PL182371B1

PL182371B1 - Czastki zawierajace nadtlenoweglan metalu alkalicznego PL PL PL PL PL PL

Info

Publication number: PL182371B1
Application number: PL95334809A
Authority: PL
Inventors: Hans Lagnemo; Monica Jigstam
Original assignee: Eka Chemicals Ab
Priority date: 1994-02-25
Filing date: 1996-08-20
Publication date: 2001-12-31
Also published as: JPH09509445A; DK0746602T3; HUT75294A; DE69501951T2; EP0745664A1; DE69502484T2; EP0745664B1; WO1995023210A1; CA2183749A1; ES2117468T3; BR9506871A; PL182778B1; KR100203891B1; US5846922A; AU1904895A; EP0746602A1; EP0746602B1; CA2183749C; HU9602338D0; SK280611B6

Abstract

1. Czastki zawierajace nadtlenoweglan metalu alkalicznego, znamienne tym, ze za- wieraja od 1 do 99% wagowych nadtlenoweglanu metalu alkalicznego, zmieszanego z 0,1 do 10% wagowych krzemianu metalu alkalicznego i od 0,1 do 10% wagowych srodka chela- tujacego wybranego sposród soli metalu alkalicznego lub ziem alkalicznych kwasu hydro- karboksylowego o wzorze RCn Hm (OH)n COOH w którym R oznacza CH2OH lub COOH, n oznacza 2-6 i m oznacza 0-n. PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku są cząstki zawierające nadtlenowęglan metalu alkalicznego zdolny w roztworze wodnym do uwalniania nadtlenku wodoru lub kwasu nadtlenowęglowego i środek chelatujący wybrany spośród soli kwasów hydroksykarboksylowych.

Proszkowe kompozycje detergentowe zawierają często jako środki wybielające związki nadtlenowe, które w roztworach wodnych uwalniają nadtlenek wodoru lub kwasy nadtlenowe. Jednakże wiele związków nadtlenowych jest nietrwałych w trakcie przechowywania. Przypuszcza się, że ich rozkład katalizowany jest jonami metalu, które stosunkowo swobodnie przemieszczaaąsię w wodzie zwykle występującej w detergentach, a ponadto przyspieszany jest w środowisku alkalicznym pH (zwykłe od około 8 do około 12) i przez inne składniki zwykle obecne w detergentach, na przykład zeolity lub aktywatory wybielania takie jak TAED (tetraacetyloetylenodiamina), TAGU (tetraacetyloglikoluryl) lub PAG (pentaacetyloglukoza). Aby detergenty były przyjazne dla środowiska, pożądane jest stosowanie jako środków wybielających uwodnionych nadtlenowęglanów metali alkalicznych, znanych jako nadtlenowęglany. Jednakże aktywność nadtlenowęglanów w detergencie obniża się gwałtownie z uwagi na ich rozkład, gdy detergent przechowywany jest w zwykłej temperaturze i wilgotności.

Podjęto wiele wysiłków zmierzających do zwiększenia trwałości nadtlenowęglanów, na przykład poprzez mieszanie z lub pokrywanie substancjami stabilizującymi takimi jak borany, krzemiany lub substancje organiczne. Takie metody stabilizujące opisane są w literaturze patentowej, na przykład w opisie patentowym Wielkiej Brytanii nr 1575792, europejskim opisie patentowym nr 459625, opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3975280 i europejskim opisie patentowym nr 573731.

182 371

Ujawniono również kombinację nadtlenowęglanów ze środkami chelatującymi takimi jak cytrynian metalu alkalicznego (patrz europejski opis patentowy nr 546815) lub kwas fosfoniowy (patrz publikacja WO 91/15423).

W szwajcarskim opisie patentowym nr 659082 opisany jest dodatek detergentowy zawierający mieszaninę nadtlenku, nieorganicznego węglanu i kwasu lub jego soli. Dodatki ułatwiają rozpuszczanie środka wybielającego.

W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4075116 ujawniono sposób wytwarzania nadtlenowęglanu sodu z węglanu sodu i nadtlenku wodoru, który to sposób zawiera dodawanie związku wybranego spośród siarczanu sodu, siarczanu potasu, pirofosforanu sodu, pirofosforanu potasu, metakrzemianu sodu, dwukrzemianu sodu, cytrynianu sodu, glikoheptonianu sodu, nadtlenoboranu sodu, bezwodnego węglanu sodu, węglanu potasu i mieszaniny węglanu sodu i potasu. Jednakże patent ten nie dotyczy stabilizacji wcześniej wytworzonego nadtlenowęglanu sodu lub inhibitowania innych składników mieszanin detergentowych zawierających nadtlenowęglan.

Głównym celem niniejszego wynalazku jest dostarczenie cząstek zawierających nadtlenowęglan metalu alkalicznego o zwiększonej trwałości w trakcie przechowywania, zwłaszcza w kompozycjach detergentowych. Innym celem wynalazku jest dostarczenie cząstek zawierających związek nadtlenowęglanowy i który ma składniki wyłącznie przyjazne dla środowiska.

Cząstki według wynalazku zawierają od 1 do 99% wagowych nadtlenowęglanu metalu alkalicznego, zmieszanego z 0,1 do 10⁰% wagowych krzemianu metalu alkalicznego i od 0,1 do 10% wagowych środka chelatującego wybranego spośród soli metalu alkalicznego lub ziem alkalicznych kwasu hydrokarboksylowego o wzorze

RCnH_m(OH)_nCOOH w którym R oznacza CH₂OH lub COOH, n oznacza 2-6 i m oznacza 0-n.

Nieoczekiwanie okazało się, że kwasy hydroksykarboksylowe o powyższym wzorze dają wyższą trwałość przechowywania w porównaniu z konwencjonalnymi środkami chelatującymi takimi jak kwasy fosfoniowe, cytryniany czy EDTA (kwas etylenodiaminotetraoctowy), a jednocześnie ulegająone łatwo biodegradacji przez co sąprzyjazne dla środowiska. Korzystnie, środki chelatujące, które nie ulegająłatwo biodegradacji, takie jak kwasy fosfoniowe, fosfoniany i EDTA, i nie są włączane do cząstek..

Cząstki korzystnie zawierająod około 10 do około 99% wagowych, jeszcze korzystniej od około 50 do około 95% wagowych związku nadtlenowęglowego. Szczególnie korzystnie środek chelatujący w powłoce stanowi od 0,5 do około 10% wagowych cząstki, a środek chelatujący w rdzeniu stanowi od około 0,1 do około 10% wagowych, jeszcze korzystniej od około 0,2 do około 5% wagowych cząstki.

Metale alkaliczne w środku chelatującym korzystnie wybiera się spośród sodu, potasu lub ich mieszaniny. Metale ziem alkalicznych korzystnie wybiera się spośród wapnia, magnezu lub ich mieszaniny.

Korzystnie środek chelatujący stanowi sól metalu alkalicznego kwasu hydroksykarboksylowego. Korzystnie R oznacza CH₂OH. Korzystnie n oznacza 4 lub 5. Korzystnie m jest równe n lub n-2, wtedy łańcuch węglowy jest nasycony lub zawiera jedno podwójne wiązanie. Szczególnie korzystnym środkiem chelatującym jest glikoheptonian metalu alkalicznego, zwłaszcza glikoheptanian sodu, który jest solą metalu alkalicznego związku o powyższym wzorze, gdy R oznacza CH2OH i n oznacza 5. Innym korzystnym środkiem chelatującym jest askorbinian metalu alkalicznego (R oznacza CH2OH, n oznacza 4, a m oznacza 2).

Jako środki chelatujące można również stosować glikoniany metali alkalicznych (R oznacza CH₂OH, n i m oznaczają 4) i sole kwasu trójhydroksyglutarowego, kwasu winowego lub kwasu cukrowego. Należy rozumieć, że cząstki mogą zawierać dwa lub więcej środków chelatujących o powyższym wzorze. Cząstki mogą również zawierać inne środki chelatujące akceptowalne przez środowisko.

182 371

Korzystnie cząstki zawierają jako nadtlenowęglan metalu alkalicznego nadtlenowęglan sodu. ,

Nieoczekiwanie okazało się, że efekt synergiczny w odniesieniu do trwałości przechowywania pojawia się, gdy cząstki zawierają środek chelatujący o powyższym wzorze i krzemian metalu alkalicznego.

Okazało się, że szczególnie dobry skutek stabilizujący osiąga się, gdy stosunek molowy SiO₂ : M₂O, M oznacza metal alkaliczny, wynosi od 1do 3, zwłaszcza od 1,5 do 2,5. Korzystnym metalem alkalicznym jest sód, potas lub ich mieszanina. Korzystnie co najmniej rdzeń cząstek zawiera krzemian metalu alkalicznego, odpowiednio w ilości od około 0,1 do około 10% wagowych, korzystnie od około 0,5 do około 7% wagowych cząstki. Tak więc rdzeń zawiera zarówno krzemian metalu alkalicznego jak i środek chelatujący. Najkorzystniej również powłoka zawiera krzemian metalu alkalicznego, odpowiednio w ilości od około 0,1 do około 10% wagowych, korzystnie od około 0,5 do około 5% wagowych cząstki.

Cząstki mogą zawierać jedną lub kilka warstw zawierających środek chelatujący i ewentualnie krzemian metalu alkalicznego. Cząstki mogą również zawierać dodatkowe warstwy nie zawierające środka chelatującego lub krzemianu metalu alkalicznego.

Efekt synergiczny dotyczący trwałości przechowywania znaleziono również pomiędzy środkami chelatującymi zawartymi w cząstkach według wynalazku i bezwodnym węglanem metalu alkalicznego. Tak więc, trwałość zwiększa się jeśli rdzeń cząstek zawiera bezwodny węglan metalu alkalicznego, zwłaszcza węglan sodu, (powszechnie znany jako soda kalcynowana), odpowiednio w ilości od około 1 do około 50% wagowych, korzystnie od około 5 do około 30% wagowych cząstki. Możliwe jest także włączenie innych zasadniczo obojętnych substancji, takich jak siarczany metali alkalicznych.

Odpowiednio, cząstki mają przeciętną średnicę od około 50 do około 3000 μιη, korzystnie od około 100 do około 1250 μm. Korzystna gęstość wynosi od około 600 do około 1500 g/l, zwłaszcza od około 800 do około 1100 g/l. Okazało się, że większa gęstość oraz większa przeciętna wielkość cząstek poprawia trwałość w trakcie przechowywania.

Cząstki według wynalazku mogąna przykład być wytworzone z drobnych cząstek głównie składających się ze związku nadtlenowego, zwłaszcza korzystnie z cząstek o średnicy mniejszej niż około 200 pm, poprzez dodanie środka chelatującego i krzemianu metalu alkalicznego i/lub innych ewentualnych składników i granulowanie mieszaniny do otrzymania cząstek o odpowiedniej wielkości.

Granulacja może być przeprowadzona konwencjonalnymi metodami dobrze znanymi fachowcom, takimi jak zbrylanie, wytłaczanie, scalanie w bębnie lub na tarczy, granulowanie ze złożem fluidalnym, spiekanie lub w różnego rodzaju mieszalnikach. Powłoka może być również wytworzona konwencjonalnymi metodami takimi jak rozpylanie w bębnie lub złożu fluidalnym.

Cząstki według wynalazku znajdują zastosowanie jako środek wybielający, np. do prania tkanin i zmywania.

Do wody piorącej mogąbyć dostarczone cząstki według wynalazku zawarte w kompozycji detergentowej lub w postaci oddzielnego proszku wybielającego. Do wody piorącej dostarcza się cząstki w ilości takiej, aby otrzymać od około 0,001 do około 1 grama aktywnego tlenu na litr, co na przykład odpowiada od około 0,01 do około 6 gramów nadtlenowęglanu sodu.

Cząstki według wynalazku na przykład w ilości od około 1 do około prawie 100% wagowych, stosuje się także jako składnik kompozycji zawierających ponadto obojętny wypełniacz i/lub jedną lub kilka substancji aktywnych przy praniu. Kompozycja może zawierać mieszaninę cząstek zawierających różnego rodzaju związki nadtlenowe. Substancje aktywne przy praniu mogą zawierać detergentowe środki zwiększające efekt prania, środki powierzchniowo czynne, substancje wytwarzające alkaliczność, aktywatory wybielania lub jakiekolwiek inne substancje powszechnie stosowane w detergentach. Detergentowe środki zwiększające efekt prania mogą być na przykład wybrane spośród fosforanów, zeolitów, polikarboksylanów, cytrynianów, krystalicznych dikrzemianów, amorficznych dikrzemianów (np. Britesil™), lub ich mieszanin. Środki powierzchniowo czynne mogąbyć wybrane spośród anionowych środków powierzchniowo

182 371 czynnych, niejonowych środków powierzchniowo czynnych, mydeł i ich mieszanin. Anionowe środki powierzchniowo czynne mogą być na przykład wybrane spośród liniowych alkilobenzenosulfonianów, drugorzędowych sulfonianów alkanowych, alkoholo-etoksysiarczanów lub alfa-olefinowych sulfonianów. Niejonowe środki powierzchniowo czynne mogą być na przykład wybrane spośród alkoksylowanych związków takich jak alkohole tłuszczowe, alkilofenole i alkiloaminy. Mydła mogą być na przykład wybrane spośród soli sodowych lub potasowych łoju. Także mogąbyć stosowane kationowe środki powierzchniowo czynne takie jak czwartorzędowe związki amoniowe lub imidoazolinowe sole oraz amfoteryczne środki powierzchniowo czynne. Substancje powodujące alkaliczność mogąbyć na przykład wybrane spośród węglanów, krzemianów, fosforanów lub ich mieszanin. Aktywatory wybielania mogąbyć na przykład wybrane spośród TAED, TAGU, SNOBS (sodowy sulfonian nonoilobenzenu), PAG (pentaacetyloglukoza) czy diacylowanych kwasów dinadtlenokarboksylowych (patrz WO 91/17143). Wypełniacze mogą zawierać dowolną obojętną substancję taką jak siarczan sodu. Kompozycja może stanowić kompletny detergent lub proszek dodawany oddzielnie do prania.

Kompletny detergent do prania tkanin odpowiednio zawiera od około 1 do około 30% wagowych, korzystnie od około 10 do około 20% wagowych cząstek według wynalazku. Następnie, detergent odpowiednio zawiera detergentowy środek zwiększający skuteczność prania, na przykład od około 5 do około 50% wagowych środka powierzchniowo czynnego, na przykład od około 5 do około 35% wagowych substancji powodującej alkaliczność, na przykład od około 5 do około 20% wagowych. Korzystnie detergent zawiera od około 5 do około 20% wagowych anionowego środka powierzchniowo czynnego, od około 2 do około 15% wagowych niejonowego środka powierzchniowo czynnego i od około 0,1 do około 5% wagowych mydeł. Detergent może zawierać aktywatory wybielania, na przykład od około 1 do około 10% wagowych, i wypełniacze, takie jak siarczan sodu, na przykład od około 5 do około 50% wagowych. Chociaż nie jest to korzystne z punktu widzenia środowiska, możliwe jest wprowadzenie środków chelatujących takich jak fosfoniany lub EDTA, na przykład w ilości od około 0,1 do około 1 % wagowych. Dodatkowo, detergent może zawierać konwencjonalne składniki takie jak szkło wodne, karboksymetylocelulozę, enzymy, regulatory piany, środki zapachowe, środki koloryzujące, wybielacze optyczne i wodę.

Detergent może być wytwarzany konwencjonalnymi metodami takimi jak mieszanie na sucho, zbijanie czy suszenie rozpyłowe. Jeżeli wytwarzanie wymaga suchego rozpylania, jakiekolwiek składniki wrażliwe na temperaturę jak cząstki zawierające związki nadtlenowe, enzymy i środki zapachowe powinny być dodane do wysuszonego materiału.

Oddzielny proszek wybielający może zawierać aż do prawie 100% wagowych cząstek zawierających związki nadtlenowe według wynalazku, ale korzystnie zawartość ta wynosi od około 5 do około 90% wagowych. Proszek wybielający może zawierać tylko jeden związek nadtlenowy lub mieszaninę cząstek zawierających różnego rodzaju związki nadtlenowe. Korzystnym jest, jeśli substancja generująca nadtlenek wodoru taka jak nadtlenowęglan, na przykład od około 10 do około 75% wagowych, stosowana jest w połączeniu z aktywatorem wybielania takim jak TAED lub TAGU, na przykład od około 2 do około 25% wagowych. Również mogąbyć stosowane inne aktywatory wybielające, takie jak diacylowane kwasy dinadtlenokarboksylowe, na przykład w ilości od około 2 do około 25% wagowych.

Proszek wybielający może również zawierać detergentowy środek poprawiający skuteczność prania, na przykład od około 5 do około 90% wagowych, środki powierzchniowo czynne, na przykład do około 10% wagowych, enzymy, na przykład do około 2% wagowych lub wypełniacze, na przykład od około 5 do około 90% wagowych. Zasadniczo proszek wybielający zawiera od około 30 do około 75% wagowych cząstek zawierających nadtlenoboran, od około 10 do około 25% wagowych aktywatora wybielania, zbilansowane zasadniczo detergentowymi środkami poprawiającymi skuteczność prania, wypełniaczami, środkami powierzchniowo czynnymi, wodą i ich mieszaniną.

Detergent do zmywania naczyń może być w postaci niskoalkalicznego detergentu (zamierzone pH wody myjącej wynosi około 10-11) odpowiednio zawierającego od około 2 do około

15% wagowych środka wybielającego zawierającego powleczone cząstki według wynalazku, ta6

182 371 kie jak powleczony nadtlenowęglan sodu, od około 5 do około 50% wagowych dikrzemianu metalu alkalicznego, od 0 do około 40% wagowych węglanu metalu alkalicznego, od około 15 do około 50% wagowych środka poprawiającego skuteczność mycia takiego jak cytrynian sodu i polikarboksylan lub tripolifosfonian sodowy (STPP), od około 0,5 do około 5% wagowych niskopieniącego się niejonowego środka powierzchniowo czynnego, od około 0,5 do około 5% wagowych enzymów i od około 1 do około 6% wagowych aktywatora wybielania takiego jak TAED. Detergent do zmywania naczyń może mieć także wysoką alkaliczność (zamierzone pH wody myjącej wynosi około 11 -12) i ma skład zbliżony do detergentu o niskiej alkaliczności, jednakże dikrzemian jest zastąpiony od około 20 do około 80% wagowych metakrzemianu metalu alkalicznego, a środek zwiększający skuteczność mycia stanowi korzystnie zasadniczo STPP.

Dzięki niniejszemu wynalazkowi możliwe jest wytworzenie stabilnych środków wybielających zawierających związki nadtlenowe, zwłaszcza nadtlenoborany, które mogą być stosowane w detergentach zawierających zeolity takie jak zeolit 4A. Dzięki wynalazkowi możliwe jest również zmniejszenie lub zaniechanie innych środków chelatujących w detergentach, takich jak powszechnie stosowany EDTA czy fosfoniany, które są mniej użyteczne z punktu widzenia środowiska.

Wynalazek będzie teraz opisany poprzez następujące przykłady, jednakże nie jest zamierzeniem ograniczenie do nich zakresu wynalazku. Jeżeli nie wskazano inaczej wszystkie zawartości i procenty odnoszą się do zawartości i procentów wagowych.

Przykład I

Cząstki nadtlenowęglanu sodu o średnicy około 315-1250 pm i gęstości około 1000 g/l powleczono różnymi środkami chelatującymi i ewentualnie roztworem wodnym dikrzemianu sodu metodąrozpylania w bębnie obrotowym i suszenia w złożu fluidalnym. Cząstki według wynalazku wytworzono pokrywając glikoheptonianem sodu lub glikonianem sodu. Dla celów porównawczych wytworzono cząstki powlekane cytrynianem sodu, Dequestem® 2016 (sól tetrasodowa kwasu 1-hydroksyetylideno-1,1-difosfoniowego) i disodowym EDTA.

W celu przeprowadzenia badania trwałości przechowywania nadtlenowęglanu, wytworzone cząstki oraz cząstki niepowleczone zostały włączone do standardowego detergentu IEC-Z (Henkel) zawierającego 9,7% liniowego alkilowego benzosulfonianu (C_pra._c,ę_tne 11,5), 5,2% etoksylowanego C₁₂.₁₈ alkoholu (EO₇), 3,6% mydła sodowego, 32,5% zeolitu A, 13,0% węglanu sodu, 5,2% soli sodowej kopolimeru kwasu akrylowego i maleinowego (CP5), 3,9% sodowego szkła wodnego (stosunek 3,3), 1,3% karboksymetylocelulozy, 0,3% EDTA, 0,3% wybielacza optycznego (typu stylbenowego), 24,4% siarczanu sodu, wodę i regulatory pienienia, 0,6% enzymu stopionej proteazy (aktywność 300,00). Próbki wytworzono z 64 gramów IEC-Z, 12 gramów cząstek nadtlenowęglanu i 4 gramów TAED. Wskaźnik trwałości (Quick Stability Index QSI) określano dla każdej próbki mierząc ilość tlenu wytworzonego w czasie 24 godzin przechowywania w temperaturze 40°C i dzieląc ilość tlenu uwolnionego przez odpowiednią zawartość (%) aktywnego tlenu w pierwotnym nadtlenowęglanie. Tak więc, niska wartość QSI oznacza wysoką stabilność. Wyniki pokazane są w tabeli poniżej, w której zawartości różnych składników odnoszą się do % wagowych w przeliczeniu na cała cząstkę.

Zastosowano następujące skróty:

PC = nadtlenowęglan sodu;

SI = dikrzemian sodu;

C = cytrynian sodu;

D = Dequest® 2016;

E = disodowy EDTA;

GH = glikoheptanian sodu;

G = glikonian sodu;

AO = aktywny tlen;

QSI = wskaźnik trwałości.

182 371

PC	SI	C	D	E	GH	G	AO	QSI
100	0	0	0	0	0	0	14,8	3,1
95	0	5	0	0	0	0	13,9	1,5
95	0	0	0	0	0	5	14,1	0,9
95	0	0	0	0	5	0	13,9	0,8
93	2	0	5	0	0	0	14,1	0,9
93	2	0	0	5	0	0	14,1	1,2
93	2	0	0	0	5	0	13,8	0,3
91	2	0	0	0	7	0	13,5	0,2
95	5	0	0	0	0	0	14,0	1,4
95	0	0	0	0	5	0	13,9	0,8
93	2	0	0	0	5	0	13,8	0,3

Przykład II

Cząstki nadtlenowęglanu sodu o średnicy około 315-1250 pm i gęstości około 900 g/l wytworzono metodą granulacji z drobnoziarnistego nadtlenowęglanu sodu w obrotowym bębnie Eiricha razem z wodnym roztworem dikrzemianu sodu i/lub glikoheptonianem sodu i/lub bezwodnym węglanem sodu (soda kalcynowana). Następnie cząstki wysuszono w złożu fluidalnym i następnie ewentualnie powleczono glikoheptanianem sodu i/lub roztworem wodnym dikrzemianu sodu w ten sam sposób co w przykładzie I. Wszystkie dodatki wymieszano wstępnie przed dodaniem do nadtlenowęglanu. Trwałość nadtlenowęglanu w standardowym detergencie określono w ten sam sposób jak w przykładzie I. Wyniki podano w poniższej tabeli. W przypadku, gdy zawartość składnika podana jest dwukrotnie, pierwsza liczba oznacza zawartość w rdzeniu, a druga zawartość w powłoce. Tak jak w przykładzie I, wszystkie zawartości podano w % wagowych w przeliczeniu na całkowitą wagę cząstki. Zastosowano te same skróty co w przykładzie I. Dodatkowo S oznacza sodę kalcynowaną.

PC	S	SI	GH	AO	QSI
76	15	2+2	0+5	11,0	0,1
78	15	2+0	5+0	10,9	1,1
93	0	2+2	0+3	13,1	1,1
95	0	2+0	3+0	13,5	1,8
89	0	2+2	0+7	12,8	0,5
74	15	2+2	0+7	10,7	<0,1
91	0	2+2	0+5	13,1	1,1
76	15	2+2	0+5	11,0	<0,1
83	15	2+0	0	12,0	2,5
91	0	2+2	1+4	13,0	0,6
91	0	2+2	0+5	13,1	1,1
89	0	2+2	1+6	12,7	<0,1
89	0	2+2	0+7	12,8	0,5

182 371

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz.

Cena 2,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Cząstki zawierające nadtlenowęglan metalu alkalicznego, znamienne tym, że zawierają od 1 do 99% wagowych nadtlenowęglanu metalu alkalicznego, zmieszanego z 0,1 do 10% wagowych krzemianu metalu alkalicznego i od 0,1 do 10*% wagowych środka chelatującego wybranego spośród soli metalu alkalicznego lub ziem alkalicznych kwasu hydrokarboksylowego o wzorze

RC_nH_m(OH)_nCOOH w którym R oznacza CH₂OH lub COOH, n oznacza 2-6 i m oznacza 0-n.
2. Cząstki według zastrz. 1, znamienne tym, że środek chelatujący stanowi sól metalu alkalicznego kwasu hydroksykarboksylowego.
3. Cząstki według zastrz. 1, albo 2, znamienne tym, że R oznacza CH₂OH.
4. Cząstki według zastrz. 1, albo 2, znamienne tym, że n oznacza 4 lub 5.
5. Cząstki według zastrz. 1, albo 2, znamienne tym, że m jest równe n lub n-2.
6. Cząstki według zastrz. 1, albo 2, znamienne tym, że środek chelatujący stanowi glikoheptonian metalu alkalicznego.
7. Cząstki według zastrz. 6, znamienne tym, że środek chelatujący stanowi glikoheptonian sodu.
8. Cząstki według zastrz. 1, albo 2, znamienne tym, że nadtlenowęglan metalu alkalicznego stanowi nadwęglan sodu.
9. Cząstki według zastrz. 1, albo 2, znamienne tym, że środek chelatujący stanowi askorbinian metalu alkalicznego.