wytworzony sposobami analogicznymi do znanych sposobów wytwarzania związku dostępnego w handlu.

Stwierdzono, że zastosowanie związku o wzorze 2, a zwłaszcza związków z grupy obejmującej penkonazol, propikonazol, cyprokonazol i difenokonazol, w połączeniu ze związkiem o wzorze 1 (składnik a), znanym jako chinoksyfen, nieoczekiwanie znacznie podwyższa skuteczność działania tego ostatniego przeciw grzybom i vice versa. Ponadto stwierdzono, że łączne stosowanie obydwóch składników czynnych umożliwia skutecznie działanie przeciw szerszemu wachlarzowi grzybów od tego, który można zwalczać czynnymi składnikami, gdy stosuje się je pojedynczo.

Korzystnie, kompozycja zawiera związek o wzorze i z drugim związkiem grzybobójczym, wybranym z grupy obejmującej cyprokonazol, heksakonazol, difenokonazol, etakonazol, propikonazol, tebukonazol, tritykonazol, flutriafol, epoksykonazol, fenbukonazol, bromukonazol, penkonazol, imazalil, tetrakonazol, flusilazol i metkonazol. Najkorzystniej, kompozycja zawiera związek o wzorze 1 w połączeniu z penkonazolem lub cyprokonazolem.

Stosunek wagowy składnika a) do składnika b), w zakresie I0:I do i:50, pozwala na uzyskanie synergicznego działania grzybobójczego. Synergiczne działanie kompozycji jest widoczne

188 582 wówczas, gdy grzybobójcze działanie kompozycji zawierającej składniki a) i b) jest większe od sumy grzybobójczych działań poszczególnych składników a) i b).

Korzystnie, stosunek wagowy składnika a) do składnika b) wynosi 10:1 do 1:10, zwłaszcza 5:1 do 1:5, ajeszcze korzystniej 2:1 do 1:4.

Zwalczanie fitopatogennych chorób roślin uprawnych polega na podawaniu na leczone rośliny lub do miejsc ich wegetacji, w mieszaninie lub oddzielnie, działających grzybobójczo łącznych ilości związku o wzorze 1 i związku o wzorze 2.

Określenie „miejsce wegetacji” oznacza pola, na których rosną leczone rośliny uprawne, albo na które posiano nasiona uprawianych roślin, albo miejsca, w których nasiona te będą umieszczane w glebie. Określenie „nasiona” oznacza roślinne materiały reprodukcyjne, takie jak sadzonki. rozsady, nasiona, albo nasiona wykiełkowane lub namoczone.

Nowe kompozycje niezwykle skutecznie działają na szeroki wachlarz grzybów chorobotwórczych dla roślin, zwłaszcza z klas workowców i podstawczaków. Niektóre z nich wykazują działanie układowe i można je stosować jako grzybobójcze środki nalistne lub doglebowe.

Te grzybobójcze kompozycje zasługują na szczególną uwagę przy zwalczaniu dużej liczby rodzajów grzybów na różnych uprawach lub ich nasionach, a zwłaszcza na pszenicy, życie, jęczmieniu, owsie, ryżu, kukurydzy, trawnikach, bawełnie, soi, kawie, trzcinie cukrowej, owocach oraz roślinach ozdobnych w ogrodnictwie i uprawie winorośli, oraz na warzywach, takich jak ogórki, fasola i dynie.

Kompozycje te stosuje się do zwalczania grzybów poprzez zaprawianie nasion, lub nanoszenie na rośliny lub materiał zagrożony atakiem grzybów, bądź na glebę.

Środki te można stosować przed zakażeniem tych materiałów, roślin lub nasion grzybami, albo po ich zakażeniu.

Nowe kompozycje są szczególnie użyteczne przy zwalczaniu następujących chorób roślin:

Erysiphe graminis na zbożach,

Erysiphe cichoracearum i Sphaerotheca fuliginea na dyniach,

Podosphaera leucotricha. najabłoniach,

Uncinula necator na winoroślach, gatunku Puccinia na zbożach, gatuhku Rhizoctonia na bawełnie, ryżu i trawnikach, gatunku Ustilago na zbożach i trzcinie cukrowej,

Venturia inaequalis (scab) na jabłoniach, gatunku Helminthosporium na zbożach,

Septoria nodorum na pszenicy,

Septoria tritici na pszenicy,

Rhynchosporium secalis na jęczmieniu,

Botrytis cinerea (szara pleśń) na truskawkach, pomidorach i winoroślach,

Cercospora arachidicola na orzechach ziemnych,

Pseudocercosporella heipotrichoides (Tapesia spp.) na pszenicy i jęczmieniu,

Pyrenophera teres na jęczmieniu,

Pyricularia oryzae na ryżu,

Phytophthora infestans na ziemniakach i pomidorach, gatunków Fusarium i Verticillium na różnych roślinach,

Plasmopara vtiicola na winoroślach, gatunku Altemaria na owocach i warzywach. .

Podczas podawania na rośliny związek o wzorze 1 (składnik a) stosuje się w ilościach od 50 do 200 g/ha, zwłaszcza od 75 do 150 g/ha, np. 75, 100 lub 125 g/ha, w połączeniu z ilościami od 50 do 1500 g/ha, zwłaszcza od 60 do 1000 g/ha, np. 75 g/na, 80 g/ha, 100 g/ha, 125 g/ha, 150 g/ha, 175 g/ha, 200 g/ha, 300 g/ha, 500 g/ha albo 1000 g/ha związku o wzorze 2 (będącego składnikiem b). Korzystnie, azolowy związek grzybobójczy o wzorze 2 stosuje się w ilościach od 50 do 300 g czynnego składnika na hektar (a.i./ha) w połączeniu ze związkiem o wzorze 1.

188 582

W praktyce rolniczej stosowane ilości zależą od rodzaju żądanego skutku i wahają się w granicach od 0,02 do 3 kg czynnego składnika na hektar.

Jeśli te czynne składniki stosuje się do zaprawiania nasion, to zwykle wystarczają ilości od 0,001 do 50, korzystnie od 0,01 do 10 g na kg nasion.

Kompozycje według niniejszego wynalazku można stosować w dowolnej powszechnie stosowanej postaci, np. w postaci bliźniaczych pakietów, granulatów błyskawicznych, proszków o dużej płynności i zwilżalnych w mieszaninach z tolerowanymi w rolnictwie środkami pomocniczymi. Takie kompozycje można wytwarzać powszechnie stosowanymi sposobami, np. przez zmieszanie czynnych składników z odpowiednimi środkami pomocniczymi (rozcieńczalnikami lub rozpuszczalnikami i ewentualnie innymi składnikami stosowanymi w kompozycjach, takimi jak środki powierzchniowo czynne).

Odpowiednie nośniki i środki pomocnicze mogą być stałe lub ciekłe i stanowić substancje stosowane w technologii sporządzania kompozycji, takie jak np. naturalne lub regenerowane substancje mineralne, rozpuszczalniki, środki rozpraszające, środki zwilżające, środki powiększające przyczepność, środki zagęszczające, środki wiążące lub sztuczne nawozy. Takie nośniki opisano np. w WO 96/22690.

W szczególności kompozycje przeznaczone do stosowania w postaciach rozpylanych jako koncentraty rozpraszalne w wodzie lub proszki zwilżalne mogą zawierać środki powierzchniowo czynne, takie jak środki zwilżające i środki rozpraszające, np. produkty kondensacji formaldehydu z sulfonianem naftalenowym, alkiloarylosulfoniany, ligninosulfoniany, siarczany alkilów' alifatycznych oraz etoksylowane alkilofenole i etoksylowane alkohole alifatyczne.

Kompozycje do powlekania nasion stosuje się w sposób znany per se dla nasion z użyciem kompozycji według niniejszego wynalazku i rozcieńczalnika w postaci odpowiednich kompozycji do powlekania nasion, np. jako wodne zawiesiny lub w postaci suchych proszków o dobrej przyczepności do nasion. Takie kompozycje do powlekania nasion są znane w branży. Kompozycje do powlekania nasion mogą zawierać pojedyncze czynne składniki albo mieszaniny czynnych składników w postaci zakapsułkowanej, np. w postaci kapsułek lub mikrokapsułek o powolnym uwalnianiu.

Zazwyczaj kompozycje te zawierają od 0,01 do 90% wagowych czynnych składników, od 0 do 20% tolerowanych w rolnictwie środków powierzchniowo czynnych ’ i od 10 do 99,99% stałych lub ciekłych środków pomocniczych, przy czym te czynne składniki zawierają przynajmniej związek o wzorze 1 wraz ze związkiem będącym składnikiem b) i ewentualnie inne czynne składniki, zwłaszcza guazatyn i fenpiklonil. Kompozycje w postaci koncentratów zwykle zawierają od 2 do 80%, a korzystnie od 5 do 70% wagowych, czynnych składników. Podawane postacie kompozycji mogą zawierać np. od 0,01 do 20% wagowych, korzystnie od 0,01 do 5% wagowych, czynnych składników···.

Przykłady konkretnych kompozycji ujawniono np. w WO 96/22690, np. dla proszków zwilżalnych, koncentratów emulsyjnych, pyłów, wytłaczanych granulatów, powlekanych granulatów, koncentratów zawiesinowych.

Kapsułkowane zawiesiny o powolnym uwalnianiu części mieszaniny związku o wzorze 1 oraz związku będącego składnikiem b), albo każdego z tych związków osobno, miesza się z 2 częściami aromatycznego rozpuszczalnika i 7 częściami mieszaniny toluenodwuizocyjanian/polimetyleno-polifenyloizocyjanian (8:1). Z mieszaniny tej tworzy się emulsję w mieszaninie 1,2 części polialkoholu winylowego, 0,05 części środka przeciwpieniącego i 51,6 części wody aż do uzyskania żądanych rozmiarów cząstek. Do tej emulsji dodaje się 2,8 części 1,6-dwuaminoheksanu i 5,3 części wody. Mieszaninę tę miesza się aż do zakończenia reakcji polimeryzacji.

Otrzymane kapsułkowane zawiesiny stabilizuje się przez dodanie 0,25 części środka zagęszczającego i 3 części środka rozpraszającego. Ta kompozycja kapsułkowanej zawiesiny zawiera 28% czynnych składników. Średnia średnica kapsułek wynosi 8-15 mikronów.

Wytworzoną. kompozycję podaje się na nasiona w postaci wodnej zawiesiny w urządzeniu odpowiednim do tego celu.

Handlowe produkty korzystnie będą wytwarzane jako koncentraty, natomiast końcowi użytkownicy będą zwykle stosowali kompozycje rozcieńczone.

188 582

PRZYKŁADY BIOLOGICZNE

Efekt synergiczny występuje zawsze wówczas, gdy działanie mieszaniny czynnych składników' jest większe od sumy działań poszczególnych składników.

Przewidywane działanie E danej mieszaniny czynnych składników jest zgodne z tzw. wzorem Colby'ego i można je obliczyć w następujący sposób (Colby, S. R. „Calculating synergic and antagonistic responses of herbicide combination” (Obliczanie synergicznych i antagonistycznych odpowiedzi mieszanin środków chwastobójczych), Weeds, tom 15, strony 20-22; 1967):

ppm - miligramy czynnego składnika (a. i.) na dm³ mieszaniny do opryskiwania,

X - % działania czynnego składnika I przy użyciu p ppm tego czynnego składnika,

Y - % działania czynnego składnika II przy użyciu q ppm tego czynnego składnika.

Według Colby'ego przewidywane (addytywne) działanie czynnych składników' I+II z zastosowaniem p+q ppm tych czynnych składników' wynosi

γ. Y

E = X + Y100

Jeśli faktycznie obserwowane działanie (O) jest większe od przewidywanego działania (E), to działanie danej mieszaniny jest nadaddytywne, tj. występuje efekt synergiczny.

Alternatywnie synergiczne działanie można również oznaczać z krzywych odpowiedzi na otrzymaną dawkę tzw. metodą Wadleya. W tej metodzie skuteczność działania a.i. oznacza się przez porównanie stopnia zaatakowania przez grzyby roślin leczonych z nieleczonymi, podobnie inokulowanymi i inkubowanymi roślinami kontrolnymi. Każdy a.i. bada się w 4 lub 5 stężeniach. Krzywe odpowiedzi na otrzymaną dawkę wykorzystuje się do ustalenia wartości EC90 (tj. stężenia a.i. zapewniającego 90% zwalczenia choroby) pojedynczych związków, a także mieszanin(EC90obserwowane). Znalezione w ten doświadczalny sposób wartości dla mieszanin o danych stosunkach wagowych porównuje się z wartościami, które wystąpiłyby, gdyby istniała tylko sumaryczna skuteczność działania ich składaków (EC90(A+'B)rrzew'idy«_<an). Wartości EC90(A+B)prewdywane oblicza się według Wadleya (Levi i in., EPPO-Bulletin16,1986, ,51-657):

EC90(^A+B)^prewiⁱy_Waae

EC90(A) obserwowane

EC90(B) obserwowane gdzie a oraz b oznaczają wagowe udziały związków A oraz B w mieszaninie, a indeksy (A), (B), (A+B) odnoszą się do obserwowanych wartości EC90 związków A i B, lub ich danej mieszaniny A+B. Stosunek EC90(A+B)prewidyaneneC90(A+B)obserwowane wyraża się współczynnikiem wzajemnego działania (F). W przypadku synergii F>1.

Przykład B-I: Podstawowe działanie ochronne przeciw Venturia inaequalis na jabłoniach

Sadzonki jabłoni ze świeżymi padami o długości 10-20 cm opryskuje się do ociekania wodną mieszaniną do opryskiwania, wytworzoną z kompozycji w postaci proszku zwilżalnego mieszaniny czynnych składników, a po upływie 24 godzin zakaża je zawiesiną zarodników' grzybów. Sadzonki te inkubuje się przez 5 dni w warunkach 90-100% względnej wilgotności i przetrzymuje w cieplarni przez okres dalszych 10 dni w temperaturze 20-24°C. Stopień zakażenia grzybami ocenia się po upływie 12 dni od zakażenia.

Przykład B-II: Działanie przeciw Botrytis cinerea na jabłkach

Sztucznie uszkodzone jabłka poddaje się obróbce przez zakrapianie mieszaniny do opryskiwania, będącej mieszaniną czynnych składników, w miejscach uszkodzeń. Następnie poddane takiej obróbce owoce zakaża się zawiesiną zarodników' grzybów i inkubuje przez tydzień w warunkach wysokiej wilgotności w temperaturze około 20°C. Grzybobójcze działanie badanych związków określa sią z liczby uszkodzonych miejsc, które zaczęły gnić.

Przykład B-III. Działanie przeciwPodosphaera leukotrichana pędach jabłoni

Sadzonki jabłoni ze świeżymi pędami o długości około 15 cm opryskuje się mieszaniną do opryskiwania, będącą mieszaniną czynnych składników. Poddane takiej obróbce sadzonki zakaża się po upływie 24 godzin zawiesiną zarodników grzybów i umieszcza w klimatyzowanej komorze w warunkach 70% względnej wilgotności i w temperaturze 20°C. Stopień zakażenia grzybami ocenia się po upływie 12 dni od zakażenia.

188 582

Przykład B-IV: Działanie przeciw Drechslera teres na jęczmieniu

Dziesięciodniowe siewki jęczmienia odmiany „Golden Promise” (Złota Obietnica) opryskuje się mieszaniną do opryskiwania, będącą mieszaniną czynnych składników. Poddane takiej obróbce siewki zakaża się po upływie 2k godzin zawiesiną zarodników grzybów i inkubuje w klimatycznej komorze w warunkach 70% względnej wilgotności i temperaturze 2022°C. Stopień zakażenia grzybami ocenia się po upływie 5 dni od zakażenia.

Przykład B-V: Skuteczność działania przeciw Erysiphe graminis S.sp. tritici na pszenicy

Od pięciu do dziesięciu ziaren pszenicy odmiany „Arina” wysiewa się do doniczek z tworzywa sztucznego o średnicy 7 cm i hoduje przez okres czasu od 7 dni do 12 dni w temperaturze 20°C przy względnej wilgotności, wynoszącej 50-70%. Gdy pierwotne liście rozwiną się całkowicie, siewki poddaje sią obróbce przez opryskiwanie wodnymi roztworami do opryskiwania, zawierającymi pojedyncze związki albo ich mieszaniny (oznaczane tu dalej, jako a.i.). Wszystkie związki stosuje się w postaci doświadczalnych lub dostępnych w handlu kompozycji, a mieszaniny podaje się wymieszane ze zbiornika. Podawanie polega na opryskiwaniu liści prawie do ociekania (trzy doniczki na każde doświadczenie). Po upływie 2k godzin od tego podawania albo 2k godziny przed tym podawaniem siewki zakaża się w kolumnie osadowej świeżymi zarodnikami Erysiphe graminis S.sp. tritici. Następnie siewki te inkubuje się w komorze hodowlanej w temperaturze 20°C przy względnej wilgotności, wynoszącej 60%. Po upływie siedmiu dni od zakażenia ocenia sią procent zakażenia pierwotnych liści. Skuteczność działania a.i. określa się przez porównanie stopnia zaatakowania przez grzyby siewek poddanych obróbce oraz nie poddawanych obróbce, a podobnie zakażonych i inkubowanych siewek kontrolnych. Każdy a.i. badano w k lub 5 stężeniach. Współczynnik synergii (SF) obliczano metodą Colby'ego.

Wyniki: T a b e 1a 1 (stosowanie lecznicze)

Chinoksyfen mg ai/dm⁵	Cyprokonazol rrg a.i./dm³	Propikonazol mg a.i./dm³	Stosunek	% działania obserwowany	% działania przewidywany	SF Colby'ego
0,05				1
0,10				3
0,25				6
0,50				4
1				7
	0,05			7
	0,10			8
	0,25			16
	0,50			24
		0,1		34
0,05	0,05		1:1	17	8	2,2
0,10	0,05		2:1	16	10	1,6
0,05	0,25		1:5	25	17	1,5
0,10	0,05		2:1	16	10	1,6
0,10	0,10		1:1	21	11	1,9
0,10	0,50		1:5	37	26	1,4
0,25	0,25		1:1	30	21	1,4
0,25	0,50		1:2	48	29	1,7
0,50	0,25		2:1	40	20	2,0
0,50	0,50		1:1	58	27	2,2
0,05		0,1	1:2	48	35	1,3

188 582

Tabela 2 (stosowanie ochronne)

Chinoksyfen mg a.i./dm³	Cyprokonazol mg a.i./dm³	Propikonazol mg, a.i/dm³	Stosunek	% działania obserwowany	% działania przewidywany	SF Colby'ego
0,05				0
0,10				1
0,25				3
	0,05			1
	0,01			2
	0,25			4
	0,50			12
		0,10		1
		0,25		12
0,05	0,25		1:5	7	4	1,5
0,10	0,05		2:1	6	2	3,0
0,10	0,10		1:1	11	3	3,6
0,10	0,25		1:25	16	5	3,2
0,10	0,50		1:5	17	13	1,3
0,25		0,10	2,5:1	14	5	2,8
0,25		0,25	1:1	12	7	1,7
0,05		0,10	1:2	11	1	11
0,05		0,25	1:5	23	12	1,9

Przykład B-VI: Badania polowe na Erysiphe graminis

Próby polowe przeprowadzono w Niemczech z użyciem ozimej pszenicy odmiany Kanzler. Doświadczenia wykonywano w 4 próbach równoległych na losowo wybranych pólkach o powierzchni 12,5 m². Cyprokonazol stosowano jako kompozycję EC240, chinoksyfen jako kompozycję SC50o i mieszaninę cyprokonazol/chinoksylen jako kompozycję SC155. Cyprokonazol podawano w ilości 80 g a.i./ha, chinoksyfen w ilości 75 g a.i./ha, a mieszanina zawierała te same ilości tych poszczególnych czynnych składników. Objętość cieczy opryskującej we wszystkich doświadczeniach wynosiła 400 dm/ha. Stopień zakażenia przez Erysiphe graminis oceniano po upływie 29 dni od podawania, podczas gdy nie poddawane obróbce rośliny kontrolne wykazywały 15% zakażonej powierzchni ulistnienia. Wyniki wyrażono jako % działania, obliczony na podstawie % zakażonej powierzchni liści.

Wyniki:

	Stężenie	% zakażonej powierzchni liści po 29 dniach	% działania obserwowany	% działania przewidywany	SF Colby'ego
Rośliny kontrolne (nie poddawane obróbce)	15
Cyprokonazol	SL100 80 g a.i./ha	6	60
Chinoksyfen	SC500 75 g a.i./ha	10	33
Mieszanina	SC155 155 g a.i./ha	2	87	73	1,2

I2

I88 582

Przykład B-VII: Działanie przeciw Uncinula necator

Czterotygodniowe (4-5-listne) sadzonki winorośli opryskuje się prawie do ociekania zawiesiną, zawierającą 250 mg/dm3 czynnego składnika. Następnie pozwala się osadowi wyschnąć. Dzień później poddane tej obróbce sadzonki zakaża się przez opylanie tych badanych sadzonek świeżo zebranymi zarodnikami; następnie sadzonki te inkubuje się w komorze hodowlanej przez I0-I4 dni w temperaturze +22°C przy względnej wilgotności, wynoszącej 70%. Skuteczność działania badanych związków określa się przez porównanie stopnia zaatakowania przez grzyby ze stopniem zaatakowania nie poddawanych obróbce, a podobnie zakażonych sadzonek kontrolnych.

Mieszaniny według niniejszego wynalazku wykazują skuteczne działanie w tych przykładach.

Tabela 3

Chinoksyfen mg a.i?dm³	Penkonazol	Stosunek mg a.i.dm³	% działania obserwowany	% działania przewidywany	SF Colby'ego
0,1			48
1			58
	0,1		7
	1		42
0,1	0,1	1:1	60	52	1,2
1	1	1:1	88	76	1,2
1	0,1	10:1	83	61	1,4

Przykład B-VIII: Działanie przeciw Septoria (próby polowe)

Próby polowe przeprowadzono w Wielkiej Brytanii z użyciem ozimej pszenicy odmiany Consort. Doświadczenia wykonywano w 4 próbach równoległych na losowo wybranych pólkach, z których każde miało powierzchnię 36 cm3. Podawanie prowadzono przy 5-i0% zakażonej powierzchni ulistnienia na dolnych liściach. Cyprokonazol stosowano jako kompozycję EC240, chinoksyfen jako kompozycję SC500 i mieszaninę cyprokonazol/chinoksyfen jako kompozycję SCI55. Cyprokonazol podawano w ilości 80 g a.i./ha, chinoksyfen w ilości 75 g a.i.dia, a mieszanina zawierała te same ilości poszczególnych czynnych składników. Objętość cieczy opryskującej we wszystkich doświadczeniach wynosiła 200 dm3/ha. Stopień zakażenia przez Septoria spp. oceniano po upływie 84 dni od podawania, podczas gdy nie poddawane obróbce rośliny kontrolne wykazywały około 97% zakażonej powierzchni ulistnienia. Wyniki wyrażono jako % działania na podstawie % zakażonej powierzchni liści.

Wyniki:

	Stężenie	% zakażonej powierzchni liści po 84 dniach	% działania obserwowane	% działania przewidywany	SF Colby'ego
Rośliny kontrolne (nie poddawane obróbce)	97
Cyprokonazol	EC240 80 g a.i./ha	56	42
Chinoksyfen	SC500 75 g a.i./ha	85	12
Mieszanina	SC155 155 ga.i./ha	38	61	49	1,2

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Kompozycja grzybobójcza, ónzmienna lęnn, że zawiera 4-fenoksynhinsyinę o wzorze 1 (składnik a)

Cl N w połączeniu z azolowym środkiem grzybobójczym o ogólnym wzorze 2 (składnik b), *2 w którym A stanowi grupę wybraną spośród grup o wzorach (i), (ii), (iii), (iv), (v), (vi), (vii), (viii), (ix), (x) i (xi),

OH (i)

CR₃R₄Rj \z (ii) <A \(

CR₃R₄R₅

(iii) — CH₂—CH₂— OH 1 c- β CR₃R₄R₅ (V) OH 1 (vi) Re

(vii) - — ch₂- CN 1 ~c- ’ (viii) β 1 R

188 582 (ix) -CH- , (x) —si

I I

R₈ ^R6 w których to grupach węgiel β jest przyłączony do pierścienia benzenowego w związku o wzorze 2, zaś

Ri oznacza H, F, Cl, grupę 4-fluorofenoksy lub grupę 4-chlorofenoksy;

R2 oznacza H, Cl lub F;

R3 i R4 niezależnie oznaczają H lub CIĘ;

R5 oznacza alkil CR) lub cyklopropyl;

IR, oznacza 4-chlorofenyl lub 4-fluorofenyl;

R7 oznacza fenyl, a

Rg oznacza grupę alliloksy, alkil Ci- lub 1,1,2,2-czterofluoroetoksymetyl, i z solami takich azotowych środków grzybobójczych; przy czym stosunek wagowy składnika a) do składnika b) wynosi 10:1 do 1:50.
2. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że jako środek azolowy o wzorze 2 (składnik b) zawiera związek wybrany z grupy obejmującej cyprokonazol, heksakonazol, difenokonazol, etakonazol, propikonazol, tebukonazol, tritykonazol, flutriafol, epoksykonazol, fenbukonazol, bromukonazol, penkonazol, imazalil, tetrakonaxol, flusilazol oraz metkonazol.
3. Kompozycja według zastrz. 3, znamienna tym, że jako składnik b) zawiera związek wybrany z grupy obejmującej penkonazol, propikonazol, cyprokonazol lub difenokonazol.