PL189647B1

PL189647B1 - Grzybobójcza kompozycja

Info

Publication number: PL189647B1
Application number: PL98366357A
Authority: PL
Inventors: Gertrude Knauf-Beiter; Jürg Speich
Original assignee: Syngenta Participations Ag
Priority date: 1997-05-15
Filing date: 1998-05-13
Publication date: 2005-09-30
Also published as: ES2253622T3; CA2284626A1; EP0984691B2; PL188582B1; HU228213B1; WO1998051146A3; TR199902774T2; WO1998051146A2; CA2284626C; NZ337622A; MD1935F2; PT984691E; ATE317225T1; MX9910449A; RU2221425C2; AU735803B2; HUP0002978A2; HUP0002978A3; DE69833393T2; UA55450C2

Abstract

Grzybobójcza kompozycja, znamienna tym, ze zawiera 4-fenoksychinoline o wzo- rze 1 (skladnik a) w polaczeniu ze spiroksamina o wzorze 2 (skladnik b) przy czym stosunek wagowy skladnika a) do skladnika b) wynosi 10:1 do 1:50. PL PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest nowa grzybobójcza kompozycja. W szczególności, przedmiotem wynalazku jest kompozycja zawierająca 4-fenoksychinolinę, nadająca się do zwalczania fitopatogennych chorób roślin uprawnych.

Wiadomo, że niektóre pochodne fenoksychinoliny wykazują działanie przeciw grzybom powodującym choroby roślin. Przykładowo, w opisie EP-A-0326330 ujawniono właściwości pochodnych fenoksychinoliny oraz sposoby ich wytwarzania. Jednakże tolerancja upraw i działanie przeciw grzybom chorobotwórczym dla roślin nie zawsze zaspokajają potrzeby rolnictwa.

Celem wynalazku jest opracowanie kompozycji o wysokiej skuteczności działania.

Według wynalazku grzybobójcza kompozycja, charakteryzuje się tym, ze zawiera 4-fenoksychinolinę o wzorze 1 (składnik a)

w połączeniu ze spiroksaminą o wzorze 2 (składnik b)

przy czym stosunek wagowy składnika a) do składnika b) wynosi 10:1 do 1:50.

189 647

Nieoczekiwanie stwierdzono, że kompozycja według wynalazku jest szczególnie skuteczna w zwalczaniu chorób roślin uprawnych, powodowanych przez grzyby, oraz w zapobieganiu takim chorobom.

Kompozycje według wynalazku, zawierające związki o wzorach 1 i 2, jako składniki aktywne, skutecznie działają przeciw grzybom chorobotwórczym dla roślin, należącym do następujących klas: workowców (np. Venturia, Podosphaera, Erysiphe, Monilinia, Mycosphaerella, Uncinula); podstawczaków (np. rodzaju Hemileia, Rhizoctonia, Puccinia); grzybów niedoskonałych (np. Botrytis, Helminthosporium, Rhynchosporium, Fusarium, Septoria, Cercospora, Altemaria, Pyricularia i Pseudocercosporella herpotrichoides (Tapesia spp.)); lęgniowców (np. Phytophthora, Peronospora, Bremia, Pythium, Plasmopara).

Kompozycje nadają się do ochrony upraw, zwłaszcza roślin takich jak: zboża (pszenica, jęczmień, żyto, owies, ryż, proso i uprawy pokrewne); buraki (buraki cukrowe i buraki pastewne); drzewa jabłkowate, owoce pestkowe i owoce miękkie (jabłonie, grusze, śliwy, brzoskwinie, migdały, wiśnie, truskawki, maliny i jeżyny); rośliny strączkowe (fasola, soczewica, groch, soja); rośliny oleiste (rzepak, gorczyca, mak, oliwki, słoneczniki, orzechy kokosowe, rącznik, ziarno kakaowe, orzechy ziemne); rośliny ogórkowe (dynie, ogórki, melony); rośliny włókniste (bawełna, len, konopie, juta); owoce cytrusowe (pomarańcze, cytryny, grejpfruty, mandarynki); warzywa (szpinak, sałata, szparagi, kapusta, marchew, cebula, pomidory, ziemniaki, papryka); rośliny wawrzynowe (awokado, cynamon, kamfora); albo takie rośliny, jak kukurydza, tytoń, orzechy, kawa, trzcina cukrowa, herbata, winorośle, chmiel, banany i drzewa kauczukowe, a także rośliny ozdobne (kwiaty, krzewwy, drzewa szerokolistne i wiecznie zielone, takie jak drzewa iglaste).

Kompozycje według wynalazku szczególnie skutecznie działają przeciw mączniakowi zbożowemu i rdzom, Rhynchosporium i Pyrenophora, oraz grzybom Leptosphaeria, a zwłaszcza przeciw czynnikom chorobotwórczym dla roślin jednoliściennych, takich jak zboża, a wśród nich pszenicy i jęczmienia.

Ilości kompozycji według niniejszego wynalazku, które mają być stosowane, będą zależały od różnych czynników, przykładowo, takich jak obiekt poddawany obróbce (roślina, gleba, nasiona), sposób prowadzenia obróbki (np. opryskiwanie, opylanie, powlekanie nasion), cel obróbki (profilaktyczny lub terapeutyczny), rodzaj grzybów, które mają być zwalczane oraz czas stosowania.

Związek o wzorze 2 (składnik b) jest dostępny w handlu lub może zostać wytworzony sposobami analogicznymi do znanych sposobów wytwarzania związku dostępnego w handlu.

Stwierdzono, że zastosowanie związku o wzorze 2 w połączeniu ze związkiem o wzorze 1 (składnik a), znanym jako chinoksyfen, nieoczekiwanie znacznie podwyższa skuteczność działania tego ostatniego przeciw grzybom i vice versa. Ponadto stwierdzono, ze łączne stosowanie obydwóch związków umożliwia skutecznie działanie przeciw szerszemu wachlarzowi grzybów od tego, który można zwalczać czynnymi składnikami, gdy stosuje się je pojedynczo.

Stosunek wagowy składnika a) do składnika b) wybiera się w ten sposób, aby uzyskać synergiczne działanie grzybobójcze. Najczęściej stosunek wagowy a): b) jest w zakresie 10:1 a 1:50. Synergiczne działanie kompozycji jest widoczne wówczas, gdy grzybobójcze działanie kompozycji zawierającej składniki a) i b) jest większe od sumy grzybobójczych działań poszczególnych składników a) i b).

Korzystnie, stosunek wagowy składnika a) do b) wynosi 1:1 do 1:10, zwłaszcza 1:2 do 1:10, a najkorzystniej 1:3 do 1:8.

Zwalczanie fitopatogenetycznych chorób roślin uprawnych polega na podawaniu na leczone rośliny lub do miejsc ich wegetacji, w mieszaninie lub oddzielnie, działających grzybobójczo łącznych ilości związku o wzorze 1 i związku o wzorze 2.

Określenie „miejsce wegetacji” oznacza pola, na których rosną leczone rośliny uprawne, albo na które posiano nasiona uprawianych roślin, albo miejsca, w których nasiona te będą umieszczane w glebie. Określenie „nasiona” oznacza roślinne materiały reprodukcyjne, takie jak sadzonki, rozsady, nasiona, albo nasiona wykiełkowane lub namoczone.

Nowe kompozycje niezwykle skutecznie działają na szeroki wachlarz grzybów chorobotwórczych dla roślin, zwłaszcza z klas workowców i podstawczaków. Niektóre z nich wykazujądziałanie układowe można je stosować jako grzybobójcze środki nalistne lub doglebowe.

189 647

Te grzybobójcze kompozycje zasługują na szczególną uwagę przy zwalczaniu dużej liczby rodzajów grzybów na różnych uprawach lub ich nasionach, a zwłaszcza na pszenicy, życie, jęczmieniu, owsie, ryżu, kukurydzy, trawnikach, bawełnie, soi, kawie, trzcinie cukrowej, owocach oraz roślinach ozdobnych w ogrodnictwie i uprawie winorośli, oraz na warzywach, takich jak ogórki, fasola i dynie.

Kompozycje te stosuje się do zwalczania grzybów poprzez zaprawianie nasion lub nanoszenie na rośliny lub materiały zagrożone atakiem grzybów, bądź też na glebę.

Kompozycje można stosować przed zakażeniem tych materiałów, roślin lub nasion grzybami, albo po ich zakażeniu.

Kompozycje według wynalazku są szczególnie użyteczne przy zwalczaniu następujących chorób roślin:

Erysiphe graminis na zbożach,

Erysiphe cichoracearum i Sphaerotheca fuliginea na dyniach,

Podosphaera leucotricha na jabłoniach,

Uncinula necator na winoroślach, gatunku Puccinia na zbozach, gatunku Rhizoctonia na bawełnie, ryżu i trawnikach, gatunku Ustilago na zbożach i trzcinie cukrowej,

Venturia inaequalis (scab) na jabłoniach, gatunku Helminthosporium na zbożach,

Septoria nodorum na pszenicy,

Septoria tritici na pszenicy,

Rhynchosporium secalis na jęczmieniu,

Botrytis cinerea (szara pleśń) na truskawkach, pomidorach i winoroślach,

Cercospora arachidicola na orzechach ziemnych,

Pseudocercosporella herpotrichoides (Tapesia spp.) na pszenicy i jęczmieniu,

Pyrenophera teres na jęczmieniu,

Pyricul aria oryzae na ryzu,

Phytophthora infestans na ziemniakach i pomidorach, gatunków Fusarium i V^^r.i<cillium na różnych roślinach,

Plasmopara viticola na winoroślach, gatunku Alternaria na owocach i warzywach.

Podczas podawania na rośliny związek o wzorze 1 (składnik a) stosuje się w ilościach od 50 do 200 g/ha, zwłaszcza od 75 do 150 g/ha, np. 75, 100 lub 125 g/ha, w połączeniu z ilościami od 50 do 1500 g/ha, zwłaszcza od 60 do 1000 g/ha, np. 75 g/ha, 80 g/ha, 100 g/ha, 125 g/ha, 150 g/ha, 175 g/ha, 200 g/ha, 300 g/ha, 500 g/ha albo 1000 g/ha związku o wzorze 2 (będącego składnikiem b). Korzystnie, związek o wzorze 2 stosuje się w ilościach od 300 do 450 g a.i./ha w połączeniu ze związkiem o wzorze 1.

W praktyce rolniczej stosowane ilości zależą od rodzaju żądanego skutku i wahają się w granicach od 0,02 do 3 kg czynnego składnika na hektar.

Jeśli czynne składniki stosuje się do zaprawiania nasion, to zwykle wystarczają ilości od 0,001 do 50, korzystnie od 0,01 do 10 g na kg nasion.

Kompozycje według niniejszego wynalazku można stosować w dowolnej powszechnie stosowanej postaci, np. w postaci bliźniaczych pakietów, granulatów błyskawicznych, proszków o dużej płynności i zwilżalnych w mieszaninach z tolerowanymi w rolnictwie środkami pomocniczymi. Takie kompozycje można wytwarzać powszechnie stosowanymi sposobami, np. przez zmieszanie czynnych składników z odpowiednimi środkami pomocniczymi (rozcieńczalnikami lub rozpuszczalnikami i ewentualnie innymi składnikami stosowanymi w kompozycjach, takimi jak środki powierzchniowo czynne).

Odpowiednie nośniki i środki pomocnicze mogą być stałe lub ciekłe i stanowić substancje stosowane w technologii sporządzania kompozycji, takie jak np. naturalne lub regenerowane substancje mineralne, rozpuszczalniki, środki rozpraszające, środki zwilżające, środki powiększające przyczepność, środki zagęszczające, środki wiążące lub sztuczne nawozy. Takie nośniki opisano np. w WO 96/22690.

189 647

W szczególności, kompozycje przeznaczone do stosowania w postaciach rozpylanych, jako koncentraty rozpraszalne w wodzie lub proszki zwilzalne, mogą zawierać środki powierzchniowo czynne, takie jak środki zwilżające i środki rozpraszające, np. produkty kondensacji formaldehydu z sulfonianem naftalenowym, alkiloarylosulfoniany, ligninosulfoniany, siarczany alkilów alifatycznych oraz etoksylowane alkilofenole i etoksylowane alkohole alifatyczne.

Kompozycje do powlekania nasion stosuje się w sposób znany per se dla nasion. W tym przypadku, powleka się nasiona za pomocą kompozycji według niniejszego wynalazku i rozcieńczalnika, w postaci odpowiednich kompozycji do powlekania nasion, np. jako wodne zawiesiny lub w postaci suchych proszków o dobrej przyczepności do nasion. Takie kompozycje do powlekania nasion są znane w branży. Kompozycje do powlekania nasion mogą zawierać pojedyncze czynne składniki albo mieszaninę czynnych składników w postaci zakapsułkowanej, przykładowo, w postaci kapsułek lub mikrokapsułek o powolnym uwalnianiu.

Zazwyczaj kompozycje te zawierają od 0,01 do 90%o wagowych czynnych składników, od 0 do 20% tolerowanych w rolnictwie środków powierzchniowo czynnych i od 10 do 99,99% stałych lub ciekłych środków pomocniczych, przy czym te czynne składniki zawierają związek o wzorze 1 (składnik a) wraz ze związkiem o wzorze 2 (będącym składnikiem b) i ewentualnie inne czynne składniki, zwłaszcza guazatyn i fenpiklonil. Kompozycje w postaci koncentratów zwykle zawierają od 2 do 80%), a korzystnie od 5 do 70% wagowych, czynnych składników. Podawane postacie kompozycji mogą zawierać np. od 0,01 do 20% wagowych, korzystnie od 0,01 do 5% wagowych, czynnych składników.

Konkretne postacie kompozycji, takie jak proszki zwilzalne, koncentraty emulsyjne, pyły, wytłaczane granulaty, powlekane granulaty, koncentraty zawiesinowe, są znane, przykładowo z WO 96/22690.

Kapsułkowane zawiesiny o powolnym uwalnianiu wytwarza się, zwłaszcza w niżej podany sposób.

części mieszaniny związku o wzorze 1 oraz związku będącego składnikiem b), albo każdego z tych związków osobno, miesza się razem z 2 częściami aromatycznego rozpuszczalnika i 7 częściami mieszaniny toluenodwuizocyjanian/polimetyleno-polifenyloizocyjanian (8:1). Z mieszaniny tej tworzy się emulsję w mieszaninie 1,2 części polialkoholu winylowego, 0,05 części środka przeciwpieniącego i 51,6 części wody, aż do uzyskania żądanych rozmiarów cząstek. Do tej emulsji dodaje się 2,8 części 1,6-dwuaminoheksanu i 5,3 części wody. Mieszaninę tę miesza się aż do zakończenia reakcji polimeryzacji.

Otrzymane kapsułkowane zawiesiny stabilizuje się przez dodanie 0,25 części środka zagęszczającego i 3 części środka rozpraszającego. Ta kompozycja kapsułkowanej zawiesiny zawiera 28% czynnych składników. Średnia średnica kapsułek wynosi 8-15 ąm.

Wytworzoną kompozycję podaje się na nasiona w postaci wodnej zawiesiny w urządzeniu odpowiednim do tego celu.

Korzystnie, produkty handlowe są wytwarzane jako koncentraty, które są przez końcowych użytkowników rozcieńczane, w celu otrzymania rozcieńczonych kompozycji.

Przykłady Biologiczne

Efekt synergiczny występuje zawsze wówczas, gdy działanie mieszaniny czynnych składników jest większe od sumy działań poszczególnych składników.

Przewidywane działanie E danej mieszaniny czynnych składników jest zgodne z tzw. wzorem Colb/ego i można je obliczyć w następujący sposób (Colby, S.R. „Calculating synergie and antagonistic responses of herbicide combination” (Obliczanie synergicznych i antagonistycznych odpowiedzi mieszanin środków chwastobójczych), Weeds, tom 15, strony 20-22; 1967):

ppm - miligramy czynnego składnika (a.i.) na dm³ mieszaniny do opryskiwania,

X - % działania czynnego składnika I przy użyciu p ppm tego czynnego składnika,

Y - % działania czynnego składnika II przy użyciu q ppm tego czynnego składnika.

Według Colby'ego przewidywane (addytywne) działanie czynnych składników I+II z zastosowaniem p+q ppm tych czynnych składników wynosi

189 647 ε=χ₊υ-2^

100

Jeśli faktycznie obserwowane działanie (O) jest większe od przewidywanego działania (E), to działanie danej mieszaniny jest nadaddytywne, tj. występuje efekt synergiczny.

Alternatywnie synergiczne działanie można również oznaczać z krzywych odpowiedzi na otrzymaną dawkę tzw. metodą Wadleya. W tej metodzie skuteczność działania a.i. oznacza się przez porównanie stopnia zaatakowania przez grzyby roślin leczonych z nieleczonymi, podobnie inokulowanymi i inkubowanymi roślinami kontrolnymi. Każdy a.i. bada się w 4 lub 5 stężeniach. Krzywe odpowiedzi na otrzymaną dawkę wykorzystuje się do ustalenia wartości EC90 (tj. stężenia a. i. zapewniającego 90% zwalczenia choroby) pojedynczych związków, a także mieszanin (EC90_Obserwowane)· Znalezione w ten doświadczalny sposób wartości dla mieszanin o danych stosunkach wagowych porównuje się z wartościami, które wystąpiłyby, gdyby istniała tylko sumaryczna skuteczność działania ich składników (EC90(A+B)_prrewidywane)· Wartości EC90(A+B)_Prz_ewidywane oblicza się według Wadleya (Levi i in., EPPO-Bulletin l6, 1986, 651-657):

EC90(A+B)p_r2eWi_C)y_Wane ⁼ _a + b_

-»................₊-!>...................

EC90(A)_o___e EC90(B) obserwowane gdzie a oraz b oznaczają wagowe udziały związków A oraz B w mieszaninie, a indeksy (A), (B), (A+B) odnoszą się do obserwowanych wartości EC90 związków A i B, lub ich danej mieszaniny A+B. Stosunek EC90(A+B)rrzewidywanenEC90(A+B)_ob_Senvowane wyraża się współczynnikiem wzajemnego działania (F). W przypadku synergii F>1.

Przykład B-I

Podstawowe działanie ochronne przeciw Venturia inaequalis na jabłoniach.

Sadzonki jabłoni ze świeżymi pędami o długości 10-20 cm opryskuje się do ociekania wodną mieszaniną do opryskiwania, wytworzoną z kompozycji w postaci proszku zwilżalnego mieszaniny czynnych składników, a po upływie 24 godzin zakaża je zawiesiną zarodników grzybów Sadzonki te inkubuje się przez 5 dni w warunkach 90-100% względnej wilgotności i przetrzymuje w cieplarni przez okres dalszych 10 dni w temperaturze 20-24°C. Stopień zakażenia grzybami ocenia się po upływie 12 dni od zakażenia.

Przykład B-II

Działanie przeciw Botrytis cinerea na jabłkach.

Sztucznie uszkodzone jabłka poddaje się obróbce przez zakrapianie mieszaniny do opryskiwania, będącej mieszaniną czynnych składników, w miejscach uszkodzeń. Następnie poddane takiej obróbce owoce zakaza się zawiesiną zarodników grzybów i inkubuje przez tydzień w warunkach wysokiej wilgotności w temperaturze około 20°C. Grzybobójcze działanie badanych związków określa się z liczby uszkodzonych miejsc, które zaczęły gnić.

Przykład B-III

Działanie przeciw Podosphaera leukotricha na pędach jabłoni.

Sadzonki jabłoni ze świeżymi pędami o długości około 15 cm opryskuje się mieszaniną do opryskiwania, będącą mieszaniną czynnych składników Poddane takiej obróbce sadzonki zakaza się po upływie 24 godzin zawiesiną zarodników grzybów i umieszcza w klimatyzowanej komorze w warunkach 70% względnej wilgotności i w temperaturze 20°C. Stopień zakazenia grzybami ocenia się po upływie 12 dni od zakazenia.

Przykład B-IV

Działanie przeciw Drechslera teres na jęczmieniu

Dziesięciodniowe siewki jęczmienia odmiany „Golden Promise” (Złota Obietnica) opryskuje się mieszaniną do opryskiwania, będącą mieszaniną czynnych składników. Poddane takiej obróbce siewki zakaża się po upływie 24 godzin zawiesiną zarodników grzybów i inku189 647 buje w klimatycznej komorze w warunkach 70% względnej wilgotności i temperaturze

20-22°C. Stopień zakażenia grzybami ocenia się po upływie 5 dni od zakażenia.

Przykład B-V

Skuteczność działania przeciw Erysiphe graminis f.sp. tritici na pszenicy.

Od pięciu do dziesięciu ziaren pszenicy odmiany „Arina” wysiewa się do doniczek z tworzywa sztucznego o średnicy 7 cm i hoduje przez okres czasu od 7 dni do 12 dni w temperaturze 20°C przy względnej wilgotności, wynoszącej 50-70%. Gdy pierwotne liście rozwiną się całkowicie, siewki poddaje się obróbce przez opryskiwanie wodnymi roztworami do opryskiwania, zawierającymi pojedyncze związki albo ich mieszaniny (oznaczane tu dalej jako a.i.). Wszystkie związki stosuje się w postaci doświadczalnych lub dostępnych w handlu kompozycji, a mieszaniny podaje się wymieszane ze zbiornika. Podawanie polega na opryskiwaniu liści prawie do ociekania (trzy doniczki na każde doświadczenie). Po upływie 24 godzin od tego podawania albo 24 godziny przed tym podawaniem siewki zakaża się w kolumnie osadowej świeżymi zarodnikami Erysiphe graminis f.sp. tritici. Następnie siewki te inkubuje się w komorze hodowlanej w temperaturze 20°C przy względnej wilgotności, wynoszącej 60%. Po upływie siedmiu dni od zakażenia ocenia się procent zakażenia pierwotnych liści. Skuteczność działania a.i. określa się przez porównanie stopnia zaatakowania przez grzyby siewek poddanych obróbce oraz nie poddawanych obróbce, a podobnie zakażonych i inkubowanych siewek kontrolnych. Każdy a.i. badano w 4 lub 5 stężeniach. Współczynnik synergii (SF) obliczano metodą Colby'ego.

Przykład B-VI

Działanie przeciw Uncinula necator.

Czterotygodniowe (4 lub 5-listne) sadzonki winorośli opryskuje się prawie do ociekania zawiesiną, zawierającą 250 mg/dm³ czynnego składnika. Następnie pozwala się osadowi wyschnąć. Dzień później poddane tej obróbce sadzonki zakaża się przez opylanie tych badanych sadzonek świeżo zebranymi zarodnikami; następnie sadzonki te inkubuje się w komorze hodowlanej przez 10-14 dni w temperaturze +22°C przy względnej wilgotności, wynoszącej 70%. Skuteczność działania badanych związków określa się przez porównanie stopnia zaatakowania przez grzyby ze stopniem zaatakowania nie poddawanych obróbce, a podobnie zakażonych sadzonek kontrolnych.

189 647

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz

Cena 2,00 zł.

Claims

Zastrzeżenie patentowe

Grzybobójcza kompozycja, znamienna tym, że zawiera 4-fenoksychinolinę o wzorze 1 (składnik a) w połączeniu ze spiroksaminą o wzorze 2 (składnik b) przy czym stosunek wagowy składnika a) do składnika b) wynosi 10:1 do 1:50.